Tài liệu Bài giảng Kinh tế môi trường - Chương 1: Môi trường phát triển

Chương 1 MÔI TRƯỜNG & PHÁT TRIỂN CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển 1.1 Mối liên kết giữa môi trường và phát triển kinh tế 1.1.1 Môi trường & các vấn đề liên quan đến môi trường a. Khái niệm chung về môi trường UNEP: “Môi trường là một tập hợp các yếu tố vật lý, hóa học, sinh học, kinh tế - xã hội bao quanh và tác động tới đời sống và sự phát triển của một cá thể hoặc một cộng đồng người” UNESCO: “Môi trường là toàn bộ các hệ thống tự nhiên và hệ thống do con người tạo ra, trong đó con người, bằng các kinh nghiệm và kỹ năng của mình, đã khai thác tài nguyên tự nhiên hoặc nhân tạo để phục vụ đời sống con người” ‘‘Môi trường là hệ thống các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có tác động đối với sự tồn tại và phát triển của con người và sinh vật’’ – Luật BVMT VN 2014 CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển 1.1 Mối liên kết giữa môi trường và phát triển kinh tế 1.1.1 Môi trường & các vấn đề liên quan đến môi trường a. Khái niệm chung về môi trường Các khái niệm có liên quan - Môi trường sống = vật lý + hóa học + sinh học => sự sống của các cơ thể sống - Môi trường sống của con người: Môi trường sống + xã hội bao quanh con người => sự sống và phát triển của con người CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển 1.1 Mối liên kết giữa môi trường và phát triển kinh tế 1.1.1 Môi trường & các vấn đề liên quan đến môi trường a. Khái niệm chung về môi trường (tt) Hệ sinh thái là hệ quần thể sinh vật trong một khu vực địa lý tự nhiên nhất định cùng tồn tại và phát triển, có tác động qua lại với nhau (luật BVMT). Cấu trúc Hoạt động chính Sinh vật sản xuất Các chất vô sinh Sinh vật tiêu thụ Sinh vật phân hủy Sự trao đổi chất Hoạt động dòng năng lượng CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển 1.1.1 Môi trường & các vấn đề liên quan đến môi trường a. Khái niệm chung về môi trường (tt) "Đa dạng sinh học là sự phong phú về nguồn gen, về giống, loài sinh vật và hệ sinh thái trong tự nhiên" Đa dạng sinh học ở cấp loài toàn bộ các sinh vật sống trên trái đất Ở cấp quần thể sự khác biệt về gen giữa các loài, khác biệt về gen giữa các quần thể Ở cấp quần xã Sự khác biệt giữa các quần xã mà trong đó các loài sinh sống và các hệ sinh thái CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển b. Các thành phần môi trường Khí quyển là vùng nằm ngoài vỏ trái đất với chiều cao từ 0 - 100 km Thạch quyển chỉ phần rắn của trái đất có độ sâu từ 0 – 60 km tính từ mặt đất và 0-20 km tính từ đáy đại dương, người ta còn gọi đó là lớp vỏ trái đất Thủy quyển là nguồn nước dưới mọi dạng, trong không khí, đất, ao hồ, sông, biển và đại dương Sinh quyển gồm các cơ thể sống (các loài sinh vật) và những bộ phận của thạch quyển, Thủy quyển và Khí quyển tạo nên môi trường sống của các cơ thể sống Trí quyển Có sự tác động của trí tuệ con người CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển c. Bản chất hệ thống của môi trường Tính cơ cấu phức tạp tác động lẫn nhau, quy định và phụ thuộc lẫn nhau Tính động bản chất vận động và phát triển của hệ môi trường Tính mở tương đối nhạy cảm với những thay đổi từ bên ngoài Khả năng tự tổ chức và điều chỉnh có các phần tử cơ cấu là vật chất sống, điều chỉnh để thích ứng với những thay đổi bên ngoài theo quy luật tiến hoá CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển d. Phân loại môi trường • Theo chức năng: Môi trường tự nhiên tồn tại khách quan, không phụ thuộc con người Môi trường Xã hội bao gồm các thiết chế, luật pháp, các mối quan hệ giữa con người với con người Môi trường Nhân Tạo sản phẩm hữu hình do con người tạo ra trong cuộc sống của mình CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển d. Phân loại môi trường • Theo quy mô Theo không gian địa lý:  Môi trường quốc gia, khu vực, toàn cầu  Môi trường miền núi  Môi trường vùng ven biển • Theo mục đích nghiên cứu và sử dụng: Theo nghĩa hẹp: trực tiếp ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống con người Theo nghĩa rộng: gắn liền việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên với chất lượng cuộc sống con người tự nhiên • Theo thành phần: dân cư sinh sống Phân loại khác CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển 1.1.2 Vai trò của hệ thống môi trường đối với con người a. Môi trường là không gian sống cho con người: cung cấp không gian sống và các giá trị cảnh quan, giá trị sinh thái CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển 1.1.2 Vai trò của hệ thống môi trường đối với con người b.Môi trường là nơi cung cấp tài nguyên thiên nhiên cho cuộc sống và hoạt động sản xuất của con người CHƯƠNG 1 – Môi Trường & Phát Triển Tài nguyên có thể tái tạo (Renewable) Có quá trình bổ sung hồi phục sau khi khai thác thông qua các quy trình sinh học mà việc khai thác/thu hoạch chúng có thể bền vững theo thời gian Tài nguyên không thể tái tạo (Nonrenewable): tài nguyên không có quá trình bổ sung/phục hồi sau khi khai thác/sử dụng mà biến mất vĩnh viễn R: Raw NR: Non-renewable raw R RR: Renewable raw RR NR (-) (-) H>Y H: mức khai thác Y: khả năng phục hồi (+) H>Y HA? W - Xem thêm -