TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC
---------------------------
NGUYỄN THỊ PHƯƠNG
BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU THỰC TRẠNG
VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH
CỦA GIÁO VIÊN TRƯỜNG TIỂU HỌC
LIÊN MINH, THÀNH PHỐ VĨNH YÊN,
TỈNH VĨNH PHÚC
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục học
Người hướng dẫn khoa học
Th.S DOÃN NGỌC ANH
HÀ NỘI - 2014
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khoá luận này, em đã nhận đƣợc sự quan tâm giúp đỡ và
tạo đi u ki n c a c giáo – hạc s
dục
oãn Ng c
iểu h c trƣờng Đại h c Sƣ phạm
nhi m l p 3 4 – Nguy n h
Liên Minh, thành ph
nh, các th y c khoa
iáo
à N i 2 Sự giúp đỡ c a c ch
im hanh và các c trong trƣờng Tiểu h c
nh Y n -
nh húc
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc t i các th y, c giáo đ c bi t là c
oãn Ng c
nh đã đ ng vi n, hƣ ng dẫn và tận tình giúp đỡ em trong quá
trình hoàn thành khoá luận c a mình
Do đi u ki n và thời gian nghi n cứu còn hạn chế n n khó tránh khỏi
những sai l m và thiếu sót Em rất mong nhận đƣợc sự góp ý, chỉ bảo c a
th y c và các bạn để khoá luận hoàn thi n hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2014
Sinh viên
Ngu ễn Th Phư ng
LỜI CAM ĐOAN
Đ tài nghi n cứu đƣợc thực hi n từ tháng 11 năm 2013 đến tháng 5
năm 2014, tại trƣờng Đại h c Sƣ phạm
à N i 2, Xuân
oà - Phúc Yên –
nh húc
Tôi xin cam đoan đây là c ng trình nghi n cứu c a mình, không trùng
v i các kết quả nghi n cứu c a tác giả khác
Sinh viên
Ngu ễn Th Phư ng
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................
1 Lý do ch n đ tài ......................................................................................... 1
2 L ch s nghi n cứu ...................................................................................... 2
3 Mục đích nghi n cứu .................................................................................. 3
4
hách thể và đ i tƣợng nghi n cứu ........................................................... 4
5
iả thuyết khoa h c ................................................................................... 4
6 Nhi m vụ nghi n cứu ................................................................................. 4
7
hạm vi nghi n cứu c a đ tài .................................................................. 4
8
hƣơng pháp nghi n cứu ............................................................................. 5
9
ế hoạch nghi n cứu ................................................................................... 5
10
ấu trúc khóa luận .................................................................................... 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1 1 M t s vấn đ v đạo đức ........................................................................ 7
1.2
iáo dục đạo đức...................................................................................... 8
13
iáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c ................................................ 10
1 3 1 Mục đích giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c ......................... 10
1 3 2 N i dung giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c.......................... 10
1 3 3 ình thức giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c......................... 13
1 3 4 Nguy n tắc giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c ...................... 14
1 3 5 hƣơng pháp giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c ................... 19
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NH N THỰC TRẠNG
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH CỦA GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TIỂU HỌC LIÊN MINH.
2.1
ài n t khái quát v trƣờng Tiểu h c Li n Minh .................................... 24
211
212
trí c a trƣờng .............................................................................. 24
uy m trƣờng l p và đ i ng giáo viên trƣờng iểu h c Li n
Minh .......................................................................................................... 25
213
hất lƣợng hạnh kiểm h c sinh trong ba năm g n đây 2010–
2013) ........................................................................................................ 25
2 1 4 Đánh giá tình hình chung nhà trƣờng ............................................. 26
2.2 Mục đích, đ i tƣợng, n i dung, phƣơng pháp, kế hoạch khảo sát ............ 27
2 2 1 Mục đích khảo sát ............................................................................ 27
2 2 2 Đ i tƣợng đi u tra khảo sát .............................................................. 27
2 2 3 N i dung đi u tra khảo sát ............................................................... 27
2.2.4 hời gian đi u tra ............................................................................. 28
2 2 5 Đ a điểm đi u tra .............................................................................. 28
2.2.6 hƣơng pháp đi u tra khảo sát ......................................................... 28
2 3 ết quả khảo sát ........................................................................................ 28
2 3 1 Đ i v i h c sinh ............................................................................... 28
2 3 2 Đ i v i giáo vi n .............................................................................. 31
2 4 Nguy n nhân thực trạng đạo đức và vi c giáo dục đạo đức cho h c
sinh trƣờng Tiểu h c Liên Minh ..................................................................... 39
ết luận chƣơng 2 ........................................................................................... 43
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO
HỌC SINH CỦA GIÁO VIÊN TRƯỜNG TIỂU HỌC LIÊN MINH
3 1 Nâng cao nhận thức c a giáo vi n v vấn đ giáo dục đạo đức cho
h c sinh Tiểu h c ............................................................................................ 44
3.2 hiết kế và t chức t t các hoạt đ ng giáo dục theo ch điểm ................. 45
3 3 Đa dạng hoá các hình thức t chức hoạt đ ng giáo dục đạo đức cho
h c sinh trong trƣờng ...................................................................................... 50
34
h i hợp ch t ch giữa gia đình, nhà trƣờng và xã h i............................ 51
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 53
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 55
PHỤ LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
hế kỉ XXI – m t thế kỉ phát triển v i những đ c điểm cơ bản: sự bùng
n c a c ng ngh th ng tin, c ng ngh sinh h c, c ng ngh nano, sự hợp tác
giữa các nƣ c trong khu vực, giữa khu vực và các nƣ c tr n thế gi i
di n ra và biến đ i cực kì nhanh chóng
đang
ì vậy, hơn lúc nào hết, giờ đây, con
ngƣời vừa là mục ti u, vừa là đ ng lực c a sự phát triển kinh tế, xã h i
Sự phát triển c a thời đại đòi hỏi thế h trẻ c n phải đƣợc trang b
những giá tr đạo đức và nhân văn có tính ph quát để trở thành con ngƣời:
“Nhân văn - Nhân bản - Nhân ái”, có trình đ khoa h c k thuật, có năng lực
ngh nghi p, có cá tính, đ c lập, tự ch , năng đ ng sáng tạo, có tinh th n hợp
tác, c u tiến
ì vậy, vi c bồi dƣỡng, giáo dục đạo đức cho thế h trẻ - nhất là
lứa tu i tiểu h c - là đi u hết sức c n thiết
h t ch
ồ
hí Minh khẳng đ nh: Đạo đức cách mạng phải qua đấu
tranh, rèn luy n b n bỉ m i thành Ngƣời viết “Đạo đức cách mạng không
phải từ trên trời sa xuống, nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà
phát triển củng cố, cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong”
hải rèn luy n, tu dƣỡng đạo đức su t đời, trong đó tự rèn luy n có
vai trò rất quan tr ng
rong Luật giáo dục ghi rõ “Mục ti u giáo dục tiểu h c là nhằm giúp
h c sinh hình thành những cơ sở ban đ u cho sự phát triển đúng đắn và lâu
dài v đạo đức, v trí tu , thể chất, thẩm m và các kỹ năng cơ bản để h c sinh
tiếp tục h c trung h c cơ sở” [10].
Nhƣ vậy, giáo dục đạo đức là m t trong những n i dung giáo dục quan
tr ng ở bậc Tiểu h c, bởi l giáo dục đạo đức nhằm hình thành ở trẻ những
hiểu biết ban đ u v các chuẩn mực đạo đức và quy tắc hành vi xã h i, phát
triển tình cảm đạo đức, thói quen đạo đức
1
ừ đó, góp ph n giáo dục toàn
di n h c sinh tiểu h c, c ng nhƣ tạo ti n đ thuận lợi cho c ng tác giáo dục
đạo đức ở các bậc h c tiếp theo
i n nay, thực trạng v chất lƣợng giáo dục đạo đức trong nhà trƣờng
ph th ng nói chung, trong trƣờng Tiểu h c nói ri ng chƣa đảm bảo
những năm vừa qua
rong
giáo dục – Đào tạo đang thúc đẩy “Chƣơng trình toàn
di n” – kh ng chỉ đơn thu n là cung cấp cho h c sinh m t cách đ y đ tri
thức m i m t cu c s ng mà quan tr ng hơn là phải giáo dục nhân cách cho
các em, nhƣng có l những năm vừa qua chúng ta chỉ chú tr ng vào giáo dục
kiến thức cho các em mà coi nh giáo dục đạo đức
hực tế, h c sinh có thể
h c t t các m n h c nhƣng trong các m i quan h đạo đức hằng này lại thực
hi n chƣa t t
ừ những lý do tr n và những trăn trở c a bản thân v c ng tác giáo
dục đạo đức hi n nay
i tƣ cách là m t sinh vi n sƣ phạm, là m t nhà giáo
trong tƣơng lai t i ch n nghi n cứu đ tài
o
giáo
n p
Minh,
L ch s
n
o
n
n, n
n
m
o
n
n T
n
L n
.
