Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Kỹ thuật - Công nghệ Điện - Điện tử Báo cáo đồ án tốt nghiệp tìm hiểu công nghệ flash và ứng dụng...

Tài liệu Báo cáo đồ án tốt nghiệp tìm hiểu công nghệ flash và ứng dụng

.PDF
77
46
91

Mô tả:

MỤC LỤC .......................................................................................................... 3 DANH SÁCH HÌNH VẼ ................................................................................... 6 DANH SÁCH BẢNG BIỂU .............................................................................. 8 DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... 9 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI ..................................................... 10 Lý do chọn đề tài ............................................................................... 10 1.1 Mục tiêu của đề tài ............................................................................ 13 1.2 Giới hạn và phạm vi của đề tài .......................................................... 13 1.3 Nội dung thực hiện ............................................................................ 13 1.4 Phƣơng pháp tiếp cận ........................................................................ 14 1.5 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT .............................................................. 15 Tổng quan về tình hình ứng dụng CNTT trong dạy học ................... 15 2.1 2.1.1 Tình hình nghiên cứu ứng dụng CNTT trong giáo dục ở một số nƣớc trên thế giới. ............................................................................................. 15 2.1.2 Tình hình nghiên cứu ứng dụng CNTT trong dạy học ở Việt Nam……………… ........................................................................................... 16 Vai trò của phƣơng tiện trực quan, giáo án điện tử trong giảng dạy . 17 2.2 Tính sƣ phạm trong việc ứng dụng CNTT trong dạy học ................. 22 2.3 Tổng quan về chƣơng trình sinh học lớp 10 ...................................... 23 2.4 Nghiệp vụ sƣ phạm phần sinh học tế bào( sinh học 10) ................... 24 2.5 2.5.1 Vị trí môn học ............................................................................... 24 2.5.2 Đặc điểm tâm lý của học sinh trung học phổ thông ...................... 24 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào 4 Tìm hiểu về công cụ Adobe Flash CS5 ............................................. 26 2.6 2.6.1 Flash là gì? .................................................................................... 26 2.6.2 Flash có thể làm đƣợc những gì? .................................................. 27 2.6.3 Ƣu nhƣợc điểm của Flash ............................................................. 27 2.6.4 Cài đặt Adobe Flash CS5 .............................................................. 28 2.6.5 Giới thiệu chung về Adobe Flash CS5.......................................... 28 CHƢƠNG 3: XÂY DỰNG ỨNG DỤNG MÔ PHỎNG PHẦN SINH HỌC TẾ BÀO…………….. .............................................................................................. 38 Thiết kế mô hình động trong quá trình dạy học sinh học tế bào bằng 3.1 phần mềm Adobe Flash CS5 ................................................................................. 38 3.1.1 Thiết kế mô hình động phải đảm bảo nguyên tắc trực quan ......... 38 3.1.2 Thiết kế mô hình động đảm bảo tính chính xác hệ thống ............. 39 3.1.3 Thiết kế mô hình động phải đảm bảo tính hiệu quả ...................... 39 3.1.4 Đảm bảo nguyên tắc lấy không gian bù thời gian ........................ 40 Quy trình thiết kế mô hình động trên phần mềm Adobe Flash CS5 . 40 3.2 Khảo sát hiện trạng hệ thống ............................................................. 43 3.3 3.3.1 Các nguồn điều tra ........................................................................ 43 3.3.2 Phƣơng pháp điều tra .................................................................... 44 3.3.3 Chi tiết nội dung kết quả điều tra .................................................. 44 3.3.4 Đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp ...................................... 45 Biểu đồ phân rã chức năng hệ thống ................................................. 46 3.4 3.4.1 Biểu đồ cấp 0................................................................................. 46 3.4.2 Biểu đồ cấp 1................................................................................. 46 3.4.3 Biểu đồ cấp 2................................................................................. 