Tài liệu Báo cáo thực tập tại bộ thương mại

Lêi më ®Çu C¨n cø kÕ ho¹ch thùc tËp kho¸ 41 cña khoa Kinh tÕ vµ Kinh doanh quèc tÕ§¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, em ®· ®îc ph©n c«ng thùc tËp tèt nghiÖp t¹i Bé Th¬ng M¹i níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam trong thêi gian tõ ngµy 06/01/2003 ®Õn 13/05/2003. §ång thêi, ®îc sù ®ång ý tiÕp nhËn vµ sù chØ dÉn thùc tËp t¹i Bé Th¬ng M¹i. Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh thùc tËp tèt nghiÖp t¹i Bé Th¬ng M¹i, díi sù híng dÉn tËn t×nh cña c¸c chuyªn viªn trong Vô ¢u- Mü, Bé Th¬ng M¹i em ®· ®îc t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh thùc tËp cña m×nh. Sau nh÷ng tuÇn ®Çu thùc tËp tèt nghiÖp, em xin ®îc b¸o c¸o s¬ bé l¹i t×nh h×nh ®¬n vÞ em thùc tËp. B¸o c¸o thùc tËp tæng hîp bao gåm c¸c phÇn sau ®©y: PhÇn I: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Bé Th¬ng M¹i. PhÇn II: T×nh h×nh ho¹t ®éng cña Bé Th¬ng M¹i. PhÇn III: Ph¬ng híng ho¹t ®éng vµ c¸c biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Bé Th¬ng M¹i. Díi ®©y, em sÏ ®i vµo tr×nh bµy chi tiÕt theo tõng néi dung: PhÇn I: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña bé th¬ng m¹i I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh. Níc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ ®îc thµnh lËp vµo ngµy 02 th¸ng 09 n¨m 1945, tæ chøc bé m¸y nhµ níc ®îc thµnh lËp, trong ®ã cã Bé Th¬ng M¹i vµ tiÒn th©n cña nã lµ Bé Kinh TÕ ®îc thµnh lËp vµo ngµy 26 th¸ng 11 n¨m 1946. §Ó phï 1 hîp víi hoµn c¶nh ®Êt níc nh÷ng n¨m sau ®ã, ngµy 14 th¸ng 05 n¨m 1951 chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ký s¾c lÖnh sè 21 ®æi tªn Bé Kinh TÕ thµnh Bé C«ng Th ¬ng. Sau ®ã vµo ngµy 10 th¸ng 09 n¨m 1955 Bé C«ng Th¬ng ®îc t¸ch ra thµnh Bé C«ng NghiÖp vµ Bé Th¬ng NghiÖp. TiÕp ®ã t¹i biªn b¶n sè 06 phiªn häp ngµy 29 th¸ng 04 n¨m 1958 kho¸ häp thø VIII Quèc héi níc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ, Thñ tíng ChÝnh phñ b¸o c¸o ®Ò ¸n cña Héi ®ång ChÝnh phñ nh»m t¨ng cêng thªm mét bíc ChÝnh phñ vµ Bé m¸y Nhµ níc cÊp Trung ¬ng ®· thèng nhÊt chia Bé Th¬ng NghiÖp thµnh hai Bé: Bé Ngo¹i Th¬ng vµ Bé Néi Th¬ng. §Õn ®©y cã hai mèc lÞch sö cÇn lu ý ®ã lµ viÖc thµnh lËp Bé VËt t thay thÕ Tæng côc vËt t vµo ngµy 01 th¸ng 08 n¨m 1969 vµ thµnh lËp Bé Kinh tÕ ®èi ngo¹i trªn c¬ së s¸t nhËp Bé NgoaÞ Th¬ng vµ Uû Ban kinh tÕ ®èi ngo¹i vµo ngµy 24 th¸ng 03 n¨m 1988. §Õn ngµy 31 th¸ng 03 n¨m 1990, Bé Th¬ng NghiÖp ®· ®îc thµnh lËp trªn c¬ së Bé Kinh tÕ ®èi ngo¹i, Bé Néi Th¬ng vµ Bé VËt t ®Ó thèng nhÊt qu¶n lý nhµ níc c¸c ho¹t ®éng th¬ng nghiÖp vµ dÞch vô. Sau ®ã NghÞ quyÕt cña Quèc héi kho¸ VIII, kú häp thø chÝn ngµy 12 th¸ng 08 n¨m1991 ®· ®îc th«ng qua, chuyÓn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ du lÞch sang Bé Th¬ng NghiÖp vµ ®æi tªn Bé Th¬ng NghiÖp thµnh Bé Th¬ng M¹i vµ Du lÞch. §Õn ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 1992 Bé Th¬ng M¹i vµ Du lÞch ®· ®îc ®æi tªn thµnh Bé Th¬ng M¹i (Tæng côc Du lÞch ®· ®îc t¸ch ra) cho ®Õn nay. S¬ ®å h×nh thµnh Bé Th¬ng M¹i: Bé kinh tÕ Tõ 11/1946 ®Õn 5/1951 Bé c«ng th¬ng Tõ 5/1951 ®Õn 9/1955 Bé c«ng nghiÖp Bé th¬ng nghiÖp Tõ 9/1955 ®Õn 4/1958 2 Bé ngo¹i th¬ng Tõ 4/1958 ®Õn 3/1988 Bé néi th¬ng Tõ 4/1958 ®Õn 3/1990 Ub kinh tÕ ®èi ngo¹i Bé vËt t Tõ 8/1969 ®Õn 3/1990 Bé kinh tÕ ®èi ngo¹i Tõ 3/1988 ®Õn 3/1990 Bé th¬ng nghiÖp Tõ 3/1990 ®Õn 8/1991 Bé th¬ng m¹i vµ du lÞch Tõ 8/1991 ®Õn 10/1992 Bé th¬ng m¹i. Tõ 10/1992 ®Õn nay II. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý. Bé Th¬ng M¹i gåm cã 17 Vô vµ c¸c phßng ban kh¸c gióp Bé trëng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc víi tæng sè biªn chÕ hiÖn cã 500 ngêi, c¸c tæ chøc sù nghiÖp vµ c¸c Doanh nghiÖp nhµ níc thuéc Bé trong ®ã cã 13 ®¬n vÞ sù nghiÖp víi tæng biªn chÕ hiÖn cã ®îc nhµ níc cÊp kinh phÝ lµ 849 ngêi. 1. C¸c tæ chøc gióp Bé trëng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc. 1.1. Vô XuÊt nhËp khÈu 1.2. Vô KÕ ho¹ch thèng kª 1.3. Vô §Çu t 1.4. Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng miÒn nói 1.5. Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng ®« thÞ vµ n«ng th«n 1.6. Vô Qu¶n lý thÞ trêng 1.7. Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng khu vùc ch©u ¸-Th¸i B×nh D¬ng (Gäi t¾t lµ vô I) 3 1.8. Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng c¸c níc ch©u ¢u-Mü vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ (Gäi t¾t lµ vô II) 1.9. Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng c¸c níc ch©u Phi-T©y Nam ¸ vµ Trung CËn ®«ng (Gäi t¾t lµ vô III) 1.10. Vô ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®a biªn 1.11. Vô Khoa häc 1.12. Vô Ph¸p chÕ 1.13. Vô Tµi chÝnh kÕ to¸n 1.14. Vô Tæ chøc c¸n bé 1.15. Thanh tra Bé 1.16. V¨n phßng Bé 1.17. Côc qu¶n lý chÊt lîng hµng ho¸ vµ ®o lêng Vµ c¸c c¬ quan ®¹i diÖn kinh tÕ th¬ng m¹i cña ViÖt Nam t¹i níc ngoµi (HiÖn cã 41 th¬ng vô ë níc ngoµi.) 2. C¸c tæ chøc sù nghiÖp 2.1. ViÖn Kinh tÕ kü thuËt th¬ng m¹i 2.2. ViÖn Kinh tÕ ®èi ngo¹i 2.3. C¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp kh¸c (cã phô lôc kÌm theo) do Bé trëng Bé Th¬ng M¹i tæ chøc l¹i tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh sau khi cã ý kiÕn b»ng v¨n b¶n cña c¸c c¬ quan cã liªn quan vµ ý kiÕn thÈm ®Þnh cña Ban tæ chøc c¸n bé ChÝnh phñ. 3. C¸c Doanh nghiÖp Nhµ níc trùc thuéc Bé (Gåm 72 doanh nghiÖp) Bé Th¬ng M¹i hiÖn cã 72 Doanh nghiÖp trùc thuéc, trong ®ã cã 56 Doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i; 7 Doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh x©y dùng vµ vËt liÖu x©y dùng; 4 Doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i, dÞch vô giao nhËn kho b·i; 4 Doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô, t vÊn vµ 1 Doanh nghiÖp kinh doanh doanh kh¸ch s¹n, nhµ hµng. 4 Bé Th¬ng M¹i do Bé trëng l·nh ®¹o, gióp viÖc Bé trëng cã c¸c Thø trëng. Bé trëng quy ®Þnh nhiÖm vô quyÒn h¹n vµ biªn chÕ cô thÓ cña c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Bé trong tæng sè biªn chÕ ®îc duyÖt cña Bé. Bé trëng Bé Th¬ng M¹i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Quèc héi vµ Thñ tíng ChÝnh Bé trëng phñ vÒ toµn bé c«ng t¸c cñaTrBé. Thø trëng chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Bé trëng vÒ ¬ngC¸c §×nh TuyÓn c«ng t¸c ®îc ph©n c«ng. Díi ®©y lµ s¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cña Bé Th¬ng M¹i hiÖn nay. Thø trëng §ç Nh §Ýnh Thø trëng Mai V¨n D©u V¨n phßng Bé Vô XNK Vô §Çu t Vô Ph¸p chÕ Thø trëng Phan ThÕ RuÖ Vô chÝnh s¸ch thÞ tr êng miÒn nói Vô ChÝnh s¸ch thÞ tr êng ®« thÞ vµ n«ng th«n Vô Qu¶n lý thÞ trêng Vô Ch©u ¸-TBD Vô Tµi chÝnhKÕ to¸n Vô Ch©u PhiT©y Nam ¸ Thanh tra Bé Thêng trùc thuéc Bé Vô Qu¶n lý thÞ trêng Thêng trùc thi ®ua T¹p chÝ TM B¸o §èi ngo¹i B¸o TM Thø trëng Lª Danh VÜnh Vô KÕ ho¹ch thèng kª Côc Qu¶n lý chÊt lîng ViÖn nghiªn cøu TM Vô Khoa häc Thø trëng L¬ng V¨n Tù Trung t©m th«ng tin TM V¨n phßng UBQG vÒ hîp t¸c KTQT Vô ¢u -Mü Vô ChÝnh s¸ch TM ®a biªn 5 III. Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña Bé Th¬ng M¹i vµ cña mét sè bé phËn trong Bé Th¬ng M¹i. 1. Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña Bé Th¬ng M¹i. 1.1. Chøc n¨ng Bé Th¬ng M¹i lµ c¬ quan cña ChÝnh phñ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i (bao gåm xuÊt nhËp khÈu, kinh doanh vËt t hµng tiªu dïng, dÞch vô th¬ng m¹i) thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong ph¹m vi c¶ níc, kÓ c¶ c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ngêi níc ngoµi ®îc ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. 1.2. NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n Bé Th¬ng M¹i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ níc cña Bé, c¬ quan ngang Bé quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 15-CP ngµy 2/3/1993 cña ChÝnh phñ c¸c nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: 1.2.1. X©y dùng tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh hoÆc ban hµnh theo thÈm quyÒn cña Bé c¸c quy chÕ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu (XNK) - Qu¶n lý h¹n ng¹ch XNK cÊp hoÆc thu håi giÊy phÐp kinh doanh XNK ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ theo sù ph©n cÊp cña ChÝnh phñ. - CÊp giÊy phÐp XNK cho c¸c tæ chøc liªn doanh víi níc ngoµi theo LuËt ®Çu t - Qu¶n lý nhµ níc vÒ c¸c ho¹t ®éng t vÊn, m«i giíi, héi chî vµ qu¶ng c¸o th¬ng m¹i, giíi thiÖu hµng ho¸ vµ xóc tiÕn th¬ng m¹i ë trong níc vµ víi níc ngoµi. 6 - Phèi hîp víi c¸c c¬ quan liªn quan viÖc xÐt duyÖt c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n ®Çu t gi¸n tiÕp vÒ th¬ng m¹i. - XÐt cho phÐp c¸c tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam ®îc cö ®¹i diÖn lËp c«ng ty chi nh¸nh ë níc ngoµi hoÆc gia nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ. - XÐt cho c¸c tæ chøc kinh tÕ cña níc ngoµi lËp v¨n phßng ®¹i diÖn hoÆc c«ng ty, chi nh¸nh t¹i ViÖt Nam. - Qu¶n lý, chØ ®¹o nghiÖp vô c¸c c¬ quan ®¹i diÖn kinh tÕ- th¬ng m¹i cña ViÖt Nam ®Æt ë níc ngoµi. 1.2.2. So¹n th¶o tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh hoÆc ban hµnh theo thÈm quyÒn cña Bé c¸c quy chÕ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ dÞch vô th¬ng m¹i trong níc, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ th¬ng m¹i ®èi víi miÒn nói, vïng cao, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ngêi. 1.2.3. Tæ chøc, chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch nghiªn cøu khoa häc, øng dông khoa häc tiÕn bé vµ c«ng nghÖ trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i. 1.2.4. Tæ chøc tiÕp nhËn, xö lý, cung cÊp c¸c lo¹i th«ng tin kinh tÕ, th¬ng m¹i trong níc vµ thÕ giíi phôc vô cho sù chØ ®¹o cña ChÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ. 