Tài liệu Bài giảng bài cơ năng vật lý 10 (7)

CƠ NĂNG B I. Cơ ngăng: -Vật có khả năng thực hiện công cơ học, ta nói vật đó có cơ năng. -Đơn vị của cơ năng cũng được đo bằng Jun ( J). II. Thế năng: 1. Thế năng hấp dẫn: + Quả nặng A đứng yên trên mặt C1: Quả nặng A chuyển độ xuống đất (Hình 16.1a), không có khả phía dưới làm căng sợi dây. Sức sinhdây công. căngnăng của sợi làm miếng gỗ B chuyển động, tức là thực hiện công C1:H16.1bquảđưa nặnglên độ như vậy quảNếu nặngđưa A khi một thì nó caolên nào đóđộ có cao khẳnào năngđósinh công, không tai sao? tứccólàcơ có năng cơ năng Đọc thông tin SGK A A B I. Cơ ngăng: II. Thế năng: 1.Thế năng hấp dẫn: 2. Thế năng đàn hồi: CƠ NĂNG Có một lò xo được làm bằngđứtthép uốnlò thành Làm sợi dây xo đẩy miếng gỗ vòng xo bịhiện néncông. Ta nói lên caotròn. tức Lò là thực lạixonhờ sợi dây, trên lò bị nén có cơphía năng. đặt một miếng gỗ. C2 Lúc này lò xo cơ vào độ biến dạng Cơ năng của vật phụcóthuộc năng. của vậtBằng đượccách gọi lànào thế để năng đàn hồi,vật có biết lò xo có cơ năng? độ biến dạng càng lớn thì thế năng đàn hồi càng lớn. 1. Khi nµo vËt cã ®éng n¨ng? Hãy dự đoán xem khi thả Thí nghiệm 1. Cho quả hòn bi A lănbằng theothép máng cầu lănsẽtừ vị có hiện tượng gì đối với trí (1)trên máng nghiêng miếng gỗ?đập vào miếng gỗ xuống Hãy B. quan sát TN để kiểm tra dự đoán. C4.Chứng minh rằng quả cầu A đang chuyển động có khả năng thực hiện công. Quả cầu A t/d lực vào miếng gỗ => miếng gỗ chuyển đông => quả cầu đã thực hiện công 1 B •C5. Từ kết quả thí nghiệm hãy tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống: Một vật chuyển động có khả năng…thực …………... hiện công ..tức là có cơ năng. C¬ n¨ng 2. §éng n¨ng cña vËt phô thuéc nh÷ng yÕu tè nµo? (2) (1) TN 2. H·y dù ®o¸n xem nÕu ®Æt qu¶ cÇu ë vÞ trÝ (2) th× quãng đườngmiÕng gç sÏ dÞch chuyÓn xa hơn hay gần hơn so víi khi đặt quả cầu ở vÞ trÝ (1)? S1 S2 Miếng gỗ B di chuyển 1 đoạn dài hơn trong thí nghiệm 1. Như vậy khả năng thực hiện công của quả cầu A lớn hơn lần trước. Vận tốc của quả cầu A đập vào miếng gỗ B lớn hơn trước. Thí nghiệm cho thấy động năng của quả cầu phụ thuộc vào vận tốc. Vận tốc của vật càng lớn thì động năng của vật càng lớn. So sánh vận tốc của quả cầu ở vị trí (1) và vị trí (2),từ đó suy ra động năng trong trường hợp nào lớn hơn? TN 3. Nếu thay quả cầu A bằng quả cầu A’ có khối lượng lớn hơn. Hãy dự đoán xem hiện tượng xảy ra ntn?Miếng gỗ sẽ dịch chuyển gần hơn hay xa hơn so với 2 thí nghiệm trước? Động năng sẽ nhỏ hơn hay lớn hơn so với hai thí nghiệm trước? Động năng phụ thuộc vào yếu tố nào? Động năng phụ thuộc vào khối lượng của vật. C¬ n¨ng Hãy quan sát lại các thí nghiệm (2) (1) S1 S2 S3 CƠ NĂNG I. Cơ năng: III. Động năng - Một vật có khả năng thực hiện công cơ học ta nói vật đó có cơ năng. 1. Khi nào vật có động năng - Cơ năng được đo bằng đơn vị Jun (J) Cơ năng của vật do chuyển động mà II. Thế năng: có gọi là động năng. 1. Thế năng hấp dẫn: - Cơ năng của vật phụ thuộc vào vị trí của 2. Động năng của vật phụ thuộc vật so với mặt đất hoặc so với một vị những yếu tố nào? trí khác được chọn làm vật mốc để tính độ cao, gọi là thế năng hấp dẫn. Vật có khối lượng càng lớn và chuyển động càng nhanh thì động năng càng Vật có khối lượng càng lớn và ở càng lớn. cao thì thế năng hấp dẫn càng lớn. KL: Động năng và thế năng là hai 2. Thế năng đàn hồi: dạng của cơ năng. Cơ năng của vật phụ thuộc vào độ biến dạng của vật gọi là thế năng đàn hồi. Cơ năng của một vật bằng tổng thế năng và động năng của nó. CƠ NĂNG IV. VẬN DỤNG Hãy nêu ví dụ vật có cả động năng và thế năng? Cơ năng của từng vật trong hình 16.4a,b,c thuộc dạng cơ năng nào? a. Thế năng đàn hồi b. c. Thế năng + Động năng Thế năng hấp dẫn C¬ n¨ng Cñng cè bµi häc Qua bµi häc h·y cho biÕt khi nµo 1 vËt cã c¬ n¨ng? Khi vật có khả năng thực hiện công,ta nói vật có cơ năng. C¬ n¨ng tån t¹i ë nh÷ng d¹ng nµo? Vµ phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè g×? -Cơ năng tồn tại ở hai dạng là thế năng và động năng. -Cơ năng phụ thuộc vào độ cao gọi là thế năng hấp dẫn. -Cơ năng phụ thuộc vào độ biến dạng của vật gọi là thế năng đàn hồi. -Cơ năng của vật do chuyển động mà có gọi là động năng.Động năng phụ thuộc vào khối lượng và chuyển động của vật. Cã thỂ em cha biÕt Độ lớn của một số giá trị động năng: Động năng củacủa Trái Đất Động năng Động Động năng năng của của con vệ tinh quayĐộng năng của cầu thủ bóng chuyển động quanh Mặt con sên đang bò: ong quanh đang quỹbay:0,002J đạo: 3.10 9J đáTrời: đang2,7.10 chạy: 33J 4500J 0,0000001J Trong các vật sau đây,vật nào không có thế năng? a.Viên đạn đang bay. b. Lò xo để tự nhiên ở một độ cao so với mặt đất. c. Hòn bi đang lăn trên mặt đất nằm ngang. d. Lò xo bị ép đặt ngay trên mặt đất. Dặn dò - Học thuộc phần ghi nhớ ở SGK - Làm các bài tập trong sách Bài tập