Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Bctt (huong) chi phi va tinh gia thanh...

Tài liệu Bctt (huong) chi phi va tinh gia thanh

.DOC
56
231
64

Mô tả:

LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n Trong nÒn kinh tÕ mçi doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®Òu cã mét môc tiªu nhÊt ®Þnh, nhng nh×n chung môc tiªu chñ yÕu vÉn lµ thu nhËp.Thu nhËp doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh chÝnh b»ng c¸c kho¶n doanh thu trõ ®i c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã ®îc thu nhËp ®ã . Do vËy chØ tiªu chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ tiªu v« cïng quan träng vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau trong viÖc doanh nghiÖp h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña m×nh . TiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã ý nghÜa rÊt lín nã gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m gi¸ b¸n t¨ng khèi lîng tiªu thô s¶n phÈm tõ ®ã lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp .V× thÕ mµ doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n viªn, tÝch luü ®Ó kh«ng ngõng t¸i s¶n xuÊt më réng . VËy lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ? §©y lµ mét trong nh÷ng viÖc thêng xuyªn cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ , qu¶n lý doanh nghiÖp. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay doanh nghiÖp muèn tån t¹i th× ph¶i lu«n t×m c¸ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm do doanh nghiÖp m×nh lµm ra xuèng møc hîp lý mµ ngêi mua cã thÓ chÊp nhËn ®îc ®ång thêi t¨ng cêng n©ng cao chÊt lîng mÉu m· s¶n phÈm. §ã còng lµ mét trong nh÷ng bÝ quyÕt cña doanh nghiÖp. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh nh»m ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶, cã tÝnh thùc thi vµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng ty. §ång thêi víi nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi, ®óng ®èi tîng, ®óng chÕ ®é quy ®Þnh vµ ®óng ph¬ng ph¸p. C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n trùc thuéc Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam, lµ mét doanh nghiÖp còng cã bÒ dµy thµnh tÝch trong sù ph¸t triÓn cña m×nh. S¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty lµ xi m¨ng PC30, PC40. §Ó lu«n gi÷ ®îc kh¸ch hµng cña m×nh trong mét xu thÕ c¹nh tranh quyÕt liÖt khi mµ mçi tØnh ®· cã mét nhµ m¸y xi m¨ng nh hiÖn nay c«ng ty lu«n nghiªn cøu ®Ó t×m ra mét biÖn ph¸p qu¶n lý h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¹o ra søc mua lín ... cho s¶n phÈm cña c«ng ty. Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, qua t×m hiÓu thùc tÕ, em nhËn thÊy kh©u kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc cßn mét sè cÇn quan t©m. §îc sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o híng dÉn, cña c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n cña c«ng ty xi m¨ng BØm S¬n vµ víi sù nghiªn cøu t×m hiÎu cña b¶n th©n em ®· hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty xi m¨ng BØm S¬n. Bµi viÕt ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 phÇn chÝnh: 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n PhÇn mét: C¬ së lý luËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp PhÇn hai: Thùc tÕ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty xi m¨ng BØm S¬n PhÇn ba: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty xi m¨ng BØm S¬n. PhÇn mét C¬ së lý luËn cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1 .Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1 Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm BÊt k× mét doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay còng ®Òu ý thøc ®îc tÇm quan träng cña nguyªn t¾c hÕt søc c¬ b¶n trong chÐ ®é h¹ch to¸n kinh doanh lµ ph¶i lµm sao ®¶m b¶o lÊy thu nhËp bï ®¾p chi phÝ ®· bá ra, b¶o ®¶m ®îc vèn vµ cã l·i ®Ó t¨ng tÝch luü, t¸i s¶n xuÊt më réng kh«ng ngõng, tõ ®ã ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy th× s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ã ph¶i ®îc thÞ trêng chÊp nhËn, nhÊt lµ trong xu thÕ c¹nh tranh nh hiÖn nay s¶n phÈm ngµy cµng cÇn ®a d¹ng vÒ mÉu m·, ®¹t tiªu chuÈn cao vÒ chÊt lîng vµ ®Æc biÖt vÒ gi¸ c¶ ph¶i hîp lý.Ch×a kho¸ më ra cho bµi 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n to¸n nµy chÝnh lµ ph¶i h¹ch to¸n lµm sao cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ë møc thÊp nhÊt trong ®iÒu kiÖn cã thÓ ®îc cña doanh nghiÖp. C«ng t¸c nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa riªng ®èi víi doanh nghiÖp mµ c¶ víi nhµ níc vµ c¸c bªn liªn quan. §èi víi doanh nghiÖp, ph¶i lµm tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho doanh nghiÖp nh×n nhËn ®óng ®¾n thùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, qu¶n lý cung cÊp th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi cho bé m¸y l·nh ®¹o ®Ó ®Ò ra c¸c chiÕn lîc, s¸ch lîc, biÖn ph¸p phï hîp nh»m tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ s¶n xuÊt nhng kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. §ång thêi lµm tèt c«ng t¸c nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch sö dông vèn cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o tÝnh chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, chñ ®éng vÒ tµi chÝnh. §èi víi nhµ níc, mçi doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho Nhµ níc cã c¸i nh×n tæng thÓ, toµn diÖn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, tõ ®ã x©y dùng c¸c ®êng lèi chÝnh s¸ch phï hîp víi toµn bé nÒn kinh tÕ. §èi víi bªn thø ba ( ng©n hµng, c¸c nhµ ®Çu t ...) th«ng qua viÖc tËp hîpchi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp biÕt ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã nh÷ng quyÕt ®Þnh cho vay vµ ®Çu t hîp lý vµ hiÖu qu¶. Tãm l¹i : KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét kh©u c«ng t¸c kÕ to¸n quan träng, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn doanh nghiÖp vµ c¸c bªn liªn quan trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 1.2 Vai trß cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Khi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn ®Ó chøng tá sù chñ ®éng thùc sù cña m×nh tõ viÖc chñ ®éng trong viÖc x©y dùng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i tù trang tr¶i bï ®¾p chi phÝ, chÞu rñi ro, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh th× c«ng t¸c qu¶n lý ph¶i ®Æt lªn hµng ®Çu. Ngµy nay nhiÒu c«ng cô qu¶n lý nh thèng kª, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ ... ®îc ¸p dông nhng trong ®ã kÕ to¸n lu«n ®îc coi lµ c«ng cô kinh tÕ kh«ng thÓ thiÕu ®îc víi chøc n¨ng ghi chÐp tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh gi¸m s¸t thêng xuyªn liªn tôc sù biÕn ®éng cña vËt t, tiÒn vèn b»ng c¸c thíc ®o gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt, kÕ to¸n cung cÊp nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp, ®éi ngò qu¶n lý doanh nghiÖp n¾m ®îc kÕt qu¶ cña toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, dù to¸n chi phÝ ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý thÝch hîp. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, khi mµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®ang lµ mét vÊn ®Ò then chèt nã quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n cña doanh nghiÖp - mét trong nh÷ng vò khÝ c¹nh tranh h÷u hiÖu cña mét doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. Do vËy kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c«ng cô ®¾c lùc hç trî cho c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 2.1.1 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt Doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ n¬i trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. BÊt kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo còng cÇn ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n : _ T liÖu lao ®éng (Nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ , tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c ) _ §èi tîng lao ®éng ( nguyªn nhiªn vËt liÖu...) _ Lao ®éng cña con ngêi. C¸c yÕu tè ®ã chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt t¬ng øng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh c¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp lu«n ®îc tÝnh to¸n , ®o lêng b»ng tiÒn vµ g¾n víi mét thêi gian x¸c ®Þnh ( th¸ng, quý, n¨m...) chi phÝ ®ã bao gåm lao ®éng sèng liªn quan ®Õn viÖc sö dông lao ®éng ( tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng) lao ®éng vËt ho¸ ( khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn (vËt liÖu ...) vµ mét sè kho¶n mµ thùc chÊt lµ mét phÇn gi¸ trÞ míi s¸ng t¹o ra c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng nh BHXH, BHYT, KPC§, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®îc hoµn tr¶ nh thuÕ GTGT kh«ng ®îc khÊu trõ, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ...) Nh vËy chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng , lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ,biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nhng viÖc tËp hîp vµ tÝnh chi phÝ ph¶i phï hîp víi tõng thêi kú : hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m ph¶i phï hîp víi kú b¸o c¸o. ChØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kú míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. 2.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu kho¶n chi phÝ cã néi dung ,c«ng dông vµ môc ®Ých sö dông kh«ng nh nhau. V× vËy ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh nãi chung nh»m sö dông tiÕt kiÖm, hîp lý chi phÝ tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n cã thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng tiªu thøc chñ yÕu sau: 2.1.2.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kÕ to¸n cña chi phÝ C¨n cø vµo tÝnh chÊt kÕ to¸n cña c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng mét néi dung kinh 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n tÕ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo , ë ®©u vµ môc ®Ých hoÆc t¸c dông cña chi phÝ nh thÕ nµo.V× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè . Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú ®îc chia thµnh yÕu tè: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng nh nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n... -Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh nh BHXH, BHYT, KPC§ - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Gåm toµn bé sè tiÒn trÝch KHTSC§ sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Gåm c¸c kho¶n chi tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp (nh dông cô cung cÊp vÒ ®iÖn níc, söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh...) - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn chi cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ ®· kÓ trªn. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, kinh tÕ cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chi phÝ cña lÜnh vùc s¶n xuÊt cho phÐp hiÓu râ c¬ cÊu tû träng tõng yÕu tè chi phÝ lµ c¬ së dÔ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt; §ã còng lµ c¨n cø lËp thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phÇn “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè” cung cÊp thªm cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ. 2.1.2.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c lo¹i (nh÷ng chi phÝ cã cïng mét c«ng dông kinh tÕ th× ®îc s¾p xÕp vµo mét kho¶n môc kh«ng ph©n biÖt tÝnh chÊt kinh tÕ cña nã nh thÕ nµo) Sè lîng cña kho¶n môc tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña tõng ngµnh vµ yªu cÇu qu¶n lý trong thêi kú kh¸c nhau, cã thÓ thay ®æi theo tÝnh chÊt cña quy tr×nh c«ng nghÖ. _ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh (kÓ c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi), vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô kh«ng tÝnh vµo kho¶n nµy nh÷ng chi phÝ vËt liÖu dïng vµo môc ®Ých phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung hay nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n xuÊt. _ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo quy ®Þnh trªn tiÒn l¬ng c«ng nh©n lao ®éng 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n trùc tiÕp kh«ng tÝnh vµo môc nµy c¸c kho¶n tiÒn l¬ng phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch trªn l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng, nh©n viªn b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp... _ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt (ph©n xëng, ®éi tr¹i ...) + Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp, ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trich BHYT, BHXH, KPC§ trªn tiÒn l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn thèng kª, nh©n viªn b¶o vÖ... t¹i ph©n xëng theo quy ®Þnh. + Chi phÝ vËt liÖu : Gåm vËt liÖu c¸c lo¹i sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng (®éi, tr¹i) nh dïng ®Ó söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý ph©n xëng + Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Chi phÝ vÒ c¸c lo¹i c«ng cô, dông cô dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n xëng (®éi, tr¹i...) s¶n xuÊt nh: Khu«n mÉu, dông cô g¸ l¾p, dông cô cÇm tay, dông cô b¶o hé lao ®éng... + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Bao gåm sè khÊu hao cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh thuª sö dông ë ph©n x ëng (®éi, tr¹i) s¶n xuÊt nh : khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, khÊu hao nhµ xëng... + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm c¸c kho¶n vÒ dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi ®Ó sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng (®éi, tr¹i...) nh chi phÝ vÒ ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i... + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n ®· kÓ trªn sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng (®éi, tr¹i) s¶n xuÊt. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i c¬ b¶n trªn ®©y cßn cã thÓ ph©n lo¹i theo mét sè c¸ch nh 2.1.2.3 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) s¶n xuÊt trong kú. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh hai lo¹i: _ Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ) lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ lîng t¬ng quan tØ lÖ thuËn víi sù thay ®æi vÒ khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú. _ Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ) Lµ chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè dï cã sù thay ®æi trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hoÆc khèii lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kh¶ biÕn vµ chi phÝ cè ®Þnh cã t¸c dông lín ®èi víi qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n 2.1.2.4 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ - Chi phÝ trùc tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã quan hÖ trùc tiÕp víi viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm ,c«ng viÖc nhÊt ®Þnh . - Chi phÝ gi¸n tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu loai s¶n phÈm , nhiÒu c«ng viÖc C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ kinh phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý. 2.1.2.5 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ -Chi phÝ ®¬n nhÊt: Lµ chi phÝ do mét yÕu tè duy nhÊt cÊu thµnh nh nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dïng trong s¶n xuÊt -Chi phÝ tæng hîp lµ chi phÝ do nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau tËp hîp l¹i theo cïng mét c«ng dông nh chi phÝ s¶n xuÊt chung C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt nµy gióp cho viÖc nhËn thøc vÞ trÝ cña tõng lo¹i chi phÝ trong viÖc hoµn thµnh s¶n phÈm ®Ó tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt víi tõng lo¹i s¶n phÈm . Mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau vµ gi÷a chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt bæ xung cho nhau nh»m môc ®Ých chung lµ qu¶n lý tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.2 Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.2.1 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh Gi¸ thµnh s¶n phÈm , c«ng viÖc, lao vô lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ( c«ng viÖc dÞch vô ) do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh trong kú . Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc, kinh tÕ, kü thuËt. KÕt qu¶ thu ®îc lµ s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ. 2.2.2 B¶n chÊt, chøc n¨ng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau vèn cã bªn trong cña nã lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· chi ra vµ lîng gi¸ trÞ sö dông thu ®îc cÊu thµnh trong khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Nh vËy, b¶n chÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh cã hai chøc n¨ng chñ yÕu ®ã lµ chøc n¨ng thíc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra sÏ hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô ®îc bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thu vÒ do tiªu thô, b¸n s¶n phÈm lao vô. ViÖc bï ®¾p c¸c chi phÝ ®Çu vµo míi ®¶m b¶o ®îc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Trong c¬ chÕ thÞ trêng gi¸ b¸n s¶n phÈm, lao vô phô thuéc rÊt nhiÒu vµo quy luËt cung cÇu, vµo sù tho¶ thuËn gi÷a doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng. Do vËy th«ng qua viÖc tiªu thô s¶n phÈm mµ ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ. 2.2.3 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia thµnh 3 lo¹i: -Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ sè lîng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu phÊn ®Êu trong doanh nghiÖp lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ hoach h¹ gi¸ thµnh cña doanh nhiÖp. -Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc trong doanh nghiÖp ,lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ n¨ng suÊt tµi s¶n vËt t, lao ®éng trong s¶n xuÊt, gióp cho ®¸nh gi¸ tÝnh ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qóa tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao kÕt qu¶ kinh doanh. -Gi¸ thµnh thùc tÕ : Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp trong kú còng nh s¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh to¸n cho c¶ chØ tiªu tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi nhµ níc còng nh c¸c ®èi t¸c liªn doanh liªn kÕt. C¨n cø vµo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh gi¸ thµnh ®îc chia thµnh hai lo¹i: -Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ( CPNVLTT, CPNCTT, CPSXC) tÝnh cho s¶n phÈm , c«ng viÖc hoµn thµnh. 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm nhËp kho vµ gi¸ vèn hµng hµng b¸n. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ møc l·i gép trong kû c¸c doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh toµn bé: Gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm céng thªm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm chØ ®îc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh l·i tríc thuÕ cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh cao hay thÊp, t¨ng hay gi¶m ®ång nghÜa víi viÖc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ lao ®éng x· héi, bao gåm c¶ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c gi¸ thµnh cao hay thÊp ph¶n ¸nh chÊt lîng cña c«ng t¸c qu¶n lý sö dông vËt t lao ®éng tiÒn vèn cña doanh nghiÖp. ViÖc qu¶n lý sö dông hîp lý tiÕt kiÖm vËt t tiÒn vèn sÏ thùc hiÖn tèt viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.2.4 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt: chóng ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng vµ c¸c chi tiªu kh¸c cña doanh nghiÖp. Tuy vËy chóng cã sù kh¸c nhau trªn c¸c ph¬ng diÖn sau: - Nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ xÐt ®Õn c¸c hao phÝ trong mét thêi kú, cßn nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ xem xÐt, ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ cña chi phÝ ®Õn qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm( ®· hoµn thµnh) - VÒ mÆt lîng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ kh¸c nhau khi cã s¶n phÈm dë dang ®Çu kú hoÆc cuèi kú. Sù kh¸c nhau vÒ mÆt lîng vµ mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm thÓ hiÖn ë c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tæng qu¸t sau ®©y: Z = D®k + C - Dck Trong ®ã: Z : Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm D®k : TrÞ gi¸ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú C : Tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú Dck : TrÞ gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú Nh vËy chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø, c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh. Sù tiÐt kiÖm hoÆc l·ng phÝ cña doanh nghiÖp vÒchi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh h¹ hoÆc cao. Qu¶n lý gi¸ thµnh ph¶i g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ. 2.3 §èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n §Ó tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh theo tõng s¶n phÈm, ®«n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng nghÖ, ph©n xëng... vµ giai ®o¹n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chi tiÕt s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm quy ®Þnh ViÖc ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm tra vµ ph©n tÝch chi phÝ, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh néi bé vµ theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña tõng doanh nghiÖp vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh. Cã thÓ nãi sù ph©n chia qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh hai giai ®o¹n lµ do sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ - tøc lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. 2.3.1 §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú theo ®ã. Ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp cã thÓ lµ: + N¬i ph¸t sinh chi phÝ nh ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ + N¬i g¸nh chÞu chi phÝ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm , chi tiÕt s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh... Tuú thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, yªu cÇu c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh mµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ tõng chi tiÕt, côm chi tiÕt, tõng bé phËn s¶n xuÊt tõng mÆt hµng, ®¬n s¶n phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng. Tuú thuéc vµo c¬ c¸u tæ chøc s¶n xuÊt, quy m« s¶n xuÊt, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña toµn doanh nghiÖp, toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ph¶i c¨n cø vµo tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm, lo¹i h×nh s¶n xuÊt , ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý. C¨n cø vµo tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm: - NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt - NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn song song liªn tôc th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, cã thÓ lµ tõng bé phËn, tõng nhãm chi tiÕt vµ tõng chi tiÕt. 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp : - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc : ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh - Lo¹i h×nh s¶n xu¸t ®ång lo¹t: ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng lo¹i hµng hoÆc ®¬n ®Æt hµng. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt xem xÐt doanh nghiÖp cã tæ chøc thµnh ph©n xëng hay kh«ng hay kh«ng cã ph©n xëng. NÕu tæ chøc theo ph©n xëng th× tËp hîp chi phÝ theo ph©n xëng hoÆc tËp hîp chi phÝ theo s¶n phÈm. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh ho¹t ®éng hay ph¹m vi cña chi phÝ ph¸t sinh lµm c¬ së cho viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®óng vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ vµ yªu cÇu qu¶n lý cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tõ viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt. 2.3.2 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ lo¹i s¶n phÈm dÞch vô, lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i ®îc tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô, lao vô ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp víi thùc tÕ cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm cã tÝnh ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh. nÕu s¶n xuÊt, chÕ t¹o hµng lo¹t th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc ho¹t ®éng dÞch vô ®· hoµn thµnh. MÆt kh¸c, khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cßn ph¶i c¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. nÕu quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh c«ng nghÖ. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu liªn tôc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc song song th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng bé phËn s¶n phÈm hoµn thµnh vµ thµnh phÈm cuèi cïng ®· hoµn thµnh. X¸c ®Þnh ®èi tîng gi¸ thµnh ®óng phï hîp ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp gióp cho kÕ to¸n më sæ kÕ to¸n, c¸c b¶ng tÝnh gi¸ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng ®èi tîng cÇn qu¶n lý vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hiÖu qu¶ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp. 2.3.3 Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n §èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh gièng nhau ë b¶n chÊt chung, chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ theo ®ã vµ cïng phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, ph©n tÝch kiÓm tra chi phÝ vµ gi¸ thµnh. Còng cã thÓ ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ trïng nhau ®èi víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, quy tr×nh c«ng nghÖ khÐp kÝn chÕ t¹o s¶n phÈm nh nhµ m¸y s¶n xuÊt ®iÖn... Tuy nhiªn gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c nhau - X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi (n¬i ph¸t sinh chi phÝ ®Ó tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú). - X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (Thµnh phÈm hay ®· hoµn thµnh) - Mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ cã nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh Nh vËy x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó më tµi kho¶n, c¸c sæ chi tiÕt tæ chøc c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu, tËp hîp sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt chi tiÕt cho tõng ®èi tîng (®Æc ®iÓm ph¸t sinh tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ s¶n xuÊt) gióp cho t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ trong doanh nghiÖp. Cßn viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n më c¸c phiÕu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh theo ®èi tîng phôc vô cho viÖc kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh to¸n hiÖu qu¶, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c thu nhËp, ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó cã biÖn ph¸p kh«ng ngõng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm phôc vô cho cho yªu cÇu qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. 3. Néi dung ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông nh»m tËp hîp, hÖ thèng ho¸ c¸c chi phÝ ®· ph¸t sinh trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh vµo c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ph©n chia c¸c chi phÝ ®ã theo c¸c yÕu tè chi phÝ, kho¶n môc chi phÝ theo ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã hai ph¬ng ph¸p lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp ®ßi hëi ngay tõ kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu c¸c chøng tõ kÕ to¸n ph¶i ghi chÐp riªng rÏ chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc ®ã kÕ to¸n tËp hîp trùc tiÕp cho ®èi tîng tÝnh gi¸ liªn quan. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp chØ ¸p dông cho nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt c¬ b¶n hoÆc trong doanh nghiÖp chØ cã mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ nhng kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n ngay tõ ban ®Çu khi chi 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n phÝ ph¸t sinh cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ hoÆc c¸c chi phÝ dÞch vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt, ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ gi¸n tiÕp, ph©n bæ cho tõng ®èi tîng cô thÓ. Tiªu chuÈn ph©n bæ ph¶i ®¶m b¶o ®îc mèi quan hÖ t¬ng quan gi÷a chi phÝ ph©n bæ vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ.Trªn c¬ së tiªu chuÈn ph©n bæ vµ sè chi phÝ cÇn ph©n bæ ta cã c«ng thøc sau: H  C n t i i 1 Trong ®ã: H: hÖ sè ph©n bæ chi phÝ C: tæng chi phÝ ®· tËp hîp trong kúcÇn ph©n bæ cho ®èi tîng tÝnh gi¸ thµn n  ti i 1 : tæng ®¬n vÞ tiªu thøc ph©n bæ cña ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh Ci ti H Ci: Sè chi phÝ thùc tÕ ®· tÝnh to¸n cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ti : Sè ®¬n vÞ tiªu thøc ph©n bæ thuéc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh Tiªu thøc ph©n bæ hîp lý gi÷ vai trß quan träng khi tËp hîp chi phÝ gi¸n tiÕp. Bëi vËy viÖc lùa chän tiªu thøc ph©n bæ ph¶i tuú thuéc vµo lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¸c ®iÒu kiÖn cho phÕp kh¸c : nh ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, s¶n lîng s¶n xuÊt ®îc, c¸c ®Þnh chi phÝ kh¸c... lùa chän tiªu thøc hîp lý lµ c¬ së ®Ó tËp hîp chi phÝ chÝnh x¸c cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh liªn quan. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: -TK621 “CPNVLTT”: tËp hîp toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh -TK622 “CPNCTT”: tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ tiÒn c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp kh¸c cho c«ng nh©n s¶n xuÊt) -TK627”CPSXC” : tËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp liªn quan ®Õn viÖc phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n TK621, TK622, TK627 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng phôc vô, tõng lo¹i ho¹t ®éng, ph©n xëng TK627 ®îc më 6 tµi kho¶n cÊp hai: +TK6271: chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng +TK6272: chi phÝ vËt liÖu +TK6273: chi phÝ c«ng cô dông cô s¶n xuÊt +TK6274: chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh +TK6277:chi phÝ dÞch vô mua ngoµi +TK6278: chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn -TK154 : ”chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” tËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn th× TK154 chØ sö dông ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. TK154 ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (theo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh, nhãm, lo¹i s¶n phÈm theo tõng nghµnh, tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan nh TK155 ”thµnh phÈm” TK632 ”gi¸ vèn hµng b¸n” 3.1 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp 3.1.1 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVLTT) Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ vÒ NVL chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô cña doanh nghiÖp. §©y lµ lo¹i chi phÝ thêng chiÕm tû träng lín, nhÊt lµ trong c¸c nghµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Sau khi x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, tæng hîp theo tõng tµi kho¶n sö dông, lËp b¶ng ph©n bæ chi phÝ vËt liÖu lµm c¨n cø h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ NVLTT Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho ®Ó tÝnh ra gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng. ViÖc tËp hîp chi phÝ NVLTT vµo c¸c ®èi tîng sö dông cã thÓ tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong kú kÕ to¸n ghi cho tõng ®èi tîng sö dông Nî TK621 (chi tiÕt cho c¸c ®èi tîng liªn quan ) Cã TK152,153 (chi tiÕt cho c¸c ®èi tîng liªn quan) 3.1.2 Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp VÒ nguyªn t¾c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®îc tËp hîp gièng nh ®èi víi CPNVLTT, trêng hîp ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn c«ng hay 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n giê c«ng ®Þnh møc hoÆc còng cã thÓ lµ giê c«ng thùc tÕ (chñ yÕu lµ tiÒn l¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt) CPNCTT lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng tiÒn c«ng cña ngêi lao ®éng trùc tiÕp nh»m biÕn ®æi nguyªn vËt liÖu thµnh s¶n phÈm cã thÓ tiªu thô ®îc. TiÒn l¬ng tiÒn c«ng lµ mét bé phËn cña s¶n phÈm x· héi ®îc ph©n phèi cho ngêi lao ®éng díi h×nh thøc tiÒn tÖ, dïng ®Ó mua t liÖu nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. HiÖn nay, h¹ch to¸n tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh phô thuéc vµo h×nh thøc tr¶ l¬ng vµ h¹ch to¸n thùc tÕ ë doanh nghiÖp, Cã thÓ h¹ch to¸n chia thµnh tiÒn l¬ng lao ®éng trùc tiÕp vµ tiÒn l¬ng lao ®éng gi¸n, trong ®ã chi tiÕt theo tiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô. Toµn bé sè tiÒn l¬ng c«ng nh©n vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt ®îc tËp hîp bªn cã tµi kho¶n 622 kÕ to¸n ghi: Nî TK 622 (chi tiÕt ®èi tîng liªn quan) Cã TK liªn quan ( TK 334, 335, 338...) 3.1.3 KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi ph©n xëng bé phËn, tæ ®éi, bao gåm c¸c chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng nh©n viªn ph©n xëng, vËt liÖu, dông cô dïng cho qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, c¸c kho¶n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. ViÖc tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc thÓ hiÖn trªn tµi kho¶n 627. 3.1.4 TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi ®îc tËp hîp riªng tõng kho¶n môc cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ cho toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ph¶i sö dông tµi kho¶n 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho toµn doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai ®Þnh kú ph¶i sö dông tµi kho¶n 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó tËp hîp chi phÝ cho toµn doanh nghiÖp, 3.2 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú S¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn, ®ang n»m trªn d©y chuyÒn c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh chÕ biÕn nhng cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn míi thµnh s¶n phÈm. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú lµ viÖc x¸c ®Þnh vµ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cho khèi lîng s¶n phÈm lµm dë. Tuú thuéc ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, tæ chøc cÊu thµnh chi phÝ vµ yªu cÇu , tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp ®Ó vËn dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú thÝch hîp. Sau ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thêng ®îc ¸p dông. 3.2.1 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Ph¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông trong trêng hîp chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tØ träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt, khèi lîng s¶n phÈm dë cuèi kú Ýt vµ kh«ng biÕn ®éng nhiÒu so víi ®Çu kú. Theo ph¬ng ph¸p nµy s¶n phÈm lµm dë cuèi kú chØ tÝnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu hoÆc CPNVLTT cßn tÊt c¶ c¸ckho¶n môc chi phÝ kh¸c ®îc tÝnh hÕt cho s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Trong trêng hîp Doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm phøc t¹p chÕ biÕn kiÓu liªn tôc th× s¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n c«ng nghÖ sau ph¶i tÝnh theo chi phÝ nöa thµnh phÈm bíc tríc chuyÓn sang: Dck  Ddk  C Qd Qht  Qd D®k, Dck : Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú C : Chi phÝ trong kú Qht : S¶n phÈm hoµn thµnh trong kú Qd : S¶n phÈm dë dang cuèi kú 3.2.2 §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm cã tû träng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng lín l¾m, khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú nhiÒu vµ biÕn ®éng lín so víi ®Çu kú. Theo ph¬ng ph¸p nµy, tÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng s¶n xuÊt chung ®Òu ®îc tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú, theo møc ®é gia c«ng chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. §èi víi chi phÝ bá vµo mét lÇn tõ ®Çu quy tr×nh c«ng nghÖ th× sÏ ®îc tÝnh theo c«ng thøc: Dck  Ddk  C Qd Qht Q d 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n §èi víi nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt bá dÇn theo møc ®é hoµn thµnh gia c«ng chÕ biÕn(chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) ®îc tÝnh theo c«ng thøc: Trong ®ã: (C¸c ký hiÖu kh¸c nh trªn) Dck  Ddk  C Qd, , Qht  Qd Q,t® = Qht x M% (M%: møc ®é hoµn thµnh) 3.2.3 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc Ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm ®· x©y dùng ®îc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý hoÆc ®· thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc. Theo ph¬ng ph¸p nµy, ngêi ta c¨n cø vµo ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm ë tõng c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tÝnh ra chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n lîng c¸c bé phËn chi tiÕt ë tõng c«ng ®o¹n sau ®ã tæng hîp l¹i th× sÏ tÝnh ®îc chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë cuèi k× = khèi lîng s¶n phÈm dë x §Þnh møc Cuèi kú chi phÝ 4. Kú tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 4.1 Kú tÝnh gi¸ thµnh Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh cÇn tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. X¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc khoa häc, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu vÒ thùc tÕ cña s¶n phÈm lao vô, dÞch vô kÞp thêi, ph¸t huy ®îc ®Çy ®ñ chøc n¨ng gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thanh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ th¸ng, quý phï hîp víi kú b¸o c¸o, lo¹i h×nh tæ chøc doanh nghiÖp. 4.2 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ theo tõng kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Tuú theo ®Æc ®iÓm cña ®èi t¬ng tÝnh gi¸ thµnh, ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp cã thÓ sö dông vµ lùa chän mét hay kÕt hîp mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. 4.2.1 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n khÐp kÝn, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu, chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh t¬ng øng phï hîp víi ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú th¸ng (quý) phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trêng hîp cuèi th¸ng cã nhiÒu s¶n phÈm dë dang vµ kh«ng æn ®Þnh, cÇn tæ chøc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo ph¬ng ph¸p tÝnh thÝch hîp. Trong ®ã : Z  Ddk  C  Dck j Z Q Q: Tæng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú j: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ D®k, Dck: gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú 4.2.2 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc Thêng ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, s¶n phÈm s¶n xuÊt qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng giai ®o¹n cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ b¸n s¶n phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi cïng, ph¬ng ph¸p nµy ®îc chia lµm hai ph¬ng ph¸p cô thÓ: 4.2.2.1 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ nöa thµnh phÈm. C«ng thøc tÝnh: Z1 = D®k1 + C1 - Dck1 Trong ®ã : j1  Z1 Q1 j1: gi¸ thµnh ®¬n vÞ nöa thµnh phÈm hoµn thµnh giai ®o¹n 1 C1 : tæng chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ë giai ®o¹n 1 D®k,Dck : gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú giai ®o¹n 1 Z2 = D®k2 + Z1 +C2 Dck2 ... j2  18 Z2 Q2 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n Zht = Zn –1 +Cn +D®kn -Dckn 4.2.2.2 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm j ht  Z ht Qht C«ng thøc : Trong ®ã : C zi  Ddk  C i Qhti  Qdi Czi: Chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n i trong thµnh phÈm D®k: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang giai ®o¹n i ®Çu kú Ci : Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë giai ®o¹n i Qhti : Sè lîng s¶n phÈm ë giai ®o¹n thø i Qdi : Sè lîng s¶n phÈm dë dang cña giai ®o¹n i 4.2.3 Ph¬ng ph¸p tÝnh lo¹i trõ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô n Z ht  C zi i 1 Gi¸ thµnh cña s¶n phÈm chÝnh ®îc tÝnh nh sau: Zc = D®k +C -Dck - Cp 4.2.4 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng hîp Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng. Mçi ®¬n ®Æt hµng ph¶i më mét b¶ng theo dâi, mäi chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ®¬n ®Æt hµng nµo th× tËp hîp ghi vµo b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n dÆt hµng ®ã. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh tõ khi s¶n xuÊt ®Õn khi hoµn thµnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng, cßn nÕu ®¬n ®Æt hµng cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ ®ã ®îc coi nh chi phÝ dë dang. 4.4.5 TÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i Häc Tµi ChÝnh KÕ To¸n Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, tiªu hao cïng mét lo¹i nguyªn liÖu thu ®îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm chÝnh kh¸c nhau. §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh kh¸c nhau. Néi dung: - Chän hÖ sè cho c¸c lo¹i s¶n phÈm -TÝnh tæng s¶n lîng thùc tÕ quy ®æi ra sè lîng s¶n phÈm chuÈn (Sq® ) Trong ®ã: n S qd  S i H i i 1 Hi: HÖ sè quy ®Þnh cho lo¹i s¶n phÈm i - TÝnh tæng gi¸ thµnh c¶ liªn s¶n phÈm theo tõng kho¶n môc - TÝnh gi¸ thµnh tõng s¶n phÈm - TÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm: zi  Z z i H i NÕu trong cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ nhng s¶n xuÊt thu ®îc mét lo¹i s¶n j dvsp  zi Si Tiªu chuÈn ph©n bæ cã thÓ lµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ thµnh ®Þnh møc cña nhãm s¶n phÈm theo s¶n lîng thùc tÕ, sau ®è tÝnh ra tû lÖ gi¸ thµnh cña nhãm s¶n phÈm Tû lÖ gi¸ thµnh SPDD®Çu kú + CPPSTK – SPDD cuèi kú cña nhãm s¶n phÈm = Tiªu chuÈn ph©n bæ Tæng gi¸ thµnh quy c¸ch = Tiªu chuÈn ph©n bæ x Tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh tõng quy c¸ch 4.2.7. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho doanh nghiÖp x©y dùng ®îc ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt khoa häc hîp lý tæ chøc s¶n xuÊt ®· ®i vµo nÒ nÕp æn ®Þnh, tr×nh ®é, tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé chuyªn m«n t¬ng ®èi cao 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan