Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo án - Bài giảng Trung học cơ sở Bài giảng bài hiện tượng khúc xạ ánh sáng vật lý 9 (4)...

Tài liệu Bài giảng bài hiện tượng khúc xạ ánh sáng vật lý 9 (4)

.PDF
14
195
111

Mô tả:

Bài 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG Mục tiêu  Kiến thức: Nhận biết được hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Mô tả được TN quan sát đường truyền của tia sáng từ không khí sang nước và ngược lại. Phân biệt được hiện tượng khúc xạ với hiện tượng phản xạ ánh sáng.  Kĩ năng: Vận dụng được kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng đơn giản do sự đổi hướng của tia sáng khi truyền qua mặt phân cách giữa hai môi trường gây nên.  Thái độ: Ý thức học tập nghiêm túc, cận thận Chuẩn bị  Đối với mỗi nhóm học sinh  1 bình thuỷ tinh hoặc bình nhựa trong.  1 bình nước sạch. 1 ca múc nước.  1 miếng gỗ phẳng, mềm có thể cắm được đinh ghim.  Đối với giáo viên:  1 bình thuỷ tinh hoặc bình nhựa trong suốt hình hộp chữ nhật đựng nước.  1 miếng gỗ phẳng (hoặc nhựa) để làm màn hứng tia sáng.  1 nguồn sáng có thể tạo ra được chùm sáng hẹp (nên dùng bút laze để HS quan sát tia sáng). Ôn lại kiến thức Định luật truyền thẳng của ánh sáng được phát biểu thế nào? Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền theo đường thẳng Có thể nhận biết được đường truyền của những tia sáng bằng những cách nào? Bằng cách quan sát vết của tia sáng trên màn chắn, hoặc quan sát bóng tối của một vật nhỏ đặt trên đường truyền của tia sáng ( phương pháp che khuất ) Đặt mắt dọc theo một chiếc đũa thẳng từ đầu trên (hình 1), ta không nhìn thấy đầu dưới của đũa. Giữ nguyên vị đặt mắt, đổ nước vào bát (hình 2) liễu có nhìn thấy đầu dưới của đũa hay không ? Làm thí nghiệm hình 40.1a, b. I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. Quan sát Làm thí nghiệm như hình 40.2 SGK  Ánh sáng truyền trong không khí và trong nước đã tuân theo định luật nào? Tuân theo định luật truyền thẳng ánh sáng Hiện tượng A/S truyền từ không khí sang nước có tuân theo định luật truyền thẳng A/S không? Không Nhận xét về đường truyền của tia sáng a) Từ S đến I ( trong không khí ) Đường thẳng b) Từ I đến K ( trong nước ) Đường thẳng c) Từ S đến mặt phân cách rồi đến K Đường gãy khúc tại mặt phân cách I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. Quan sát 2. Kết luận Từ việc quan sát được Hiện tượng các em vừa quan sát Hiện tượnghãy ánhcho sáng truyền từ môi trường trong suốt tượng được từ TNbiết gọihiện là hiện tượng khúc này sangkhúc môi trường trong xạ ánh sáng là suốt gì? khác bị gãy khúc tại xạ ánh sáng. mặt phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng. 3. Một vài khái niệm Giới thiệu các khái niệm qua hình vẽ Trả lời các câu hỏi C1 Có Hãy cho biết tiatới khúc xạ Góc khúc xạGóc nhỏtới hơn góc và gócmặt khúc có nằm trong phẳng C2 Phương án TN: Thay đổi phương của tia tới, quan xạ góc nào lớn hơn ? tới không ? Hãy đề xuất phương án thí nghiệm đểkhúc kiểm tra sát tia khúc xạ, độ lớn góc tới, góc xạ. xem những nhận xét trên còn đúng khi thay đổi Thực hiện theo phương ánhay đãkhông đề xuất. góc tới ? Từ đó rút ra kết luận  I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. Quan sát 2. Kết luận 3. Một vài khái niệm Kết luận chung 1  Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước: Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới N C3 S Hãy thể hiện kết luận trên bằng hình i vẽ P Q I r N’ K I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. Quan sát 2. Kết luận 3. Một vài khái niệm Kết luận chung 1 KhiKHÚC tia sángXẠ truyền từ không khí sangKHI nước thì tia II. SỰ CỦA TIA SÁNG khúc TỪ xạ nhỏ hơn góc tới. Vậy nếu cho KHÍ tia sáng TRUYỀN NƯỚC SANG KHÔNG 1. Dựtruyền đoán ngược lại từ nước sang không khí thì góc C khúc xạ như thế nào với góc tới? 4 Phương ánKết kiểm sáng từ đáy bình luậntra: trênđặt cònnguồn đúngmột Đề xuất phương nước trong trường hợpán tiathí sáng nghiệm để 2. Thí nghiệm kiểmtừtra truyền nước sang kiểm tra dự đoán đó không khí hay không ? Bố trí thí nghiệm như hình 40.3 SGK  I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. Quan sát 2. Kết luận 3. Một vài khái niệm Kết luận chung 1 II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 1. Dự đoán 2. Thí nghiệm kiểm tra C5 Mắt chỉ nhìn thấy A khi A/S từ A phát ra truyền được đến mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy B mà không thấy A có nghĩa là A/S từ A phát ra đã bị B Chứng che khuất, không đến Đường được mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy C minh rằng: nối mà khôngcác thấyvị A,B nghĩa là A/S từ A,B phát ra đã bị C che trícó của 3 đinh ghim khuất không mắt.truyền Khi bỏ của B,C tia đi thì ta lại nhìn thấy A có A,B,Cđến làđược đường nghĩa là A/S từ A phát ra đã truyền qua nước và không khí đến sáng từ đinh ghim A tới mắt được mắt. Vậy đường nối vị trí của 3 đinh ghim A,B,C biểu diễn đường truyền của tia sáng từ A ở trong nước tới mặt phân cách giữa nước và không khí, rồi đến mắt I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. Quan sát 2. Kết luận 3. Một vài khái niệm Kết luận chung 1 II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 1. Dự đoán 2. Thí nghiệm kiểm tra C6 Đường truyền của tia sáng từ nước sang không khí bị Nhận xét đường khúc xạ tại mặt phân cách giữa nước và không khí.  truyền của tia Kết luận chung 2 Chỉ? ra điểm tới, tia tới, sáng  Khi tia sáng truyền từ xạ, nước tia khúc vẽsang phápkhông khí : tuyến tại mặt điểmphẳng tới. tới Tia khúc xạ nằm trong Góc khúc xạ lớn hơn góc tới I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. Quan sát 2. Kết luận 3. Một vài khái niệm Kết luận chung 1 II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 1. Dự đoán 2. Thí nghiệm kiểm tra Kết luận chung 2 III. VẬN DỤNG C7 Hiện tượng phản xạ A/S Hiện tượng khúc xạ A/S Phân các hiện Tia tới gặp biệt mặt phân cách tượng Tiakhúc tới gặp mặt phân cách giữa giữa hai mtxạ trong suốt bịxạ hắtánhhai mt trong suốt bị gãy khúc tại và phản sáng. trở lạ mt trong suốt cũ mặt phân cách và tiếp tục đi vào mt trong suốt thứ 2 Góc khúc xạ không bằng góc tới Góc phản xạ bằng góc tới III. VẬN DỤNG C7 C8 Giải thích hiện tượng nêu ra ở đầu bài. Khi chưa đổ nước vào bát ta không nhìn thấy đầu dưới A của chiếc đũa. Trong không khí A/S chỉ có thể đi theo đường thẳng từ A đến mắt. Nhưng những điểm trên chiếc đua thẳng đã chắn mất đường truyền đó nên tia sáng này không đến được mắt Khi đổ nước vào bát tại mặt phân cách giữa không khí và nước chiếc đũa như bị gãy khúc, tương tự như hiện tượng khúc xạ ánh sáng nên điểm A và điểm B không thẳng hàng. Ta đặt mắt tại B có thể nhìn thấy A Ghi nhớ Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước, góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí , góc khúc xạ lớn hơn góc tới 
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan