Tài liệu biện pháp phát huy tính tích cực tham gia của trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động ngoài trời

A.PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: “Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai” Trẻ em là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc. Chăm sóc và giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp chăm lo, đào tạo và bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành con người của thế kỉ 21. “Chẳng có một tâm hồn nào có thể tỏa bóng yêu thương mà lại không bắt dễ từ một hạt giống đã ươm sâu lòng nhân ái” Thật vậy ngay từ khi mới sinh ra trẻ đã được cha mẹ yêu thương, nâng niu, chăm sóc nhưng để trẻ có được một nhân cách toàn diện, sau này trở thành người công dân tốt thì chỉ sự yêu thương chăm sóc thôi là chưa đủ mà cần giáo dục trẻ một cách khoa học, phù hợp và trường mầm non chính là môi trường thuận lợi nhất để giáo dục trẻ ngay từ những năm tháng đầu đời. Ngành học Mầm non đang trên đà đổi mới hình thức và hoàn thiện phương pháp giáo dục theo hướng tích cực để giáo dục được trẻ tốt nhất. Bên cạnh hoạt động học thì hoạt động vui chơi là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ mẫu giáo. Chơi là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ, chơi tạo cơ hội để trẻ thử nghiệm những hoạt động mong muốn để tìm hiểu về thế giới xung quanh, không vui chơi trẻ sẽ không phát triển. Hoạt động vui chơi là phương tiện học hỏi của trẻ, là con đường tăng trưởng và phát triển. Nó đóng vai trò là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non nhằm giúp trẻ thỏa mãn các nhu cầu vui chơi và nhận thức đồng thời giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ ở lứa tuổi này. Hoạt động vui chơi ngoài trời là một trong những hoạt động vui chơi mà trẻ hứng thú nhất, trẻ chơi mà học học mà chơi thông qua đó trẻ tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, mang lại cho trẻ nhiều niềm vui và kiến thức cần thiết về thế giới xung quanh trẻ. Trẻ mầm non đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi đang ở những bước phát triển mạnh mẽ về nhận thức, trẻ luôn mong muốn được tìm hiểu, khám phá về động vật, thực vật, các hiện tượng tự nhiên,… trước khi trẻ học đọc, học đếm. Trẻ chơi càng nhiều với các đồ vật khác, kết nối với nhiều bạn bè thì trẻ càng tích cực và có cơ hội thành công sau này. Nhưng hoạt động chơi của trẻ mang tính tự do, tự nguyện nếu trò chơi của trẻ phụ thuộc nghiêm ngặt vào hiện thực hay có sự áp đặt máy móc của người lớn thì trò chơi đối với trẻ sẽ không còn hấp dẫn và mang lại niềm vui sướng nữa; đồng thời làm trẻ mất đi sự tự tin, khả năng tự lập trong cuộc sống. Để chơi thỏa mãn nhu cầu của trẻ sẽ không còn những trò chơi không đảm bảo để trẻ chơi tự do, không đem lại lợi ích như thế vì tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời sẽ thỏa mãn nhu cầu hoạt động, tìm hiểu, khám phá của trẻ, đồng thời tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với không khí trong lành, trẻ được tắm nắng ban mai rèn luyện sức khỏe, được quan sát thế giới xung quanh khám phá những điều mới lạ từ thiên nhiên, thiết lập mối quan hệ góp phần mở rộng vốn hiểu biết môi trường tự nhiên, môi trường xã hội và thỏa mãn nhu cầu có chủ đích theo ý thích của trẻ. Hoạt động vui chơi ngoài trời tạo cho trẻ sự nhanh nhẹn và thích ứng với môi trường tự nhiên tạo cho trẻ tự tin mạnh dạn trong cuộc sống. Đó là tiêu chí hàng đầu giúp trẻ phát triển về: Đức, trí, thể, mĩ,…là hành trang hàng đầu cho trẻ bước vào lớp học phổ thông. Mặc dù việc tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ ở trường đã được quan tâm nhưng chưa đạt được kết quả cao do giáo viên chưa biết phối hợp các biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ trong tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời. Tôi nghĩ môi trường ngoài trời sẽ là môi trường vui chơi hấp dẫn và lôi cuốn sự tham gia của trẻ nếu ta biết nắm bắt và vận dụng những yếu tố có sẵn trong tự nhiên để tác động vào chúng qua các trò chơi, quan sát, tìm hiểu trong các tình huống. Sự tò mò, ham hiểu biết của trẻ qua các câu hỏi: vì sao, như thế nào,…ta giáo dục trẻ hành vi đúng đắn, thói quen tốt, góp phần hình thành nhân cách trẻ. Chính vì nhu cầu nhận thức của trẻ, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời” làm đề tài nghiên cứu của mình. Đề tài còn nhiều thiếu xót, do hạn hẹp về tài liệu. Tôi rất mong nhận được sự góp ý nhận xét để đề tài nghiên cứu được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! 2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. 3. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. 4. Khánh thể nghiên cứu: Qúa trình tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu: 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận có liên quan đến đề tài. 5.2. Thực trạng tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời và những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên. 5.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. 6. Gỉa thuyết khoa học: Nếu ta xây dựng được một số biện pháp nhằm tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời thì trẻ sẽ tự tin, mạnh dạn, hứng thú hơn khi tham gia hoạt động vui chơi ngoài trời. 7. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu những biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 56 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. Địa bàn : Nghiên cứu trẻ tại trường mầm non Ánh Dương, khối phố 1, phường Trường Xuân, thành phố Tam Kì. 8. Phương pháp nghiên cứu: 8.