Tài liệu Bài giảng bài từ trường vật lý 11 (5)

THPT MẠC ĐĨNH CHI – HẢI DƯƠNG 2011 BÀI 19 TỪ TRƯỜNG I/ NAM CHÂM -nam châm là một loại quặng sắt có khả năng hút được sắt vụn.nam châm có thể làm từ các vật liệu :sắt,niken,côban,gađôlium,disprôsium.HOặc từ các hợp chất của nó -mỗi nam châm bao giờ cũng có hai cực Cực nam (S) Cực bắc (N) -tương tác giữa hai nam châm +hai nam cham cùng cực Thì hút nhau +hai cực khác tên thì đẩy nhau Tương tác đó gọi là tương tác từ N SS N N SN S II/ TỪ TÍNH CỦA DÂY DẪN CÓ DÒNG ĐIỆN 1/ Dây dẫn có dòng diện cũng có từ tính như nam châm a/ dòng điện có thể tác dụng lực lên nam cham I b/ nam châm có thể tác dụng lên dòng điện S N F Dung dịch dẫn điện c/ hai dòng điện có thể tương tác với nhau Hai dòng điện cùng chiều thì hút nhau Hai dòng điện ngược chiều thì đẩy nhau 2/ kết luận Giữa hai nam châm ,giưa hai dòng điện ,giữa nam châm và dòng điện có lực tương tác ;những lực ấy gọi là lực từ ;dòng điện và nam châm có từ tính III/ TỪ TRƯỜNG Khái niệm từ trường. F21 Q1 F12 Q2 Mơi trường truyền lực giữa hai điện tích là gì? 2/ĐỊNH NGHĨA Từ trường là một dạng vật chất tồn tại trong không gian mà biểu hiẹn cụ thể là sự xuất hiện của lực từ tác dụng lên một nam châm hay dòng điện đặt trong đó 3/ quy ước hướng của từ trường tại một điểm là hướng bắc nam của kim nam châm nhỏ nằm tại vị trí cân bằng tại điểm đó IV/ ĐƯỜNG SỨC TỪ 1/ HÌNH Ảnh ĐƯỜNG SỨC TỪ Để biễu diễn về mặt hình học sự tồn tai của từ trường trong không gian ta đưa ra khái niệm đường sức từ và dùng từ phổ để biễu diên dường sức từ 2/ ĐỊNH NGHĨA Đường sức từ là những đường vẽ trong không gian có từ trường sao cho tiếp tuýen tại mỗi diểm có hướng trùng với hướng của từ trường tại điểm đó A B 3/ CÁC VÍ DỤ VỀ ĐƯỜNG SỨC TỪ a/ từ trường của dòng điện thẳng rất dài –là những -đường tròn nằm trong những mặt phẳng vuông góc với dòng điện và có tâm nằm trên dòng điện - chiều xác định theo quy tắc bàn tay phải Để bàn tay phải sao cho ngón tay cái nằm dọc theo dây dẫn và chỉ theo chiều dòng điện , khi đó các ngón tay kia khum lại cho ta chiều đường sức từ b/ từ trường của dòng điện tròn MẶT NAM MẶT BẮC Có chiều đi vào cùng một mặt và đi ra mặt kia của dòng điện (mặt nam của dòng điện tròn là khi ta nhìn vào thấy dòng điện chạy theo chiều kim đồng hồvà mặt bắc thì ngược lại) VẬY:Các đường sức từ của dòng điện tròn có chiều đi vào mặt nam và đi ra mặt bắc của dòng điện tròn ấy 4/CÁC TÍNH CHẤT CỦA ĐƯỜNG SỨC TỪ a/ qua mỗi điểm trong không gian chỉ vẽ được một đường sức từ b/ các đường sức từ là những đường cong khép kín hoặc vô han ở hai đầu c/ chiều của các đường sức từ tuân theo những quy tắc xác định (nắm bàn tay phải hoặc vào nam ra bắc) S N d/ quy ước vẽ các đường sức từ sao cho chỗ nào từ trường mạnh thì các đường sức mau ,chỗ nà từ trường yếu thì các đường sức thưa