nghi n cứu
iáo dục đạo đức lu n là m t vấn đ đƣợc quan tâm chú ý c a xã h i ở
tất cả các qu c gia
hính vì vậy đã có kh ng ít những c ng trình khoa h c
nghi n cứu vấn đ này
ó thể kể đến nhƣ rancois ullien v i “Xác lập cơ sở đạo đức” đã tìm
ra những nguy n vật li u để tạo n n tảng cơ sở chi sự phát triển đạo đức c a
con ngƣời
rong cu n “Đạo đức h c”
an-đ -lat-de đã chỉ ra những quan điểm
luận điểm khoa h c v đạo đức, m i quan h c a đạo đức v i các ngành khoa
h c khác Sự hình thành, phát triển và v trí c a nó đ i v i giáo dục nói
chung.
2
A.N.Leeonchiep lại nói v tác đ ng c a gia tr đạo đức vào hoạt đ ng
c a ý thức, sự hình thành và phát triển nhân cách con ngƣời trong cu n “ oạt
đ ng c a ý thức nhân cách”
Ngoài ra còn có rất nhi u tác giả c ng nghi n cứu vấn đ này nhƣ:
“Nh ng cảm xúc c a con ngƣời”
lí c a đức dục”
izard, L
Lyalin v i tác phẩm “ ơ sở tâm
M i tác giả tìm hiểu cụ thể vào từng khía cạnh c a đạo đức
i t Nam c ng có m t s c ng trình nghi n cứu v vấn đ này cho
vi c giáo dục đạo đức nói chung và giáo dục đạo đức cho các em h c sinh tiểu
h c nói ri ng có thể kể đến:
Lƣu hu h y; “Đ i m i phƣơng pháp dạy h c đạo đức ở iểu h c ”
òn tác giả Nguy n
h
hanh
h y v i bài viết “ ác hình thức t
chức hoạt đ ng ngoài giờ l n l p để giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c”
đã giúp cho giáo vi n và h c sinh có th m nhi u hình thức t chức các hoạt
đ ng giáo dục đạo đức cho h c sinh đạt hi u quả
hạm Minh
ạc v i “ ấn đ con ngƣời trong c ng cu c đ i m i” bàn
v t m quan tr ng các phẩm chất đạo đức c a con ngƣời m i trong c ng cu c
c ng nghi p hóa hi n đại hóa đất nƣ c
ác vấn đ giáo dục có li n quan
nhằm bồi dƣỡng con ngƣời trong thời kì m i
Ng
ng
oàn v i giá tr đạo đức và giáo d c nh ng giá tr đạo đức
cho tr em, tìm hiểu v phạm trù giá tr , giá tr đạo đức và vi c giáo dục đạo đức
cho trẻ em, thực trạng c a nó ở m t s trƣờng M m non khu vực phía ắc
ất nhi u tác giả đã quan tâm nghi n vấn đ giáo dục đạo đức cho trẻ
em nhƣng chƣa có tác giả nào đi sâu vào nghi n cứu thực trạng giáo dục đạo
đức
ì thế đây là còn là vấn đ đang bỏ ngỏ
Mục đ ch nghi n cứu củ đề tài
ìm hiểu thực trạng đạo đức và vi c giáo dục đạo đức cho h c sinh c a
giáo vi n trƣờng Tiểu h c Li n Minh từ đó rút ra m t s kết luận v tâm lý
3
lứa tu i điển hình, đ xuất m t s bi n pháp giáo dục đạo đức cho h c sinh
trƣờng Tiểu h c Li n Minh, thành ph
nh Y n, tỉnh
nh húc
i c tìm hiểu và đánh giá đúng chất lƣợng đạo đức h c sinh giúp giáo
vi n nắm đƣợc tình hình đạo đức và đi u chỉnh các kế hoạch giáo dục đạo đức
có hi u quả
ng từ đó rút ra cho bản thân những bài h c quý báu trong vi c
hình thành nhân cách h c sinh Tiểu h c
Kh ch thể và đ i tư ng nghi n cứu
4
n
n
Hoạt đ ng giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c
42 Đ
ợn n
n
hực trạng vi c giáo dục đạo đức cho h c sinh c a giáo vi n ở trƣờng
Tiểu h c Li n Minh, thành ph
nh Y n, tỉnh
nh húc
5 Giả thu ết kho học
Nếu tìm hiểu, đánh giá đúng thực trạng và tìm ra m t s bi n pháp giáo
dục đạo đức cho h c sinh trƣờng Tiểu h c Li n Minh thì s góp ph n nâng
cao chất lƣợng c ng tác giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c
6 Nhiệm vụ nghi n cứu
- Nghi n cứu cơ sở lí luận v giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c.
