Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo án - Bài giảng Trung học cơ sở Bài giảng bài hiện tượng khúc xạ ánh sáng vật lý 9 (3)...

Tài liệu Bài giảng bài hiện tượng khúc xạ ánh sáng vật lý 9 (3)

.PDF
18
218
100

Mô tả:

Bài 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG Trường THCS EaHU Giáo viện : Hoàng Hà Khối 9 Lớp Môn : Vật Lý I. Mục tiêu    Kiến thức: Nhận biết được hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Mô tả được TN quan sát đường truyền của tia sáng từ không khí sang nước và ngược lại. Phân biệt được hiện tượng khúc xạ với hiện tượng phản xạ ánh sáng. Kĩ năng: Vận dụng được kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng đơn giản do sự đổi hướng của tia sáng khi truyền qua mặt phân cách giữa hai môi trường gây nên. Thái độ: Ý thức học tập nghiêm túc, cận thận Chuẩn bị         Đối với mỗi nhóm học sinh 1 bình thuỷ tinh hoặc bình nhựa trong. 1 bình nước sạch. 1 ca múc nước. 1 miếng gỗ phẳng, mềm có thể cắm được đinh ghim. Đối với giáo viên: 1 bình thuỷ tinh hoặc bình nhựa trong suốt hình hộp chữ nhật đựng nước. 1 miếng gỗ phẳng (hoặc nhựa) để làm màn hứng tia sáng. 1 nguồn sáng có thể tạo ra được chùm sáng hẹp (nên dùng bút laze để HS quan sát tia sáng). Ôn lại kiến thức Định luật truyền thẳng của ánh sáng được phát biểu thế nào? Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền theo đường thẳng Có thể nhận biết được đường truyền của những tia sáng bằng những cách nào? Bằng cách quan sát vết của tia sáng trên màn chắn, hoặc quan sát bóng tối của một vật nhỏ đặt trên đường truyền của tia sáng ( phương pháp che khuất ) Tình huống học tập Làm thí nghiệm hình 40.1a, b. A A Hãy coi chiếc đũa như là một tia sáng được truyền từ điểm A trong nước ra không khí . Hiện tượng tia sáng như bị gãy trong TN trên được gọi là hiện tượng gì? Đó là hiện tượng khúc xạ ánh sáng I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. QUAN SÁT Làm thí nghiệm như hình 40.2 SGK Ánh sáng truyền trong không khí và trong nước đã tuân theo định luật nào? Tuân theo định luật truyền thẳng ánh sáng Hiện tượng A/S truyền từ không khí sang nước có tuân theo định luật truyền thẳng A/S không? Không 1. QUAN SÁT Làm thí nghiệm như hình 40.2 SGK Nhận xét về đường truyền của tia sáng a) Từ S đến I ( trong không khí ) Đường thẳng b) Từ I đến K ( trong nước ) Đường thẳng c) Từ S đến mặt phân cách rồi đến K Đường gãy khúc tại mặt phân cách Hiện tượng các em vừa quan sát được từ TN gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Từ việc quan sát được hãy cho biết hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì? 2. Kết luận Hiện tượng ánh sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Giới thiệu cho các khái niệm qua hình vẽ Không khí Mặt phân cách N S Q P I Nước N’ K 3. Một vài khái niệm I là điểm tới, SI là tia tới, IK là tia khúc xạ Đường NN’ vuông góc với mặt phân cách PQ là pháp tuyến tại điểm tới I SIN là góc tới kí hiệu là i ' KIN là góc khúc xạ, kí hiệu là r Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp tuyến NN’ là mặt phẳng tới Trả lời các câu hỏi HS hoạt động nhóm C1 C2 Tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới không? Có Góc khúc xạ và góc tới góc nào nhỏ hơn? Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới Hãy đề xuất phương án TN để kiểm tra xem những nhận xét trên có còn đúng khi thay đổi góc tới hay không. Phương án TN: Thay đổi phương của tia tới, quan sát tia khúc xạ, độ lớn góc tới, góc khúc xạ. Thực hiện theo phương án đã đề xuất. Từ đó rút ra kết luận Kết luận Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước: Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới C3 Hãy thể hiện kết luận trên bằng hình vẽ Vẽ hình vào vào vở N S P i Q I r N’ K Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì GÓC khúc xạ nhỏ hơn góc tới. Vậy nếu cho tia sáng truyền ngược lại từ nước sang không khí thì góc khúc xạ như thế nào với II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 1. Dự đoán C4 Kết luận trên còn đúng trong trường hợp tia sáng từ nước sang không khí Có hay không?................... HS thảo luận nhóm đề xuất phương án kiểm tra Phương án kiểm tra: đặt nguồn sáng từ đáy bình nước 2. Thí nghiệm kiểm tra Bố trí thí nghiệm như hình 40.3 SGK B A II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 1. Dự đoán C4 có 2. Thí nghiệm kiểm tra C5 Mắt chỉ nhìn thấy A khi A/S từ A phát ra truyền được đến mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy B mà không thấy A có nghĩa là A/S từ A phát ra đã bị B che khuất, không đến được mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy C mà không thấy A,B có nghĩa là A/S từ A,B phát ra đã bị C che khuất không đến được mắt. Khi bỏ B,C đi thì ta lại nhìn thấy A có nghĩa là A/S từ A phát ra đã truyền qua nước và không khí đến được mắt. Vậy đường nối vị trí của 3 đinh ghim A,B,C biểu diễn đường truyền của tia sáng từ A ở trong nước tới mặt phân cách giữa nước và không khí, rồi đến mắt C6 Đường truyền của tia sáng từ nước sang không khí bị khúc xạ tại mặt phân cách giữa nước và không khí. II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ r i B là điểm tới, AB là tia tới, BC là tia khúc xạ. Góc khúc xạ lớn hơn góc tới Kết luận Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí : Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới Góc khúc xạ lớn hơn góc tới Vận dụng C6 Hiện tượng phản xạ A/S Hiện tượng khúc xạ A/S Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai mt trong suốt bị hắt trở lạ mt trong suốt cũ Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai mt trong suốt bị gãy khúc tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào mt trong suốt thứ 2 Góc khúc xạ không bằng góc tới Góc phản xạ bằng góc tới C8 Khi chưa đổ nước vào bát ta không nhìn thấy đầu dưới A của chiếc đũa. Trong không khí A/S chỉ có thể đi theo đường thẳng từ A đến mắt. Nhưng những điểm trên chiếc đua thẳng đã chắn mất đường truyền đó nên tia sáng này không đến được A mắt Khi chưa đổ nước vào bát ta kông nhìn thấy đầu dưới A của chiếc đũa. Trong không khí A/S chỉ có thể đi theo đường thẳng từ A đến mắt. Nhưng những điểm trên chiếc đua thẳng đã chắn mất đường truyền đó A nên tia sáng này không đến được mắt GHI NHỚ Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước, góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí , góc khúc xạ lớn hơn góc tới Một số hình ảnh thực tế
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan