Lêi nãi ®Çu
T
rong chiÕn l-îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi ®Õn
®Õn n¨m 2000, §°ng ta cñng ®± chØ râ “ChÝnh s²ch t¯i
chÝnh quèc gia h-íng vµo viÖc t¹o ra vèn vµ sö dông vèn
vèn cã hiÖu qu¶ trong toµn x· héi, t¨ng nhanh s¶n phÈm x·
phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n...”(1). T¹o vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu
qu¶ lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®-îc ChÝnh phñ, Ng©n hµng vµ c¸c doanh
nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m.
§¹i héi §¶ng toµn lÇn thø VI ®¸nh dÊu mét b-íc ngoÆt ®æi míi
chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ kinh tÕ nãi chung, thÞ tr-êng vµ s¶n xuÊt kinh doanh
nãi riªng. C¸c DNNN ®-îc quyÒn tù chñ h¬n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, nh-ng cïng víi nã, doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh
tranh gay g¾t trªn thÞ tr-êng. Trong cuéc c¹nh tranh nµy DNNN cã nh÷ng
vÞ thÕ bÊt lîi ®ã lµ thiÕu vèn, bé m¸y chËm thÝch øng víi sù biÕn ®æi cña
thÞ tr-êng, l¾m tÇng nÊc trung gian, vµ nhiÒu sù rµng buéc lÉn nhau, phÇn
lín ®éi ngò c¸n bé rÊt thô ®éng.
DNNN lµ mét bé phËn quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ quèc gia, cã
ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt
n-íc vµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Tuy nhiªn hiÖn nay c¸c DNNN ®ang
ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu vÊn ®Ò nan gi¶i, trong ®ã vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu«n lµ bµi to¸n hãc bóa víi hÇu hÕt c¸c DNNN.
VËy huy ®éng vèn ë ®©u? lµm thÕ nµo ®Ó huy ®éng vèn? vµ ®ång vèn
®-îc ®-a vµo sö dông nh- thÕ nµo?. §ã lµ c©u hái kh«ng chØ c¸c DNNN
quan t©m, mµ lµ vÊn ®Ò bøc thiÕt víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng
trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. Do ®ã ®i t×m lêi gi¶i vÒ vèn vµ n©ng cao hiÖu
qu¶ sö dông vèn cho khu vùc DNNN lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù vµ
thiÕt thùc.
Qua nghiªn cøu vµ ®-îc sù h-íng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o, em
quyÕt ®Þnh chän ®Ò t¯i “C¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn
kinh doanh ë c¸c DN th-¬ng m¹i NN & C.ty kinh doanh thÐp vËt tHN
1
Ch-¬ng I
Vèn kinh doanh - nh©n tè quan träng
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña DNTM trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
I - TÇm quan träng cña vèn kinh doanh ®èi víi mçi doanh nghiÖp
trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng.
1. Kh¸i niÖm vÒ vèn kinh doanh.
Trong c¸c DNTM, vèn kinh doanh cã vai trß quan träng quyÕt ®Þnh viÖc
ra ®êi, ho¹t ®éng, ph¸t triÓn vµ gi¶i thÓ doanh nghiÖp.
Vèn kinh doanh cña DNTM lµ thÓ hiÖn b»ng tiÒn toµn bé tµi s¶n doanh
nghiÖp dïng trong kinh doanh bao gåm:
-Tµi s¶n b»ng hiÖn vËt nh-: nhµ cöa, kho tµng, cöa hµng, quÇy hµng, hµng ho¸.
-TiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, vµng b¹c,®¸ quý...
-B»ng b¶n quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp.
TÊt c¶ tµi s¶n nµy ®Òu ®-îc quy ra tiÒn ViÖt Nam.
2. Ph©n lo¹i vèn kinh doanh
Ng-êi ta ®øng trªn nh÷ng gi¸c ®é kh¸c nhau ®Ó xem xÐt vèn kinh doanh
cña DNTM.
2.1.Theo gi¸c ®é ph¸p luËt, vèn cña DNTM gåm cã:
- Vèn ph¸p ®Þnh: lµ møc vèn tèi thiÓu ph¶i cã ®Ó thµnh lËp mét doanh
nghiÖp do ph¸p luËt qui ®Þnh ®èi víi tõng ngµnh, nghÒ vµ tõng lo¹i h×nh së h÷u
doanh nghiÖp . D-íi møc vèn ph¸p ®Þnh th× kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp
doanh nghiÖp .
- Vèn ®iÒu lÖ : lµ sè vèn do c¸c thµnh viªn ®ãng gãp vµ ®-îc ghi vµo ®iÒu
lÖ cu¶ c«ng ty.Tuú theo tõng lo¹i doanh nghiÖp, theo ngµnh, nghÒ, vèn ®iÒu lÖ
kh«ng ®-îc thÊp h¬n vèn ph¸p ®Þnh.
2.2.Theo gi¸c ®é vËt chÊt, vèn kinh doanh cña DNTM gåm cã:
2
Vèn thùc: bao gåm c«ng cô lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng .
Vèn tµi chÝnh: nh- tiÒn giÊy, tiÒn kim lo¹i, chøng kho¸n vµ c¸c giÊy tê
kh¸c cã gi¸ trÞ nh- tiÒn.
2.3.Theo gi¸c ®é h×nh thµnh vèn, vèn cña DNTM gåm cã :
Vèn ®Çu t- ban ®Çu: lµ sè vèn ph¶i cã khi h×nh thµnh doanh nghiÖp, tøc lµ
sè vèn cÇn thiÕt ®Ó ®¨ng ký kinh doanh, hoÆc vèn ®ãng gãp cña C«ng ty tr¸ch
nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp t- nh©n, hoÆc vèn cña Nhµ n-íc
giao.
-Vèn bæ sung: lµ sè vèn t¨ng thªm do bæ sung tõ lîi nhuËn, do Nhµ n-íc
bæ sung b»ng ph©n phèi hoÆc ph©n phèi l¹i nguån vèn, do sù ®ãng gãp cña c¸c
thµnh viªn, do b¸n tr¸i phiÕu.
-Vèn liªn doanh: lµ vèn ®ãng gãp do c¸c bªn cïng cam kÕt liªn doanh víi
nhau ®Ó ho¹t ®éng th-¬ng m¹i hoÆc dÞch vô.
-Vèn ®i vay: trong ho¹t ®éng kinh doanh ngoµi sè vèn tù cã vµ coi nh- tù
cã doanh nghiÖp cßn sö dông mét kho¶n vèn ®i vay kh¸ lín cña Ng©n hµng.
Ngoµi ra cßn cã kho¶n vèn chiÕm dônglÉn nhau cña c¸c ®¬n vÞ nguån hµng,
kh¸ch hµng vµ b¹n hµng.
2.4.Theo gi¸c ®é chu chuyÓn vèn:
Trong ho¹t ®éng kinh doanh, vèn kinh doanh vËn ®éng kh¸c nhau. XÐt
trªn gi¸c ®é lu©n chuyÓn cña vèn ng-êi ta chia toµn bé vèn cña DNTM gåm:
vèn l-u ®éng vµ vèn cè ®Þnh.
-Vèn l-u ®éng: lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n l-u ®éng vµ vèn l-u
th«ng. Vèn l-u ®éng dïng trong kinh doanh th-¬ng m¹i tham gia hoµn toµn vµo
qu¸ tr×nh kinh doanh vµ gi¸ trÞ cã thÓ trë l¹i h×nh th¸i ban ®Çu (tiÒn) sau mçi
vßng chu chuyÓn cña hµng ho¸.
-Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh. Tµi s¶n cè ®Þnh
dïng trong kinh doanh tham gia hoµn toµn vµo qu¸ tr×nh kinh doanh, nh-ng vÒ
mÆt gi¸ trÞ th× chØ cã thÓ thu håi dÇn sau nhiÒu chu kú kinh doanh, nghÜa lµ vÒ
mÆt thêi gian ph¶i trªn mét n¨m trë lªn.
3.§Æc ®iÓm cña vèn kinh doanh
Vèn kinh doanh cña DNTM tham gia hoµn toµn vµo c¸c ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp, nh-ng chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau.
3.1.§Æc ®iÓm cña vèn l-u ®éng:
3
Vèn l-u ®éng cña doanh nghiÖp ®ã chÝnh lµ nguån vèn h×nh thµnh lªn tµi
s¶n l-u ®éng, lµ l-îng tiÒn cÇn thiÕt øng tr-íc ®Ó cã ®-îc tµi s¶n l-u ®éng. Vèn
l-u ®éng lu«n lu«n biÕn ®æi h×nh th¸i tõ tiÒn sang hµng vµ tõ hµng sang tiÒn.
Vèn l-u ®éng chu chuyÓn nhanh h¬n vèn cè ®Þnh. Vèn l-u ®éng bao gåm vèn
dù tr÷ hµng ho¸, vèn b»ng tiÒn vµ tµi s¶n cã kh¸c.
Trong DNTM, vèn l-u ®éng lµ kho¶n vèn chiÕm tû träng lín nhÊt. §ã lµ
®Æc ®iÓm kh¸c biÖt cña DNTM víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. ë
mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, vèn l-u ®éng cña doanh nghiÖp th-¬ng m¹i th-êng thÓ
hiÖn ë c¸c h×nh th¸i kh¸c nhau nh- hµng ho¸ dù tr÷, vËt t- néi bé, tiÒn göi ng©n
hµng, tiÒn mÆt tån quü, c¸c kho¶n ph¶i thu vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶. C¬ cÊu cña
chóng phô thuéc rÊt lín vµo ph-¬ng thøc thanh to¸n, ph-¬ng thøc vay (tÝn dông)
vµ ph-¬ng thøc mua b¸n c¸c lo¹i hµng ho¸. Nã th-êng biÕn ®éng nhanh, thÓ
hiÖn c¨ng th¼ng thiÕu vèn khi mua hµng nhiÒu, ®Æc biÖt mua hµng thêi vô, cã
vèn khi b¸n hµng. §Ó ®iÒu hoµ vèn, c¸c DNTM th-êng ph¶i quan hÖ víi c¸c tæ
chøc tÝn dông , ng©n hµng ®Ó vay m-în, thanh to¸n vµ göi tiÒn.
§èi víi DNTM chØ kinh doanh ®¬n thuÇn th× vèn l-u ®éng vËn ®éng qua
l¹i hai giai ®o¹n :T -H( mua) vµ H-T’( b²n).
§èi víi doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô th× vèn l-u
®éng tr¶i qua ba giai ®o¹n :
Giai ®o¹n mét: tiÒn biÕn thµnh t- liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng.
Giai ®o¹n hai: kÕt hîp søc lao ®éng vµ t- liªu san xuÊt thµnh s¶n phÈm
hµng ho¸.
Giai ®o¹n ba: biÕn s¶n phÈm hµng ho¸ thµnh tiÒn.
3.2.§Æc ®iÓm cña vèn cè ®Þnh:
Vèn cè ®Þnh ®-îc biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i tµi s¶n cè ®Þnh. Tµi s¶n cè ®Þnh
ph¶i ®¹t ®-îc c¶ hai tiªu chuÈn. Mét lµ, ph¶i ®¹t ®-îc vÒ mÆt gi¸ trÞ ®Õn mét
møc ®é nhÊt ®Þnh. (VÝ dô hiÖn nay gi¸ trÞ cña nã ph¶i lín h¬n hoÆc b»ng
500.000 ®ång trë lªn). Hai lµ, thêi gian sö dông ph¶i tõ mét n¨m trë lªn.Tµi s¶n
cè ®Þnh gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt cña nã trong thêi gian sö dông dµi. Tµi s¶n
cè ®Þnh chØ t¨ng lªn khi cã x©y dùng c¬ b¶n míi hoÆc mua s¾m. Tµi s¶n cè ®Þnh
hao mßn dÇn:
-Hao mßn h÷u h×nh( hao mßn kinh tÕ ): hao mßn h÷u h×nh phô thuéc vµo
møc ®é sö dông khÈn tr-¬ng tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cã ¶nh h-ëng
®Õn ®é bÒn l©u dµi cña tµi s¶n cè ®Þnh nh-:
*H×nh thøc vµ chÊt l-îng cña tµi s¶n cè ®Þnh.
4
*ChÕ ®é b¶o vÖ, b¶o d-ìng, söa ch÷a, thay thÕ th-êng xuyªn, ®Þnh kú ®èi
víi tµi s¶n cè ®Þnh.
*Tr×nh ®é kü thuËt, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ng-êi sö dông vµ sù quan
t©m cña cÊp l·nh ®¹o.
*C¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«i tr-êng...
- Hao mßn v« h×nh: Hao mßn v« h×nh chñ yÕu do tiÕn bé khoa häc c«ng
nghÖ míi vµ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi t¨ng lªn quyÕt ®Þnh.
Tµi s¶n cè ®Þnh chuyÓn ®æi thµnh tiÒn chËm h¬n, nh-ng tµi s¶n cè ®Þnh
nh- nhµ cöa, kho tµng, quÇy hµng l¹i lµ tµi s¶n cã gi¸ trÞ cao, lµ bé mÆt cña
doanh nghiÖp nªn cã gi¸ trÞ thÕ chÊp ®èi víi ng©n hµng khi vay vèn.
HiÖn nay, tµi s¶n cè dÞnh cña DNTM tuú thuéc theo lo¹i hµng ho¸ cã tû
träng cao, thÊp kh¸c nhau (x¨ng, dÇu, vËt liÖu ®iÖn, b¸ch ho¸, l-¬ng thùc...)
nh-ng nh×n chung míi chiÕm kho¶ng 1/3 ®Õn 1/4 vèn kinh doanh cña DNTM.
§i ®«i víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - khoa häc - c«ng nghÖ, tµi s¶n cè ®Þnh trong c¸c
DNTM ngµy cµng ®-îc trang bÞ nhiÒu theo h-íng c¬ khÝ ho¸, tù ®éng ho¸ vµ
hiÖn ®¹i ho¸.
4.TÇm quan träng cña vèn kinh doanh.
VÒ mÆt ph¸p lý: mçi doanh nghiÖp khi muèn thµnh lËp th× ®iÒu kiÖn ®Çu
tiªn doanh nghiÖp ®ã ph¶i cã mét l-îng vèn nhÊt ®Þnh, l-îng vèn ®ã tèi thiÓu
ph¶i b»ng l-îng vèn ph¸p ®Þnh (l-îng vèn tèi thiÓu mµ ph¸p luËt quy ®Þnh cho
tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp). Vµ khi ®ã ®Þa vÞ ph¸p lý cña mçi doanh nghiÖp
míi ®-îc x¸c lËp. Ng-îc l¹i doanh nghiÖp sÏ bÞ tuyªn bè chÊm døt ho¹t ®éng
(nh- ph¸ s¶n, gi¶i thÓ hoÆc s¸t nhËp...khi vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp
kh«ng ®¹t ®iÒu kiÖn mµ ph¸p luËt quy ®Þnh.
Nh- vËy, vèn cã thÓ ®-îc xem lµ mét trong nh÷ng c¬ së quan träng nhÊt
®¶m b¶o sù tån t¹i t- c¸ch ph¸p lý cña mét doanh nghiÖp tr-íc ph¸p luËt.
VÒ kinh tÕ: Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vèn lµ mét trong nh÷ng
yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp
muèn ®øng v÷ng trªn thÞ tr-êng th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i cã mét l-îng vèn nhÊt
®Þnh, l-îng vèn ®ã kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
diÔn ra liªn tôc mµ cßn ph¶i dïng ®Ó c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, ®Çu t-, hiÖn ®¹i
ho¸ c«ng nghÖ... Bëi chóng ta ®· biÕt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng doanh nghiÖp
kh«ng chØ tån t¹i ®¬n thuÇn mµ trong ®ã cßn cã sù c¹nh tranh gay g¾t víi nhau.
Muèn tån t¹i vµ v-¬n lªn trong c¹nh tranh th× ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét
l-îng vèn nhÊt ®Þnh ®Ó më réng vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng, më réng l-u th«ng
hµng ho¸.
5
Bªn c¹nh ®ã, mçi doanh nghiÖp khi cã mét l-îng vèn t-¬ng ®èi th× doanh
nghiÖp ®ã sÏ chñ ®éng h¬n trong viÖc lùa chän nh÷ng ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh
hîp lý, cã hiÖu qu¶.
Vèn còng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh doanh nghiÖp nªn më réng hay thu hÑp
ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh. ThËt vËy, khi ®ång vèn cña doanh nghiÖp ngµy
cµng sinh s«i n¶y në th× doanh nghiÖp sÏ m¹nh d¹n më réng ph¹m vi ho¹t ®éng
cña m×nh vµo c¸c thÞ tr-êng tiÒm n¨ng mµ tr-íc ®ã doanh nghiÖp ch-a cã ®iÒu
kiÖn th©m nhËp. Ng-îc l¹i, khi ®ång vèn h¹n chÕ th× doanh nghiÖp nªn tËp trung
vµo mét sè ho¹t ®éng kinh doanh mµ doanh nghiÖp cã lîi thÕ trªn tthÞ tr-êng.