- Nghi n cứu thực trạng và nguy n nhân dẫn đến thực trạng giáo dục
đạo đức cho h c sinh c a giáo vi n ở trƣờng Tiểu h c Li n Minh, thành ph
nh Y n, tỉnh
nh húc
- Đ xuất m t s bi n pháp giáo dục đạo đức cho h c sinh c a giáo vi n
ở trƣờng Tiểu h c Li n Minh, thành ph
nh Y n, tỉnh
nh húc
7 Phạm vi nghi n cứu củ đề tài
ì thời gian và đi u ki n có hạn n n đ tài chỉ nghi n cứu bƣ c đ u v
thực trạng giáo dục đạo đức cho h c sinh c a giáo vi n tại trƣờng Tiểu h c
Liên Minh, thành ph
nh Y n, tỉnh
nh húc
4
8 Phư ng ph p nghi n cứu
8.1. Nhóm p
ơn p
pn
n
lý l ận
S dụng các phƣơng pháp phân tích, t ng hợp, h th ng hóa, khái quát
hóa những tài li u lý luận có li n quan để xây dựng cở sở lý luận cho đ tài
8.2. Nhóm p
ơn p
pn
n
ễn
8.2.1. Phương pháp điều tra
Nghi n cứu thực trạng đạo đức và vi c giáo dục đạo đức cho h c sinh
c a giáo vi n trƣờng Tiểu h c Li n Minh
ao gồm: phƣơng pháp đi u tra
bằng phiếu, phƣơng pháp phỏng vấn sâu
8.2.2. Phương pháp quan sát
uan sát các biểu hi n đạo đức, các hoạt đ ng giáo dục đạo đức c a
giáo vi n trong trƣờng
8.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
ng kết kinh nghi m c a các nhà giáo dục v các vấn đ có li n quan
đến đ tài nghi n cứu
8.2.4 Phương pháp tr chuyện.
83
ơn p
p
n k o n
9. Kế hoạch nghi n cứu
háng 10 – 11/ 2013: Nhận đ tài và hoàn thành đ cƣơng
háng 12 2013 – 1/2014: Tìm hiểu cơ sở lí luận
háng 2 – 3/ 2014: Tìm hiểu thực trạng và nguy n nhân thực trạng
háng 4: X lí s li u
háng 5: Đƣa ra bi n pháp khắc phục và hoàn thành đ tài
10 Cấu trúc kh
luận
Ngoài ph n mở đ u, kết luận, kiến ngh , danh mục tài li u tham khảo
và phụ lục, khóa luận có 3 chƣơng:
hƣơng 1:
ơ sở lý luận
5
hƣơng 2: hực trạng và nguy n nhân thực trạng giáo dục đạo đức cho
h c sinh c a giáo vi n trƣờng Tiểu h c Li n Minh, thành ph
nh Y n, tỉnh
nh húc
hƣơng 3: M t s bi n pháp giáo dục đạo đức cho h c sinh trƣờng
Tiểu h c Li n Minh, thành ph
nh Y n, tỉnh
6
nh húc.
NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN
1 1 M t s vấn đề về đạo đức
Đạo đức bắt nguồn từ tiếng La tinh là mos moris): l thói moralis
ngh a là có li n quan đến l thói, đạo ngh a)
đồng ngh a v i “đạo đức” thì g c ở chữ
tập tục
òn “luân lí” thƣờng xem nhƣ
y Lạp là "Êthicos" ngh a là l thói,
hứng tỏ rằng, khi ta nói đến đạo đức, tức là nói đến những l thói,
tập tục và biểu hi n m i quan h nhất đ nh giữa ngƣời và ngƣời trong sự giao
tiếp v i nhau hàng ngày
phƣơng Đ ng, "Đạo" là m t trong những phạm trù quan tr ng nhất
c a triết h c rung u c c đại "Đạo" có ngh a là con đƣờng, đƣờng đi, con
đƣờng s ng c a con ngƣời trong xã h i
hái ni m đạo đức đ u ti n xuất hi n
trong kinh văn đời nhà hu và từ đó trở đi nó đƣợc ngƣời rung
u c c đại
s dụng nhi u “Đức” dùng để nói đến nhân đức, đức tính và nhìn chung đức
là biểu hi n c a đạo, là đạo ngh a, là nguy n tắc luân lý Nhƣ vậy có thể nói
đạo đức c a ngƣời rung u c c đại chính là những y u c u, những nguy n
tắc do cu c s ng đ t ra mà m i ngƣời phải tuân theo
rong giáo trình “Đạo đức h c” do tác giả r n
ậu
iểm đ nh ngh a
“Đạo đức là tổng hợp nh ng nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội, nhờ đó
con người tự giác điều chỉnh hành vi của mình vì lợi ích xã hội hạnh phúc của
con người trong mối quan hệ gi a con người và con người, gi a cá nhân và
tập thể hay toàn xã hội” [9, tr 9].
Theo từ điển tiếng Vi t( NXB Khoa h c xã h i) thì: “Đạo đức là nh ng
tiêu chuẩn, nh ng nguyên tắc quy đ nh hành vi quan hệ của con người đối với
7
nhau và đối với xã hội. Đạo đức là nh ng phẩm chất tốt đẹp của con người
theo nh ng tiêu chuẩn đạo đức của giai cấp nhất đ nh”
Đạo đức hiểu theo ngh a chung nhất là m t hình thái ý thức xã h i, bao
gồm những nguy n tắc, chuẩn mực, đ nh hƣ ng giá tr đƣợc xã h i thừa nhận,
có tác dụng chi ph i, đi u chỉnh hành vi c a con ngƣời trong quan h v i
ngƣời khác và toàn xã h i
ó thể nói đạo đức là m t hình thái ý thức đƣợc hình thành rất s m
trong l ch s phát triển nhân loại và đƣợc m i xã h i, m i giai cấp, m i thời
đại quan tâm Sự phát triển c a đạo đức xã h i từ thấp đến cao nhƣ những nấc
thang giá tr c a văn minh con ngƣời tr n cơ sở phát triển c a sức sản xuất vật
chất và th ng qua sự đấu tranh gạn l c, kế thừa mà n i dung đạo đức ngày
càng phong phú và hoàn thi n hơn
Đạo đức xã h i bao gồm: ý thức xã h i, hành vi đạo đức và quan h đạo
đức
+ Ý thức đạo đức: là toàn b những quan ni m v thi n, ác, t t, xấu,
lƣơng tâm, trách nhi m, hạnh phúc, c ng bằng
và v quy tắc đánh giá, đi u
chỉnh hành vi, ứng x c a cá nhân v i xã h i, giữa cá nhân v i cá nhân
+
ành vi đạo đức: là sự biểu hi n trong ứng x thực ti n c a ý thức
đạo đức mà con ngƣời đã nhận thức và lựa ch n, đó là sự ứng x trong các
m i quan h giữa cá nhân v i cá nhân, v i tự nhi n, v i xã h i và v i chính
mình.
+
uan h đạo đức: là h th ng những m i quan h giữa ngƣời v i
ngƣời trong xã h i, x t v m t đạo đức quan h đạo đức thể hi n dƣ i các
phạm trù b n phận, trách nhi m, quy n lợi
giữa cá nhân v i cá nhân, cá
nhân v i tập thể, c ng đồng, và toàn xã h i
1
Gi o dục đạo đức
iáo dục đạo đức có ý ngh a quan tr ng hàng đ u trong toàn b c ng tác
giáo dục ở nhà trƣờng
ác ồ đã dạy “ ạy c ng nhƣ h c, phải biết chú tr ng
8
cả tài lẫn đức” Đức là đạo đức cách mạng, đó là cái g c quan tr ng, “đạo đức
là cái g c quan tr ng c a con ngƣời phát triển toàn di n mà nhà trƣờng ph
th ng có trách nhi m đào tạo, do đó c ng tác giáo dục đạo đức phải đƣợc xem
là then ch t trong nhà trƣờng Nếu c ng tác này đƣợc quan tâm đúng mức s có
tác dụng thúc đẩy vi c nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn di n”
ậy có thể nói: iáo dục đạo đức là quá trình hình thành và phát triển ý
thức, tình cảm, ni m tin, hành vi và thói quen đạo đức c a h c sinh dƣ i
những tác đ ng có mục đích có kế hoạch đƣợc lựa ch n v n i dung, phƣơng
pháp, phƣơng ti n phù hợp v i đ i tƣợng giáo dục và sự phát triển kinh tế - xã
h i nhất đ nh
iáo dục đạo đức trong nhà trƣờng ph th ng là m t quá trình giáo dục
b phận trong quá trình giáo dục t ng thể và có quan h bi n chứng v i các
b phận giáo dục khác nhƣ: giáo dục trí tu , thẩm mỹ, thể chất, giáo dục lao
đ ng và hƣ ng nghi p, giúp h c sinh hình thành và phát triển nhân cách toàn
di n
uá trình giáo dục đạo đức gi ng nhƣ các quá trình giáo dục khác là có
sự tham gia c a ch thể giáo dục và đ i tƣợng giáo dục
-
h thể tham gia vào quá trình giáo dục đạo đức cho h c sinh là:
h y c giáo, cha m h c sinh và những lực lƣợng giáo dục trong xã h i
-
c sinh là đ i tƣợng c a quá trình giáo dục, ch u tác đ ng c a giáo
vi n và các lực lƣợng giáo dục khác
c sinh còn là ch thể tích cực, tự giác
tiếp thu các chuẩn mực đạo đức và tham gia các hoạt đ ng giao lƣu để thể
hi n các giá tr đạo đức
- Mục đích c a giáo dục đạo đức là hình thành những phẩm chất t t đ p
trong nhân cách h c sinh
- N i dung cơ bản c a giáo dục đạo đức h c sinh hi n nay c ng chính
là những phẩm chất đạo đức quan tr ng c a thế h trẻ i t Nam c n phải có:
9
đó là lao đ ng sáng tạo, y u nƣ c và y u ch ngh a xã h i, y u hòa bình, có
tinh th n c ng đồng và qu c tế, có lòng nhân ái xã h i ch ngh a tinh th n
đoàn kết hợp tác giúp đỡ lẫn nhau có thái đ xây dựng và bảo v m i trƣờng,
có thái đ đúng đắn v i tự nhi n và bản thân
1
Gi o dục đạo đức cho học sinh Tiểu học
1.3
M
í
o
n
o
o
o
n T
iáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c nhằm cung cấp cho các em
những tri thức đạo đức, bồi dƣỡng tình cảm đạo đức và hình thành ở các em
những thói quen hành vi đạo đức
32 N
n
o
o
o
n T
N i dung giáo dục đạo đức đƣợc thể hi n qua n i dung cụ thể c a vi c
thực hi n các nhi m vụ: giáo dục ý thức đạo đức; giáo dục thái đ tình cảm
đạo đực; giáo dục hành vi thói quen đạo đức
a)
iáo d c thức đạo đức
iáo dục ý thức đạo đức là quá trình cung cấp cho h c sinh những tri
thức đạo đức cơ bản, sơ đẳng v các chuẩn mực hành vi, tr n cơ sở đó bƣ c
đ u hình thành ni m tin đạo đức cho h c sinh các chuẩn mực này đƣợc xây
dựng từ các phẩm chất đạo đức: lòng y u nƣ c, lòng nhân ái, thái đ m i đ i
v i lao đ ng, tinh th n tập thể, tính kỉ luật
húng phản ánh các m i quan h
hằng ngày c a các em đó là:
-
uan h giữa cá nhân v i bản thân
ác quan h này gắn ch t v i sự
tự ý thức, v i ý chí hành đ ng, các tác đ ng đi u chỉnh bản thân h c sinh
đƣợc thể hi n trong h c tập, trong lao đ ng, trong sinh hoạt, và trong đời s ng
c ng đồng c a h c sinh
-
uan h giữa cá nhân đ i v i những ngƣời xung quanh Đây là m i
quan h di n ra trong cu c s ng hàng ngày c a h c sinh v i các phẩm chất
đạo đức biểu hi n:
10
+
ính tr ng, l ph p và biết ơn ng bà, cha m , anh ch và những
ngƣời l n tu i trong gia đình, thƣơng y u, chăm sóc, nhƣờng nh n em nhỏ,
t n tr ng phụ nữ
+ Kính tr ng và biết ơn th y c giáo, có tinh th n đoàn kết và giúp đỡ
bạn bè, th ng cảm, đoàn kết hợp tác, t n tr ng lợi ích c a ngƣời khác và c a
tập thể
uan h cá nhân đ i v i xã h i: m i quan h đó đƣợc thể hi n ra ở
-
phẩm chất ch yếu đó là:
+ rung thành v i lý tƣởng xây dựng m t xã h i theo đ nh hƣ ng xã
h i ch ngh a, y u qu hƣơng đất nƣ c, hiểu biết v các qu c gia khác, tích
cực tham gia các hoạt đ ng bảo v hòa bình, ch ng chiến tranh
+ ự hào v i quá khứ và truy n th ng vẻ vang c a dân t c
+ iết ơn các bậc ti n b i, các anh hùng li t s đã có c ng dựng nƣ c và
giữ nƣ c
-
uan h cá nhân đ i v i lao đ ng Đó là các phẩm chất:
+ Y u lao đ ng, tinh th n trách nhi m, tính c n cù, ý thức kỷ luật trong
lao đ ng, thái đ chăm chỉ h c tập, lòng say m khoa h c và kỹ thuật, quý
tr ng ngƣời lao đ ng, quý tr ng và bảo v các thành quả lao đ ng xã h i và
các di sản văn hoá
+ iết tiết ki m ti n c a và thời giờ
rong qua trình giáo dục đạo đức cho h c sinh tiểu h c phải rèn luy n
để có đƣợc các phẩm chất đạo đức thể hi n trong 5 đi u
ác
ồ dạy thiếu
ni n nhi đồng
b) iáo d c thái độ tình cảm đạo đức
iáo dục thái đ , tình cảm đạo đức cho h c sinh là hình thành trong
h c sinh những rung đ ng, cảm xúc đ i v i hi n thực xung quanh, làm cho
các em biết y u biết gh t rõ ràng, qua đó có thái đ đúng đắn đ i v i các hi n
tƣơng phức tạp trong xã h i và tập thể [7,tr 98].
11
Đ i v i h c sinh Tiểu h c c n giáo dục những thái đ tình cảm nhƣ:
-
ính y u ác
ồ, t n tr ng
u c kì,
u c ca; biết y u thƣơng binh
li t s b đ i; y u mến trƣờng l p, qu hƣơng làng xóm
-
ính y u, biết ơn ng bà, cha m , biết ơn các binh li t s b đ i; y u
mến qu hƣơng, làng xóm
₋
ính y u biết ơn ng bà, cha m y u quý anh ch em, biết ơn th y c
y u mến bạn bè, ngƣời xung quanh
₋ Y u lao đ ng chăm h c chăm làm vi c l p vi c trƣờng
₋
ó lòng tự tr ng khi m t n, trung thực
₋
ó thái đ đồng tình ng h tán thành những tấm gƣơng, vi c làm t t
phù hợp v i các chuẩn mực đạo đức
₋ Y u thi n nhi n, có thái đ giữ gìn m i trƣờng s ng xung quanh
c) iáo d c hành vi thói quen đạo đức
iáo dục hành vi, thói quen đạo đức là t chức cho h c sinh l p đi l p
lại nhi u l n những thao tác, hành đ ng đạo đức trong h c tập, sinh hoạt, cu c
s ng, nhằm có đƣợc những hành vi đạo đức đúng đắn, từ đó có thói quen đạo
đức b n vững [7, tr 99].
iểu h c, c n hình thành cho h c sinh hành vi thói quen đạo đức nhƣ:
₋
iúp đỡ ng bà, anh, ch em trong gia đình bằng những vi c làm vừa
sức
₋ L ph p v i ngƣời l n
₋
ó những vi c làm nhân đạo vừa sức v i gia đình thƣơng binh li t s ,
bà m Vi t Nam anh hùng, giúp đỡ những ngƣời g p thi n tai khó khăn các
bạn khuyết tật thi t thòi
₋
ó hành đ ng vi c làm phù hợp v i bảo v trƣờng l p tài sản c ng
c ng, m i trƣờng thi n nhi n
12
Những thói quen, những đức tính sơ đẳng
thực hi n theo các chuẩn
mực đạo đức nhân đạo c a loài ngƣời là các yếu t quan tr ng tạo n n tảng để
hình thành và phát triển nhân cách m i Lòng y u nƣ c, tinh th n nhân đạo,
thái đ lao đ ng, tinh th n kỷ luật tự giác chỉ có thể hình thành tr n n n tảng
đƣợc giáo dục từ bậc Tiểu h c Để h c sinh Tiểu h c thực hi n t t các m i
quan h , những đi u quy đ nh, quy tắc, luật l
m t cách tự giác và lâu b n
thì đòi hỏi giáo vi n ở tr n l p phải có sự giảng giải giúp h c sinh Tiểu h c
nhận thức ý ngh a và n i dung chuẩn mực đạo đức trong các quy đ nh đó và
phải làm thƣờng xuy n kết hợp v i giảng dạy có h th ng: giải thích, nhắc
nhở, đ ng vi n, hình thành đƣợc b u kh ng khí đạo đức, xây dựng đƣợc n n
nếp l p tự quản t t Ngoài ra, vi c kết hợp giữa gia đình, nhà trƣờng và xã h i
là hết sức quan tr ng Đó là đi u ki n, phƣơng ti n có tác dụng t t nhất trong
vi c giáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c
1.3 3 H n
o
o
a) iáo dục đạo đức th ng qua m n h c nhằm giúp h c sinh nắm đƣợc
các y u c u v đạo đức c a xã h i đ i v i m i cá nhân, biểu th dƣ i dạng:
huẩn mực đạo đức;
ác quy tắc đạo đức;
ác khái ni m đạo đức;
ác
nguy n tắc đạo đức; ác tƣ tƣởng đạo đức
- M n đạo đức ở bậc Tiểu h c có nhi m vụ ch yếu là giúp h c sinh
nắm đƣợc đi u sơ đẳng trong ứng x hàng ngày, nắm đƣợc các chuẩn mực
hành vi đạo đức sơ đẳng trong các hoạt đ ng và các quan h hàng ngày, phân
bi t đƣợc thế nào là hành vi t t - xấu, đúng - sai.
- ác m n h c khác góp ph n vào vi c giáo dục đạo đức cho h c sinh
v lòng nhân ái, y u nƣ c, y u bạn bè, ni m tin khơi dậy ở h c sinh những
tình cảm trong sáng
iúp các em làm vi c t t, có thái đ bất bình trƣ c
những hành vi xấu, vi c làm chƣa t t
13
b)
iáo dục đạo đức cho h c sinh Tiểu h c thông qua hoạt đ ng ngoài
giờ l n l p: nhằm hình thành cho h c sinh những kinh nghi m đạo đức, kỷ
xảo và thói quen đạo đức Đ c trƣng c a hoạt đ ng ngoài giờ l n l p là hoạt
đ ng di n ra trong các m i trƣờng giáo dục, v i quy m và hình thức khác
nhau M t s hình thức t chức nhƣ:
+ Hái hoa dân ch
+
+
i thi văn ngh
hi kể chuy n
+ Sinh hoạt l p theo ch điểm, ch đ
ình thức t chức có ý ngh a quan tr ng đến hi u quả hoạt đ ng ngoài
giờ l n l p, nó mang lại sự hấp dẫn c a hoạt đ ng, thu hút đƣợc nhi u h c
sinh tham gia nhi t tình và có hi u quả
1.3.4 N
n
o
o
o
n T
1.3.4.1. hái niệm
Nguy n tắc giáo dục là những luận điểm cơ bản có tính quy luật c a lý
luận giáo dục, có tác dụng chỉ đạo m i hoạt đ ng c a th y và trò trong quá
trình giáo dục
ác nguy n tắc giáo dục bản thân nó kh ng phải là những quy luật c a
quá trình giáo dục mà các nguy n tắc giáo dục chỉ là những luận điểm cơ bản
phản ánh trong nó những quy luật c a quá trình giáo dục Những quy luật c a
quá trình giáo dục là những m i quan h b n vững và tất yếu giữa các nhân t
cấu trúc c a quá trình giáo dục
1.3.4.2. Hệ thống các nguyên tắc
Nguyên tắc đảm bảo tính m c đích
₋ Nguy n tắc này đòi hỏi giáo dục phải lu n hƣ ng vào mục đích
chúng ta lựa ch n Lấy đó làm cơ sở, phƣơng pháp luận cho m i hoạt đ ng
c a ch thể và khách thể trong quá trình giáo dục
14
- Xem thêm -