Mô tả:
SINH HỌC TẾ BÀO
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU TẾ BÀO
Mục tiêu học tập:
1. Nêu được khái niệm tế bào.
2. Nêu được các lĩnh vực nghiên cứu
của tế bào.
3. Trình bày các phương pháp được sử
dụng để nghiên cứu tế bào.
LƯỢC SỬ TẾ BÀO HỌC
1665 Robert Hooke, KHV X30 Qs mô bần
TV ⇨ “tế bào là những xoang
rỗng=cellula”, tiếng Latin có nghĩa là
phòng (buồng).
1671 Malpighi và Grew nghiên cứu trên
các mô TV khác nhau ⇨ “tế bào là các túi,
xoang được giới hạn bởi vách cellulose”
Malpighi published his findings in a book Anatomia Plantarum in 1671
KHV x30
Mô bần thưc vật
LƯỢC SỬ TẾ BÀO HỌC
1674 Antonie van Leeuwenhoek, KHV
X270 (x500) quan sát tế bào động vật ⇨
“tế bào không phải là xoang rỗng mà có
cấu trúc phức tạp”
Antonie van Leeuwenhoek
(1632 – 1723) is commonly
known as "the Father of
Microbiology",
Microscopic Section through one year old ash (Fraxinus) wood
LƯỢC SỬ TẾ BÀO HỌC
1839 học thuyết tế bào: tế bào là đơn vị
căn bản của sinh giới. Tất cả cơ thể sinh
vật từ đơn bào đến đa bào đều có cấu tạo
là tế bào.
1841 ⇨ Phân bào vô nhiễm.
1858 ⇨ Phân bào nguyên nhiễm. Virchov
“Tất cả tế bào đều được sinh ra từ tế bào
có trước”
1862 ⇨ Louis Pasteur chứng minh “sự
sống không tự ngẫu sinh”
LƯỢC SỬ TẾ BÀO HỌC
1870-1883 ⇨ Phân bào giảm nhiễm, sự
tạo giao tử, sự thụ tinh được mô tả là cơ
sở tế bào cho các qui luật di truyền của
Mendel (1865).
Cuối thế kỷ XIX’s ⇨ các bào quan lần lượt
được phát hiện, nhiều quá trình sinh lý
quan trọng được NC.
LƯỢC SỬ TẾ BÀO HỌC
Giữa thế kỷ XIX’s ⇨ KHV e- ra đời, NC tế
bào ở mức siêu vi và phân tử.
Tế bào là đơn vị cơ bản về cấu trúc cũng
như chúc năng (sinh sản, sinh trưởng, vận
động, trao đổi chất, các quá trình sinh
hoá) của cơ thể sống. Những sinh vật cơ
thể chỉ có một tế bào gọi là sinh vật đơn
bào. Những sinh vật cơ thể gồm nhiều tế
bào tập hợp lại một cách có tổ chức chặt
chẽ gọi là sinh vật đa bào.
LƯỢC SỬ TẾ BÀO HỌC
Học thuyết TB:
- TB được hình thành từ TB có trước.
- TB là đơn vị cơ bản về cấu trúc, chức năng
và tổ chức ở tất cả cơ thể sống. Tất cả
những vật hay cơ thể sống đều được hình
thành từ TB.
CÁC DẠNG SỐNG
Các dạng cơ thể sống tồn tại trong sinh giới
được phân nhóm như sau:
Sinh vật chưa có cấu tạo tế bào: virus, thể
ăn khuẩn.
Sinh vật có cấu tạo tế bào:
-Tế bào prokaryot: Vi khuẩn, vi khuẩn lam.
- Tế bào eukaryot: động vật nguyên sinh,
nấm, TV, ĐV.
Sinh vật đơn bào- Sinh vật đa bào.
CÁC DẠNG SỐNG
Các dạng cơ thể sống tồn tại trong sinh giới
được phân nhóm như sau:
Sinh vật chưa có cấu tạo tế bào: virus, thể
ăn khuẩn.
Sinh vật có cấu tạo tế bào:
-Tế bào prokaryot: Vi khuẩn, vi khuẩn lam.
- Tế bào eukaryot: động vật nguyên sinh,
nấm, TV, ĐV.
Sinh vật đơn bào- Sinh vật đa bào.
5 giới sinh vật:
- Giới Vi sinh vật
- Giới nguyên sinh ĐV
- Giới Nấm
- Giới Thực vật
- Giới ĐV
Caùc lónh vöïc nghieân cöùu cuûa
teá baøo hoïc
♣ Caáu taïo teá baøo
♣ Sinh saûn vaø sinh tröôûng
ng cuûa teá baøo
♣ Di truyeàn hoïc teá baøo
♣ Beänh
nh hoïc teá baøo
♣ Mieãn dòch teá baøo hoïc
♣ Sinh lyù teá baøo
♣ Sinh hoùa teá baøo
KÍCH THƯỚC
KÍCH THƯỚC
kích thước vi sinh vật thường đo = micromet (1µ
µm= 1/1000 mm hay
1/1000 000 m), virus = nanomet (1nn=1/1000 000 mm hay 1/1000 000 000
m).
Phöông phaùp nghieân cöùu teá baøo
Kính hieån vi quang hoïc
♣ kích thöôùc TB raát nhoû vaø ñoä chieát quang
caùc thaønh
nh phaàn trong TB laïi xaáp xæ nhau
→ nhieäm vuï phaûi giaûi quyeát:
Phoùng
ng ñaïi caùc vaät theå caàn quan saùt.
Taêng ñoä chieát quang cuûa caùc thaønh
nh
phaànTB
nTB
= caùc coâng cuï quang hoïc,
= phöông phaùp ñònh hình vaø nhuoäm v.v...
♣ Ñoä phoùng
ng ñaïi kính hieån vi quang hoïc:
vaøi traêm → 2000 laàn
Phöông phaùp nghieân cöùu teá baøo
Quan saùt teá baøo soáng
ng
♣ Caáu taïo cuûa TB khoâng bò bieán ñoåi.
♣ Ñaët TB trong moâi tröôøng
ng loûng
ng # moâi tröôøng
ng soáng
ng
♣ Phaân bieät caùc boä phaän trong TB: khv neàn ñen
hay khv ñoái pha.
♣ Ñeå taêng ñoä chieát quang cuûa caùc thaønh
nh phaàn ≠
trongTB → nhuoäm soáng
ng.
♣ Phaåm nhuoäm soáng
ng:
• Ñoû trung hoøa, lam cresyl (1/5000 hoaëc 1/10000):
khoâng baøo
• Xanh Janus, tím metyl: ty theå
• Rodamin: luïc laïp
• Tím thöôïc döôïc: nhaân
Phöông phaùp nghieân cöùu teá baøo
Quan saùt TB ñaõ ñònh hình & nhuoäm
♣ Ñònh hình: laøm TB cheát ñoät ngoät
cuõng gaây ít nhieàu bieán ñoåi: moät soá vaät
theå trong teá baøo bò co laïi hoaëc phoàng
ng
leân, baøo töông bò ñoâng, moâ bò cöùng
ng v.v…
♣ Yeáu toá ñònh hình
• Vaät lyù: söùc noùng
ng hay ñoâng laïnh
nh
• Hoùa hoïc: coàn tuyeät ñoái, formol, caùc muoái
kim loaïi naëng
ng, acid acetic, acid cromic,
acid osmic, v.v…troän nhieàu chaát ñònh
hình
♣ Mieáng
ng moâ: sau ñònh hình, caét → raát
moûng
ng vaøi micromet, nhuoäm
Phöông phaùp nghieân cöùu teá baøo
Kính hieån vi ñieän töû
♣ caùc chuøm tia soùng
ng ñieän töû coù böôùc
soùng
ng ngaén
→ ñoä phoùng
ng ñaïi taêng 50 – 100 laàn lôùn
hôn khv quang hoïc, phaân bieät ñeán Å.
♣ Hình aûnh
nh thu ñöôïc trong kính hieån vi
ñieän töû phuï thuoäc chuû yeáu vaøo ñoä
khueách
ch ñaïi vaø söï haáp thu caùc ñieän töû
do tyû troïng
ng vaø ñoä daøy khaùc nhau cuûa
caùc caáu truùc.
HẠT PHẤN
- Xem thêm -