TẬP HỢP MỘT SỐ BÀI TẬP VỚI BẢNG SỐ LIỆU DÀNH CHO HỌC SINH GIỎI MÔN ĐỊA LÍ 8
BÀI TẬP KĨ NĂNG PHÂN TÍCH SỐ LIỆU VÀ VẼ BIỂU ĐỒ
BT1: Cho bảng số liệu sau:
Nhiệt độ trung bình tháng và năm (0C) tại Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Địa
điểm
Hà Nội 16.4 17.0 20.2 23.7 27.3 28.8 28.9 28.2 27.2 24.6 21.4 18.2
TPHCM 25.8 26.7 27.9 28.9 28.3 27.5 27.1 27.1 26.8 26.7 26.4 25.7
Hãy phân tích sự khác biệt trong chế độ nhiệt của hai địa điểm trên và giải
thích vì sao có sự khác biệt đó?
Hướng dẫn trả lời
* Phân tích sự khác biệt trong chế độ nhiệt
- Hà Nội có nền nhiệt độ thấp hơn ở Thành Phố Hồ Chí Minh ( nhiệt độ trung
bình năm 230C so với 27.10C )
- Hà Nội có ba tháng ( 12, 1, 2 ) nhiệt độ xuống dưới 20 0C, thậm chí có hai
tháng nhiệt độ xuống dưới 180C.
- Hà Nội có 4 tháng ( 6, 7, 8, 9 ) nhiệt độ cao hơn TP Hồ Chí Minh.
- TP Hồ Chí Minh quanh năm nóng, không có tháng nào nhiệt độ dưới
25.70C.
- Biên độ nhiệt ở Hà Nội cao, tới 12.50C
- Biên độ nhiệt ở Thành Phố Hồ Chí Minh thấp,chỉ 3.10C
* Giải thích nguyên nhân của sự khác biệt đó:
- Hà Nội chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa Đông Bắc thổi từ vùng áp cao
lục địa phương Bắc tràn xuống, nên có nhiệt độ thấp trong các tháng mùa đông.
Trong thời gian này TP Hồ Chí Minh không chịu tác động của gió mùa Đông
Bắc nên nhiệt độ cao.
- Từ tháng 5 đến tháng 10 , toàn lãnh thổ nước ta có gió hướng Tây Nam
thịnh hành và Tín phong nửa cầu Bắc hoạt động xen kẽ. Vì thế trong thời gian
này nền nhiệt độ cao đều trên toàn quốc.
- Hà Nội ở gần chí tuyến Bắc cùng với nhiệt độ hạ thấp vào mùa Đông nên
biên độ nhiệt cao hơn. TP Hồ Chí Minh nằm gần xích đạo, cùng với hai mùa đều
có nhiệt độ
tương đối cao. Vì thế biên độ nhiệt trong năm thấp.
- Hà Nội nằm gần chí tuyến Bắc, thời gian hai lần Mặt Trời qua thiên đỉnh
trong mùa hạ ngắn hơn. Thêm vào đó, do ảnh hưởng hiệu ứng phơn xảy ra trong
mùa hạ, nên nhiệt độ các tháng 6, 7, 8, 9 cao hơn ở Thành Phố Hồ Chí Minh.
BT2:
Cho bảng số liệu nhiệt độ và lượng mưa của một thành phố nước ta
tháng
Nhiệt
1
20,0
2
3
4
5
6
20,9 23,1 26,0 28,3 29,3
7
8
29,4 28,9
9
27,1
10
25,1
11
23,1
12
20,8
Nă
m
23.5
27.1
độ
( 0C)
Lượng 161,3 62,6 47,1 51,6 82,1 116,7 95,3 104,0 473,4 759,6 580,6 297,4
mưa
a)Thành phố trên thuộc miền khí hậu nào của nước ta?
b)Dựa vào bảng số liệu trên để phân tích những đặc điểm chính của miền khí hậu đó
đồng thời giải thích về chế độ nhiệt và chế độ mưa?
Hướng dẫn trả lời
a/ Thành phố trên thuộc miền khí hậu Đông Trường Sơn của nước ta.
b/ Những đặc điểm chính của khí hậu Đông Trường Sơn thể hiện trong bảng số
liệu:
Đặc điểm:
- Mùa đông tương đối lạnh( từ tháng 11 đến tháng 3 sau nhiệt độ thấp nhất);
mùa mưa lệch hẳn về thu đông ( tháng 8 đến tháng 1 năm sau mưa lớn nhất)
- Mùa hạ nóng( nhiệt độ cao) , đầu mùa hạ ( tháng 5,6,7) có mưa ít
Giải thích :
- Mùa đông tương đối lạnh và mưa nhiều là do gió mùa Đông Bắc thổi qua vịnh
Bắc Bộ trở nên lạnh và ẩm ướt, gây mưa nhiều cho miền khí hậu Đông Trường
Sơn ( nằm ở vị trí sườn đón gió mùa Đông Bắc) . Từ tháng 8 trở đi miền này
mưa nhiều là do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới và bão từ biển Đông vào, kết
hợp địa hình đón gió của dãy Bạch Mã
- Mùa hạ khô nóng là do tác động của gió mùa Tây Nam ượt dãy Trường Sơn
biến tính thành gió phơn khô nóng đối với miền này( nằm ở vị trí sườn khuất
gió mùa Tây nam)
BT 3:
Dựa vào bảng số liệu sau:
Địa điểm
Nhiệt độ TB tháng
1 (0C )
Nhiệt độ TB tháng
7 (0C )
Nhiệt độ TB năm
(0C )
Lạng sơn
13,3
27,0
21,2
Hà Nội
16,4
28,9
23,5
Vinh
17,6
29,6
23,9
Huế
19,7
29,4
25,1
Quy Nhơn
23,0
29,7
26,8
TP.HCM
25,8
27,1
27,1
a) Hãy tính biên độ nhiệt TB giữa tháng 1 và tháng 7 tại các địa điểm trên
b) Trên cơ sở bảng số liệu đã cho và kết quả tính toán. Hãy nhận xét sự thay
đổi nhiệt độ từ Bắc vào Nam?
Hướng dẫn trả lời:
a/ tính biên độ nhiệt:
Lạng Sơn: 13,7 0C
Hà Nội : 12,5 0C
Vinh: 12 0C
Huế : 9,7 0C
Quy Nhơn : 6,7 oC
TP.HCM: 1,3 oC
b/Nhận xét:
-
Nhiệt độ tháng 1 có xu hướng tăng dần từ Bắc vàoNam
-
Nhiệt độ tb tháng 7 cao, không có sự thay đổi nhiều giữa miền Bắc và
Nam
-
Nhiệt độ tb tăng dần từ Bắc vào Nam
-
Biên độ nhiệt giảm dần từ Bắc vào Nam
BT 4:
Dựa vào bảng số liệu dưới đây:
BẢNG LƯU LƯỢNG (m3/s) VÀ BẢNG LƯỢNG MƯA (mm) THEO
CÁC THÁNG TRONG NĂM TẠI LƯU VỰC SÔNG GIANH (TRẠM
ĐỒNG TÂM)
Tháng 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Lưu
lượng 27,7 19,3 17,5 10,7 28,7 36,7 40,6 58,4 185,0 178,0 94,1 43,7
(m3/s)
Lượng
mưa
50,7 34,9 47,2 66,0 104,7 170,0 136,1 209,5 530,1 582,0 231,0 67,9
(mm)
a) Vẽ biểu đồ thể hiện chế độ mưa và chế độ dòng chảy trên lưu vực sông
Gianh (Trạm Đồng Tâm).
b) Tính thời gian và độ dài (số tháng) của mùa mưa và mùa lũ tại lưu vực sông
Gianh (Trạm Đồng Tâm)
4
a) HS vẽ biểu đồ cột kết hợp đường .( lượng mưa cột; lưu lượng đường)
Yêu cầu: đúng, đẹp, đầy đủ tên biểu đồ…
(Thiếu 1 chi tiết trừ 0.25điểm)
b) Tính thời gian và độ dài
Xác định mùa mưa và mùa lũ theo chỉ tiêu vượt trung bình
Tổng lượng mưa của 12 tháng
Giá trị TB lượng mưa tháng =
12
( Sông Gianh : 186 mm. mùa mưa : T8,9,10,11).
Tổng luuw lượng của 12 tháng
Giá trị TB lưu lượng tháng =
12
3
( Sông Gianh : 61,7 m /s. Mưa lớn: T 9,10,11)
Bài 1. Dựa vào bảng số liệu sau:
Khu vực
Diện tích(nghìn km2)
Châu Á
43.608
Nam Á
4.495,6
a, Tính tỉ lệ diện tích và dân số của Nam Á so với Châu Á
Dân số(Triệu người)
3.548
1.298,2
b, Tính mật độ dân số của Châu Á và của Nam Á
c, Vẽ biểu đồ so sánh tỉ lệ diện tích và dân số của Nam Á so với châu Á
Bài 2. Dựa vào bảng số liệu về nhiệt độ lượng mưa của một địa phương dưói đây:
Tháng 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Yếu tố
Nhiệt độ
3,2 4,1 8,0 13,5 18,8 23,1 27,1 27,0 22,8 17,4 11,3
(0C)
Lượng mưa 59 59 83 93
93
76
145 142 127 71
52
(mm)
12
Tb năm
5,8
12,5
37
1037
A, Vẽ biểu đồ về nhiệt độ, lượng mưa theo số liệu đã cho
B, Xác định địa phương trên thuộc miền khí hậu nào?
Bài 3. Dựa vào bảng số liệu 5.1. SGK trang 16
a, hãy vẽ biểu đồ biểu hiện sự phát triển dân số Châu Á từ năm 1950 dến 2002.
b, Qua 2 biểu đồ hãy nhận xét về số lượng, tỉ lệ dân số châu so với các châu lục khác trên
toàn thế giới.
Bài 4. Dựa vào bảng 8.1, tr 27 SGK
b, Hãy vẽ biểu đồ so sánh sản lượng khai thác, sản lượng tiêu thụ than và dầu mỏ của các
nước trong bảng
c, qua biểu đồ em có nhận xét gì?
Baì 5. Cho bảng số liệu sau : Dân số các châu lục và thế giới, năm 2002
Châu lục
Dân số (triệu người)
Châu A
3.766
Châu Âu
728
Châu Đại Dương
32
Châu Mĩ
850
Châu Phi
839
Toàn thế giới
6.215
a. Vẽ biểu đồ thể hiện tỉ lệ dân số châu Á và các châu lục khác so với thế giới.
Nhận xét về tỉ lệ dân số Châu Á so với các châu lục khác và thế giới, qua đó hãy giải
thích vì sao Châu Á đông dân
C©u 6:
Cho b¶ng sè liÖu sau:
Lao ®éng ph©n theo nhãm ngµnh ë níc ta n¨m 1989 vµ 2003.
( §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ngêi)
N¨m
1989
2003
Tæng sè
N«ng, l©m, ng, nghiÖp
C«ng nghiÖp, x©y dùng
DÞch vô
64,4
46,0
7,2
11,2
80,9
48,2
13,3
19,4
a. H·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp thÓ hiÖn c¬ cÊu lao ®éng ph©n theo nhãm ngµnh ë níc ta
n¨m 1989 – 2003.
b. Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å ®· vÏ h·y nªu nhËn xÐt vµ rót ra nh÷ng kÕt luËn cÇn thiÕt.
C©u 7
Cho b¶ng sè liÖu sau:
DiÖn tÝch rõng níc ta n¨m 2000
(§¬n vÞ:ngh×n ha)
Tæng c«ng
Rõng s¶n xuÊt
Rõng phßng hé
Rõng ®Æc dông
11573,0
4733,0
5397,0
1442,5
a/Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện cơ cấu rừng?
b/NhËn xÐt c¬ cÊu c¸c lo¹i rõng cã ë níc ta?
C©u 8. Cho b¶ng sè liÖu sau:
Sè d©n thµnh thÞ vµ tØ lÖ d©n thµnh thÞ ë níc ta thêi kú 1985 – 2003.
Tiªu chÝ
1985
1990
1995
1997
2000
2003
Sè d©n th
11,4
12,9
14,9
16,8
18,8
20,9
µnh thÞ
( triÖu ngêi)
TØ lÖ d©n thµnh thÞ
18,19
19,51
20,75
22,60
24,18
25,80
(%)
a .VÏ biÓu ®å thÝch hîp nhÊt thÓ hiÖn số dân và tỉ lệ dân thành thị ở nước ta thời kì
1985-2003.
b.Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å ®· vÏ h·y rót ra nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch.
C©u 9:
Dùa vµo b¶ng sè lîng sè liÖu díi ®©y.
Tèc ®é t¨ng d©n sè, s¶n lîng l¬ng thùc vµ b×nh qu©n l¬ng thùc theo ®Çu ngêi ë ®ång
b»ng s«ng Hång ( N¨m 1975 =100%)
( §¬n vÞ tÝnh:%)
N¨m
1995
1998
2000
2002
D©n sè
100.0
103,5
105.0
108,2
S¶n lîng l¬ng thùc
100.0
117,7
128,6
131,1
B×nh qu©n l¬ng thùc theo ®Çu ngêi
100.0
113,8
121,6
121,2
a.
H·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp nhÊt thÓ hiÖn tèc ®é t¨ng d©n sè, s¶n lîng l¬ng
thùc vµ b×nh qu©n l¬ng thùc theo ®Çu ngêi ë ®ång b»ng s«ng Hång.
b. Tõ biÓu ®å ®· vÏ, nªu nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch vÒ sù thay ®æi cña d©n sè, s¶n lîng l¬ng
thùc vµ b×nh qu©n l¬ng thùc theo ®Çu ngêi ë ®ång b»ng s«ng Hång thêi kú trªn.
Câu 10: Cho bảng số liệu sau:
Sản lượng thuỷ sản của nước ta thời kì 1990 – 2005 (nghìn tấn)
1990
1995
2000
2005
Tổng số
890,6
1 584,4
2 250,5
3 465,9
Khai thác
728,5
1 195,3
1 660,9
1 987,9
Nuôi trồng
162,1
389,1
589,6
1 478,0
a.Vẽ biểu đồ thích hợp nhất so sánh sản lượng thuỷ sản khai thác và nuôi trồng ở nước
ta thời kì 1990 – 2005.
b. Từ bảng số liệu và biểu đồ đã vẽ nêu nhận xét.
- Xem thêm -