Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
B¶o HiÓm X· Héi lµ mét chÝnh s¸ch lín cña ®¶ng vµ nhµ n-íc, nã lµ
x-¬ng sèng b¶o ®¶m æn ®Þnh x· héi, nã thÓ hiÖn sù phån thÞnh cña nÒn kinh.
BHXH gãp phÇn æn ®Þnh ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ng-êi lao ®éng khi
gÆp rñi ro vµ c¸c khã kh¨n kh¸c. Thùc tÕ cho thÊy, ®èi t-îng tham gia BHXH
chñ yÕu vÉn lµ c«ng nh©n viªn chøc nhµ n-íc vµ ng-êi lao ®éng lµm c«ng ¨n
l-¬ng trong c¸c doanh nghiÖp. Cßn phÇn lín lao ®éng vÉn ch-a tham gia
BHXH,trong ®ã chñ yÕu lµ n«ng d©n vµ lao ®éng n«ng th«n. MÆc dï ViÖt
Nam lµ mét n-íc n«ng nghiÖp víi kho¶ng 78% d©n sè vµ 74% lao ®éng ë khu
vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, do vËy mµ n«ng d©n vµ lao ®éng n«ng th«n gi÷
mét vai trß hÕt søc quan träng trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i
ho¸ ®Êt n-íc. Hµng n¨m n«ng nghiÖp n-íc ta ®· t¹o ra khèi l-îng s¶n phÈm
lín nu«i sèng x· héi gãp phÇn vµo sù t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña
®Êt n-íc. Nh-ng nh÷ng ng-êi n«ng d©n vÉn ch-a ®-îc h-ëng chÝnh s¸ch
BHXH ®Ó ®¶m b¶o cuéc sèng cña m×nh trong nh÷ng lóc gÆp rñi ro hay khi vÒ
giµ kh«ng cßn kh¶ n¨ng lao ®éng nh-ng vÉn cÇn chi tiªu cho cuéc sèng. VÊn
®Ò ®Æt ra lµ cuéc sèng cña nh÷ng ng-êi lao ®éng n«ng th«n lóc vÒ giµ ra sao
nÕu kh«ng may hä bÞ èm ®au, bÖnh tËt. §iÒu ®ã cµng tåi tÖ h¬n n÷a víi nh÷ng
ng-êi kh«ng cã con, hoÆc gi¶ sö cã con ®i ch¨ng n÷a nh-ng con c¸i hä r¬i vµo
c¶nh nghÌo nµn tóng quÉn. Do vËy, mét chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi cho ng-êi
n«ng d©n lµ hÕt søc cÇn thiÕt, gióp hä yªn t©m h¬n khi vÒ giµ kh«ng ph¶i phô
théc qu¸ nhiÒu vµo con ch¸u, cuéc sèng cña hä kh«ng cßn bÊp bªnh mµ sÏ
®-îc ®¶m b¶o sù trî gióp cña BHXH.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y, sau thêi gian thùc tËp t¹i phßng
Khoa häc - Trung t©m Th«ng Tin Khoa Häc - B¶o HiÓm X· Héi ViÖt Nam,
em ®· chän ®Ò tµi :
"B¶o HiÓm X· Héi cho n«ng d©n: thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p."
Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi gåm hai phÇn:
PhÇn I : Lý luËn chung vÒ B¶o HiÓm X· Héi.
PhÇn II : Thùc tr¹ng triÓn khai BHXH tù nguyÖn cho n«ng d©n ë n-íc ta hiÖn
nay vµ mét sè gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt vÒ viÖc triÓn khai.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn I
Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm x· héi
I. Kh¸i qu¸t chung vÒ BHXH
1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHXH
Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, viÖc thuª m-ín nh©n c«ng trë nªn phæ biÕn.
Lóc ®Çu ng-êi chñ chØ cam kÕt tr¶ c«ng lao ®éng, nh-ng vÒ sau do nhiÒu
nguyªn nh©n giíi chñ ®· cam kÕt c¶ viÖc b¶o ®¶m cho ng-êi lµm thuª cã thu
nhËp nhÊt ®Þnh ®Ó hä trang tr¶i nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu khi kh«ng may bÞ èm
®au, tai n¹n hoÆc sinh ®Î,...Trong thùc tÕ, nhiÒu khi c¸c tr-êng hîp trªn kh«ng
x¶y ra vµ ng-êi chñ kh«ng ph¶i chi ®ång nµo. Nh-ng còng cã khi x¶y ra dån
dËp, buéc hä ph¶i mét lóc bá ra nhiÒu kho¶n tiÒn lín ngoµi dù ®o¸n. V× thÕ,
m©u thuÉn chñ-thî ph¸t sinh,giíi thî liªn kÕt ®Êu tranh buéc giíi chñ thùc
hiÖn cam kÕt. Cuéc ®Êu tranh nµy diÔn ra ngµy cµng réng lín vµ cã t¸c ®éng
nhiÒu mÆt ®Õn ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Do vËy, nhµ n-íc ph¶i ®øng ra can
thiÖp vµ ®iÒu hoµ m©u thuÉn. Sù can thiÖp nµy mét mÆt lµm t¨ng vai trß cña
nhµ n-íc, mÆt kh¸c buéc giíi chñ vµ thî ph¶i ®ãng gãp mét kho¶n tiÒn nhÊt
®Þnh hµng th¸ng ®-îc tÝnh to¸n chÆt chÏ dùa trªn c¬ së x¸c suÊt rñi ro x¶y ra
®èi víi ng-êi lµm thuª. Sè tiÒn ®ãng gãp cña c¶ chñ vµ thî h×nh thµnh mét
quü tiÒn tÖ tËp trung trªn ph¹m vi quèc gia. Quü nµy cßn ®-îc bæ xung tõ
ng©n s¸ch nhµ n-íc khi cÇn thiÕt nh»m ®¶m b¶o ®êi sèng cho ng-êi lao ®éng
khi gÆp ph¶i nh÷ng biÕn cè bÊt lîi. ChÝnh nhê nh÷ng mèi quan hÖ rµng buéc
®ã mµ rñi ro, bÊt lîi cña ng-êi lao ®éng ®-îc dµn tr¶i, cuéc sèng cña ng-êi
lao ®éng vµ gia ®×nh hä ngµy cµng ®-îc b¶o ®¶m æn ®Þnh. Giíi chñ còng thÊy
m×nh cã lîi vµ ®-îc b¶o vÖ, s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra b×nh th-ênh, tr¸nh
®-îc nh÷ng x¸o trén kh«ng cÇn thiÕt, v× vËy nguån quü tiÒn tÖ tËp trung ®-îc
thiÕt lËp ngµy cµng to lín vµ nhanh chãng gi¶i quyÕt c¸c ph¸t sinh lín cña quü
ngµy cµng ®¶m b¶o.
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi,®Æc biÖt lµ sau cuéc c¸ch m¹ng
c«ng nghiÖp, hÖ thèng BHXH ®· cã nh÷ng c¬ së h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®· lµm cho ®éi ngò lµm c«ng ¨n l-¬ng t¨ng lªn, cuéc
sèng cña hä phô thuéc vµo thu nhËp do lao ®éng lµm thuª ®em l¹i. Sù hôt
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hÉng vÒ tiÒn l-¬ng trong c¸c tr-êng hîp bÞ èm ®au, tai n¹n, rñi ro, bÞ mÊt viÖc
lµm, tuæi giµ,....®· trë thµnh mèi ®e do¹ ®èi víi cuéc sèng b×nh th-êng cña
nh÷ng ng-êi kh«ng cã thu nhËp nµo kh¸c ngoµi tiÒn l-¬ng. Sù bÊt buéc ph¶i
®èi mÆt víi nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu hµng ngµy ®ßi hái giíi chñ vµ nhµ n-íc
ph¶i cã sù ®¶m b¶o cuéc sèng cho hä.
N¨m 1850, lÇn ®Çu tiªn ë n-íc Phæ ( CHLB §øc hiÖn nay ) nhiÒu bang
®· thµnh lËp quü èm ®au vµ yªu cÇu c«ng nh©n ph¶i ®ãng gãp ®Ó dù phßng khi
bÞ gi¶m thu nhËp v× bÖnh tËt. Tõ ®ã xuÊt hiÖn h×nh thøc b¾t buéc ®èng gãp.
Lóc ®Çu chØ cã giíi thî tham gia dÇn dÇn c¸c h×nh thøc b¶o hiÓm më réng ra
c¸c tr-êng hîp rñi ro nghÒ nghiÖp, tuæi giµ vµ tµn tËt. N¨m 1883 n-íc Phæ ®·
ban hµnh luËt b¶o hiÓm y tÕ, ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû 19, B¶o hiÓm
x· héi ®· më ra h-íng míi. Sù tham gia kh«ng chØ b¾t buéc ®èi víi ng-êi lao
®éng ®ãng gãp mµ giíi chñ vµ nhµ n-íc còng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cña
m×nh.
M« h×nh ë Phæ håi ®ã ®· dÇn lan sang Ch©u ¢u, sau ®ã lµ c¸c n-íc Mü
La Tinh, B¾c Mü, Canada vµo nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû 20.
Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, BHXH ®· lan réng sang c¸c n-íc míi
giµnh ®éc lËp ë Ch©u ¸, Ch©u Phi vµ vïng Caribe. HÖ thèng BHXH h×nh thµnh
vµ ph¸t triÓn rÊt ®a d¹ng d-íi niÒu h×nh thøc kh¸c nhau ë tõng quèc gia, tõng
giai ®o¹n lÞch sö. Sè n-íc cã hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi ngµy cµng t¨ng.
N¨m 1940 chØ cã 57 n-íc thùc hiÖn BHXH nh-ng ®Õn n¨m 1993 ®·
t¨ng lªn 163 n-íc. §iÒu ®ã cho thÊy r»ng BHXH lµ mét nghµnh kh«ng thÓ
thiÕu ®èi víi bÊt cø quèc gia nµo.
ë ViÖt Nam BHXH ®· thùc hiÖn tõ thêi kú ph¸p thuéc nh-ng chØ h¹n
chÕ trong c¸c viªn chøc lµm viÖc cho ph¸p.
Tõ khi n-íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ ra ®êi mÆc dï ®êi sèng kinh tÕ
x· héi hÕt søc khã kh¨n vµ phøc t¹p nh-ng ®¶ng vµ nhµ n-íc ta vÉn rÊt quan
t©m ®Õn c¸c chÕ ®é ®èi víi ng-êi lao ®éng ®Æc biÖt lµ BHXH mµ khëi ®Çu lµ
s¾c lÖnh sè 54/ SL ngµy 1/11/1945 Ên ®Þnh ®iÒu kiÖn cho c«ng chøc h-ëng
l-¬ng h-u trÝ, chñ yÕu ¸p dông chÕ ®é h-u bæng cho nh©n sü, trÝ thøc, c¸n bé
c¸ch m¹ng ®· giµ yÕu. TiÕp ®Õn lµ s¾c lÖnh sè 105/ SL ngµy 14/6/1946 nh»m
æn ®Þnh møc trî cÊp h-u bæng cho c«ng chøc. Còng t¹i hai s¾c lÖnh nµy chÝnh
phñ ®· quy ®Þnh møc ®ãng gãp cña c«ng chøc nhµ n-íc vµo quü h-u bæng.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Sau ®ã s¾c lÖnh sè 29/ SL ngµy 12/ 3/ 1947 vµ s¾c lÖnh sè 77/ SL ngµy 22/ 5/
1950 ®· quy ®Þnh cô thÓ c¸c chÕ ®é trî cÊp èm ®au, thai s¶n, h-u trÝ, ch¨m sãc
y tÕ, tai n¹n lao ®éng vµ tiÒn tuÊt ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc. Tuy
nhiªn thêi kú nµy BHXH cßn cã nh÷ng h¹n chÕ c¬ b¶n nh- : ®èi t-îng tham
gia cßn hÑp ( chØ c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc ), viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch
BHXH cßn ph©n t¸n kh«ng hiÖu qu¶, do ®ã chÝnh phñ ®· ban hµnh ®iÒu lÖ t¹m
thêi vÒ BHXH kÌm theo nghÞ ®Þnh 28/ CP ngµy 25/ 12/ 1961 trªn c¬ së x©y
dùng hÖ thèng BHXH míi gåm s¸u chÕ ®é :
-ChÕ ®é èm ®au
-ChÕ ®é thai s¶n
-ChÕ ®é tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ ngiÖp
-ChÕ ®é mÊt søc lao ®éng
-ChÕ ®é h-u trÝ
-ChÕ ®é tö tuÊt
NghÞ ®Þnh sè 234/ H§BT ngµy 18/9/1985 cña Héi ®ång Bé tr-ëng vÒ
viÖc bæ sung, söa ®æi mét sè chÕ ®é, chÝnh s¸ch vÒ th-¬ng binh vµ x· héi.
NghÞ ®Þnh nµy nh»m -u ®·i nh÷ng ng-êi ®· cã thêi gian ho¹t ®éng c¸ch m¹ng
hoÆc tham gia kh¸ng chiÕn. Ngµy 1/3/1990 Héi ®ång Bé tr-ëng ra quyÕt sè
60/HDDBT vÒ viÖc söa ®æi chÕ ®é trî cÊp ®èi víi c«ng nh©n viªn chøc nghØ
viÖc v× mÊt søc lao ®éng. Ngµy 22/ 6/ 1993 ChÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh 43/
CP quy ®Þnh t¹m thêi chÕ ®é BHXH. Nh»m xo¸ bá t- duy bao cÊp, û l¹i trong
lÜnh vùc BHXH vµ më ra lo¹i h×nh BHXH b¾t buéc vµ tù nguyÖn, quy ®Þnh l¹i
n¨m chÕ ®é ( bá chÕ ®é mÊt søc lao ®éng).
Ngµy 22/6/1995 ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 12/ CP vÒ ®iÒu lÖ
BHXH ®èi víi ng-êi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §iÒu lÖ
BHXH míi cã söa dæi bæ xung mét sè quy ®Þnh cô thÓ, chñ yÕu. Lµ mét sè
®iÒu kiÖn vµ møc h-ëng trî cÊp BHXH míi. Trong ®ã quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm
cña c¸c bªn tham gia BHXH ®-îc ®Ò cËp mét c¸ch cô thÓ, râ rµng vµ qu ®Þnh
c¶ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt tranh chÊp, xö lý nh÷ng vi ph¹m BHXH.
NghÞ ®Þnh 19/ CP ngµy 16/ 2/ 1995 cña ChÝnh phñ ®· quy ®Þnh l¹i c¬
cÊu tæ chøc, ph-¬ng h-íng ho¹t ®éng cña c¬ quan qu¶n lý BHXH, xo¸ bá t×nh
tr¹ng ph©n t¸n, thiÕu tr¸ch nhiÖm trong qu¶n lý tr-íc ®©y.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2. B¶n chÊt vµ nh÷ng néi dung cña BHXH.
a. B¶n chÊt vµ ®èi t-îng cña BHXH.
-Kh¸i niÖm BHXH :
Nh- chóng ta ®· biÕt, BHXH ra ®êi ë Nam ©u, khi mµ nÒn kinh tÕ hµng
ho¸ b¾t ®Çu ph¸t triÓn. Cho ®Õn nay, tr¶i qua hµng tr¨m n¨m tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cßn rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ BHXH vµ mçi quèc gia ®Òu x©y
dùng mét hÖ thèng BHXH riªng cho m×nh. Tuy nhiªn vÒ b¶n chÊt th× gièng
nhau nh-ng kh¸c nhau vÒ ph¹m vi ¸p dông c¸c chÕ ®é.
Theo quan ®iÓm cña c¸c chuyªn gia vÒ BHXH ë ViÖt Nam hiÖn nay th×:
BHXH lµ sù ®¶m b¶o thay thÕ hoÆc bï ®¾p mét phÇn thu nhËp ®èi víi ng-êi
lao ®éng khi hä gÆp ph¶i nh÷ng biÕn cè lµm gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao
®éng, mÊt viÖc lµm trªn c¬ së h×nh thµnh vµ sö dông mét quü tiÒn tÖ tËp trung
nh»m ®¶m b¶o ®êi sèng cho ng-êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä, gãp phÇn b¶o ®¶m
an toµn x· héi.
-B¶n chÊt cña BHXH.
Tõ kh¸i niÖm nªu ë trªn, b¶n chÊt cña BHXH ®-îc thÓ hiÖn ë nh÷ng néi
dung chñ yÕu sau:
+) BHXH lµ nhu cÇu kh¸ch quan, ®a d¹ng vµ phøc t¹p cña x· héi, nhÊt
lµ trong x· héi mµ s¶n xuÊt hµng ho¸ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, mèi
quan hÖ thuª m-ín lao ®éng ph¸t triÓn ®Õn mét møc nµo ®ã. Kinh tÕ cµng ph¸t
triÓn th× BHXH cµng ®a d¹ng vµ hoµn thiÖn. V× thÕ cã thÓ nãi kinh tÕ lµ nÒn
t¶ng cña BHXH hay BHXH kh«ng v-ît qu¸ tr¹ng th¸i kinh tÕ cña mçi n-ãc.
