Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
Bµi 1
1
KiÕn thøc chung vÒ tin häc
vµ m¸y tÝnh ®iÖn tö
I / kh¸i niÖm vÒ Th«ng tin : ( InFORMATION )
+ Mçi ®èi tîng trong mét vÊn ®Ò nghiªn cøu , chøa mét tËp c¸c ®Æc trng cña nã . §èi tîng häc sinh trong bµi
to¸n qu¶n lý ®iÓm gåm c¸c ®Æc trng : sè b¸o danh, hä tªn, ngµy sinh, ®iÓm c¸c m«n ...TËp c¸c gi¸ trÞ cña c¸c
®Æc trng nµy gäi lµ tËp c¸c d÷ liÖu m« t¶ ®èi tîng .
+ Th«ng tin vÒ mét ®èi tîng : lµ mét d¹ng vËt chÊt gióp chóng ta nhËn biÕt vµ hiÓu râ h¬n vÒ ®èi t îng nghÜa
lµ nhê th«ng tin nµy ta hiÓu râ h¬n c¸c ®Æc trng cña ®èi tîng .
+ §é bÊt ®Þnh cña ®èi tîng : Gi¶ sö hiÖn t¹i mét ®èi tîng cã n tr¹ng th¸i , nÕu kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn tr¹ng th¸i i
(1<= i<=n) ®îc ®¸nh gi¸ lµ sè p i , th× ngêi ta ®Þnh nghÜa ®é bÊt ®Þnh hiÖn t¹i cña ®èi tîng lµ sè P , ®îc tÝnh
theo c«ng thøc
P = - ( p1 log 2 p 1 + p2 log 2 p 2 +....+ pi log 2 p i +..... + pn log 2 p n )
ThÝ dô :
§èi tîng nghiªn cøu mét ngän ®Ìn víi ®Æc trng “ ®Ìn cã s¸ng hay kh«ng “ th× kh¶ n¨ng ®Ìn s¸ng lµ
0.5 , kh¶ n¨ng ®Ìn kh«ng s¸ng lµ 0.5 . NÕu ta cha râ ngän ®Ìn s¸ng hay t¾t th× ®é bÊt ®Þnh cña ®èi tîng lµ Ptríc = -(0.5.log20.5+0.5.log20.5) = 1 . Sau ®ã ta nh×n ngän ®Ìn (thÊy nã s¸ng ch¼ng h¹n ) th× ®é bÊt ®Þnh míi
cña ®èi tîng lµ Psau=-log21=0,do ®ã ta ®· nhËn ®îc lîng th«ng tin vÒ ®Ìn lµ T= | Ptríc - Psau | = 1 (Bit)
Th«ng tin cã thÓ ®o ®îc th«ng qua sù thay ®æi cña ®é bÊt ®Þnh cña ®èi tîng tríc vµ sau khi nhËn ®îc
th«ng tin vÒ ®èi tîng nµy , sù thay ®æi ®é bÊt ®Þnh gäi lµ lîng tin cña th«ng tin : T= | Ptríc - Psau |
Tæng qu¸t , xÐt mét sù kiÖn chØ cã 2 tr¹ng th¸i víi kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn nh nhau th× ®é bÊt ®Þnh cña sù
kiÖn lµ Ptríc = -(0.5.log20.5+0.5.log20.5) = log22 =1 . Khi ®· râ mét tr¹ng th¸i cña sù kiÖn x¶y ra th× sù kiÖn
cßn ®é bÊt ®Þnh Psau = 0 , vËy th«ng tin lµm râ tr¹ng th¸i cña sù kiÖn nµy chøa lîng tin lµ T= | Ptríc - Psau | = 10 =1 ( Bit )
§¬n vÞ ®o th«ng tin lµ Bit . Th«ng tin 1 bit lµ th«ng tin cã lîng tin võa ®ñ ®Ó nhËn biÕt 1 trong 2 tr¹ng
th¸i x¶y ra cña ®èi tîng mµ ®èi tîng nµy chØ cã 2 tr¹ng th¸i víi kh¶ n¨ng x¶y ra nh nhau .
Ta cã thÓ dÔ dµng tÝnh ®îc lîng tin cña th«ng tin biÕt h×nh ¶nh s¸ng cña d·y 8 bãng ®Ìn ( c¸c bãng
m¾c ®éc lËp ) lµ 8 bit
Tæng qu¸t : khi biÕt râ ®· x¶y ra 1 trong 256 = 2 8 kh¶ n¨ng nh nhau cña mét hiÖn tîng th× ta ®· nhËn
®îc th«ng tin 8 bit
§¬n vÞ ®o th«ng tin :
8 Bit
2 10 Byte
2 10 KB
2 10 MB
= 1 Byte
=1024 Byte
=1024 KB
=1024 MB
( Bai )
= 1 KB
= 1 MB
= 1 GB
( Ka bai )
( Mª ga bai )
( Gi ga Bai )
BiÓu diÔn th«ng tin : Mét th«ng tin ®îc ph¶n ¸nh b»ng c¸c kiÓu d÷ liÖu kh¸c nhau : ch÷ sè, ch÷ c¸i ,
con sè , h×nh ¶nh ,hoÆc mét kÝ hiÖu nµo ®ã .... ThÝ dô : Th«ng tin ®¸nh gi¸ häc lùc häc sinh cã thÓ lµ c¸c ch÷
sè 0,1,2...9,10 còng cã thÓ lµ lêi nhËn xÐt cña thµy gi¸o trªn bµi thi nh : ‘C¸ch gi¶i tuyÖt vêi ‘..., hoÆc lêi
khen “Mét häc sinh ®Çy n¨ng khiÕu ‘.
Ngîc l¹i cïng 1 c¸ch biÓu diÔn d÷ liÖu l¹i ph¶n ¸nh c¸c th«ng tin kh¸c nhau : “C¸ch gi¶i tuyÖt vêi “
lµ lêi khen mét häc sinh xuÊt s¾c , nhng còng cã thÓ lµ lêi ch©m biÕm vÒ 1 c¸ch gi¶i véi vµng hÊp tÊp cña 1
häc sinh l¸u t¸u . C¸i gËt ®Çu ®èi víi ngêi Hy L¹p l¹i lµ biÓu thÞ sù ph¶n ®èi !
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
2
D·y sè 01010001 cã thÓ ph¶n ¶nh ®óng h×nh ¶nh s¸ng cña 1 d·y bãng ®Ìn gåm 8 bãng , chøa lîng
tin 8 Bit = 1 Byte ; nhng còng cã thÓ lµ th«ng tin ph¶n ¸nh mét hiÖn tîng trõu tîng nµo ®ã trong cuéc vui
ch¬i SV96 !
M· ho¸ vµ ph©n lo¹i th«ng tin : C¸c d÷ kiÖn ph¶n ¸nh th«ng tin ®îc m· ho¸ b»ng d·y c¸c ch÷ sè hoÆc ch÷
c¸i . ThÝ dô bé m· ASCII (American Standard code for Information Interchange ) cã 128 kÝ hiÖu ®îc m· ho¸
Ký tù
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
...
M· ASCII
Ký tù
00110000
A
00110001
B
00110010
C
00110011
D
00110101
E
00110111
F
00111000
G
00111001
H
00111010
I
00111011
K
...
...
M· ASCII
01000001
01000010
01000011
01000100
01000101
01000111
01001000
01001001
01001010
01001011
...
B¶ng m· ASCII më réng cã 256 kÝ tù ®îc m· ho¸ tõ 0 ®Õn 255
II / Kh¸i niÖm vÒ Tin häc ( Informatic ):
Tin häc lµ khoa häc c«ng nghÖ nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh cã tÝnh chÊt thuËt to¸n ,nh»m m« t¶
,thu nhËp , lu tr÷ vµ xö lý th«ng tin mét c¸ch tù ®éng theo nh÷ng môc ®Ých ®Æt ra dùa trªn c¸c ph¬ng
tiÖn kü thuËt mµ chñ yÕu lµ MT§T.
V× vËy ®èi tîng nghiªn cøu cña tin häc gåm 2 phÇn :
1) PhÇn cøng ( HardWare) lµ toµn bé c¸c thiÕt bÞ VËt lý , kü thuËt cña c«ng nghÖ m¸y tÝnh . Do ®ã
c¸c môc tiªu ®Æt ra cho kü thuËt phÇn cøng lµ : n©ng cao tèc ®é xö lý , t¨ng dung lîng bé nhí chøa th«ng
tin , t¨ng ®é tin cËy , gi¶m thÓ tÝch , gi¶m tiªu hao n¨ng lîng , t¨ng kh¶ n¨ng ghÐp nèi ...
2) PhÇn mÒm ( SoftWare ) lµ c¸c ch¬ng tr×nh gåm 3 lo¹i :
a) HÖ ®iÒu hµnh :
HÖ ®iÒu hµnh lµ c¸c ch¬ng tr×nh dïng ®Ó khëi ®éng m¸y , t¹o m«i trêng cho ngêi sö dông m¸y tÝnh
®îc tiÖn lîi vµ cã hiÖu qu¶ thùc hiÖn ®îc c¸c ch¬ng tr×nh øng dông , cã thÓ coi hÖ ®iÒu hµnh lµ ph¬ng tiÖn
giao diÖn gi÷a ngêi sö dông m¸y vµ hÖ thèng phÇn cøng cña m¸y . HiÖn nay thêng dïng 2 hÖ : HÖ ®iÒu hµnh
Dos ( t¹o ra m«i trêng Dos ) vµ HÖ ®iÒu hµnh Non-Dos ( t¹o ra m«i trêng Windows , giao diÖn thuËn lîi h¬n
nh Win98 , nhng win98 cßn ph¶i kÌm theo Dos 7.0 míi trë thµnh mét hÖ ®iÒu hµnh thùc sù )
b) PhÇn mÒm øng dông : gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò chuyªn m«n kh¸c nhau . thêng chia lµm 2 lo¹i :
- C¸c hÖ so¹n th¶o vµ xö lý v¨n b¶n nh : Winword , Bked ...
- C¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu : Foxbase , FoxPro , Quatro , Lotus ,Excel , Acces
c) C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh : §Ó cã c¸c ch¬ng tr×nh nãi trªn , ph¶i cã ng«n ng÷ lËp tr×nh . Ng«n ng÷
lËp tr×nh chia lµm 3 lo¹i :
- Ng«n ng÷ m¸y ( c¸c lÖnh viÕt b»ng ng«n ng÷ m¸y hÇu hÕt gåm c¸c sè 0 vµ sè 1)
- Hîp ng÷ (Assermbler) c¸c lÖnh cßn cã thªm mét sè tõ
- Ng«n ng÷ bËc cao : c¸c lÖnh viÕt gÇn gòi víi ng«n ng÷ tù nhiªn h¬n : Fortran (1954), Cobol
(1959),Basic (1965), Pascal (1971) vµ C (1972) . HiÖn nay trong hÇu hÕt c¸c trêng häc trung häc , cao ®¼ng
vµ ®¹i häc ®Òu nghiªn cøu Turbo Pascal do thuËn lîi dïng nã ®Ó gi¶i c¸c bµi to¸n cã thuËt to¸n . GÇn ®©y b¾t
®Çu cã nhiÒu ngêi thÝch thó víi Visual Basic (1990) lËp tr×nh basic trªn m«i trêng windows .
III / M¸y tÝnh :
A - M¸y tÝnh gåm c¸c bé phËn chÝnh lµ :
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
3
4 Bé nhí ngoµi
(§Üa mÒm ®Üa cøng)
cpu
Bé ®/khiÓn
1
Bé sè l«gic
2
Bé nhí t¹m thêi ( register )
5
Input (ThiÕt bÞ nhËp)
Keyboard,Mouse
scanner,driver
3
Bé nhí trong : ram,rom
l u lÖnh vµ d÷ liÖu
6
Output ( ThiÕt bÞ xuÊt )
Display , printer, driver
1 ) Bé xö lý trung t©m (Central Processing Unit ) : Gåm bé ®iÒu khiÓn vµ bé xö lý sè häc nh»m híng dÉn
vµ ®iÒu khiÓn c¸c bé phËn trong m¸y tÝnh phèi hîp thùc hiÖn c¸c lÖnh
2 ) C¸c thanh ghi ( Registers ) lµ vïng nhí t¹m thêi cho c¸c d÷ liÖu vµ lÖnh . Liªn kÕt chÆt chÏ víi CPU ,
gióp CPU thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng cña nã
3 ) Bé nhí trong ( Main Memory ) gåm RAM ( Random Access Memory - Bé nhí truy nhËp ngÉu nhiªn hay cßn gäi lµ bé nhí truy nhËp trùc tiÕp ) vµ ROM ( Read - Only Memory - Bé nhí chØ ®äc )
RAM chia thµnh c¸c « nhí , mçi « cã mét ®Þa chØ . Dùa vµo ®Þa chØ « nhí ®Ó ghi , xo¸ vµ lÊy c¸c
th«ng tin trong khi m¸y lµm viÖc . Khi t¾t m¸y c¸c th«ng tin trong RAM sÏ bÞ xo¸. Trong RAM cã bé nhí
thêng tró ( 640 Kb) , bé nhí më réng ( Extended ) , bé nhí bµnh tríng (Expanded ) .
4 ) Bé nhí ngoµi : gåm ®Üa mÒm , ®Üa cøng , ®Üa cøng , ®Üa quang
§Üa mÒm cã nhiÒu lo¹i : 360 KB , 1.2 MB , 1.44 MB , ...( chó ý chèng Èm , bôi , nhiÖt ®é , nãng , ®iÖn tõ ,
nÊm mèc ... )
§Üa cøng 20Mb, 40 Mb, ... , 650 Mb , 1.2 Bb , 2.1 Gb , 3.2 Gb ...
§Üa quang c¸c lo¹i ®äc nhanh nh ®Üa cøng , sö dông thuËn tiÖn nh ®Üa mÒm .
5 ) ThiÕt bÞ vµo : Bµn phÝm . Chó ý c¸c phÝm ENTER,SHIFT,SPACE BAR, BACK SPACE , ESC, TAB, c¸c
phÝm cã 2 kÝ tù ..., phÝm dÊu ph¶y vµ phÝm dÊu nh¸y , phÝm phÐp chia vµ phÝm kÝ hiÖu ®êng dÉn ..., phÝm
INSERT ...c¸c phÝm F1,F2, ...F12 , c¸c phÝm CTRL , ALT kÕt hîp víi c¸c phÝm nµo ®ã ®Ó thùc hiÖn mét sè
viÖc do phÇn mÒm cô thÓ qui ®Þnh
6 ) ThiÕt bÞ ra : M¸y in , mµn h×nh ...Chó ý mµn h×nh cã 3 th«ng sè ( ®é ph©n gi¶i, sè mµu max, kÝch thíc
ch÷ trªn mµn h×nh ) Khi in tiÕng ViÖt cÇn n¹p Ph«ng cho m¸y in ( theo híng dÉn cña tõng lo¹i hÖ so¹n th¶o
TiÕng ViÖt )
B - C¸c thÕ hÖ m¸y tÝnh
+ Theo tuyªn bè cña Thomas Watson ( Chñ tich H·ng IBM - Doanh sè trªn 64 tû USD - l·i xuÊt
1994 : 3 tû USD ) : Trªn thÕ giíi n¨m 1943 cã 5 chiÕc m¸y tÝnh ®Çu tiªn th× ®Õn nay (1994) cã kho¶ng 200
triÖu m¸y tÝnh .
+ Theo Gordon Moore ngêi s¸ng lËp m¹ng Intel th× n¨ng lùc cña m¸y tÝnh cø sau 18 th¸ng l¹i t¨ng
gÊp ®«i !
( Gi¶ sö n¨m 1943 b¹n bá tiÒn mua 1 ®¬n vÞ n¨ng lùc m¸y tÝnh th× còng víi sè tiÒn ®ã ®Õn nay
b¹n cã thÓ mua 8,5 tû ®¬n vÞ n¨ng lùc m¸y tÝnh , 1 n¨m rìi sau n÷a b¹n cã thÓ mua 17 tû ®¬n vÞ n¨ng lùc
m¸y tÝnh ...) . M¸y tÝnh víi n¨ng lùc ngµy cµng hoµn thiÖn ®· trµn ngËp vµo cuéc sèng chóng ta . M¸y tÝnh
®iÒu khiÓn c¸c thiÕt bÞ kh¸c xung quanh ta , kÕt nèi ta víi b¹n bÌ vµ ®ång nghiÖp , ®iÒu hµnh tµi chÝnh, ng©n
hµng , bu ®iÖn , giao th«ng, c¸c vÊn ®Ò kü thuËt cña c¸c ngµnh khoa häc tù nhiªn vµ khoa häc x· héi . M¸y
tÝnh d¹y häc , tham gia gi¸o dôc trÎ con, m¸y tÝnh chuÈn ®o¸n bÖnh cïng b¸c sÜ ,m¸y tÝnh ®i th¸m hiÓm
cïng c¸c nhµ du hµnh vò trô ,... Nãi tãm l¹i m¸y tÝnh lµ ngêi b¹n ®ång hµnh ®¸ng tin cËy , mét trî thñ ®¾c
lùc gióp ta t×m kiÕm th«ng tin, lu tr÷ th«ng tin vµ cung cÊp cho ta mäi th«ng tin míi ®· ®îc xö lý , bÊt k× ë
®©u khi ta cÇn ...
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
4
+ Mét c©u hái ®ang ®Æt ra : §Çu thÕ kØ 21 ,c¸c doanh nghiÖp thÕ giíi vµ ViÖt nam sÏ a dïng lo¹i m¸y
tÝnh mini nµo ? lo¹i m¸y tÝnh c¸ nh©n nµo ? H·ng m¸y tÝnh nµo sÏ chiÕm lÜnh thÞ trêng ViÖt Nam ?
HÖ m¸y tÝnh lo¹i mini chiÕn lîc cña h·ng IBM trong nh÷ng n¨m tíi lµ hÖ m¸y tÝnh AS/400 ( Ph©n
h·ng AS/400 cã doanh sè tíi 16 tû USD ) v× ®ã lµ hÖ m¸y thiÕt kÕ cho øng dông th¬ng m¹i , ®é tin cËy vµ
b¶o mËt cao , cã thÓ ghÐp nèi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i m¸y tÝnh hiÖn cã . B¶n th©n h·ng MicroSoft ( lu«n lu«n
muèn tho¸t khái vßng tay khæng lå cña IBM ) còng chän m¸y AS/400 ®Ó kÕt nèi m¹ng qu¶n lý chÝnh h·ng
m×nh . ë ViÖt Nam ®· cã kho¶ng chôc m¸y AS/400 ,®îc sù hç trî cña c«ng ty tin häc FPT (b¹n hµng cña
IBM) hç trî ®Æc biÖt trong viÖc ®a AS/400 vµo thÞ trêng ViÖt nam .
* ) Tham kh¶o bµi “ C«ng nghÖ th«ng tin ViÖt Nam trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc “ ( Vietnam information technology in industrialization and modernizetion ) trªn b¸o PC WOLD 11995
ThÕ hÖ 1 : 1950 -1959 :
+ Bé nhí nhá vµi tr¨m bit tíi vµi tr¨m triÖu bit
+ Tèc ®é xö lý chËm ( 33.000 phÐp céng / 1 gi©y )
+ M¹ch ®iÖn tö thêng dïng c¸c ®Ìn ®iÖn tö cì nhá . KÝch thíc qu¸ lín
ThÕ hÖ II : 1959 -1963 : ( MainFrame )
+ Thêi kú dïng chÊt b¸n dÉn chÕ t¹o c¸c linh kiÖn ®iÖn tö , cßn gäi lµ thêi kú m¹ch b¸n dÉn. M¸y
tÝnh lín víi c¸c bãng b¸n dÉn vµ ®i-èt kÕt hîp víi c¸c ®Ìn ®iÖn tö
+ Tèc ®é vµi triÖu lÖnh / 1 gi©y
+ MainFrame 1996 hiÖn ®ang phôc håi víi c¶i tiÕn vÒ dung lîng bé nhí
ThÕ hÖ III : 1964 -1974 :( MiniComputer )
+ M¹ch IC thay c¸c m¹ch b¸n dÉn rêi r¹c
+ Bé nhí b¸n dÉn ®îc sö dông nhiÒu , thay thÕ bé nhí b»ng lâi Ferit
+ Cã 2 kiÓu bé nhí : RAM vµ ROM
+ C¶i tiÕn bé xö lý trung t©m : ThiÕt kÕ ®¬n gi¶n h¬n, tin cËy h¬n .