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận: Sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp hóa các vấn đề lí luận có liên quan đến đề tài nghiên cứu. 8.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 8.2.1 Phương pháp quan sát: Quan sát những biểu hiện của giáo viên đối với trẻ 5 - 6 tuổi nhằm tìm hiểu những biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. 8.2.2 Phương pháp đàm thoại: Trò chuyện, trao đổi với giáo viên nhằm tìm hiểu nhận thức của họ đối với việc tăng cường sự tham gia cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời của trẻ. 9. Cấu trúc đề tài: Đề tài gồm 4 phần: + A: Phần mở đầu. + B: Phần nội dung. + C: Tài liệu tham khảo. + D: Mục lục. Đề tài gồm 3 chương: + Chương 1: Cơ sở lí luận về việc tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. + Chương 2: Thực trạng tăng cường sự tham gia cho 5 – 6 tuổi trẻ thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời tại trường mẫu giáo Ánh Dương và nguyên nhân của thực trạng trên. + Chương 3: Biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. B.NỘI DUNG CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VIỆC TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI NGOÀI TRỜI 1.1. Các khái niệm liên quan: 1.1.1. Khái niệm biện pháp: Theo Đại từ điển Tiếng Việt: Biện pháp là “cách làm, cách thức giải quyết một vấn đề cụ thể”. Để tìm hiểu các biện pháp giáo dục đối với trẻ mẫu giáo, theo PGS.TS Nguyễn Thị Hòa cho rằng: “Biện pháp giáo dục Mầm non là cách làm cụ thể trong hoạt động hợp tác cùng nhau giữa cô và trẻ nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục đã đặt ra ở lúa tuổi Mầm non. Trong biện pháp gồm các phương pháp, nội dung, phương tiện, các hình thức tổ chức,… đưa ra áp dụng cho một vấn đề nào đó. Những yếu tố này có mối quan hệ mật thiết, tác động qua lại lẫn nhau. Như vậy, nói đến biện pháp là nói đến nhứng cách thức tác động nhằm thay đổi, chuyển biến một hệ thống, một quá trình, một trạng thái nhất định,…Nhằm đạt được mục đích hoạt động. Biện pháp càng thích hợp, càng tối ưu, càng giúp con người nhanh chóng giải quyết được những vấn đề đặt ra. 1.1.2. Khái niệm sự tham gia của trẻ: Sự tham gia của trẻ là quá trình trẻ được tiếp nhận thông tin, được tôn trọng, được hỗ trợ để có thể bày tỏ ý kiến, nhu cầu, nguyện vọng tham gia bàn bạc và quyết định các hoạt động có liên quan đến trẻ phù hợp với năng lực, hoàn cảnh và vì lợi ích tốt nhất của trẻ. 1.1.3. Khái niệm hoạt động vui chơi ngoài trời: Hoạt động vui chơi ngoài trời là một trong các loại hình hoạt động của trẻ ở trường mầm non, là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo được người lớn tổ chức ở không gian bên ngoài lớp học, hướng dẫn nhằm giúp trẻ thỏa mãn các nhu cầu vui chơi và nhận thức, đồng thời nhằm giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ. Hoạt động vui chơi ngoài trời rất tốt đối với sức khỏe và việc học tập vui chơi của trẻ, là nhu cầu không thể thiếu được đối với trẻ mẫu giáo trong trường Mầm non. Nó mang lại cho trẻ không khí trong lành, trẻ được tắm nắng ban mai, thỏa mãn nhu cầu vận động, tiếp cận thông tin , khám phá sự vật hiện tượng thiên nhiên, xã hội dưới sự hướng dẫn của cô và do trẻ tự tìm tòi khám phá. 1.1.4. Khái niệm biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời: Từ những khái niệm trên tôi xây dựng định nghĩa như sau: “ Biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời là cách thức tổ chức của giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động vui chơi ngoài trời giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ nhằm tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi trong tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời. 1.2. Đặc điểm của hoạt động vui chơi vui chơi ngoài trời: Vui chơi là dạng hoạt động không mang tính bắt buộc, trẻ tham gia nhiệt tình do chính sức hấp dẫn của trò chơi .  Vậy động cơ của vui chơi nằm ngay trong quá trình hoạt động, nên trò chơi mang tính tự nguyện rất cao, mang lại niềm vui sướng cho trẻ .Đây là tính chất đặc biệt của vui chơi. Đối với trẻ, trò chơi là một dạng hoạt động mang tính tự lập. Trong khi chơi, trẻ mẫu giáo thể hiện rõ ý thức làm chủ, trẻ hoạt động hết mình, tích cực và độc lập. Trong hoạt động vui chơi, người lớn chỉ có thể gợi ý, hướng dẫn mà thôi. Hoạt động vui chơi ảnh hưởng mạnh đến sự hình thành tính chủ định của các quá trình tâm lý ở trẻ. Trong trò chơi trẻ bắt đầu hình thành chú ý có chủ định và ghi nhớ có chủ định. Bản thân trò chơi buộc trẻ phải tập trung vào một số đối tượng được đưa vào trò chơi và nội dung của chủ đề chơi. Nếu trẻ nào không chú ý và không nhớ được những điều kiện của trò chơi thì nó sẽ hành động lung tung và không được bạn cùng chơi chấp nhận. Cho nên để trò chơi được thành công buộc trẻ phải tập trung chú ý và ghi nhớ có mục đích. Khi tham gia hoạt động vui chơi ngoài trời trẻ được thay đổi môi trường hoạt động,trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên, được trực tiếp quan sát những hoạt động của xã hội, khám phá những điều mới lạ qua các hoạt động như : Quan sát hiện tượng thiên nhiên, môi trường sống của các sự vật ,tiếp xúc với nước, cát, sỏi, nhặt lá cây cùng cô làm những đồ chơi đơn giản, chăm sóc vật nuôi ,cây trồng của lớp của trường… Điều này được thể hiện qua nhận thức của trẻ, trẻ tò mò ham hiểu biết, mạnh dạn nêu lên những gì trẻ đã được trải nghiệm, trẻ thường nêu lên những câu hỏi phức tạp, số lượng câu hỏi nhiều hơn về các sự vật ,hiện tượng theo từng chủ đề mà trẻ cần khám phá. Hoạt động vui chơi ngoài trời tạo cho trẻ nhiều cơ hội vận động toàn thân,phát triễn kỹ năng vận động thô như: đi, chạy, nhảy, leo trèo, giữ thăng bằng, sự kết hợp các giác quan và tiếp nhận cảm giác…trẻ thể hiện được tính tự do tự nguyện, tính cộng đồng, biết thành lập theo nhóm làm đồ chơi, chơi các trò chơi vận động ,dân gian, chơi tự do, cùng nhau làm những thí nghiệm đơn giản,…đặc điểm tâm sinh lý của trẻ phát triễn ngày càng hoàn thiện hơn. 1.3. Ý nghĩa của hoạt động vui chơi ngoài trời: Hoạt động vui chơi ngoài trời có ý nghĩa đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo. Hoạt động vui chơi ngoài trời là con đường tiếp xúc độc đáo của trẻ mẫu giáo với cuộc sống người lớn, nhờ hoạt động này trẻ bước vào giai đoạn đầu tiên của quá trình hình thành nhân cách. Hoạt động vui chơi ngoài trời có tác động giúp trẻ phát triển đầy đủ toàn diện về nhận thức tình cảm, ý chí, cũng như các nét tính cách và năng lực xã hội. Chính trong khi trẻ chơi, trẻ có cơ hội làm quen với xã hội của người lớn, trẻ học hỏi cách ứng xử và giao tiếp trong xã hội người lớn, đồng thời cũng chính ở đây cái “tôi” của trẻ được hình thành, trẻ được phân biệt được mình với người khác. Trẻ lớn lên cùng bạn bè, có tinh thần trách nhiệm trước nhóm chơi, đôi khi biết suy nghĩ hành động của mình hơn, vì lợi ít chung của cả nhóm chơi và cũng ở nhóm chơi của mình trẻ biết nhận xét đánh giá bạn bè và ngay cả những người thân xung quanh trẻ. Có thể thấy được rằng, hoạt động vui chơi cũng là cơ sở để trẻ ngày một hoàn thiện hơn và việc học làm người của trẻ cũng sẽ được dễ dàng hơn. Khi tham gia hoạt động ngoài trời, trẻ được thay đổi môi trường hoạt động, trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên, được quan sát những hoạt động của xã hội, khám phá những điều mới lạ qua các hoạt động như: Quan sát hiện tượng thiên nhiên, môi trường sống của các sự vật, tiếp xúc với nước, cát, sỏi, nhặt lá cây cùng cô làm những đồ chơi đơn giản, chăm sóc vật nuôi, cây trồng của lớp, của trường,… Điều này được thể hiện qua nhận thức của trẻ, trẻ tò mò, ham hiểu biết, mạnh dạn nêu lên những gì mà trẻ được trải nghiệm, trẻ thường đặt ra những câu hỏi phức tạp, số lượng câu hỏi nhiều hơn về các sự vật, hiện tượng theo từng chủ đề mà trẻ cần khám phá. Hoạt động ngoài trời tạo cho trẻ nhiều cơ hội vận động toàn thân, phát triển kỹ năng vận động thô như: đi, chạy, nhảy, leo trèo, giữ thăng bằng, sự kết hợp các giác quan và tiếp nhận cảm giác,…trẻ thể hiện được tính tự do, tự nguyện, tính công đồng, biết thành lập nhóm chơi các trò chơi vận động, trò chơi dân gian, chơi tự do, cùng nhau làm những thí nghiệm đơn giản,…Từ đó đặc điểm tâm sinh lý của trẻ cũng ngày càng phát triển một cách hoàn thiện hơn. Mặt khác trong khi trẻ chơi, trẻ bắt chước những công việc lao động của người lớn, trẻ dần dần nắm bắt được một số kỹ năng lao động đơn giản của người lớn và có tình cảm với nghề nghiệp của họ. Từ đó giúp trẻ thêm kính trọng người lao động. Như vậy hoạt động vui chơi ngoài trời cũng góp phần quan trọng đối với cuộc sống của trẻ, giúp trẻ được hòa nhập với thế giới người lớn. Đồng thời giúp trẻ hình thành và phát triển các quá trình tâm lý và tính mục đích, tính kỷ luật, tính đồng đội. Đó chính là giai đoạn đầu tiên của quá trình hình thành nhân cách, chuẩn bị cho những bước phát triển sau này. 1.4. Vai trò của việc tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động ngoài trời: Rèn luyện khả năng vận động và trí thông minh: Các hoạt động vui chơi, khám phá ngoài trời ở trường thích hợp với bản tính hiếu động, thích tìm tòi của trẻ. Không chỉ dừng ở vận động thô như đi, chạy mà các trò chơi còn giúp trẻ phối hợp nhiều hơn giữa các giác quan của cơ thể, từ đó hình thành những vận động tinh như leo trèo, bắt bóng, nhảy xa, chạy vượt chướng ngại vật… Hơn thế nữa, trẻ sẽ tập quan sát nhiều hơn, trí não trẻ được kích thích liên tục để tiếp nhận thông tin về màu sắc, hình thái của các sự vật xung quanh. Từ đó rèn luyện cho trẻ khả năng phân tích sự việc và đưa ra các giải pháp để xử lý tình huống theo cách riêng của trẻ. Phát triển kỹ năng giao tiếp và cảm xúc: Khi tham gia vào các trò chơi tập thể, trẻ được tạo cơ hội để giao tiếp với bạn bè và mọi người xung quanh. Trẻ hiểu được các luật chơi qua sự hướng dẫn của cô, biết cổ vũ đồng đội chiến thắng. Đó là một trong những biểu hiện tuyệt vời của kỹ năng giao tiếp. Bên cạnh đó, trẻ sẽ biểu hiện sự vui, buồn qua kết quả của trò chơi khi đội mình chiến thắng hay chậm hơn đội bạn một chút, từ đó trẻ sẽ dần phát triển cảm xúc và biết cách bày tỏ những cảm xúc đó. Định hướng tư duy thẩm mỹ: Các trẻ trong lứa tuổi mẫu giáo có trí tưởng tượng bay bổng và vô cùng phong phú. Trẻ rất tinh ý với những thay đổi và tác động của môi trường, đặc biệt khi cảnh vật xung quanh có nhiều màu sắc, những đồ chơi ngộ nghĩnh, hình ảnh sinh động. Những cơ hội tiếp xúc với môi trường đa dạng bên ngoài giúp trẻ khám phá năng khiếu nghệ thuật và khả năng thẩm mỹ của mình. Trẻ có khiếu hội họa sẽ thích thú với việc vẽ lại sự vật xung quanh, trong khi trẻ có khả năng ngôn ngữ tốt sẽ biết cách miêu tả lại sự vật đó… CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI NGOÀI TRỜI TẠI TRƯỜNG MẪU GIÁO ÁNH DƯƠNG VÀ NGUYÊN NHÂN CỦA THỰC TRẠNG TRÊN 2.1. Một vài nét về trường mẫu giáo Ánh Dương: Trường Mầm non Ánh Dương tại khối phố 1, phường Trường Xuân, thành phố Tam Kì là trường có bề dày thành tích trong nhiều năm. Nhiều giáo viên đạt danh hiệu giáo viên giỏi của thành phố.Trường gồm 1 cơ sở chính có 6 lớp học và cơ sở phụ có 1 lớp học, đều tổ chức dạy 2 buổi/ngày và tổ chức bán trú với tổng số học sinh gần 190 cháu ( năm 2016). Trường có đội ngũ cán bộ - giáo viên – nhân viên gồm 24 người, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao và năng lực sư phạm tốt. Cơ sở vật chất của trường mẫu giáo Ánh Dương được UBND thành phố Tam Kỳ đầu tư xây dựng khang trang, thoáng mát, được xây dựng mới và đưa vào sử dụng từ tháng 1 năm 2013. Diện tích, trang thiết bị của các phòng học và phòng chức năng đảm bảo theo yêu cầu của bộ GD&ĐT quy định. Môi trường sinh hoạt xanh, sạch, đẹp, trong lành. 2.2. Thực trạng tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời tại trường mẫu giáo Ánh Dương: 2.2.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên về việc tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoat động vui chơi ngoài trời : Qua các tiết dự giờ, tìm hiểu, quan sát tỉ mỉ các việc làm của các giáo viên tại trường Ánh Dương nơi tôi tham gia kiến tập, tôi có những nhận xét về thực trạng nhận thức của giáo viên như sau: - Nhìn chung, giáo viên nhận thức đúng về vai trò, ý nghĩa của hoạt động vui chơi ngoài trời mang lại cho trẻ 5 - 6 tuổi, qua đó cho thấy phần lớn giáo viên đã hiểu được việc tăng cường cho trẻ tham gia vào hoạt động vui chơi ngoài trời đóng vai trò quan trọng trong công việc của bản thân. Hơn nữa, giáo viên đã nhận thức đúng đắn về cách tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời, hướng dẫn và lôi cuốn sự tham gia của trẻ nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt. - Một số trẻ luôn giữ khoảng cách với cô giáo, chính vì vậy trẻ không bộc lộ hết những suy nghĩ, mong muốn thử nghiệm của mình trong hoạt động ngoài trời, chứng tỏ giáo viên chưa tạo được sự gần gũi, thân thiết với trẻ. Điều này cho thấy giáo viên nhận thức chỉ ở mức độ tương đối về đặc điểm tâm lý trẻ: thích quan sát các sự vật hiện tượng, thích vận động, vui chơi,.... Trong thực tế yêu cầu giáo viên khi làm việc với trẻ ở độ tuổi nào cũng phải nắm rõ đặc điểm tâm lý đó thì mới mong đạt được hiệu quả. Nếu giáo viên không hiểu hết những mong muốn, suy nghĩ của trẻ để có những biện pháp nhằm thỏa mãn nhu cầu tâm lí đó thì trẻ sẽ không hứng thú tham gia vào hoạt động ở trường gây khó khăn cho giáo viên trong công việc dạy học của mình. - Một số giáo viên chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của hoạt động vui chơi ngoài trời đem lại cho trẻ như sau: hoạt động ngoài trời là một trong những hoạt động vui chơi mà trẻ hứng thú nhất, mang lại cho trẻ nhiều niềm vui và kiến thức cần thiết về thế giới xung quanh chúng; trẻ nhận thức thế giới xung quanh bằng cách tiếp xúc, tìm hiểu, khám phá và quan tâm đến những gì xảy ra ở cuộc sống xung quanh mình; qua hoạt động vui chơi ngoài trời trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt động, nhu cầu tìm hiểu khám phá, nhu cầu được vui chơi của trẻ; hoạt động vui chơi ngoài trời tạo cho trẻ sự nhanh nhẹn và thích ứng với môi trường tự nhiên đồng thời trẻ tự tin, mạnh dạn trong cuộc sống,… Từ đó dẫn đến giáo viên cũng chưa nhận thức được việc tăng cường sự tham gia cho trẻ trong tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời là rất cần thiết và quan trọng để trẻ được phát triển tốt nhất. 2.2.2. Thực trạng việc tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời của giáo viên: Qua thời gian quan sát tìm hiểu tại trường, nhìn chung giáo viên đã tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời đi đúng theo tiến trình và các bước hoạt động. Tuy nhiên từ việc giáo viên chưa thực sự nhận thức được hết vai trò của hoạt động ngoài trời đem lại cho trẻ nên việc tăng cường sự tham gia cho trẻ vào hoạt động vui chơi ngoài trời chưa được chú trọng, chưa lấy trẻ làm trung tâm của mọi hoạt động nên vẫn còn rất nhiều hạn chế, không đem lại hiệu quả giáo dục cao. 2.2.2.1. Thực trạng chuẩn bị, lập kế hoạch tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời: Để chuẩn bị tốt hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ đòi hỏi giáo viên cần lên kế hoạch tổ chức các hoạt động với nội dung một cách rõ ràng, đầy đủ, sáng tạo theo tuần, tháng, năm. Đa phần giáo viên đã xác định được nội dung chuẩn bị trong một giờ vui chơi ngoài trời. Đây là điều kiện để giờ học được triển khai mạch lạc, sinh động, hấp dẫn trẻ hơn. Hầu hết giáo viên đã soạn giáo án đầy đủ, cẩn thận. Tuy nhiên, một số giáo viên lập kế hoạch tổ chức khám phá chủ đề và kế hoạch tổ chức các trò chơi cho trẻ chưa chu đáo, không sáng tạo, sắp xếp các hoạt động chưa hợp lý. Giáo viên chưa chuẩn bị được hệ thống các câu hỏi để phát huy trí lực phù hợp với trẻ để hướng dẫn, khuyến khích trẻ tham gia. Chuẩn bị đồ dùng trực quan trong hoạt động khám phá còn quá dẫn đến một số trẻ không được đủ đồ dùng để tham gia. Phân bố thời gian chơi ngoài trời của giáo viên không hợp lí. 2.2.2.2. Thực trạng về tổ chức nội dung hoạt động vui chơi ngoài trời: Tổ chức hoạt động có mục đích: Hoạt động có mục đích là môi trường giáo dục do giáo viên thiết kế, giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu nhận thức, củng cố, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ về môi trường tự nhiên, xã hội xung quanh trẻ với nội dung rất phong phú. Tuy nhiên, bên cạnh giáo viên đã làm tốt vai trò của mình trong tổ chức hoạt động có mục đích này thì vẫn còn một số giáo viên đã tổ chức nhưng chưa có những biện pháp tăng cường cho trẻ tham gia như: Tổ chức cho trẻ quan sát: -Thiết kế nội dung quan sát chưa phong phú, lặp đi lặp lại một nội dung, chưa phù hợp với nhu cầu hứng thú của trẻ. Đối tượng quan sát cho trẻ quá ít và quá quen thuộc với trẻ. Ví dụ như quan sát cây rau muống (1 đối tượng). Như vậy trẻ không có cơ hội cùng cô khám phá các đối tượng mới mẻ mà trẻ thích, gây cho trẻ sự nhàm chán, không muốn tham gia vào hoạt động kháp phá đó nữa. - Giáo viên chưa quan tâm đến việc tăng cường nhận thức cho trẻ thông qua các câu hỏi hướng dẫn trẻ quan sát, các câu hỏi cô giáo đặt ra quá ít nhưng lại không ngắn gọn rõ ràng hay chưa phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ. - Giáo viên chưa phối hợp được với phụ huynh. Chẳng hạn với chủ điểm thế giới thực vật thì yêu cầu trẻ thực hiện ở nhà như tìm hiểu về một số loại hoa và mang hoa vào trong lớp cho cả lớp cùng xem nhưng giáo viên chưa vận động được sự hỗ trợ của phụ huynh trong việc trò chuyện cùng trẻ hay dẫn trẻ tham quan ở vườn hoa công viên, động viên phụ huynh mang hoa cây cảnh đến lớp cho trẻ quan sát. - Ngoài ra cô còn hạn chế trong việc đề ra các câu hỏi gợi ý nhằm phát triển tư duy của trẻ trong quá trình tìm hiểu khám phá. Ví dụ: Khi trẻ quan sát cây, cô chưa đặt ra các câu hỏi gợi ý để trẻ trả lời như: + Đây là cây gì? + Cây cần gì để sống? + Cây trồng để làm gì? + Bảo vệ cây bằng cách nào? + Quan sát xem có những cây nào giống với loại cây này ? Tổ chức thí nghiệm đơn giản cho trẻ: - Giáo viên có tổ chức cho trẻ làm các thí nghiệm nhưng còn hạn chế, đôi lúc giáo viên còn bỏ qua các thí nghiệm. - Thời gian tiến hành thí nghiệm quá ngắn không đủ để tất các trẻ thử nghiệm và một số trẻ chỉ được xem cô và các bạn làm. Đồ dùng trực quan cho trẻ thí nghiệm còn quá ít, đôi lúc chưa đủ dẫn đến việc luyện tập ít, nên tiết học buồn tẻ không đem lại kết quả như mong muốn. - Giáo viên còn nói nhiều, cách truyền đạt chưa lưu loát, không phát huy được tính tích cực của trẻ khi tham gia các hoạt động. Tổ chức lao động trong thiên nhiên: Tổ chức lao động cho trẻ vẫn còn hạn chế. Giáo viên chưa tạo điều kiện để trẻ luân phiên trực nhật, phân công hợp lí cho nhóm có trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn với trẻ yếu, chậm hơn. Giáo viên chưa lưu ý đến nguyện vọng ý thích được làm việc cùng nhau của các nhóm trẻ. Vậy nên trẻ chưa rèn luyện được sự cần cù, chịu khó, sự kiên trì, quyết tâm, vượt khó để hoàn thành nhiệm vụ.. Như vậy trong tổ chức hoạt động mục đích giáo viên chưa biết tận dụng, khai thác môi trường môi trường vật chất: Cây cỏ, hoa lá, nhà cửa, công trình… để trẻ phát triển tư duy, tạo điều kiện cho trẻ bày tỏ suy nghĩ, sự hiểu biết, bộc lộ bản thân mình gây cho trẻ sự nhàm chán không tập trung trong việc khám khá. Hơn nữa, chưa tạo cơ hội cho trẻ thực hiện các hoạt động yêu thích như quan sát sự việc, hiện tượng xung quanh, tiến hành các thử nghiệm khám phá,…lao động chăm sóc thiên nhiên, chưa tổ chức củng cố kiến thức kĩ năng dưới hình thức chơi nên không thấy được sự tích cực tham gia vào hoạt động của trẻ. *Tổ chức vận động tập thể: Chơi vận động trong hoạt động ngoài trời nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu chơi, nhu cầu vận động cơ thể, thay đổi trạng thái, phát triển kĩ năng vận động và tố chất thể lực cho trẻ. Nhận thức được tầm quan trọng này, đa số giáo viên đã tổ chức được các trò chơi vận động cho trẻ nhưng: - Một vẫn còn một số giáo viên tổ chức các trò chơi vận động, dân gian,… chưa phù hợp theo từng chủ đề chủ điểm, chưa phù hợp với khả năng vận động của trẻ hay trò chơi không mang tính chất vui tươi mà ngược lại tạo cho trẻ căng thẳng ít có cơ hội vận động. Ví dụ: Giáo viên tổ chức trò chơi mang tính bạo lực như viễn cảnh kẻ ăn trộm bị người dân đuổi bắt. - Giáo viên còn hạn chế việc khuyến khích trẻ tự khởi xướng trò chơi và tự giải quyết vướng mắc khi chơi và biết nhờ sự trợ giúp lúc cần thiết. - Giáo viên chưa đa dạng các trò chơi hay chưa linh hoạt thay đổi luật chơi, thay đổi tên trò chơi để thu hút trẻ và hấp dẫn trẻ vào trò chơi. Ví dụ: Trò chơi đổi chỗ có thể đổi tên là bão thổi, gió thổi, tìm bạn,… * Tổ chức phần chơi tự chọn: Đây là khoảng thời gian trẻ hoạt động cá nhân hoặc nhóm với các nội dung do trẻ chọn. - Thực tế cho thấy giáo viên hạn chế trong việc giới thiệu nội dung chơi, đồ chơi. Đa số cô cho trẻ chơi đồ chơi được làm sẵn, giáo viên chưa tổ chức cho trẻ cùng cô làm một số đồ chơi đơn giản như: lấy lá cây cắt thành ô tô, quả cầu làm bằng dây nilon và nắp nhựa,… - Giáo viên chưa dành nhiều thời gian cho trẻ được chơi tự do với các đồ chơi có sẵn, chưa chú ý đến năng khiếu, sở trường của trẻ, tổ chức chưa có tính phổ biến làm mất đi hứng thú cho trẻ hoạt động. Giáo viên thường gặp khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ như: khó khăn về cơ sở vật chất, số lượng trẻ trong lớp nhiều nên khó quản lý, nhiều lớp tham gia hoạt động ngoài trời cùng một thời gian, khả năng hoạt động, nhận thức của trẻ khác nhau,…ảnh hưởng đến việc tăng cường sự tham gia cho trẻ và trong việc đánh giá hoạt động của từng trẻ. Trong thực tế, để tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời cần phải sử dụng phối hợp các hình thức. Bởi vì, hoạt động vui chơi ngoài trời bao gồm nhiều nội dung khác nhau, muốn thực hiện được các nội dung đó thì nhất thiết phải sử dụng nhiều hình thức tổ chức khác nhau nhưng một số giáo viên chưa nắm vững các hình thức tổ chức đó. Giáo viên đã cố gắng sử dụng những biện pháp để tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ. Nhưng đa số là các biện pháp về điều kiện hoạt động như lập kế hoạch, tạo môi trường kích thích trẻ, tập cho trẻ sử dụng các phương tiện hoạt động,… Một vài ý kiến nêu ra các biện pháp khác nhau như tận dụng mọi hoàn cảnh khác nhau của môi trường và những yếu tố bất ngờ,…Như vậy giáo viên đã có ý thức tận dụng những ưu thế có sẵn trong môi trường và một số biện pháp mang tình huống. Tuy nhiên, để tạo ra sự phát triển mạnh mẽ về thể lực cũng phải có những biện pháp tích cực hơn như chủ động tạo ra môi trường theo mục đích của nhà giáo dục, tăng cường rèn luyện kỹ năng,…nhưng một số giáo viên lại không có những biện pháp tích cực đó nên hoạt động khó có thể được duy trì. Một số giờ hoạt động ngoài động ngoài trời chưa đảm bảo nguyên tắc động – tĩnh, thứ tự các hoạt động trong buổi chơi chưa được linh hoạt theo hứng thú của trẻ, theo thời tiết, theo các sự việc diễn ra bên ngoài lớp học. Ví dụ: Nếu nội dung hoạt động học trước mang tính chất tĩnh (hoạt động tạo hình, làm quen với tác phẩm văn học…) mà hoạt động ngoài trời giáo viên lại cho trẻ tham gia nội dung hoạt động có mục đích (quan sát cây xung quanh trường) gây nhàm chán đối với trẻ, trẻ không còn hứng thú để tham gia. 2.2.3. Thực trạng sự tham gia hoạt động vui chơi ngoài trời của trẻ 5 – 6 tuổi: Thực tế cho thấy trẻ con hiện nay rất thông minh, nhanh nhẹn. Đặc biệt trẻ ở độ 5 – 6 tuổi đang ở những bước phát triển mạnh mẽ về nhận thức, tư duy, trí tuệ,… Trẻ rất thích tham gia các hoạt động vui chơi ở trường mẫu giáo. Sự tham gia của trẻ vào các hoạt động vui chơi ngoài trời giúp trẻ được thỏa mãn nhu cầu vui chơi, khám phá, trải nghiệm những gì mình mong muốn vậy nên sự tham gia đối với trẻ có ý nghĩa quan trọng. Căn cứ vào bảng mức độ đánh giá trẻ và thông qua việc quan sát trẻ ở trường mẫu giáo, ta có thể nhận xét thực trạng sự tham gia của trẻ trong tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời: Mức Sự độ tham gia 1 Dấu hiệu Hoạt động đơn giản, bị động, lặp đi lặp lại. Trẻ không tập trung hoặc không có năng lượng để hoạt động. Chúng có thể nhìn chằm Rất thấp chằm vào khoảng không hoặc nhìn xung quanh xem người khác đang làm gì. 2 Hoạt động thường xuyên bị gián đoạn. Trẻ tham gia vào hoạt động khi bị người khác nhìn mình. Có nhiều lúc trẻ không làm gì, chỉ Thấp nhìn chằm chằm vào khoảng không hoặc bị xao nhãng bởi những hoạt động đang diễn ra xung quanh. 3 Hoạt động tương đối liên tục, trẻ bận rộn với hoạt động nhưng ở Trung mức thấp và ít biểu hiện của việc thực sự tham gia. Có tiến triển bình trong hoạt động trẻ đang làm nhưng trẻ không cho thấy có nhiều năng lượng và sự tập trung, trẻ thường bị xao nhãng. 4 Hoạt động liên tục và có sự tập trung cao. Trẻ tập trung và hầu như tham gia tập trung hoàn toàn vào hoạt động, chúng không dễ bị xao nhãng. 5 Cao Trẻ thể hiện sự tham gia liên tục và hoàn toàn vào hoạt động. Rất cao Chúng rất tập trung, sáng tạo đầy năng lực và bền bỉ trong suốt quá trình. Bảng mức độ đánh giá sự tham gia của trẻ Nhận xét: Đa số trẻ thể hiện sự tham gia của mình ở mức độ trung bình: Trẻ thể hiện tính tích cực tham gia của mình nhưng mức độ hứng thú không cao,còn nói chuyện và dễ bị phân tán chú ý. Ở trẻ hạn chế về mặt nhận thức về mục đích của việc tham gia các hoạt động đem lại lợi ích gì cho bản thân. Trẻ luôn thích sự mới mẻ và tò mò khám phá những điều mà trẻ cho là đẹp, là hấp dẫn chính vì thế việc trẻ dễ dàng chán một hoạt động nào đó thiếu sức cuốn hút trẻ là điều không tránh khỏi. Trẻ biết đặt ra các câu hỏi khi quan sát, khám phá sự vật hiện tượng nhưng số lượng câu hỏi không nhiều. Trẻ hoàn thiện trò chơi ở mức trung bình và trẻ có kỹ năng chơi nhưng trong quá trình tham gia trò chơi còn lung túng, cần sự có sự trợ giúp của giáo viên. Mặc khác, trẻ chưa hình thành toàn diện được các thói quen cũng như rèn luyện tính nhẫn nại và nhiệt tình tham gia các hoạt động nên khó có thể tham gia vào hoạt động một cách bền bỉ. Trẻ thể hiện sự tham gia ở mức độ rất cao với số lượng trẻ rất ít chỉ một vài trẻ đạt được. Ở mức độ này trẻ tham gia rất tích cực, trẻ hứng thú say sưa, hòa đồng với các bạn, sôi nổi chạy đi chạy lại trong quá trình tham gia. Trẻ đã có những kĩ năng chơi cần thiết để hoàn thành tốt nhiệm vụ chơi, trẻ rất sáng tạo trong cách chơi, giải quyết nhiệm vụ của mình một cách xuất sắc. Trẻ thể hiện sự tham gia ở mức độ cao với số lượng trẻ không nhiều. Trẻ hứng thú với các hoạt động, tham gia nhiệt tình, trẻ hoạt động liên tục, tập trung cao, không dễ bị phân tán chú ý. Trẻ đặt ra nhiều câu hỏi thắc mắc của mình, hiểu được đặc điểm tính chất của sự vật khi tham gia vào hoạt động. Trẻ thể hiện sự tham gia ở mức độ thấp với số lượng trẻ tương đối nhiều. Do trẻ ngại tiếp xúc với các trẻ khác, thụ động không dám nói lên suy nghĩ của mình. Một số trẻ còn nhút nhát, thiếu tự tin và không thích tham gia các hoạt động tập thể hay trẻ không hứng thú với môi trường xung quanh mình, không tự tin nêu lên những điều trẻ quan sát được trong hoạt động vui chơi ngoài trời nên buổi hoạt động đạt hiệu quả chưa cao. Mặc khác, vẫn có trẻ biểu hiện sự tham gia ở mức độ rất thấp nguyên nhân do trẻ giữ khoảng cách với giáo viên, không nghe lời muốn làm theo những mong muốn của cá nhân. Trẻ gặp nhiều khó khăn khi gặp phải một vấn đề phức tạp mà không có sự chuấn bị từ những vấn đề đơn giản. Trẻ ít được thao tác thực hành trên đồ vật, trẻ dễ bị phân tán chú ý,không hứng thú với các hoạt động. Hơn nữa tâm lý trẻ còn chưa ổn định, tính độc lập bắt đầu xuất hiện ở trẻ nhu cầu muốn khẳng định mình là rất lớn, trẻ muốn có thẩm quyền đối với mọi vật xung quanh, cái gì cũng dành về mình, do đó tính ích kỉ càng có dịp phát triển nên hạn chế sự phối tham gia với các bạn trong lớp. 2.3. Nguyên nhân của thực trạng: Qua những thực trạng trên, bản thân tôi rút ra những nguyên nhân như sau: Một số trẻ còn ngại tiếp xúc với điều kiện môi trường vật chất bên ngoài. Trình độ tiếp thu của trẻ không đồng đều chưa có ý thức cao trong việc bảo vệ môi trường, yêu quý thiên nhiên, lao động. Trình độ nhận thức của các trẻ chưa thật sự đồng đều, còn hạn chế nên ảnh hưởng đến việc lập kế hoạch giáo dục trẻ. Kỹ năng chơi ngoài trời chưa được chú ý nhiều. Còn quan tâm nhiều đến các hoạt động khác. Do đặc điểm trên giáo viên chỉ chú ý đến những cháu nhanh nhẹn, có khả năng quản trò để tổ chức trò chuyện khám phá chủ đề hoặc tổ chức các trò chơi. Môi trường, hoàn cảnh sống của các trẻ luôn khác nhau. Chưa thay đổi hình thức giảng dạy, chưa đầu tư trong các hoạt động, chưa thật sự quan tâm đến quá trình phát triển các mặt lĩnh vực thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời. Chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình trẻ trong việc giáo dục hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ góp phần giúp trẻ cởi mở, tự tin, hòa nhập nhanh với môi trường. Do trình độ khả năng, năng lực của giáo viên còn hạn chế, chưa biết vận dụng phương pháp giáo dục một cách hợp lý. Do bộ phận giáo viên mầm non chỉ chú trọng dạy kiến thức mà thờ ơ tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ. Do thiếu kinh phí để tổ chức các hoạt động giáo dục, do điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường còn nhiều hạn chế. CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CHO 5 – 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI NGOÀI TRỜI 3.1 Cơ sở của việc đề xuất đề tài: 3.1.1 Cơ sở lý luận: - Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển của nhân cách con người. Chính vì thế, hầu hết các quốc gia và các tổ chức quốc tế đều xác định giáo dục mầm non là một mục tiêu quan trọng của giáo dục con người. - Ở trẻ mẫu giáo, cần được thích nghi với môi trường mới, giáo viên là người tạo cơ hội hướng dẫn gợi mở các hoạt động tìm tòi của trẻ, trẻ chủ động tham gia các hoạt động để phát triển khả năng, năng lực của cá nhân. - Hình thành cho trẻ những tâm lý, những cơ sở ban đầu nhân cách năng lực làm người của trẻ. Chuẩn bị cho trẻ một hành trang bước vào trường tiểu học có hiệu quả. 3.1.2 Cơ sở thực tiễn: - Đổi mới giáo dục mầm non là yêu cầu cấp thiết của đất nước ta trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục mầm non. - Việc tổ chức cho trẻ chơi hoạt động ngoài trời là hoạt động không thể thiếu trong hoạt động một ngày của trẻ và luôn là một hoạt động mang tính giáo dục cao, nó đòi hỏi chúng ta phải nhạy bén, linh hoạt, tận dụng nguồn nguyên vật liệu thải bỏ để biến chúng thành những dụng cụ dạy học, đồ chơi cho trẻ một cách đơn giản nhưng thể hiện rõ nét sự sáng tạo và ý tưởng phong phú qua mỗi sản phẩm nhằm lôi cuốn, hấp dẫn để tăng cường sự tham gia cho trẻ. Xuất phát từ những trăn trở ấy tôi đã đề các biện pháp nhằm tăng cường sự tham gia của trẻ để hoạt động vui chơi ngoài trời mang đến hiệu quả nhất định. 3.2 Các biện pháp cụ thể: 3.2.1 Biện pháp 1: Lập kế hoạch tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ Trên thực tế điểm chính của trường có nhiều khoảng sân, có 6 lớp học, nếu các lớp ra sân cùng một lúc thì không có khoảng sân sân đủ để hoạt động, cho nên giáo viên phải lập kế hoạch tổ chức cho trẻ hoạt động ngoài trời một cách hợp lý, chuẩn bị khoảng sân vừa đủ để cho từng lớp được vui chơi ngoài trời được thoải mái hơn. Dự kiến chuẩn bị nước sơn màu, hình ảnh, con số, những trò chơi sưu tầm. Sau đó vẽ những trò chơi dân gian, trò chơi vận động với những hình ảnh và con số theo chủ đề chủ điểm ở khoảng sân mình chọn, với những khoảng cách phù hợp nhất định. Đồng thời giáo viên tìm tòi, tự lập kế hoạch trước khi lên tiết dạy về những nội dung hoạt động ngoài trời từ mọi thông tin đại chúng, từ các tổ chuyên môn, từ các đồng nghiệp, sưu tầm những trò chơi vận động, trò chơi dân gian, các đồ dùng đồ chơi, các nguyên vật liệu khác nhau gắn với chủ điểm phù hợp, với mốc thời gian phù hợp để tạo cho trẻ những giờ hoạt động ngoài trời hiệu quả nhất. 3.2 .2 Biện pháp 2: Cách tổ chức các hoạt động để tạo hứng thú, tăng cường sự tham gia cho trẻ, trẻ có thể trải nghiệm qua hoạt động trẻ được học trong lớp. Môi trường cho trẻ hoạt động là nơi rất quan trọng, cung cấp nguồn thông tin phong phú, khuyến khích tính độc lập và hoạt động tích cực của trẻ. Vì vậy biện pháp tạo môi trường hợp lý sẽ giúp trẻ tìm tòi, khám phá và phát hiện những điều mới lạ, hấp dẫn, các kiến thức, kỹ năng của trẻ sẽ được củng cố và bổ sung. Tạo môi trường phù hợp, đa dạng, phong phú sẽ gây hứng thú cho trẻ và bản thân giáo viên, góp phần hình thành nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ, giữa trẻ với trẻ. 3.2.2.1 Tổ chức cho trẻ quan sát: Đây là một hình thức cho trẻ làm quen với những kiến thức tự nhiên, xã hội và các sự kiện xung quanh trẻ, kích thích óc tìm tòi khám phá của trẻ. Giáo viên cần lắng nghe các ý tưởng, hứng thú của trẻ và liên hệ chúng với các mục tiêu, nội dung chương trình và mong muốn của giáo viên theo cách sáng tạo và tôn trọng trẻ. Nội dung quan sát thường dựa vào khả năng của từng trẻ để có thể nâng cao hay hạ thấp yêu cầu tùy từng trường hợp quan sát. Để cho trẻ quan sát được tốt hơn, giáo viên hướng trẻ cùng chuẩn bị trước khi quan sát với mình, chẳng hạn với chủ điểm thế giới thực vật thì yêu cầu trẻ thực hiện ở nhà như tìm hiều về một số loại hoa và mang hoa vào trong lớp cho cả lớp cùng xem, hay vận động sự hỗ trợ của phụ huynh trò chuyện cùng trẻ hay dẫn cho trẻ tham quan vườn hoa ở công viên, ngoài ra cô cần có câu hỏi gợi ý nhằm phát triển tư duy của trẻ…Với cách này giáo viên nhận thấy trẻ tham gia hoạt động rất tích cực và không những thế cũng đã nhận được sự tham gia rất nhiệt tình của phụ huynh học sinh. Đồng thời với phương pháp mới luôn lấy trẻ làm trung tâm trong quá trình quan sát chính vì thế cô cần có những kiến thức rộng về thế giới xung quanh để cung cấp cho trẻ. Để có thể kết hợp liên ý giữa hoạt động có chủ đích và hoạt động ngoài trời tạo hứng thú để trẻ hoạt động. Trong quá trình quan sát, cô luôn lấy trẻ làm trung tâm. Cho trẻ được tự nhận xét, đánh giá, được cầm, sờ, nắm. Trẻ được tự nói lên ý kiến của mình. Chính vì thế cô cần có kiến thức sâu rộng về thế giới xung quanh để củng cố hoặc cung cấp kiến thức cho trẻ. Ví dụ: Hoạt động ngoài trời: Quan sát một số loài hoa, chủ đề một số loại hoa. Tạo điều kiện cho trẻ tự do tìm tòi và khám phá đối tượng, tự trẻ suy luận, cô đặt những câu hỏi mở. Qua đó trẻ có thể kể sáng tạo theo suy nghĩ của mình về một số loại hoa. - Cô và trẻ chuẩn bị một số loại hoa. - Cho trẻ quan sát và trò chuyện cùng trẻ về một số loại hoa trong trườn - Trẻ nêu lên sự hiểu biết của mình về một số loại hoa. - Dựa vào hiểu biết của trẻ cô gợi ý để mở rộng sự hiểu biết của trẻ và cung cấp một số đặc điểm mà trẻ hiểu sai. - Cho trẻ kể chuyện về đặc điểm của hoa mà trẻ có. Ví dụ: Đặt ra những câu hỏi về các loại hoa + Các bạn biết mình là hoa gì không? + Tại sao con đặt tên như vậy? + Hoa có đặc điểm gì? + Hoa được trồng như thế nào? + Con chăm sóc vườn hoa như thế nào? Ví dụ: Củng cố kiến thức về số lượng 5 và chủ đề về các loại hoa Sau khi kiến thức đã được cung cấp trong giờ hoạt động có chủ đích thì ở hoạt động ngoài trời có thể kết hợp trong giờ quan sát vườn hoa và yêu cầu trẻ chọn cho cô hoa có 5 cánh, kể tên 5 loại hoa mà con biết, kể tên 5 loại hoa theo màu sắc và tìm trong sân trường có các đồ vật nào có số lượng là 5… Khi chơi trò chơi bằng các nguyên vật liệu mở trẻ có thể sắp xếp các hạt thành các loại hoa có 5 cánh…Trò chơi cô yêu cầu trẻ chơi theo nhóm, mỗi nhóm có nguyên vật liệu chuẩn bị sẵn, tự xếp hình hoa theo yêu cầu hoặc theo ý thích của trẻ, nhưng qua đó trẻ nhận biết được số lượng cánh hoa, nguyên vật liệu, đồ dùng mà trẻ đang chơi. Cô luôn quan tâm, phát huy tính tích cực của trẻ trong khi chơi bằng cách khai thác kinh nghiệm thực tế của trẻ, tận dụng môi trường sẵn có của trường, lớp, địa phương và cho trẻ được thực hành thường xuyên. Tạo được tình huống cho trẻ phải tự suy nghĩ để tìm cách giải quyết tình huống đó và có nhiều sáng tạo hơn trong nội dung chơi, làm cho chủ đề ngày càng phong phú hơn. Giáo viên luôn hướng trẻ chơi theo chủ đề chủ điểm phù hợp, mở rộng kỹ năng chơi và giao tiếp. Trẻ được hoạt động một cách tích cực nhất, từ đó trẻ sẽ có nhiều hứng thú hơn khi tham gia hoạt động. Cô luôn chú ý tạo cho trẻ cảm giác thoải mái khi quan sát và tạo bầu không khí vui tươi cho trẻ, để giờ chơi của trẻ đạt được kết quả thành công nhất. 3.2.2.2 Kích thích trẻ tham gia các hoạt động thử nghiệm, khám phá: Những hứng thú của trẻ được phát triển để trở thành nội dung quan sát. Trong số những nội dung quan sát này, có thể phát triển sự tò mò, mối quan tâm của trẻ để trở thành nội dung khám phá, thử nghiệm…Việc khám phá, thử nghiệm trong giờ chơi ngoài trời chủ yếu nhằm thúc đẩy hứng thú, phát triển trí tò mò ở trẻ và mong muốn khám phá mọi vật xung quanh chúng. Trẻ cần luôn luôn háo hức với các câu hỏi: “Cái gì? Tại sao? Như thế nào?” để trở thành người học tích cực. Khi trẻ dự đoán các vấn đề, nội dung được quan sát, trẻ sẽ có các dự đoán khác nhau. Giáo viên cần tôn trọng và khuyến khích mọi ý kiến của trẻ. Trẻ cần có thời gian và được tự do đưa ra các dự đoán, sau đó thực hiện những thử nghiệm thích hợp đây là phần thực hành mà trẻ rất thích. Sau khi kế hoạch được thực hiện, trẻ có thể quan sát của hành động và so sánh điều gì đã xảy ra so với dự đoán của trẻ. Trẻ cần có cơ hội sử dụng tất cả các giác quan để tìm hiểu, thử nghiệm. Hãy để trẻ tự khám phá, giáo viên chỉ nên quan sát mà thôi Để hỗ trợ, khuyến khích trẻ thử nghiệm, nên mang theo kính lúp, óng nhóm, que, mảnh giấy, lõi giấy vệ sinh, lõi cuộn chỉ…để cho phép trẻ có những thử nghiệm, thực tiễn, tự nhiên. Ví dụ sử dụng thị giác: Trẻ quan sát cá, ốc sên bò ( chủ đề động vật sống dưới nước). Yêu cầu trẻ tìm đường đi của các loài động vật đó. Cho phép trẻ sử dụng kính hiển vi để trẻ được nhìn rõ hơn. Giáo viên gợi ý hỏi trẻ: “ Con nhìn thấy gì? Con có thể nói gì về chúng?...”.