Tài liệu Bài giảng bài thấu kính hội tụ vật lý 9 (9)

KIỂM TRA BÀI CŨ ? HÃY NÊU KẾT LUẬN HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG KHI TIA SÁNG TRUYỀN TỪ KHÔNG KHÍ SANG CÁC MÔI TRƯỜNG TRONG SUỐT KHÁC ? Kết luận chung : * Khi ánh sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn , lỏng khác nhau thì Góc khúc xạ ..................... nhỏ hơn góc tới Cũng tăng (giảm) * Góc tới tăng(giảm) góc khúc xạ .......................................... Không bị Cũng bằng 00 , tia sáng................ * Khi góc tới bằng 00 thì góc khúc xạ ........................ khúc xạ Các em có vật các nhưem thếlànào Những vậtbiết đang, những trong tay mộtđược tronggọi là Thấu nhữngKính loại?thấu kính Thấu ? về Thấu kính hội tụ - Bài kính hôm có naytáctadụng sẽ tìmgìhiểu TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ I - ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1 – THÍ NGHIỆM C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi C2: Chiếu Hãy Các một nhóm chỉ chùm rađiểm học tia sáng tới, tập tới hãy thấu kính có đặc gì mà * Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính đều hội tia song ló song trínó thí theo thí nghiệm. phương như người tabốtrong gọi lànghiệm thấu kính tụ tại một điểm. góc 42.2 vớiSGK mặt một hội vuông tụ? hình •Tia tới: Tia AB. thấu kính hội tụ. ? • Tia khúc xạ: Tia BC. B C D Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới, tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló A TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ I - ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1 – THÍ NGHIỆM Chùm tia sáng song song chuyền qua thấu kính hội tụ khi ló ra đều hội tụ tại một điểm C3: Tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ. 2 – Hình dạng của thấu kính hội tụ * Phần rìa mỏng hơn phần giữa Ký hiệu thấu kính hội tụ * Tiết diện của một số thấu kính hội tụ bị cắt theo một mặt phẳng vuông góc với mặt thấu kính. TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ I - ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1 – THÍ NGHIỆM ? C4: Quan sát lại thí nghiệm và cho biết, trong ba tia sáng tới thấu kính, II – TRỤC CHÍNH , QUANG TÂM , TIÊU tia nào qua thấu kính truyền thẳng ĐIỂM , TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ không bị đổi hướng? Tìm cách kiểm tra điều này. 1 – TRỤC CHÍNH 2 – Hình dạng của thấu kính hội tụ •Trong ba tia s¸ng tới thÊu kÝnh tia ë gi÷a qua thÊu kÝnh truyền thẳng không bÞ đổi hướng. • KiÓm tra b»ng c¸ch: Dïng () thíc th¼ng. • Tia này trùng với một đường thẳng được gọi là trục chính () của thấu kính. TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ I - ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1 – THÍ NGHIỆM 2 – Hình dạng của thấu kính hội tụ II – TRỤC CHÍNH ? , QUANG TÂM , TIÊU ĐIỂM , TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1 – TRỤC CHÍNH TRONG CỎC TIA TỚI VUỤNG GÚC VỚI O MẶT THẤU KỚNH HỘI TỤ, CÚ MỘT TIA LÚ TRUYỀN THẲNG KHỤNG ĐỔI 2HƯỚNG. – Quang TIA TâmNÀY TRỰNG VỚI MỘT THẲNG -ĐƯỜNG Trục chính của thấuĐƯỢC kính hộiGỌI tụ điLÀ quaTRỤC một điểm O trong thấu kính mà mọi CHỚNH CỦA THẤU KỚNH tia sỏng tới() điểm này đều truyền thẳng, khụng đổi hướng. Điểm O gọi là quang tõm của thấu kớnh. TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ I - ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ II – TRỤC CHÍNH , QUANG TÂM , TIÊU ĐIỂM , TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1 – TRỤC CHÍNH Hãy tìm hiểu các tia sáng truyền qua quang tâm của thấu kính hội tụ ? LÀ ĐƯỜNG THẲNG HƯỚNG VUÔNG GÓC VỚI MẶT THẤU KÍNH TẠI ĐIỂM GIỮA CỦA THẤU KÍNH 2 – Quang Tâm - Trục chính của thấu kính hội tụ đi qua quang tâm (o) của thấu kính - Mọi tia sáng truyền qua Quang tâm của thấu kính hội tụ khi ló ra tiếp tục