Tài liệu Bài giảng bài thấu kính hội tụ vật lý 9 (10)

KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 1: Nêu những kết luận về quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ.(Phần ghi nhớ). Câu 2:Trong hình vẽ bên cho biết PQ là mặt phân cách giữa không khí và nước,I là điểm tới, SI là tia tới, IN là tia pháp tuyến.Hỏi cách vẽ nào biểu diễn đúng hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi truyền từ không khí sang nước? 2 KIỂM TRA BÀI CŨ S N S N P- - - - - -I- - - - - - - Q ----- - - -P- - - - -I- - - - - Q ---------------- ---------------A) B) - - -- - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - S N S P I Q ------------------------------- - -- - - - - - - - - - - - C) N P - - - - - - I- - - - - - - - -Q- ---------------- - -- - - - - - - - - - - - D) 3 Tiết 46: THẤU KÍNH HỘI TỤ I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ : 1. Thí nghiệm : Tiến hành thí nghiệm như hình bên dưới: Chiếu chùm tia tới song song tới thấu kính hội tụ theo phương vuông góc với thấu kính. Quan sát hiện tượng và trả lời câu hỏi. C1.Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì mà nguời ta gọi nó là thấu kính hội tụ ? Trả lời : Chùm tia khúc xạ có đặc điểm hội tụ lại tại 1 điểm. Nguồn sáng Thấu kính C2. Hãy chỉ ra tia tới, tia ló trong thí nghiệm hình 42.2. Nguồn sáng Thấu kính C3. Tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ dùng trong thí nghiệm. Trả lời : Phần rìa của TKHT mỏng hơn phần giữa. TKHT trong thí nghiệm được làm bằng chất gì ? Trả lời : TKHT được làm bằng thủy tinh. TKHT được làm bằng vật liệu trong suốt. 1 mặt phẳng, 1 mặt lồi lồi, 1 mặt lõm Hai mặt lồi 1 mặt 2. Hình dạng của thấu kính hội tụ : -Thấu kính hội tụ thường được làm vật liệu trong suốt, có phần rìa mỏng hơn phần giữa. -Chiếu chùm tia tới song song vuông góc với TKHT cho chùm tia ló hội tụ lại 1 điểm. - Kí hiệu thấu kính hội tụ : C4. Quan sát lại thí nghiệm ở hình 42.2 và cho biết, trong 3 tia sáng tới thấu kính, tia nào qua thấu kính truyền thẳng không bị đổi hướng? Tìm cách kiểm tra điều này. Trả lời : Tia giữa qua thấu kính truyền thẳng không bị đổi hướng. Cách kiểm tra : Dùng một thứơc thẳng hay một sợi chỉ. Tia tới Tia ló  Chiếu một chùm sáng song song tới vuông góc với mặt thấu kính hội tụ, có một tia ló truyền thẳng không đổi hướng, đường thẳng trùng với tia này gọi là trục chính ( kí hiệu : (∆) ) của thấu kính hội tụ. (∆) (∆) : Trục chính Tìm mối liên hệ giữa trục chính và thấu kính ? Trả lời : Thấu kính vuông góc với trục chính tại 1 điểm. O - (∆ ) là trục chính. - O là quang tâm. (∆ ) O (∆ ) Tia tới qua quang tâm của thấu kính hội tụ thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới. C5.Quan sát lại thí nghiệm ở hình 42.2 và cho biết điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên đường thẳng nào? Hãy biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm này trên hình vẽ dưới đây. Trả lời : F nằm trên trục chính O F (∆ ) C6. Vẫn thí nghiệm trên , nếu chiếu chùm tia tới vào mặt bên kia của thấu kính thì chùm tia ló có đặc điểm gì ? F O (∆ ) Trả lời : Vẫn hội tụ tại 1 điểm trên trục chính. - Chiếu chùm tia tới song song với trục chính của TKHT thì chùm tia ló hội tụ tại điểm F nằm trên trục chính.F là tiêu điểm của thấu kính. -Tiêu điểm nằm ở phía bên kia so với tia tới. - Mỗi TKHT đều có 2 tiêu điểm F, F’ nằm cách đều quang tâm. F’ O F (∆) - Khoảng cách từ tiêu điểm đến đến quang tâm gọi là tiêu cự của thấu kính. Kí hiệu là f. O F - (∆) là trục chính. - O là quang tâm. - F, F’ là tiêu điểm. - OF = OF’ = f : tiêu cự. F’ (∆)