1.2.5. Qu¶n lý nhµ níc vÒ c«ng t¸c ®o lêng, chÊt lîng hµng ho¸ trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i thuéc lÜnh vùc do Bé Th¬ng M¹i phô tr¸ch trªn thÞ trêng c¶ níc. 1.2.6. Híng dÉn vµ chØ ®¹o c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i ë ®Þa ph¬ng vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n. 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña mét sè bé phËn trong Bé Th¬ng M¹i. Díi ®©y lµ mét sè chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n chÝnh cña c¸c bé phËn cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc kinh tÕ quèc tÕ: 2.1. Vô XuÊt nhËp khÈu 2.1.1. VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng - X©y dùng, phæ biÕn, kiÓm tra theo dâi thùc hiÖn, kiÕn nghÞ,bæ xung, söa ®æi c¸c chÝnh s¸ch: thuÕ XNK, phÝ thuÕ quan, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, thëng xuÊt khÈu, bu«n b¸n biªn giíi, t¹m nhËp t¸i xuÊt, chuyÓn khÈu, qu¸ c¶nh, ®æi hµng, t¹m xuÊt t¸i nhËp, miÔn thuÕ... 7 - ChÞu tr¸ch nhiÖm tham gia víic¸c vô kh¸c vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan 2.1.2. VÒ chÝnh s¸ch mÆt hµng - X©y dùng c¸c ®Ò ¸n c¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, qu¶n lý hµng nhËp khÈu, b¶o hé hµng s¶n xuÊt trong níc, - X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý hµng ho¸ XNK trong tõng thêi kú. - X©y dùng kÕ ho¹ch hµng n¨m vµ dµi h¹n, ph©n giao chØ tiªu XK, NK (nÕu cã), theo dâi t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch, hµng th¸ng cã b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch XK, NK hµng ho¸, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn kÕ ho¹ch. - Tham gia gãp ý kiÕn vÒ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt, XK cña c¸c bé ngµnh c¸c tØnh. - Tham gia x¸c ®Þnh c©n ®èi cung cÇu c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu, c©n ®èi tiÒn hµng, c¸n c©n th¬ng m¹i. - §¸nh gi¸ ho¹t ®éng tæng kÕt cña c¸c doanh nghiÖp XNK thuéc Bé, ngµnh c¸c tØnh, híng dÉn ho¹t ®éng cña hä. - ChÝnh s¸ch ®èi víi c¸c thµnh viªn kinh tÕ tham gia XK, chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña c¸c hiÖp héi ngµnh hµng. - Ph©n tÝch sù biÕn ®éng gi¸ c¶ cña thÞ trêng thÕ giíi, gi¸ c¶ c¸c trung t©m giao dÞch, gi¸ c¶ c¸c ®èi tîng c¹nh tranh ®Ó cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp XNK ë ViÖt Nam. - Theo dâi t×nh h×nh XNK víi c¸c níc (cung cÊp th«ng tin thÞ trêng, x¸c ®Þnh nhu cÇu XNK vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ tiªu chuÈn hµng ho¸, më cöa thÞ trêng, h¹n chÕ nhËp siªu) - Ph¸t hiÖn chØ ®¹o ®iÒu tra viÖc b¸n ph¸ gi¸, trî cÊp ph©n biÖt ®èi xö cña c¸c níc ®èi t¸c, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p ¸p dông. - Tham gia x©y dùng quy ®Þnh vÒ chÊt lîng hµng ho¸ XNK, kiÓm tra hµng ho¸ XNK quy ®Þnh vÒ nh·n s¶n phÈm, xuÊt xø hµng ho¸. Hµng ho¸ cho héi chî triÓn l·m, trng bÇy, tiÕp thÞ, khuyÕn m¹i, qu¶ng c¸o. - Tæng hîp c¸c b¸o c¸o, phèi hîp gi¶i quyÕt c¸c kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt cña c¸c phßng qu¶n lý XNK... 2.1.3. C¸c phßng qu¶n lý XNK - CÊp giÊy phÐp XNK, C/O vµ c¸c lo¹i giÊy tê kh¸c theo quy ®Þnh. 8 - Theo dâi ph¸t hiÖn vµ phèi hîp víi tæ EU gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chèng giÊy phÐp gi¶ vµ c¸c giÊy tê liªn quan ®Õn bé hå s¬ giÊy phÐp gi¶. - Phèi hîp víi tæ EU vµ víi phßng th¬ng m¹i vµ c¸c v¨n phßng cña Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam ë c¸c ®Þa ph¬ng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn C/O... 2.1.4. Tæng hîp - Tæng hîp x©y dùng c¬ chÕ ®iÒu hµnh XNK hµng n¨m, theo dâi t×nh h×nh thùc hiÖn. KiÕn nghÞ, bæ xung, söa ®æi. - Tæng hîp x©y dùng kÕ ho¹ch XNK hµng n¨m, dµi h¹n. - Tæng hîp x©y dùng b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch XNK th¸ng, quý, n¨m. - KiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn kÕ ho¹ch XNK. - Tæng hîp c¸c th«ng tin vÒ XNK. - Tæng hîp c¸c vÊn ®Ò chung cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc cña c¸c bé phËn, chuyªn viªn trong vô. Theo dâi c¸c viÖc ph¸t sinh kh«ng thuéc c¸c phÇn viÖc ®· ph©n c«ng cho c¸c bé phËn trong vô. - Theo dâi t×nh h×nh XNK víi c¸c níc (cung cÊp th«ng tin, x¸c ®Þnh nhu cÇu XNK vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ tiªu chuÈn hµng ho¸, më cöa thÞ trêng, h¹n chÕ nhËp siªu...) - V¨n th, qu¶n trÞ cña Vô. 2.2. Vô ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®a biªn. Vô ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®a biªn cã chøc n¨ng gióp Bé trëng thùc hiÖn qu¶n lý nhµ níc vÒ ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc (nh WTO, APEC, ASEAN...) mµ hiÖn nay ViÖt Nam ®ang tham gia. Vô ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®a biªn cã c¸c nhiÖm vô sau: 2.2.1. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch kinh tÕ th¬ng m¹i cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, th¬ng m¹i quèc tÕ vµ khu vùc, ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ víi Bé trëng vÒ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch biÖn ph¸p cô thÓ nh»m thùc hiÖn quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ViÖt Nam khi tham gia c¸c tæ chøc nµy. 9 2.2.2. Chñ tr× cïng c¸c Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng níc ngoµi, Vô XNK...theo dâi thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô ViÖt Nam ®Ó cam kÕt víi c¸c tæ chøc nãi trªn, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn trong tõng thêi kú cho phï hîp víi t×nh h×nh cña níc ta. 2.2.3. Chñ tr× cïng c¸c Vô, c¸c c¬ quan h÷u quan so¹n th¶o c¸c v¨n kiÖn, ph¬ng ¸n ,c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i gióp Bé trëng tiÕn hµnh c¸c cuéc ®µm ph¸n hoÆc ký kÕt c¸c v¨n b¶n ph¸p lý do chÝnh phñ uû quyÒn víi c¸c tæ chøc kinh tÕ th¬ng m¹i thÕ giíi vµ khu vùc. 2.2.4. ChuÈn bÞ c¸c v¨n b¶n, tµi liÖu ®Ó Bé trëng tham gia c¸c cuéc häp víi c¸c tæ chøc nãi trªn. 2.2.5. Tæng hîp, b¸o c¸o kÞp thêi vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ, th¬ng m¹i, t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt cña ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc nãi trªn theo quy ®Þnh hoÆc yªu cÇu cña c¸c c¬ quan nhµ níc, cña Bé. 2.3. Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng ch©u Phi- T©y Nam ¸ 2.4. Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng 2.5. Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng ¢u- Mü Chøc n¨ng, nhiÖm vô chñ yÕu cña c¸c Vô ChÝnh s¸ch thÞ trêng níc ngoµi: - Nghiªn cøu t×nh h×nh, chÝnh s¸ch kinh tÕ th¬ng m¹i, ph¸p luËt, tËp qu¸n cña c¸c níc khu vùc phô tr¸ch, ®Ò xuÊt chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch biÖn ph¸p nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c quèc gia, c¸c vïng l·nh thæ trong khu vùc. - Chñ tr× so¹n th¶o c¸c v¨n b¶n dù th¶o vµ gióp Bé trëng tiÕn hµnh ®µm ph¸n ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi c¸c quèc gia trong khu vùc phô tr¸ch. - Theo dâi viÖc kiÓm tra thùc hiÖn c¸c hiÖp ®Þnh, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i. ChuÈn bÞ néi dung gióp Bé tráng tiÕn hµnh c¸c kú häp cña Uû ban hîp t¸c liªn chÝnh phñ theo uû quyÒn cña Thñ tíng ChÝnh phñ. - Híng dÉn c¸c c¬ quan th¬ng vô, c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn ®óng chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi c¸c níc trong khu vùc phô tr¸ch. Gióp Bé trëng vÒ viÖc c¸c tæ chøc níc ngoµi ®Æt chi nh¸nh t¹i ViÖt Nam. Qu¶n lý híng dÉn c¸c tæ chøc nµy ho¹t ®éng theo ®óng ph¸p luËt cña ViÖt Nam. Theo dâi viÖc ®µm ph¸n, ký kÕt, thùc hiÖn vay vµ tr¶ nî b»ng hµng ho¸ víi níc ngoµi. 10 - Híng dÉn phæ biÕn chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý NK cña c¸c níc trong khu vùc víi hµng ho¸ cña ViÖt Nam, tham gia ý kiÕn víi dù th¶o v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ kinh tÕ th¬ng m¹i. 2.6. V¨n phßng Uû Ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña Uû Ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. - Gióp Thñ tíng ChÝnh phñ chØ ®¹o vµ ®iÒu phèi ho¹t ®éng cña c¸c bé, ngµnh vµ ®Þa ph¬ng trong viÖc ViÖt Nam tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – th¬ng m¹i trong HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN), DiÔn ®µn hîp t¸c ¸- ¢u (ASEM), ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp vµ ho¹t ®éng trong tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ (WTO), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng (APEC) vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ th¬ng m¹i quèc tÕ, khu vùc kh¸c . - Gióp Thñ tíng ChÝnh phñ xem xÐt, quyÕt ®Þnh c¸c chñ tr¬ng vµ ph¬ng ¸n ®µm ph¸n cña c¸c bé, c¸c ngµnh vµ chØ ®¹o ®oµn ®µm ph¸n chÝnh phñ vÒ kinh tÕth¬ng m¹i quèc tÕ vµ khu vùc nªu trªn. ChØ ®¹o ho¹t ®éng cña c¸c Bé, c¸c ngµnh liªn quan ®Õn lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy. - Gióp Thñ tíng ChÝnh phñ chØ ®¹o c¸c Bé, ngµnh thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh bæ xung, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ, th¬ng m¹i trong níc ®Ó thÝch øng víi c¸c ®Þnh chÕ cña c¸c tæ chøc kinh tÕ th¬ng m¹i quèc tÕ vµ khu vùc mµ ViÖt Nam tham gia. - Gióp Thñ tíng ChÝnh phñ ®«n ®èc, kiÓm tra c¸c Bé, ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng vµ ®¬n vÞ triÓn khai thùc hiÖn c¸c cam kÕt vµ nghÜa vô, còng nh b¶o hé c¸c quyÒn vµ lîi Ých cña ViÖt Nam trong c¸c tæ chøc kinh tÕ th¬ng m¹i quèc tÕ vµ khu vùc. IV. C¬ së vËt chÊt cña Bé. Bé Th¬ng M¹i cã trô së chÝnh t¹i 21 Ng« QuyÒn, Hµ Néi, phÇn khèi v¨n phßng ®Æt t¹i 91 §inh Tiªn Hoµng, Hµ Néi. C¬ së h¹ tÇng vµ trang bÞ phôc vô cßn mét sè thiÕu thèn. N¨m 2002 trô së lµm viÖc cña Bé kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c«ng viÖc, mét sè Vô ph¶i ®i thuª v¨n phßng ®Ó lµm viÖc. Nhng tíi ®Çu th¸ng 3/2003 Bé còng ®· kh¾c phôc mét phÇn, hÇu hÕt c¸c Vô ®· ®îc chuyÓn vÒ Bé sau mét thêi gian Bé söa ch÷a nhng hiÖn nay rÊt chËt hÑp 11 phÇn II: t×nh h×nh ho¹t ®éng cña bé th¬ng m¹i. Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng vÒ viÖc “®a d¹ng ho¸ thÞ trêng, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ… gia nhËp c¸c tæ chøc vµ hiÖp héi kinh tÕ quèc tÕ khi cÇn thiÕt vµ cã ®iÒu kiÖn” níc ta ®· trë thµnh thµnh viªn ®Çy ®ñ cña ASEAN vµ AFTA vµo n¨m 1995, cña ASEM vµo n¨m 1996 vµ cña APEC vµo n¨m 1998. Víi WTO, níc ta trë thµnh quan s¸t viªn tõ n¨m 1995 vµ hiÖn ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp tæ chøc nµy. GÇn ®©y sau h¬n 4 n¨m ®µm ph¸n víi nh÷ng nç lùc rÊt lín cña c¸c l·nh ®¹o trong Bé Th¬ng M¹i, HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú ®· ®îc ký kÕt theo nh÷ng tiªu chuÈn cña WTO, ®¸nh dÊu mét bíc míi trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. §Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia, Bé Th¬ng M¹i ®· nç lùc hÕt søc m×nh trong c«ng t¸c qu¶n lý, ph¸t triÓn nÒn th¬ng m¹i níc nhµ. Nh ë phÇn trªn ®· ®Ò cËp: Bé Th¬ng M¹i lµ c¬ quan cña ChÝnh phñ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi c¸c ho¹t ®«ng th¬ng m¹i (bao gåm XNK, kinh doanh vËt t, hµng tiªu dïng, dÞch vô th¬ng m¹i) thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong ph¹m vi c¶ níc, kÓ c¶ ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ngêi níc ngoµi ®îc ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Do ®ã ta cã thÓ s¬ qua t×nh h×nh ho¹t ®éng cña Bé trong n¨m 2002 nh sau: LËp tê tr×nh vÒ c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn kÕ ho¹ch xuÊt khÈu n¨m 2002 ®Ó tr×nh ChÝnh phñ ®a ra chØ thÞ vÒ viÖc ®Èy m¹nh vµ vµ n¨ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ n¨m 2002. Thùc hiÖn ý kiÕn chØ ®¹o cña Thñ tíng ChÝnh phñ t¹i v¨n b¶n sè 1311/VPCPKTTH ngµy 18/3/2002 cña V¨n phßng ChÝnh phñ, Bé Th¬ng M¹i ®· cïng Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t thµnh lËp tæ c«ng t¸c bao gåm c¸n bé cña mét sè Bé, ngµnh vµ V¨n phßng ChÝnh phñ ®Ó nghiªn cøu chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 2002. Trªn c¬ së tæng hîp ý kiÕn c¸c thµnh viªn tæ c«ng t¸c liªn ngµnh, Bé Th¬ng M¹i ®· b¸o c¸o Thñ tíng ChÝnh phñ t¹i Tê tr×nh sè 0511/TM-XNK ngµy 09/4/2002. Ngµy 19/4/2002 Bé Th¬ng M¹i cã tê tr×nh bæ xung vÒ mét sè chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu n¨m 2002. 12 Trªn c¬ së c¸c Tê tr×nh cña Bé Th¬ng M¹i, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ quyÕt sè 05/2002/NQ-CP vÒ gi¶i ph¸p triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ x· héi n¨m 2002. NghÞ quyÕt nµy ®· dµnh sù quan t©m ®Æc biÖt cho c¸c gi¶ ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh: 1 - Thëng theo kim ng¹ch xuÊt khÈu. 2 - Ký hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm víi n«ng d©n. 3 - Gi¶m c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn xuÊt khÈu. 4 - C«ng t¸c thÞ trêng, xóc tiÕn th¬ng m¹i. 5 - Më réng ®èi tîng hç trî tÝn dông xuÊt khÈu theo môc d, phÇn 4 ChØ thÞ sè 31/2001/CT-TTg. 6 - Hoµn thiÖn quy tr×nh thu vµ hoµn thuÕ GTGT. 7 - Rµ so¸t c¸c chi phÝ dÞch vô ®Çu vµo ®èi víi hµng xuÊt khÈu. 8 - X©y dùng c¬ chÕ b¶o hiÓm s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng n«ng s¶n. 9 - Nghiªn cøu thµnh lËp Ng©n hµng xuÊt nhËp khÈu ®Ó hç trî cho vay s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, b¸n chÞu, tr¶ chËm. 10 - MiÔn l·i vay ng©n hµng cho c¸c hé n«ng d©n ë c¸c tØnh T©y Nguyªn vay ch¨m sãc vên cµ phª vô 2001-2002. 11 - Cho vay vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n vay tÝn dông ®Çu t ph¸t triÎn cña Nhµ níc. 12 - C¶i tiÕn chÕ ®é chi hç trî ph¸t triÓn thÞ trêng. 13 - C«ng t¸c xóc tiÕn th¬ng m¹i, th«ng tin thÞ trêng t¹i c¸c tØnh, thµnh phè. 14 - N©ng cao vai trß cña HiÖp héi ngµnh hµng. 15 - Tùc hiÖn thÝ ®iÓm viÖc cö tham t¸n kinh tÕ chuyªn tr¸ch ngµnh hµng. 16 - Xóc tiÕn nhanh viÖc thµnh lËp c¸c kho ngo¹i quan, kho hµng, trung t©m giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam ë níc ngoµi. Bé còng ®· cã tê tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ sè 0660 TM/XNK vÒ ¸p dông h¹n ng¹ch thuÕ quan ®èi víi hµng nhËp khÈu; Tê tr×nh sè 0747 TM/XNK ngµy 10/5/2002 vÒ ¸p dông thuÕ nhËp khÈu theo gi¸ trÞ tuyÖt ®èi; Tham gia víi Bé Tµi chÝnh vÒ x¸c ®Þnh thuÕ suÊt ®èi víi mét sè mÆt hµng nhËp khÈu. Bé cïng gãp ý kiÕn víi ChÝnh phñ, gióp ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 152/2002/N§-CP ngµy 7/11/2002 vÒ viÖc cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ níc. Bé ®· ban hµnh mét sè quyÕt ®Þnh vµ th«ng t nh: 13 - QuyÕt ®Þnh sè 02/2002/Q§-BTM ngµy 02/01/2002 vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ xÐt thëng xuÊt khÈu. - QuyÕt ®Þnh sè 0858/2002/Q§-BTM ngµy 19/7/2002 vÒ viÖc söa ®æi danh môc hµng tiªu dïng ®Ó phôc vô viÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n nép thuÕ nhËp khÈu. - Th«ng b¸o sè 1316/TM/XNK ngµy 31/7/2002 vÒ viÖc hµng ho¸ nhËp khÈu cña Lµo ®îc gi¶m thuÕ n¨m 2002. - Th«ng t liªn tÞch sè 08/2002/TTLT/BTM/BKH§T/BCN ngµy 12/8/2002 cña Bé Th¬ng M¹i - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t - Bé C«ng nghiÖp híng dÉn giao vµ thùc hiÖn h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng EU, Canada, Thæ NhÜ Kú n¨m 2003. - QuyÕt ®Þnh sè 1062/2002/Q§-BTM ngµy 04/9/2002 vÒ viÖc bæ xung Phô lôc 3 Quy chÕ cÊp gi¸y chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ASEAN cña ViÖt Nam - MÉu D ®Ó hëng c¸c u ®·i theo HiÖp ®Þnh vÒ ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT). - QuyÕt ®Þnh sè 1191/2002/Q§-BTM ngµy 04/10/2002 vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ ®Êu thÇu h¹n ng¹ch hµng dÖt may xuÊt khÈu vµo thÞ trêng cã quy ®Þnh h¹n ng¹ch. - QuyÕt ®Þnh sè 1221/2002/Q§-BTM ngµy 10/10/2002 cña Chñ tÞch Héi ®ång ®Êu thÇu quy ®Þnh viÖc tæ chøc ®Êu thÇu h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng EU n¨m 2003… Bé còng ®· ban hµnh quy chÕ t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp,chuyÓn khÈu; Quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt Th¬ng m¹i vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu, gia c«ng vµ ®¹i lý mua b¸n hµng ho¸ víi níc ngoµi. Trong n¨m 2002 Bé ®· chØ ®¹o c¸c Doanh nghiÖp nhµ níc trùc thuéc Bé cæ phÇn ho¸ theo tinh thÇn NghÞ ®Þnh sè 152/2002/N§-CP cña ChÝnh phñ. C¶ n¨m 2002 ®· cæ phÇn ho¸ ®îc 4 Doanh nghiÖp, ®a tæng sè Doanh nghiÖp nhµ níc trùc thuéc Bé ®îc cæ phÇn ho¸ lªn 26 Doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng cña c¸c Tham t¸n Th¬ng m¹i t¹i níc ngoµi ®· lµm ®îc nhiÒu viÖc thiÕt thùc, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ viÖc më réng thÞ trêng xuÊt khÈu cho c¸c Doanh nghiÖp, cô thÓ: - Chñ tr× vµ phèi hîp tæ chøc nhiÒu cuéc héi th¶o giíi thiÖu tiÒm n¨ng kinh tÕ, th¬ng m¹i cña ViÖt Nam ë trong níc vµ níc ngoµi víi sù tham gia cña c¸c Doanh 14 nghiÖp ViÖt Nam vµ Doanh nghiÖp níc ngoµi, vËn ®éng th¬ng nh©n níc ngoµi lµm ¨n víi ViÖt Nam. - Th«ng tin vµ hç trî Doanh nghiÖp trong níc tham dù c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i ë níc ngoµi. - VËn ®éng c¸c th¬ng nh©n níc ngoµi tham dù c¸c héi chî triÓn l·m ë ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ c¸c héi chî giíi thiÖu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam… Cïng víi c¸c c«ng t¸c kÓ trªn, Bé ®· gióp ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu æn ®Þnh trong thêi kú 2002-2005. Ho¹t ®éng qu¶n lý chñ yÕu lµm nhiÖm vô x©y dùng chiÕn lîc vµ quy hoach ph¸t triÓn; so¹n th¶o c¸c chÕ ®Þnh ph¸p luËt; ®µm ph¸n më réng thÞ trêng víi c¸c ®èi t¸c th¬ng m¹i theo c¸c c¬ chÕ song ph¬ng, ®a ph¬ng; thu thËp, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin, hç trî ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i; thiÕt lËp trËt tù thÞ trêng vµ v¨n minh th¬ng nghiÖp. Qu¸ tr×nh qu¶n lý cña Bé Th¬ng M¹i trong n¨m qua ®· mang l¹i mét sè kÕt qu¶ th¬ng m¹i nh sau: Díi ®©y lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong thêi gian qua (n¨m 2002). Th¬ng m¹i trªn thÞ trêng trong níc. VÒ møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ dÞch vô: Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ dÞch vô n¨m 2002 íc ®¹t 272.800 tû ®ång, t¨ng 12,8% so víi n¨m 2001. Nguyªn nh©n lµ do gi¸ n«ng s¶n t¨ng lµm cho søc mua cña d©n c, nhÊt lµ ë khu vùc n«ng th«n, ®îc c¶i thiÖn. VÒ gi¸ c¶: ChØ sè gi¸ tiªu dïng n¨m 2002 ®· cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc h¬n c¸c n¨m tríc, trong 12 th¸ng cã: 2 th¸ng gi¶m (th¸ng 3 gi¶m 0,8%, th¸ng 7 gi¶m 0,1%), 1 th¸ng æn ®Þnh (th¸ng 4), 9 th¸ng t¨ng (th¸ng 12 t¨ng 0,3%). C¶ n¨m chØ sè gi¸ tiªu dïng t¨ng 4% so víi n¨m 2001, trong ®ã khu cùc n«ng th«n t¨ng 3,7%, lµ møc t¨ng cao nhÊt trong 3 n¨m trë l¹i ®©y. C¬ cÊu gi¸ tiªu dïng: Nhãm hµng l¬ng thùc- thùc phÈm t¨ng 5,7% (l¬ng thùc t¨ng 2,6%, thùc phÈm t¨ng 7,9%), nhãm nhµ ë vµ vËt liÖu x©y dùng t¨ng 7,1%, riªng nhãm thÓ thao gi¶i trÝ gi¶m 0,1%, c¸c nhãm cßn l¹i cã møc t¨ng tõ 0,5%3,6%, ®Æc biÖt gi¸ vµng n¨m nay t¨ng m¹nh: 19,4%. Th¬ng m¹i trªn thÞ trêng níc ngoµi. XuÊt khÈu hµng ho¸: 15 Kim ng¹ch th¸ng 12 n¨m 2002 íc ®¹t 1.540 triÖu USD, t¨ng 27,2% so víi cïng kú n¨m 2001. C¶ n¨m 2002 íc ®¹t 16.530 triÖu USD, t¨ng 10% so víi n¨m 2001, trong ®ã, xuÊt khÈu cña c¸c Doanh nghiÖp 100% vèn trong níc ®¹t 8.761 triÖu USD, t¨ng 6,5%, cña c¸c Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®¹t 7.769 triÖu USD, t¨ng 4,3%, cô thÓ: B¶ng 1: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu n¨m 2002. Tổng số xuất khẩu - Các DN có vốn đầu tư Nhà nước Mặt hàng chủ yếu XK 1. Thủy sản 2. Gạo 3. Cà phê 4. Rau quả 5. Cao su 6. Hạt tiêu 7. Nhân điều 8. Chè các loại 9. Lạc nhân 1000 T 10. Dầu thô 11. Than đá 12. Hàng dệt và may mặc 13. Giày dép các loại 14.Hàng đ/tử & LK m/tính 15.Hàng thủ công mỹ nghệ Đơn vị tính Tr.USD Ước t.hiện 2002 Số lượng Trị giá 16.530 (%)2002 so 2001 Số lượng trị giá 110,0 Tr.USD 7.769 114,3 Tr.USD 1000 T 1000 T 1000 T 1000 T 1000 T 1000 T 1000 T 107 2.024 726 315 200 263 108 212 83 136,7 113,8 116,1 80,6 60,7 158,6 118,4 139,4 105,9 1000 T 1000 T Tr.USD Tr.USD Tr.USD Tr.USD 3.241 710 444 77 63 75 52 16.850 5.870 3.228 149 2.710 1.828 505 328 86,9 76,3 144,2 135,4 154,8 109,9 135,0 100,7 136,8 103,3 131,9 137,2 117,2 84,9 139,5 Nguån: Bé Th¬ng M¹i. XuÊt khÈu dÞch vô: So víi cïng kú n¨m 2001, kim ng¹ch th¸ng 12 íc ®¹t 282 triÖu USD, t¨ng 41%, c¶ n¨m íc ®¹t 2.750 triÖu USD, t¨ng 10,2%. N¨m 2002 so víi 2001: 16 - Sè kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam kho¶ng h¬n 2,6 triÖu lît ngêi, t¨ng 11,5% so víi n¨m 2001, sè kh¸ch néi ®Þa ®¹t 13 triÖu lît ngêi, t¨ng 11,6%. Thu nhËp tõ du lÞch ®· ®¹t 23.500 tû ®ång, t¨ng 14,6%. - DÞch vô vËn t¶i hµng kh«ng íc ®¹t 339 triÖu USD, t¨ng kho¶ng 6%. - DÞch vô viÔn th«ng íc ®¹t 240 triÖu USD, t¨ng 12,5%. XuÊt khÈu Lao ®éng: N¨m 2002, ViÖt Nam ®· ®a ®îc 46.122 ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi, t¨ng 24,6% so víi n¨m 2001 vµ ®¹t 115% so víi kÕ ho¹ch. Mét sè thÞ trêng míi cã xu híng ph¸t triÓn tèt nh: Malaysia, §µi loan, C¸c TiÓu V¬ng Quèc ¶ rËp thèng nhÊt, Xªnªgan, Ailen, Singapore. Riªng thÞ trêng Malaysia c¶ n¨m 2002 ®a ®îc 22 ngµn ngêi, t¨ng 4,5 lÇn so víi dù kiÕn. NhËp khÈu hµng ho¸: Kim ng¹ch nhËp khÈu th¸ng 12 n¨m 2002 íc ®¹t 1.828 triÖu USD, t¨ng 13,9% so víi cïng kú n¨m 2001. C¶ n¨m 2002 íc ®¹t 19.300 triÖu USD, t¨ng 19,4% so víi n¨m 2001; trong ®ã: nhËp khÈu cña c¸c Doanh nghiÖp 100% vèn trong níc ®¹t 12.696 triÖu USD, t¨ng 14% vµ cña c¸c Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®¹t 6.604 triÖu, t¨ng 32,5%, cô thÓ: B¶ng 2: C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu n¨m 2002. Tổng số nhập khẩu Đơn vị tính Tr.USD - Các DN có vốn đầu tư NN " Mặt hàng chủ yếu NK 1. Ôtô nguyên chiếc các loại 2. Ôtô dạng linh kiện lắp ráp 3. Thép thành phẩm 4. Phôi thép 5. Phân bón các loại - Phân bón URE 6. Xăng dầu 7.Xe gắn máy 8. Giấy các loại 9. Chất dẻo nguyên liệu Chiếc Bộ 1000 T " " " 1000 T 1000 Bộ 1000 T 1000 T Ước t.hiện 2002 Số lượng Trị giá 19.300 132,5 6.604 27.200 28.880 2.772 2.133 3.650 1.735 10.000 1.250 372 895 (%)2002 so 2001 Số lượng trị giá 119,4 250 335 878 450 453 208 2.022 360 193 617 96,2 136,3 127,3 121,2 114,5 108,1 111,1 49,9 123,2 121,6 126,6 143,1 138,1 136,8 112,1 106,7 110,6 54,0 121,7 124,9 17 10. Sợi các loại 11.Bông 12. Hoá chất nguyên liệu 13. Máy móc,TB, PT khác 14. Tân dược 15. Linh kiện điện tử 16.Nguyên, phụ liệu dệt may 1000 T 1000 T Tr.USD " " " " 265 94 312 94 404 3.700 312 650 1.781 126,2 83,2 126,3 71,2 114,8 135,0 105,8 97,3 110,9 Nguån: Bé Th¬ng M¹i. NhËp khÈu dÞch vô: Kim ng¹ch nhËp khÈu th¸ng 12 n¨m 2002 íc ®¹t 250 triÖu USD, t¨ng 25%; c¶ n¨m 2002 íc ®¹t 2.500 triÖu USD, t¨ng 9,4%. NhËn xÐt: Trªn thÞ trêng néi ®Þa: Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ doanh thu dÞch vô tiªu dïng x· héi c¸c th¸ng trong n¨m liªn tôc t¨ng trëng, b×nh qu©n mçi th¸ng ®¹t 23 ngµn tû ®ång, t¨ng 12,6% so víi n¨m 2001. Trong møc lu chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ x· héi, nhãm l¬ng thùc, thùc phÈm chiÕm kho¶ng 38,1%, nhãm phi l¬ng thùc, thùc phÈm chiÕm 61,9%. ë nhiÒu ®Þa bµn møc tiªu thô hµng ho¸ phi l¬ng thùc, thùc phÈm cao h¬n c¶ møc tiªu thô hµng ho¸ nãi chung. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô ph¸t triÓn nhanh, doanh thu dÞch vô t¨ng cao: Du lÞch t¨ng 33%, dÞch vô x· héi kh¸c t¨ng 16%, trong ®ã mét sè lo¹i dÞch vô t¨ng rÊt nhanh (trªn 20%, trong khi gi¸ l¹i gi¶m kho¶ng 1,6%) nh: tin häc, giao dÞch ng©n hµng, bu chÝnh- viÔn th«ng… ChØ sè gi¸ tiªu dïng t¨ng cao nhÊt trong 3 n¨m trë l¹i ®©y. ChØ sè gi¸ cña hÇu hÕt c¸c nhãm mÆt hµng ®Òu t¨ng, ®Æc biÖt lµ nhãm mÆt hµng l¬ng thùc- thùc phÈm ®· gãp phÇn t¨ng thu nhËp vµ søc mua cña ngêi n«ng d©n. Gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ trêng dao ®éng trong biªn ®é thÞ trêng chÊp nhËn, kh«ng g©y sèt gi¸, nhÊt lµ ë nh÷ng mÆt hµng quan träng, thiÕt yÕu oÎ nh÷ng vïng bÞ lò lôt hoÆc trong nh÷ng ngµy lÔ, tÕt, ®Æc biÖt lµ trong dÞp TÕt nguyªn ®¸n Nh©m Ngä. M¹ng líi b¸n lÎ ph¸t triÓn, c¶ ë khu vùc ®« thÞ vµ n«ng th«n, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ hÖ thèng siªu thÞ vµ hÖ thèng chî ë thÞ trêng n«ng th«n. HÖ thèng b¸n lÎ 18 vµ mua gom n«ng s¶n, nhÊt lµ ë vïng n«ng th«n tuy ph¸t triÓn so víi n¨m 2001, nhng cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp nh tranh mua, tranh b¸n, hoÆc kh«ng cã n¬i tiªu thô (nhÊt lµ ë vïng s©u, vïng xa ®« thÞ), do hÇu nh ph¸t triÓn tù ph¸t vµ do t nh©n thùc hiÖn… Trªn thÞ trêng níc ngoµi: VÒ XuÊt khÈu: TiÕn ®é xuÊt khÈu c¶ n¨m lµ: 5 th¸ng ®Çu n¨m kim ng¹ch liªn tôc gi¶m, tõ th¸ng 6 b¾t ®Çu t¨ng vµ ®Õn hÕt th¸ng 9 b»ng cïng kú, quý IV t¨ng trëng kho¶ng 31%, nªn c¶ n¨m xuÊt khÈu hµng ho¸ t¨ng 10%, ®¹t môc tiªu do Quèc héi ®Ò ra. Tèc ®é xuÊt khÈu n¨m 2002 t¨ng 2,2 lÇn so víi n¨m 2001 (4,5%). Khèi lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu: C¶ n¨m 2002 t¨ng 11,6% (gãp phÇn t¨ng 1.476 triÖu USD), trong ®ã 5 th¸ng ®Çu n¨m xÊp xØ cïng kú, nhiÒu mÆt hµng gi¶m xót hoÆc t¨ng chËm., nhng tõ th¸ng 6 t¨ng nhanh nh: Thuû s¶n, cao su, h¹t tiªu, nh©n ®iÒu, chÌ, l¹c nh©n, than ®¸… Gi¸ xuÊt khÈu: C¶ n¨m 2002, gi¶m 1,4% (lµm gi¶m 243 triÖu USD), mét sè mÆt hµng gi¶m gi¸ ®¸ng lu ý lµ: G¹o, rau qu¶, h¹t tiªu, ®iÒu nh©n, linh kiÖn ®iÖn tö, m¸y tÝnh. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu: Tû träng nhãm hµng chñ yÕu t¨ng dÇn, nhãm hµng kh¸c gi¶m dÇn, cô thÓ lµ: Nhãm hµng chñ yÕu 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 chiÕm 75% tæng kim ng¹ch, tèc ®é t¨ng trëng gi¶m 5% so víi cïng kú n¨m 2001; c¶ n¨m 2002 chiÕm 77%, tèc ®é t¨ng trëng t¨ng 13,1%. ThÞ trêng xuÊt khÈu: C¬ cÊu thÞ trêng còng chuyÓn dÞch theo híng tÝch cùc: So víi n¨m 2001, tû träng cña thÞ trêng ch©u Mü t¨ng tõ 9,7% lªn 15,9%, trong ®ã Hoa Kú t¨ng tõ 7% lªn 14%; ch©u §¹i D¬ng t¨ng tõ 7,2% lªn 8,1%; ch©u ¢u æn ®Þnh, gi÷ nguyªn tû träng, ch©u ¸ gi¶m tõ 58,4% xuèng 51,9%; ch©u Phi gi¶m tõ 1,2% xuèng 0,8%. C¸c th¸ng cuèi n¨m t¨ng nhanh xuÊt khÈu vµo: Hoa Kú, EU, Hµn Quèc…Mét sè thÞ trêng 6 th¸ng ®Çu gi¶m m¹nh, nhng 6 th¸ng cuèi n¨m ®· t¨ng kh¸ nh: NhËt B¶n, Trung Quèc, Singapore… VÒ nhËp khÈu: C¬ cÊu nhãm, ngµnh hµng nhËp khÈu n¨m 2002 cã sù chuyÓn dÞch: - Nhãm hµng ho¸ chñ yÕu 66,4%, gi¶m 1,6% vµ nhãm hµng ho¸ kh¸c chiÕm 33,6%, t¨ng 1,6%. 19 - Nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng chiÕm 97,5%, t¨ng 0,1%, hµng tiªu dïng chiÕm 2,5%, gi¶m 0,1%. - Hµng gia c«ng cña Doanh nghiÖp 100% vèn trong níc chiÕm 8,7%, t¨ng 0,2%; hµng gia c«ng cña Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm 11,1%, gi¶m 1,9%. - Doanh nghiÖp 100% vèn trong níc chiÕm 65,8%,gi¶m 3,4%; Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm 34,2%, t¨ng 3,4%. C¬ cÊu thÞ trêng nhËp khÈu cã sù chuyÓn biÕn theo híng: Gi¶m nhËp khÈu tõ c¸c thÞ trêng thuéc khu vùc ch©u ¸ vµ t¨ng nhËp khÈu tõ khu vùc ch©u Mü vµ ch©u ¢u, chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng nh: M¸y mãc, thiÕt bÞ, phô tïng… C¸n c©n th¬ng m¹i: (chØ tÝnh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸). N¨m 2002, trong th¬ng m¹i hµng ho¸, nhËp siªu 2.770 triÖu USD, b»ng 16,75% kim ng¹ch xuÊt khÈu. NhËp siªu v×: - XuÊt khÈu t¨ng trëng (10%) chËm h¬n nhËp khÈu (19,4%). - Gi¸ mét sè mÆt hµng còng t¨ng so víi n¨m 2001. - NhiÒu mÆt hµng t¨ng khèi lîng nhËp khÈu ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu (bao gåm c¶ gia c«ng hµng xuÊt khÈu), NhËp khÈu t¨ng nhanh chñ yÕu lµ ë nhãm nguyªn, vËt liÖu, m¸y mãc, thiÕt bÞ, phô tïng vµ c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt; nhãm x¨ng dÇu, s¾t thÐp; nhãm ho¸ chÊt, chÊt dÎo nguyªn liÖu, sîi c¸c lo¹i, giÊy c¸c lo¹i; nhãm linh kiÖn vµ phô tïng «t«… PhÇn III: Ph¬ng híng ho¹t ®éng vµ c¸c biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña bé th¬ng m¹i. I. C¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi th¬ng m¹i ViÖt Nam. N¨m 2003, t×nh h×nh kinh tÕ- th¬ng m¹i trong níc vµ quèc tÕ tiÕp tôc biÕn ®éng, t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc lín cho xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam. Nh÷ng c¬ héi chñ yÕu lµ: - Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong níc híng vÒ xuÊt khÈu ®· dÇn t¹o ra khèi lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu lín, chÊt lîng hµng ho¸ n©ng cao theo híng ®¸p øng 20