48 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào 5 Phân tích thiết kế chƣơng trình ......................................................... 50 3.5 3.5.1 Mô hình động phần sinh học tế bào .............................................. 50 3.5.2 Sinh học tế bào .............................................................................. 50 3.5.3 Phần trắc nghiệm khách quan ....................................................... 69 3.5.4 Thông tin tác giả ........................................................................... 74 CHƢƠNG 4: KẾT LUẬN ............................................................................. 75 Kết quả đạt đƣợc của đề tài ............................................................... 75 4.1 Hạn chế của đề tài ............................................................................. 75 4.2 Hƣớng phát triển của đề tài ............................................................... 75 4.3 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 7
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT HƢNG YÊN LƢU THỊ MAI TÌM HIỂU CÔNG NGHỆ FLASH VÀ XÂY DỰNG ỨNG DỤNG MÔ PHỎNG TRONG DẠY HỌC SINH HỌC TẾ BÀO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC 2014 HƢNG YÊN - 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT HƢNG YÊN LƢU THỊ MAI TÌM HIỂU CÔNG NGHỆ FLASH VÀ XÂY DỰNG ỨNG DỤNG MÔ PHỎNG TRONG DẠY HỌC SINH HỌC TẾ BÀO NGÀNH: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN CHUYÊN NGÀNH: MẠNG MÁY TÍNH VÀ TRUYỀN THÔNG ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN PHẠM QUỐC HÙNG HƢNG YÊN - 2014 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào MỤC LỤC MỤC LỤC ..........................................................................................................3 DANH SÁCH HÌNH VẼ ...................................................................................6 DANH SÁCH BẢNG BIỂU ..............................................................................8 DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT ...........................................................................9 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI .....................................................10 1.1 Lý do chọn đề tài ...............................................................................10 1.2 Mục tiêu của đề tài ............................................................................13 1.3 Giới hạn và phạm vi của đề tài ..........................................................13 1.4 Nội dung thực hiện ............................................................................13 1.5 Phƣơng pháp tiếp cận ........................................................................14 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ..............................................................15 2.1 Tổng quan về tình hình ứng dụng CNTT trong dạy học ...................15 2.1.1 Tình hình nghiên cứu ứng dụng CNTT trong giáo dục ở một số nƣớc trên thế giới. .............................................................................................15 2.1.2 Tình hình nghiên cứu ứng dụng CNTT trong dạy học ở Việt Nam……………… ...........................................................................................16 2.2 Vai trò của phƣơng tiện trực quan, giáo án điện tử trong giảng dạy.17 2.3 Tính sƣ phạm trong việc ứng dụng CNTT trong dạy học .................22 2.4 Tổng quan về chƣơng trình sinh học lớp 10......................................23 2.5 Nghiệp vụ sƣ phạm phần sinh học tế bào( sinh học 10) ...................24 2.5.1 Vị trí môn học ...............................................................................24 2.5.2 Đặc điểm tâm lý của học sinh trung học phổ thông......................24 3 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào 2.6 Tìm hiểu về công cụ Adobe Flash CS5 .............................................26 2.6.1 Flash là gì? ....................................................................................26 2.6.2 Flash có thể làm đƣợc những gì? ..................................................27 2.6.3 Ƣu nhƣợc điểm của Flash .............................................................27 2.6.4 Cài đặt Adobe Flash CS5 ..............................................................28 2.6.5 Giới thiệu chung về Adobe Flash CS5..........................................28 CHƢƠNG 3: XÂY DỰNG ỨNG DỤNG MÔ PHỎNG PHẦN SINH HỌC TẾ BÀO…………….. ..............................................................................................38 3.1 Thiết kế mô hình động trong quá trình dạy học sinh học tế bào bằng phần mềm Adobe Flash CS5 .................................................................................38 3.1.1 Thiết kế mô hình động phải đảm bảo nguyên tắc trực quan .........38 3.1.2 Thiết kế mô hình động đảm bảo tính chính xác hệ thống .............39 3.1.3 Thiết kế mô hình động phải đảm bảo tính hiệu quả......................39 3.1.4 Đảm bảo nguyên tắc lấy không gian bù thời gian ........................40 3.2 Quy trình thiết kế mô hình động trên phần mềm Adobe Flash CS5 .40 3.3 Khảo sát hiện trạng hệ thống .............................................................43 3.3.1 Các nguồn điều tra ........................................................................43 3.3.2 Phƣơng pháp điều tra ....................................................................44 3.3.3 Chi tiết nội dung kết quả điều tra ..................................................44 3.3.4 Đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp ......................................45 3.4 Biểu đồ phân rã chức năng hệ thống .................................................46 3.4.1 Biểu đồ cấp 0.................................................................................46 3.4.2 Biểu đồ cấp 1.................................................................................46 3.4.3 Biểu đồ cấp 2.................................................................................48 4 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào 3.5 Phân tích thiết kế chƣơng trình .........................................................50 3.5.1 Mô hình động phần sinh học tế bào ..............................................50 3.5.2 Sinh học tế bào ..............................................................................50 3.5.3 Phần trắc nghiệm khách quan .......................................................69 3.5.4 Thông tin tác giả ...........................................................................74 CHƢƠNG 4: KẾT LUẬN .............................................................................75 4.1 Kết quả đạt đƣợc của đề tài ...............................................................75 4.2 Hạn chế của đề tài .............................................................................75 4.3 Hƣớng phát triển của đề tài ...............................................................75 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................77 5 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào DANH SÁCH HÌNH VẼ Hình 2-1: Mối quan hệ giữa giáo viên học sinh và PTTQ ----------------------- 19 Hình 2-2: Mối quan hệ giữa PTTQ với các yếu tố cấu trúc khác --------------- 21 Hình 2-3:Giao diện Adobe Flash CS5 ---------------------------------------------- 29 Hình 2-4: Thanh công cụ ------------------------------------------------------------- 29 Hình 2-5: Vùng thuộc tính proerties ------------------------------------------------ 30 Hình 2-6: Vùng soạn thảo ActionScript ------------------------------------------- 31 Hình 2-7: Vùng TimeLine ----------------------------------------------------------- 34 Hình 2-8: Kĩ thuật Motion ----------------------------------------------------------- 35 Hình 2-9: Đƣa đối tƣợng vào AS --------------------------------------------------- 37 Hình 3-1: Giao diện chính chƣơng trình ------------------------------------------- 50 Hình 3-2: Giao diện phần sinh học tế bào ----------------------------------------- 51 Hình 3-3: Giao diện chƣơng 1 phần sinh học tế bào ----------------------------- 52 Hình 3-4: Các nguyên tố hóa học và nƣớc ----------------------------------------- 53 Hình 3-5: Cacbohidrat và lipit ------------------------------------------------------- 54 Hình 3-6: Protein ---------------------------------------------------------------------- 55 Hình 3-7: Axit Nucleic --------------------------------------------------------------- 56 Hình 3-8: Giao diện chƣơng cấu trúc tế bào --------------------------------------- 57 Hình 3-9: Tế bào nhân sơ ------------------------------------------------------------ 58 Hình 3-10: Tế bào nhân thực -------------------------------------------------------- 59 Hình 3-11:Vận chuyển các chất qua màng sinh chất ----------------------------- 60 Hình 3-12: Giao diện chƣơng chuyển hóa vật chất và năng lƣợng trong tế bào -------------------------------------------------------------------------------------------------- 61 6 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào Hình 3-13: Năng lƣợng và chuyển hóa vật chất ---------------------------------- 62 Hình 3-14: Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hóa vật chất - 63 Hình 3-15: Hô hấp tế bào ------------------------------------------------------------ 64 Hình 3-16: Quang hợp ---------------------------------------------------------------- 65 Hình 3-17: Giao diện chƣơng Phân bào -------------------------------------------- 66 Hình 3-18: Nguyên phân ------------------------------------------------------------- 67 Hình 3-19: Giảm phân ---------------------------------------------------------------- 68 Hình 3-20: Giao diện phần trắc nghiệm khach quan ----------------------------- 69 Hình 3-21: Trắc nghiệm chƣơng một----------------------------------------------- 70 Hình 3-22: Trắc nghiệm khách quan chƣơng hai --------------------------------- 71 Hình 3-23: Trắc nghiệm khách quan chƣơng ba ---------------------------------- 72 Hình 3-24: Trắc nghiệm khách quan chƣơng bốn -------------------------------- 73 Hình 3-25: Giao diện trang thông tin tác giả -------------------------------------- 74 7 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào DANH SÁCH BẢNG BIỂU Bảng 3-1: Biểu đồ cấp 0 chức năng của chƣơng trình .....................................46 Bảng 3-2: Biểu đồ cấp 1 chức năng của sinh học tế bào ..................................47 Bảng 3-3: Biểu đồ cấp 1 trắc nghiệm khách quan............................................47 Bảng 3-4: Biểu đổ cấp 2 chức năng của sinh học tế bào chƣơng 1 ..................48 Bảng 3-5: Biểu đồ cấp 2 chức năng của sinh học tế bào chƣơng 2 ..................48 Bảng 3-6: Biểu đồ cấp 2 chức năng sinh học tế bào chƣơng 3 ........................49 Bảng 3-7: Biểu đồ cấp 2 chức năng sinh học tế bào chƣơng 4 ........................49 8 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT Từ đầy đủ Từ viết tắt KHKT Khoa học kỹ thuật PPDH Phƣơng pháp day học HS Học sinh GV Giáo viên CNTT Công nghệ thông tin PTTQ Phƣơng tiện trực quan THCS Trung học cơ sở SGK Sách giáo khoa ADN Acid Deoxyribo Nucleic ARN Axít ribonucleic QTDH Quá trình dạy học PTDH Phƣơng tiện dạy học GD Giáo dục Giải thích 9 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào CHƢƠNG 1: 1.1 TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI Lý do chọn đề tài Xuất phát từ sự phát triển của cuộc cách mạng KHKT của thế giới hiện nay đã làm cho lƣợng thông tin khoa học nói chung và khoa học sinh học nói riêng tăng nhƣ vũ bão. Một kiến thức đƣợc đƣa vào nhà trƣờng nhƣ trƣớc đây, sau 5-7 năm phát minh nay đã lạc hậu. Làm thế nào để giải quyết đƣợc mâu thuẫn vốn tiềm tàng trong giáo dục: khối lƣợng kiến thức tăng “siêu tốc” với quỹ thời gian học tập ở nhà trƣờng có hạn; giáo dục cần cập nhật ngay đƣợc với những kiến thức hiện đại, nhƣng để đƣa kiến thức đó vào chƣơng trình học tập cần phải có một thời gian khá lớn. Một giải pháp duy nhất đó là đổi mới PPDH, để trong cùng một thời gian lƣợng thông tin đƣợc cung cấp nhiều nhất, ngƣời học đƣợc trang bị khả năng tự cập nhật với thông tin hiện đại tốt nhất. Xuất phát từ yêu cầu đổi mới PPDH. Định hƣớng đổi mới PPDH đã đƣợc xác định trong “Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X” của Đảng Cộng Sản Việt Nam là: “Nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện, đổi mới cơ cấu tổ chức, cơ chế quản lý, nội dung, phƣơng pháp dạy và học thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, chấn hƣng nền giáo dục Việt Nam”. Định hƣớng trên cũng đƣợc pháp chế hoá trong luật Giáo dục, mục 2 điều 4: “Phƣơng pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dƣỡng phƣơng pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS’’. Nhƣ vậy, định hƣớng cơ bản của đổi mới PPDH là: hƣớng tới hoạt động học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động, đề cao khả năng tự học của ngƣời học và đề cao vai trò của ngƣời thầy về khả năng dạy cho ngƣời học cách học có hiệu quả nhất. Một trong những hƣớng tiếp cận hiện đại để thực hiện chủ trƣơng trên là ứng dụng những thành tựu của CNTT trong dạy học. Chỉ thị 58-CT/TW của Bộ Chính trị ngày 17/10/2000 đã chỉ rõ nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục là: “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo ở mọi cấp học, bậc 10 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào học và ngành học”. Chỉ thị số 29/2001/CT Bộ Giáo dục và đào tạo cũng đã đƣa ra mục tiêu cụ thể: “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục, đào tạo theo hƣớng sử dụng CNTT nhƣ là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phƣơng pháp giáo dục, học tập ở tất cả các bộ môn”. Xuất phát từ những ƣu điểm của viêc ứng dụng CNTT. Trong dạy học PTDH đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cho ngƣời học hiểu nhanh, nhớ lâu các nội dung học tập. Giúp ngƣời thầy tự nguyện từ bỏ vai trò chủ thể, tiến hành bài học không phải bắt đầu bằng giảng giải, thuyết trình, độc thoại, mà bằng vai trò đạo diễn, thiết kế, tổ chức, kích thích, trọng tài, cố vấn, trả lại cho ngƣời học vai trò là chủ thể, không phải học thụ động bằng nghe thầy giảng giải, mà học tích cực bằng hành động của chính mình nhằm mục tiêu hình thành và phát triển nhân cách. “Trong những năm gần đây, do sự phát triển rất nhanh của nhiều ngành khoa học kĩ thuật, đặc biệt là trong lĩnh vực truyền thông đa phƣơng tiện, các thiết bị nghe nhìn và máy tính, một yêu cầu bức bách đối với hệ thống giáo dục và đào tạo là phải mau chóng ứng dụng CNTT để tạo ra một bƣớc đột phá nhằm đổi mới các phƣơng pháp dạy học, giúp cho ngƣời học hiểu nhanh, nhớ lâu các kiến thức mới và có thể áp dụng ngay các kĩ năng tiên tiến vào công việc hàng ngày”. Sự phát triển của các loại PTDH sẽ góp phần đổi mới các PPDH. Những năm gần đây, băng video, máy vi tính và hệ thống phƣơng tiện đa năng (Multimedia) phát triển rất nhanh, tạo điều kiện cho cá nhân hoá việc học tập, thầy giáo đóng vai trò ngƣời hƣớng dẫn nhiều hơn phải trực tiếp đứng giảng bài. Xuất phát từ những ƣu điểm của phần mềm Adobe Flash. Phƣơng pháp trực quan gắn liền với việc sử dụng các phƣơng tiện trực quan. Ngoài các mô hình, tranh vẽ, các thí nghiệm thì phần mềm dạy học cũng đang dần thể hiện tính ƣu việt của mình. Phần mềm dạy học là một phƣơng tiện trực quan hữu hiệu có tác dụng kích thích tính tích cực, độc lập, sáng tạo của ngƣời học, giúp thực hiện tốt việc phân hoá, cá thể hoá trong dạy học. Theo ý kiến của một số giáo viên dạy sinh học ở các trƣờng THPT thì việc mô tả bằng lời hoặc tranh vẽ các quá trình sinh học nhƣ nguyên phân, giảm phân, sự vận chuyển các chất qua màng tế bào... gặp rất nhiều 11 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào khó khăn, học sinh không hiểu hoặc hiểu không trọn vẹn. Khi đó, sự có mặt của các mô hình động trở nên rất cần thiết. Phần mềm Flash là phần mềm thể hiện khá nhiều ƣu điểm, giúp tạo hình ảnh động cho tất cả các quá trình cần mô tả, tập tin kết xuất từ Flash hiển thị đƣợc trên hầu hết các hệ điều hành máy tính, thiết bị cầm tay, điện thoại và cả tivi. Việc thiết kế và sử dụng mô hình động mô tả các quá trình sinh học bằng phần mềm Flash sẽ giúp học sinh dễ tiếp thu, hiểu bài một cách sâu sắc hơn do việc thu nhận thông tin về sự vật, hiện tƣợng một cách sinh động, chính xác, đầy đủ. Từ đó, nâng cao hứng thú học tập môn học, nâng cao niềm tin của học sinh vào khoa học. Xuất phát từ thực trạng dạy - học hiện nay. Trong chƣơng trình sinh học 10 có rất nhiều kiến thức về các khái niệm, cơ chế, quá trình ở cấp độ vi mô (vận chuyển các chất qua màng sinh chất, hô hấp tế bào, nguyên phân, giảm phân, quá trình xâm nhập của virut vào tế bào vật chủ ) khá trừu tƣợng đối với HS phổ thông. Để cụ thể hoá đƣợc những kiến thức đó GV ở các trƣờng phổ thông hiện nay hầu hết mới chỉ dùng các tranh, ảnh tĩnh, hay những mẫu vật, mô hình đơn giản. Với những PTDH nhƣ vậy, ngƣời GV khó có thể dùng lời để diễn tả hết những diễn biến phức tạp trong các quá trình sinh học để giúp HS lĩnh hội kiến thức một cách sâu sắc. Hơn nữa, việc GV chỉ mô tả các quá trình SH bằng lời sẽ không tạo ra đƣợc kích thích để HS tự giác, chủ động khám phá kiến thức, và có nguy cơ biến giờ học quay về lối truyền thụ một chiều nhƣ trƣớc kia. Nhƣ vậy, có thể thấy rằng muốn đổi mới PPDH thì trƣớc tiên cần phải cải tiến PTDH, tăng cƣờng sử dụng các PTTQ. Làm thế nào để các PTTQ có thể đáp ứng đƣợc việc thể hiện tính “động” của các quá trình sinh học vốn luôn là sự vận động của vật chất ở mọi cấp độ: từ phân tử, tế bào, cơ thể đến trên cơ thể. Hiện nay, một trong những hƣớng đổi mới PPDH cũng nhƣ cải tiến các PTDH đang đƣợc triển khai với nhiều ƣu thế đó là ứng dụng CNTT trong dạy học. Với các phần mềm nhƣ Flash hay Gif animatior, máy tính cho phép chúng ta có thể tạo nên những bức ảnh động hay những đoạn phim hoạt hình mô phỏng các quá trình động diễn ra ở bất kì cấp độ nào của tổ chức sống, có thể khắc phục đƣợc mặt “tĩnh” của các PTDH hiện hành. Hoặc là từ những hình ảnh “download” trên mạng Internet, chúng ta sử dụng những phần mềm tƣơng ứng để chỉnh sửa hoặc 12 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào thiết kế lại một cách dễ dàng, phù hợp với mục đích dạy học khác nhau, rất thuận tiện. Bên cạnh đó, một trong những ứng dụng phổ biến nhất của CNTT đang đƣợc áp dụng trong dạy học hiện nay là thiết kế bài dạy trên phần mềm MS. Powerpoint; Violet ƣu thế lớn nhất của các phần mềm này không phải là kênh chữ với nhiều hiệu ứng, mà quan trọng hơn là khả năng tích hợp kênh hình tĩnh hoặc động trong cùng một bài trình diễn, làm cho bài giảng hết sức sinh động, sử dụng kết hợp với các PPDH tích cực, ngƣời GV có nhiều khả năng thành công hơn so với các bài giảng chỉ sử dụng các thiết bị dạy học thông thƣờng. Tuy có nhiều ƣu điểm nhƣ vậy, nhƣng hiện nay GV muốn ứng dụng CNTT theo hƣớng trên vào dạy học còn gặp rất nhiều khó khăn: thiếu nguồn tƣ liệu Multimedia là các tranh, ảnh, phim Hơn nữa rất nhiều GV chƣa tự thiết kế đƣợc mô hình động phục vụ cho bài dạy của mình. Với những lí do trên, tôi chọn đề tài “TÌM HIỂU CÔNG NGHỆ FLASH VÀ XÂY DỰNG ỨNG DỤNG MÔ PHỎNG TRONG DẠY HỌC SINH HỌC TẾ BÀO” 1.2 Mục tiêu của đề tài Xác định cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho việc thiết kế và sử dụng mô hình động trong dạy học sinh học tế bào (SH 10) bằng phần mềm Adobe Flash CS5 góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học SH ở trƣờng phổ thông. 1.3 Giới hạn và phạm vi của đề tài Vì thời gian có hạn trong khuôn khổ cộng thêm ActionScript là ngôn ngữ mà tác giả tự nghiên cứu. Vì vậy, đề tài mới chỉ tìm hiểu công cụ, đối tƣợng Flash để tạo các hoạt cảnh sinh động. Tìm hiểu Action Script 2.0 và 3.0 để sử dụng xây dựng các bài tập, các bài kiểm tra. 1.4 Nội dung thực hiện Tìm hiểu tổng quan về tình hình ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trƣờng THPT, vai trò của phƣơng tiện dạy học trực quan, giáo án điện tử trong giảng dạy. Tìm hiểu tổng quan về chƣơng trình sinh học lớp 10 và nghiệp vụ sƣ phạm phần sinh học tế bào. 13 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào Tìm hiểu bộ công cụ Adobe Flash CS5 Phân tích thiết kế và xây dựng chƣơng trình mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào. Thực nghiệm và đánh giá kết quả. 1.5 Phƣơng pháp tiếp cận - Cách tiếp cận : Tìm hiểu công nghệ Flash, phƣơng pháp dạy và học bộ môn sinh học nói chung và phần sinh học tế bào nói riêng. - Sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu: o Phƣơng pháp đọc tài liệu; o Phƣơng pháp hỏi ý kiến chuyên gia; o Phƣơng pháp thực nghiệm. 14 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào CHƢƠNG 2: 2.1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT Tổng quan về tình hình ứng dụng CNTT trong dạy học 2.1.1 Tình hình nghiên cứu ứng dụng CNTT trong giáo dục ở một số nƣớc trên thế giới. Khoảng 20 năm gần đây, máy tính điện tử đã trở thành công cụ không thể thay thế đƣợc trong phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng và nghiên cứu khoa học. Nhiều nƣớc nhƣ Pháp, Anh, Nhật.... đã xác định chiến lƣợc phát triển ứng dụng CNTT, một mặt quan trọng của chiến lƣợc đó là giáo dục tin học phổ thông. Vì vậy, họ đã đầu tƣ xây dựng các trung tâm máy tính điện tử cho các viện nghiên cứu và cho các trƣờng học. Việc đƣa tin học vào trƣờng phổ thông trên thế giới hình thành hai xu hƣớng: Một là đƣa tin học vào nội dung dạy học, hai là sử dụng máy vi tính nhƣ công cụ dạy học. Ngƣời ta rất quan tâm đến việc phân biệt giữa dạy học về máy tính và dạy học với sự trợ giúp của máy tính. Nhật Bản đã xác định vai trò của máy tính dùng để hỗ trợ quá trình giáo dục là rất quan trọng và đã đầu tƣ theo hƣớng này với tốc độ phát triển nhanh chóng. Tuỳ từng điều kiện cụ thể, mỗi nƣớc có cách đi và phƣơng hƣớng phát triển riêng. Tuy nhiên, các nƣớc trên đều có xu hƣớng chung là từng bƣớc đƣa nội dung tin học vào phổ thông nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục và sử dụng máy tính điện tử nhƣ công cụ trợ giúp cho dạy - học. Đa số các nƣớc đều quan tâm đến phƣơng pháp dạy học nhƣ thế nào để học sinh nhanh chóng lĩnh hội đƣợc tri thức cơ bản và tự học để hoàn thiện kiến thức. Trong đó, hầu hết các nƣớc đều phát triển phƣơng pháp dạy cách tự học cho học sinh. Việc đào tạo từ xa của các trƣờng đại học cũng nhƣ các trung tâm nghiên cứu đã đƣợc thực hiện trên cơ sở xây dựng hệ thống thƣ viện điện tử và tra cứu thông tin qua mạng Internet. 15 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào Hiện nay, đã có phần mềm hỗ trợ dạy và học các môn học ở mọi cấp học, trong đó có các phần mềm về lĩnh vực dạy học SH. Nhìn chung, phần mềm nƣớc ngoài có giao diện sinh động, có âm thanh, màu sắc trung thực, nhƣng bằng tiếng nƣớc ngoài nên khả năng sử dụng cho GV và HS rất hạn chế. Một điều đáng nói là nội dung các phần mềm đó có ở khắp các cấp học, chỉ phù hợp cho việc tham khảo, minh hoạ của GV khi cần thiết, không phù hợp với chƣơng trình SGK mới ở cấp tiểu học, THCS, THPT hiện hành. 2.1.2 Tình hình nghiên cứu ứng dụng CNTT trong dạy học ở Việt Nam Từ những năm 60, nƣớc ta đã bắt đầu sử dụng máy tính điện tử. Hội đồng chính phủ đã ra nghị quyết số 173- CP (1975) và 245- CP (1976) về tăng cƣờng ứng dụng toán học và máy tính điện tử trong cả nƣớc. Viện Công nghệ thông tin đƣợc thành lập và có những đề án nghiên cứu ứng dụng CNTT, đƣa tin học vào nhà trƣờng. Xuất phát từ các văn bản chỉ đạo của Đảng và nhà nƣớc nhất là chỉ thị 58CT/UW của Bộ Chính Trị ngày 07 tháng 10 năm 2001 về việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hóa và Hiện đại hóa đã chỉ rõ trọng tâm của ngành giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực về CNTT và đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo, đây là nhiệm vụ mà Thủ tƣớng Chính phủ đã giao cho ngành giáo dục giai đoạn 2001 – 2005 thông qua quyết định số 81/2001/QĐ-TTg; Hiện nay các trƣờng phổ thông đều trang bị phòng máy, phòng đa năng, nối mạng Internet và Tin học đƣợc giảng dạy chính thức. Công nghệ thông tin mở ra triển vọng to lớn trong việc đổi mới các phƣơng pháp và hình thức dạy học. Những phƣơng pháp dạy học theo cách tiếp cận kiến tạo, phƣơng pháp dạy học theo dự án, dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề càng có nhiều điều kiện để ứng dụng rộng rãi. Các hình thức dạy học nhƣ dạy học đồng loạt, dạy theo nhóm, dạy cá nhân cũng có những đổi mới trong môi trƣờng công nghệ thông tin và truyền thông. Chẳng hạn, cá nhân làm việc tự lực với máy tính, 16 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào với Internet, dạy học theo hình thức lớp học phân tán qua mạng, dạy học qua cầu truyền hình. Nếu trƣớc kia ngƣời ta nhấn mạnh tới phƣơng pháp dạy sao cho học sinh nhớ lâu, dễ hiểu, thì nay phải đặt trọng tâm là hình thành và phát triển cho học sinh các phƣơng pháp học chủ động. Nếu trƣớc kia ngƣời ta thƣờng quan tâm nhiều đến khả năng ghi nhớ kiến thức và thực hành kỹ năng vận dụng, thì nay chú trọng đặc biệt đến phát triển năng lực sáng tạo của học sinh. Nhƣ vậy, việc chuyển từ “lấy giáo viên làm trung tâm” sang “lấy học sinh làm trung tâm” sẽ trở nên dễ dàng hơn. Nhờ có máy tính điện tử mà việc thiết kế giáo án và giảng dạy trên máy tính trở nên sinh động hơn, tiết kiệm đƣợc nhiều thời gian hơn so với cách dạy theo phƣơng pháp truyền thống, chỉ cần “bấm chuột”, vài giây sau trên màn hình hiện ra ngay nội dung của bài giảng với những hình ảnh, âm thanh sống động thu hút đƣợc sự chú ý và tạo hứng thú nơi học sinh. Thông qua giáo án điện tử, giáo viên cũng có nhiều thời gian đặt các câu hỏi gợi mở tạo điều kiện cho học sinh hoạt động nhiều hơn trong giờ học. Những khả năng mới mẻ và ƣu việt này của công nghệ thông tin và truyền thông đã nhanh chóng làm thay đổi cách sống, cách làm việc, cách học tập, cách tƣ duy và quan trọng hơn cả là cách ra quyết định của con ngƣời. 2.2 Vai trò của phƣơng tiện trực quan, giáo án điện tử trong giảng dạy PTTQ là khái niệm phụ thuộc khái niệm PTDH. PTTQ đƣợc hiểu là một hệ thống bao gồm mọi dụng cụ, đồ dùng, thiết bị kỹ thuật từ đơn giản đến phức tạp dùng trong QTDH. PTTQ là nguồn chứa đựng thông tin tri thức hết sức phong phú và sinh động, giúp HS lĩnh hội tri thức đầy đủ và chính xác, đồng thời giúp củng cố, khắc sâu, mở rộng, nâng cao và hoàn thiện tri thức. Qua đó rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, phát triển tƣ duy tìm tòi sáng tạo, năng lực quan sát, phân tích tổng hợp, hình thành và phát triển động cơ học tập tích cực, làm quen với phƣơng pháp nghiên cứu khoa học. Từ đó có khả năng vận dụng những tri thức đã học vào giải quyết các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống. 17 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào Trực quan trong dạy - học là một nguyên tắc lý luận dạy - học ra đời sớm nhất. Từ cổ xƣa, ngƣời ta đã sử dụng nó trong quá trình truyền đạt những kinh nghiệm, kỹ năng, kỹ xảo, ở những chỗ mà lời giảng không đủ để đảm bảo cho trẻ em hiểu thấu đƣợc đối tƣợng. J.A.Cômenxki (1592-1679) - nhà giáo dục nổi tiếng Slovakia đƣợc xem là ngƣời đầu tiên nêu lên luận đề cơ bản về giảng dạy trực quan. Theo ông, không có gì hết trong trí não nếu nhƣ trƣớc đây không có gì trong cảm giác.Vì vậy, dạy - học không thể bắt đầu từ sự giải thích về các sự vật mà phải từ sự quan sát trực tiếp chúng. Trực quan đƣợc xem là một phƣơng tiện phản ánh khách quan, trung thực vào đối tƣợng và các quá trình của thế giới hiện thực, nằm trong mối liên hệ chặt chẽ với việc phát triển tƣ duy trừu tƣợng của HS. PTTQ là một công cụ trợ giúp đắc lực cho GV trong quá trình tổ chức hoạt động dạy học ở tất cả các khâu của QTDH. Nó không thể thiếu trong việc vận dụng phối hợp các PPDH cụ thể, giúp GV trình bày bài giảng một cách tinh giảm nhƣng đầy đủ, sâu sắc và sinh động, điều khiển quá trình nhận thức của HS một cách hiệu quả, sáng tạo. PTTQ là những phƣơng tiện chứa đựng và chuyển tải thông tin nhằm đáp ứng các yêu cầu nhận thức, phát triển, giáo dục của quá trình sƣ phạm. Tuy nhiên, PTTQ có giá trị dạy học cao hay thấp hoàn toàn phụ thuộc vào trình độ sƣ phạm trong quá trình nghiên cứu xây dựng và sử dụng của ngƣời GV. Nếu trong giờ học, PTTQ đƣợc sử dụng không hợp lý thì sẽ dẫn đến những hậu quả xấu về mặt sƣ phạm và kinh tế. Chúng có thể phá vỡ cấu trúc bài giảng, phân tán sự chú ý của HS, lãng phí thời gian và tiền của. Vì vậy, một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu là việc nghiên cứu xây dựng và sử dụng các PTTQ phải gắn liền với việc hƣớng dẫn sử dụng có hiệu quả cho đội ngũ GV. Đây cũng chính là một vấn đề còn ít đƣợc quan tâm đầy đủ, và là một khâu yếu nhất trong nhà trƣờng phổ thông hiện nay. Trong lý luận dạy học, quá trình dạy học là một quá trình truyền thông tin bao gồm sự lựa chọn sắp xếp và truyền đạt thông tin trong một môi trƣờng sƣ phạm thích hợp, tối ƣu cho ngƣời học. Trong bất kỳ tình huống dạy - học nào cũng có một 18 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào thông điệp truyền đi, thông điệp đó thƣờng là nội dung của chủ đề đƣợc dạy, cũng có thể là các câu hỏi về nội dung cho ngƣời học, và các phản hồi từ ngƣời học, kể cả sự kiểm soát quá trình này về sự nhận xét đánh giá các câu trả lời hay các thông tin khác. PTTQ chính là các cầu nối truyền thông tin từ GV tới HS và ngƣợc lại. Hình 2-1: Mối quan hệ giữa giáo viên học sinh và PTTQ Mối quan hệ giữa giáo viên học sinh và phƣơng tiện trực quan PTTQ đƣợc sử dụng trong quá trình dạy - học, giúp GV tổ chức và tiến hành hợp lý có hiệu quả của quá trình dạy - học để có thể thực hiện đƣợc những yêu cầu của chƣơng trình học tập. PTTQ chỉ phát huy hiệu quả cao nhất khi GV sử dụng nó với tƣ cách là phƣơng tiện tổ chức và điều khiển hoạt động nhận thức của HS, còn đối với HS thông qua làm việc với PTTQ để hình thành những tri thức, kỹ năng, thái độ và hình thành nhân cách. PTTQ có vai trò quan trọng trong quá trình dạy - học, nó thay thế cho những sự vật hiện tƣợng và các quá trình xảy ra trong thực tiễn mà GV và HS không thể tiếp cận trực tiếp đƣợc, nó giúp cho GV phát huy đƣợc tất cả các giác quan của HS trong quá trình tiếp thu kiến thức, giúp cho HS nhận biết đƣợc quan hệ giữa các hiện tƣợng, các khái niệm, quy luật làm cơ sở cho việc rút ra những tri thức và sự vận dụng những kiến thức đã học vào thực tế. Nhƣ vậy, nguồn tri thức HS thu nhận đƣợc trở nên đáng tin cậy và đƣợc nhớ lâu bền hơn. PTTQ làm cho việc giảng dạy trở nên cụ thể, dễ dàng hơn, làm tăng thêm khả năng tiếp thu những sự vật hiện tƣợng và các quá trình phức tạp mà trong điều kiện 19 Tìm hiểu công nghệ Flash và xây dựng ứng dụng mô phỏng trong dạy học sinh học tế bào bình thƣờng HS khó nắm bắt đƣợc. Nhờ đó nó rút ngắn thời gian giảng dạy, đồng thời việc lĩnh hội những kiến thức của HS lại diễn ra nhanh hơn. Mặt khác, nó cũng giúp cho GV giảm nhẹ đƣợc lao động của mình trên lớp, do đó góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học. PTTQ còn là phƣơng tiện vật chất dễ dàng gây đƣợc sự chú ý và chiếm đƣợc tình cảm của HS hơn cả. Bằng việc sử dụng PTTQ, GV có thể kiểm tra một cách khách quan khả năng tiếp thu tri thức mới cũng nhƣ hoàn thiện kỹ năng, kỹ xảo của HS. Sự truyền đạt thông tin tri thức cho ngƣời học không phải chỉ có mỗi hình thức dựa vào sự trình bày hay hƣớng dẫn của GV (dạy học có GV) mà còn có hình thức dạy học không phụ thuộc vào sự trình bày của GV, đó là hình thức dạy học từ xa, dạy học chƣơng trình hoá (Ango lit hoá) và tự học thông qua sử dụng PMDH (dạy học không giáp mặt). Tuy nhiên, ở những giai đoạn nhất định vẫn cần có sự tham gia của GV, mặc dù khác nhau ở hình thức tổ chức nhƣng ở cả 2 kiểu dạy học này PTTQ đều có những tác động đặc biệt quan trọng đến kết quả cuối cùng của quá trình dạy học. Ngày nay, với những thành tựu của khoa học và công nghệ thì PTTQ càng đƣợc phát triển cùng với sự ra đời của các phƣơng tiện nghe nhìn hiện đại nhƣ điện ảnh, vô tuyến truyền hình, computer... Những thành tựu đó đã cho phép đƣa vào những nội dung diễn cảm và hứng thú làm thay đổi phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy - học, tăng nhịp độ của quá trình dạy - học, tạo nên phong cách mới và trạng thái tâm lý mới. Nhƣng dù PTTQ có hiện đại đến đâu vẫn chỉ là công cụ trong tay ngƣời GV, giúp họ thực hiện có hiệu quả quá trình dạy - học. Trong dạy - học, GV cần tính đến mối quan hệ giữa PTTQ trong mối quan hệ chặt chẽ với các yếu tố cấu trúc khác của quá trình dạy. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan