Tài liệu áp dụng phương pháp dạy học theo hướng tích cực lấy học sinh làm trung tâm - môn ngữ văn thpt

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ***---*** ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH CỰC LẤY HỌC SINH LÀM TRUNG TÂM - MÔN NGỮ VĂN THPT A, §Æt vÊn ®Ò. D¹y v¨n trong nhµ trêng phæ th«ng ®ang lµ mét thö th¸ch lín víi gi¸o viªn hiÖn nay. D¹y nh thÕ nµo cho hay, cho hiÖu qu¶ cao, t¹o sù høng thó, say mª cho häc sinh qu¶ thùc lµ c¶ mét vÊn ®Ò lín. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn tíi viÖc häc sinh kh«ng thÝch häc v¨n nh: + M«n v¨n lµ m«n khã häc. + NghÒ nghiÖp cho m«n v¨n kh«ng phong phó + Gi¸o viªn d¹y kh«ng hay kh«ng cuèn hót. + Cha cã nh÷ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp kÝch thÝch sù say mª häc, s¸ng t¹o, c¶m thô v¨n häc cña häc sinh. Trong s¸ng kiÕn kinh nghiÖm nhá nµy t«i chØ ®a ra híng ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng tÝch cùc lÊy häc sinh lµm trung t©m ë m«n Ng÷ V¨n nh»m môc ®Ých n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y vµ häc v¨n trong trêng phæ th«ng. B/ Lý do chän ®Ò tµi. 1- Trong trêng THPT häc sinh thêng cã nh÷ng quan niÖm rÊt sai lÖch trong viÖc häc m«n v¨n. Cã nh÷ng häc sinh cho r»ng m«n v¨n lµ m«n häc thuéc chØ cÇn häc nh÷ng g× thÇy c« gi¸o cho ghi trªn líp lµ ®¹t yªu cÇu. Khi lµ bµi kiÓm tra chØ cÇn t¸i hiÖn l¹i y hÖt nh÷ng kiÕn thøc ®ã lµ ®¹t yªu cÇu. HoÆc häc v¨n chØ cÇn ch¨m chó ghi chÐp lµ ®îc chø kh«ng cÇn t duy s¸ng t¹o. §ã lµ nh÷ng quan niÖm sai, lÖch l¹c. Häc v¨n kh«ng ph¶i chØ thô ®éng ®äc chÐp mµ lµ c¶ mét qu¸ tr×nh c¶m thô nghÖ thuËt ®Çy s¸ng t¹o. 2- ViÖc häc sinh kh«ng thÝch thó víi m«n v¨n còng cã nhiÒu lÝ do nh ®· nªu ë trªn tuy nhiªn cã mét nguyªn nh©n kh¸ quan träng ®ã lµ: ThÇy c« gi¸o cha thùc sù t¹o ra sù cuèn hót häc sinh b»ng bµi gi¶ng cña m×nh 1 mµ ®iÒu quan träng nhÊt lµ cã nh÷ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp trong mét bµi gi¶ng v¨n. 3- Víi ®Ò tµi nµy, ngêi viÕt muèn ®a ra mét vµi ph¬ng ph¸p tÝch cùc lÊy häc sinh lµm trung t©m qua mét sè bµi häc cô thÓ trong ch¬ng tr×nh ng÷ V¨n 10. C/ Ph¹m vi ®Ò tµi. Víi ®Ò tµi nµy ngêi viÕt nghiªn cøu trong diÖn hÑp qua mét sè bµi häc cô thÓ trong ch¬ng tr×nh ng÷ V¨n 10 n©ng cao: " TruyÖn An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u Träng Thuû" vµ " Th¸i S TrÇn Thñ §é" ( trÝch " §¹i ViÖt sö kÝ toµn th - Ng« SÜ Liªn). D/ Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. 1- Tõ viÖc t×m hiÓu ®Æc ®iÓm chung vÒ mét vµi ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc lÊy häc sinh lµm trung t©m, gi¸o viªn ¸p dông cô thÓ vµo mét sè tiÕt häc cô thÓ trong ch¬ng tr×nh ng÷ V¨n 10 n©ng cao. 2- Tõ ®ã ¸p dông cô thÓ vµo mét sè bµi nh " TruyÖn An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u Träng Thuû" vµ " Th¸i S TrÇn Thñ §é" ( trÝch " §¹i ViÖt sö kÝ toµn th - Ng« SÜ Liªn) trong ch¬ng tr×nh ng÷ V¨n 10 n©ng cao. E/ CÊu tróc cña ®Ò tµi: Gåm 3 phÇn. - PhÇn I: Giíi thiÖu chung. - PhÇn II: (Träng t©m) gåm 3 ch¬ng. + Ch¬ng I : C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi. + Ch¬ng II: ¸p dông mét vµi ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc trong giê ®äc hiÓu v¨n b¶n v¨n häc, thùc nghiÖm trong mét sè t¸c phÈm. + Ch¬ng III: Tr¾c nghiÖm kiÓm chøng ®Ò tµi - PhÇn III: KÕt luËn. PhÇn néi dung Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi. 1, §Þnh nghÜa chung vÒ ph¬ng ph¸p. 2 - Ph¬ng ph¸p : Theo tiÕng Hil¹p lµ " Mª tèt" cã nghÜa lµ con ®êng, c¸ch thøc, ph¬ng tiÖn ®Ó ®¹t tíi môc ®Ých nhÊt ®Þnh, ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô nhÊt ®Þnh.( ph¬ng ph¸p ë ®©y g¾n liÒn víi viÖc lµm) ( theo Ph¬ng ph¸p d¹y häc v¨n ) - Hªghen th× ®Þnh nghÜa: Ph¬ng ph¸p lµ ý thøc vÒ h×nh thøc cña tù sù vËn ®éng bªn trong cña néi dung, néi dung nµo ph¬ng ph¸p Êy( ph¬ng ph¸p g¾n liÒn víi ®èi tîng) ( theo Hªghen bµn vÒ v¨n häc nghÖ thuËt). 2, Ph¬ng ph¸p d¹y häc. Theo gi¸o s NguyÔn Ngäc Khoa th×: ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ c¸ch thøc lµm viÖc cña thÇy vµ trß trong sù phèi hîp thèng nhÊt vµ díi sù chØ ®¹o cña thÇy nh»m lµm cho trß tù gi¸c tÝch cùc tù häc nh»m ®¹t tíi môc ®Ých d¹y häc. 3, Mét sè ph¬ng ph¸p d¹y häc trong nhµ trêng. Cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p d¹y häc ®îc sö dông trong qu¸ tr×nh lªn líp nh: ThuyÕt tr×nh, gi¶ng gi¶i, ph¸t vÊn, nªu vÊn ®Ò, chia nhãm trao ®æi th¶o luËn, gi¶ng b×nh, ph©n tÝch, so s¸nh......trong c¸c ph¬ng ph¸p trªn cÇn sö dông mét c¸ch linh ho¹t, phï hîp trong tõng bµi d¹y cô thÓ còng nh tõng ®èi tîng häc sinh cô thÓ. Trong c¸c ph¬ng ph¸p nªu trªn t«i chØ ®Ò cËp ®Õn hai ph¬ng ph¸p mµ theo t«i lµ nh÷ng ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc ph¸t huy ®îc tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh trong qu¸ tr×nh tiÕp nhËn t¸c phÈm v¨n ch¬ng, t¹o høng thó trong qu¸ tr×nh häc v¨n, thÓ hiÖn hÕt ®îc nh÷ng néi dung cña ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa líp 10 theo ch¬ng tr×nh ®æi míi. §ã lµ ph¬ng ph¸p: D¹y häc nªu vÊn ®Ò lÊy häc sinh lµm trung t©m, d¹y häc ,chia nhãm trong qu¸ tr×nh khai th¸c kh¸m ph¸ t¸c phÈm. a, Ph¬ng ph¸p d¹y häc nªu vÊn ®Ò lÊy häc sinh lµm trung t©m. B¶n chÊt cña ph¬ng ph¸p nµy lµ ph¸t huy kh¶ n¨ng cao nhÊt vèn cã cho häc sinh ®Ó häc sinh tù tiÕp nhËn tri thøc, kh¸m ph¸ tri thøc vµ chuyÓn tri thøc tõ bªn ngoµi vµo cho häc sinh. D¹y häc tÝch cùc híng vµo trÝ th«ng minh cña häc sinh lµm cho häc sinh n¨ng ®éng s¸ng t¹o. Theo nguyªn Bé Trëng Bé GD - §T TrÇn Hång Qu©n th× " Ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i híng vµo viÖc kh¬i dËy, rÌn luyÖn vµ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nghÜ vµ lµm viÖc mét c¸ch linh ®éng tù chñ s¸ng t¹o cña häc sinh ngay trong lao ®éng häc tËp ë nhµ trêng. Ngêi häc gi÷u vai trß chñ ®éng tÝch cùc trong qu¸ tr×nh häc tËp kh«ng thô ®éng nh ph¬ng ph¸p ®äc chÐp cæ truyÒn" 3 C¸c bíc tiÕn hµnh cña ph¬ng ph¸p d¹y häc nµy c¬ b¶n gåm: - T¹o ra nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n bÕ t¾c ®Ó buéc häc sinh ph¶i suy nghÜ t×m c¸ch vît qua thùc hiÖn nhiÖm vô nhËn thøc. - T¹o ra vÊn ®Ò b»ng nhiÒu ph¬ng ph¸p nh: ph¬ng ph¸p lùa chän, t¹o nghÞch lÝ, nªu gi¶ ®Þnh... - §¸nh gi¸ cña thÇy gi¸o sau qu¸ tr×nh tr¶ lêi cña häc sinh. Muèn thùc hiÖn tèt ph¬ng ph¸p nµy trong qu¸ tr×nh ®äc hiÓu v¨n b¶n v¨n häc th× tríc hÕt cÇn cã nh÷ng sù chuÈn bÞ cÇn thiÕt nh: + Gi¸o viªn ph¶i cã sù chuÈn bÞ mét hÖ thèng c©u hái theo híng gîi më cã ý thøc trong viÖc lÊy häc sinh lµm trung t©m. + Cuèn hót häc sinh b»ng nh÷ng c©u hái cã tÝnh ph¸t hiÖn. + KhuyÕn khÝch b»ng ®iÓm sè cho häc sinh ®iÓm cao nÕu häc sinh cã nh÷ng c©u tr¶ lêi hay cã tÝnh ph¸t hiÖn. + Cho häc sinh cã thãi quen nhËn xÐt c©u tr¶ lêi cña b¹n m×nh cã bæ sung vµ ®a ra c¸c ý kiÕn còng nh c¸c c¸ch hiÓu vÊn ®Ò kh¸c nhau. b, Ph¬ng ph¸p d¹y häc chia nhãm trong qu¸ tr×nh khai th¸c kh¸m ph¸ t¸c phÈm. Chia nhãm kh«ng ph¶i lµ mét ph¬ng ph¸p d¹y häc míi. Nhng trong qu¸ tr×nh d¹y v¨n trong nhµ trêng phæ th«ng do nhiÒu lÝ do cho nªn ph¬ng ph¸p nµy kh«ng ®îc ¸p dông hoÆc cã ¸p dông nhng kh«ng chó ý thùc sù ®Õn hiÖu qu¶ cña ph¬ng ph¸p mµ chØ xem lµ mét c¸ch ®Ó ngêi dù ®¸nh gi¸ lµ cã sö dông ph¬ng ph¸p ®a d¹ng trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Cho nªn viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy kh«ng cã hiÖu qu¶. VËy nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy nh thÕ nµo? CÇn sù chuÈn bÞ ra sao? Cã sù hç trî g× cña c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc? - Thø nhÊt gi¸o viªn ph¶i tæ chøc líp häc thµnh nh÷ng nhãm häc tËp, cã thÓ hai bµn thµnh mét nhãm trong ®ã cã cö nhãm trëng vµ c¸c thµnh viªn. - Cã nh÷ng phiÕu häc tËp theo néi dung häc tËp cña tõng tiÕt häc. - Giao cho c¸c nhãm thùc hiÖn nh÷ng néi dung gièng hoÆc kh¸c nhau trong tõng bµi häc cô thÓ. C¸c bíc thùc hiÖn: - Giao néi dung cho tõng nhãm vµ yªu cÇu thùc hiÖn. 4 - Gäi tõng nhãm tr×nh bµy néi dung sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh: Tr×nh bµy t¹i chç, tr×nh bµy trªn b¶ng, tèt nhÊt lµ tr×nh bµy b»ng m¸y h¾t qua m¸y chiÕu ®a n¨ng. - Yªu cÇu c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt vµ bæ sung néi dung tr¶ lêi. - Gi¸o viªn nhËn xÐt, thÈm ®Þnh tÝnh chuÈn x¸c. - Cho ®iÓm tõng nhãm: cã thÓ cho 2 häc sinh ®iÓm trong mét nhãm. Chó ý: Ph¬ng tiÖn phôc vô ®Ó thùc hiÖn tèt ph¬ng ph¸p trªn bao gåm: M¸y chiÕu ®a n¨ng, m¸y h¾t, b¨ng ®Üa h×nh, tê th¶o luËn,.......... Ch¬ng II: ¸p dông mét vµi ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc trong giê ®äc hiÓu v¨n b¶n v¨n häc, thùc nghiÖm trong mét sè t¸c phÈm. 1, Ph¬ng ph¸p chia nhãm th¶o luËn. a, Trong t¸c phÈm " An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u Träng Thuû" - §©y lµ mét t¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt cho nªn trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu v¨n b¶n cÇn b¸m s¸t vµo nh÷ng ®Æc trng cña thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt. - Trong v¨n b¶n nµy gi¸o viªn cÇn cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó gióp häc sinh kh¸m ph¸ t¸c phÈm. §èi víi chia nhãm th¶o luËn th× cÇn lùa chän nh÷ng thêi ®iÓm thÝch hîp ®Ó ¸p dông: Cô thÓ. + VÝ dô gi¸o viªn cã thÓ ®a ra nh÷ng c©u hái nh: T¹i sao An D¬ng V¬ng x©y m·i mµ kh«ng xong thµnh? §¸nh gi¸ vÒ nh©n vËt nµy nh thÕ nµo? HoÆc em cã bµn luËn g× vÒ chi tiÕt Ngäc trai giÕng níc? Qua chi tiÕt nµy nh©n d©n ta muèn nãi lªn ®iÒu g×? + HoÆc trong bi kÞch t×nh yªu cña MÞ Ch©u vµ Träng Thuû gi¸o viªn cã thÓ ®a ra vÊn ®Ò th¶o luËn theo nhãm nh: Ph©n tÝch tõng hµnh ®éng cña nh©n vËt MÞ Ch©u vµ Träng Thuû? Qua ®ã em cã ®¸nh gi¸ g× vÒ tõng nh©n vËt? - Häc sinh sÏ th¶o luËn vµ ®a ra nh÷ng c¸ch hiÓu vÒ vÊn ®Ò vµ tr×nh bµy néi dung mµ nhãm m×nh th¶o luËn. Trong t¸c phÈm nµy chØ nªn chän mét vÊn ®Ò ®Ó thùc hiÖn ph¬ng ph¸p nµy. b, Trong t¸c phÈm " Th¸i S TrÇn Thñ §é" - §©y lµ mét t¸c phÈm phÈm b×nh nh©n vËt lÞch sö cã dông ý khen cña sö gia, ngêi viÕt sö ®· chän läc nh÷ng chi tiÕt sù viÖc tiªu biÓu trong 5 cuéc ®êi cña nh©n vËt ®Ó khen vµ qua ®ã tá râ tµi n¨ng còng nh nh©n c¸ch cña m×nh. Trong t¸c phÈm cã bèn chi tiÕt, sù viÖc liªn quan ®Õn TrÇn Thñ §é, gi¸o viªn cã thÓ chän mét trong bèn chi tiÕt trong t¸c phÈm ®Ó thùc hiÖn thao t¸c chia nhãm: Chi tiÕt Thñ §é ®èi xö víi ngêi hÆc téi m×nh, ®èi víi ngêi qu©n hiÖu gi÷ thÒm cÊm, ®èi víi kÎ cËy nhê xin chøc c©u ®¬ng, ®èi víi viÖc ®a anh trai vµo lµm tíng trong triÒu. NÕu gi¸o viªn chän sù viÖc TrÇn Thñ §é xö lÝ víi kÎ xin chøc c©u ®¬ng th× cã thÓ ®Æt c©u hái cho c¸c nhãm nh: + Nªu vµ ph©n tÝch nh÷ng hµnh ®éng cña TrÇn Thñ §é trong sù viÖc ®ã? Tõ ®ã cã nhËn xÐt g× vÒ con ngêi «ng? Sù thµnh c«ng cña sö gia trong viÖc chän chi tiÕt nµy ®Ó ca ngîi TT§? C¸c nhãm sÏ th¶o luËn vµ ®a ra c¸c ý kiÕn cña m×nh trong tõng hµnh ®éng cña TrÇn Thñ §é tõ ®ã sÏ lµm s¸ng râ nh÷ng phÈm chÊt trong con ngêi «ng. c, C¸ch thøc tiÕn hµnh vµ nh÷ng lu ý trong qu¸ tr×nh th¶o luËn. + Gi¸o viªn cho häc sinh th¶o luËn theo nhãm mµ cô thÓ lµ hai bµn mét nhãm( Trong ®ã c¸c tiÕt häc tríc gi¸o viªn ph¶i cho häc sinh lµm quen víi thao t¸c nµy cã nghÜa lµ c¸c em ph¶i tù thèng nhÊt cö ra mét nhãm trëng, c¸c thµnh viªn cßn l¹i thêng lµ 7 häc sinh sÏ chia néi dung ®Ó cïng th¶o luËn vµ ghi l¹i kÕt qu¶ cña nhãm m×nh) sau ®ã cho c¸c em tr×nh bµy b»ng giÊy trong ®Ó gi¸o viªn dïng m¸y chiÕu h¾t chiÕu lªn b¶ng. + Sau thêi gian nhÊt ®Þnh tõ 5 -> 7 phót tuú néi dung c©u hái gi¸o viªn sÏ chiÕu néi dung phÇn tr¶ lêi cña c¸c nhãm lªn m¸y chiÕu ®a n¨ng th«ng qua m¸y h¾t. Víi viÖc lµm nµy th× c¶ líp cã thÓ theo dâi nh×n thÊy néi dung cña c¸c nhãm. Tõ ®ã gi¸o viªn cho c¸c nhãm nhËn xÐt bæ sung phÇn tr¶ lêi cña c¸c nhãm vµ cã kÕt luËn ®óng ®¾n vÊn ®Ò mµ m×nh ®a ra. + Kh©u cuèi cïng lµ gi¸o viªn cho ®iÓm cho c¸c nhãm cã thÓ cho tõ 1> 2 ®iÓm ®èi víi mçi nhãm ®Ó khuyÕn khÝch sù t×m tßi cña c¸c em. + Nh vËy víi thao t¸c nµy t«i nhËn thÊy cã nhiÒu u ®iÓm nh: KÝch thÝch sù t×m tßi, s¸ng t¹o cña häc sinh, cuèn hót sù lµm viÖc tËp thÓ, gi¶m bít ®îc thêi gian, gi¶m bít sù lµm viÖc cña gi¸o viªn mµ thÇy c« sÏ trë thµnh ngêi híng dÉn häc sinh cßn häc sinh lµ ngêi chñ ®éng kh¸m ph¸ vµ lÜnh héi kiÕn thøc. 6 + Tuy nhiªn ë thao t¸c nµy nÕu kh«ng cã sù chuËn bÞ kÜ cµng sÏ dÉn tíi sù thÊt b¹i víi nh÷ng kÕt qu¶ ngîc chiÒu nh: C©u hái kh«ng phï hîp víi th¶o luËn nhãm, cã thÓ khã hoÆc dµi, kh«ng ph©n chia nhiÖm vô cô thÓ cho tÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong nhãm dÉn tíi hiÖn tîng trong nhãm cã ngêi lµm viÖc cã ngêi kh«ng, trong lóc häc sinh lµm viÖc gi¸o viªn cÇn cã sù qu¶n lý líp tr¸nh g©y ån µo qu¸ lín hoÆc ®Ó thêi gian trèng trong qu¸ tr×nh häc sinh lµm th¶o luËn. 2, Ph¬ng ph¸p ph¸t vÊn lÊy häc sinh lµm trung t©m. - Víi ph¬ng ph¸p nµy ta thÊy cã sù kh¸c biÖt víi ph¬ng ph¸p trªn ë chç: §©y lµ ph¬ng ph¸p lµm viÖc ¸p dông chñ yÕu víi c¸ nh©n. - Víi ph¬ng ph¸p nµy gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái xuyªn suèt t¸c phÈm víi nh÷ng c©u hái gîi më cã tÝnh ph¸t hiÖn. Gi¸o viªn ®ãng vai trß lµ ngêi nªu vÊn ®Ò cßn häc sinh lµ ngêi chñ ®éng ph¸t hiÖn kiÕn thøc. a, Cô thÓ víi t¸c phÈm " An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u Träng Thuû" gi¸o viªn cã thÓ cã nh÷ng c©u hái gîi më, cã vÊn ®Ò ®Ó lÊy häc sinh lµm trung t©m nh: + Hµnh ®éng chÐm con cña An D¬ng V¬ng - em cã bµn luËn g× vÒ hµnh ®éng nµy?( gv gîi ý vÒ mèi quan hÖ gi÷a gia ®×nh vµ ®Êt níc). + Hµnh ®éng An D¬ng V¬ng ®i xuèng biÓn cã kh¸c g× so víi hµnh ®éng Th¸nh Giãng bay vÒ trêi? ( Gv gîi ý : tuy hµnh ®éng cña ADV kh«ng hoµnh tr¸ng trong sù ho¸ th©n nh Th¸nh Giãng song trong t©m trÝ cña nh©n d©n «ng vÉn bÊt tö). + Chi tiÕt ngäc trai giÕng níc cã mèi quan hÖ g× trong viÖc minh oan cho c¸i chÕt cña MÞ Ch©u? §©y cã ph¶i lµ chi tiÕt thÓ hiÖn cho t×nh yªu chung thuû hay kh«ng? ( gi¸o viªn gîi ý trong qu¸ tr×nh häc sinh tr¶ lêi - ®©y lµ chi tiÕt kh«ng ph¶i thÓ hiÖn t×nh yªu chung thuû cña MÞ Ch©u mµ thÓ hiÖn sù trong tr¾ng ng©y th¬ trong s¹ch cña MÞ Ch©u. §©y lµ sù bªnh vùc cña t¸c gi¶ d©n gian cho nµng, oan t×nh cña nµng ®îc ho¸ gi¶i)/ b, Víi t¸c phÈm " Th¸i S TrÇn Thñ §é". Gi¸o viªn cã thÓ dÉn d¾t häc sinh tõ nh÷ng hiÓu biÕt cña c¸c em vÒ nh©n vËt TrÇn Thñ §é. Víi nh©n vËt nµy cã nhiÒu c¸ch ®¸nh gi¸ kh¸c nhau nhng ë ®©y sö gia ®¸nh gi¸ nh©n vËt trong vai trß cña «ng víi triÒu ®¹i nhµ TrÇn. HÖ thèng c©u hái gîi më cã tÝnh ph¸t hiÖn gi¸o viªn cã thÓ sö dông xuyªn suèt t¸c phÈm ®Ó lµm râ dông ý cña sö gia trong viÖc 7 ®a ra nh÷ng sù kiÖn liªn quan ®Õn cuéc ®êi cña TrÇn Thñ §é nh»m môc ®Ých ngîi ca. Cô thÓ gi¸o viªn cã thÓ cã hÖ thèng c©u hái nh: + §èi víi kÎ v¹ch téi m×nh th× th¸i ®é cña ngêi bÞ v¹ch téi th«ng thêng nh thÕ nµo? TT§ xö trÝ nh thÕ nµo? Em cã bÊt ngê tríc c¸ch xö trÝ ®ã cña TT§ kh«ng? Qua ®ã em thÊy ®îc nh÷ng phÈm chÊt g× næi bËt ë con ngêi «ng? Qua c©u hái trªn häc sinh sÏ t×m ®îc nh÷ng phÈm chÊt trong con ngêi TT§ nh th¼ng th¾n nghiªm kh¾c víi b¶n th©n vµ khÝch lÖ kÎ díi gi÷ nghiªm phÐp níc, kh«ng v× quyÒn cao chøc träng mµ ¸p ®Æt vµ trÞ téi kÎ díi quyÒn m×nh. T¬ng tù nh vËy víi ba sù viÖc cßn l¹i gi¸o viªn còng cã thÓ dÉn d¾t häc sinh kh¸m ph¸ tõ ®ã t×m hiÓu mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng tÝnh c¸ch cña TrÇn Thñ §é trong t¸c phÈm tõ ®ã thÓ hiÖn râ dông ý khen ngîi nh©n vËt lÞch sö cña sö gia. Gi¸o viªn cã thÓ sö dông h×nh thøc nµy ¸p dông víi nhiÒu ®èi tîng häc sinh vµ thÓ hiÖn nh÷ng néi dung xuyªn suèt t¸c phÈm, tõ ®ã nh»m gîi cho häc sinh tù chñ trong kh¸m ph¸ t×m hiÓu t¸c phÈm víi nh÷ng ph¸t hiÖn míi mÎ mang nhiÒu ý nghÜa. c,Tuy nhiªn trong viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy gi¸o viªn còng cÇn lu ý mét sè vÊn ®Ò sau: + Tr¸nh ®Æt nh÷ng c©u hái liªn tiÕp, dån dËp. + Tr¸nh hái ®¸p mét chiÒu mµ cÇn cã thêi gian ®Ó häc sinh kh¸c bæ sung vµ cho thªm ý kiÕn. + CÇn v÷ng vµng trong nh÷ng ph¬ng ¸n tr¶ lêi cã tÝnh s¸ng t¹o cña häc sinh. Víi nh÷ng vÊn ®Ò häc sinh tr¶ lêi ngoµi néi dung cña bµi häc gi¸o viªn cÇn cã c¸ch xö lÝ vÊn ®Ò hîp lÝ võa t«n träng ý kiÕn ph¸t hiÖn cña häc sinh ®ång thêi còng híng c¸c em vµo vÊn ®Ò träng t©m cña bµi häc. Ch¬ng III: Tr¾c nghiÖm kiÓm chøng ®Ò tµi. Qua viÖc ¸p dông hai ph¬ng ph¸p cã tÝnh tÝch cùc trong viÖc t×m hiÓu hai t¸c phÈm ®äc hiÓu trong ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10 n©ng cao ¸p dông cho 2 líp 10A4, 10A5 t«i thÊy. - HÇu hÕt häc sinh hiÓu, n¾m ch¾c, kh¾c s©u ®îc kiÕn thøc vÒ t¸c phÈm. 8 - Häc sinh høng thó trong c¸ch t×m hiÓu t¸c phÈm. T¹o kh«ng khÝ s«i næi trong tranh luËn t×m hiÓu vÊn ®Ò, cã nh÷ng ph¸t hiÖn míi mÎ cã tÝnh s¸ng t¹o trong giê häc. - Tr¸nh ®îc viÖc thô ®éng ®äc chÐp trong bµi gi¶ng cña gi¸o viªn. - Gi¸o viªn rÊt nhµn trong qu¸ tr×nh lªn líp mµ vÉn ®¹t ®îc nh÷ng môc ®Ých cña tiÕt d¹y. Chñ ®éng cïng kh¸m ph¸ tri thøc víi häc sinh. - ¸p dông lµm c¸c d¹ng bµi tËp vÒ t¸c phÈm hiÖu qu¶ ®Æc biÖt lµ víi nh÷ng ®Ò bµi cã tÝnh ph¸t hiÖn vµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh. Cô thÓ. Líp Häc høng thó HiÓu bµi 10A 5 40/45 häc sinh 45/45 häc sinh = 100% 10A4 38/45 häc sinh 45/45 häc sinh = 100% - KÕt qu¶ kiÓm tra viÕt trung b×nh c¸c khèi líp: + Giái = 10% + Kh¸ = 60% + Trung b×nh= 30% PhÇn III: KÕt luËn 1- XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu míi cña c«ng viÖc gi¶ng d¹y lÊy häc sinh lµm trung t©m cho nªn viÖc thÓ nghiÖm hai ph¬ng ph¸p trªn vµo nh÷ng tiÕt häc cô thÓ kh«ng nh»m ngoµi môc ®Ých nµy. ViÖc lµm nµy sÏ cã t¸c dông n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y cña thµy vµ häc cña trß. 9 2- §Ò tµi nµy kh«ng ph¶i lµ mét híng ®i míi mµ chØ lµ mét ph¬ng ph¸p cô thÓ ho¸ vÊn ®Ò vµo nh÷ng tiÕt d¹y cô thÓ trong qu¸ tr×nh lªn líp hµng ngµy cña gi¸o viªn. 3- Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ hai ph¬ng ph¸p trªn víi mét tiÕt d¹y cô thÓ ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i cã sù s¸ng t¹o, lßng yªu nghÒ, cã c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i hç trî trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. 4 - Tuy nhiªn ®©y kh«ng ph¶i lµ hai ph¬ng ph¸p duy nhÊt mµ trong qu¸ tr×nh ®äc hiÓu t¸c phÈm v¨n häc gi¸o viªn cÇn ¸p dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p mét c¸ch phï hîp víi tõng tiÕt d¹y cô thÓ. 4- Víi ®iÒu kiÖn thêi gian ng¾n tr×nh ®é b¶n th©n cã h¹n ch¾c ch¾n ®Ò tµi cßn nhiÒu h¹n chÕ. Víi t©m huyÕt vµ tÊm lßng cña m×nh t«i muèn ®ãng gãp cho c«ng viÖc d¹y häc mét ®Ò tµi nhá ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc. RÊt mong ®îc sù chØ dÉn, gãp ý vµ ®ång c¶m cña c¸c ThÇy C« gi¸o vµ b¹n ®äc. B¾c Lý ngµy 10/5/2007 Ngêi viÕt s¸ng kiÕn Ph¹m Hång Dòng 10