Trong c¬ chÕ kinh tÕ míi, trong ®iÒu kiÖn më réng quyÒn tù chñ, tù chÞu
tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh viÖc cã vèn vµ tÝch luü, tËp trung ®-îc
vèn nhiÒu hay Ýt vµo doanh nghiÖp cã vai trß cùc kú quan träng trong viÖc ®Èy
m¹nh s¶n xuÊt kinh doanh . Tuy nhiªn, nã lµ mét nguån cùc kú quan träng ®Ó
ph¸t huy tµi n¨ng cña ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp ; nã lµ mét ®iÒu kiÖn ®Ó thùc
hiÖn c¸c chiÕn l-îc, s¸ch l-îc kinh doanh; nã còng lµ chÊt keo ®Ó nèi ch¾p, dÝnh
kÕt c¸c qu¸ tr×nh vµ nã còng lµ dÇu nhít b«i tr¬n cho cç m¸y kinh tÕ ho¹t ®éng.
Vèn kinh doanh cña DNTM lµ yÕu tè vÒ gi¸ trÞ. Nã chØ ph¸t huy t¸c dông
khi b¶o tån ®-îc vµ t¨ng lªn sau mçi chu kú kinh doanh. NÕu vèn kh«ng ®-îc
b¶o tån vµ t¨ng lªn trong mçi chu kú kinh doanh th× vèn ®· bÞ thiÖt h¹i. §ã lµ
hiÖn t-îng mÊt vèn. Sù thiÖt h¹i lín dÉn ®Õn doanh nghiÖp mÊt kh¶ n¨ng thanh
to¸n sÏ lµm cho doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n; tøc lµ vèn kinh doanh ®· bÞ sö dông
mét c¸ch l·ng phÝ, kh«ng cã hiÖu qu¶.
II - vai trß cña C«ng t¸c huy ®éng, qu¶n lý sö dông vèn ®èi víi
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DNTM.
1.Yªu cÇu vÒ vèn
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã c¹nh tranh vµ c¬ chÕ h¹ch to¸n
kinh doanh, sù nghiÖp kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lóc nµo
còng dÔ dµng, thuËn lîi. VÊn ®Ò x¸c ®Þnh vÒ vèn còng vËy. Do ®ã nhµ qu¶n lý
ph¶i dùa trªn môc tiªu tr-íc m¾t vµ l©u dµi, trªn c¬ së nhËn thøc c¸c quy luËt
kinh tÕ kh¸ch quan vµ ®óc kÕt kinh nghiÖm trong qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó x¸c
®Þnh yªu cÇu vÒ vèn.
X¸c ®Þnh yªu cÇu vÒ vèn ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña ®¬n vÞ.
Mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®-îc tiÕn hµnh tõ nh÷ng ®Þnh h-íng, th«ng
qua c¸c ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc ®óc kÕt tõ nh÷ng n¨m tr-íc,
ph-¬ng ¸n tr-íc m¾t vµ l©u dµi do ban gi¸m ®èc (hoÆc Héi ®ång qu¶n trÞ) t¹o ra.
ViÖc ®Ò ra ph-¬ng ¸n ®ã dùa trªn c¬ së nghiªn cøu t×nh h×nh vµ yªu cÇu thÞ
tr-êng ®Ó x¸c ®Þnh xem kinh doanh c¸i g×, ë ®©u,chÊt l-îng, sè l-îng, quy m«
vµ tèc ®é ph¸t triÓn, ph-¬ng thøc kinh doanh, nh÷ng c¶i tiÕn ®æi míi lùc l-îng
6
lao ®éng sö dông, m¹ng l-íi kinh doanh vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, tõ ®ã hiÖu
qu¶ cã thÓ ®¹t ®-îc ë tõng ph-¬ng ¸n.
ViÖc th«ng qua c¸c ph-¬ng ¸n kinh doanh dÉn ®Õn x©y dùng c¸c yªu cÇu
vÒ vèn ®¸p øng yªu cÇu vµ môc ®Ých cña ph-¬ng ¸n. V× vËy, ng-êi qu¶n lý sö
dông vèn cã tr¸ch nhiÖm chñ ®éng chuÈn bÞ luËn cø cã søc thuyÕt phôc ®Ó v-µ
tham gia x©y dùng c¸c ph-¬ng ¸n ®ã, võa ®Ò ra yªu cÇu, kÕ ho¹ch vÒ vèn phôc
vô ph-¬ng ¸n nµy. ViÖc ®Ò ra luËn cø lµ c¶ qu¸ tr×nh thu thËp vµ xö lý th«ng tin,
®¸nh gi¸ ph©n tÝch t×nh h×nh vÒ nhiÒu mÆt nh-: t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cña
doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng nguån tµi chÝnh, t×nh h×nh nî nÇn, kh¶ n¨ng thanh to¸n,
kh¶ n¨ng sinh lêi, nh÷ng th«ng tin kinh tÕ, gi¸ c¶, tiÕn bé khoa häc kü thuËt
,c«ng nghÖ, nh÷ng chñ tr-¬ng biÖn ph¸p kinh tÕ cña Nhµ n-íc. Khi n¾m v÷ng
®-îc t×nh h×nh trªn míi x¸c ®Þnh ®óng vµ ®ñ yªu cÇu vÒ vèn kinh doanh, ng-îc
l¹i sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thõa hoÆc thiÕu vèn lµm ¶nh h-ëng lín ®Õn kÕt qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh.
X¸c ®Þnh yªu cÇu vÒ vèn trªn c¬ së ®Æc ®iÓm, ®iÒu kiÖn kinh doanh cña
tõng ®¬n vÞ lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp.Tuú theo ®Æc ®iÓm vÒ mÆt hµng, thÕ lùc vµ vÞ trÝ cña doanh nghiÖp trªn
thÞ tr-êng mµ cã nhu cÇu vÒ vèn nhiÒu Ýt kh¸c nhau. MÆt kh¸c ph¶i dùa vµo chu
kú sèng cña s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh sè vèn cÇn bæ sung thÝch hîp víi tõng giai
®o¹n, hay yªu cÇu vÒ vèn lµ bao nhiªu ®Ó chuyÓn h-íng kinh doanh sang mÆt
kh¸c. §ång thêi ph¶i xem xÐt ®iÒu kiÖn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ thuËn
lîi hay khã kh¨n. NÕu ®¬n vÞ ®ang lµm ¨n thua lç th× cã thÓ gi¶m nhu cÇu vÒ
vèn do thu hÑp ho¹t ®éng kinh doanh, b¸n bít hoÆc thanh lý tµi s¶n t¹m thêi
kh«ng cÇn thiÕt, b¸n bít vËt t- dù tr÷ ®Ó gi¶m c¸c kho¶n khÊu hao, thuÕ vèn...
VËy vÊn ®Ò ®Çu tiªn ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c yªu cÇu vÒ vèn kinh doanh cña
®¬n vÞ cã thÓ th«ng qua nh÷ng c¨n cø sau:
-KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ: xem xÐt s¶n l-îng hµng ho¸
theo kÕ ho¹ch, x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tõng mÆt hµng ®Ó n¾m hÕt ®-îc l-îng vèn cÇn
thiÕt ph¶i cã ®Ó mua hµng b¶o ®¶m kÕ ho¹ch.
-KÕ ho¹ch tiÕn bé khoa häc - kü thuËt: Hµng n¨m c¨n cø vµo c¸c ph-¬ng ¸n
kinh doanh ®Ò ra, quy m« cña doanh nghiÖp mµ ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc - kü
thuËt nh- ®Çu t- ®Ó mua c¸c thiÕt bÞ qu¶n lý kinh doanh hiÖn ®¹i nh-: m¸y ®Õm tiÒn,
m¸y kiÓm tra kh¸ch hµng, m¸y thanh to¸n...Khi ®· cã kÕ ho¹ch ®Çu t- nh- vËy th× c¸c
kho¶n môc tiÒn sÏ ph¸t sinh ®-îc ®-a vµo ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn.
-KÕ ho¹ch cung øng vËt t-: Dùa vµo kÕ ho¹ch nµy ®Ó lªn kÕ ho¹ch vèn
dïng ®Ó mua vËt t- còng nh- c¸c kho¶n thu do b¸n hµng, thêi gian l-u chuyÓn
cña vèn ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn hîp lý ®Õn thêi ®iÓm gÇn nhÊt mµ vèn cã kh¶
n¨ng quay vßng ®-îc.
7
-KÕ ho¹ch lao ®éng tiÒn l-¬ng: Theo kÕ ho¹ch nµy ®Ó x¸c ®Þnh l-îng tiÒn
ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, nã thuéc quü l-¬ng, tiÒn th-ëng, tiÒn ®Ó chi
tr¶ cho c¸n bé khi ®au yÕu vµ c¸c kho¶n chi theo chÕ ®é kh¸c. TÊt c¶ ®Òu ®-îc
®-a vµo kÕ ho¹ch vèn cña ®¬n vÞ tõ ®Çu n¨m.
C¨n cø vµo nh÷ng kÕ ho¹ch trªn ®©y ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ vèn. Bªn
c¹nh nh÷ng c¨n cø trªn nhu cÇu vÒ vèn cßn phô thuéc chñ yÕu vµo: nhÞp ®é kinh
doanh vµ thêi gian cÊp vèn.
§èi víi mét c«ng ty kinh doanh th-¬ng nghiÖp ng-êi ta th-êng x¸c ®Þnh
nhu cÇu theo c«ng thøc:
DS
V = ----------- * t = §S * t
360
V : nhu cÇu vèn.
DS: doanh sè mét n¨m.
§S: doanh sè mét ngµy.
t : thêi gian cÊp vèn.
Doanh sè do khèi l-îng hµng ho¸ vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ quyÕt ®Þnh. Cßn thêi
gian cÊp vèn th-êng phô thuéc vµo thêi h¹n thanh to¸n ®-îc ghi trong hîp ®ång
vµ thêi gian tÝnh to¸n chuyÓn giao khi ®ßi nî.
2. C«ng t¸c huy ®éng vèn, qu¶n lý sö dông vµ sö dông vèn kinh doanh:
2.1.Nguån vèn vµ nguån huy ®éng vèn kinh doanh:
Qu¶n lý vèn lµ mét mÆt rÊt quan träng cña qu¶n lý doanh nghiÖp nãi
chung vµ qu¶n lý tµi chÝnh nãi riªng. Môc tiªu cña c«ng t¸c qu¶n lý vèn lµ sö
dông cã hiªô qu¶ kinh tÕ x· héi cao nhÊt. Trong ®ã kh©u t¹o lËp huy ®éng vèn,
x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng huy ®éng sö dông vèn thÝch øng víi t×nh h×nh kinh tÕ diÔn
biÕn vµ nhu cÇu kinh doanh trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh lµ mét kh©u kh«ng thÓ
thiÕu trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn.
§èi víi doanh nghiÖp Nhµ n-íc hä nhËn ®-îc mét sè vèn nhÊt ®Þnh do
Nhµ n-íc cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch. Vèn ng©n s¸ch Nhµ n-íc bao gåm:
-Vèn cÊp th¼ng tõ ng©n s¸ch Nhµ n-íc cho môc ®Ých ®Çu t- h×nh thµnh doanh
nghiÖp.
-Vèn rót tõ doanh nghiÖp Nhµ n-íc kh¸c (gi¶i thÓ, chuyÓn giao, s¸t
nhËp...) ®Ó bæ xung cho doanh nghiÖp míi.
-C¸c kho¶n viÖn trî trùc tiÕp tõ n-íc ngoµi.
8
Trong thêi kú bao cÊp, c¸c doanh nghiÖp quan t©m chñ yÕu ®Õn viÖc hoµn
thµnh vµ hoµn thµnh v-ît møc kÕ ho¹ch ph¸p lÖnh. C¸c yÕu tè chñ quan träng
viÖc h×nh thµnh gi¸ c¶, lîi nhuËn vµ c¬ chÕ gi¸ thÊp ®· lµm cho c¸c doanh
nghiÖp kh«ng cã ®iÒu kiÖn vµ kh«ng b¾t buéc ph¸t huy tÝnh tù chñ, tÝnh chÞu
tr¸ch nhiÖm vÒ l·i kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. V× lç ®· cã Nhµ n-íc chÞu vµ
l·i còng kh«ng ®-îc h-ëng thu xøng ®¸ng. Sù bao cÊp vÒ vèn, tæ chøc chu
chuyÓn vèn kh«ng kÝch thÝch doanh nghiÖp mµ chØ quan t©m ®Õn viÖc cµng xin
nhiÌu vèn c¯ng tèt”.
QuyÕt ®Þnh 217 H§BT chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n-íc sang h¹ch to¸n
kinh doanh, më réng quyÒn tù chñ tµi chÝnh, ®iÒu nµy t¹o quyÒn chñ ®éng trong
qu¶n lý sö dông vèn, kÝch thÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ph¸t huy tÝnh
n¨ng ®éng s¸ng t¹o trong t¹o lËp, qu¶n lý sö dông c¸c nguån vèn kinh doanh.
Do vËy, bªn c¹nh nguån vèn ®-îc ng©n s¸ch cÊp, c¨n cø vµo nhu cÇu vèn
®· x¸c ®Þnh doanh nghiÖp tiÕn hµnh huy ®éng ngoµi ®Ó ®Çu t- ph¸t triÓn s¶n
xuÊt kinh doanh. NÕu trong dù ¸n kinh doanh cµng chøa ®ùng thµnh c«ng lín
th× kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cµng dÔ dµng thuËn lîi.
Doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vãn th«ng qua c¸c h×nh thøc sau:
-Vay Ng©n hµng: lµ h×nh thøc vay phæ biÕn cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn
nay. trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng , c¸c doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn tÝn dông
dµi h¹n hoÆc tÝn dông ng¾n h¹n ®Ó ®¶m b¶o nguån ta× chÝnh trong nh÷ng tr-êng
hîp cÇn thiÕt.
-Vay c¸c tæ chøc tÝn dông, kho b¹c: ngoµi viÖc vay ng©n hµngdoanh
nghiÖp cã thÓ vay ë c¸c kho b¹c ®Ó bæ xung vèn kinh doanh.
-Vay c«ng nh©n viªn chøc: c¸c doanh nghiÖp rÊt coi träng nguån vèn
trong tÇng líp c¸n bé c«ng nh©n viªn, khuyÕn khÝch mäi ng-êi bá vèn vµo kinh
doanh, nhÊt lµ vèn ®ang t¹m thêi nhµn rçi.
-Liªn doanh liªn kÕt: lµ vèn mµ c¸c doanh nghiÖp tham gia liªn doanh
liªn kÕt gãp b»ng tiÒn, hµng ho¸, s¶n phÈm, nguyªn liÖu, vËt liÖu, tµi s¶n cè
®Þnh, vèn ®Çu t- x©y dùng c¬ b¶n ®· hoµn thµnh...®Ó ph¸t triÓn kinh doanh v× lîi
Ých chung.
-Nguån vèn tù bæ xung: lµ nguån vèn ®-îc h×nh thµnh tõ lîi nhuËn ®Ó
l¹i, chªnh lÖch gi¸ kh«ng ph¶i nép hoÆc tõ vèn vay ®Ó mua s¾m x©y dùng tµi s¶n
cè ®Þnh sau khi tr¶ hÕt nî vµ l·i suÊt tiÒn vay, trÝch tõ quü c«ng ty bæ xung vµo
vèn.
Tãm l¹i, ®ã lµ mét sè ®Þnh h-íng ®Ó t¹o vèn, tuú thuéc vµo tõng ®iÒu kiÖn
cô thÓ cña tõng c«ng ty, doanh nghiÖp mµ mçi doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch
nhiÖm ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn.
9
2.2. LËp kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ sö dông vèn kinh doanh:
C«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn kinh doanh lµ mét hÖ thèng quan hÖ
kinh tÕ d-íi h×nh thøc gi¸ trÞ cña c¶i vËt chÊt th«ng qua t¹o lËp vµ sö dông c¸c
quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp ®Ó phôc vô kinh doanh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu chung
kh¸c cña x· héi. C«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vèn sao cho ph¶i phï hîp víi qu¸
tr×nh vËn ®éng cña vèn kinh doanh, ph©n bæ vèn kinh doanh mét c¸ch tiÕt kiÖm
vµ cã hiÖu qu¶.
KÕ ho¹ch sö dông vèn kinh doanh bao gåm:
C¸c dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ l-u th«ng, chi phÝ nghiªn
cøu øng dông khoa häc kü thuËt.
-KÕ ho¹ch sö dông vèn l-u ®éng.
-KÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, trÝch lËp vµ sö dông quü khÊu hao.
-KÕ ho¹ch t¹o lËp vµ sö dông c¸c quü.
-KÕ ho¹ch ®Çu t- dµi h¹n.
VÊn ®Ò sö dông, ph©n bæ vèn kinh doanh cña mét doanh nghiÖp ®-îc
ph©n bæ theo ba kho¶n môc phÝ ®ã lµ chi phÝ ®Çu t- dµi h¹n, chi phÝ phóc lîi x·
héi vµ chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Chi phÝ ®Çu t- dµi h¹n: ®Çu t- dµi h¹n cña doanh nghiÖp lµ ho¹t ®éng kinh
tÕ mang tÝnh chiÕn l-îc. C¸c doanh nghiÖp cã ngµnh nghÒ kh¸c nhau th× ®Æc
®iÓm ®Çu t- dµi h¹n kh¸c nhau. Sù kh¸c nhau ®ã do ®Æc ®iÓm kinh doanh quyÕt
®Þnh. Chi phÝ nµy bao gåm:
+Vèn ®Çu t- vÒ lùc l-îng lao ®éng: bao gåm toµn bé sè vèn øng tr-íc
®Ó phôc vô cho c«ng t¸c tuyÓn mé, ®µo t¹o c¸n bé theo ph-¬ng h-íng môc tiªu
kinh doanh.
+Vèn ®Çu t- vÒ x©y dùng c¬ b¶n: nh»m t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh cho doanh
nghiÖp.
+Vèn ®Çu t- vÒ tµi s¶n cho l-u ®éng: ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh
tiÕn hµnh liªn tôc, tr¸nh ø ®äng, l·ng phÝ vèn. Cã thÓ cã mét phÇn vèn tham gia
liªn doanh liªn kÕt, mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu theo nguyªn t¾c hiÖu qu¶.
C¸c kho¶n chi phÝ vÒ phóc lîi x· héi cña doanh nghiÖp: bao gåm chi phÝ
cho häc tËp, y tÕ, trî cÊp khã kh¨n cho ng-êi lao ®éng...
Chi phÝ kinh doanh: bao gåm toµn bé chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t
®éng kinh doanh vµ nh÷ng kho¶n phÝ thÓ hiÖn nghÜa vô cña doanh ngiÖp víi
Nhµ n-íc. Bao gåm:
10
-TiÒn bá ra mua hµng ho¸ tõ c¸c nguån vÒ dù tr÷ tiªu thô.
-Vèn chi ra ®Ó thùc hiÖn chi phÝ l-u th«ng hµng ho¸.
-C¸c kho¶n vèn ®Çu t- ra ngoµi doanh ngiÖp.
-C¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép theo luËt ®Þnh.
C«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch sö dông vµ qu¶n lý vèn lµ mét kh©u rÊt quan träng
mµ c¸c doanh ngiÖp cÇn ph¶i quan t©m ®Ó sao cho vèn ®-îc b¶o toµn vµ ph¸t
triÓn.
HÖ sè b¶o toµn vèn
sè vèn doanh
nghiÖp
b¶o toµn t¹i thêi
®iÓm x¸c ®Þnh
Sè vèn doanh nghiÖp hiÖn cã
=
Sè vèn doanh nghiÖp ph¶i b¶o toµn
Sè vèn doanh nghiÖp
=
ph¶i b¶o toµn khi
giao nhËn hoÆc kú
tr-íc
x
ChØ sè gi¸ vµ tû gi¸ t¹i
thêi
®iÓm x¸c
®Þnh ph¶i do
c¬ quan cã thÈm quyÒn
c«ng bè
NÕu hÖ sè nµy b»ng 1 tøc lµ doanh nghiÖp b¶o toµn ®-îc vèn. Lín h¬n 1
tøc lµ doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng b¶o toµn ®-îc vèn mµ cßn ph¸t triÓn ®-îc
vèn. Ng-îc l¹i, nÕu nhá h¬n 1 tøc lµ doanh nghiÖp kh«ng b¶o toµn ®-îc vèn.
Theo quy ®Þnh nÕu doanh nghiÖp kh«ng b¶o toµn ®-îc vèn th× ph¶i lÊy
thu nhËp ®Ó bï. V× vËy cã thÓ tÝnh thªm hÖ sè kh¶ n¨ng b¶o toµn.
HÖ sè b¶o toµn
=
Sè vèn hiÖn cã cña doanh nghiÖp + thu nhËp
Sè vèn doanh nghiÖp ph¶i b¶o toµn
2.3.KiÓm tra, gi¸m s¸t vµ ®iÒu chØnh c«ng t¸c sö dông vèn kinh doanh:
Tæ chøc thùc hiÖn sö dông vèn kinh doanh th-êng ph¸t sinh nh÷ng trë
ng¹i bÊt ngê mµ trong qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch chóng ta ch-a ph¸t hiÖn ra
®-îc. Khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh do c¸c hiÖn t-îng kinh tÕ ph¸t sinh vµ
diÔn biÕn phøc t¹p ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã nghÖ thuËt sö dông vèn, biÕt
®iÒu hoµ sö dông vèn thÝch øng víi t×nh h×nh kinh doanh cña tõng giai ®o¹n, tËp
trung vèn vµo kh©u träng ®iÓm, gi¶m vèn ë kh©u gi¸n tiÕp...
11
ViÖc kiÓm tra gi¸m s¸t vµ ®iÒu chØnh c«ng t¸c sö dông vèn ®-îc thùc hiÖn
ë hai chøc n¨ng:
Chøc n¨ng ph©n phèi: ho¹t ®éng ph©n phèi cã thÓ ®-îc tiÕn hµnh trong
ph¹m vi néi bé chñ thÓ, kh«ng thay ®æi quyÒn së h÷u. ViÖc ph©n chia vèn cho
c¸c ®¬n vÞ lµ giao quyÒn sö dông vèn ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n.
Chøc n¨ng gi¸m ®èc: lµ viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó kh¾c phôc ®iÒu chØnh
c¸c mÆt, c¸c kh©u ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch hîp lý, ®¹t ®-îc môc tiªu ®·
®Þnh. Tõ ®ã ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ lùa chän nguån tµi trî vµ quy m«
cña nã; vÒ viÖc h×nh thµnh vµ bæ xung c¸c quü cña doanh nghiÖp ®i ®«i víi viÖc chia
l·i cæ phÇn, chia l·i liªn doanh liªn kÕt vµ chi tr¶ tiÒn l-¬ng tiÒn th-ëng mét c¸ch hîp
lý; vÒ viÖc vËn ®éng vèn kinh doanh vµ ®Çu t- theo yªu cÇu kh¸c nhau v× lîi Ých kinh
tÕ. ViÖc ®ã ®-îc tiÕn hµnh th«ng qua c¸c chØ tiªu vÒ sö dông vèn, hÖ sè thanh to¸n, hÖ
sè sinh lîi...
ViÖc kiÓm tra gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ßi hái ph¶i ®-îc
tiÕn hµnh kh¸i qu¸t ®i vµo cô thÓ. §Ó lµm ®-îc ®iÒu ®ã doanh nghiÖp ph¶i tæ
chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n thèng kª, ghi chÐp ®Çy ®ñ
chÝnh x¸c theo tr×nh tù lu©n chuyÓn vèn. Tõ ®ã xem xÐt viÖc ph¸t huy t¸c dông
cña tµi chÝnh doanh nghiÖp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh nh- thÕ nµo ®Ó rót ra kÕt
luËn cho viÖc x©y dùng h-íng vµ biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy kinh doanh, tiÕt
kiÖm vèn. Song song víi nã doanh nghiÖp lu«n ph¶i chó ý tíi t×nh h×nh biÕn
®éng gi¸ c¶, l¹m ph¸t vµ ¶nh h-ëng cña nã ®Õn viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
2.4.§¸nh gi¸ viÖc sö dông vèn kinh doanh:
Mét nhiÖm vô quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý sö dông vèn lµ t×m biÖn
ph¸p sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ mäi nguån vèn cho doanh nghiÖp. HiÖu qña
sö dông vèn lµ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ víi mét l-îng vèn nhÊt ®Þnh. §iÒu nµy
cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n lý, nã cho phÐp c¸c nhµ
qu¶n lý kinh doanh ®¸nh gi¸ ®-îc nh÷ng -u nh-îc ®iÓm cña kÕ ho¹ch ®-a ra vµ
môc tiªu cña doanh nghiÖp ®· ®¹t ®-îc ®Õn ®©u. Cã nh- vËy doanh nghiÖp míi
cã thÓ ph¸t triÓn ngµy cµng v÷ng ch¾c, n©ng cao uy tÝn vµ søc c¹nh tranh cña
m×nh trªn thÞ tr-êng.
2.4.1.C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp:
Søc s¶n xuÊt cña
TSC§
=
Tæng doanh thu thuÇn( hoÆc gi¸ trÞ tæng s¶n l-îng)
Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh
®em l¹i mÊy ®ång doanh thu( hay gi¸ trÞ tæng s¶n l-îng).
12
Søc sinh lîi
cña TSC§
Lîi nhuËn thuÇn( l·i gép)
=
Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§
ChØ tiªu møc sinh lîi tµi s¶n cè ®Þnh cho biÕt mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh
qu©n tµi s¶n cè ®Þnh ®em l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn.
=
Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§
=
Doanh thu thuÇn( lîi nhuËn thuÇn)
SuÊt hao phÝ TSC§
ChØ tiªu nµy cho thÊy ®Ó cã mét ®ång doanh thu thuÇn( lîi nhuËn thuÇn) doanh
nghiÖp cÇn ph¶i bá ra bao nhiªu ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh.
HÖ sè t¨ng
TSC§
Gi¸ trÞ TSC§ t¨ng trong kú
=
Gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n dïng vµo s¶n xuÊt kinh trong kú
Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng trong kú bao gåm c¶ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cò
tõ n¬i kh¸c chuyÓn ®Õn.
Gi¸ trÞ TSC§ gi¶m trong kú
HÖ sè gi¶m TSC§
=
Gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n dïng vµo
s¶n xuÊt kin h doanh trong kú
Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m trong kú bao gåm nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh hÕt
h¹n sö dông, ®· thanh lý hoÆc ch-a hÕt h¹n sö dông ®-îc ®iÒu ®éng ®i n¬i kh¸c
kh«ng bao gåm khÊu hao.
HÖ sè ®æi
míi TSC§
=
Gi¸ trÞ TSC§ míi t¨ng trong kú
Gi¸ trÞ TSC§ cã ë cuèi kú
Nh-ng hÖ sè trªn ngoµi viÖc ph¶n ¸nh t¨ng, gi¶m thuÇn tuý vÒ tµi s¶n cè
®Þnh, cßn ph¶n ¸nh tr×nh ®é tiÕn bé kü thuËt, t×nh h×nh ®æi míi trang bÞ kü thuËt
cña doanh ngiÖp. Trªn c¬ së ®ã ta xem xÐt tÝnh hîp lý trong kÕt cÊu cña tµi s¶n
cè ®Þnh, ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng tû träng cña tõng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh. ViÖc x©y
dùng mét c¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh hîp lý sÏ gióp cho doanh nghiÖp ph¸t huy tèi ®a
hiÖu qu¶ sö dông cña chóng.
2.4.2 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l-u ®éng cña doanh
nghiÖp.
C¸c tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n:
Tµi s¶n l-u ®éng
Kh¶ n¨ng to¸n hiÖn hµnh = __________________________
13
Nî ng¾n h¹n
Tµi s¶n l-u ®éng bao gåm tiÒn, c¸c chøng kho¸n dÔ chuyÓn nh-îng, c¸c
kho¶n ph¶i thu vµ dù tr÷ tån kho. Cßn nî ng¾n h¹n th-êng bao gåm c¸c kho¶n
vay ng¾n h¹n ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ nhµ cung
cÊp, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c... C¶ tµi s¶n l-u ®éng vµ nî ng¾n h¹n ®Òu cã thêi
h¹n nhÊt ®Þnh tíi mét n¨m.
§Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n khi ®Õn h¹n c¸c
nhµ ph©n tÝch quan t©m ®Õn chØ tiªu vèn l-u ®éng rßng (NWC). NWC thÓ hiÖn
sù nh¹y bÐnvÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §èi víi mét doanh nghiÖp
khi cã nùo ng¾n h¹n qu¸ lín sÏ ¶nh h-ëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp. Do vËy nã còng ¶nh h-ëng ®Õn l-îng vèn l-u ®éng rßng.
NWC ®-îc x¸c ®Þnh lµ ph©n chªnh lÖch gi-a tæng tµi s¶n l-u ®éng vµ nî ng¾n
h¹n hoÆc lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a vèn th-êng xuyªn æn ®Þnh víi bÊt ®éng s¶n
rßng.
NWC = TSL§ - Nî ng¾n h¹n
NWC = Vèn dµi h¹n - TSL§
Kh¶ n¨ng ®¸p øng nghÜa vô thanh to¸n, më réng quy m« s¶n xuÊt kinh
doanh vµ kh¶ n¨ng n¾m b¾t thêi c¬ thuËn lîi cña doanh nghiÖp phô thuéc phÇn
lín vµo vèn l-u ®éng nãi chung vµ vèn l-u ®éng rßng.
TSL§ - Dù tr÷
Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh =
_____________________
Nî ng¾n h¹n
Dù tr÷ tån kho c¸ ytµi kho¶n khã chuyÓn thµnh tiÒn h¬n trong tæng tµi s¶n
l-u ®éng vµ dÔ bÞ lç nhÊt nÕ ®-îc b¸n. Do vËy tû lÖ nµy cho biÕt kh¶ n¨ng hoµn
tr¶ c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh«ng phô thuéc vµo viÖc b¸n tµi s¶n dù tr÷.
Tû lÖ d÷ tr÷ trªn vèn l-u ®éng.
Dù tr÷
__________
Dù tr÷
=
NWC
_____________________________
TSL§ - Nî ng¾n h¹n
Tû lÖ nµy cho biÕt phÇn thua lç mµ doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu do gi¸ trÞ
hµng dù tr÷ gi¶m. Tû lÖ nµy cµng lín chøng tá r»ng gi¸ trÞ hµng dù tr÷ cña
doanh nghiÖp ngµy cµng gi¶m vµ doanh nghiÖp cµng bÞ thua lç.
Doanh thu thuÇn
Vßng quay cña tiÒn =
_________________________________________
TiÒn + chøng kho¸n ng¾n h¹n
14
Tû lÖ nµy cho biÕt sè vßng quay cña tiÒn trong mét chu kú kinh doanh
(th-êng lµ mét n¨m). Tû lÖ nµy cµng lín chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn b»ng
tiÒn cña doanh nghiÖp ®· t¨ng cao vµ doang thu cña doanh nghiÖp còng cã xu
h-íng t¨ng lªn.
Doanh thu thuÇn
Vßng quay dù tr÷ tån kho =
__________________________
Dù tr÷ b×nh qu©n
ChØ tiªu nµy cµng cao chøng tá ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp
®ang trªn ®µ ph¸t triÓn. Dù tr÷ b×nh qu©n gi¶m do hµng ho¸ mua vÒ ®· ®-îc chi
tiªu tèt, kh«ng bÞ tån ®äng l©u, kÐo theo ®ã doanh thu còng t¨ng lªn. Ng-îc l¹i
tû lÖ nµy thÊp cho thÊy hµng ho¸ cña doanh nghiÖp dù tr÷ lín vµ ch-a tiªu thô
®-îc.
C¸c kho¶n ph¶i thu
Kú thu tiÒn =
___________________________________________
Doanh thu b×nh qu©n mét ngµy
Tû lÖ nµy chØ ra kh¶ n¨ng thu håi vèn trong thanh to¸n cña doang nghiÖp.
Tû lÖ nµy cao chøng tá c¸c kho¶n ph¶i thu cña doanh nghiÖp lµ kh¸ lín. L-îng
vèn bÞ chiÕm dông cña doanh nghiÖp lµ kh¸ cao.
Tæng doanh thu thuÇn
Søc s¶n xuÊt cña vèn l-u ®éng =
___________________________________
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n
ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn l-u ®éng ®em l¹i bao hiªu ®ßng
doanh thu thuÇn. Tû lÖ nµy cµng cao chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh
nghiÖp cµng t¨ng lªn v× mét ®ång vèn l-u ®äng b×nh qu©n mµ doanh nghiÖp bá
ra ®· mang l¹i nhiÒu ®ång doanh thu thuÇn lín.
Lîi nhuËn thuÇn (l·i gép)
Søc sinh lîi cña vèn l-u ®éng = _____________________________________
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn l-u ®éng b×nh qu©n bá ra ®· gióp
doanh nghiÖp thu ®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn (l·i gép) trong kú.
Tæng doanh thu thuÇn
15
Sè vßng quay cña VL§ =
___________________________________
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n
ChØ tiªu nµy cho biÕt sè vßng quay cña c¶ vèn l-u ®éng trong kú. Sè vßng
quay nµy cµng t¨ng chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng vµ ng-îc l¹i sè vßng
quay gi¶m th× hiÖu qu¶ sö dông vèn gi¶m. ChØ tiªu nµy cßn ®-îc gäi lµ hÖ sè
lu©n chuyÓn
Thêi gian
cña mét vßng
Thêi gian kú kinh doanh
=
lu©n chuyÓn
______________________________________________
Sè vßng quay cña VL§ trong kú
ChØ tiªu nµy biÓu hiÖn sè ngµy cÇn thiÕt cho mét vßng quay cña vèn l-u
®éng. ChØ tiªu nµy cµng cao chøng tá vèn l-u ®éng cña doanh nghiÖp quay vßng
chËm. Do vËy, hiÖu qu¶ sö dông vèn l-u ®éng cña doanh nghiÖp kh«ng cao.
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n
HÖ sè ®¶m nhiÖm VL§ =
____________________________________
Doanh thu thuÇn
3.Vai trß cña c«ng t¸c huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông vèn kinh
doanh
Mäi nhµ doanh nghiÖp khi bá vèn vµ sö dông vèn trong kinh doanh ®Òu
cã mét mong muèn ®ã lµ ®-a l¹i hiÖu qu¶ cao, vèn ph¶i sinh lêi vµ do ®ã ph¶i
gi¸m s¸t tÝnh tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ cña ®ång vèn ®-îc ®Çu t-.HiÖu qu¶ cña viÖc
sö dông vèn l¹i phô thuéc vµo viÖc ph¸t huy c«ng t¸c qu¶n lý sö dông vèn kinh
doanh. Qua ph©n tÝch c¸c chi tiªu tµi chÝnh cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã c¨n cø
®Çu t- ®óng môc ®Ých vµ hiÖu qu¶ cao. Vai trß cña c«ng t¸c qu¶nn lý sö dông
vèn kinh doanh thÓ hiÖn:
-Cã vai trß trong viÖc chñ ®éng t¹o lËp vèn cho s¶n xuÊn kinh doanh, tæ
chøc ®¶m b¶o vµ sö dông vèn tèt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tiÒn vèn.
Tr-íc trong c¬ chÕ cò, nguån vèn s¶n xuÊt kinh doanh h¹n hÑp, chØ bao gåm
ng©n s¸ch cÊp vµ vay ng©n hµng víi l·i suÊt -u ®·i. Lóc ®ã, c«ng t¸c qu¶n lý sö
dông vèn ch-a lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch. Ngµy nay trong c¬ chÕ thÞ tr-êng viÖc ®¶m
b¶o vèn lµ nh©n tè sèng cßn, c«ng t¸c qu¶n lý sö dông vèn ®-îc ®Æt ra ®Ó x¸c
®Þnh ®óng yªu cÇu vèn, c©n nh¾c nguån tµi trî cã hiÖu qu¶, thÝc hîp. Sö dông
c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ nh- l·i suÊt tiÒn vay, lîi tøc cæ phÇn ... ®Ó kÝch thÝch thu hót
vèn, linh ho¹t trong sö dông nguån vµ c©n ®èi trang tr¶i c¸c nguån tµi trî.
-C«ng t¸c qu¶n lý sö dông vèn kinh doanh cã vai trß trong viÖc tæ chö sö
dông vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶. Nã gióp cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn
16
cña mçi doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr-êng. Quy luËt c¹nh tranh
®Æt ra tr-íc mäi nhµ kinh doanh nh÷ng yªu cÇu trong kinh doanh s¶n phÈm hµng
ho²: chÊt lîng tèt, gi² “võa ®ð” v¯ hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng.
Trong c¬ chÕ bao cÊp gi¸ ®Çu vµo vµ ®Çu ra cñ yÕu do Nhµ n-íc quy ®Þnh.
ChØ tiªu ph¸p lÖnh vÒ doanh thu, vÒ mÆt hµng kinh doanh ®-îc giao tõ trªn
xuèng. Nhµ n-íc tiÕn hµnh bï gi¸, bï lç kinh doanh. Do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý sö
dông vèn kh«ng cã sù chñ ®éng, s¸ng t¹o h¹ch to¸n kinh tÕ chØ lµ gi¶ t¹o, c¸c
doanh nghiÖp lµm ¨n l¾m hiÖu qu¶ vÉn nghiÔm nhiªn tån t¹i.
Trong kinh tÕ thÞ tr-êng cã hîp t¸c, cã c¹nh tranh, c«ng t¸c qu¶n lý sö dông
vèn ®-îc thùc hiÖn trªn c¬ së tù chñ vÒ tµi chÝnh. Tæ chøc c«ng t¸c nµy tèt sÏ
®¹t ®-îc yªu cÇu vÒ tiÕt kiÖm vèn.
-C«ng t¸c qu¶n lý sö dông vèn lµ ®ßn bÈy kÝch thÝch kinh doanh s¶n
xuÊt.
C«ng t¸c nµy kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®Èy m¹nh phong trµo hiÕn
kÕ, ph¸t minh, kÝch thÝch tiªu dïng, thu hót ®Çu t-, ®iÒu hoµ vèn hîp lý, ®¶m
b¶o ho¹t ®éng kinh doanh s¶n xuÊttiÕn hµnh nhÞp nhµng, ¨n khíp vµ ®Çu t- vèn
vµo kh©u cã lîi, t¨ng vßng quay vèn kinh doanh th«ng qua c¬ chÕ ph©n phèi thu
nhËp, quü l-¬ng, quü khen th-ëng, quü phóc lîi, c¬ chÕ x©y dùng gi¸ b¸n, l·i
suÊt vµ hoa hång vÒ ®¹i lý b¸n.
§ång thêi qu¶n lý sö dông vèn gãp phÇn ®-a ra nh»m vµo viÖc ®Ò cao tr¸ch
nhiÖm vËt chÊt, ng¨n chÆn c¸c hiÖn t-îng tiªu cùc n¶y sinh nh- lîi dông, tham
nhòng hoÆc l·ng phÝ, ph« tr-¬ng h×nh thøc.
Qu¶n lý sö dông vèn kinh doanh tèt ®Ó thu håi vèn nhanh, ®Ó t¸i s¶n xuÊt c¸c
tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t- míi cã tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh«ng lµm cho chi
phÝ kinh doanh cao vät lªn.
Tãm l¹i, trong ho¹t ®éng kinh doanh c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn
®ãng vai trß quan träng ®ßi hái doanh nghiÖp nµo còng ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c
nµy th× míi ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
17
Ch-¬ng II
Thùc tr¹ng huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông
vèn kinh doanh ë c¸c DNTM Nhµ n-íc
vµ ë C«ng ty Kinh doanh thÐp VËt t- Hµ néi
I - Tæng quan vÒ DNTM Nhµ n-íc
Trong thêi gian qua ngµnh th-¬ng m¹i ViÖt Nam cã xu h-íng t¨ng m¹nh,
gãp phÇn tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc. Sè l-îng DNTM t¨ng
lªn qua c¸c n¨m. So víi n¨m 1993 chØ cã 5444 DNTM ®Õn n¨m 1994 cã 8029
doanh nghiÖp t¨ng 47,48%; n¨m 1995 cã 10806 doanh nghiÖp t¨ng 34,58%;
n¨m 1996 cã 14871 doanh nghiÖp t¨ng 37,6%; n¨m 1997 cã 14625 doanh
nghiÖp gi¶m 2%.
Tèc ®é t¨ng sè l-îng DNTM hµng n¨m ®¹t ®¸ng kÓ, nh-ng sè t¨ng chñ
yÕu ®ã bëi sè l-îng doanh nghiÖp t- nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi. Ng-îc l¹i víi sù t¨ng trong tæng sè
DNTM th× DNTM Nhµ n-íc cã xu h-íng gi¶m ®i qua c¸c n¨m. §iÒu nµy cã thÓ
lµ tÊt yÕu bëi trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ cïng víi nhiÒu khã kh¨n kh¸c. Trªn mét sè lÜnh vùc mét sè ngµnh hµng
mµ doanh nghiÖp th-¬ng m¹i Nhµ n-íc kh«ng thøc hiÖn tèt h¬n so víi c¸c
DNTM thuéc ngµnh kh¸c th× viÖc nh-êng chç tÊt yÕu x¶y ra. Theo nguån sè liÖu
Vô Th-¬ng m¹i vµ Gi¸ c¶ tæng hîp sè l-îng DNTM n¨m 1993 cã 1799 DNTM
Nhµ n-íc (chiÕm 33,05% trong tæng sè DNTM) th× trong ®ã DNTM Nhµ n-íc
Trung -¬ng chiÕm kho¶ng 23,96% (trong tæng sè DNTM Nhµ n-íc).
§Õn n¨m 1994 sè l-îng DNTM Nhµ n-íc t¨ng, t¨ng 6,84% so víi n¨m
1993. Nh-ng tõ n¨m 1995 ®Õn nay sè l-îng DNTM Nhµ n-íc cã xu h-íng
gi¶m, nh-ng tèc ®é gi¶m còng kh«ng lín, n¨m 1995 gi¶m 6,08% so víi n¨m
1994, n¨m 1996 gi¶m 3,15% so víi n¨m 1995, n¨m 1997 gi¶m 2,47% so víi
n¨m 1996. MÆc dï DNTM Nhµ n-íc cã xu h-íng gi¶m vÉn chiÕm mét tû lÖ
®¸ng kÓ trong tæng sè DNTM. N¨m 1994 chiÕm 23,94%; n¨m 1995 chiÕm
16,7%; n¨m 1996 chiÕm 11,96%; n¨m 1997 chiÕm 11,72% trong tæng sè
DNTM.
Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ x· héi thuéc khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc cã
gi¶m qua c¸c n¨m: N¨m 1995 ®¹t 3730 tû ®ång chiÕm 29,4%; n¨m 1996 ®¹t
3965 tû ®ång chiÕm 27%; n¨m 1997 ®¹t 4219 tû ®ång chiÕm 27,1%; n¨m 1998
®¹t 4598 tû ®ång chØ chiÕm 26,9% so víi tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ trªn thÞ
18
tr-êng x· héi, xong vÒ tæng møc l-u chuyÓn hµng hãa x· héi khu vùc Nhµ n-íc
chiÕm kh¸ cao, n¨m 1993 khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc ®¹t 46,43%; n¨m 1994 ®¹t
49,46%; n¨m 1995 ®¹t 47,53%; n¨m 1996 ®¹t 49,65%; n¨m 1997 ®¹t 50,20%;
n¨m 1998 ®¹t 49,90% so víi tæng møc l-u chuyÓn hµng ho¸ cña x· héi.
DNTM Nhµ n-íc tuy cã gi¶m vÒ sè doanh nghiÖp, vÒ tæng møc b¸n lÎ,
xong quy m« kinh doanh d· b¾t ®Çu ®-îc phôc håi, vÉn chèt gi÷ ®-îc nhiÒu trËn
®Þa quan träng, gi÷ ®-îc vai trß chñ ®¹o trªn nhiÒu lÜnh vùc nh- trong xuÊt
khÈu, trong bu«n b¸n mét sè ngµnh träng yÕu nh- xi m¨ng, x¨ng dÇu, s¾t thÐp.
Trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu ë n-íc ta, c¸c DNTM Nhµ n-íc cã ®ãng
gãp ®¸ng kÓ: N¨m 1997 tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu ®¹t 5.911.990 USD; trong ®ã xuÊt
khÈu trùc tiÕp lµ 3.806.248 USD; 6 th¸ng ®Çu n¨m 1998 ®· ®¹t 3.133.045 USD.
Cßn nhËp khÈu n¨m 1997 cã tæng trÞ gi¸ nhËp khÈulµ 4.784474 USD; trong ®ã
nhËp khÈu trùc tiÕp lµ 3.564.962 USD; 6 th¸ng ®Çu n¨m 1998 tæng trÞ gi¸ nhËp
khÈu lµ 2.296.854 USD , trong ®ã nhËp khÈu trùc tiÕp lµ 1.851.287 USD.
Theo sè liÖu thèng kª, sè vèn tÝnh ®Õn thêi ®iÓm cuèi kú cña c¸c DNTM
Nhµ n-íc nh- sau:
BiÓu 2.1: Vèn, tµi s¶n cña DNTM Nhµ n-íc.
§¬n vÞ tÝnh: triÖu ®ång.
N¨m
ChØ tiªu
I. Tæng tµi s¶n
1996
Gi¸ trÞ
1997
Tû
träng
(%)
Gi¸ trÞ
Tû träng
(%)
6 th¸ng ®Çu
n¨m 1998
Gi¸ trÞ
40186740 100,00 51848334 100,00 55218992
1. TSC§ vµ ®Çu t9203456
dµi h¹n
Tû träng
(%)
100,00
22,90 11876080 22,91 12296387
22,27
2. TSL§ vµ ®Çu t30983284 77,10 39972248 77,09 42922605
ng¾n h¹n
77,73
1.Vèn chñ së h÷u 13973028 34,77 15557936 30,00 16128039
29,21
+ Vèn KD
10940341 27,00 11915157 22,98 11962839
21,66
2. Nî ph¶i tr¶
26213721 65,23 36290398 70,00 39090953
70,79
DNTM Nhµ n-íc lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp n¨m trong hÖ thèng kinh
doanh th-¬ng m¹i. Do tÝnh chÊt ho¹t ®éng th-¬ng m¹i, lo¹i h×nh doanh nghiÖp
nµy lu«n cÇn mét l-îng vèn l-u ®éng lín. Nãi chung l-îng vèn l-u ®éng trong
c¸c DNTM Nhµ n-íc còng ®· chiÕm mét tû lÖ t-¬ng ®èi, kho¶ng 77% vµo n¨m
19
1996 vµ n¨m 1997, cho ®Õn 6 th¸ng ®Çu n¨m 1998 møc vèn l-u ®éng chiÕm
kho¶ng gÇn 78% so víi tæng sè vèn cña doanh nghiÖp th-¬ng m¹i Nhµ n-íc.
MÆc dï tæng nhuån vèn vÉn t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m, nguån vèn chñ së h÷u
còng t¨ng qua c¸c n¨m nh-ng tèc ®é t¨ng còng kh«ng lín, ®Æc biÖt chiÕm mét
phÇn nhá trong tæng nguån vèn, chØ chiÕm 34,77% vµo n¨m 1996, ®Õn n¨m
1997 chiÕm 30% vµ cho ®Ðn 6 th¸ng ®Çu n¨m 1998 chØ chiÕm 29,21%. §iÒu ®ã
chøng tá vèn huy ®éng tõ bªn ngoµi lµ qu¸ lín, ®©y lµ mét bÊt lîi ®èi víi
DNTM Nhµ n-íc.
Trong tæng sè c¸c DNTM Nhµ n-íc cã b¸o c¸o quyÕt to¸n tµi chÝnh sè
l-îng doanh nghiÖp ph©n bæ theo quy m« vèn chñ yÕu tËp trung ë møc tõ 1 tû
®Õn 10 tû ®ång.
BiÓu 2.2 Sè l-îng DNTM Nhµ n-íc ph©n theo quy m« tæng nguån vèn.
1996
N¨m
1997
6 th¸ng1998
Sè l-îng C¬ cÊu Sè l-îng C¬ cÊu Sè l-îng C¬ cÊu
Sè c¸c DN
DN
(%)
DN
(%)
DN
(%)
Tæng sè DNTMNN
1563
100,00
1566
100,00
1566
100,00
DN cã vèn<100 tr.®
28
1,85
18
1,15
5
0,32
Tõ 100tr.® ®Õn d-íi
500 tr.®
140
8,96
51
3,25
45
2,87
Tõ 500 tr.® ®Õn 1 tû
®ång
184
11,75
98
6,26
95
6,07
Tõ 1 ®Õn 5 tû ®ång
567
36,4
484
30,91
485
30,97
Tõ 5 ®Õn 10 tû ®ång
244
15,58
246
15,71
246
15,71
Tõ 10 ®Õn 50 tû ®ång
250
15,96
445
28,41
461
29,43
Tõ 50 ®Õn 100 tû ®ång
98
6,25
103
6,57
111
7,08
Tõ 100 tû ®ång trë lªn
53
3,40
121
7,74
118
7,55
Sè doanh nghiÖp TMNN cã møc vèn d-íi 1tû ®ång cã xu h-íng gi¶m qua
c¸c n¨m: cã 352 doanh nghiÖp vµo n¨m 1996, 167 doanh nghiÖp vµo n¨m 1997
vµ chØ cßn 145 doanh nghiÖp vµo ngµy 30/6/1998. Trong ®ã c¸c doanh nghiÖp
TMNN cã tæng nguån vèn ë ba møc d-íi 100 triÖu ®ång, tõ 100 triÖu ®Ðn d-íi
500 triÖu vµ tõ 500 triÖu ®Õn d-íi 1 tû ®Òu gi¶m , chØ chiÕm mét tû lÖ nhá trong
tæng sè DNTMNN qua c¸c n¨m.
20
- Xem thêm -
.PDF 
62 
73 
62 
