Tài liệu Bài giảng bài tia x vật lý 12 (8)

Bài cũ Câu 1 : Tia tử ngoại có những tính chất gì? Bước sóng nằm trong khoảng nào? * Tác dụng lên phim ảnh * Kích thích sự phát quang của nhiều chất * Kích thích nhiều phản ứng hoá học * Tác dụng sinh học * Ion hoá chất khí, gây tác dụng quang điện * Bị nƣớc và thuỷ tinh … hấp thụ mạnh, nhƣng truyền qua đƣợc thạch anh. F Catốt Anốt + - F’ Đặt hiệu điện thế U giữa anôt và catôt, các electron phát xạ ra từ catôt được tăng tốc trong điện trường đến đập vào anơt. Lịch sử phát hiện ra tia X (RƠNGHEN) Tối ngày 8/11/1895, sau khi rời phòng thí nghiệm một quãng, sực nhớ quên chƣa ngắt cầu dao điện cao thế dẫn vào ống tia catod, Wilhelm Conrad Roentgen (1845-1923) quay lại phòng và nhận thấy một vệt sáng màu xanh lục trên bàn tuy phòng tối om. Hiện tƣợng này đã lôi cuốn ông và sau 49 ngày liên tục, ông đã tìm ra tính chất của thứ tia bí mật mà ông tạm đặt tên là tia X và mang lại cho ông giải Nobel về vật lý đầu tiên vào năm 1901. I. PHÁT HIỆN TIA X Khi chùm êlectron nhanh (tức có năng lƣợng lớn) đập vào một vật rắn thì vật đó phát ra tia X. Ống Cu-lit-giơ Dây nung FF’ F Catốt Anốt + - TiaX F’ Nƣớc làm nguội Ñaët hieäu ñieän theá vaøi chục kilôvoân giöõa anoât vaø catoât. Caùc êlectron bayï ra töø FF’ sẽ ñöôïc taêng toác trong ñieän tröôøng maïnh giữa Anốt và catốt ñeán ñaäp vaøo anôt laøm cho A phaùt ra tia X. CHỤP ĐIỆN TRONG CÔNG NGHIỆP: CHIẾU ĐIỆN TRONG Y HỌC XÁC ĐỊNH NHỮNG CHẤN THƢƠNG. Nghiên cứu cấu trúc của vật rắn ống nanô cacbon(đường kính vài nanômét), chiều dài cỡ micrômét PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1: Tia X Bản chất (1) Tính chất (2) Ứng dụng (3) Nhiệm vụ: - Cá nhân đọc lướt SGK, khoảng 3 phút. - Thảo luận, thống nhất, tiến hành chọn phiếu số thông tin ghi vào cột tương ứng. Thời gian tối đa 5 phút. Hướng dẫn hoạt động: - Cá nhân đọc lướt SGK, khoảng 3 phút. - Thảo luận, thống nhất, tiến hành chọn phiếu số thông tin ghi số của phiếu vào cột tương ứng. - Trước tiên chọn thông tin về bản chất và tính chất ghi vào cột 1 và 2. Thời gian tối đa 3 phút. - Tiếp theo, sau khi hoàn thành 1 và 2, nhóm tiếp chọn phiếu số thông tin về ứng dụng vào cột 3. Thời gian tối đa là 2 phút. - Yêu cầu: + tính chất nổi bật nhất được ghi lên dòng đầu tiên của cột tính chất. + Các ứng dụng phải được ghi số tương xứng với tính chất của nó ở cột 2. Hướng dẫn hoạt động: - Cự người lên bảng ghi kết quả vào các cột tương ứng trên vị trí bảng mà giáo viên chỉ định. - Các thành viên trong nhóm quan sát kết quả của nhóm khác, đối chiếu với kết quả của nhóm mình, phát hiện sự khác biệt, thảo luận, trao đổi để sửa đổi hoặc bảo vệ kết quả đó hoặc chất vấn nhóm khác về vấn đề đó. - Cự người trả lời các phát vấn của nhóm khác( nếu có), giáo viên. Tia X Bản Chất Cùng bản chất với tia tử ngoại Là sóng điện từ có bƣớc sóng trong khoảng 1011 m  108 m 1 Sai 2 Sai 3 Sai 4 5 6 7 8 Sai Sai Sai 9 Sai TIA X L GÌ? Định nghĩa: Tia x là bức xạ không nhìn thấy có bƣớc sóng rất ngắn từ 10-11m đến 10-8m (ngắn hơn bƣớc sóng của tia tử ngoại). Bản chất của TIA X l gì? Bản chất: Tia x có bản chất là sóng điện từ. Tia X Bản Chất Tính Chất Tính chất nổi bật và Cùng bản chất quan trọng của tia X là với tia tử ngoại Khả năng đâm xuyên Có tác dụng mạnh lên Là sóng điện từ có bước sóng kính ảnh trong khoảng Làm phát quang một số 1011 m  108 m chất Có khả năng iôn hóa chất khí. Có tác dụng sinh lí, hủy hoại tế bào, diệt vi khuẩn 1 2 Sai 3 4 5 Sai Sai 6 7 Sai 8 9 2. Tính chất: CHỤP HÌNH BÔNG HOA BẰNG TIA X Tia X Bản Chất Công dụng Tính Chất Cùng bản chất với tia tử ngoại Là sóng điện từ có bƣớc sóng trong khoảng 1011 m  108 m Tính chất nổi bật và quan trọng của tia X là Khả năng đâm xuyên Có tác dụng mạnh lên kính ảnh Làm phát quang một số chất Có khả năng iôn hóa chất khí. Có tác dụng sinh lí, hủy hoại tế bào, diệt vi khuẩn 1 Sai 2 3 4 5 6 Sai Sai Sai Sai Chụp điện ,chiếu điện. Tìm khuyết tật nằm bên trong sản phẩm đúc bằng kim loại và trong các tinh thể Đo liều lượng tia X, chữa bệnh ung thư nông 7 8 9 Sai Sai 3. Công dụng: - Trong y học: chiếu điện, chụp điện, chuẩn đoán, chữa bệnh ung thư, diệt khuẩn… - Trong công nghiệp: kiểm tra sản phẩm. - Nghiên cứu cấu trúc vật chất. - Kiểm tra hành lí khách đi máy bay. Gemani