Tài liệu Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập huyện đông triều, tỉnh quảng ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM ––––––––––––––––––––––– ĐẶNG QUỐC AN BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2013 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM ––––––––––––––––––––––– ĐẶNG QUỐC AN BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. LÝ TIẾN HÙNG THÁI NGUYÊN - 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tôi, được thực hiện trên cơ sở lí thuyết và nghiên cứu khảo sát tình hình thực tế dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Lý Tiến Hùng. Các số liệu, mô hình và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố dưới bất kì hình thức nào trước khi trình bày, bảo vệ và công nhận bởi Hội đồng bảo vệ Luận văn Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. Tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013 Tác giả Đặng Quốc An Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu i http://lrc.tnu.edu.vn/ LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, em xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo khoa Tâm lý - Giáo dục trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ và chỉ dẫn em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo TS. Lý Tiến Hùng người hướng dẫn khoa học, đã chu đáo, tận tình hướng dẫn em thực hiện đề tài này. Tôi chân thành cảm ơn tới các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh, các đồng chí lãnh đạo và chuyên viên các phòng ban chuyên môn của Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh, các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên các trường trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài. Cuối cùng xin dành lời cảm ơn chân thành tới người thân, đồng nghiệp và bạn bè đã động viên, khích lệ và tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành đề tài của mình. Mặc dù đã cố gắng nhưng luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn của các thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm tới luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013 Tác giả Đặng Quốc An Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu ii http://lrc.tnu.edu.vn/ MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii NHỮNG CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ..................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .............................................................. vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 2 4. Đối tượng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu .............................................. 2 5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài ................................................................ 3 6. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 3 8. Cấu trúc luận văn và những đóng góp mới của luận văn ................................ 4 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP ............... 5 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu .................................................................. 5 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 7 1.2.1. Quản lý ................................................................................................... 7 1.2.2. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường.................................................. 11 1.2.2.1. Quản lý giáo dục........................................................................... 11 1.2.2.2. Quản lý nhà trường ....................................................................... 13 1.2.3. Giáo viên .............................................................................................. 14 1.2.3.1 Khái niệm ...................................................................................... 14 1.2.3.2. Những tiêu chuẩn đối với nhà giáo: ............................................. 14 1.2.3.3. Nhiệm vụ và quyền của nhà giáo ................................................. 17 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu iii http://lrc.tnu.edu.vn/ 1.2.4. Giáo viên THPT ................................................................................... 18 1.2.4.1. Vai trò của người giáo viên THPT ............................................... 18 1.2.4.2. Nhiệm vụ của giáo viên THPT ..................................................... 20 1.2.5. Tiêu chuẩn, quyền và nhiệm vụ của GV THPT ngoài công lập .......... 21 1.2.6. Đội ngũ giáo viên THPT ...................................................................... 21 1.2.6.1. Đội ngũ ......................................................................................... 21 1.2.6.2. Đội ngũ giáo viên THPT .............................................................. 22 1.2.7. Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên ................................................ 23 1.2.7.1. Biện pháp ...................................................................................... 23 1.2.7.2. Phát triển ....................................................................................... 23 1.2.7.3. Phát triển đội ngũ giáo viên .......................................................... 24 1.2.7.4. Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT. ............................ 24 1.2.8. Trường THPT ngoài công lập .............................................................. 28 1.2.8.1. Vị trí.............................................................................................. 28 1.2.8.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường THPT ngoài công lập .......... 28 1.3. Những nội dung cơ bản của quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập ..................................................................... 28 1.3.1. Xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên ................................. 28 1.3.1.1. Quy hoạch ..................................................................................... 28 1.3.1.2. Kế hoạch ....................................................................................... 29 1.3.2. Tuyển chọn và sử dụng đội ngũ giáo viên ........................................... 29 1.3.2.1. Tuyển chọn ................................................................................... 29 1.3.2.2. Sử dụng ......................................................................................... 30 1.3.3. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên................................................................ 30 1.3.4. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ................................................... 31 1.3.4.1.Kiểm tra ......................................................................................... 31 1.3.4.2. Đánh giá........................................................................................ 32 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu iv http://lrc.tnu.edu.vn/ 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến đội ngũ giáo viên và công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập ...................... 33 1.4.1. Cơ chế chính sách của Nhà nước và chế độ chính sách của trường ngoài công lập ...................................................................................... 33 1.4.2. Các yếu tố về kinh tế - xã hội, văn hoá - giáo dục địa phương ........... 34 1.4.3. Đặc điểm tâm lý lao động của giáo viên THPT ngoài công lập .......... 35 Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 37 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH .......................................... 38 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, xã hội, kinh tế, giáo dục huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................... 38 2.1.1. Về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội .................................................. 38 2.1.2. Về giáo dục và đào tạo ......................................................................... 39 2.2. Giáo dục THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ...... 40 2.2.1. Qui mô trường lớp khối THPT ngoài công lập .................................... 40 2.2.2. Số lượng học sinh THPT ngoài công lập ............................................. 41 2.2.3. Chất lượng học tập của học sinh THPT ngoài công lập ...................... 43 2.2.4. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học ở các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh .................................... 44 2.2.5. Thực trạng đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ................................................... 45 2.2.5.1. Số lượng đội ngũ giáo viên .......................................................... 45 2.2.5.2. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ................................................. 46 2.2.5.3. Cơ cấu đội ngũ giáo viên .............................................................. 47 2.2.5.4. Chất lượng đội ngũ giáo viên ....................................................... 49 2.3. Thực trạng công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên của các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ........... 58 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu v http://lrc.tnu.edu.vn/ 2.3.1. Về quy hoạch, lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .................... 58 2.3.1.1. Quy hoạch ..................................................................................... 58 2.3.1.2. Lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên. .................................. 59 2.3.2. Về công tác tuyển chọn đội ngũ giáo viên ........................................... 60 2.3.3. Về phân công, sử dụng đội ngũ giáo viên............................................ 62 2.3.4. Về bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên ............................. 63 2.3.5. Về công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ............................... 65 2.4. Nhận xét ...................................................................................................... 68 2.4.1. Thành công ........................................................................................... 68 2.4.2. Hạn chế ................................................................................................ 69 2.4.3. Phân tích nguyên nhân ......................................................................... 70 2.4.3.1. Nguyên nhân của thành công ....................................................... 70 2.4.3.2. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................. 70 2.4.4. Bài học kinh nghiệm ............................................................................ 71 Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 73 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH .......................................................... 74 3.1. Các yêu cầu đề xuất biện pháp ................................................................... 74 3.1.1. Tính khả thi .......................................................................................... 74 3.1.2. Tính đồng bộ ........................................................................................ 74 3.1.3. Tính kế thừa ......................................................................................... 74 3.1.4. Tính hiệu quả ....................................................................................... 74 3.2. Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh .................................. 75 3.2.1. Xác định tầm nhìn, sứ mệnh của trường trung học phổ thông ngoài công lập theo hướng nâng cao chất lượng và phát triển bền vững .............................................................................................. 75 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu vi http://lrc.tnu.edu.vn/ 3.2.1.1. Mục đích ....................................................................................... 75 3.2.1.2. Nội dung ....................................................................................... 75 3.2.1.3. Cách thực hiện .............................................................................. 76 3.2.1.4. Điều kiện thực hiện ...................................................................... 77 3.2.2. Xây dựng kế hoạch tuyển chọn đội ngũ giáo viên theo tình hình phát triển giáo dục của trường THPT ngoài công lập.......................... 78 3.2.2.1. Mục đích ....................................................................................... 78 3.2.2.2. Nội dung ....................................................................................... 78 3.2.2.3. Cách thực hiện .............................................................................. 80 3.2.2.4. Điều kiện thực hiện ...................................................................... 80 3.2.3. Đổi mới việc phân công, sử dụng đội ngũ giáo viên phù hợp với năng lực và sở trường của mỗi cá nhân và kế hoạch chuyên môn của trường. ........................................................................................... 81 3.2.3.1. Mục đích ....................................................................................... 81 3.2.3.2. Nội dung ....................................................................................... 81 3.2.3.3. Cách thực hiện .............................................................................. 83 3.2.3.4. Điều kiện thực hiện ...................................................................... 84 3.2.4. Thường xuyên bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về phẩm chất và năng lực chuyên môn nghiệp vụ sư phạm đạt chuẩn giáo viên do Bộ Giáo dục và Đào tạo qui định .............................................................. 84 3.2.4.1. Mục đích ....................................................................................... 84 3.2.4.2. Nội dung ....................................................................................... 85 3.2.4.3. Cách thực hiện .............................................................................. 86 3.2.4.4. Điều kiện thực hiện ...................................................................... 87 3.2.5. Tăng cường đánh giá đội ngũ, kiểm tra chuyên môn, kịp thời khen thưởng các điển hình tiên tiến ..................................................... 88 3.2.5.1. Mục đích ....................................................................................... 88 3.2.5.2. Nội dung ....................................................................................... 88 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu vii http://lrc.tnu.edu.vn/ 3.2.5.3. Cách thực hiện .............................................................................. 90 3.2.5.4. Điều kiện thực hiện ...................................................................... 91 3.2.6. Xây dựng chính sách thu hút, cải thiện đời sống vật chất tinh thần cho giáo viên, kích thích động lực giảng dạy, tạo môi trường làm việc thuận lợi ........................................................................................ 92 3.2.6.1. Mục đích ....................................................................................... 92 3.2.6.2. Nội dung ....................................................................................... 92 3.2.6.3. Cách thực hiện .............................................................................. 93 3.2.6.4. Điều kiện thực hiện ...................................................................... 94 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................... 96 3.3.1. Ý kiến đánh giá của đội ngũ giáo viên................................................. 97 3.3.2. Ý kiến đánh giá của CBQL ................................................................ 100 3.3.3. Nhận xét chung .................................................................................. 102 Tiểu kết chương 3 ............................................................................................ 103 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 105 1. Kết luận ........................................................................................................ 105 2. Khuyến nghị................................................................................................. 106 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 108 PHỤ LỤC Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu viii http://lrc.tnu.edu.vn/ NHỮNG CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN BCH TW : Ban chấp hành trung ương CBQL : Cán bộ quản lý ĐNGV : Đội ngũ giáo viên GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GV : Giáo viên GVG : Giáo viên giỏi GV THPT : Giáo viên trung học phổ thông HĐQT : Hội đồng quản trị HS : Học sinh LĐTT : Lao động tiên tiến NXB : Nhà xuất bản PGS.TS : Phó giáo sư tiến sỹ QLGD : Quản lý giáo dục SGK : Sách giáo khoa THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông TNCS : Thanh niên cộng sản TNTP : Thiếu niên tiền phong TS : Tiến sỹ UBND : Uỷ ban nhân dân XL : Xếp loại XHCN : Xã hội chủ nghĩa Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu iv http://lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Qui mô phát triển số lượng học sinh các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều (từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2012 - 2013)................................................................................ 41 Bảng 2.2. Thống kê số học sinh bỏ học của các trường THPT ngoài công lập từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2012 - 2013 ..................... 42 Bảng 2.3. Kết quả xếp loại học lực của học sinh các trường THPT huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2012 - 2013 ................................................................................. 43 Bảng 2.4. Kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2012 - 2013 ......................................................................... 43 Bảng 2.5. Thống kê tình hình cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật ở các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ....................................................................................... 44 Bảng 2.6. Thống kê số lượng giáo viên các trường THPT ngoài công lập Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2012 - 2013 ......................................................................... 45 Bảng 2.7. Tổng hợp trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều năm học 2012 - 2013 ................................................................................. 46 Bảng 2.8. Tổng hợp cơ cấu độ tuổi của đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ............. 47 Bảng 2.9. Kết quả tự đánh giá về phẩm chất của đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ...................................................................................... 49 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu v http://lrc.tnu.edu.vn/ Bảng 2.10. Kết quả tự đánh giá về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ........................................................... 50 Bảng 2.11. Kết quả đánh giá của CBQL về phẩm chất, năng lực của đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ..................................................................... 52 Bảng 2.12. Kết quả đánh giá của CBQL về thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ............................................................ 67 Bảng 2.13. Kết quả tự đánh giá của giáo viên về thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ........................................................... 67 Bảng 3.1. Tổng hợp ý kiến của đội ngũ giáo viên về mức độ cần thiết của các biện pháp ..................................................................................... 97 Bảng 3.2. Tổng hợp ý kiến của đội ngũ giáo viên về mức độ khả thi của các biện pháp ..................................................................................... 98 Bảng 3.3. Tổng hợp ý kiến của CBQL về mức độ cần thiết của các biện pháp ........................................................................................ 100 Bảng 3.4. Tổng hợp ý kiến của CBQL về mức độ khả thi của các biện pháp ..... 101 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu vi http://lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ 1. Sơ đồ Sơ đồ 1.1. Mô tả hệ thống cấu trúc quản lý ....................................................... 10 Sơ đồ 1.2. Mô tả mối quan hệ giữa các chức năng quản lý............................... 11 Sơ đồ 1.3. Nội dung biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT .................. 27 Sơ đồ 3.1. Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ........................ 96 2. Biểu đồ Biểu đồ 2.1. Tổng hợp về giới tính của đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ............. 48 Biểu đồ 2.2. Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ........................ 55 Biểu đồ 2.3. Trình độ Tin học của đội ngũ giáo viên trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh .................................. 57 Biểu đồ 3.1. Tổng hợp ý kiến của ĐNGV về tính cần thiết của các biện pháp ........................................................................................... 98 Biểu đồ 3.2. Tổng hợp ý kiến của ĐNGV về tính khả thi của các biện pháp ........ 99 Biểu đồ 3.3. Tổng hợp ý kiến của CBQL về tính cần thiết của các biện pháp .... 101 Biểu đồ 3.4. Tổng hợp ý kiến của CBQL về tính khả thi của các biện pháp ....... 102 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu vi http://lrc.tnu.edu.vn/ MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đảng ta khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng nhất thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện tiên quyết để phát triển nguồn lực con người, yêu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”[9], thông qua việc đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo: đổi mới cơ cấu tổ chức, nội dung, phương pháp dạy học theo hướng “chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá”, phát huy tính sáng tạo, khả năng vận dụng, thực hành của người học, phát triển nguồn nhân lực, chấn hưng giáo dục Việt Nam, trong đó đội ngũ giáo viên đóng vai trò then chốt quyết định chất lượng đào tạo. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Nhiệm vụ giáo dục rất quan trọng và vẻ vang, vì nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục”[26]. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 BCH TW Đảng khoá VIII đã khẳng định“Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh”[8]. Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư đã đề ra mục tiêu: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”[1]. Thời gian qua, được sự quan tâm, chỉ đạo, lãnh đạo kịp thời của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương, các trường THPT ngoài công lập trên địa bàn huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều cố gắng về mọi mặt, đưa sự nghiệp giáo dục và đào tạo của huyện, tỉnh từng bước nâng lên, góp phần đào tạo nguồn nhân lực lao động cho địa phương và công tác phổ cập bậc THPT. Song chất lượng giáo dục vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của xã hội, Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 1 http://lrc.tnu.edu.vn/ một trong những nguyên nhân đó là đội ngũ giáo viên còn thiếu về số lượng, không đồng bộ về cơ cấu, nhiều loại hình hợp đồng lao động, hạn chế về năng lực chuyên môn, kinh nghiệm giảng dạy, thiếu tính ổn định và khả năng thích ứng với nền kinh tế thị trường cũng như đặc thù của các trường ngoài công lập. Xuất phát từ những lí do trên và qua thời gian học tập, qua thực tiễn trong công tác quản lý giáo dục của mình, chúng tôi chọn đề tài: “Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn thạc sĩ khoa học chuyên ngành Quản lý giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát đánh giá thực tiễn, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý trong công tác phát triển đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển nhà trường bền vững cho hiệu trưởng các trường trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận phát triển đội ngũ giáo viên ở trường trung học phổ thông ngoài công lập. 3.2. Phân tích thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. 3.3. Đề xuất biện pháp triển đội ngũ giáo viên ở trường trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. 4. Đối tƣợng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. 4.2. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng các trường trung học phổ thông ngoài công lập. Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 2 http://lrc.tnu.edu.vn/ 4.3. Khách thể khảo sát Đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Hội đồng quản trị hoặc chủ đầu tư các trường trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh. 5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài Đề tài nghiên cứu công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng các trường THPT ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh trong 3 năm học từ 2010 đến 2013. 6. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT ngoài công lập của huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh trong những năm qua đã được các cấp quản lý quan tâm và đã thu được những kết quả bước đầu, song vẫn còn bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế. Nếu hiệu trưởng các trường ngoài công lập áp dụng đồng bộ và hợp lí những biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên được đề xuất trong luận văn thì chất lượng đội ngũ giáo viên, chất lượng giáo dục sẽ được nâng lên, các nhà trường phát triển ổn định và bền vững. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận 7.1.1. Sưu tầm sách, tư liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu 7.1.2. Phân tích, tổng hợp các tài liệu Phân tích, tổng hợp các tài liệu để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài, nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài; lựa chọn những khái niệm, luận điểm cơ bản làm cơ sở lý luận cho đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự đoán những thuộc tính của đối tượng nghiên cứu; tổng hợp các tài liệu để giúp cho việc xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 3 http://lrc.tnu.edu.vn/ 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra xã hội học. 7.2.2. Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm. 7.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ khác 7.3.1. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học 7.3.2. Phương pháp khảo nghiệm nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên. 8. Cấu trúc luận văn và những đóng góp mới của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị và tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương. Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập. Chương 2: Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Chương 3: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Luận văn đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận và biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên của các trường trung học phổ thông ngoài công lập. Đây là một trong những vấn đề đang được quan tâm của bậc học phổ thông nói chung và của tỉnh Quảng Ninh nói riêng trong giai đoạn hiện nay. Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 4 http://lrc.tnu.edu.vn/ Chƣơng 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Con người là trung tâm của sự phát triển. Một xã hội phát triển dựa vào sức mạnh của tri thức bắt nguồn từ việc khai thác tiềm năng của con người, lấy việc phát huy nguồn lực con người làm nhân tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững. Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Lê nin cho rằng: “Nghiên cứu con người, tìm ra những cán bộ có bản lĩnh hiện nay đó là then chốt, nếu không thế thì tất cả mọi mệnh lệnh và quyết định sẽ chỉ là mớ giấy lộn”[24]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Cán bộ là gốc của mọi công việc”, “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”[27]. Kế thừa và phát triển những tư tưởng đó về chiến lược cán bộ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3 BCH TW Đảng khoá VIII đã khẳng định: “Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng”[8]. Đội ngũ giáo viên là một bộ phận quan trọng trong đội ngũ cán bộ của Đảng và Nhà nước ta. Việc phát triển đội ngũ giáo viên đã trở thành nhiệm vụ trọng tâm, cấp thiết vì “Khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo đào tạo và chuẩn hoá đội ngũ giáo viên cũng như đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ”. Một ngày thiếu “giáo dục” đất nước không thể tồn tại được và “giáo dục” không có người thầy không thể vận động được. Người xưa thường nói “phi sư bất thành” (không thầy đố mày làm nên) Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 5 http://lrc.tnu.edu.vn/ Kết luận số 14-KL/TW của Hội nghị lần thứ 6 BCH TW Đảng khoá IX: “Đạt được những thành tựu nói trên trong điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn đã thể hiện nỗ lực to lớn của toàn Đảng, toàn dân, sự đóng góp quan trọng của đội ngũ giáo viên và các cán bộ quản lý của ngành giáo dục trong cả nước, nhất là các thầy giáo, cô giáo công tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số”[9]. Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư đã nêu rõ: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là động lực nòng cốt, có vai trò quan trọng…Những năm qua, chúng ta đã xây dựng được đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục ngày càng đông đảo, phần lớn có phẩm chất đạo đức và ý thức chính trị tốt, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ngày càng được nâng cao. Đội ngũ này đã đáp ứng quan trọng yêu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng của đất nước” [1]. Xuất phát từ những định hướng đó, trong thời gian qua đã có nhiều tác giả đề cập vấn đề đào tạo giáo viên như: Trần Bá Hoành, Mai Trọng Nhuận, Nguyễn Cảnh Toàn…tại Hội thảo Chất lượng giáo dục và vấn đề đào tạo giáo viên ở khoa Sư phạm, Đại học Quốc gia Hà Nội tháng 10/2004, Nguyễn Văn Lê với cuốn sánh “Nghề thầy giáo”,…và nhiều đề tài khoa học nghiên cứu về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và hiệu quả đào tạo như: - Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên để thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi ở huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thị Nga, 2011. - Một số biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ở Thị xã Thủ Dầu 1 - Bình Dương giai đoạn 2005 - 2010. Luận văn thạc sĩ của Trịnh Đức Tài, 2005. Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 6 http://lrc.tnu.edu.vn/