Tài liệu Bài giảng thị trường chứng khoán

BÀI GIẢNG THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN Giảng viên:TS. Lê Hương Lan Viện Ngân hàng - Tài chính, Trường ĐH KTQD VẤN ĐỀ 1 TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 2 TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN  Khái niệm: Là nơi diễn ra các giao dịch mua bán các loại chứng khoán theo những quy tắc nhất định  Vị trí thị trường chứng khoán Thị trường tài chính Thị trường tiền tệ Thị trường vốn Thị trường phi chứng khoán 3 Thị trường chứng khoán -Cổ phiếu -Trái phiếu CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN Phân loại theo hình thức tổ chức; – Thị trường chứng khoán chính thức Có địa điểm thời gian làm việc cụ thể Là nơi mua bán các loại chứng khoán đã được niêm yết – Thị trường chứng khóan phi chính thức (thị trường OTC) Không có địa điểm, thời gian làm việc cụ thể Là nơi mua bán các loại chứng khoán chưa được niêm yết 4 PHÂN BIỆT THỊ TRƯỜNG OTC VÀ SỞ GIAO DỊCH - - - Thị trường OTC Không có địa điểm giao dịch Giao dịch bằng cơ chế thương lượng và thoả thuận giá là chủ yếu Trên thị trường có thể có nhiều mức giá đối với 1 loại chứng khoán trong cùng 1 thời điểm Giao dịch các loại chứng khoán có độ rủi ro cao Cơ chế thanh toán đa dạng và linh hoạt 5 - - - Sở giao dịch Có địa điểm giao dịch cụ thể Giao dịch thông qua đấu giá tập trung Chỉ có 1 mức giá đối với 1 loại chứng khoán tại cùng 1 thời điểm Giao dịch các loại chứng khoán có độ rủi ro thấp hơn Cơ chế thanh toán bù trừ đa phương thống nhất CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN (tiếp) Phân loại theo quá trình luân chuyển chứng khoán  Thị trường chứng khoán sơ cấp (thị trường phát hành): là nơi chứng khoán lần đầu được bán cho các nhà đầu tư bởi các nhà phát hành  Thị trường chứng khoán thứ cấp (thị trường giao dịch): là nơi mua bán chứng khóan đã được phát hành Nhà phát hành Chứng khoán Chứng khoán Nhà đầu tư Vốn ( tiền) Nhà đầu tư Tiền Thị trường thứ cấp Thị trường sơ cấp 6 CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN (tiếp) • Phân loại theo hàng hóa: • Thị trường trái phiếu • Thị trường cổ phiếu • Thị trường các công cụ phái sinh • Phân loại theo phương thức giao dịch • Thị trường giao ngay • Thị trường tương lai 7 CÁC CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN TTCK – Nhà phát hành – Nhà đầu tư – Các tổ chức quản lý & giám sát TTCK – Tổ chức trung gian (Công ty chứng khoán) – Các tổ chức hỗ trợ khác 8 CÁC CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN TTCK • Nhà phát hành: - Chính phủ và chính quyền địa phương - Doanh nghiệp - Quỹ đầu tư chứng khoán • Nhà đầu tư - Cá nhân - Các tổ chức • Nhà trung gian: công ty chứng khoán 9 CÁC CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN TTCK • Tổ chức quản lý và giám sát thị trường - Quản lý cấp nhà nước: + Ủy ban chứng khoán nhà nước - Cấp tự quản: + Sở giao dịch chứng khoán + Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán 10 CÁC CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN TTCK • Các tổ chức hỗ trợ: - Trung tâm lưu ký chứng khoán Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Công ty kiểm toán Ngân hàng giám sát Công ty chứng khoán Công ty quản lý quỹ 11 VAI TRÒ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN Đối với chính phủ: – Tạo ra các công cụ có tính thanh khoản cao, có thể tích tụ tập trung và phân phối vốn, chuyển thời hạn của vốn phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế – Tạo cơ hội cho chính phủ huy động các nguồn tài chính mà không gây áp lực về lạm phát – Thu hút vốn đầu tư nước ngoài – Cung cấp các phương tiện để huy động vốn và sử dụng các nguồn vốn 1 cách có hiệu quả cho nền KTQD 12 VAI TRÒ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN (tiếp) Đối với công ty: – Giúp công ty thoát khỏi các khoản vay khi có chi phí cao ở ngân hàng – Đa dạng hóa các hình thức huy động vốn – Là nơi giúp các tập đoàn ra mắt công chúng – Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sử dụng vốn linh hoạt hơn, kinh doanh có hiệu quả hơn – Tạo điều kiện cho việc tách biệt giữa sở hữu và quản lý doanh nghiệp 13 VAI TRÒ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN (tiếp) Đối với nhà đầu tư: – Đa dạng hóa đầu tư và giảm rủi ro – Tạo thói quen về đầu tư cho công chúng – Cung cấp môi trường đầu tư cho các nhà đầu tư 14 NHƯỢC ĐIỂM CỦA TTCK • • • • Yếu tố đầu cơ Mua bán nội gián Phao tin đồn không chính xác Mua bán cổ phiếu ngầm không qua thị trường chứng khoán 15 NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA TTCK  Nguyên tắc định giá chứng khoán Giá cả hình thành theo quan hệ cung cầu  Không có sự can thiệp độc đoán về giá   Nguyên tắc công khai Công khai toàn bộ thông tin có liên quan tới TTCK  Thông tin phải chính xác, kịp thời & đầy đủ  • Nguyên tắc trung gian: • Giảm bớt số người giao dịch trực tiếp hàng ngày • Đảm bảo an toàn cho nhà đầu tư 16 SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM • Trung tâm giao dịch chứng khoán TP HCM • Được thành lập ngày 11/07/1998 theo QĐ 127/1998/QĐ-TTg • Khai trương ngày 20/07/2000 • Phiên giao dịch đầu tiên 28/07/2000 • Quyết định số:599/QĐ-TTg ngày 11/05/2007 chuyển đổi thành Sở giao dịch Chứng khoán Tp.HCM 17 SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM  Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà nội  Được thành lập ngày 11/07/1998 theo QĐ 127/1998/QĐ-TTg  Phiên đấu giá đầu tiên ngày 08/03/2005 cho CTCP thiết bị BĐ  Phiên giao dịch đầu tiên 14/07/2005:  Quyết định số 01/2009/QĐ-TTg ngày 2/1/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập SGDCK Hà Nội 18 VẤN ĐỀ 2 CHỨNG KHOÁN Hàng hóa của thị trường 19 CHỨNG KHOÁN - Khái niệm: là chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu chứng khoán đối với tài sản hoặc vốn của tổ chức phát hành Đặc điểm:  Tính thanh khoản Hai điều kiện để đảm bảo tính thanh khoản của mỗi chứng khoán  Thời gian chuyển đổi phải nhanh chóng và phí tổn thấp  Đồng vốn của chứng khoán phải được đảm bảo tránh được sự thăng trầm giá cả của thị trường  Tính rủi ro  Tính sinh lời 20