Tài liệu Bài giảng ngữ văn 9 bài 27: bến quê

Nguyễn Minh Châu Tiết 136+13 Đọc - Hiểu văn bản BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ (TRÍCH ) NGUYỄN MINH CHÂU -?- Hãy nêu cách đọc văn bản I-Đọc - Chú thích: 1-Đọc- tóm tắt: ? 2-Chú thích : a/Chú thích () *Tác giả: -Là một cây bút văn xuôi tiêu biểu của nền văn học thời kì kháng chiến chống Mĩ. -N ă m 2000, đ ư ợ c Nh à n ư ớ c truy t ặ ng gi ải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật . -?-Đọc các chú thích còn b/Các chú thích khác: đặc biệt chú ý các lại và nhận xét ? chú thích 3; 5; 7 BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ Tiết 136+137 (TRÍCH ) Đọc - Hiểu văn bản NGUYỄN MINH CHÂU -?- Hãy xác định thể loại , phương thức biểu đạt và bố cục của văn bản? -?- Hãy xác định nhân vật chính của truyện? I-Đọc - Chú thích: 1-Đọc: 2-Chú thích: *Tác giả: *Tác phẩm: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: -Thể loại: -Phương thức biểu đạt: -Bố cục: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: NHÂN VẬT NHĨ BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ (TRÍCH ) Tiết 136+137 NGUYỄN MINH CHÂU Đọc - Hiểu văn bản -?-Quan sát tranh và cho biết tranh minh hoạ I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn cho chi tiết nào trong văn bản ? bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: NHÂN VẬT NHĨ 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ (TRÍCH ) NGUYỄN MINH CHÂU Tiết 136+137 Đọc - Hiểu văn bản I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản : 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản : NHÂN VẬT NHĨ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nênnhư mộttêchuỗi nghịch lí : mọi hoạt động +Căn bệnh hiểm nghèo khiến Nhĩ gần liệt toàn thân; -?-Đọc [I] và cho biết chuỗi nghịch lí mà nhân vật Nhĩ gặp phải là những gì ? sinh hoạt của anh đều phải dựa vào người khác mà chủ yếu là vợ anh -Liên. +Nhĩ làm công việc đã cho anh có điều kiện đi hầu khắp mọi nơi trên thế giới nhưng cuối đời lại bị cột chặt trên giường bệnh hàng năm trời nay. +Nhờ vào bọn trẻ hàng xóm và qua khung cửa sổ Nhĩ đã phát hiện ra vẻ đẹp lạ lùng của cái bãi bồi bên kia sông, nhưng anh lại không bao giờ có thể đặt chân đến đó được, dù nó ở rất gần anh . +Nhĩ nhờ cậu con trai thực hiện giúp mình cái niềm khao khát đó nhưng cậu con trai anh lại để lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ (TRÍCH ) NGUYỄN MINH CHÂU Tiết 136+137 Đọc - Hiểu văn bản I-Đọc - Chú thích: -?-H ã y đ ọ c th ầ m đ o ạ n ti ếp theo, kết hợp với đoạn I, trao II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: đổi và thảo luận câu hỏi số 2 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: trong SGK/107 (trong thời gian NHÂN VẬT NHĨ 10’) a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên -?-Ta đánh giá được điều gì một chuỗi nghịch lí: qua c ả m nh ậ n c ủ a Nh ĩ v ề b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao c ả nh s ắ c thi ê n nhi ê n trong của Nhĩ. buổi sáng đầu thu? -?-Nh ĩ đ ã c ả m nh ậ n đ ư ợc những gì ở Liên ? Cảnh vật có từ lâu mà như mới thấy lần đầu .-C ảm nhận đượ c ở Liên tất c ả t ì nh y êu th ư ơ ng, s ự t ầ n t ả o, đ ứ c hi sinh c ủ a v ợ <=>nơi nương tựa của con người ta lúc cuối đời là gia đình. BÀI 27 VĂN BẢN Tiết 136+137 BẾN QUÊ (TRÍCH ) NGUYỄN MINH CHÂU Đọc - Hiểu văn bản I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản : -?-Niềm khao khát của Nhĩ 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản : Nhân vật là gì? a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên Nhĩ một chuỗi nghịch lí : -?-V ì sao Nh ĩ l ạ i khao kh át b/ Những cảm xúc , suy nghĩ và khát khao - Cảm Nhĩnhận của Nhĩ về cảnh sắc thiên nhiên được đặt chân lên bãi bồi bên của kia s ô ng ?(th ả o lu ậ n theo trong buổi sáng đầu thu : -Cảm nhận được tất cả tình yêu thương, sự nhóm 2 bàn trong 3’) tần tảo, đức hi sinh của vợ <=>nơi nương tựa -?-Nhĩ đã nhờ con trai sang của con người ta lúc cuối đời là gia đình. s ô ng đ ặ t ch â n l ê n b ã i b ồi -Khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. giúp anh , nhưng anh con trai => Đó chính là sự thức tỉnh về những giá trị lại sa vào đám chơi phá cờ bền vững, bình thường và sâu xa của cuộc thế đã nói lên điều gì? sống . BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ Tiết 136+137 (TRÍCH ) Đọc - Hiểu văn bản -?-Nh ĩ đ ã nh ờ con trai sang sông đặt chân lên bãi bồi giúp anh, nh ư ng anh con trai l ạ i sa vào đám chơi phá cờ thế đã nói lên điều gì? NGUYỄN MINH CHÂU I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: Nhân vật Nhĩ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao của Nhĩ - Cảm nhận của Nhĩ về cảnh sắc thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu: -Cảm nhận được tất cả tình yêu thương, sự tần tảo, đức hi sinh của vợ <=>nơi nương tựa của con người ta lúc cuối đời là gia đình. -Khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. -Ước muốn thế hệ sau mình thực hiện niềm khao khát nhưng lại không tránh khỏi nghịch lí của cuộc đơì. BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ (TRÍCH ) Tiết 136+137 NGUYỄN MINH CHÂU Đọc - Hiểu văn bản -?- Hãy đọc đoạn kết bài v à cho bi ế t t á c gi ả đ ã miêu tả hành cuối cùng của Nhĩ là gì? Đó là hành đ ộ ng nh ư th ế n à o? ý nghĩa khái quát của hành động đó? (thảo luận theo nhóm 2 bàn trong 5). -?-Em hiểu gì về nhan đề của văn bản “ Bến quê”? I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: Nhân vật Nhĩ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao của Nhĩ: c/Hành động cuối cùng của Nhĩ: “Anh đang cố thu nhặt hết mọi sức lực...cho một người nào đó.” =>Muốn thức tỉnh mọi người về những cái “vòng vèo, chùng chình”mà chúng ta đang sa vào. BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ (TRÍCH ) Tiết 136+137 Đọc - Hiểu văn bản -?-Xây dựng nhân vật Nhĩ và đ ặ t anh ta v à o nh ữ ng ho àn c ả nh ng ị ch l í ấ y l à t á c gi ả muốn gửi gắm điều gì đến với bạn đọc? NGUYỄN MINH CHÂU I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: Nhân vật Nhĩ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao của Nhĩ: c/Hành động cuối cùng của Nhĩ: =>Tác giả muốn gửi gắm đến bạn đọc một nhận thức về cuộc đời: cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường; khái quát những qui luật, triết lí cuộc đời: “con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình” và mọi sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp rất gần gũi như cái bãi bồi bên kia sông và người vợ tần tảo đảm đang, giàu đức hi sinh thì phải đến lúc này, khi sắp giã biệt cuộc đời mới nhận ra. BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ Tiết 136+137 (TRÍCH ) Đọc - Hiểu văn bản -?-Xây dựng nhân vật Nhĩ và đ ặ t anh ta v à o nh ữ ng ho àn c ả nh ng ị ch l í ấ y l à t á c gi ả muốn lưu ý điều gì đến với bạn đọc? -?-Qua việc tìm hiểu những suy nghĩ, cảm xúc và khao khát của nhân vật Nhĩ, hãy nhận xét cách mi ê u t ả t â m l í nh â n v ậ t c ủa Nguy ễ n Minh Ch â u ở thi ên truyện này? NGUYỄN MINH CHÂU I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: Nhân vật Nhĩ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao của Nhĩ c/Hành động cuối cùng của Nhĩ: =>Tác giả muốn lưu ý đến một nhận thức về cuộc đời; khái quát những qui luật, triết lí cuộc đời. *Ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở thiên truyện này rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo . BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ (TRÍCH ) Tiết 136+137 Đọc - Hiểu văn bản -?-Hãy nêu những đặc sắc về nghệ thuật của văn bản “Bến quê”? NGUYỄN MINH CHÂU I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: Nhân vật Nhĩ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao của Nhĩ c/Hành động cuối cùng của Nhĩ: *Những đặc điểm nghệ thuật của văn bản: -Mọi hình ảnh đều mang hai lớp nghĩa. -Đặt nhân vật vào tình huống có những nghịch lí của cuộc đời. -Miêu tả tâm lí nhân vật hết sức tinh tế. BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ Tiết 136+137 (TRÍCH ) Đọc - Hiểu văn bản -?-Qua t ì m hi ể u v ă n b ả n em thấy bài học cần ghi nhớ điều gì? *Ghi nhớ : NGUYỄN MINH CHÂU I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: Nhân vật Nhĩ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao của Nhĩ c/Hành động cuối cùng của Nhĩ: *Những đặc điểm nghệ thuật của văn bản: -Truyện ngắn “Bến quê”của Nguyễn Minh Châu chứa đựng nhiều suy ngẫm, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời, thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình, của quê hương . -Nghệ thuật truyện nổi bật ở sự miêu tả tâm lí tinh tế, nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng, cách xây dựng tình huống, trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật. BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ (TRÍCH ) Tiết 136+137 Đọc - Hiểu văn bản NGUYỄN MINH CHÂU I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: Nhân vật Nhĩ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao của Nhĩ c/Hành động cuối cùng của Nhĩ : *Ghi nhớ: SGK/108 III-Luyện tập: Bài tập 1: Đọc đoạn đầu của truyện và nhận xét nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của tác giả trong đoạn văn ấy. 1-Bài tập 1: BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ Tiết 136+137 (TRÍCH ) NGUYỄN MINH CHÂU Đọc - Hiểu văn bản 2-Bài tập 2: Nêu cảm nghĩ của em về đoạn văn sau: “Không khéo rồi thằng con trai anh lại trễ mất chuyến đò trong ngày. Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi được những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình, vả lại nó đã thấy được cái gì đáng hấp dẫn ở bên kia sông đâu? Hoạ chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia , cả trong những nét tiêu sơ, và cái điều riêng anh khám phá thấy giống như một niềm mê say pha lẫn với nỗi ân hận đau đớ n, l ờ i l ẽ không bao gi ờ gi ải thích hết.” I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản: 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản: Nhân vật Nhĩ a/ Hoàn cảnh đặc biệt của Nhĩ đã tạo nên một chuỗi nghịch lí: b/ Những cảm xúc, suy nghĩ và khát khao của Nhĩ c/Hành động cuối cùng của Nhĩ: *Ghi nhớ: SGK/ III-Luyện tập: 1-Bài tập 1: 2-Bài tập 2: BÀI 27 VĂN BẢN BẾN QUÊ Tiết 136+137 (TRÍCH ) Đọc - Hiểu văn bản NGUYỄN MINH CHÂU I-Đọc - Chú thích: II-Đọc -Tìm hiểu văn bản: 1-Tìm hiểu khái quát văn bản : 2-Tìm hiểu chi tiết văn bản : Nhân vật Nhĩ III-Luyện tập: *Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài sau. :.+Hoàn thành bài tập 2. +Học thuộc phần ghi nhớ . +Soạn bài: “Ôn tập phần tiếng Việt” với những nội dung sau: -Lập bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập . -Lập bảng tổng kết về các phép liên kết đã học. -Nghĩa tường minh và hàm ý .