Tài liệu Bài giảng bài thế năng vật lý 10

BÀI GIẢNG VẬT LÝ LỚP 10 BAN CƠ BẢN BÀI 26 : THẾ NĂNG GIÁO VIÊN: TRẦN VIẾT THẮNG Trường THPT Chu Van An Bài giảng Vật lí lớp 10 ban cơ bản: Bài 26 Thế năng MỤC TIÊU: * Phát biểu được ĐN trọng trường, trọng trường đều * Viết được biểu thức trọng lực của một vật P = m. g * Phát biểu được ĐN viết được biểu thức Wt trọng trường ĐN được khái niệm mốc thế năng. KIỂM TRA BÀI CŨ 1. Viết biểu thức tính công của một lực 2. Khi nào một vật có năng lượng? 3. Một viên đạn đang bay có năng lượng không? Một viên đạn ở độ cao Z có năng lượng không? 4. Nhắc lại khái niệm thế năng đã học ở lớp 8 Bài 26 Thế năng Tiết 1. Thế năng trọng trường 1. Trọng trường. ( HĐ1. 10 Phút) Học sinh Trả lời và tự ghi chép Ghi nhớ khái niệm và biểu hiện của trọng trường, công thức của trọng lực P = mg g là gia tốc rơi tự do hay gia tốc trọng trường Giáo viên ? Trọng lực là gì. ĐĐ của TL Giới thiệu khái niệm trọng trường. Giới thiệu khái niệm trọng trường đều Hướng dẫn HS trả lời C1 Học sinh HS trả lời C1 Fhl m g a  g m m Giáo viên Hướng dẫn HS trả lời C1 ? Biểu thức ĐL II Niutơn 2. Thế năng trọng trường. Học sinh Tìm ví dụ chứng tỏ vật có khối lượng. m khi đưa lên độ cao z, lúc rơi xuống có thể sinh công Giáo viên Hướng dẫn HS đọc SGK Yêu cầu HS nhận xét về khả năng sinh công của vật có k.l. m ở độ cao z Học sinh Giáo viên ? Khi vật m ở độ cao z có Trả lời các câu hỏi; phát biểu, ghi chép ĐN thế năng khả năng sinh công, chứng tỏ diều gì.? Vật có năng lượng. Dạng năng lượng này gọi là thế năng trọng trường (thế năng hấp dẫn) Các nhóm HS trao đổi và Tính công của trọng lực trình bày cách tính. khi vật có khối lượng m A = Pz = mgz rơi không vận tốc ban đầu HS ghi kết quả và viết từ độ cao z xuống đất. biểu thức tính thế năng trọng trường: Wt = mgz Học sinh Từ biểu thức tính thế năng trọng trường: Wt = mgz Wt phụ thuộc g, z Wt phụ thuộc z Khi vật ở trên mặt đất: . z = 0  Wt = 0 HS ghi chép khái niệm về gốc hay mốc thế năng Giáo viên ? Thế năng của một vật phụ thuộc vào các yếu tố nào. Trong trọng trường đều? Vị trí mà thế năng bằng 0 được gọi là gốc hay mốc thế năng Học sinh Vào mốc thế năng. Trả lời C3 Chọn mốc thế năng tại O. Xác định vị trí tại đó thế năng tại: = 0, > 0; < 0 Wto = 0 WtA > 0 WtB < 0 Khi tính độ cao z ta chọn chiều dương hướng lên trên. Giáo viên ? Thế năng của một vật phụ thuộc vào yếu tố nào nữa không? Wt có thể: > 0; = 0; < 0 A O B 3. Liên hệ giữa biến thiên thế năng và công của trọng lực Học sinh Khi vật rơi thẳng đứng Giáo viên zM M M AMN = mgzM – mgzN zN Khi vật chuyển dời từ độ cao zM đến độ cao zN theo một đường bất kì thì ta cũng luôn có: AMN = mgzM – mgzN N N Xét vật m rơi từ độ cao zM đến độ cao zN Tính công của trọng lực và độ giảm thế năng 3. Liên hệ giữa biến thiên thế năng và công của trọng lực Học sinh AMN = mgzM – mgzN AMN = WtM - WtN WtMN = WtM – WtN = mgzM – mgzN WtMN = AMN Giáo viên zM zN M N M N Xét vật m rơi từ độ cao zM đến độ cao zN Tính công của trọng lực và độ giảm thế nănag WtMN = WtM – WtN 3. Liên hệ giữa biến thiên thế năng và công của trọng lực Học sinh AMN = WtM - WtN HS rút ra các nhận xét về sự thay đổi thế năng khi vật CĐ trong trọng trường * Khi z giảm  Wt giảm thì trọng lực sinh công dươnag: A > 0 * Khi z tăng  Wt tăng thì trọng lực sinh công âm : A < 0 Giáo viên zM zN M N M N Xét vật m rơi từ độ cao zM đến độ cao zN CỦNG CỐ: Ghép một mệnh đề ở cột bên trái với một mệnh đề ở cột bên phải để được câu đúng 1. Biểu thức của thế năng trọng trường (trục z, chiều dương hướng lên) là: a. là động năng b. – mgz + C 2. Biểu thức của thế năng trọng trường (trục z, chiều dương hướng xuống) là: c. + mgz + C 3. Khi vật rơi tự do động năng của vật tăng còn thế năng d. Thì động năng của vật không đổi. 4. Dạng cơ năng mà vật có được khi chuyển động 5. Khi vật chuyển động tròn đều. 6. Đại lượng tỉ lệ với bình phương động lượng 1: c 2: b 3: e đ. Thì động năng và động lượng của vật không đổi. e. Giảm. 4: a 5: d 6: a CỦNG CỐ: 1. Thế năng trọng trường của một vật phụ thuộc vào các yếu tố nào? Chọn đáp án sai A. Khối lượng của vật m B. Vận tốc của vật v C. Mốc thế năng D. Độ cao của vật z Đáp số B. CỦNG CỐ: 2. Thế năng trọng trường của một vật thay đổi như thế nào ? Chọn đáp án đúng nhất A. Tăng gấp hai lần khi độ cao z tăng gấp 2 lần B. Không thay đổi khi khối lưọng tăng lên 2 lần còn độ cao giảm đi 2 lần C. Không phụ thuộc mốc thế năng D. Giảm đi 4 lần khi khối lượng và độ cao của vật đều giảm đi 2 lần Đáp số B. VỀ NHÀ 1. Chứng minh câu C4, C5 2. Làm bài tập 2, 3 tr. 141 SGK 3. Ôn lại phần ĐL Huc và lực đàn hồi 1. Viết biểu thức tính công của một lực A = F.s.cos 2. Khi nào một vật có năng lượng? Khi vật đó có khả năng sinh công 3. Một viên đạn đang bay có năng lượng không? Có năng lượng: động năng Một viên đạn ở độ cao Z có năng lượng không? Có năng lượng vì khi rơi xuống đất viên đạn có khả năng sinh công. Dạng năng lượng này được gọi là thế năng Nhắc lại khái niệm thế năng đã học ở lớp 8 Cơ năng của vật phụ thuộc vào vị trí của vật so với mặt đất, hoặc so với vị trí khác được chọn làm mốc để tính độ cao gọi là thế năng hấp dẫn. Vật có khối lượng càng lớn và ở càng cao thì thế năng càng lớn. Cơ năng của vật phụ thuộc vào độ biến dạng của vật gọi là thế năng đàn hồi. Trọng trường đều là trọng trường trong đó g tại mọi điểm có phương song song, cùng chiều, cùng độ lớn Đó phải là một vùng không gian hẹp, vì g phụ thuộc vào vĩ đô và độ cao    g g g