+ KÝch thíc m¸y : nhá vµ võa ( C¸c m¸y MINI trong th¬ng m¹i ) ThÝ dô : M¸y tÝnh IBM ThinkPad
0,45 kg
ThÕ hÖ 1V : 1974 -199? :( MicroComputer )
+ Thêi kú m¹ch tÝch hîp ( hµng chôc ngh×n bãng b¸n dÉn trong 1 IC ) . X©y dùng c¸c hÖ thèng cña
m¸y tÝnh trªn c¸c chÊt nÒn ®Ó võa gi÷ c¸c thµnh phÇn ch¾c ch¾n vÒ c¬ häc võa ®Ó liªn kÕt chóng víi nhau
+ XuÊt hiÖn bé vi xö lý 4 bit , råi 8 bit , 16 bit , trong m¸y tÝnh c¸ nh©n cïng c¸c thiÕt bÞ vµo ra ( bµn
phÝm , mµn h×nh, æ ®Üa cøng , ®Üa mÒm ®îc c¶i tiÕn
+ 1980 ra ®êi m¸y vi tÝnh ( cßn gäi lµ m¸y tÝnh c¸ nh©n - Personal Computer ) . Tin häc b¾t ®Çu x©m
nhËp vµo mäi ngâ ng¸ch cña ®êi sèng x· héi vµ con ngêi .
ThÕ hÖ V : 1990 -199? : Cha râ ranh giíi
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
5
+ Thêi kú víi vËt liÖu quang , xuÊt hiÖn c¸c ®Üa
CD-ROM chøa c¸c ch¬ng tr×nh øng dông cã
dung lîng lín, chøa kiÕn thøc mäi lÜnh vùc : v¨n
ho¸ , gi¸o dôc ,khoa häc ,kü thuËt, kiÕn tróc ,®å
ho¹, ngo¹i ng÷,tham kh¶o , nghiªn cøu,©m
nh¹c,®iÖn ¶nh , t liÖu ,gi¶i trÝ ,trß ch¬i ®Çy hÊp
dÉn ...( Tíng cíp Elmo gi¶i to¸n trong truyÖn cæ
tÝch ®i t×m chiÕc ch×a kho¸ thÇn kú , Ng«i nhµ
khoa häc cña Sammy, C¸ Freddi vµ b¹n th©n
Luther t×m h¹t t¶o , L©u ®µi bÝ mËt cña Scooter ...
c¸c nh©n vËt th«ng minh, dÝ dám vµ l¸u c¸ )
+
ThÝch
øng
®îc
víi
viÖc
xö lý
c¸c
d÷
liÖu
phi sè
: v¨n
b¶n , tiÕng nãi , h×nh ¶nh ... ®Ó t¹o kh¶ n¨ng m¸y
gi¶i quyÕt suy luËn , m¸y giao tiÕp phôc vô b»ng
ng«n ng÷ , h×nh ¶nh , m¸y nhËn thøc vÒ c¬ thÓ ,
m¸y qu¶n lý c¸c c¬ së tri thøc
mäi ngêi lµm viÖc liªn kÕt víi nhau trong ph¹m
vi quèc gia vµ quèc tÕ . XuÊt hiÖn Siªu lé th«ng
tin ( Information HighWay ) . Tin häc lµm thay
®æi c¬ cÊu kinh tÕ , nÕp sèng , phong c¸ch ho¹t
®éng con ngêi .
+ HÖ thèng c¸c m¸y vi tÝnh cÊu thµnh
M¹ng hÖ thèng tin häc cã cÊu tróc ®a d¹ng cña
x· héi
+ Tèc ®é xö lý : Ngh×n tû lÖnh / 1 gi©y ,
theo 2 híng :
- C¶i tiÕn thiÕt bÞ xö lý , thiÕt kÕ
c¸c m¹ch b»ng vËt liÖu quang - Nghiªn cøu híng
kiÕn tróc song song...
+ N¨m 1990 §Æc trng cña tin häc lµ sù
kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a m¸y tÝnh vµ viÔn th«ng ,
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
6
ThÕ hÖ V1 : 199? -20?? ( M« pháng thÇn kinh - NORON- Robot +trÝ tuÖ nh©n t¹o )
SÏ ph¸t triÓn theo 3 híng :
+ Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt lý thuyÕt c¬ b¶n : xö lý t¬ng tù n·o ngêi ( t¬ng øng lµ m¸y
tÝnh N¥RON ) , suy lý trªn ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng , cã kh¶ n¨ng tù thÝch nghi nh»m tèi u ho¸ viÖc xö lý
th«ng tin.
+ Ph¸t triÓn c¸c c«ng nghÖ tin häc míi : ThiÕt bÞ quang häc, kiÕn tróc m¸y song song vµ c¸c phÇn
mÒm t¬ng øng ,sè lîng bé xö lý kh«ng khèng chÕ , æn ®Þnh cao , tù tæ chøc tæng thÓ . Sö dông ¸nh s¸ng ®Ó lu tr÷ th«ng tin, truyÒn th«ng tin mµ sù thÓ hiÖn lµ c¸c ®Üa CD quang .
+ M¸y tÝnh cã nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n míi : Tù ®éng nhËn d¹ng ¶nh vµ ng«n ng÷ tù nhiªn ( M¸y
tÝnh kh«ng bµn phÝm cã bót vÏ , m¸y quÐt .. ) . Pháng ®o¸n vµ biÕt ph©n tÝch nh÷ng th«ng tin cha ®Çy ®ñ
( th«ng tin mê ). Cã kh¶ n¨ng xö lý thêi gian thùc ( nghÜa lµ xö lý c¸c th«ng tin gÇn nh liªn tôc , ®é gi¸n
®o¹n cña c¸c bé gi¸ trÞ d÷ liÖu nhá tíi møc chÊp nhËn ®îc ) nhê c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö 3 chiÒu . M« pháng ®îc
cÊu tróc x· héi vµ hµnh vi con ngêi
Chóng ta ®ang sèng ë thêi ®¹i c«ng nghÖ tin häc cã tèc ®é thay ®æi nhanh ®Õn møc chãng mÆt , mét
ph¬ng ph¸p , mét kiÕn thøc c«ng nghÖ nµo ®ã h«m tríc lµ ngêi th¾ng cuéc , th× h«m sau ®· lµ ngêi thua cuéc
( nh b¸o chÝ nãi ®©y lµ thêi ®¹i ngêi th¾ng cuéc vÒ khoa häc kü thuËt chØ xuÊt hiÖn qua 1 ®ªm ) .
Nh÷ng khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ tin häc ë ViÖt nam :
+ Vèn ®Çu t thiÕu ( bíc ®Çu cÇn vµi tû USD - Kh¶ n¨ng nhµ níc chØ cÊp ®îc vµi tr¨m triÖu USD). ViÖt
nam b×nh qu©n thu nhËp 260 USD/1 ngêi
+ Ph¬ng thøc tiªn tiÕn kh«ng thÓ ¸p dông ®îc trªn bé m¸y lµm viÖc víi c¸c ph¬ng thøc , nÒ nÕp cò .
Nh÷ng ngêi qu¶n lý cha thÊy râ tÇm quan träng cña tin häc , cha cã t¸c phong lµm viÖc theo phong c¸ch míi
.
+ ThiÕu ngêi lµm tin häc , ®Æc biÖt thiÕu nh÷ng ngêi cã chuyªn m«n cao , c¸c c¸n bé chuyªn ngµnh
hÖ thèng . N¨m 2000 sÏ cã thªm kho¶ng 2 v¹n ngêi lµm tin häc cã tr×nh ®é trung cÊp trë lªn . Ch¬ng tr×nh
c«ng nghÖ quèc gia ®· ®Ò nghÞ thµnh lËp c¸c khoa Tin häc ë 6 trêng §¹i häc Tæng hîp , B¸ch khoa cña Hµ
néi , HuÕ , Hå chÝ Minh
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
7
Yªu cÇu bµi 1
1 ) HiÓu kh¸i niÖm th«ng tin,m¸y tÝnh vµ
hÖ ®iÒu hµnh .
2 ) Nhí c¸c ®¬n vÞ ®o th«ng tin .
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
8
Bµi tËp vÒ nhµ
1 ) Em hiÓu kh¸i niÖm ®¬n vÞ 1 bit th«ng tin nh thÕ nµo ?
2 ) M« t¶ mét sè thµnh phÇn chÝnh cña m¸y tÝnh ?
3 ) Mét d·y bãng ®Ìn 8 bãng m¾c nh h×nh vÏ
Th«ng tin vÒ h×nh ¶nh s¸ng cña d·y bãng
®Ìn ®îc m« t¶ qua t×nh tr¹ng c¸c c«ng t¾c
cña d·y .
a ) NÕu cha râ t×nh tr¹ng cña mäi c«ng t¾c th× ®é bÊt æn ®Þnh cña d·y lµ bao nhiªu ?
b ) Th«ng tin cho biÕt t×nh tr¹ng 2 c«ng t¾c cã lîng tin lµ bao nhiªu ?
c ) Sau ®ã th«ng tin cho biÕt t×nh tr¹ng 3 c«ng t¾c kh¸c n÷a cã lîng tin lµ bao nhiªu ?
§¸p sè : a) 8 b) 2 bit
Bµi 2
c) 3 bit
HÖ ®iÒu hµnh MS-DOS
I / Kh¸i niÖm vÒ File vµ th môc :
1 ) File :
File lµ ®¬n vÞ l tr÷ th«ng tin trªn ®Üa . Mçi File ®îc ®Æt t¬ng øng víi 1 tªn file .
2 ) Th môc (Directry) Th môc lµ ®¬n vÞ qu¶n lý File . C¸c File cã cïng mét liªn quan nµo ®ã (do
ngêi sö dông m¸y x¸c ®Þnh ) sÏ ®îc xÕp vµo trong cïng 1 th môc Trong 1 th môc , ngoµi c¸c File cßn cã
thÓ cã nhiÒu th môc kh¸c ( gäi lµ c¸c th môc con) .
Th môc chøa tÊt c¶ c¸c file vµ th môc kh¸c gäi lµ th môc gèc ( Root Directry ) hoÆc cßn gäi lµ th
môc cÊp 1 , c¸c th môc n»m ngay trong th môc cÊp 1 lµ th môc cÊp 2 , c¸c th môc n»m ngay trong th môc
cÊp 2 lµ th môc cÊp 3 ,.... c¸c th môc n»m ngay trong th môc cÊp k lµ th môc cÊp k+1 .
3 ) C¸ch ®Æt tªn File vµ th môc :
Tªn File gåm 2 phÇn :
+ PhÇn chÝnh cña tªn file kh«ng qu¸ 8 kÝ tù liªn tiÕp ( nghÜa lµ kh«ng dïng dÊu trèng #32 ),thêng
dïng c¸c kÝ tù A...Z ( kh«ng ph©n biÖt ch÷ hoa , ch÷ thêng ),c¸c ch÷ sè 0..9, c¸c kÝ t. _,$,!,#,%,&,-,(,) ....
+ PhÇn më réng cña tªn File kh«ng qu¸ 3 kÝ tù
+ Gi÷a 2 phÇn lµ dÊu chÊm
Tªn File kh«ng ®îc ®Æt trïng víi mét sè tªn chuÈn ®· dïng trong DOS :
CON,PRN,COM1,COM2,LPT1,LPT2,LPT3,NUL...
Tªn File míi trong 1 th môc cÊp k kh«ng trïng víi tªn File vµ th môc con cÊp k+1 ®· cã trong
cïng th môc cÊp k
§Þa chØ cña mét File trong th môc cÊp k lµ mét d·y tªn c¸c th môc cÊp 1, cÊp 2,..,th môc cÊp k ( Trong ®ã
th môc gèc ®îc kÝ hiÖu lµ dÊu ®êng dÉn (dÊu \ ) viÕt ngay sau tªn æ ®Üa , 2 th môc liªn tiÕp ®îc ng¨n c¸ch
bëi dÊu ®êng dÉn \ ) cuèi cïng lµ tªn file. D·y tªn c¸c th môc ®øng tríc tªn file gäi lµ ®êng dÉn cña File .
NÕu ®ang ë th môc hiÖn hµnh th× ®Þa chØ cña File chØ lµ tªn file ( kh«ng cÇn ghi ®êng dÉn cña nã )
4 ) Th môc hiÖn hµnh :
Sau nµy khi dïng lÖnh chuyÓn ®æi æ ®Üa . æ ®Üa chuyÓn tíi gäi lµ æ ®Üa hiÖn hµnh.
Sau nµy còng dïng lÖnh CD ®Ó chuyÓn tõ th môc nµy sang th môc kh¸c , tíi th môc nµo th× th môc ®ã gäi
lµ th môc hiÖn hµnh cña æ ®Üa ®ang chøa th môc ®ã .
5 ) Ký tù ®¹i diÖn (Wild cards):
Ký tù ®¹i diÖn lµ ký tù thay thÕ cho mét hay nhiÒu kÝ tù trong tªn File.
DÊu sao (*) thay thÕ mäi kÝ tù kÓ tõ vÞ trÝ nã ®øng tÝnh sang ph¶i
DÊu hái (?) thay thÕ mét kÝ tù t¹i vÞ trÝ nã ®øng .
ThÝ dô : *.TXT lµ mäi File cã phÇn më tªn më réng cña tªn lµ TXT
REPORT.* mäi File cã phÇn chÝnh lµ REPORT
M*.*
mäi File cã phÇn chÝnh b¾t ®Çu lµ kÝ tù M
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
9
??.*
mäi File mµ phÇn chÝnh chØ cã 2 kÝ tù
TDH??.PAS mäi File phÇn chÝnh cã 5 kÝ tù , trong ®ã 3 kÝ tù ®Çu lµ TDH, phÇn më réng lµ PAS
II / Kh¸i niÖm vÒ hÖ ®iÒu hµnh :
Lµ tËp hîp c¸c ch¬ng tr×nh c¬ b¶n vµ tèi thiÓu ®Ó b¶o ®¶m sù ho¹t ®éng tr«i ch¶y cña m¸y tÝnh .
HiÖn nay trªn m¸y tÝnh IBM c¸ nh©n cã 2 hÖ ®iÒu hµnh th«ng dông lµ MSDOS vµ WINDOW95
( hoÆc WINDOW98 ) .Trong m¹ng m¸y tÝnh cã c¸c hÖ ®iÒu hµnh m¹ng l© : NETWARE, WINDOW NT ,
LAN SERVER ,SYSTEM 8 ...( cña m¸y APPLE ra ®êi 1996-1997 ).
III / Néi dung cña hÖ ®iÒu hµnh MS-DOS
HÖ ®iÒu hµnh DOS gåm 6 thµnh phÇn c¬ b¶n : ROM-BIOS , BOOT RECORD , IO.SYS ,
MSDOS.SYS, COMMAND.COM ( c¸c lÖnh néi tró ) , c¸c lÖnh ngo¹i tró.
+ ROM-BIOS : Lµ hÖ thèng vµo ra c¬ b¶n ( Basic input output system ) B¶o ®¶m c¸c dÞch vô c¬ b¶n nhÊt .
Nã ®îc ®Æt trong ROM chiÕm vïng nhí tõ ®Þa chØ FE00 ®Õn FFFF .
- Ch¬ng tr×nh chñ yÕu nhÊt cña
ROM-BIOS lµ kiÓm tra toµn bé vïng nhí trong vµ c¸c thiÕt bÞ ngoµi nèi víi m¸y .
- TiÕp theo lµ ch¬ng tr×nh t×m trªn ®Üa xem cã BOOT RECORD hay kh«ng . NÕu kh«ng cã ( thÝ dô
gÆp ®Üa míi cha Format , hoÆc ®Üa háng sector ®Çu) nã sÏ b¸o lçi vµ kh«ng thÓ tiÕp tôc n¹p hÖ ®iÒu hµnh .
NÕu cã th× nã ®æ ch¬ng tr×nh boot record vµo ®Þa chØ 7C00 trong bé nhí vµ chuyÓn ®iÒu khiÓn tíi ®Þa chØ
nµy , ch¬ng tr×nh boot record ®îc thùc hiÖn víi nhiÖm vô t×m io.sys vµ msdos.sys trªn ®Üa ®Ó n¹p vµo bé
nhí . Boot record kh«ng lu tró trong bé nhí trong
+ BOOT RECORD : lµ mét ch¬ng tr×nh ng¾n , ®¬n gi¶n ®Æt gän trong sector 0 ( sector ®Çu tiªn ) cña mäi
®Üa . Nã chØ chøa nh÷ng th«ng tin tèi thiÓu ®ñ ®Ó ®äc vµ khëi ®éng nh÷ng phÇn chÝnh cña hÖ ®iÒu hµnh
( coi nã nh chiÕc ñng cña hÖ ®iÒu hµnh cho hÖ ®iÒu hµnh ®i vµo m¸y tÝnh ! )
+ IO.SYS : ®iÒu khiÓn vµ xö lý c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi . Sau khi ®îc n¹p vµo bé nhí nã thêng tró trong bé
nhí .
+ MSDOS.SYS : b¶o ®¶m c¸c dÞch vô cßn l¹i cßn l¹i . Sau khi ®îc n¹p vµo bé nhí nã thêng tró trong bé
nhí .
+ COMMAND.COM lµ bé chøa c¸c lÖnh néi tró nh DIR , COPY , TYPE , MD , CD ,...
c¸c lÖnh nµy thêng tró trong bé nhí trong .
+ C¸c lÖnh ngo¹i tró , mçi lÖnh trong mét file riªng biÖt . ThÝ dô nh : FORMAT, DISKCOPY , DELTREE,
LABEL, HIMEM.SYS, RAMDRIVE.SYS, ANSI.SYS... kh«ng thêng xuyªn lu tró trong bé nhí trong.
D¹ng lÖnh cña DOS:
LÖnh néi tró
LÖnh <®èi tîng cña lÖnh> [/c¸c tham sè lÖnh ]
ThÝ dô :
DIR C:\TP\SOAN /P
DIR lµ lÖnh , C:\TP\SOAN lµ ®èi tîng cña lÖnh , /P lµ tham sè cña lÖnh
LÖnh ngo¹i tró
<§êng dÉn tíi File t¬ng øng víi lÖnh> LÖnh <®èi tîng lÖnh> [/tham sè lÖnh]
ThÝ dô :
C:\WINDOWS\COMMAND\FORMAT A:/S/V
C:\WINDOWS\COMMAND\ lµ ®êng dÉn tíi File FORMAT
FORMAT lµ lÖnh
A: lµ ®èi tîng cña lÖnh
/S/V lµ tham sè cña lÖnh
IV / C¸ch khëi ®éng m¸y tõ æ ®Üa MÒm:
1 ) ChuÈn bÞ ®Üa khëi ®éng : lµ ®Üa cã Boot -Record vµ 3 file sau :
+ IO.SYS
+ MSDOS.SYS
+ COMMAND.COM
(Boot -Record vµ c¸c file trªn sÏ cã sau khi Format ®Üa theo d¹ng FORMAT /S )
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
10
2 ) Cho ®Üa khëi ®éng vµo æ ®Üa
3 ) BËt m¸y , chê n¹p nh÷ng thµnh phÇn cèt yÕu cña hÖ ®iÒu hµnh vµo bé nhí cho ®Õn khi xuÊt hiÖn
dÊu mêi hÖ thèng trªn mµn h×nh lµ C:\>
Sau khi bËt m¸y , nh÷ng lÇn sau muèn khëi ®éng l¹i m¸y cã thÓ bÊm phÝm +RESET
+hoÆc 3 phÝm CTRL_ALT_DEL
V / C¸ch t¹o æ ®Üa ¶o khi khëi ®éng m¸y :
Trong ®Üa khëi ®éng cã thªm 3 file sau
+ HIMEM.SYS
+ RAMDRIVE.SYS
+ CONFIG.SYS
Néi dung file config.sys
Device = A:\himem.sys
Device = A:\ramdrive.sys 1024/E
Files = 15
Buffers= 10
VI / C¸c lÖnh DOS thêng dïng :
1 ) LÖnh chuyÓn ®æi æ ®Üa :
A\> C:
C\> B:
ThÝ dô :
Tªn æ ®Üa <: >
sÏ chuyÓn ®æi tõ æ ®Üa A sang æ ®Üa C
sÏ chuyÓn ®æi tõ æ ®Üa C sang æ ®Üa B
2 ) LÖnh xem tªn th môc vµ file trong th môc cÇn xem :
DIR [®êng dÉn vµ tªn th môc cÇn xem][/W][/P][/A][/S]
ThÝ dô :
A\>DIR /P Xem c¸c tªn File vµ th môc trong th môc gèc , tõng trang
A\> DIR C:\TP\SOAN
xem tªn c¸c file vµ th môc trong
th môc SOAN cña th môc TP n»m trong æ ®Üa C
A\> DIR xem tªn c¸c file vµ th môc trong ®Üa A
Chó ý
+ DIR/P
Xem tõng trang mµn h×nh
+ DIR/W
Xem tªn file, tªn th môc theo hµng ngang
+ DIR/W/P
Xem tªn file, tªn th môc theo hµng ngang,tõng trang
+ DIR/S [th môc xem] HiÖn c¸c th«ng tin vÒ file ,th môc cã trong th môc xem
+ DIR/S /B [th môc] HiÖn tªn vµ ®êng dÉn c¸c file vµ th môc cã trong th môc
+ DIR/S /B [th môc] >
ChÐp tªn vµ ®êng dÉn c¸c file,th môc cã trong th môc cÇn xem vµo File
+ DIR/A:[Thu«ctÝnh]
Xem tªn c¸c file cã thuéc tÝnh H,S,R(Èn,system,chØ ®äc)
+ DIR/O:[kiÓu s¾p xÕp] Xem tªn c¸c file cã s¾p xÕp theo kiÓu s¾p xÕp N,E,D ( N theo tªn File , E theo
phÇn më réng cña tªn File , D theo ngµy lËp File )
3 ) LÖnh t¹o th môc :
MD [®êng dÉn vµ tªn th môc míi]
4 ) LÖnh chuyÓn ®æi th môc :
ThÝ dô :
CD [®êng dÉn vµ tªn th môc míi ]
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
11
A\TP>CD C:\TP\SOAN
chuyÓn tõ A\TP sang C:\TP\SOAN
C:\TP\SOAN>CD C:\BKED chuyÓn tõ C:\TP\SOAN sang C:\BKED
C:\BKED>CD CONGVAN
chuyÓn tõ C:\BKED>CD sang C:\BKED\CONGVAN
Chó ý : LÖnh CD\ vµ CD..
C:\BKED\CONGVAN> CD\
chuyÓn tõ C:\BKED\CONGVAN vÒ th môc gèc cña C:
C:\BKED\CONGVAN> CD ..
chuyÓn tõ C:\BKED\CONGVAN vÒ C:\BKED
5 ) LÖnh xo¸ th môc :
C¸ch 1 : LÖnh ngo¹i tró
C¸ch 2 : LÖnh néi tró
DELTREE
RD
Lu ý : Khi dïng lÖnh RD , th môc cÇn xo¸ ph¶i rçng .
§øng ngoµi th môc cÇn xo¸ th× míi xo¸ ®îc nã .
6 ) LÖnh sao chÐp File :
COPY <§êng dÉn\ tªn File cÇn sao chÐp>[/A][/B] <§êng dÉn \ tªn míi cña File>[/A][/B]
/A File d¹ng v¨n b¶n TXT
/B File d¹ng nhÞ ph©n
ThÝ dô: COPY C:\TP\SOAN\baitap1.pas A:\LUU
COPY C:\TP\SOAN\baitap1.pas A:\LUU\So_ngto.pas
Lu ý : Cã thÓ sao chÐp nhiÒu File cïng 1 lÖnh.
ThÝ dô :
COPY C:\TP\SOAN\ *.* A:\LUU
COPY C:\TP\SOAN\TP???.* A:\LUU
Cã thÓ sao chÐp c¸c dßng trªn mµn h×nh thµnh 1 File theo c¸ch sau :
C:\>COPY CON
[ C¸c dßng lÖnh ] sau ®ã Ên phÝm F6
7 ) LÖnh ®æi tªn File :
REN <§êng dÉn vµ tªn File cÇn ®æi tªn>
ThÝ dô : R EN C:\TP\SOAN\BAITAP.PAS CHIADAY.PAS
Lu ý : File cã tªn míi ph¶i cïng th môc víi File cã tªn cò , vµ kh«ng trïng tªn File nµo cã trong th môc
nµy . Còng cã thÓ ®æi tªn mét nhãm File nÕu c¸c tªn File míi kh«ng trïng nhau vµ kh«ng trïng víi tªn
c¸c File ®· cã trong th môc nµy
ThÝ dô : REN PS*.* TA*.*
8 ) LÖnh hiÓn thÞ néi dung mét File:
TYPE <§êng dÉn vµ tªn File cÇn hiÓn thÞ>
ThÝ dô : TYPE C:\TP\SOAN\CHIADAY.PAS
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
12
\9 ) LÖnh xo¸ File :
DEL <§êng dÉn vµ tªn File>
10) LÖnh xo¸ mµn h×nh :
CLS
11 ) LÖnh xem vµ söa ®æi thêi gian :
TIME
Trªn mµn h×nh hiÖn c¸c dßng ch÷ :
Current time is 9:40:04.47
Enter new time :
12 ) LÖnh xem vµ söa ®æi ngµy th¸ng :
DATE
Trªn mµn h×nh hiÖn c¸c dßng ch÷ :
Current date is
Fri 09-12-1996
Enter new date (mm-dd-yy) :
13 ) LÖnh th«ng b¸o :
PROMPT [$P][$G][$D][$T]
$P
$G
$D
$T
Th«ng b¸o æ ®Üa vµ ®êng dÉn hiÖn thêi
Th«ng b¸o dÊu mêi hÖ thèng >
Th«ng b¸o ngµy th¸ng
Th«ng b¸o thêi gian
14 ) LÖnh xem nh·n ®Üa
VOL [æ ®Üa]
15) LÖnh xem vµ thay ®æi nh·n ®Üa ( LÖnh ngo¹i tró ):
LABEL <æ ®Üa>
16 ) Sao chÐp néi dung tõ ®Üa nµy sang ®Üa kh¸c ( LÖnh ngo¹i tró ) :
DISKCOPY
17 )LÖnh t¹o d¹ng ®Üa ( LÖnh ngo¹i tró ):
FORMAT [/V][/S][/F:nn][/Q]
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
13
/V : cã ®Æt tªn cho ®Üa
/S : T¹o thµnh ®Üa khëi ®éng
/F:nn T¹o d¹ng ®Üa cã dung tÝch th«ng tin kh¸c lo¹i víi æ ®Üa
/F:160,/F:180,/F:320,/F:360,/F:720,/F1.2,/F:1.44,/F:2.88
/Q : T¹o d¹ng nhanh
18 ) :LÖnh kiÓm tra ®Üa ( LÖnh ngo¹i tró )
CHKDSK [æ ®Üa][/F][/V]
19 ) LÖnh kh«i phôc file võa bÞ xo¸ ( LÖnh ngo¹i tró )
UNDELETE [æ ®Üa][®Þa chØ][/LIST]
20 ) LÖnh sao chÐp File vµ th môc ( LÖnh ngo¹i tró )
XCOPY <®Ých> [/S]...
XCOPY cã Ých trong viÖc sao chÐp tÊt c¶ c¸c File vµ th môc cïng c¸c th môc con chøa trong nã vµ cã thÓ
chÐp tõ ®Üa nµy sang ®Üa kh¸c víi khu«n d¹ng kh¸c nhau .
ThÝ dô : Sao chÐp c¸c th môc vµ File cña ®Üa B 720KB sang ®Üa A 1.2 MB trong m¸y kh«ng cã æ ®Üa cøng
+ T¹o ®Üa ¶o C
+ ChÐp File XCOPY.EXE vµo C:
+ C:\> XCOPY B\. A: /S
( Chó ý cã thÓ thay \. bíi \*.* )
21 ) LÖnh xem cÊu tróc th môc ( LÖnh ngo¹i tró )
TREE
[®Þa chØ cÇn xem]
22 ) LÖnh ®Æt ®êng dÉn :
PATH = [æ ®Üa][®Þa chØ 1 cÇn dÉn tíi][,][®Þa chØ 2 cÇn dÉn tíi ][...]
Coi nh th môc hiÖn hµnh ®îc víi tíi c¸c ®Þa chØ nµy
23 ) LÖnh khai b¸o biÕn m«i trêng :
SET [tªn biÕn m«i trêng=x©u gi¸ trÞ cña biÕn m«i trêng]
ThÝ dô
SET TEMP=C:\TEMP khai b¸o C:\TEMP lµ n¬i chøa c¸c File t¹m thêi
SET COMPSEC = C:\COMMAND.COM khai b¸o ®Þa chØ File COMMAND.COM lµ ë æ ®Üa C:\ ®Ó mét
sè ch¬ng tr×nh øng dông khi ch¹y xong th× n¹p l¹i COMMAND.COM vµo phÇn bé nhí tríc ®©y cña nã PhÇn nµy ®· bÞ ch¬ng tr×nh øng dông chiÕm mÊt.
SET PATH=C:\WINDOWS;C:\NC ®Æt ®êng th«ng tõ th môc hiÖn thêi tíi c¸c th môc C:\WINDOWS vµ
C:\NC , nghÜa lµ ®øng t¹i th môc hiÖn thêi ta cã thÓ gäi win.com trong C:\WINDOWS vµ gäi Nc.exe trong
C:\NC
VII / C¸c lÖnh trong File config.sys
§ã lµ c¸c lÖnh : BUFFER ,FILES ,DOS, DEVICE , DEVICEHIGH , STACKS , LASTDRIVE , SHELL ...
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
14
1 . BUFFER = n DOS dµnh mét phÇn bé nhí lµm vïng ®Öm trong thao t¸c ®äc, ghi ®Üa mçi buffer lµ 0.5
KB , thêng khai b¸o sè buffer lµ n=10
2 . FILES=n
Sè lîng File mµ DOS cã thÓ më ra ®ång thêi , thêng lµ 40
3 . DEVICE=[§Þa chØ c¸c ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ] Tªn ch¬ng tr×nh
DEVICE=[§Þa chØ cña HIMEM.SYS] HIMEM.SYS N¹p ch¬ng tr×nh qu¶n lý vïng nhí më réng
®Ó hÖ ®iÒu hµnh DOS qu¶n lý nã
DEVICE=[§Þa chØ cña RAMDRIVE.SYS] RAMDRIVE.SYS N¹p ch¬ng tr×nh lÊy mét phÇn bé
nhí lµm æ ®Üa ¶o
DEVICE=[§Þa chØ cña ANSI.SYS] ANSI.SYS N¹p ch¬ng tr×nh ANSI.SYS ®Ó t¨ng cêng thªm kh¶
n¨ng cña bµn phÝm vµ mµn h×nh
4 . DOS=HIGH
DOS =UMB
Híng dÉn DOS n¹p chÝnh nã vµo vïng nhí cao
Híng dÉn DOS n¹p chÝnh nã vµo vïng nhí trªn
VIII / File chøa tËp lÖnh ( File *.BAT )
A / §Þnh nghÜa :
PhÇn më réng cña tªn File lµ BAT ,®©y lµ File v¨n b¶n ; mçi dßng lµ 1 dßng lÖnh DOS cã thÓ lµ
lÖnh gâ trùc tiÕp tõ dÊu mêi hÖ thèng ®· nªu ë môc trªn , hoÆc lµ c¸c lÖnh chØ viÕt riªng trong File *.bat
( §ã lµ c¸c lÖnh : PAUSE, ECHO, CALL, SET, FOR, IF, GOTO, EXIT , CHOICE ... )
B / C¸c lÖnh riªng cña File *.BAT :
1 . PAUSE T¹m dõng thi hµnh c¸c lÖnh tiÕp sau trong File *.Bat , cho ®Õn khi cã Ên mét phÝm .
2 . ECHO
ECHO OFF
Kh«ng cho hiÖn c¸c dßng lÖnh trong File *.Bat sau lÖnh nµy
ECHO ON
Cho hiÖn c¸c dßng lÖnh sau lÖnh nµy
ECHO [Dßng ch÷] Cho hiÖn dßng ch÷ nµy trªn mµn h×nh
ECHO [KÝ tù 255] HiÖn 1 dßng trèng
3 . CALL [Tªn File *.Bat thø 2] Gäi thùc hiÖn File *.Bat thø 2. Sau khi thùc hiÖn xong File *.Bat thø 2 ,
tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c lÖnh tiÕp theo trong File *.Bat thø nhÊt ( chøa File *.Bat thø 2 ) .
ThÝ dô :
F1.Bat
Echo off
CLs
Call F2
Echo §· xong F2, trë l¹i F1 viÕt dßng nµy
F2.bat
Echo §©y lµ F2
Ch¹y ch¬ng tr×nh F1 sÏ thÊy trªn mµn h×nh 2 dßng ch÷ :
§©y lµ F2
§· xong F2, trë l¹i F1 viÐt dßng nµy
NÕu trong F1.Bat thay dßng lÖnh thø 3 cã File sau
Echo off
CLs
F2
Echo §· xong F2, trë l¹i viÕt dßng nµy
Ch¹y ch¬ng tr×nh F1 nµy , chØ thÊy trªn mµn h×nh 1 dßng
§©y lµ F2
4 . [SET] PATH=§Þa chØ
SET TEMP=§Þa chØ
§Æt ®êng t×m tíi c¸c ®Þa chØ hay dïng trªn ®Üa
§Æt ®Þa chØ cho c¸c File t¹m thêi
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
15
SET COMSPEC=§Þa chØ cã File Command.com
Khi ch¹y mét sè ch¬ng tr×nh øng dông lín, c¸c ch¬ng tr×nh nµy cã thÓ t¹m thêi giµnh mét phÇn bé nhí lu
gi÷ File Command.com trªn ®ã ; v× vËy sau khi ch¹y xong ch¬ng tr×nh øng dông nhê cã ®Æt lÖnh set
comspec nh trªn , m¸y biÕt ®îc ®Þa chØ File Command.com vµ chÐp nã vµo vµo phÇn bé nhí dµnh cho
command.com tríc ®©y
5 . FOR %%BiÕn IN DO
Trong lÖnh nµy BiÕn lµ c¸c kÝ tù A,B,...,Z , TËp hîp lµ c¸c ch÷ ( thêng lµ tªn c¸c File , tªn æ ®Üa ... ) ®ã lµ
c¸c gi¸ trÞ cña c¸c biÕn ; LÖnh lµ c¸c lÖnh sÏ thi hµnh trªn c¸c phÇn tö cña tËp hîp
ThÝ dô
F3.BAT
CLS
ECHO OFF
ECHO LOOKING FOR %1
FOR %%X IN (A B) DO DIR %%X:\%1 /S/P
( Chó thÝch %1 lµ ®êng dÉn tíi tªn file cÇn t×m; %%X : biÕn æ ®Üa X , cã gi¸ trÞ A, B )
HoÆc FOR %%F IN ( CV*.VNS ) D0 TYPE %%F ®Ó xem néi dung c¸c File CV*.VNS
%%F lµ biÕn File , cã gi¸ trÞ lµ CV*.VNS
6 . GOTO Tªn nh·n míi
7 . IF §iÒu kiÖn LÖnh
ChuyÓn tíi thùc hiÖn c¸c lÖnh trong ®o¹n nh·n míi
Thùc hiÖn LÖnh nÕu ®iÒu kiÖn ®îc tho¶ m·n
ThÝ dô F4.BAT
CLS
IF “%1”==“” goto VAOLAI
PATH=%PATH%;%1
ECHO The new path and the old path is %PATH%
GOTO KETTHUC
: VAOLAI
ECHO Plsease enter the directory to add to the path
: KETTHUC
Gi¶i thÝch :
%1 lµ ®êng dÉn míi võa ®îc nhËp tõ bµn phÝm khi ch¹y F4
PATH lµ biÕn m«i trêng cña DOS , ®ã lµ biÕn ®êng dÉn
%PATH% lµ c¸c gi¸ trÞ cña PATH
8 . CHOICE /C[C¸c kÝ tù kho¸] [/Tc,n] [C©u nh¾c]
+ C¸c kÝ tù kho¸ sau /C ph¶i viÕt liÒn nhau ®ã lµ m· ®¹i diÖn cho tõng lùa chän
+ KÝ tù c lµ mét trong c¸c kÝ tù kho¸ sau /T
+ Sè n lµ sè gi©y ( tõ 0 ®Õn 99 ) . Sau n gi©y nÕu cha cã phÝm nµo ®îc gâ th× m¸y sÏ chän c«ng viÖc cã
m· sè c .Tríc n gi©y , gâ mét phÝm kÝ tù thuéc nhãm c¸c kÝ tù kho¸ th× m¸y sÏ thùc hiÖn c«ng viÖc t¬ng
øng víi kÝ tù gâ .
+ C©u nh¾c lµ mét dßng ch÷ trªn mµn h×nh nh¾c nhë ngêi sö dông File *.bat nµy ; thêng lµ c©u sau ®©y : “
B¹n h·y chän 1 trong c¸c kÝ tù trªn “ .
Sau ®©y lµ mét File *.Bat t¹o Menu chän c«ng viÖc. Trªn ®Üa ph¶i cã CHOICE.COM
MENU.BAT
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
@echo off
:Start
If errorlevel 2
goto Games2
Cls
echo.
echo.
echo
1 Windows
echo
2 Games
echo
3 Turbo
echo
4 Foxpro
echo
5 Norton
echo
6 DOS
echo.
choice /C123456
/T1,15 Chon cong
viec
If errorlevel 6
goto Exit
If errorlevel 5
goto Norton
If errorlevel 4
goto FoxPro
If errorlevel 3
goto Turbo
If errorlevel 2
goto Games
If errorlevel 1
goto Windows
goto Start
:Windows
win
goto start
:Games
cls
echo.
echo.
echo.
echo.
echo.
echo.
echo.
echo
1
Lion
echo
2
Prince
echo.
choice /C12
Hay chon
mot tro choi
If errorlevel 1
goto Games1
16
:Games1
Cd c:\games\lion
lion
cd\
goto start
:Games2
cd
C:\games\Prince
Prince
cd\
goto Start
:Turbo
Cd c:\tp\bt\soan
turbo
cd\
goto Start
:Foxpro
cd
C:\foxpro25\vattu
foxpro
cd\
goto Start
:Norton
cd C:\nc
nc
cd\
goto Start
:Exit
cls
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
17
File
File
File
File
ThÝ dô vÒ mét File CONFIG.SYS t¹o ®a cÊu
h×nh :
[Menu]
MenuItem=Games ,
Cau hinh Games
MenuItem=Windows ,
Cau hinh Windows
MenuItem=Pascal ,
Cau hinh Pascal
Menudefault=Pascal,30
Menucolor=15,1
[Common]
DOS=HIGH
BUFFERS=15
DEVICE=C:\DOS\HIMEM.SYS
[Games]
Include= Common
DEVICE=RAMDRIVE.SYS 2048/E
FILES=20
[windows]
Include= Common
DEVICE=C:\DOS\SMARTDRIVE.EXE
/DOUBLE_BUFFER
FILES=40
[Pascal]
Include= Common
DEVICE=C:\DOS\RAMDRIVE.SYS 1024/E
Bµi tËp vÒ nhµ
1) Nªu c¸ch t¹o ®Üa khëi ®éng A: ( trong 2 trêng
hîp : ®Üa ®· ®îc t¹o khu«n vµ ®Üa cha ®îc t¹o
khu«n d¹ng ) . §Üa khëi ®éng gåm nh÷ng thµnh
phÇn nµo vµ nh÷ng File cÇn thiÕt nµo ?
2) B»ng lÖnh copy con h·y t¹o file config.sys
®Ó khi dïng ®Üa nµy khëi ®éng cã kh¶ n¨ng t¹o æ
¶o C: ( m¸y kh«ng æ cøng ) hoÆc æ ¶o D: ( nÕu
m¸y cã 1 æ cøng C: ) . Khi ®ã trªn ®Üa A cÇn ph¶i
cã nh÷ng File nµo?
3) B»ng copy con t¹o File autoexec.bat chÐp
®Ó khi ch¹y File nµy , m¸y sÏ chÐp
command.com vµo æ ¶o C: ( m¸y kh«ng æ cøng )
hoÆc æ ¶o D: (m¸y cã 1 æ cøng C: ), t¹o
himem.sys trong bé nhí cao vµ g¸n trÞ thÝch hîp
cho c¸c biÕn m«i trêng COMSPEC, TEMP
,PATH
4 ) LËp trong ®Üa A: cã c©y th môc nh sau
HIMEM.SYS
RAMDRIVE.SYS
DOSKEY.COM
CHOICE.COM
a) Mét häc sinh v« ý ®· ®æi chç 1 sè File trong
A: , nªn hiÖn t¹i c¸c File trong c¸c th môc con
cßn xÕp mét sè File cha hîp lý :
Trong th môc TP70 cã File VANBAN1.VNS vµ
TURBO.EXE, TURBO.TPL
Trong th môc BKED cã File BAI1.PAS ,
BKED.EXE
Trong th môc DOS cã File VANBAN2.VNS vµ
BAI2.PAS
Em h·y s¾p xÕp l¹i c¸c File vµo ®óng c¸c th môc
theo híng dÉn sau :
ChuyÓn VANBAN1.VNS vµ VANBAN2.VNS vÒ
th môc BKED
ChuyÓn BAI1.PAS vµ BAI2.PAS vÒ th môc TP70
b) T¹o th môc LUU trong th môc TP70 , sau ®ã
sao chÐp BAI1.PAS vµ BAI2.PAS vµo th môc
LUU
5 ) §Ò thi Tin häc trÎ Toµn quèc 9/1996 ( Bµi
C1)
C©u1 H·y nªu c¸ch tæ chøc File CONFIG.SYS
®Ó khi n¹p MSDOS , ngêi ta cã thÓ vµo mét trong
3 cÊu h×nh tuú chän :
1 - Games
2 - Window
3 - Pascal
víi cÊu h×nh mÆc ®Þnh lµ Pascal, thêi gian chê
®îi lµ 5 gi©y . Trong cÊu h×nh Games cÇn t¹o æ
¶o 2 MB
C©u 2
Nªu mét ph¬ng ¸n viÕt File
AUTOEXEC.B¸tao cho sau khi n¹p MSDOS víi
File CONFIG.SYS ®îc chuÈn bÞ theo c©u 1 th× hÖ
thèng sÏ sao chÐp toµn bé th môc C:\Games vµo
æ ¶o cã ®Þa chØ D: , nÕu chän cÊu h×nh 2 th× tù
®éng n¹p WINDOWS , cßn nÕu chän cÊu h×nh 3
- n¹p TURBO PASCAL ( biÕt r»ng File
TURBO.EXE ®îc lu tr÷ ë 1 trong 2 th môc
C:\PASCAL\BIN hoÆc C:\PASCAL\BGI
Néi dung 2 File CONFIG.SYS vµ
AUTOEXEC.BAT ghi vµo File v¨n b¶n
BL1.TXT , tríc måi phÇn øng víi néi dung tõng
File t¬ng øng cã dßng ‘FILE CONFIG.SYS ‘
hoÆc ‘File AUTOEXEC.BAT ’.
Phô lôc
Th môc DOS
Th môc gèc
Th môc BKED
Th môc TP70
1965 )
Michael Dell ( sinh
§øa con bÊt trÞ cña c«ng nghiÖp
vi tÝnh
+ 8 tuæi nµi xin ch©m chíc vÒ tuæi ®Ó ®îc thi Tèt
nghiÖp 1trêng lín ë Mü
File IO.SYS
+ n¨m 21 tuæi vµ n¨m 23 tuæi : nhËn gi¶i thëng “
File MSDOS.SYS
Nhµ qu¶n lý giái trong n¨m “
File COMMAND.COM
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
+ 24 tuæi Chñ tÞch C«ng ty tin häc, giµu nhÊt
trong nh÷ng ngêi trÎ tuæi (350 triÖu USD )
+ N¨m 1989 ®· cung cÊp m¸y cho 80 ( trong 100
) doanh nghiÖp lín nhÊt cña Mü vµ qu¸ nöa h·ng
hµng ®Çu (trong 500 h·ng )
+ §Æc ®iÓm : næi tiÕng vÒ ph¬ng ph¸p lµm viÖc
nghÞch lý : tuyÓn quanh m×nh nh÷ng gi¸m ®èc
h¹ng nhÊt nhng kh«ng thÌm ®Õm xØa tíi ý kiÕn
cña hä .nªn ®îc mÖnh danh lµ ®øa con bÊt trÞ cña
nghµnh c«ng nghiÖp vi tÝnh
+ Ph¬ng thøc kinh doanh næi bËt : Liªn hÖ trùc
tiÕp víi kh¸ch hµng mua lÎ , s½n sµng phôc vô
mäi yªu cÇu ,b¸n m¸y kÌm theo nh÷ng ch¬ng
tr×nh tù ®éng chÈn ®o¸n t×nh tr¹ng m¸y vµ th«ng
qua ®iÖn tho¹i híng dÉn b¶o tr× m¸y .
Bill Gates
( sinh 1955 )
18
Ch¬ng I
Mét sè kh¸i
niÖm më ®Çu
$
A - Gi¶i thuËt
¤ng vua PhÇn mÒm
+ 20 tuæi (1975) viÕt ng«n ng÷ lËp tr×nh Basic lµ
phÇn mÒm hÖ thèng 1974 : phôc vô m¸y vi tÝnh
®Çu tiªn ra ®êi. Víi thµnh qu¶ nµy chµng sinh
viªn Bill Gates quyÕt ®Þnh thµnh lËp h·ng kinh
doanh vµ s¶n xuÊt phÇn mÒm vi tÝnh : H·ng
MICROSOFT víi sè vèn ban ®Çu 0,5 triÖu USD
+ Tõ ®ã liªn tiÕp hµng lo¹t s¶n phÈm
kh¸c nhau cña h·ng ( víi nh·n hiÖu con bím
vµng ) ®· bay kh¾p thÕ giíi .
+ 35 tuæi trë thµnh tû phó ( doanh sè 1,2
tû USD ) .XÕp t¸i s¶n cña Bill b»ng c¸c tê 1 USD
sÏ cã chiÒu dµi 1.306.818 dÆm ( ®êng kÝnh mÆt
trêi 861.800 dÆm ) . 43 tuæi trë thµnh ngêi giµu
nhÊt thÕ giíi : cã 350 tû USD .
+ Dù kiÕn t¬ng lai vÒ phÇn mÒm tin häc
n¨m 2000 cña Gates :
Sö dông thuËn tiÖn = Th«ng tin ë ®Çu ngãn tay
( Information at the end of the finger ) , xö lý
thuËn tiÖn c¸c d÷
liÖu hçn hîp :
v¨n
b¶n-h×nh
¶nh-©m thanh
Philippe Kahn ( sinh
1952 )
thÕ giíi : H·ng Borland International víi tèc ®é
t¨ng doanh sè nhanh kinh khñng ë giai ®o¹n
®Çu : doanh sè t¨ng gÊp ®«i ngay sau 2 n¨m
thµnh lËp ( 35 triÖu USD ) vµ ®Õn nay doanh sè
®· cã trªn 440 triÖu USD .
+ Ph¬ng thøc kinh doanh : Gi¸ s¶n phÈm
ph¶i ch¨ng nªn ph©n phèi ®îc nhiÒu . T¹o ®iÒu
kiÖn cho bé phËn nghiªn cøu phÇn mÒm mang
c¸c tÝnh chÊt m¹nh vµ tinh x¶o
+ Mét nh¹c c«ng biÕt ghi ta, s¸o , piano,
trèng, mét tay ®ua thuyÒn buåm nhiÒu lÇn ®¹t kû
lôc trªn c¸c chÆng ®ua tõ Francisco ®Õn Hawaii
I / §Þnh nghÜa gi¶i thuËt : Gi¶i thuËt lµ mét hÖ
thèng chÆt chÏ vµ râ rµng c¸c qui t¾c nh»m x¸c
®Þnh mét d·y c¸c ®éng t¸c trªn nh÷ng ®èi tîng ,
sao cho sau mét sè h÷u h¹n bíc thùc hiÖn c¸c
®éng t¸c nµy ta thu ®îc kÕt qu¶ mong muèn .
II / C¸c ®Æc trng cña gi¶i thuËt :
- TÝnh kÕt thóc
- TÝnh râ rµng , chÆt chÏ
- TÝnh phæ dông
- TÝnh hiÖu qu¶
III / BiÓu diÔn gi¶i thuËt :
1 / Ph¬ng ph¸p dïng ng«n ng÷ liÖt kª c¸c ®éng
t¸c :
Trong ®ã cã c¸c ®éng t¸c c¬ b¶n :
+ B¾t ®Çu , th«ng b¸o yªu cÇu
+ LÖnh g¸n trÞ
+ LÖnh thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh sè häc ,
phÐp tÝnh l« gÝc
+ LÖnh kiÓm tra ®iÒu kiÖn
+ LÖnh chuyÓn kh«ng ®iÒu kiÖn , lÖnh
chuyÓn cã ®iÒu kiÖn
+ LÖnh lÆp l¹i
+ KÕt thóc
2 / Ph¬ng ph¸p s¬ ®å khèi :
+Dïng c¸c h×nh vÏ m« t¶ c¸c ®éng t¸c ,
c¸c mòi tªn chØ thø tù thùc hiÖn c¸c ®éng t¸c .
TURBO
PASCAL
is very
good
¤ng chñ gi÷ b¶n quyÒn cña s¶n phÈm
TURBO
+ Ngêi s¸ng lËp , Chñ tÞch vµ Gi¸m ®èc
®iÒu hµnh H·ng Borland International vµ ®· tõ
chøc n¨m 1995 ( 46 tuæi )
+ Tõ mét thµy gi¸o d¹y To¸n ë níc Ph¸p
d¸m ho¹t ®éng vµ kinh doanh tin häc ngay trªn
“§Êt th¸nh “ cña tin häc vµ ®iÖn tö thÕ giíi lµ
bang California (Mü).¤ng chñ 4 C«ng ty s¶n
xuÊt vµ kinh doanh phÇn mÒm tin häc hµng ®Çu
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
19
.F.
B¾t ®Çu
§iÒu
kiÖn
LÖnh 1
ThÝ dô vÒ mét sè thuËt gi¶i thêng gÆp :
1 / Trao ®æi gi¸ trÞ cña 2 biÕn A vµ B th«ng
qua biÕn trung gian C :
B0
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B¾t ®Çu
NhËp gi¸ trÞ cho A vµ B
C lÊy gi¸ trÞ cña A
A lÊy gi¸ trÞ cña B
B lÊy gi¸ trÞ cña C
Th«ng b¸o kÕt qu¶
KÕt thóc
2 / T×m phÇn tö nhá nhÊt trong d·y sè A 1 ,A 2
,...,A n :
lÆp )
B0
B1
B2
B3
B4
B5
B¾t ®Çu
NhËp c¸c gi¸ trÞ N , A 1 ,A 2 ,...,A n
G¸n i = 2
NÕu A i < A 1 th× A 1 = A i
T¨ng i lªn 1 ®¬n vÞ
NÕu i<=N th× quay vÒ B3 ( LÖnh
B6 NÕu i > N th× A 1 nhá nhÊt
B7 Th«ng b¸o kÕt qu¶
B8 KÕt thóc
3 / DuyÖt d·y A 1 , A 2 , ... , A n xem cã phÇn tö
X hay kh«ng :
B0 B¾t ®Çu
B1 NhËp c¸c gi¸ trÞ N, A 1 ,A 2 ,...,A n
B2 G¸n trÞ i=1
B3 NÕu i >N th× chuyÓn sang B6
B4 NÕu A i <> X th× t¨ng i lªn 1 ®¬n
vÞ
, ChuyÓn vÒ B3
B5 Th«ng b¸o kÕt qu¶ : cã X trong d·y
A 1 ,A 2 ,...,A n , råi chuyÓn sang B7
B6 Th«ng b¸o kÕt qu¶ : Kh«ng cã X
trong d·y A 1 ,A 2 ,...,A n ,
B7 KÕt thóc ch¬ng tr×nh .
4 / S¾p xÕp d·y A 1 ,A 2 ,...,A n , theo thø tù
t¨ng dÇn :
.T.
KÕt thóc
B8 T¨ng i lªn 1 ®¬n vÞ
B9 NÕu i < N th× chuyÓn vÒ B3
B10 Th«ng b¸o d·y ®· s¾p t¨ng lµ A 1 ,A 2 ,...,A n
.
B11 KÕt thóc .
5 / ThuËt to¸n “ Lïa bß vµo chuång “ : T×m sè
nguyªn d¬ng bÐ nhÊt kh«ng cã trong d·y A 1 ,A 2
,...,A n .nguyªn d¬ng kh«ng lín h¬n 32.000
B0 B¾t ®Çu
B1 NhËp N , A 1 ,A 2 ,...,A n .
B2 Trªn trôc sè ®¸nh dÊu c¸c ®iÓm A 1 ,A 2 ,...,A n
.
B3 x = 1
B4 DuyÖt trªn trôc sè , nÕu thÊy x lµ ®iÓm
nguyªn cha ®îc ®¸nh dÊu th× chuyÓn sang bíc
B6
B5 T¨ng x lªn 1 ®¬n vÞ
B6 Th«ng b¸o sè nguyªn d¬ng bÐ nhÊt cha cã
trong d·y lµ X
B7 KÕt thóc
6 / ThuËt to¸n t×m ¦íc chung lín nhÊt cña 2
sè nguyªn A vµ B :
B0 B¾t ®Çu
B1 NhËp 2 sè nguyªn A vµ B
B2 G¸n A = A , B = B
B3 NÕu A =0 vµ B=0 th× B9
B4 NÕu A=0 vµ B <>0 th× B10
B5 NÕu B=0 vµ A <>0 th× B11
B6 G¸n d cña phÐp chia A cho B vµo biÕn D
( D = A mod B )
B7 NÕu D = 0 th× chuyÓn sang B10
B8 G¸n A = B ; B = D ; D = A mod B chuyÓn
vÒ B7
B9 Th«ng b¸o UCLN kh«ng tån t¹i , chuyÓn
vÒ Bkt
B10 Th«ng b¸o kÕt qu¶ : ¦íc sè chung lín nhÊt
lµ sè B , chuyÓn vÒ Bkt
B11 Th«ng b¸o kÕt qu¶ : ¦íc sè chung lín nhÊt
lµ sè A
Bkt KÕt thóc
B0 B¾t ®Çu
B1 NhËp N, A 1 ,A 2 ,...,A n
7/
B2 G¸n i=1
B3 G¸n k=i+1
B0
B4 NÕu A i <= A k th× B6
B1
B5 Thùc hiÖn thuËt to¸n ®æi gi¸ trÞ A i vµ A j
B2
B6 T¨ng j lªn 1 ®¬n vÞ
B3
B7 NÕu j <= N th× chuyÓn vÒ B4
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
Nhãm lÖnh
2,3 ...
ThuËt to¸n t×m sè nguyªn tè :
B¾t ®Çu
NhËp sè N
NÕu N=2 hoÆc N=3 th× chuyÓn sang B8
G¸n i=-1
TDH
Tµi liÖu Chuyªn Tin 10
B4 NÕu (N mod 2 =0) hoÆc (N Mod 3 =0) th×
chuyÓn sang B 9
B5 T¨ng i lªn 6 ®¬n vÞ
B6 NÕu (N mod i <> 0) vµ (N mod (i+2) <>0)
vµ ( i*i <= N ) chuyÓn sang B 5
B7 NÕu i*i <= N th× chuyÓn sang B 9
B8 Th«ng b¸o : N lµ sè nguyªn tè , chuyÓn tíi
B10
B9 Th«ng b¸o : N lµ hîp sè
B10 KÕt thóc ch¬ng tr×nh
20
BiÓu diÔn thuËt to¸n : T×m íc chung lín nhÊt
cña 2 sè nguyªn b»ng s¬ ®å khèi
B¾t §Çu
A
:=
A
B := B
Kh«ng cã
A=0 vµ B=0
.T.
UCLN
UCLN lµ A
UCLN lµ B
A<>0 vµ B=0
.T.
.T.
B<>0 vµ A=0
D := A mod B
.T.
D
KÕt thóc
=
0
A := B
B := D
D := A mod B
8 / ThuËt to¸n t×m c¨n bËc 2 cña sè kh«ng ©m
A:
B0 B¾t ®Çu
B1 NhËp sè kh«ng ©m A vµ sai sè cho phÐp
B2 X 0 = 1 ( X lµ gi¸ trÞ gÇn ®óng ®Çu tiªn cña
c¨n bËc 2 cña A )
B3 X = X 0
B4 X o = ( X + A/X ) / 2
B5 KiÓm tra : X 0 - X < th× chuyÓn sang B6
cßn kh«ng th× chuyÓn vÒ bíc B3
B6 Th«ng b¸o c¨n bËc hai cña A lµ X 0
B7 KÕt thóc
9 / T×m nghiÖm gÇn ®óng cña mét ®a thøc
F(x) b»ng thuËt to¸n chia ®«i :
B0 B¾t ®Çu
B1 NhËp c¸c hÖ sè cña ®a thøc vµ ®é sai sè cho
phÐp
B2 NhËp 2 gi¸ trÞ A vµ B sao cho F(A) <0 vµ
F(B) >0
B3 NÕu B - A < th× chuyÓn tíi B10
B4 X = ( A+B )/2
B5 TÝnh F(X)
B6 NÕu F(X) >0 th× B = X , chuyÓn vÒ B3
B7 NÕu F(X) <0 th× A=X , chuyÓn vÒ B3
B8 NÕu F(X) = 0 th× ChuyÓn tíi B10
B10 Th«ng b¸o nghiÖm lµ X
B11 KÕt thóc
10 / ThuËt to¸n Greedy Algorithm víi bµi
to¸n t« mµu
Bµi to¸n : Cho tËp n ®iÓm gäi lµ tËp G , c¸c
®iÓm nµy ®îc ®¸nh sè tõ 1 ®Õn N vµ ®îc nèi víi
nhau bëi mét sè ®o¹n th¼ng . H·y t« mµu cho
c¸c ®iÓm theo nguyªn t¾c : 2 ®iÓm cã ®o¹n th¼ng
nèi chóng ph¶i t« b»ng 2 mµu kh¸c nhau . Nªu
c¸ch t« mµu cho c¸c ®iÓm sao cho cµng dïng Ýt
mµu cµng tèt .
Gîi ý x©y dùng thuËt to¸n : CÇn tæ chøc 2 tËp :
TËp ®iÓm ®· t« mµu D vµ tËp ®iÓm cha t« mµu C
.Mçi lÇn cã 1 ®Ønh ®îc t« mµu th× kÕt n¹p thªm
®Ønh ®ã vµo D , tËp C lo¹i trõ ®Ønh ®ã . Dïng
mµu 1 t« cho ®Ønh 1 . Sè lîng lín nhÊt c¸c mµu
®· dïng lµ MD=1. Chän ®Ønh i cha t« mµu , cho
tËp mµu T lµ rçng , t×m tÊt c¶ c¸c ®Ønh k nèi víi
i , nÕu ®Ønh k ®· ®îc t« mµu th× ghi l¹i mµu cña
®Ønh k vµo tËp mµu T , so T víi tËp mµu ®· dïng
TMD gåm c¸c mµu tõ 1 tíi MD , nÕu cã mµu
cña TMD kh«ng thuéc T th× chän nã lµm mµu
cña ®Ønh i , ngîc l¹i ph¶i chän mµu MD+1 lµm
mµu cho ®Ønh i ; t¨ng MD lªn 1 ®¬n vÞ ; tho¸t
khái viÖc chän mµu cho ®Ønh i . Qu¸ tr×nh tiÕp
tôc cho ®Õn khi tÊt c¶ c¸c ®Ønh ®Òu ®îc t« mµu
Râ rµng thuËt to¸n trªn ®· t×m mäi kh¶
n¨ng tèt nhÊt ®Ó g¸n mµu cho 1 ®Ønh . Song lêi
gi¶i theo thuËt to¸n nµy cha tèi u ( Cha lµ lêi gi¶i
tèt nhÊt ) v× viÖc chän mµu tèt nhÊt cho 1 ®Ønh i
cha ch¾c b¶o ®¶m cã lîi cho viÖc chän mµu cña
c¸c ®Ønh tiÕp sau i
Sau nµy chóng ta sÏ ®Ò cËp tíi mét thuËt
to¸n kh¸c cã tÝnh tèi u ®Ó gi¶i bµi to¸n t« mµu
nµy .
______________________________________________
Ch¬ng I : KiÕn thøc chung vÒ tin häc vµ m¸y tÝnh
TDH
- Xem thêm -
.DOC 
213 
3101 
99 