truyền thẳng O TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ I - ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ II – TRỤC CHÍNH , QUANG TÂM , TIÊU ĐIỂM , TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1 – TRỤC CHÍNH 2 – Quang Tâm C5: Quan sát lại thí nghiệm và cho Tia hội tớitụđiF qua tiêutia ló biết điểm của chùm nằm trên đường tia tới điểm củathẳng thấuchứa kính nào? Hãy biểu diễn chùm tia tới và hội tụ khi ló ra thì sao chùm tia ló trong TN này trên hình 42.4 ? ? - Trục chính của thấu kính hội tụ đi qua quang tâm (o) của thấu kính - Mọi tia sáng truyền qua Quang tâm của thấu kính hội tụ khi ló ra tiếp tục truyền O F 3 -thẳng Tiêu điểm - Các tia tới song song với trục chính khi ló ra đều đi qua tiêu điểm . Mỗi Thấu kính đều có 2 tiêu -điểm Các FtiavàtớiF'truyền qua tiêu điểm khi ló ra đều song song với trục chính F' TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ I - ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ II – TRỤC CHÍNH , QUANG TÂM , TIÊU ĐIỂM , TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1 – TRỤC CHÍNH ? Trên hình vẽ hãy chỉ ra Tiêu cự của thấu kính 2 – Quang Tâm - Trục chính của thấu kính hội tụ đi qua quang tâm (o) của thấu kính f f - Mọi tia sáng truyền qua Quang tâm của thấu kính hội tụ khi ló ra tiếp tục truyền O F' F 3 -thẳng Tiêu điểm - Các tia tới song song với trục chính khi ló ra đều đi qua tiêu điểm . Mỗi Thấu kính đều có 2 tiêu -điểm Các FtiavàtớiF'truyền qua tiêu điểm khi ló ra đều song song với 4 trục - Tiêu cự : chính Khoảng cách từ quang tâm đến mối tiêu điểm gọi là Tiêu cự của thấu kính Ký hiệu tiêu cự : f f = OF = OF' TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ Điền từ, cụm từ thích hợpGhi vào nhớ chỗ trống -Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hộiChùm tụ chotia ló Tiêu điểm .................. .Hội tụ Tại ....................của Thấu kính -Đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ : tục truyền + Tia tới đi qua Quang tâm thì tiaTiếp ló ................................... .....Theo thẳng phương tia tới Qua tiêu điểm + Tia tới song song với trục chính thìsong tia ló ................................. Song + Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló ..............................với trục chính F’ F F F F F F F TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ - Đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ + Tia tới đến Quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng Theo phương tia tới + Tia tới song song với trục chính thì tia ló truyền qua tiêu điểm + Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính Vận dụng : Vẽ tia ló trong các trường hợp sau a) S S F O F' F O F' b) c) S' F S O F' III. Vận dụng Câu 2 : Thấu kính hội tụ là thấu kính có : A . Phần rìa mỏng hơn phần giữa . B . Phần rìa dày hơn phần giữa . C . Chùm tia tới song song víi trôc chÝnh chùm tia ló hội tụ . D. A và C đúng Chän c©u tr¶ lêi ®óng. TIẾT 46 - BÀI 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ Hướng dẫn học bài • Học phần ghi nhớ _ sách giáo khoa _ trang 115 • Làm bài tập số 42 – 43.3 trang 50 _ sách bài tập Hướng dẫn bài 42-43.3(SBT-Tr50)  Trên hình 42-43.3 có vẽ trục chính , quang tâm O, hai tiêu điểm F, F’ của một thấu kính, hai tia ló 1, 2 cho ảnh S’ của điểm sáng S. a)Vì sao em biết thấu kính đã cho là hội tụ? F’ b)Bằng cách vẽ, hãy xác định điểm sáng S. HD:  F a) Vì tia ló (1) và (2) hội tụ tại một điểm ( Tại S’)->Thấu kính đã cho là thấu kính hội tụ. O (1) S’ (2) b)- Tia ló (1) đi qua tiêu điểm F’ -> Tia tới là tia đi song song với trục chính. - Tia ló (2) là tia đi song song với trục chính-> Tia tới là tia đi qua tiêu điểm của thấu kính. => giao điểm của hai tia tới trên chính là điểm sáng S cần xác định.