Tài liệu Bài giảng bài các hiện tượng bề mặt của chất lỏng vật lý 10 (4)

BÀI 37 CÁC HIỆN TƢỢNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG Nhận xét hình dạng của giọt nước trên lá và giải thích. II. HIỆN TƢỢNG DÍNH ƢỚT. HIỆN TƢỢNG KHÔNG DÍNH ƢỚT Thí nghiệm 2 Dự đoán hình dạng của giọt nước trên bản thủy tinh trong hai trường hợp trên II. HIỆN TƢỢNG DÍNH ƢỚT. HIỆN TƢỢNG KHÔNG DÍNH ƢỚT  Trường hợp 1: nước dính ướt thủy tinh.  Trường hợp 2: nước không dính ướt thủy tinh. II. HIỆN TƢỢNG DÍNH ƢỚT. HIỆN TƢỢNG KHÔNG DÍNH ƢỚT Trường hợp dính ướt Mặt khum lõm Mặt khum lồi Trường hợp không dính ướt II. HIỆN TƢỢNG DÍNH ƢỚT. HIỆN TƢỢNG KHÔNG DÍNH ƢỚT Kết luận: - Trường hợp dính ướt: do Fr-l >Fl-l => mặt chất lỏng có dạng mặt khum lõm. - Trường hợp không dính ướt: do Fr-l < Fl-l => mặt chất lỏng có dạng mặt khum lồi. II. HIỆN TƢỢNG DÍNH ƢỚT. HIỆN TƢỢNG KHÔNG DÍNH ƢỚT Ứng dụng Tuyển quặng II. HIỆN TƢỢNG DÍNH ƢỚT. HIỆN TƢỢNG KHÔNG DÍNH ƢỚT Ứng dụng Bọt khí Khoáng có ích Bẩn quặng Tuyển quặng III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN Thí nghiệm 3 a. Dụng cụ  Các ống thủy tinh hở hai đầu, có bán kính trong nhỏ và khác nhau  Một chậu nước nhuộm màu. b. Tiến hành  Nhúng thẳng đứng các ống thủy tinh vào chậu nước. III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN -Mức nước bên trong các ống dâng cao hơn mức Songoài sánh mức nước bên ống. nước bên trong -Ống có các đường ống kính với nhau và thì vớimức trong càng nhỏ mứccàng nước cao. bên nước dâng ngoài ống? III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN Khái niệm  Các ống trong đó xảy ra hiện tượng mao dẫn: ống mao dẫn. Hiện tượng mức chất lỏng bên trong các ống có đường kính nhỏ luôn dâng cao hơn, hoặc hạ thấp hơn so với bề mặt chất lỏng ở bên ngoài ống gọi là hiện tượng mao dẫn. III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN Công thức tính mức chất lỏng dâng lên hay hạ xuống trong ống mao dẫn so với mặt thoáng:   4 h  .g.d   : Hệ số căng bề mặt chất lỏng (N/m) : Khối lượng riêng của chất lỏng (kg/m3) d: đường kính trong của ống (m) g : gia tốc trọng trường (m/s2) h: Chiều cao cột chất lỏng dâng lên hay hạ xuống trong ống so với bên ngoài (m) III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN Bài tập: Một ống mao dẫn có đƣờng kính trong d = 1mm, đƣợc nhúng thẳng đứng vào chậu thuỷ ngân, thuỷ ngân hoàn toàn không dính ƣớt thành ống. Tính độ chênh của mực thuỷ ngân trong ống và trong chậu. Thuỷ ngân có khối lƣợng riêng 13,6.10^3 kg/m3 và sức căng bề mặt 0,47 N/m. Lấy g = 10 m/s2. III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN Áp dụng công thức: 4 4.0.47 h   0.014(m) 3 .g.d 13, 6.10 .0.001 III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN Ứng dụng Cây hút nước Giấy thấm hút mực III. HIỆN TƢỢNG MAO DẪN Ứng dụng Bấc đèn hút dầu Phiếu học tập Ghép nội dung ở cột bên trái với nội dung tƣơng ứng ở cột bên phải để thành một câu có nội dung đúng. 1. Hiện tượng giọt nước bị co tròn lại và hơi dẹt xuống khi rơi xuống mặt bản nhôm có phủ lớp nilon mỏng là do 2. Hiện tượng giọt nước không bị co tròn lại mà chảy lan rộng ra khi rơi trên mặt thủy tinh là do 3. Phần bề mặt thoáng chất lỏng ở sát thành bình bị uốn cong do hiện tượng dính ướt hoặc hiện tượng không dính ướt tạo thành 4. Hiện tượng mực chất lỏng trong ống nhỏ dâng cao hơn mặt thoáng của chất lỏng bên ngoài ống (do dính ướt) hoặc thấp hơn bên ngoài ống (do không dính ướt) gọi là a) mặt khum (lõm hoặc lồi). b) hiện tượng mao dẫn. c) hiện tượng dính ướt của chất lỏng. d) hiện tượng không dính ướt của chất lỏng Đáp án: 1 – d 2–c 3–a 4–b CÁC HIỆN TƢỢNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG (tiết 2) II. HIỆN TƯỢNG DÍNH ƯỚT. HIỆN TƯỢNG KHÔNG DÍNH ƯỚT - Hiện tượng dính ướt: Fr-l < Fl-l => Mặt chất lỏng có dạng mặt khum lõm.  - Hiện tượng không ướt: Fr-l > Fl-l => Mặt chất lỏng có dạng mặt khum lồi. * Ứng dụng: Công nghệ tuyển khoáng. III. HIỆN TƯỢNG MAO DẪN - Ống mao dẫn: Các ống trong đó xảy ra hiện tượng mao dẫn gọi là các ống mao dẫn. - Hiện tượng mao dẫn: là hiện tượng mức chất lỏng bên trong các ống có đường kính trong nhỏ luôn dâng cao hơn, hoặc hạ thấp hơn so với bề mặt chất lỏng ở bên ngoài ống. * Ứng dụng: - Bấc đèn - Cây xanh dẫn nước từ rễ lên trên cành lá.