Tài liệu Bai tap vat ly 7 nang cao

Bài tập vật lý 7 Ch­¬ng I. Quang häc NhËn biÕt ¸nh s¸ng- Nguån s¸ng vµ vËt s¸ng I. KiÕn thøc c¬ b¶n - M¾t chØ cã thÓ nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta vµ g©y c¶m gi¸c s¸ng. - Chóng ta chØ nh×n thÊy vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ nã truyÒn ®Õn m¾t ta. - Nguån s¸ng lµ vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng. VËt s¸ng gåm nguån s¸ng vµ nhøng vËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã. II. bµi tËp c¬ b¶n 1. H­íng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 1.1. §¸p ¸n: c©u C. 1.2 . Ta biÕt nguån s¸ng lµ nh÷ng vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng. V× thÕ ta thÊy c¸c vËt nh­ : C©y nÕn ®ang ch¸y ; MÆt trêi vµ ®Ìn èng ®ang ch¸y s¸ng lµ nguån s¸ng. Cßn m¶nh chai s¸ng lªn nhê cã ¸nh n¾ng chiÕu vµo nªn nã lµ vËt s¸ng chø kh«ng ph¶i nguån s¸ng. 1.3. Khi ë trong phßng gç ®ãng kÝn m¾t ta kh«ng nh×n thÊy m¶nh giÊy tr¾ng v× kh«ng cã ¸nh s¸ng chiÕu vµo m¶nh giÊy, do ®ã m¶nh giÊy kh«ng h¾t ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta. 1.4. Ta nh×n thÊy c¸c vËt xung quanh miÕng b×a ®en do vËy ph©n biÖt ®­îc miÕng b×a ®en víi c¸c vËt xung quanh nã. 1.5. G­¬ng kh«ng ph¶i lµ nguån s¸ng v× nã kh«ng tù ph¸t s¸ng mµ chØ h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã. 2. Bµi tËp n©ng cao 1.6. Nh÷ng vËt sau ®©y vËt nµo lµ nguån s¸ng: a. B¶ng ®en b. Ngän nÕn ®ang ch¸y c. Ngän nÕn d. MÆt tr¨ng e. MÆt trêi vµ c¸c ng«i sao f. ¶nh cña chóng ta trong g­¬ng. 1.7. T¹i sao ta kh«ng nh×n thÊy c¸c vËt trong tñ khi ®ãng kÝn? 1.8. V× sao khi ®äc s¸ch ng­êi ta th­êng ngåi n¬i cã ¸nh s¸ng thÝch hîp? 1.9. T¹i sao khi ®i trong ®ªm tèi ng­êi ta sö dông ®Ìn pin hoÆc ®uèc s¸ng? 1.10. T¹i sao cïng mét lo¹i mùc, viÕt trªn giÊy tr¾ng ta thÊy râ h¬n khi viÕt trªn giÊy sÉm mµu? 1.11. V× sao trªn ®Çu kim vµ c¸c con sè cña ®ång hå ng­êi ta l¹i s¬n “ D¹ quang”? 1.12. T¹i sao trªn mÆt c¸c ®­êng nhùa ( mµu ®en) ng­êi ta l¹i s¬n c¸c v¹ch ph©n luång b»ng mµu tr¾ng ? Đào Mạnh Tuyên 1 THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 1.13. B»ng kiÕn thøc vËt lý h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: :” Tèi nh­ hò nót”? 1.14. T¹i sao trªn c¸c dông cô ®o l­êng c¸c v¹ch chØ thÞ ng­êi ta l¹i s¬n cã mµu s¾c kh¸c víi dông cô? 1.15. B»ng c¸ch nµo ®Ó ph©n biÖt nh÷ng n¬i cã luång ¸nh s¸ng cña ®Ìn pin vµ n¬i kh«ng cã luång ¸nh s¸ng ®i qua ( kh«ng ®Ó m¾t n¬i cã ¸nh s¸ng ®i qua). 3.C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm 1.16. Nh÷ng vËt sau ®©y vËt nµo lµ nguån s¸ng: A. B¶ng ®en B. Ngän nÕn ®ang ch¸y C. Ngän nÕn D. MÆt tr¨ng E. ¶nh cña chóng ta trong g­¬ng. Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn. 1.17. Chóng ta kh«ng nh×n thÊy c¸c vËt trong tñ khi ®ãng kÝn lµ do: A. C¸c vËt kh«ng ph¸t ra ¸nh s¸ng. B. ¸nh s¸ng tõ vËt kh«ng truyÒn ®i. C. ¸nh s¸ng kh«ng truyÒn ®­îc ®Õn m¾t ta D. VËt kh«ng h¾t ¸nh s¸ng v× tñ che ch¾n. E. Khi ®ãng kÝn c¸c vËt kh«ng s¸ng. Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn. 1.18. Khi ®äc s¸ch ng­êi ta th­êng ngåi n¬i cã ¸nh s¸ng thÝch hîp bëi v×: A. ¸nh s¸ng qu¸ m¹nh g©y c¶m gi¸c chãi lµm mái m¾t. B. ¸nh s¸ng yÕu g©y c¨ng th¼ng cho m¾t C. ¸nh s¸ng thÝch hîp lµm m¾t ta kh«ng c¨ng th¼ng D. Gióp m¾t tho¶i m¸i khi ®äc s¸ch. E. C¸c nhËn ®Þnh trªn ®Òu ®óng. 1.19. Khi ®i trong ®ªm tèi ng­êi ta sö dông ®Ìn pin hoÆc ®uèc s¸ng bëi: A. Khi ®­îc chiÕu lèi ®i s¸ng lªn. B. Khi c¸c vËt s¸ng lªn ta ph©n biÖt ®­îc lèi ®i C. NÕu kh«ng chiÕu s¸ng ta kh«ng thÓ ®i ®­îc. D. Cã thÓ tr¸nh ®­îc c¸c vòng n­íc. E. Cã thÓ tr¸nh ®­îc c¸c vËt c¶n. Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn. 1.20. V× sao trªn ®Çu kim vµ c¸c con sè cña ®ång hå ng­êi ta l¹i s¬n “ D¹ quang”? Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u sau: A. ChÊt d¹ quang gióp ta ph©n biÖt giê mét c¸ch dÔ dµng . B. S¬n c¸c chÊt d¹ quang ®Ó trang trÝ cho ®ång hå ®Ñp. C. Ban ®ªm chÊt d¹ quang ph¸t s¸ng v× thÕ ta cã thÓ biÕt giê. D. S¬n c¸c chÊt d¹ quang ®Ó b¶o vÖ kim vµ c¸c con sè cña ®ång hå. E. ChÊt d¹ quang cã thÓ h¾t s¸ng tèt lµm ®ång hå s¸ng lªn. 1.21. T¹i sao trªn c¸c dông cô ®o l­êng c¸c v¹ch chØ thÞ ng­êi ta l¹i s¬n cã mµu s¾c kh¸c víi dông cô lµ nh»m: 2 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 A. §Ó trang trÝ c¸c dông cô. B. §Ó b¶o vÖ dông cô khi sö dông nhiÒu C. §Ó dÔ ph©n biÖt khi ®o ®¹c. D. §Ó g©y hÊp dÉn ng­ßi ®o ®¹c. E. §ª g©y chó ý khi tiÕn hµnh ®o ®¹c. Chon c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn. 1.22. M¾t chØ nh× thÊy vËt khi: A. Khi vËt ph¸t ra ¸nh s¸ng vÒ c¸c phÝa. B. Khi ¸nh s¸ng tõ vËt truyÒn ®i c¸c phÝa. C. Khi cã ¸nh s¸ng truyÒn ®Õn m¾t ta. D. Khi c¸c vËt ®­îc ®èt ch¸y s¸ng. E. Khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ph¸t ra thay ®æi. Chän c©u ®óng trªn c¸c nhËn ®Þnh trªn. 1.23. Chän tõ thÝch hîp ®iÒn khuyÕt hoµn chØnh c©u sau: Trong mét m«i tr­êng trong suèt (1).... ¸nh s¸ng truyÒn theo.(2)...... §¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng: A. (1) - kh«ng ®æi ; (2) - ®­êng th¼ng. B. (1) - thay ®æi ; (2) - ®­êng th¼ng. C. (1) - ®ång tÝnh ; (2) - ®­êng th¼ng. D. (1) - ®ång tÝnh ; (2) - mét ®­êng th¼ng. E. (1) - nh­ nhau ; (2) - ®­êng th¼ng. Bµi 2. Sù truyÒn ¸nh s¸ng I. KiÕn thøc c¬ b¶n - §Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng: Trong m«i tr­êng trong suèt vµ ®ång tÝnh, ¸nh s¸ng truyÒn theo ®­êng th¼ng. - §­êng truyÒn cña ¸nh s¸ng ®­îc biÓu diÔn b»ng mét ®­êng th¼ng cã h­íng gäi lµ tia s¸ng. - Chïm song song gåm c¸c tia s¸ng kh«ng giao nhau trªn ®­êng truyÒn cña chóng. - Chïm héi tô gåm c¸c tia s¸ng giao nhau trªn ®­êng truyÒn cña chóng. - Chïm ph©n kú gåm c¸c tia s¸ng loe réng ra trªn ®­êng truyÒn cña chóng. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n 1. H­íng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 2.1. Kh«ng nh×n thÊy v× ¸nh s¸ng tõ ®Ìn truyÒn theo ®­êng th¼ng CA. Khi ®ã m¾t ë phÝa d­íi ®­êng truyÒn CA, nªn ¸nh s¸ng ®Ìn kh«ng truyÒn vµo m¾t. Muèn nh×n thÊy ph¶i ®Ó m¾t trªn ®­êng truyÒn CA kÐo dµi. 2.2. Tr¶ lêi t­¬ng tù c©u C5 s¸ch gi¸o khoa. 2.3. Ta cã thÓ di chuyÓn mét mµn ch¾n cã ®ôc 1 lç nhá sao cho m¾t lu«n nh×n thÊy ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ ®Ìn. Đào Mạnh Tuyên 3 THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 2.4. LÊy miÕng b×a ®ôc lç thø hai dÆt sao cho lç cña nã trïng víi ®iÓm C. M¾t ta nh×n thÊy ®Ìn th× cã nghÜa lµ ¸nh s¸ng ®i qua C. 2. Bµi tËp n©ng cao 2.5. H·y chän c©u ®óng trong c¸c nhËn xÐt sau: a. ¸nh s¸ng lu«n lu«n truyÒn theo ®­êng th¼ng trong mäi m«i tr­êng. b. Trong n­íc ¸nh s¸ng truyÒn theo ®­êng th¼ng. c. Trong kh«ng khÝ ¸nh s¸ng truyÒn theo ®­êng th¼ng. d. ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo n­íc lu«n truyÒn theo ®­êng th¼ng. e. ¸nh s¸ng truyÒn tõ m«i tr­êng trong suèt nµy sang m«i tr­êng trong suèt kh¸c lu«n truyÒn theo ®­êng th¼ng. a. Giao nhau b. Loe réng ra 2.6. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn c. Héi tô khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau: d. Giao nhau a. Mét chïm s¸ng lµ (1).......... ............... .......... e. Ph©n kú NÕu lµ chïm (2)............. th× c¸c tia s¸ng (3)............ f. Song song b. Mét chïm s¸ng cã c¸c tia (4) ............... ®­îc gäi g. Kh«ng giao nhau lµ(5).................. 2.7. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn khuyÕt c©u sau: a. Chïm s¸ng ph©n kú ®­îc giíi h¹n bëi c¸c tia........ b. Chïm s¸ng song song ®­îc giíi h¹n bëi c¸c tia ...... c. Chïm s¸ng héi tô ®­îc giíi h¹n bëi c¸c tia............ ®Ó hoµn chØnh c¸c a. b. c. d. e. f. Song song Kh«ng song song Giao nhau Kh«ng giao nhau Loe réng ra Kh«ng loe réng 2.8. §Ó kiÓm tra ®é ph¼ng cña bøc t­êng, ng­êi thî x©y th­êng dïng ®Ìn chiÕu lµ lµ mÆt t­êng. T¹i sao? 2.9. Dïng ba tÊm b×a ®ôc lç ( h×nh 2.2 s¸ch gi¸o khoa vËt lý 7) vµ mét thanh thÐp th¼ng, nhá vµ mét ®Ìn phin. Em h·y ®­a ra ph­¬ng ¸n ®Ó kiÓm tra sù truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng. 2.10. Dïng mét tÊm b×a cã dïi mét lç nhá ®Æt ch¾n s¸ng tr­íc mét ngän nÕn ®ang ch¸y vµ quan s¸t ¶nh cña nã trªn mµn? H·y vÏ c¸c ®­êng truyÒn cña c¸c tia s¸ng xuÊt ph¸t tõ ngän nÕn. 2.11. H·y chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c nhËn xÐt sau: A. ¸nh s¸ng lu«n truyÒn theo ®­êng th¼ng trong mäi m«i tr­êng. B. Trong m«i tr­êng n­íc ¸nh s¸ng truyÒn theo ®­êng th¼ng. C. Trong m«i tr­êng kh«ng khÝ ¸nh s¸mg truyÒn theo ®­êng th¼ng. D. ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo n­íc lu«n truyÒn theo ®­êng th¼ng. E. C©u B vµ C ®óng 2.12. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn a. Giao nhau khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau: b. Loe réng ra Mét chïm s¸ng giíi h¹n bëi (1).......... .............. b. Héi tô 4 Đào Mạnh Tuyên Phương Sơn c. THCS Giao nhau d. Hai tia s¸ng Bài tập vật lý 7 NÕu lµ chïm ph©n kú th× c¸c tia s¸ng (2)............ Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: A. (1) - a ; (2) - b. B. (1) - d ; (2) - b. C. (1) - c ; (2) - b. D. (1) - e ; (2) - b. E. (1) - f ; (2) - b. 2.13. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó a.Giao nhau ®iÒn khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau: b. Loe réng ra Mét chïm s¸ng cã c¸c tia (1) ............... ®­îc gäi c. Héi tô lµ chïm (2)............................... d. Giao nhau Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: e. Hai tia s¸ng A. (1) - f ; (2) - f f. Song song B. (1) - c ; (2) - f g. C¸c tia s¸ng C. (1) - b ; (2) - f D. (1) - c ; (2) - f E. (1) - d ; (2) - f 2.14. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau: a. Chïm s¸ng ph©n kú ®­îc giíi h¹n bëi c¸c tia (1)........ a. Song song b. Chïm s¸ng song song ®­îc giíi h¹n bëi c¸c tia (2...... b. Kh«ng song song c. Giao nhau Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: d. Kh«ng giao nhau A. (1) - c ; (2) - d e. Loe réng ra B. (1) - e ; (2) - d f. Kh«ng loe réng C. (1) - c ; (2) - d D. (1) - e ; (2) - f 2.15. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®iÒn khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau: a. Song song a. Chïm s¸ng héi tô ®­îc giíi h¹n bëi c¸c tia (1)........ b. Kh«ng song song b. Chïm s¸ng song song ®­îc giíi h¹n bëi c¸c tia (2)...... c. Giao nhau Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: d. Kh«ng giao nhau A. (1) - c ; (2) - e e. Loe réng ra B. (1) - e ; (2) - d f. Kh«ng loe réng C. (1) - c ; (2) - a D. (1) - e ; (2) - f E. (1) - c ; (2) - e 2.16. Dïng mét tÊm b×a cã dïi mét lç nhá ®Æt ch¾n s¸ng tr­íc mét ngän nÕn ®ang ch¸y vµ quan s¸t ¶nh cña nã trªn mµn ta thÊy: A. ¶nh cïng chiÒu víi vËt. B. ¶nh ng­îc chiÒu víi vËt. C. ¶nh lµ mét ®iÓm s¸ng. D. Kh«ng cã ¶nh trªn mµn. E. ¶nh vµ vËt b»ng nhau. 5 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn. 2.17. Chän c©u sai trong c¸c ph¸t biÓu sau: A. Tia s¸ng lu«n tån t¹i trong thùc tÕ. B. Trong thùc tÕ ¸nh s¸ng lu«n truyÒn theo chïm s¸ng. C. Chïm s¸ng gåm nhiÒu tia s¸ng hîp thµnh. D. Chïm s¸ng lu«n ®­îc giíi h¹n bëi c¸c tia s¸ng. E. C¸c tia s¸ng trong chïm song song lu«n cïng h­íng. 2.18. T×m tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn khuyÕt hoµn chØnh c©u sau: §­êng truyÒn cña ¸nh ¸nh s¸ng ®­îc biÓu a. ®­ßng th¼ng diÔn b»ng:..(1)...... cã (2).... ®Þnh h­íng. b. ®­êng bÊt kú. §¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng? c. ®­êng cong. A. (1) - a ; (2) - e d. Mòi tªn B. (1) - a ; (2) - d e. VÐc t¬ C. (1) - b ; (2) - e D. (1) - c ; (2) - e E. (1) - b ; (2) - d Bµi 3. øng dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng I. KiÕn thøc c¬ b¶n - Bãng tèi n»mphÝa sau vËt c¶n, kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tµ nguån s¸ng truyÒn tíi. - Bãng nöa tèi n»m ë phÝa sau vËt c¶n, nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ mét phÇn cña nguån s¸ng truyÒn tíi. - NhËt thùc toµn phÇn (hay mét phÇn ) quan s¸t ®­îc ë chæ cã bãng tèi ( hay nöa bãng tèi ) cña mÆt tr¨ng trªn tr¸i ®Êt. - NguyÖt thùc x¶y ra khi mÆt tr¨ng bÞ tr¸i ®Êt che khuÊt kh«ng ®­îc mÆt trêi chiÕu s¸ng. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n 1. H­íng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 3.1. B. Ban ngµy khi MÆt tr¨ng che khuÊt mmÆt trêi, kh«ng cho ¸nh s¸ng chiÕu tõ mÆt trêi chiÕu xuèng mÆt ®Êt n¬i ta ®øng. 3.2. B. Ban ®ªm, khi MÆt tr¨ng kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ mÆt trêi v× bÞ Tr¸i ®Êt che khuÊt. 3.3. §ªm r»m MÆt trêi, Tr¸i ®Êt vµ MÆt tr¨ng míi cã kh¶ n¨ng n»m trªn cïng mét ®­êng th¼ng, khi ®ã míi míi cã thÓ chÆn ¸nh s¸ng cña mÆt trêikh«ng chochiÕu xuèng mÆt tr¨ng. 3.4. Ta biÕt c¸c tia s¸ng cña mÆt trêi chiÕu song song, c¸i cäc vµ cét ®Ìn ®Òu vu«ng gãc víi mÆt ®Êt. Đào Mạnh Tuyên 6 THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 Ta chän tû lÖ xÝch 1cm øng víi 1m ®Ó vÎ vµ x¸c ®Þnh chiÒu cao cña cét ®Ìn. Ta cã chiÒu cao h = 6,25m 2. Bµi tËp n©ng cao 3.5. T¹i sao trong c¸c líp häc, ng­êi ta l¾p nhiÒu bãng ®Ìn cïng lo¹i ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau? 3.6. Cã mét b¹n th¾c m¾c: Khi bËt ®Ìn pin thÊy ®Ìn s¸ng nh­ng kh«ng biÕt ¸nh s¸ng ®· truyÒn theo ®­êng nµo ®Õn m¾t ta? B»ng thùc nghiÖm em h·y chøng tá cho b¹n biÕt ®­îc ®­êng truyÒn cña ¸nh s¸ng tõ ®Ìn ®Õn m¾t lµ ®­êng th¼ng. 3.7. B»ng kiÕn thøc vËt lý h·y gi¶i thÝch t¹i sao khi x©y dùng c¸c ®Ìn biÓn (H¶i ®¨ng) ng­êi ta th­êng x©y nã trªn cao. 3.8. H·y gi¶i thÝch t¹i sao khi ta ®øng tr­íc ngän ®Ìn: ®øng gÇn ta thÊy bãng lín cßn ®øng xa thÊy bãng nhá h¬n? 3.9. B»ng kiÕn thøc vËt lý em h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: “ Cäc ®Ìn tèi ch©n”. 3. C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm 3.10. Trong c¸c líp häc, ng­êi ta l¾p nhiÒu bãng ®Ìn cïng lo¹i ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau nh»m môc ®Ých: A. C¸c vÞ trÝ ®Òu ®ñ ®é s¸ng cÇn thiÕt. B. Häc sinh kh«ng bÞ lo¸ khi nh×n lªn b¶ng. C. Tr¸nh bãng ®en vµ bãng mê cña ng­êi hoÆc vµ tay. D. C©u A vµ B ®óng . E. C¶ A, B vµ C ®Òu ®óng. Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn 3.11. Mét vËt ch¾n s¸ng ®Æt tr­íc mét nguån s¸ng, khi ®ã: A. PhÝa sau nã lµ mét vïng bãng ®en. B. PhÝa sau nã lµ mét vïng nöa tèi. C. PhÝa sau nã lµ mét vïng võa bãng ®en vµ nöa tèi. D. PhÝa sau nã lµ mét vïng bãng ®en xen kÎ nöa tèi. E. PhÝa sau nã lµ mét vïng bãng ®en vµ hai vïng nöa tèi. Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn. 3.12. Khi cã hiÖn t­îng nhËt thùc toµn phÇn xÈy ra ta thÊy: A. MÆt ®Êt bÞ che khuÊt hoµn toµn ¸nh n¾ng mÆt trêi. B. MÆt trêi bÞ che khuÊt hoµn toµn, xung quanh cã tai löa. C. MÆt trêi bÞ che khuÊt vµ kh«ng thÊy tia s¸ng nµo cña mÆt trêi. D. Mét phÇn mÆt trêi bÞ che khuÊt, phÇn cßn l¹i lµ bãng nöa tèi. E. Mét phÇn MÆt trêi bÞ che khuÊt vµ thÊy c¸c tai löa cña mÆt trêi Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn. 3.13. Khi cã hiÖn t­îng nguyÖt thùc toµn phÇn xÈy ra ta thÊy: A. MÆt tr¨ng bÞ che khuÊt hoµn toµn ¸nh n¾ng mÆt trêi. B. MÆt tr¨ng bÞ che khuÊt hoµn toµn, xung quanh cã tai löa. 7 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 C. MÆt tr¨ng bÞ che khuÊt vµ kh«ng thÊy tia s¸ng nµo cña mÆt trêi. D. Mét phÇn mÆt tr¨ng bÞ che khuÊt, phÇn cßn l¹i lµ bãng nöa tèi. E. Mét phÇn MÆt tr¨ng bÞ che khuÊt vµ thÊy c¸c tia s¸ng mÆt trêi 3.14.Vïng nöa tèi lµ: A. Vïng n»m sau vËt ch¾n s¸ng vµ kh«ng cã ¸nh s¸ng chiÕu tíi. B. Vïng chØ nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ mét phÇn cña nguån s¸ng. C. Vïng võa cã ¸nh s¸ng chiÕu tíi võa lµ bãng ®en. D. Vïng n»m c¹nh v©th ch¾n s¸ng. E. Nã chiÕm mét phÇn lín diÖn tÝch cña bãng ®en. Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn. 3.15. Mét vËt ch¾n s¸ng ®Æt tr­íc mét nguån s¸ng nhá ( nguån ®iÓm). PhÝa sau nã sÏ lµ: A. Mét vïng tèi. B. Mét vïng nöa tèi. C. Mét vïng bãng ®en D. Mét vïng tèi lÉn nöa tèi. E. Vïng nöa tèi vµ mét phÇn vïng nöa tèi. §¸p ¸n nµo trªn ®©y ®óng? 3.16. T¹i mét n¬i cã xÈy ra nhËt thùc mét phÇn, khi ®ã: A. Ng­êi ë ®ã kh«ng nh×n thÊy mÆt tr¨ng. B. Ng­êi ë ®ã chØ nh×n thÊymét phÇn mÆt tr¨ng. C. ë ®ã n»m trong vïng bãng tèi cña mÆt tr¨ng. D. Ng­êi ë ®ã kh«ng nh×n thÊy mét phÇn mÆt trêi. E. Ng­êi ë ®ã kh«ng nh×n thÊy mÆt tr¨nglÉn mÆt trêi. C©u tr¶ lêi nµo trªn ®©y ®óng. 3.17. Bãng tèi lµ nh÷ng n¬i: A. Vïng kh«ng gian phÝa sau vËt c¶n ch¾n ¸nh s¸ng cña nguån s¸ng. B. Vïng kh«ng gian kh«ng cã ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng chiÕu tíi. C. PhÇn trªn mµn kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng chiÕu tíi. D. Nh÷ng n¬i kh«ng cã ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng chiÕu tíi E. Lµ nh÷ng h×nh ¶nh ®­îc chiÕu lªn trªn mµn. Bµi 4. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng I. KiÕn thøc c¬ b¶n - HiÖn t­îng xÈy ra khi chiÕu mét tia s¸ng vµo g­¬ng bÞ g­¬ng h¾t trë l¹i m«i tr­êng cò. HiÖn t­îng ®ã gäi lµ hiÖn t­îng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. - §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng: + Tia ph¶n x¹ n»m trong mÆt ph¼ng chøa tia tíi vµ ®­êng ph¸p tuyÕn cña g­¬ng t¹i ®iÓm tíi. + Gãc ph¶n x¹ b»ng gãc tíi. Đào Mạnh Tuyên 8 THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n 1. H­íng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 4.1. VÏ ph¸p tuyÕn IN sau ®ã x¸c ®Þnh i’ = i Gãc ph¶n x¹ i’ = i = 600 4.2. A. 200 S N 4.3. a. VÏ ph¸p tuyÕn IN, x¸c ®Þnh i’ = i sau ®ã x¸c ®Þnh tia ph¶n x¹. b. Tõ vÞ trÝ I ta vÏ mét tia n»m ngang sau ®ã dùng I ®­êng ph©n gi¸cIN cña gãc t¹o bëi tia tíi vµ tia n»m ngang VÏg­¬ng vu«ng gãc víi IN . 4.4. B­íc 1. Tai mét ®iÓm I ta vÏ tia ph¶n x¹ IM sau ®ã vÏ ph¸p tuyÕn IN vµ x¸c ®Þnh gãc tíi i’ = i ta cã tia S1I. B­íc 2. T­¬ng tù ta x¸c ®Þnh tia S2K R N M I K 2. Bµi tËp n©ng cao 4.5. Mét tia s¸ng SI ®Ëp vµo g­¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g­¬ng mét gãc 300. Hái gãc tíi cña tia SI lµ bao nhiªu? 4.6. Khi chiÕu mét tia SI ®Ëp vµo g­¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g­¬ng mét gãc 300. NÕu gi÷ nguyªn tia tíi vµ quay g­¬ng mét gãc 100 th× tia ph¶n x¹ quay mét gãc lµ bao nhiªu? 4.7. Cho biÕt gãc t¹o bëi gi÷a tia tíi vµ tia ph¶n x¹ lµ 600. B»ng c¸ch vÏ h·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña g­¬ng? 4.8. §Æt hai g­¬ng ph¼ng vu«ng gãc víi I nhau chiÕu mét tia s¸ng SI bÊt kú vµo g­¬ng G1. H·y vÏ ®­êng ®i cña tia s¸ng qua G1,G2. I Cho biÕt tia ph¶n x¹ qua G2 cã ph­¬ng nh­ thÕ nµo ®èi víi tia tíi SI? 4.9. ChiÕu mét tia s¸ng SI lªn mÆt g­¬ng ph¼ng a. VÏ tia ph¶n x¹ (kh«ng dïng th­íc ®o ®é) b. X¸c ®Þnh vÞ trÝ g­¬ng ®Ó tia ph¶n x¹ vu«ng gãc víi tia tíi. 4.10. Cho hai ®iÓm M vµ N cïng víi g­¬ng ph¼ng ( h×nh vÏ ). H·y vÏ tíi qua M ®Õn I trªn g­¬ng vµ ph¶n x¹ qua N? 4.11. Cho mét tia s¸ng SI chiÕu ®Õn mÆt cña mét g­¬ng ph¼ng vµ t¹o víi mÆt g­¬ng mét gãc 300. Hái ph¶i quay g­¬ng mét gãc 9 Đào Mạnh Tuyên S S I M * N * S THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 bao nhiªu vµ theo chiÒu nµo ®Ó cã tia ph¶n x¹ cã ph­¬ng n»m ngang? 4.12. Cho hai g­¬ng ph»ng hîp víi nhau mét gãc 600 vµ h­íng mÆt ph¶n x¹ vµo nhau. Hái chiÕu tia tíi SI t¹o víi mÆt g­¬ng G1 mét gãc bao nhiªu ®Ó tia ph¶n x¹ cuèi cïng t¹o víi mÆt g­¬ng G2 mét gãc 600? 4.13. Ng­êi ta ®Æt hai g­¬ng ph¼ng G1 vµ G2 hîp víi nhau mét gãc, Mét ®iÓm s¸ng S c¸ch ®Òu hai g­¬ng. Hái gãc gi÷a hai g­¬ng ph¶i b»ng bao nhiªu ®Ó sau hai lÇn ph¶n x¹ th× tia s¸ng h­íng th¼ng vÒ nguån. I I S O K S* G1 R G2 3. C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm 4.14. Mét tia s¸ng SI ®Ëp vµo g­¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g­¬ng mét gãc 300. Khi ®ã gãc tíi cña tia tíi SI lµ: A. 300 ; B. 600 C. 900 D. 450 E. 750 Chän kÕt qu¶ ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn. 4.15. Khi chiÕu mét tia SI ®Ëp vµo g­¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g­¬ng mét gãc 300. NÕu gi÷ nguyªn tia tíi vµ quay g­¬ng mét gãc 200 th× tia ph¶n x¹ sÏ quay mét gãc: A. 300 ; B. 600 C. 200 ; D. 400 ; E. 200 Chän kÕt qu¶ ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn. 4.16. Cho biÕt gãc t¹o bëi gi÷a tia tíi vµ tia ph¶n x¹ lµ 600. NÕu quay g­¬ng 150 th× khi ®ã gãc t¹o bëi gi÷a tia tíi vµ tia ph¶n x¹ b»ng: A. 300 hoÆc 750. B. 300 hoÆc 450. C. 300 hoÆc 900. D. 450 hoÆc 750. E. 600 hoÆc 750. Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn. 4.17. §Æt hai g­¬ng ph¼ng vu«ng gãc víi nhau chiÕu mét tia s¸ng SI bÊt kú vµo g­¬ng G1 cã gãc tíi i = 300. Tia ph¶n x¹ cuèi cïng qua G2 cã ph­¬ng nh­ thÕ nµo ®èi víi tia tíi SI? Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: A. Vu«ng gãc víi SI. B. Song song víi SI. C. Cã ph­¬ng c¾t tia SI D. Hîp víi SI 300. E. Hîp víi SI 600. 4.18. ChiÕu mét tia s¸ng SI vu«ng gãc mÆt g­¬ng ph¼ng. Khi ®ã gãc gi÷a tia tíi vµ tia ph¶n x¹ b»ng: 10 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 A. 1800 ; B. 00 C. 900 ; D. 00 hoÆc 900 E. 900 hoÆc 1800 Chän kÕt qu¶ ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn. 4.19. Cho hai g­¬ng ph»ng hîp víi nhau mét gãc 600 vµ h­íng mÆt ph¶n x¹ vµo nhau. Hái chiÕu tia tíi SI t¹o víi mÆt g­¬ng G1 mét gãc bao nhiªu ®Ó tia ph¶n x¹ cuèi cïng t¹o víi mÆt g­¬ng G2 mét gãc 600? §¸p ¸n nµo ®óng trong c¸c c©u sau: A. 300 ; B. 600 C. 450 ; D. 750 E. 150 S 4.20. Ng­êi ta ®Æt hai g­¬ng ph¼ng G1 vµ G2 * hîp víi nhau mét gãc  , Mét ®iÓm s¸ng S c¸ch ®Òu hai g­¬ng. Hái gãc  gi÷a hai g­¬ng ph¶i b»ng bao nhiªu ®Ó sau hai lÇn ph¶n x¹ th× tia s¸ng quay ng­îc vÒ nguån. G1 G2 Chän c©u ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: A.  = 150 B.  = 600 C.  = 450 D.  = 750 E.  = 300 4.21. Khi chiÕu mét tia s¸ng vu«ng gãc víi mÆt g­¬ng ph¼ng, Khi ®ã: A. Kh«ng cã tia ph¶n x¹. B. Tia ph¶n x¹ biÕn mÊt. C. Gãc tíi b»ng 900. D. Gãc ph¶n x¹ b»ng 900 E. Gãc ph¶n x¹ b»ng 00 Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 5. ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng I. KiÕn thøc c¬ b¶n - ¶nh ¶o t¹o bëi g­¬ng ph¼ng kh«ng høng ®­îc trªn mµn vµ cã ®é lín b»ng vËt. - Kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm cña vËt ®Õn g­¬ng b»ng kho¶ng c¸ch tõ ¶nh ®Õn cña ®iÓm ®ã ®Õn g­¬ng. - C¸c tia s¸ng tõ ®iÓm s¸ng S cho tia ph¶n x¹ cã ®­êng kÐo dµi qua ¶nh ¶o S’. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n 2. H­íng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa S * N N’ R 5.1. C. Kh«ng høng ®­îc trªn mµn vµ lín R’ 11 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 b»ng vËt. 5.2. a. VÏ ¶nh ( h×nh bªn) SS’ vu«ng gãc víi g­¬ng vµ SH = HS’ H b. VÏ SI, SK vµ c¸c ph¸p tuyÕn IN vµ KN’ sau ®ã lÊy i’ = i ta cã hai tia ph¶n x¹ IR vµ KR’kÐo dµi chóng gÆp nhau t¹i S’ S’* theo c¸ch a. A 5.3. §Ó vÏ ¶nh cña vËt AB ta dùng AA’ vu«ng gãc víi g­¬ng sao cho AH = A’H. T­¬ng tù ta cã BB’ H vu«ng gãc víi g­¬ng BH = HB’. Nèi A’B’ ta cã ¶nh cña AB.NÕu vÏ ®óng ta dÔ thÊy gãc bëi gi÷a A’B’ víi g­¬ng b»ng 600 A I K B B’ A * 5.4. a. Tõ S vÐ SS’ vu«ng gãc víi g­¬ng sao cho SH = S’H ta ®­îc ¶nh S’ b. Tõ S’ nèi S’A c¾t g­¬ng t¹i I, nèi SI ta cã tia tíi cÇn t×m S* S’* 2. Bµi tËp n©ng cao 5.5. Mét ®iÓm s¸ng S c¸ch mÐp g­¬ng ph¼ng mét kho¶ng l ( h×nh vÏ). Hái ph¶i ®Æt m¾t trong kho¶ng nµo ®Ó nh×n thÊy ¶nh cña S qua g­¬ng? S * l 5.6. Mét tam gi¸c vu«ng ®Æt tr­íc mét g­¬ng ph¼ng ( h×nh bªn). B»ng phÐp vÏ h·y x¸c ®Þnh ¶nh cña tam gi¸c nµy qua g­¬ng ph¼ng. 5.7. Khi quan s¸t ¶nh cña m×nh trong g­¬ng b¹n Nam th¾c m¾c: T¹i sao ¶nh cña m×nh cïng chiÒu víi m×nh m¸ ¶nh cña Th¸p rïa Hå g­¬m l¹i lén ng­îc? T¹i sao vËy? B»ng kiÕn thøc cña m×nh h·y gi¶i ®¸p th¾c m¾c trªn cña b¹n Nam. 5.8. Hai g­¬ng ph¼ng G1 vµ G2 hîp víi nhau mét gãc  . Gi÷a hai g­¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g­¬ng thø nhÊt c¸ch S mét kho¶ng 6cm; qua g­¬ng thø 2 c¸ch S 8cm, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh lµ 10 cm. TÝnh gãc  gi÷a hai g­¬ng. Đào Mạnh Tuyên 12 THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 5.9. Mét vËt n»m trªn mÆt bµn n»m ngang. §Æt mét g­¬ng ph»ng chÕch 450 so víi mÆt bµn. Hái ¶nh cña vËt n»m theo ph­¬ng nµo? 5.10. Hai g­¬ng ph¼ng ®Æt song song víi nhau, h­íng mÆt ph¶n x¹ vµo nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng l = 1m. Mét vËt AB song song víi hai g­¬ng c¸ch g­¬ng G1 mét kho¶ng 0,4m . TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh thø nhÊt cña AB qua hai g­¬ng G1, G2. 5.11. Hai g­¬ng ph¼ng G1 vµ G2 vu«ng gãc víi nhau. Gi÷a hai g­¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g­¬ng thø nhÊt c¸ch mét kho¶ng 6cm; qua g­¬ng thø 2 c¸ch S mét kho¶ng 8cm. TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh trªn. 3. C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm 5.12. Tõ mét ®iÓm s¸ng S tr­íc g­¬ng ( h×nh vÏ ) Mét chïm tia ph©n kú giíi h¹n bëi hai tia SI vµ SK ®Ëp vµo g­¬ng. Khi ®ã chïm ph¶n x¹ lµ: A. Chïm héi tô B. Cã thÓ lµ chïmhéi tô B. Chïm song song C. Chïm ph©n kú D. Kh«ng thÓ lµ chïm ph©n kú. 5.13. Mét ®iÓm s¸ng S c¸ch mÐp g­¬ng ph¼ng mét kho¶ng l ( h×nh vÏ). Kho¶ng nh×n thÊy ¶nh cña S qua g­¬ng ®­îc giíi h¹n bëi: S* I S * l I K P A. Tia ph¶n x¹ cña tia SI vµ SK B. Tia ph¶n x¹ cña tia SI vµ SP C. Tia ph¶n x¹ cña tia SK vµ SP D. Hai vïng nãi trªn ®Òu ®óng. E. Tuú thuéc vµo c¸ch ®Æt m¾t. 5.14. ¶nh cña mét vËt qua g­¬ng ph¼ng lµ : A. ¶nh ¶o, lín b»ng vËt vµ ®èi xøng qua g­¬ng. B. ¶nh ¶o, lín h¬n vËt, ®èi xøng ng­îc qua g­¬ng. C. ¶nh ¶o, lín b»ng vËt, ®èi xøng víi vËt. D. ¶nh ¶o, lín b»ng vËt kh«ng ®èi xøng víi vËt. E. ¶nh ¶o, cao b»ng vËt vµ ®èi xøng lén ng­îc. Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn. Đào Mạnh Tuyên 13 THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 5.15. Hai g­¬ng ph¼ng G1 vµ G2 hîp víi nhau mét gãc  . Gi÷a hai g­¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g­¬ng thø nhÊt c¸ch S mét kho¶ng 6cm; qua g­¬ng thø 2 c¸ch S 8cm, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh lµ: A. 12cm B. 8 cm C. 6cm D. 10cm E. 14cm. Chän kÕt qu¶ ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn. 5.16. Mét vËt n»m trªn mÆt bµn n»m ngang. §Æt mét g­¬ng ph»ng chÕch 450 so víi mÆt bµn. Hái ¶nh cña vËt n»m theo ph­¬ng nµo? C©u tr¶ lêi nµo sau ®©y ®óng nhÊt. A. N»m theo ph­¬ng chÕch 450. B. N»m theo ph­¬ng chÕch 750. C. N»m theo ph­¬ng chÕch 1350. D. N»m theo ph­¬ng th¼ng ®øng. E. Theo ph­¬ng n»m ngang. 5.17. Hai g­¬ng ph¼ng ®Æt song song víi nhau, h­íng mÆt ph¶n x¹ vµo nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng l = 1m. Mét vËt AB song song víi hai g­¬ng c¸ch g­¬ng G1 mét kho¶ng 0,4m . TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh thø nhÊt cña AB qua hai g­¬ng G1, G2. KÕt qu¶ nµo sau ®©y ®óng: A. 1,2m B. 1,6m E. 1,4m F. 2m G. 2,2m 5.18. Hai g­¬ng ph¼ng ®Æt song song víi nhau, h­íng mÆt ph¶n x¹ vµo nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng l . Mét vËt AB n»m trong kho¶ng gi÷a hai g­¬ng. Qua hai g­¬ng cho: A. 2 ¶nh. C. 6 ¶nh. D. 10 ¶nh. E. 18 ¶nh F. V« sè ¶nh. Chän kÕt qu¶ ®óng trong c¸c tr¶ lêi trªn. 5.19. Hai g­¬ng ph¼ng G1 vµ G2 vu«ng gãc víi nhau. Gi÷a hai g­¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g­¬ng thø nhÊt c¸ch mét kho¶ng 6cm; qua g­¬ng thø 2 c¸ch S mét kho¶ng 8cm. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh trªn b»ng: A. 6cm 14 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 B. 14cm C. 12cm D. 10cm E. 8cm Chän c©u ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn. 7. G­¬ng cÇu låi I. KiÕn thøc c¬ b¶n - ¸nh s¸ng ®Õn g­¬ng cÇu låi ph¶ x¹ tu©n theo ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. - ¶nh t¹o bëi g­¬ng cÇu låi nhá h¬n vËt. - Vïng nh×n thÊy cña g­¬ng cÇu låi lín h¬n vïng nh×n thÊy cña g­¬mh ph¼ng. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n 1. H­íng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 7.1. A. Kh«ng høng ®­îc trªn mµn, nhá h¬n vËt. 7.2. C. Vïng nh×n thÊy cña g­¬ng cÇu låi lín h¬n vïng nh×n thÊy cña g­¬ng ph¼ng. 7.3. MÆt ngoµi c¸i th×a bãng, c¸i n¾p cèc bãng, c¸i vung nåi bãng. Cµng ®­a vËt l¹i gÇn g­¬ng ¶nh cµng lín. 7.4. Tõ hµng däc trong « in ®Ëm lµ: ¶nh ¶o 1. Hµng ngang thø nhÊt: ¶nh ¶o 2. Hµng ngang thø hai: G­¬ng cÇu 3. Hµng ngang thø ba : NhËt thùc 4. Hµng ngang thø t­ : ph¶n x¹ 5. Hµng ngang thø n¨m: Sao 2. Bµi tËp n©ng cao 7.5. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó diÒn khuyÕt hoµn chØnh c¸c c©u sau: a. G­¬ng cÇu låi lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. b. MÆt ph¶n x¹ cña g­¬ng cÇu låi quay vÒ phÝa (3)...... c. ¶nh cña vËt tr­íc g­¬ng (4) ....... vµ g­¬ng (5)....... ®Òu lµ (6)..... a. b. c. d. e. f. g. h. Mét phÇn T©m Xa t©m Ph¼ng CÇu ThËt ¶o ph¶n x¹ 7.6. T¹i sao ng­êi ta th­êng dïng g­¬ng cÇu låi l¾p ®Æt vµo xe cé vµ c¸c chæ gÊp khóc trªn c¸c trôc ®­êng giao th«ng mµ Ýt khi dïng g­¬ng ph¼ng? 7.7. H·y vÔ ¶nh cña mét ®iÓm s¸ng s tr­íc g­¬ng c©u låi. Đào Mạnh Tuyên 15 THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 7.8. Cho S vµ S’ lµ vËt vµ ¶nh qua g­¬ng cÇu låi. ®­êng th¼ng xx’ lµ ®­êng nèi t©m vµ ®Ønh cña g­¬ng. B»ng phÐp vÏ h·y x¸c ®Þnh ®Ønh g­¬ng vµ t©m cña g­¬ng. S * S’ * x 7.9. x’ H·y vÔ ¶nh cña vËt AB qua g­¬ng cÇu låi A B O 7.10. Cho AB vµ A’B’ lµ vËt vµ ¶nh qua g­¬ng cÇu låi b»ng phÐp vÏ h·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña g­¬ng, t©m g­¬ng. A A’ B B’ 7.11. Cho S vµ S’ lµ hai ®iÓm s¸ng vµ ®­êng th¼ng xx’ lµ ®­êng nèi t©m vµ ®Ønh cña g­¬ng cÇu låi. B»ng phÐp vÏ h·y x¸c ®Þnh ®Ønh g­¬ng vµ t©m cña g­¬ng. S * x x’ * S’ 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 7.12. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó diÒn khuyÕt hoµn chØnh c¸c c©u sau: a. Mét phÇn G­¬ng cÇu låi lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. b. T©m MÆt ph¶n x¹ cña g­¬ng cÇu låi quay vÒ phÝa (3)...... c. Xa t©m §¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng? d. Ph¼ng A. (1)- a; (2) - g; (3) -f e. GÇn t©m B. (1)- a; (2) - g; (3) - g f. §Ønh g­¬ng C. (1)- a; (2) - g; (3) - e g. ph¶n x¹ D. (1)- a; (2) - g; (3) - c E. (1)- a; (2) - d; (3) - c 7.13. §Ó nh× thÊy ¶nh cña mét vËt trong g­¬ng cÇu låi khi ®ã: A. M¾t ta ph¶i nh×n vµo phÝa g­¬ng. 16 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 B. M¾t nh×n th¼ng vµo vËt s¸ng C. M¾t ®Æt vµo vÞ trÝ cã chïm ph¶n x¹. D. M¾t lu«n ®Ó phÝa tr­íc g­¬ng. E. M¾t ph¶i ®Æt ë gÇn g­¬ng. Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c tr¶ lêi trªn. 7.14. ¶nh cña mét ngän nÕn t¹o bëi g­¬ng cÇu låi lµ: A. Mét ¶nh ¶o b»ng vµ ng­îc chiÒu víi vËt. B. Mét ¶nh thËt bÐ h¬n vËt ®èi xøng víi vËt qua g­¬ng. C. Mét ¶nh ¶o bÐ h¬n vËt ®èi xøng víi vËt qua g­¬ng. D. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n bÐ h¬n vËt. E. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n lín h¬n vËt. Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 7.15. Ng­êi ta ®Æt hai ngän nÕn gièng hÖt nhau, mét tr­íc g­¬ng cÇu låi vµ mét tr­íc g­¬ng ph¼ng víi nh÷ng kho¶ng c¸ch nh­ nhau. Khi ®ã: A. ¶nh qua g­¬ng cÇu låi lín h¬n ¶nh qua g­¬ng ph¼ng. B. ¶nh qua g­¬ng cÇu låi bÐ h¬n ¶nh qua g­¬ng ph¼ng. C. ¶nh qua g­¬ng cÇu låi b»ng ¶nh qua g­¬ng ph¼ng. D. ¶nh lu«n ®èi xøng víi vËt qua qua c¸c g­¬ng. E. ¶nh kh«ng ®èi xøng víi vËt qua qua c¸c g­¬ng. Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 7.16. Mét ®iÓm s¸ng S n»m tr­íc g­¬ng cÇu låi khi ®ã: A. Chïm ph¶n x¹ sÏ lµ mét chïm héi tô xem nh­ xuÊt ph¸t tõ ¶nh cña S. B. Chïm ph¶n x¹ lµ mét chïm song song xem nh­ xuÊt ph¸t tõ ¶nh cña S. C. Chïm ph¶n x¹ lµ mét chïm ph©n kú xem nh­ xuÊt ph¸t tõ ¶nh cña S. D. Chïm héi tô hay ph©n kú phô thuéc vµo vÞ trÝ ®Æt vËt. E. Chïm ph¶n x¹ kh«ng thÓ lµ chïm song song. Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 7.17. Vïng nh× n thÊy cña g­¬ng cÇu låi so víi vïng nh×n thÊy cña g­¬ng ph¼ng lu«n: A. BÐ h¬n. B. Lín h¬n. C. B»ng nhau . D. BÐ h¬n hay lín h¬n phô tuéc vµo vÞ trÝ ®Æt m¾t. E. Lín h¬n hay bÐ h¬n tuú vµo ®­êng kÝnh cña chóng. Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 7.18. ¶nh cña vËt s¸ng qua g­¬ng cÇu låi lµ: A. ¶nh ¶o cã thÓ høng ®­îc trªn mµn. B. ¶nh ¶o lín h¬n vËt. 17 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 C. ¶nh ¶o cã thÓ quay phim chôp ¶nh ®­îc. D. ¶nh ¶o kh«ng chôp ¶nh ®­îc. E. ¶nh ¶o hay ¶nh thËt tuú thuéc vµo vÞ trÝ cña vËt. Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 7.19. G­¬ng cÇu låi cã ®Æc ®iÓm nh­ sau: A. T¹o ra ¶nh ¶o cña c¸c vËt ®Æt tr­íc g­¬ng. B. Vïng nh×n thÊy cña g­¬ng cÇu låi lín. C. T¹o ra ¶nh ¶o nhá h¬n vËt vµ cïng phÝa víi vËt. D. Vïng qua s¸t ®­îc nhá h¬n g­¬ng ph¼ng. E. Gièng g­¬ng ph¼ng t¹o ra ¶nh ¶o cã cïng tÝnh chÊt. 8. G­¬ng cÇu lâm I. KiÕn thøc c¬ b¶n - ¶nh ¶o t¹o bëi g­¬ng cÇu lâm lín h¬n vËt. - G­¬ng cÇu lâm cã t¸c dông biÕn ®æi mét chïm tia song song thµnh chïm tia ph¶n x¹ héi tô vµo mét ®iÓm vµ ng­îc l¹i cã thÓ biÕn ®æi mét chïm tia tíi ph©n kú thµnh chïm tia ph¶n x¹ song song. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n 1. H­íng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 8.1. XÕp c¸c g­¬ng cÇu nhá theo h×nh mét chám cÇu, mÆt ph¶n x¹ t¹o thµnh mét g­¬ng cÇu lâm. H­êng mÆt lâm cña g­¬ng vÒ phÝ mÆt trêi vµ ®iÒu chØnh sao cho ®iÓm héi tô ¸nh s¸ng h­íng vµo thuyÒn giÆc. 8.2. MÆt lâm cña th×a, mu«i, vung. VËt cµng gÇn g­¬ng, ¶nh ¶o cµng nhá. 8.3. Ta biÕt ¶nh ¶o cña mét vËt qua g­¬ng cÇu låi nhá h¬n ¶nh ¶o qua g­¬ng ph¼ng: A1B1 < AB. MÆt kh¸c ¶nh ¶o t¹o bëi g­¬ng cÇu lâm lín h¬n vËt nªn: A2B2 > AB. Tõ ®ã ta cã : A1B1 < A2B2 . 2. Bµi tËp n©ng cao 8.4. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó diÒn khuyÕt hoµn chØnh c¸c c©u sau: a. Mét phÇn a. G­¬ng cÇu lâm lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. b. T©m b. MÆt ph¶n x¹ cña g­¬ng cÇu lâm quay vÒ phÝa (3)...... c. ¶nh cña vËt tr­íc vµ s¸t g­¬ng (4) ......vµ ®Òu lµ (5)..... c. Xa t©m d. Ph¼ng e. CÇu lâm 8.5. Trong thÝ nghiÖm h×nh 8. 2 ( s¸ch gi¸o khoa) f. ThËt khi chiÕu hai tia song song vµo g­¬ng cÇu lâm g. ¶o h. ph¶n x¹ 18 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 c¸c tia ph¶n x¹ gÆp nhau t¹i mét ®iÓm F. Trªn ®­êng th¼ng nèi ®Ønh g­¬ng O víi F ta lÊy mét ®iÓm C sao cho OC = 2OF. Sau ®ã chiÕu c¸c tia s¸ng qua C tíi g­¬ng cÇu lâm. a. T×m tia ph¶n x¹ cña c¸c tia tíi nµy vµ cho biÕt nã cã tÝnh chÊt g×? b. Cho biÕt tÝnh chÊt cña ®iÓm C. 8.6. Trong thÝ nghiÖm trªn bµi 8.2. Sau khi x¸c ®Þnh ®iÓm F h·y chiÕu c¸c tia s¸ng qua F tíi g­¬ng cÇu lâm. Cho biÕt c¸c tia ph¶n x¹ cã tÝnh chÊt g×. 8.7. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g­¬ng cÇu lâm ( h×nh vÏ). H·y vÏ ¶nh cña ®iÓm s¸ng S. 8.8. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g­¬ng cÇu lâm( h×nh vÏ). H·y vÏ ¶nh cña vËt s¸ng AB. B * C * A * F O 8.9. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g­¬ng cÇu lâm ( h×nh vÏ). H·y vÏ ¶nh cña ®iÓm s¸ng S. B * C * F * A O 8.10. Cho S vµ S’ lµ vËt, ¶nh qua g­¬ng cÇu lâm vµ ®­êng th¼ng nèi t©m g­¬ng vµ ®Ønh g­¬ng. B»ng phÐp vÏ h·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña g­¬ng vµ t©m g­¬ng. S * S’ * 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 8.11. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn khuyÕt hoµn chØnh c¸c c©u sau: a. G­¬ng cÇu lâm lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. a. Mét phÇn b. MÆt ph¶n x¹ cña g­¬ng cÇu lâm quay vÒ phÝa (3)...... b. T©m c. ¶nh cña vËt tr­íc vµ s¸t g­¬ng (4) ......vµ ®Òu lµ (5)..... c. Xa t©m §¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng? d. MÆt ph¼ng A. (1) - a ; (2) - h ; (3) - c ; (4) - e ; (5) - g e. CÇu lâm B. (1) - a ; (2) - d ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - g f. ThËt C. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - g g. ¶o D. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - f h. ph¶n x¹ 19 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn Bài tập vật lý 7 E. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - d ; (5) - g 8.12. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó diÒn khuyÕt hoµn chØnh c¸c c©u sau: G­¬ng cÇu lâm lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. a. Mét phÇn MÆt ph¶n x¹ cña g­¬ng cÇu lâm quay vÒ phÝa (3)...... b. T©m §¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng? c. Xa t©m A. (1)- a; (2) - g; (3) - f d. Ph¼ng B. (1)- a; (2) - g; (3) - b e. GÇn t©m C. (1)- a; (2) - g; (3) - c f. §Ønh g­¬ng D. (1)- a; (2) - f; (3) - c g. ph¶n x¹ E. (1)- a; (2) - d; (3) - c 8.13. Ng­êi ta ®Æt hai ngän nÕn gièng hÖt nhau, mét tr­íc g­¬ng cÇu lâm vµ mét tr­íc g­¬ng ph¼ng víi nh÷ng kho¶ng c¸ch nh­ nhauvµ gÇn s¸t g­¬ng. Khi ®ã: A.¶nh qua g­¬ng cÇu lâm lín h¬n ¶nh qua g­¬ng ph¼ng. B. ¶nh qua g­¬ng cÇu lâm bÐ h¬n ¶nh qua g­¬ng ph¼ng. C. ¶nh qua g­¬ng cÇu lâm b»ng ¶nh qua g­¬ng ph¼ng. D. ¶nh lu«n ®èi xøng víi vËt qua qua c¸c g­¬ng. E. ¶nh kh«ng ®èi xøng víi vËt qua qua c¸c g­¬ng. Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 8.14. ¶nh cña vËt s¸ng ®Æt gÇn g­¬ng cÇu lâm lµ: A. ¶nh ¶o cã thÓ høng ®­îc trªn mµn. B. ¶nh ¶o bÐ h¬n vËt. C. ¶nh ¶o cã thÓ quay phim chôp ¶nh ®­îc. D. ¶nh ¶o kh«ng chôp ¶nh ®­îc. E. ¶nh ¶o hay ¶nh thËt tuú thuéc vµo vÞ trÝ cña vËt. Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 8.15. ¶nh cña mét ngän nÕn ®Æt s¸t g­¬ng cÇu lâm lµ: A. Mét ¶nh ¶o b»ng vµ ng­îc chiÒu víi vËt. B. Mét ¶nh thËt bÐ h¬n vËt ®èi xøng víi vËt qua g­¬ng. C. Mét ¶nh ¶o bÐ h¬n vËt ®èi xøng víi vËt qua g­¬ng. D. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n bÐ h¬n vËt. E. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n lín h¬n vËt. Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn. 8.16. Khi kh¸m r¨ng b¸c sü nha khoa sö dông lo¹i g­¬ng nµo ®Ó quan s¸t tèt h¬n? §¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng? A. G­¬ng ph¼ng. 20 Đào Mạnh Tuyên THCS Phương Sơn