+)Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn trong BHXH ph¸t sinh trªn c¬ së quan hÖ
lao ®éng vµ diÔn ra gi÷a ba bªn : Bªn tham gia BHXH,bªn BHXH vµ bªn ®-îc
BHXH. Bªn tham gia BHXH cã thÓ chØ lµ ng-êi lao ®éng hoÆc c¶ ng-êi lao
®éng vµ ng-êi sö dông lao ®éng. Bªn BHXH (bªn nhËn nhiÖm vô BHXH )
th«ng-êi th-êng lµ c¬ quan chuyªn tr¸ch do nhµ n-íc lËp ra vµ b¶o trî bªn
®-îc BHXH lµ ng-êi-êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn rµng
buéc cÇn thiÕt.
+)Nh÷ng biÕn cè lµm gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, mÊt viÖc lµm
trong BHXH cã thÓ lµ nh÷ng rñi ro ngÉu nhiªn tr¸i víi ý muèn chñ quan cña
con ng-êi nh- :èm ®au, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp,...HoÆc còng cã
thÓ lµ nh÷ng tr-êng hîp x¶y ra kh«ng hoµn toµn ngÉu nhiªn nh-: tuæi giµ, thai
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
s¶n,...§ång thêi nh÷ng biÕn cè ®ã cã thÓ diÔn ra c¶ trong vµ ngoµi qu¸ tr×nh
lao ®éng.
+) PhÇn thu nhËp cña ng-êi lao ®éng bÞ gi¶m hoÆc mÊt ®i khi gÆp ph¶i
nh÷ng biÕn cè, rñi ro sÏ ®-îc bï ®¾p hoÆc thay thÕ tõ mét nguån quü tiÒn tÖ
tËp trung ®-îc tån tÝch l¹i, nguån quü nµy do bªn tham gia BHXH ®ãng gãp lµ
chñ yÕu, ngoµi ra cßn ®-îc sù hç trî tõ phÝa nhµ n-íc.
+) Môc tiªu cña BHXH lµ nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña
ng-êi lao ®éng trong tr-êng hîp bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp, mÊtviÖclµm. Môc
tiªu nµy ®· ®-îc tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO) cô thÓ ho¸ nh- sau:
-§Òn bï cho ng-êi lao ®éng nh÷ng kho¶n thu nhËp bÞ mÊt ®Ó ®¶m b¶o
nhu cÇu thiÕt yÕu cña hä.
-Ch¨m sãc søc khoÎ vµ chèng bÖnh tËt
-X©y dùng ®iÒu kiÖn sèng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña d©n vµ c¸c nhu cÇu
®Æc biÖt cña ng-êi giµ, ng-êi tµn tËt vµ trÎ em.
Víi nh÷ng môc tiªu trªn, BHXH ®· trë thµnh mét trong nh÷ng quyÒn
con ng-êi vµ ®-îc ®¹i héi ®ång liªn hiÖp quèc thõa nhËn vµ ghi vµo tuyªn
ng«n nh©n quyÒn ngµy 10/ 12 /1948 r»ng: "TÊt c¶ mäi ng-êi víi t- c¸ch lµ
thµnh viªn cña x· héi cã quyÒn h-ëng BHXH,quyÒn ®ã ®-îc ®Æt c¬ së trªn sù
tho¶ m·n c¸c quyÒn vÒ kinh tÕ, x· héi vµ v¨n ho¸ - nhu cÇu cho nh©n c¸ch vµ
sù tù do ph¸t triÓn cña con ng-êi".
-§èi t-îng cña BHXH
Chóng ta ®Òu biÕt, BHXH lµ mét hÖ thèng ®¶m b¶o kho¶n thu nhËp bÞ
gi¶m hoÆc bÞ mÊt ®i do ng-êi lao ®éng bÞ gi¶m hoÆc bÞ mÊt kh¶ n¨ng lao
®éng, mÊt viÖc lµm v× c¸c nguyªn nh©n nh- giµ yÕu,èm ®au, tai n¹n,...ChÝnh v×
vËy, ®èi t-îng cña BHXH chÝnh lµ thu nhËp cña ng-êi lao ®éng bÞ biÕn ®éng
gi¶m hoÆc mÊt ®i do bÞ gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, mÊt viÖc lµm cña
nh÷ng ng-êi lao ®éng tham gia BHXH.
§èi t-îng tham gia BHXH lµ ng-êi lao ®éng vµ ng-êi sö dông lao
®éng. Tuy vËy, tuú theo ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cu¶ mçi n-íc mµ
®èi t-îng nµy cã thÓ lµ tÊt c¶ hoÆc mét bé phËn nh÷ng ng-êi lao ®éng nµo ®ã.
HÇu hÕt c¸c n-íc khi míi cã chÝnh s¸ch BHXH, ®Òu thùc hiÖn BHXH ®èi víi
c¸c viªn chøc nhµ n-íc, nh÷ng ng-êi lµm c«ng h-ëng l-¬ng. ViÖt Nam còng
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kh«ng v-ît ra khái thùc tÕ nµ, mÆc dï biÕt r»ng nh- vËy lµ kh«ng b×nh ®¼ng
gi÷a tÊt c¶ nh÷ng ng-êi lao ®éng.
b.HÖ thèng chÕ ®é BHXH.
Trong b¶n tuyªn ng«n nh©n quyÒn cña Héi ®ång B¶o An Liªn HiÖp
quèc th«ng qua ngµy 10/ 2 /1948 t¹i ®iÒu cã viÕt: "Mäi ng-êi víi t- c¸ch lµ
thµnh viªn trong x· héi ®Òu cã quyÒn BHXH. TÊt c¶ nh÷ng quyÒn nµy lµ yÕu
tè kh«ng thÓ thiÕu ®-îc ®èi víi nh©n phÈm còng nh- ®èi víi sù ph¸t triÓn tù
do cña nh©n c¸ch mçi c¸ nh©n, nhê nh÷ng nç lùc cña mçi quèc gia vµ nç lùc
hîp t¸c quèc tÕ,...".
Th«ng ®iÖp trªn ®©y cña liªn hiÖp quèc ®· kh¼ng ®Þnh vai trß vµ vÞ trÝ
quan träng cña chÝnh s¸ch BHXH lµ cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu ®-îc cña mçi
quèc gia vµ trong céng ®ång quèc tÕ. Sau tuyªn ng«n nh©n quyÒn cña Liªn
hiÖp quèc lµ C«ng -íc sè 102 vÒ an toµn x· héi cña tæ chøc lao ®éng quèc tÕ
(ILO) cã hiÖu lùc tõ ngµy 27/ 4 1952 ®· ®-a ra 9 chÕ ®é BHXH bao gåm:
- Ch¨m sãc y tÕ
- Trî cÊp èm ®au
- Trî cÊp thÊt nghiÖp
- Trî cÊp tuæi giµ
- Trî cÊp tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp
- Trî cÊp gia ®×nh
- Trî cÊp thai s¶n
- Trî cÊp tµn tËt
- Trî cÊp cÊp tiÒn tuÊt
Nh-ng trong thùc tÕ, c¸c n-íc trªn thÕ giíi cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕchÝnh trÞ - x· héi kh¸c nhau. Cã nh÷ng n-íc cã thÓ triÓn khai nh÷ng chÕ ®é
nµy mét c¸ch dÔ dµng do ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ - x· héi n-íc ®ã cho
phÐp,trong khi cã nh÷ng n-íc l¹i kh«ng thÓ triÓn khai ®-îc. ChÝnh v× vËy,vÊn
®Ò triÓn khai nh÷ng chÕ ®é nµo trong 9 chÕ ®é trªn lµ tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn
cña tõng n-íc. Nh-ng Ýt nhÊt ph¶i cã ba chÕ ®é vµ cã mét trong 5 chÕ ®é sau:
- Trî cÊp thÊt nghiÖp
- Trî cÊp tuæi giµ
- Trî cÊp tµn tËt
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Trî cÊp tiÒn tuÊt
- Trî cÊp tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp
N¨m 1993, trong tæng sè 163 n-íc cã hÖ thèng chÕ ®é BHXH ®· cã
155 n-íc thùc hiÖn tõ 3 chÕ ®é trë lªn trong ®ã ®Òu cã 3 chÕ ®é : èm ®au, thai
s¶n, tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp.
§èi víi céng ®ång Ch©u ¢u, ngoµi viÖc thùc hiÖn C«ng -íc 102 cña
liªn hiÖp quèc, c¸c n-íc thµnh viªn cßn thùc hiÖn mét ®¹o luËt Ch©u ¢u vÒ
BHXH. §¹o luËt nµy quy ®Þnh ®iÒu kiÖn h-ëng BHXH chÆt chÏ h¬n, møc
h-ëng cao h¬n ®Ó phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c n-íc trong
céng ®ång.
ë ViÖt Nam theo NghÞ ®Þnh 12/CP ngµy 26/1/1995, hÖ thèng BHXH
bao gåm 5 chÕ ®é:
- ChÕ ®é èm ®au: chÕ ®é nµy ®· gióp cho ng-êi lao ®éng cã ®-îc kho¶n
trî cÊp thay thÕ thu nhËp bÞ mÊt do kh«ng lµm viÖc khi bÞ èm ®au.
- ChÕ ®é tö tuÊt.
Møc h-ëng 75% l-¬ng cho nh÷ng ngµy nghØ èm ®au, thêi gian nghØ èm
30 ngµy trë l¹i ®èi víi ng-êi ®ãng BH d-íi 15 n¨m lµm viÖc trong nh÷ng
ngµnh b×nh th-êng, 40 ngµy ngµnh ®éc h¹i. NÕu thêi gian ®ãng BHXH =>15
n¨m vµ <= 30 n¨m th× ®-îc nghØ <+ 40 ngµy vµ 50 ngµy ®èi víi ngµnh ®éc
h¹i.
NÕu thêi gian ®ãng BHXH > 30 n¨m th× ®-îc nghØ 50 ngµy vµ 60 ngµy
®èi víi ngµnh ®éc h¹i (thêi gian nghØ trong 1 n¨m).
NÕu èm nÆng ph¶i n»m viÖn th× nghØ tèi ®a lµ 90 ngµy. NghØ qu¸ th×
kh«ng ®-îc h-ëng l-¬ng.
- ChÕ ®é thai s¶n.: ¸p dông ®èi víi phô n÷ sinh con, chÕ ®é nµy gióp
cho ng-êi lao ®éng cã kho¶n trî cÊp thay thÕ thu nhËp bÞ mÊt do kh«ng lµm
viÖc v× sinh con. §-îc nghØ 4 th¸ng vµ h-ëng 100% tiÒn l-¬ng nÕu sinh con
lÇn 1 vµ lÇn 2.
- ChÕ ®é trî cÊp tai n¹n vµ bÖnh nghÒ nghiÖp: ¸p dông ®èi víi ng-êi lao
®éng bÞ rñi ro do lao ®éng.
§-îc h-ëng 100% tiÒn l-¬ng trong thêi gian ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn.
Sau khi ra viÖn nÕu tû lÖ mÊt søc <5% th× kh«ng ®-îc h-ëng trî cÊp.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
NÕu mÊt søc tõ 5 ®Õn 30% th× h-ëng trî cÊp mét lÇn víi møc:
Tû lÖ mÊt søc (%)
Møc trî cÊp (th¸ng l-¬ng tèi thiÓu)
5 – 10
8
11 – 20
12
21 – 30
16
Nõu tû lÖ mÊt søc > 30%th× h-ëng trî cÊp hµng th¸ng
Tû lÖ mÊt søc (%)
Tû lÖ h-ëng so víi tiÒn l-¬ng tèi thiÓu
30 – 40
0,4
41 – 50
0,6
51 – 60
0,8
61 – 70
1,0
71 – 80
1,2
81 – 90
1,4
91 – 100
1,6
Ngoµi ra ng-êi bÞ mÊt søc lao ®éng nÆng tõ 81% trë lªn hoÆc bÞ liÖt
ng-êi th× kho¶n trî cÊp cho ng-êi lao ®éng cßn tr¶ trî cÊp cho ng-êi phôc vô
víi møc = 80% tiÒn l-¬ng tèi thiÓu.
Trong tr-êng hîp ng-êi lao ®éng cÇn lµm c¸c bé phËn gi¶ th× BHXH
chÞu tr¸ch nhiÖm chi tr¶.
- ChÕ ®é trî cÊp h-u trÝ: §©y lµ chÕ ®é nh»m cung cÊp mét kho¶n trî
cÊp thay thÕ cho phÇn thu nhËp kh«ng ®-îc nhËn n÷a do nghØ h-u, nh»m trî
cÊp thu nhËp cho nh÷ng ng-êi vÒ giµ kh«ng cßn lµm viÖc.
+ §iÒu kiÖn ®-îc h-ëng:
Nam tõ 60 tuæi cã Ýt nhÊt 20 n¨m ®ãng BHXH.
N÷ 55 tuæi cã Ýt nhÊt 20 n¨m ®ãng BHXH.
Tuy nhiªn ®èi víi nh÷ng ng-êi lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i th× tuæi
vÒ h-u gi¶m xuèng ®èi víi nam: 55 tuæi, n÷: 50 tuæi thêi gian ®ãng BHXH
gi¶m.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ Møc h-ëng: Møc tèi ®a = 75% tiÒn l-¬ng b×nh qu©n lµm c¬ së ®Ó tÝnh
BHXH (b×nh qu©n 5 n¨m cuèi ®ãng BHXH tr-íc khi nghØ h-u).
Sè n¨m ®ãng BHXH
Tû lÖ (%)
15
45
20
55
25
65
30
75
Cø ®ãng thªm 1 n¨m ®-îc h-ëng thªm 2%. Nh÷ng ng-êi ®ãng BHXH
tõ 31 n¨m trë lªn th× ngoµi tiÒn l-¬ng h-u ®-îc h-ëng hµng th¸ng b»ng 75%
tiÒn l-¬ng b×nh qu©n lµm cí ®Ó tÝnh BHXH th× cø ®ãng thªm mét n¨m th×
h-ëng 0,5 th¸ng l-¬ng tèi thiÓu (kh«ng v-ît qu¸ 5 th¸ng).
- Trî cÊp tö tuÊt:
¸p dông ®èi víi nh÷ng ng-êi hiÖn ®ang lµm viÖc hoÆc ®ang t¹m nghØ
chê gi¶i quyÕt chÕ ®é vÒ h-u hay mÊt søc lao ®éng hoÆc ®ang nghØ h-u hay
mÊt søc lao ®éng. BÞ chÕt sÏ ®-îc BHXH trî cÊp tiÒn chi phÝ mai t¸ng b»ng 8
th¸ng l-¬ng tèi thiÓu.
Ngoµi ra nh÷ng ®èi t-îng trªn khi chÕt mµ vÉn cßn cã con nhá ch-a ®Õn
tuæi lao ®éng <15 tuæi ®èi víi ng-êi kh«ng ®i häc, < 18 tuæi ®èi víi ng-êi ®i
häc, hoÆc vî hay chång, bè mÑ vî (chång) ®· hÕt tuæi lao ®éng vµ kh«ng cã
ng-êi nu«i d-ìng th× ®-îc h-ëng trî cÊp hµng th¸ng b»ng 0,4 th¸ng l-¬ng tèi
thiÓu (®iÒu nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng-êi cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n).
c. Quü BHXH.
Quü BHXH lµ mét quü tiÒn tÖ tËp trung ®-îc h×nh thµnh b»ng sù ®ãng
gãp cña c¸c bªn tham gia BHXH ®Ó chi tr¶ cho nh÷ng ng-êi ®-îc BHXH vµ
thµnh viªn trong gia ®×nh hä khi gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp do c¸c rñi ro g©y
nªn.
Nh- vËy, quü BHXH lµ mét quü tiªu dïng ®ång thêi lµ mét quü dù
phßng, nã võa mang tÝnh chÊt kinh tÕ, võa mang tÝnh chÊt x· héi. Lµ ®iÒu kiÖn
hay c¬ së vËt chÊt quan träng nhÊt ®¶m b¶o cho toµn bé hÖ thèng BHXH tån
t¹i vµ ph¸t triÓn. Quü BHXH còng nh- tÊt c¶ c¸c lo¹i quü kh¸c ®Òu cã môc
®Ých sö dông riªng tuú theo ®Æc tÝnh cña tõng lo¹i quü ®ã lµ dïng ®Ó chi tr¶
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
c¸c chÕ ®é BHXH, mét phÇn dïng ®Ó chi phÝ qu¶n lý vµ phÇn nhµn rçi th× ®em
®Çu t- sinh lêi nh»m t¨ng tr-ëng quü.
Quü BHXH ®-îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp tµi chÝnh cña ng-êi sö
dông lao ®éng, ng-êi lao ®éng vµ sù hç trî cña nhµ n-íc. Ngoµi ra cßn cã
phÇn t¨ng thªm do bé phËn nhµn rçi t-¬ng ®èi cña quü ®-îc tæ chøc BHXH
chuyªn tr¸ch ®-a vµo ho¹t ®éng sinh lêi, phÇn nép ph¹t cña nh÷ng c¸ nh©n vµ
tæ chøc kinh tÕ vi ph¹m luËt vÒ BHXH vµ phÇn chªnh lÖch ®Ó l¹i do tham gia
hîp t¸c vÒ BHXH víi c¸c n-íc kh¸c:
Tuú tõng n-íc trªn thÕ giíi mµ sù tham gia cña c¸c bªn cã kh¸c nhau:
Tû lÖ ®ãng gãp quy ®Þnh ë c¸c n-íc còng cã kh¸c nhau ë mét sè n-íc
sau: (%)
N-íc
ChÝnh phñ
Ng-êi lao
®éng
Ng-êi sö dông
lao ®éng
CHLB §øc
Bï thiÕu
14,8 – 18,8
16,3 – 22,6
Ph¸p
Bï thiÕu
11,82
19,68
Philipine
Bï thiÕu
2,85 – 9,25
6,85 – 8,05
Malayxia
Chi toµn bé trî cÊp
èm ®au, thai s¶n
9,5
12,75
ë ViÖt Nam, chÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 43/CP ngµy 22/06/1993
vµ ®iÒu lÖ BHXH ViÖt Nam ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 12/CP ngµy
26/1/1995. Trong c¸c v¨n b¶n nµy ®Òu quy ®Þnh quü BHXH ®-îc h×nh thµnh
tõ c¸c nguån sau ®©y:
- Ng-êi sö dông lao ®éng ®ãng 15% so víi tæng quü tiÒn l-¬ng cña
nh÷ng ng-êi tham gia BHXH trong ®¬n vÞ, trong ®ã 10% ®Ó chi c¸c chÕ ®é
h-u trÝ, tö tuÊt; 5% ®Óchi c¸c chÕ ®é èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng vµ
bÖnh nghÒ nghiÖp.
- Ng-êi lao ®éng ®ãng 5% tiÒn l-¬ng th¸ng ®Ó chi c¸c chÕ ®é h-u trÝ vµ
tö tuÊt.
- Nhµ n-íc ®ãng vµ hç trî thªm ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c chÕ ®é
BHXH ®èi víi ng-êi lao ®éng.
- C¸c nguån kh¸c:
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Hµng th¸ng, ng-êi sö dông lao ®éng cã tr¸ch nhiÖm ®ãng BHXH theo
quy ®Þnh. TiÒn l-¬ng th¸ng c¨n cø ®ãng BHXH gåm l-¬ng theo bËc, chøc vô,
th©m niªn, hÖ sè chªnh lÖch b¶o l-u (nÕu cã). Bé tµi chÝnh trÝch tõ ng©n s¸ch
Nhµ n-íc sè tiÒn chuyÓn vµo quü BHXH ®Ó chi tr¶ c¸c chÕ ®é h-u trÝ, tö tuÊt,
trî cÊp mÊt søc lao ®éng, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, tö tuÊt vµ hç trî
chi l-¬ng h-u cho ng-êi lao ®éng thuéc khu vùc Nhµ n-íc vÒ h-u tr-íc ngµy
thi hµnh ®iÒu lÖ BHXH n¨m 1995. ViÖc tæ chøc thu BHXH do tæ chøc BHXH
vnthùc hiÖn. Quü BHXH ®-îc qu¶n lý thèng nhÊt theo chÕ ®é tµi chÝnh cña
Nhµ n-íc, h¹ch to¸n ®éc lËp vµ ®-îc nhµ n-íc b¶o hé. Quü BHXH ®-îc sö
dông ®Ó chi tr¶ cho 5 chÕ ®é mµ ®iÒulÖ BHXH ®· quy ®Þnh. §ång thêi ®-îc sö
dông ®Ó chi phÝ cho sù nghiÖp qu¶n lý BHXH ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh.
PhÇn quü nhµn rçi ®-îc phÐp ®Çu t- ®Ó b¶o tån gi¸ trÞ vµ t¨ng tr-ëng
theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ.
MÆc dï quü BHXH ®-îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån nªu trªn lµ phï hîp
víi chÝnh s¸ch BHXH trong c¬ chÕ thÞ tr-êng, ®¶m b¶o ®-îc c¸c nguyªn t¾c
cña BHXH, t¹o ®iÒu kiÖn phÊn ®Êu ®Ó quü BHXH tù c©n b»ng ®-îc thu chi
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Song, qu¸ tr×nh t¹o nguån quü vÉn cßn hai vÊn ®Ò
cÇn ph¶i ®-îc c©n nh¾c, xem xÐt:
Thø nhÊt lµ: theo quy ®Þnh hiÖn hµnh tiÒn l-¬ng dïng lµm c¨n cø ®ãng
BHXH lµ tiÒn l-¬ng cÊp bËc theo thang l-¬ng, b¶ng l-¬ng, hoÆc tiÒn l-¬ng c¬
b¶n. Trong khi ®ã, chªnh lÖch gi÷a tiÒn l-¬ng c¬ b¶n víi tiÒn l-¬ng thùc tÕ lµ
kh¸ lín (trõ mét sè tr-êng hîp ®èi víi c«ng chøc nhµ n-íc). §iÒu ®ã sÏ ¶nh
h-ëng tíi tiÒn l-¬ng sau nµy cña ng-êi lao ®éng, v× khi ®ã tiÒn l-¬ng h-u trÝ
tèi ®a còng chØ b»ng 75% tiÒn l-¬ng c¬ b¶n.
Thø hai lµ: C¬ cÊu ®ãng gãp hiÖn nay, mÆc dï theo quy ®Þnh trong phÇn
®ãng gãp cña ng-êi lao ®éng chñ yÕu dïng ®Ó chi cho chÕ ®é h-u trÝ vµ tö
tuÊt, cßn trong phÇn ®ãng gãp cña ng-êi sö dông lao ®éng cã 10% ®Ó chi cho
c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm dµi h¹n.
Tuy nhiªn trong thùc tÕ viÖc chi phÝ kh«ng ®-îc rµnh rät nh- vËy v× quü
BHXH kh«ng cã quü thµnh phÇn. §iÒu nµy sÏ g©y khã kh¨n cho viÖc ph©n
tÝch quü ®Ó cã thÓ ®iÒu chØnh theo tõng giai ®o¹n cho hîp lý.
d. Qu¶n lý BHXH.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C¬ quan BHXH dï thùc hiÖn theo h×nh thøc nµo còng ph¶i ®¶m b¶o
theo 3 nguyªn t¾c c¬ b¶n sau:
- Nguån quü BHXH chñ yÕu lµ do ng-êi sö dông lao ®éng vµ ng-êi lao
®éng, ®ång thêi cã sù hç trî cña Nhµ n-íc.
- ViÖc ®ãng BHXH ph¶i trªn c¬ së c©n b»ng thu chi. V× c©n b»ng thu
chi nªn tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO) th-êng khuyªn c¸c n-íc ®-a ra mét
møc ®ãng gãp cao ®Ó cã sè thu cao h¬n sè chi ®Ó gi÷ æn ®Þnh trong mét sè
n¨m nhÊt ®Þnh.
- §ãng BHXH, vÒ thùc chÊt lµ thÕ hÖ sau nu«i thÕ hÖ tr-íc.
Trªn thÕ giíi, viÖc tæ chøc c¬ quan BHXH theo c¸c m« h×nh kh¸c nhau:
M« h×nh 1: Tù chñ nh-ng cã sù hç trî cña chÝnh phñ vÒ tµi chÝnh nªn
cßn gäi lµ b¸n t- c¸ch ph¸p nh©n. V× vËy, c¬ quan BHXH ph¶i ®-îc Bé qu¶n
lý víi sù phèi hîp chØ ®¹o cña mét sè Bé cã liªn quan. ë nhiÒu n-íc, th«ng
th-êng do Bé lao ®éng qu¶n lý vµ cã sù tham gia cña Bé tµi chÝnh, Bé y tÕ, Bé
qu¶n lý c«ng chøc theo quyÕt ®Þnh cña Thñ t-íng chÝnh phñ. M« h×nh nµy
®-îc ¸p dông phæ biÕn ë nhiÒu n-íc cã ®èi t-îng tham gia BHXH chñ yÕu lµ
c«ng nh©n viªn chøc khu vùc Nhµ n-íc.
M« h×nh 2: Tù chñ hoµn toµn trªn c¬ së c©n b»ng thu chi, kh«ng cã sù
hç trî vÒ tµi chÝnh cña ChÝnh phñ. V× vËy c¬ quan BHXH ®-îc tæ chøc ho¹t
®éng ®éc lËp vµ thèng nhÊt gåm c¬ quan BHXH trung -¬ng vµ c¸c chi nh¸nh
n»m ë c¸c ®Þa ph-¬ng.
ë ViÖt Nam, theo NghÞ ®Þnh 19/CP ngµy 12/02/1995 cña ChÝnh phñ, hÖ
thèng BHXH ®-îc thµnh lËp d-íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña chÝnh phñ, sù qu¶n
lý Nhµ n-íc cña Bé lao ®éng – th-¬ng binh x· héi vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý
Nhµ n-íc cã liªn quan, sù gi¸m s¸t cña tæ chøc c«ng ®oµn. Ngoµi ra ChÝnh
phñ cßn thµnh lËp héi ®ång qu¶n lý BHXH ViÖt Nam lµ c¬ quan cao nhÊt cña
BHXH ViÖt Nam (hiÖn nay cñ tÞch héi ®ång nµy do Bé tr-ëng Bé tµi chÝnh
lµm chñ tÞch). HiÖn nay, BHXH ViÖt Nam do tæ chøc BHXH ®¶m nhËn víi tc¸ch h¹ch to¸n ®éc lËp vµ ®-îc Nhµ n-íc b¶o trî, cã tµi kho¶n vµ trô së riªng.
e. HÖ thèng tæ chøc cña BHXH.
VÒ mÆt tæ chøc BHXH ViÖt Nam ®-îc h×nh thµnh theo mét hÖ thèng
däc tõ trung -¬ng ®Õn ®Þa ph-¬ng vµ ®-îc chia thµnh 3 cÊp: cÊp trung -¬ng,
cÊp tØnh vµ thµnh phè, huyÖn, thµnh phè thuéc tØnh, thÞ x·:
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
BiÓu 2: S¬ ®å tæ chøc BHXH ViÖt Nam.
Thñ t-íng chÝnh phñ
Héi ®ång qu¶n lý BHXH
Tæng gi¸m ®èc BHXH
Phã tæng gi¸m ®èc
Phã tæng gi¸m ®èc
C¸c phßng ban nghiÖp vô
BHXH
BHXH quËn huyÖn, thÞ x·,
thµnh phè thuéc tØnh
BHXH tØnh, thµnh phè trùc
thuéc Trung -¬ng
f. Ph©n lo¹i BHXH.
Chóng ta dùa vµo h×nh thøc tham gia BHXH chia BHXH thµnh hai lo¹i:
BHXH tù nguyÖn vµ BHXH b¾t buéc.
- BHXH tù nguyÖn (Sù kh¸c nhau gi÷a BHXH tù nguyÖn vµ BHXH b¾t
buéc).
II. BHXH tù nguyÖn cho n«ng d©n.
1. Kh¸i niÖm chung vÒ BHXH tù nguyÖn:
Kh¸i niÖm BHXH tù nguyÖn.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lµ BHXH ®-îc x©y dùng trªn c¬ së tù nguyÖn cña ng-êi lao ®éng víi
t- c¸ch lµ ng-êi tham gia còng lµ ng-êi h-ëng BHXH.
So s¸nh gi÷a BHXH tù nguyÖn vµ BHXH b¾t buéc: §©y lµ hai h×nh thøc
gièng nhau vÒ b¶n chÊt, môc tiªu, sù h×nh thµnh vµ sö dông quü, môc ®Ých
ho¹t ®éng. Nh-ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a BHXH b¾t buéc vµ BHXH tù
nguyÖn ®-îc xuÊt ph¸t tõ quan hÖ lao ®éng cña nh÷ng ng-êi tham gia BHXH
ë hai lo¹i h×nh nµy.
Sù kh¸c nhau gi÷a BHXH tù nguyÖn víi BH nh©n thä vµ tiÒn göi tiÕt
kiÖm: HiÖn nay chÝnh phñ ViÖt Nam ®ang cã chÝnh s¸ch më cöa c¸c ho¹t
®éng b¶o hiÓm rñi ro (th-¬ng m¹i) trong ®ã cã h×nh thøc b¶o hiÓm nh©n thä.
Do néi dung ho¹t ®éng kinh doanh cñac¸clo¹i h×nh nµy kh¸ gièng víi lo¹i
h×nh b¶o hiÓm h-u trÝ trong ho¹t ®éng BHXH nªn nhiÒu nhµ kinh tÕ ®· ®ång
nhÊt ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä víi ho¹t ®éng BHXH. Tuy
nhiªn sù h×nh thµnh vµ sö dông quü cña hai lo¹i h×nh b¶o hiÓm bµy ®-îc thùc
hiÓn tªn cïng mét nguyªn t¾c lµcã sù tham gia t¹o lËp hay ®ãng gãp vµo quü
th× míi ®-îc h-ëng quyÒn lîi. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña quü còng nh»m hç trî
c¸c ®èi t-îng tham gia b¶o hiÓm mét kho¶n kinh phÝ nhÊt dÞnh theo quy ®Þnh
khi hä gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh do mét nguyªn nh©n nµo ®ã.
Møc ®ãng gãp vµo quü b¶o hiÓm c¶ hai lo¹i h×nh nµy ®Òu linh ho¹t, co nhiÒu
møc ®ãng phï hîp víi kh¶ n¨ng cña ng-êi tham gia b¶o hiÓm.
Nh-ng môc tiªu ho¹t ®éng cña hai quü nµy hoµn toµn kh¸c nhau. Quü
h×nh thµnh tõ b¶o hiÓm nh©n thä – b¶o hiÓm rñi ro (th-¬ng m¹i) nh»m môc
tiªu kinh doanh, môc tiªu lîi nhuËn cña nhµ kinh doanh b¶o hiÓm. Møc ®ãng
gãp vµ sö dông cña b¶o hiÓm nh©n thä thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ theo
nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh cßn møc ®ãng gãp vµ sö dông cña ho¹t ®éng
BHXH tù nguyÖn dùa vµo chÝnh s¸ch x· héi cña tõng thêi kú cña chÝnh phñ vµ
môc tiªu b¶o vÖ hÖ thèng chÝnh trÞ quèc gia. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn thÊy r»ng
BHXH tù nguyÖn nh»m gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo do vËy kh«ng thÓ quy
®Þnh c¸c møc ®ãng gãp vµo quü b¶o hiÓm cao nh- b¶o hiÓm nh©n thä nhÊt lµ
trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ thu nhËp cña ®¹i bé ph©n d©n c- khu vùc
n«ng, ng-, tiÓu thñ c«ng nghiÖp cßn thÊp vµ ®Æc biÖt BHXH tù nguyÖn ®-îc
sù b¶o trî cña Nhµ n-íc.
So s¸nh gi÷a BHXH tù nguyÖn vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm ta thÊy BHXH tù
nguyÖn còng ph¶i tiÕt kiÖm trong tiªu dïng ®Ó cã tiÒn ®ãng phÝ, gi¸ trÞ l-¬ng
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
h-u vµ trî cÊp BHXH tù nguyÖn cao h¬n gi¸ trÞ ®ãng gãp, nh-ng nã kh«ng
gièng h×nh thøc tiÒn göi tiÕt kiÖm. BHXH tù nguyÖn l¹i cã ®-îc sù b¶o ®¶m
cña Nhµ n-íc tr-íc nh÷ng biÕn cè vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ x· héi. H¬n thÕ n÷a,
lîi Ých cña ng-êi tham gia BHXH tù nguyÖn cao h¬n khi hä tham gia h×nh
thøc tiÒn göi tiÕt kiÖm.
Tuy nhiªn ng-êi tham gia BHXH tù nguyÖn kh«ng ®-îc tuú ý rót c¸c
kho¶n ®ãng gãp cña m×nh ra khái quü BHXH tù nguyÖn mµ chØ ®-îc h-ëng
c¸c chÕ ®é khi ®ñ ®iÒu kiÖn. Cßn tiÒn göi tiÕt kiÖm, ng-êi göi cã thÓ göi bao
nhiªu còng ®-îc vµ muèn rót ra gi¸ trÞ tiÒn göi khi nµo còng ®-îc tuú thuéc
vµo h×nh thøc tiÒn göi.
2. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n.
a. §èi t-îng tham gia BHXH tù nguyÖn.
X¸c ®Þnh ®èi t-îng tham gia BHXH lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò mang
tÝnh nguyªn t¾c ®-îc ®Æt ra khi x©y dùng chÕ ®é BHXH.
§èi t-îng tham gia BHXH cho n«ng d©n lµ nh÷ng lao ®éng kh«ng ph©n
biÖt giíi tÝnh, thµnh phÇn kinh tÕ, thµnh phÇn t«n gi¸o vµ nh÷ng ng-êi ch-a
tham gia BHXH b¾t buéc nh-ng ph¶i lµm n«ng nghiÖp vµ tõ 16 tuæi trë lªn
míi thuéc ®èi t-îng cña lo¹i h×nh BHXH nµy. N«ng d©n lµ nh÷ng ng-êi lµm
n«ng nghiÖp. ë n-íc t-, ®iÒu kiÖn sèng, kh¶ n¨ng kinh tÕ, c¸c mèi quan hÖ vÒ
lao ®éng cña ng- d©n, n«ng d©n, diªm d©n (lao ®éng n«ng th«n) lµ t-¬ng ®èi
gièng nhau, nªn khi ¸p dông BHXH cho ng-êi n«ng d©n chØ tiÕn hµnh ¸p
dông cho nh÷ng ng-êi nãi trªn, ch-a tham gia BHXH b¾t buéc.
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë n-íc ta, tr-íc khi ®-îc h-ëng BHXH, ng-êi
lao ®éng ph¶i cã thêi gian ®ãng gãp nhÊt ®Þnh theo quy ®Þnh cña Nhµ n-íc vµ
khi ®Õn tuæi 60 ®èi víi nam, 55 tuæi ®èi víi n÷ th× sÏ ®-îc h-ëng trî cÊp h-u
trÝ.
Nh- vËy nh÷ng lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®èi víi nam trªn 60 tuæi
vµ n÷ trªn 55 tuæi kh«ng ph¶i lµ ®èi t-îng tham gia BHXH.
§èi t-îng h-ëng BHXH lµ nh÷ng ng-êi lao ®éng tham gia BHXH ®ñ
thêi gian quy ®Þnh (20 n¨m) vµ 60 tuæi ®èi víi nam, 55 tuæi ®èi víi n÷.
Nh- vËy, BHXH cho ng-êi n«ng d©n cã ph¹m vi réng h¬n BHXH b¾t
buéc ë n-íc ta hiÖn nay vÒ ®èi t-îng ¸p dông lµ tÊt c¶ nh÷ng ng-êi n«ng d©n
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
sèng b»ng nghÒ n«ng nghiÖp ®Òu thuéc ®èi t-îng cña lo¹i h×nh BHXH nµy.
Ph¹m vi kh«ng chØ ë mét vïng mµ ë tÊt c¶ c¸c vïng trong n-íc.
Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi ë n«ng th©n cã kh¸c víi thµnh
thÞ, ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ tæ chøc c«ng viÖc ë n«ng th«n thµnh thÞ kh«ng
gièng nhau nªn lao ®éng n«ng th«n cã nh-ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña m×nh,
kh«ng gièng víi lao ®éng thµnh thÞ vÒ nhiÒu mÆt (tr×nh ®é häc vÊn, c¬ cÊu giíi
tÝnh, møc thu nhËp…).
ë ViÖt Nam, lao ®éng n«ng th«n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
HiÖn nay, cã kho¶ng 29 triÖu lao ®éng trong ®é tuæi lao ®éng ®ang lµm
viÖc ë n«ng th«n, nh-ng sè lao ®éng thùc tÕ ®ang lµm viÖc ë n«ng th«n lµ trªn
30 triÖu ng-êi tøc lµ sè lao ®éng thùc tÕ lín h¬n nhiÒu sè lao ®éng trong ®é
tuæi lao ®éng.
+ VÒ c¬ cÊu tuæi: lao ®éng d-íi 30 tuæi chiÕm 50%, d-íi 45 chiÕm 80%
trong ®ã lao ®éng tõ 30 – 40 tuæi lu«n chiÕmmét tû lÖlín ë tÊt c¶ c¸c vïng.
+ C¬ cÊu giíi tÝnh: N÷ trong ®é tuæi lao ®éng lu«n chiÕm mét tû lÖ cao
h¬n lao ®éng nam ë tÊt c¶ c¸c vïng. Theo sè liÖu ®iÒu tra c¬ cÊu n÷ so víi
tæng sè ng-êi trong løa tuæi nh- sau:
- N÷ d-íi ®é tuæi lao ®éng chiÕm 48,9% trong tæng sè ng-êi ë ®é tuæi.
- Trong ®é tuæi lao ®éng n÷ chiÐm 52,5%.
- Trªn ®é tuæi lao ®éng n÷ chiÕm 66,7%.
+ Tr×nh ®é häc vÊn: D©n c- n«ng th«n cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp h¬n
thµnh thÞ. Sè ng-êi ®-îc ®µo t¹o kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã nh-ng víi mét tû lÖ
rÊt nhá, ng-êi d©n chñ yÕu cã tr×nh ®é tõ cÊp III trî xuèng, do ®ã nh©n thøc vµ
tiÕp cËn kü thuËt, c«ng nghÖ lµ rÊt thÊp, hä chØ lµm theo kinh nghiÖm vµ theo
c¶m tÝnh.
Do tÝnh chÊt lao ®éng ®¬n gi¶n vµ thiÕu viÖc lµm nªn mçi ng-êi ngoµi
viÖc lµm chÝnh cßn lµm thªm nhiÒu nghÒ phô. Trong sè ng-êi cã viÖc lµm th×
67,47% sè ng-êi chØ lµm mét viÖc, sè ng-êi lµm thªm lµ 17,96%, sè ng-êi
lµm 3 viÖc trë lªn lµ 14,67% nh-ng hÇu hÕt ng-êi lµm phô thªm vÉn thuéc
ngµnh n«ng l©m nghiÖp v× ®ã lµ nhãm ®¬n gi¶n kh«ng ®ßi hái kü thuËt cao.
Ngoµi c¸c ®Æc ®iÓm trªn ®©y th× lao ®éng n«ng th«n cßn cã mét sè ®Æc
®iÓm kh¸c, ®ã lµ:
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Qu¸ tr×nh ®æi míi cña c¸c ngµnh n«ng nghiÖp tõ qu¶n lý theo c¬ chÕ
tËp trung quan liªu bao cÊp sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, quyÒn së
h÷u cña n«ng d©n ®-îc lµm râ, quyÒn tù chñ s¶n xuÊt cña n«ng d©n ®-îc ph¸t
huy thÞ tr-êng ®-îc tù do vÒ gi¸ c¶, ph¶n ¸nh cung cÇu trong c¶ n-íc còng
nh- thÞ tr-êng thÕ giíi, lîi Ých cña ng-êi n«ng d©n ®-îc n©ng cao, t¹o ra ®éng
lùc to lín khuyÕn khÝch n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Ng-êi n«ng d©n cã thu
nhËp cao h¬n tõ c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp, c¸c c©y phi n«ng nghiÖp. Tuy
nhiªn, do chÝnh s¸ch giao ruéng ®Êt cho ng-êi n«ng d©n sö dông l©u dµi dÉn
tíi sù rµng buéc vÒ quan hÖ lao ®éng, ph¸p luËt cña ng-êi lao ®éng n«ng
nghiÖp láng lÎo, kh«ng chÆt chÏ.
- S¶n xuÊt n«ng nghiÖp mang tÝnh ch¸t thêi vô râ rÖt bëi bÊt kú mét
ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo trong n«ng th«n nh- trång trät, ch¨n nu«i… ph¶i sau
mét thêi gian, mïa vô nhÊt ®Þnh míi thu ho¹ch. H¬n n÷a, kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp l¹i bÞ chi phèi vµ chÞu ¶nh h-ëng rÊt lín cña ®iÒu kiÖn, khÝ hËu,
®Êt ®ai… Do vËy mµ thu nhËp cña ng-êi lao ®éng trong khu vùc naydf rÊt bÊp
bªnh, kh«ng æn ®Þnh. §iÒu nµy ¶nh h-ëng rÊt nhiÒu tíi ®êi sèng sinh ho¹t cña
ng-êi lao ®éng n«ng th«n.
- MÆt kh¸c, do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt phô thuéc vµo khÝ hËu, thêi tiÕt… vµ
mang tinhd thêi vô sau s¾c nh- vËy nªn ®êi sèng cña ng-êi n«ng d©n rÊt khã
kh¨n nhÊt lµ ®èi víi sè ng-êi giµ ë n«ng th«n hiÖn nay. Hä kh«ng hÒ cã mét
kho¶n thu nhËp æn ®Þnh nh- nh÷ng ng-êi c«ng nh©n viªn chøc cã l-¬ng h-u
®Ó chi tr¶ cho cuéc sèng hµng ngµy. §êi sèng cña hä cµng khã kh¨n h¬n n÷a
khi ch¼ng may èm ®au, bÖnh tËt. Do vËy mµ BHXH n«ng d©n ®· gióp hä yªn
t©m h¬n vÒ ®êi sèng khi vÒ giµ bëi mét kho¶n trî cÊp æn ®Þnh hµng th¸ng.
b. C¸c chÕ ®é BHXH tù nguyÖn.
+ ChÕ ®é trî cÊp èm ®au:
Víi BHXH b¾t buéc theo NghÞ ®Þnh 12/CP ngµy 26/01/1995 cña Thñ
t-íng ChÝnh phñ cã quy ®Þnh c¸c tr-êng hîp ®-îc h-ëng chÕ ®é nµy vµ thêi
gian ®-îc h-ëng. Tuy nhiªn, ®Ó x¸c ®Þnh ®-îc c¸c ®iÒu kiÖn vµ thêi gian
h-ëng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ph¶i phô thuéc vµo c¸c c¬ quan qu¶n lý lao
®éng (®Ó cã thÓ kiÓm so¸t sè ngµy nghØ èm).
Víi ng-êi n«ng d©n th× ch-a cã c¨n cø ®Ó ®Þnh ra mçi n¨m ®èi t-îng
nµy ®-îc nghØ bao nhiªu ngµy vµ ®iÒu quan träng h¬n lµ tæ chøc thùc hiÖn chÕ
®é nµy nh- thÕ nµo, ®Ó võa kÞp thêi võa ®óng quy ®Þnh. Trªn thùc tÕ, ngµy
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nghØ èm cña hä lµ kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi. V× vËy, ch-a thÓ thùc hiÖn chÕ ®é
nµy trong BHXH tù nguyÖn, mµ tèt nhÊt lµ ta vËn ®éng hä mua b¶o hiÓm y tÕ
®Ó khi èm ®au vµo bÖnh viÖn kh¸m vµ ®iÒu trÞ kh«ng mÊt tiÒn.
+ §èi víi chÕ ®é trî cÊp thai s¶n:
Môc ®Ých cña trî cÊp thai s¶n lµ ng-êi phô n÷ ®-îc nghØ ngh¬i t¹i gia
®×nh vµ h-ëng trî cÊp thay l-¬ng khi sinh con.
ViÖc x¸c ®Þnh sè ngµy ®-îc h-ëng chÕ ®é nµy trong mçi tr-êng hîp cô
thÓ ®ßi hái ph¶i cã sù kiÓm so¸t chÆt chÏ, trong BHXH b¾t buéc ®· cã ng-êi
sö dông lao ®éng lµm viÖc nµy.
Víi BHXH tù nguyÖn ¸p dông chÕ ®é nµy lµ ch-a tho¶ ®¸ng do BHXH
tù nguyÖn kh«ng thÓ thu phÝ BHXH cña c¶ nam lÉn n÷ cho chÕ ®é nµy, còng
kh«ng thÓ lÊy quü tõ chÕ ®é kh¸c bï vµo chÕ ®é nµy ®-îc.
MÆt kh¸c sinh ®Î lµ mét vÊn ®Ò x· héi, gia ®×nh vµ mäi ng-êi, mäi
ngµnh vµ mäi cÊp quan t©m. V× vËy, ta ch-a nªn thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm
thai s¶n cho n«ng d©n (hiÖn nay phÇn lín c¸c n-íc cã BHXH tuy nhiªn n«ng
ch-a cung ch-a triÓn khai chÕ ®é nµy) .
+ ChÕ ®é trî cÊp tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp:
ChÕ ®é nµy BHXH b¾t buéc quy ®Þnh c¸c tr-êng hîp sau ®©y ®-îc
h-ëng trî c¸p tai n¹n lao ®éng:
- BÞ tai n¹n lao ®éng trong giê lµm viÖc, tíi n¬i lµm viÖc kÓ c¶ ngoµi giê
do yªu cÇu cña ng-êi sö dông lao ®éng.
- BÞ tai n¹n lao ®éng khi thùc hiÖn c«ng viÖc theo yªu cÇu cña ng-êi sö
dông lao ®éng.
- BÞ tai n¹n lao ®éng trªn tuyÕn ®-êng tõ n¬i ë tíi n¬i lµm viÖc.
Víi BHXH tù nguyÖn cho ng-êi n«ng d©n th× viÖc c¬ b¶n lµ x¸c ®Þnh
c¸c ®iÒu kiÖn h-ëng nh- thÕ nµo? Mét ng-êi n«ng d©n ®i cµy ru«ng, mét
ng-êi lao ®éng bÞ tai n¹n,th× cã ®-îc coi lµ tai n¹n lao ®éng hay kh«ng? Ai lµ
ng-êi chøng kiÕn, ai lËp biªn b¶n ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý cña nã mµ BHXH
tù nguyÖn kh«ng cã chñ thÓ thø ba sau ®ã nªn kh«ng cã c¬ së ®Ó xÐt trî cÊp.
Nh- vËy, chóng ta còng ch-a nªn thùc hiÖn chÕ ®é nµy ®èi víi n«ng d©n vµ
lao ®éng n«ng th«n.
+ ChÕ ®é h-u trÝ:
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Víi BHXH b¾t buéc ®iÒu kiÖn ®Ó h-ëng chÕ ®é h-u trÝ phô thuéc vµo
tuæi, vµo sè n¨m ®ãng gãp cña ng-êi lao ®éng. Møc h-ëng phô thuéc møc
l-¬ng tr-íc khi nghØ h-u vµ sè n¨m ®ãng gãp tr-íc ®ã. ViÖc quyÕt ®Þnh kh«ng
phô thuéc vµo ng-êi thø ba (ng-êi lao ®éng).
Víi BHXH tù nguyÖn th× chÕ ®é h-u trÝ lµ chñ ®¹o vµ hoµn toµn cã kh¶
n¨ng thùc hiÖn ®-îc vµ nã cßn ®¬n gi¶n h¬n vÒ c¸c tr-êng hîp ®-îc h-ëng
trong BHXH b¾t buéc. V× ng-êi lao ®éng ®ãng BHXH theo mét møc phÝ nhÊt
®Þnh vµ h-ëng theo mét møc nhÊt ®Þnh. NÕu nh- ta tiÕn hµnh chÕ ®é nµy th×
®©y còng chÝnh lµ mét chÝnh s¸ch míi cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ch¨m lo cho ®êi
sèng cña nh©n d©n, mµ ®Æc biÖt n-íc ta lµ mét n-íc n«ng nghiÖp, n«ng d©n
chiÕm phÇn lín d©n sè, hä rÊt cÇn sù quan t©m b¶o trî cña Nhµ n-íc vµ x· héi
khi vÒ giµ.
+ ChÕ ®é tö tuÊt:
Còng nh- chÕ ®é h-u trÝ, chÕ ®é nµy kh«ng phô thuéc vµo ng-êi thø ba.
ViÖc qu¶n lý sè nh©n khÈu (sè ¨n theo) cña ng-êi lao ®éng cã thÓ thùc hiÖn
®-îc. V× vËy, BHXH tù nguyÖn cã thÓ ¸p dông chÕ ®é nµy cho ng-êi n«ng
d©n.
Do ®Æc ®iÓm cña ®èi t-îng vµ thu nhËp cña ng-êi n«ng d©n hiÖn nay ë
n-íc ta cßn ë møc thÊp. Do ®ã, nÕu ta tiÕn hµnh nhiÒu chÕ ®é BHXH cho
ng-êi n«ng d©n th× hä sÏ kh«ng cã kh¶ n¨ng tham gia. NÕu cã th× chØ chiÕm sè
rÊt Ýt lµ nh÷ng hé gia ®×nh cã tiÒn cßn l¹i phÇn lín gia ®×nh sèng rÊt khã kh¨n
nªn nhu cÇu tham gia nhiÒu lo¹i h×nh kh«ng cã. MÆt kh¸c, do tÝnh chÊt cña
BHXH lµ t-¬ng hç lÉn nhau, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi nªn ta còng kh«ng
thÓ chØ tiÕn hµnh cho nh÷ng ng-êi cã tiÒn ®-îc.
V× vËy, trong giai ®o¹n nµy chóng ta còng ch-a nªn tiÕn hµnh chÕ ®é tö
tuÊt mµ trong chÕ ®é h-u trÝ ta nªn cã mét phÇn hç trî gia ®×nh ng-êi tham gia
BHXH cho ng-êi n«ng d©n khi hä qua ®êi.
c. Qu¶n lý quü BHXH tù nguyÖn.
Quü BHXH tù gnuyÖn ®-îc qu¶n lý tËp trung, thèng nhÊt theo tõng ®Þa
ph-¬ng vµ ®-îc qu¶n lý ®iÒu hµnh theo 3 cÊp (tØnh, huyÖn vµ x·).
+ C¬ quan qu¶n lý quü BHXH tù nguyÖn cña tØnh lµm viÖc chuyªn tr¸ch
cã biªn chÕ theo xÐt duyÖt cña ban tæ chøc chÝnh quyÒn tØnh vµ cã héi ®ång
qu¶n lý do Uû ban nh©n d©n tØnh bæ nhiÖm (bao gåm Së tµi chÝnh vËt gi¸, Së
20
.PDF 
60 
9579 
15 
