Tài liệu An toàn sinh học.pptx

Microorganism biosafety ( bacteria) Nội dung Bacteria and its posibility - Vi khuẩn đôi khi còn được gọi là vi trùng, nó thuộc loại kí sinh trùng. - Thuộc nhóm sinh vật đơn bào, kích thước hiển vi, thường có cấu trúc tế bào đơn giản, chưa có nhân, bộ khung tế bào và các bào quan như ty thể & lục lạp. - Hiện diện đông đảo nhất trong sinh giới. Các yếu tố tác động đến vi khuẩn - Ánh sáng: tia cực tím có tác dụng diệt vi khuẩn thường. - Nhiệt độ: + 0 – 40C: ức chế sự phát triển của vi khuẩn. + 18 – 400C: vi khuẩn hoạt động được ( 370C tốt nhất ). + > 400C: bắt đầu bị tiêu diệt, tùy loại nhiệt độ tiêu diệt khác nhau. Các yếu tố tác động đến vi khuẩn - Dùng hóa chất để tiêu diệt vi khuẩn. - Dùng kháng sinh có thể tiêu diệt vi rút hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn. - Hệ thống miễn dịch của cơ thể cũng có khả năng chống lại sự tấn công của vi khuẩn. Có miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu. Phương pháp xử lý bằng nhiệt - Xử lý bằng nhiệt độ cao hơn nhiệt độ tối đa của vi sinh vật làm biến tính các phân tử (cấu trúc, chức năng) của tế bào vi sinh vật. - Lựa chọn nhiệt độ và thời gian xử lý phù hợp tuỳ thuộc vào các yếu tố: + Từng thiết bị, hệ thống nhiệt + Xử lý bằng nhiệt ẩm có khả năng xuyên thấm và làm giảm nhanh số lượng vi sinh vật hơn nhiệt khô. Phương pháp xử lý bằng nhiệt + Tiệt trùng bằng nhiệt độ cao nhằm mục đích tiêu diệt vi sinh vật ở nhiệt độ cao: hấp khử trùng/ hấp tiệt trùng bằng autoclave, đun sôi, khí nóng… + Thời gian xử lý phụ thuộc vào số lượng vi sinh vật, loài vi sinh vật, đặc tính ban đầu của mẫu vật (hoá chất, môi trường…) khi xử lý pH, nhiệt độ,… + Nếu mật độ vi sinh vật cao: xử lý ở nhiệt độ thấp sẽ cần thời gian dài hơn so với nhiệt độ cao. Phương pháp xử lý bằng nhiệt + Đốt cháy: -Dùng lửa đền cồn hoặc gas đốt cháy các dụng cụ kim loại như que cấy, kẹp, kéo dao. -Tác dụng: Đốt tế bào và phá huỷ tế bào vi sinh vật. -Nhiệt khô: dùng để diệt trùng các dụng cụ kim loại hay thuỷ tinh trong lò Pasteur . (180°C trong 30 phút hay 160°C trong 2 giờ). Phương pháp xử lý bằng nhiệt + Đun sôi: -Thông thường xử lý ở 100°C trong 30 phút -Tác dụng: Giết đa số tế bào vi sinh vật, ngoại trừ một số loài vi sinh vật có bào tử. -Nếu cần phải diệt bào tử thì cần thực hiện đun sôi với thời gian kéo dài hoặc xử lý bằng cách đun sôi gián đoạn (shock nhiệt). Phương pháp xử lý bằng nhiệt + Hơi nước bão hoà dưới áp suất cao: * Sẽ cho nhiệt độ cao hơn 100°C như ở áp suất thường (1atm), áp suất hơi nước tương ứng với 121°C. Dụng cụ để khử trùng thông dụng là nồi hấp áp suất (Autoclave). *Tác dụng: Có thể tiêu diệt các nội bào tử kháng nhiệt *Autoclave là thiết bị xử lý nhiệt - hấp tiệt trùng: tiêu diệt vi sinh vật bằng áp suất hơi nước đun sôi. * Nguyên lý hoạt động chung: áp suất hơi nước ở mức 1.1 kg/cm2 thì nhiệt độ được tạo ra trong nồi hấp là 121°C, thời gian hấp thích hợp nhất là khoảng 1015 phút, hoặc 25 phút tuỳ mẫu vật, môi trường. Chú ý là nhiệt độ 121°C tiêu diệt vi sinh vật, không phải do áp suất hơi nước Trong thời gian tiệt trùng phụ thuộc thể tích dịch lỏng cần xử lý. Thời gian chỉ được tính khi nhiệt độ bắt đầu ở 121 °C. Diệt trùng bằng bức xạ - Tia tử ngoại (UV), tia X và các tia phóng xạ ion hoá như tia alpha, beta, gamma,… đều có khả năng tiệt trùng - Tia tử ngoại thường dùng nhất trong diệt trùng không khí các bệnh viện hoặc các phòng cấy vi sinh vật. - Tia tử ngoại chỉ diệt trùng bề mặt, không thấm sâu vào phẩm vật. Phương pháp hoá học - Nhiều hoá chất có khả năng diệt trùng: rượu cồn(trên 70 °C) thường được dùng để sát trùng ngoài da. Oxyde ethylene thường dùng để khử trùng các dụng cụ làm bằng plastic. - Sterilant – sterilizer – Sporicide: Là các hoá chất phá huỷ tát cả các cấu trúc sống của vi sinh vật: tế bào, nội bào tử. • Sử dụng ở trong những trường hợp không xử lý nhiệt hoặc tia phóng xạ hoặc phương pháp tiệt trùng để loại bỏ sự nhiễm khuẩn. • Bệnh viện, phòng thí nghiệm, khu vực tiệt trùng lạnh… • Các hoá chất thường sử dụng: Ethylen oxide,fomaldehyde… Phương pháp hoá học - Disinectant: là chất hoá học giết tế bào vi sinh vật nhưng không tác dụng đến bào tử, an toàn cho các mô sinh vật sống với một liều lượng nhất định Có thể sử dụng cho khu nhà bơi, nhà cửa, xử lý nước tinh khiết,.. Chlorine, dung dịch kiềm,… Ngoài ra nhiều chất hoá học khác cũng là những chất sát trùng có thể dùng khử trong phòng cấy, cần lưa ý một số chất sát trùng có tác dụng độc với con người. Có nhiều phương pháp khử trùng khác nhau. Tuỳ đối tượng, tuỳ tính chất công việc mà sử dụng phương pháp này hay phương pháp khác.