Kiểm tra bài cũ
1.Vẽ đường truyền của hai tia sáng đã học xuất phát từ điểm sáng
S qua thấu kính phân kì?
2.Hãy ghép mỗi nội dung ở cột bên trái với một nội dung ở cột
bên phải để thành một câu đúng:
• Đối với thấu kính hội tụ:
1.VËt ®Æt ngoµi kho¶ng tiªu cù A) cho ¶nh ¶o lín h¬n vËt vµ
cïng chiÒu víi vËt.
2.VËt ®Æt rÊt xa thÊu kÝnh
3.VËt ®Æt trong kho¶ng tiªu cù B) cho ¶nh thËt cã vÞ trÝ c¸ch
thÊu kÝnh mét kho¶ng b»ng
tiªu cù.
C) cho ¶nh thËt ngîc chiÒu
víi vËt.
D) cho ¶nh ¶o nhá h¬n vËt vµ
cïng chiÒu víi vËt.
Đáp án: 1 – C; 2 – B; 3 – A;
Vẽ đường truyền của hai tia sáng đã học xuất phát từ điểm sáng S qua
thấu kính phân kì?
.
S
F
F’
Tia tới song song với trục chính thì tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm F.
Tia tới đi qua quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của
tia tới.
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc điểm của ảnh của một vật Muốn quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính
tạo bởi thấu kính phân kì.
phân kì, cần những dụng cụ gì? Nêu cách bố trí và
tiến hành thí nghiệm.
1>Thí nghiệm (hình 45.1)
Giữ mắt
Đặt
ngọn
yên quan
màn
nến chắn,
sát
ở vịảnh
trídịch
bất
củachuyển
kì
ngọn
trênnến
trục
vật qua
và
chính
quan
thấu
của
sát
kính
thấu
trên
phân
kính
màn
kì,và
chắn
nhận
vuông
cóxét
ảnh
góc
ảnh
hay
với trục
của
không?
nó. chính.
Mắt
B
A
.
F
O
.’
F
Đặt màn chắn sát thấu kính,từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính. Quan
sát trên màn chắn có ảnh của vật hay không?
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc điểm của ảnh của một vật
tạo bởi thấu kính phân kỳ:
1.Thí nghiệm: SGK/122
2.Kết luận:
-Vật sáng đặt ở mọi vị trí
trước thấu kính phân kì luôn
cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ
hơn vật.
Qua thấu kính phân kì, ta luôn nhìn thấy
ảnh của một vật đặt trước thấu kính nhưng
không hứng được trên màn. Vậy đó là ảnh
thật hay ảnh ảo?
ảnh đó có đặc điểm gì so với vật?
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc
điểmnêu
của ảnh
củadựng
một vật
Hãy
cách
ảnh của vật AB qua thấu kính phân kì,
tạo bởi thấu kính phân kỳ:
ABSGK/122
vuông góc với trục chính, A nằm trên trục chính?
1.Thíbiết
nghiệm:
2.Kết luận:
-Vật sáng đặt ở mọi vị trí
trước thấu kính B
phân kì luôn
cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ
hơn
vật. dựng ảnh:
II.Cách
A
B’
. A’
F
O
.’
F
-Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính phân kì, ảnh này là điểm đồng
qui kéo dài của chùm tia ló.
-Từ ảnh B’ hạ đường vuông góc với trục chính cắt trục chính tại A’, A’ là
ảnh của điểm A; A’B’ là ảnh của AB tạo bởi thấu kính phân kỳ.
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc điểm của ảnh của một vật
tạo bởi thấu kính phân kỳ:
1.Thí
Dựngnghiệm:
ảnh A’SGK/122
B’ của vật AB
qua
kính
kì, biết
vậtcủa
ABvật
đặtAB
vuông
Dựa vào hình vẽ hãy lập luận
đểthấu
chứng
tỏ phân
rằng ảnh
A’ B’
luôn
2.Kết
luận:
góc
trụckhoảng
chính của
kính
cókính.
tiêu cự f=12cm. Điểm A nằm trên
nằmvới
trong
tiêu thấu
cự của
thấu
-Vật
đặtvà
ở mọi
trí
trục sáng
chính
cáchvị quang
tâm O một khoảng OA=24cm.
trước thấu kính phân kì luôn
cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ
B
hơn vật. dựng ảnh:
II.Cách
K
B’
A
F
A’
I
F’
Gợi ý: - Khi dịch chuyển vật AB vào gần hay ra xa thấu kính thì tia tới
Khi tịnh tiến vật AB luôn vuông góc với trục chính thì thì tại mọi vị trí, tia BI là không
BI
luôn có vị trí tương đối như thế nào so với trục chính? Từ đó suy ra
đổi, cho tia ló IK cũng không đổi. Do đó tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong
tia
IKChính
có bịvìthay
đổiA’hay
không?
- ảnhkhoảng
B’ của
điểm
B thấu
là giao
đoạnlóFI.
vậy ảnh
B’ luôn
nằm trong
tiêu
cự của
kính.điểm của
những tia nào?
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc điểm của ảnh của một vật
hợp thấu
tạo bởiTrường
thấu kính
phânkính
kỳ: là hội tụ
1.Thí nghiệm: SGK/122
2.Kết luận:
-Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu
kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng
chiều, nhỏ hơn vật.
II.Cách dựng ảnh:
Trường hợp thấu kính là phân kì
Nhận
ảnh
A’ B’
tạoảo
bởitạo
thấu
III.Độxét:
lớn
của
ảnh
bởi các
kính
kì luôn nằm trong
thấuphân
kính:
khoảng tiêu cự của thấu kính.
Đặt vật AB vuông góc với trục chính của
một thấu kính có tiêu cự f= 12 cm, cách
thấu kínhNhận
một khoảng
d= độ
8cm,lớn
A nằm trên
xét về
trục chính. Hãy dựng ảnh A’ B’ của AB
của ảnh so với vật
trong hai trường hợp:
trong hai trường
a. Thấu kính là hội tụ
hợp vừa vẽ?
b. Thấu kính là phân kì.
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc điểm của ảnh của một vật
tạo bởi thấu kính phân kỳ:
1.Thí nghiệm: SGK/122
2.Kết luận:
-Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu
kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng
chiều, nhỏ hơn vật.
II.Cách dựng ảnh:
III.Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu
kính:
IV. VậnẢO
-ẢNH
dụng:
CỦA VẬTCAB
TẠO BỞI
6
THẤU KÍNH HỘI TỤ LỚN HƠN
VẬT.
- ẢNH ẢO CỦA VẬT AB TẠO BỞI
THẤU KÍNH PHÂN KÌ NHỎ HƠN
ẢNH
ẢO
Ởtrên,
THẤU
KÍNH
Từ
bài
toán
hãy
Đưa thấu kính lại cho
gần
HỘI
TỤ
VÀ
PHÂN
KÌ:
biếtmột
ảnhvật,
ảo của
một
vật
nếu nhìn qua
+
GIỐNG
NHAU:
nêu
cách
tạoHãy
bởi
thấu
kính
hội tụ
thấu kính thấy ảnh
của
CÙNG
CHIỀU
VỚI
VẬT.
nhận
biết
nhanh
và
thấucùng
kínhchiều
phânlớn
kì có
vật
hơn
+ KHÁC
NHAU:
đặc
gì là
giống
chóng
thấu
vậtđiểm
thìmột
đó
thấuvà
kính
-ĐỐI khác
VỚI nhau?
THẤU KÍNH
hộilà
tụ.hội
Ngượchay
lại, nếu
kính
HỘI TỤ
THÌtụ
ẢNH LỚN
nhìnphân
qua thấu
kính thấy
HƠN
VẬTkì.
VÀ Ở XA
ảnh của vật cùng chiều
THẤU KÍNH HƠN VẬT.
nhỏ hơn vật thì đó là
- ĐỐI VỚI THẤU KÍNH
thấu kính phân kì.
PHÂN KỲ THÌ ẢNH
NHỎ HƠN VẬT VÀ Ở
GẦN THẤU KÍNH HƠN
VẬT.
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc điểm của ảnh của một vật tạo
bởi thấu kính phân kỳ:
1.Thí nghiệm: SGK/122
2.Kết luận:
-Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu
kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng
chiều, nhỏ hơn vật.
II.Cách dựng ảnh:
III.Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các
thấu kính:
IV. Vận dụng: C6
C8
Nếu Đông bỏ kính ra,
cậnbạn
thịto
taBạn
nhìnĐông
thấy bị
mắt
nặng.
Nếunhìn
bạn mắt
Đông
bỏ
hơn khi
bạn
kínhđang
ra, tađeo
nhìn
thấyvì
lúc
kính,
mắt
bạncủa
to hơn
hay
nhỏ
kính
bạn là
thấu
hơn
nhìnkì.mắt
kínhkhi
phân
Khibạn
ta
lúc đang
đeoqua
kính?
nhìn
mắt bạn
thấu
kính phân kì, ta nhìn
thấy ảnh ảo của mắt
nhỏ hơn mắt khi không
đeo kính.
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
*Trường hợp TKPK:
Hướng dẫn C7
I.Đặc điểm của ảnh
Theo
củahình
một vẽ
vật tạo
Xét
hai tam
đồng
dạng FA’B’
và FOI; sau đó
bởi thấu
kính
hgiác
= phân
AB
=kỳ:
6mm
= 0,6cm.
Vậnđểdụng kiến thức hình học,
xét
tiếp
hai dtam
giác =đồng
dạng OA’B’ và OAB
1.Thí
nghiệm:
= SGK/122
OA
8 cm.
lập và tính tỉ
số tương ứng
tính khoảng cách d ’= OA’ từ
2.Kết luận: f = OF = 12cm.
3
3
/
OA
OA
8 trước
4,8(thấu
cm)
-Vật sáng đặt5ở mọi vị5trí
d’ = OA’ = ? cm
kính /phân
kì
cho
ảo, cùng
3luôn
3 ?ảnh
A’B’
A B / h’=AB
=0
,cm
6 0,36(cm)
chiều, nhỏ hơn
5 vật. 5
II.Cách dựng ảnh:
III.Độ lớn hợp
của ảnh
ảo tạo bởi các thấu
*Trường
TKHT:
ảnh đến thấu kính và chiều cao
h’ = A’ B’ của ảnh trong hai
trường hợp ở C5 khi vật có
chiêù cao h = 6 mm.
kính:
dụng
thức hình
XétVận
các cặp
tamkiến
giác tương
tự nhưhọc
trên,nào
lập để
các tỉ lệ
IV. Vận dụng: ’ C6 ’
thức
tìmtheo
d’=điều
OAkiện
vàbài
h toán
= A’ B’ trên hình vẽ?
C8
OA / 3.OAC7 3.8 24(cm)
Gợi
A / B /ý: xét
3. ABhai
3cặp
.0,6 tam
1,8(giác
cm) đồng dạng
để tính tỉ số A’ B’/AB
Thứ 4 ngày 12 tháng 3 năm 2008
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc điểm của’ ảnh của một vật
a.Vì S và S nằm cùng phía so với
tạo bởi thấu kính phân kỳ:
trục chính
nên S’ là ảnh ảo.
Đối với thấu kính phân kì:
1.Thí nghiệm:
SGK/122
S ở mọi vị trí trước thấu
-Vật
sáng
đặt
b.
S’nằm
gần
trục
chính
hơn
S
nên
thấu
2.Kết luận:
I
kính
đã đặt
cho ởlàmọi
thấuvịkính
phân thấu
kì. kính phân kì luôn cho ảnhS’ảo, cùng
-Vật
sáng
trí trước
.
.
O
chiều, nhỏ hơn vật và luôn nằm trong
kính
luôn
ảnh chính
ảo, cùng
c. phân
Nối Skìvới
S’ cho
cắt trục
của thấu
F
chiều,
nhỏ
hơn
vật.
kính tại O, điểm O chính là quang tâmkhoảng tiêu cự của thấu kính.
của thấu
kính.
II.Cách
dựng
ảnh:
-Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ảo của
III.Độ
của thẳng
ảnh ảovuông
tạo bởi
vật có vị trí cách thấu kính một
Dựnglớn
đường
góccác
với trục
thấu
kính:
chính
tại O, đó là vị trí đặt thấu kính.
IV. Vận dụng:
Dựng
tia SGK/Tr
tới SI song
* Ghi
nhớ:
123song với trục
chính cho tia ló IK xuất phát từ ảnh
*Có thể em chưa biết: SGK/Tr 123
S’.
V.Bài
cố:dài cắt trục chính tại tiêu
Nối tập
I vớicủng
S’ kéo
1.Bài
(vở
điểm 44-45..2
F, lấy OF’
= bài
OF tập)
ta được tiêu điểm
thứ hai của thấu kính.
khoảng bằng tiêu cự.
K
F’
Thứ 5 ngày 26 tháng 2 năm 2009
TIẾT 49-BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ
I.Đặc điểm của ảnh của một vật
tạo bởi thấu kính phân kỳ:
1.Thí nghiệm: SGK/122
2.Kết luận:
-Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu
kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng
chiều, nhỏ hơn vật.
II.Cách dựng ảnh:
III.Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các
thấu kính:
IV. Vận dụng:
* Ghi nhớ: SGK/Tr 123
*Có thể em chưa biết: SGK/Tr 123
V.Bài tập củng cố:
1.Bài 44-45.1 (vở bài tập)
2.Xác định loại thấu kính khi biết
vị trí tương đối giữa vật và ảnh
của vật đó qua thấu kính
Trong các thấu kính tạo ảnh sau đây đâu là thấu
kính hội tụ, thấu kính phân kì? Giải thích?
A>
Thấu kính
hội tụ
B>
Thấu kính
hội tụ
C>
Thấu kính
phân kì
D>
Thấu kính
hội tụ
Bài tập về nhà
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Hoàn thành C7 SGK.
- Làm các bài tập trong vở bài tập.
- Chuẩn bị báo cáo thực hành bài 46 SGK.
- Xem thêm -