Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi më ®Çu
§Êt níc ta ®ang bíc vµo mét thêi kú ph¸t triÓn míi, thêi kú tiÕn tíi c«ng
nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ v× môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh x· héi c«ng b»ng
d©n chñ v¨n minh tõng bíc ®i lªn chñ nghÜa x· héi. Víi nhiÖm vô ®Æt ra hiÖn
nay lµ x¸c ®Þnh néi dung cña thÓ chÕ thÞ trêng vµ ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
tríc hÕt chóng ta ph¶i nhËn thøc ®îc vai trß cña thÞ trêng vµ quan hÖ thÞ trêng. Nã cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph©n phèi tµi
nguyªn quèc gia díi sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc nh»m ph¸t huy vai trß tÝch
cùc, h¹n chÕ vµ ng¨n ngõa tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Chóng ta ®ang
®Èy nhanh, m¹nh viÖc liªn kÕt hîp t¸c gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cã tr×nh ®é x· héi
ho¸ cao, thóc ®Èy hµi hoµ gi÷a s¶n xuÊt vµ nhu cÇu; më réng, phôc vô c¸c
môc tiªu t¨ng trëng, hiÖu qu¶, c©n b»ng vµ æn ®Þnh. X©y dùng v÷ng ch¾c hÖ
thèng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch ®Þnh híng vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ dÉn d¾t thÞ trêng
ph¸t triÓn lµnh m¹nh, ®¶m b¶o phóc lîi cho toµn d©n. Nh vËy nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ vµ kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái t¨ng cêng chø kh«ng lµm gi¶m nhÑ vai
trß qu¶n lý cña nhµ níc bÊt luËn lµ nhµ níc t b¶n chñ nghÜa hay nhµ níc x·
héi chñ nghÜa. Vµ thùc tÕ ®· chøng minh vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta hÕt søc quan träng, ®Æc biÖt lµ trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc ®· vµ ®ang t¹o ®iÒu kiÖn
cho nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ kh¾c phôc dÇn nh÷ng mÆt
h¹n chÕ.
Do ®ã viÖc nghiªn cøu “vai trß kinh tÕ cña nhµ níc trong nªn kinh
tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay” ®îc ®Ò ra hÕt
søc nghiªm tóc vµ cÇn thiÕt.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch¬ng I
Kinh tÕ Nhµ níc vµ vai trß cña nã trong nÒn
kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN
1. Quan niÖm vÒ Kinh tÕ Nhµ níc:
Kinh tÕ nhµ níc lµ thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm c¸c doanh nghiÖp nhµ
níc, ng©n s¸ch ng©n hµng nhµ níc, c¸c quü dù tr÷ quèc gia, c¸c quü b¶o
hiÓm nhµ níc, c¬ së vËt chÊt cña quèc phßng, an ninh vµ c¸c tµi s¶n thuéc së
h÷u nhµ níc cã thÓ ®a vµo vßng chu chuyÓn kinh tÕ. Kinh tÕ nhµ níc dùa trªn
chÕ ®é së h÷u c«ng céng (c«ng h÷u) vÒ t liªuh s¶n xuÊt (së h÷u toµn d©n vµ
së h÷u nhµ níc). Kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc
d©n, lµ nh©n tè më ®êng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, lµ lùc lîng vËt chÊt quan
träng vµ c«ng cô ®Ó nhµ níc ®Þnh híng vµ ®iÒu tiÕt vÞ m« nÒn kinh tÕ.
CÇn nhËn thøc ®îc r»ng kinh tÕ Nhµ níc réng vµ m¹nh h¬n bé phËn
doanh nghiÖp nhµ níc. X©y dùng khu vùc kinh tÕ nhµ níc ®Ó thùc sù gi÷ ®îc
vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ, t¹o søc m¹nh vÊt chÊt cÇn thiÕt ®Ó nhµ níc
cã thùc lùc h÷u hiÖu lµm chøc n¨ng ®Þnh híng. Ph©n biÖt ®îc hai ph¹m trï
nµy vµ nhËn thøc ®Çy ®ñ h¬n vai trß kinh tÕ nhµ níc lµ mét bíc ph¸t triÓn vÒ
nhËn thøc thùc tiÔn nÒn kinh tÕ níc ta trong qu¸ tr×nh ®æi míi.
Ngoµi ra còng cÇn ph©n biÖt së h÷u Nhµ níc víi thµnh phÇn kinh tÕ
nhµ níc. Ph¹m trï së h÷u Nhµ níc réng h¬n ph¹m trï thµnh phÇn kinh tÕ nhµ
níc, thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc tríc hÕt ph¶i thuéc së h÷u Nhµ níc, nhng së
h÷u nhµ níc cã thÓ do c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c sö dông. ThÝ dô: ®Êt ®ai,
Nhµ níc ®¹i biÓu cho toµn d©n së h÷u, nhng kinh tÕ hé, hîp t¸c x· n«ng
nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c sö dông. Ngîc
l¹i, së h÷u Nhµ níc kh«ng ph¶i lµ kinh tÕ Nhµ níc, ch¼ng h¹n Nhµ níc gãp
vèn cæ phÇn chiÕm tû lÖ thÊp vµo c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c, th«ng qua liªn doanh, liªn kÕt gäi lµ thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n
Nhµ níc.
2. Vai trß chñ ®¹o cña Kinh tÕ Nhµ níc:
2.1.Vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc trong lÞch sö :
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Nhµ níc lu«n lµ vÊn ®Ò trung t©m cña nhng cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ.
Mäi §¶ng trong c¬ng lÜnh ho¹t ®éng cña m×nh bao giê còng híng môc tiªu
vµo viÖc giµnh lÊy chÝnh quyÒn nhµ níc. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cã nhiÒu
c¸ch gi¶i quyÕt kh¸c nhau vÒ nguån gèc vµ b¶n chÊt cña nhµ níc. Theo quan
®iÓm t«n gi¸o lµ quyÒn lùc cña Thîng §Õ ë trÇn gian, khi giai cÊp t s¶n lµm
c¸ch m¹ng ®· lªn ¸n quan ®iÓm nµy, hä cho r»ng nhµ níc xuÊt ph¸t tõ x· héi,
hä lý gi¶i c¸c thµnh viªn trong x· héi cÇn cã tæ chøc nhµ níc ®Ò ®iÒu khiÓn
vµ qu¶n lý x· héi. Theo quan ®iÓm cña M¸c, «ng thõa nhËn nhµ níc sinh ra
tõ x· héi nhng kh«ng ph¶i lµ khÕ íc cña x· héi mµ nã xuÊt ph¸t tõ nh÷ng
m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ. M©u thuÉn nµy dÉn ®Õn cuéc ®Êu
tranh giai cÊp quyÕt liÖt ®Ó ®i ®Õn nhu cÇu cña x· héi lµ ph¶i cã mét tæ chøc
quyÒn lùc ®ñ m¹nh ®Ó duy tr× x· héi tån t¹i trong mét trËt tù nhÊt ®Þnh sao
cho phï hîp víi lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ, tæ chøc Êy chÝnh lµ nhµ níc.
Nh vËy nhµ níc kµ c«ng cô b¹o lùc ®Ó thèng trÞ vÒ mÆt nhµ níc. Nhµ níc
chÝnh lµ c«ng cô ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ.
Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña m×nh c¸c nhµ níc ®· cã c¸c ph¬ng ph¸p
kh¸c nhau ®Ó n¾m gi÷ kinh tÕ nh»m phôc vô chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh.
Nhµ níc chñ n« - kiÓu nhµ níc ®Çu tiªn trong lÞch sö loµi ngêi chØ b¶o vÖc
cho quyÒn lîi cña giai cÊp chñ n« lµ giai cÊp chiÕm ®o¹t khèi lîng cña c¶i ®îc s¶n xuÊt ra bëi nh÷ng ngêi n« lÖ, ®µn ¸p, thèng trÞ hä b»ng b¹o lùc. Trong
thêi ®¹i phong kiÕn nhµ níc phong kiÕn kh«ng chØ can thiÖp vµo viÖc ph©n
phèi cña c¶i mµ cßn ®øng ra tËp hîp lùc lîng nh©n d©n x©y dùng kÕt cÊu h¹
tÇng cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, khuyÕn khÝch quan l¹i di d©n ®i më hoang
c¸c vïng ®Êt míi ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch ruéng ®Êt thÝch hîp víi tõng thêi kú.
Tuy nhiªn, trong sù kh¸c biÖt víi c¸c nhµ níc phong kiÕn ph¬ng T©y,
chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ ®îc c¸c nhµ níc phong kiÕn ph¬ng §«ng nhËn
thøc sím h¬n.
ë Trung Quèc tõ häc thuyÕt “B×nh d©n kinh tÕ chñ nghÜa”, M¹nh Tö
cho r»ng: chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ níc phong kiÕn ph¶i híng vµo lµm giµu
cho d©n. D©n giµu th× níc m¹nh. H¬n n÷a, c¶ M¹nh Tö vµ A®am – Smit ®Òu
cho r»ng vÒ b¶n chÊt lîi Ých c¸ nh©n thèng nhÊt lîi Ých toµn x· héi, mäi ngêi
trong khi lµm giµu cho m×nh còng ®ång thêi lµm giµu cho x· héi tõ ®ã ®Æt lªn
vai trß cu¶ nhµ níc lµ ph¶i ®iÒu hoµ, s¾p xÕp c¸c quan hÖ lîi Ých sao cho sù
xung ®ét lîi Ých c¸ nh©n kh«ng lµm thñ tiªu lîi Ých x· héi mµ ngîc l¹i.
ë ViÖt Nam t tëng nhµ níc can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ còng h×nh thµnh
tõ rÊt sím. Trªn thùc tÕ nhµ níc phong kiÕn ®· can thiÖp vµ thu ®îc c¶ nh÷ng
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thµnh c«ng vµ kh«ng thµnh c«ng, trong ®ã cã sù can thiÖp sím nhÊt xuÊt hiÖn
vµo triÒu ®¹i nhµ Lý thÕ kû X tríc c«ng nguyªn.
ChÕ ®é phong cÊp ruéng ®Êt cña nhµ Lý ®· dÉn ®Õn sù h×nh thµnh c¸c
th¸i Êp. “ViÖc ban cÊp th¸i Êp tiÕn hµnh vµo lóc nhµ níc trung ¬ng tËp quyÒn
®· ph¸t triÓn v× vËy tÊt c¶ c¸c th¸i Êp ph¶i chÞu sù kiÓm so¸t cña triÒu ®×nh vµ
phÇn lín ruéng ®Êt phong cÊp vµo thuéc quyÒn së h÷u cña nhµ níc phong
kiÕn. Ngêi ®îc phong chØ cã quyÒn chiÕm gi÷ vµ sö dông. §ã lµ nguyªn t¾c
phong cÊp kh«ng triÖt ®Ó nh»m b¶o vÖ chÕ ®é së h÷u cña nhµ níc vÒ ruéng
®Êt vµ duy tr× quyÒn lùc cña chÝnh quyÒn trung ¬ng. Tuy vËy, sù bãc lét cña
chñ th¸i Êp kh«ng ph¶i lµ v« h¹n ®é mµ vÒ c¬ b¶n vÉn chÞu sù khèng chÕ cña
nhµ níc”.
Nh vËy, ngoµi nh÷ng ®Æc ®iÓm chung víi c¸c nhµ níc phong kiÕn ph¬ng T©y, nhµ níc phong kiÕn ViÖt Nam ngay tõ buæi ®Çu ®· ý thøc rÊt râ vÒ
quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông ruéng ®Êt nãi riªng vµ cña c¶i nãi chung. Tuy
nhiªn, mÆc dï nhµ níc phong kiÕn ®· cã ý thøc kiÓm so¸t ho¹t ®éng trong
c¸c ®iÒn trang th¸i Êp cña quý téc quan l¹i, nhng vÉn kh«ng sao kiÓm so¸t
næi t×nh tr¹ng c¸t cø ®éc quyÒn vµ bãc lét hµ kh¾c cña quan l¹i ®èi víi nh©n
d©n trong c¸c ®iÒn trang th¸i Êp. ChÝnh v× vËy liªn tiÕp trong nhiÒu thÕ kû nhµ
níc phong kiÕn ViÖt Nam tiÕp tôc ®a ra nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t, duy tr×
vµ cñng cè quyÒn lùc cña nhµ níc trung ¬ng.
Kh«ng chØ dõng l¹i ë ®ã, trªn thÕ giíi kú nµy cho r»ng: nÒn kinh tÕ
ph¸t triÓn cµng cao, x· héi ho¸ s¶n xuÊt cµng më réng, thÞ trêng cµng ph¸t
triÓn, cµng cÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ níc vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nÒn
kinh tÕ, ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ.
C¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn mµ næi bËt lµ A®am Smith (1723-1730)
mét kinh tÕ gia næi tiÕng ngêi Anh - ®a ®a ra thuyÕt “Bµn tay v« h×nh” vµ
nguyªn lý “Nhµ níc kh«ng can thiÖp” vµo ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. A®am
Smith cho r»ng viÖc tæ chøc nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cÇn theo nguyªn t¾c tù do.
Sù ho¹t ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ lµ do c¸c quy luËt kh¸ch quan tù ph¸t
chi phèi.
ViÖc ®Ò cao “bµn tay v« h×nh” vµ xem nhÑ “bµn tay nhµ níc” ®· thùc
hiÖn ë c¸c níc t b¶n chñ nghÜa trong giai ®o¹n tù do c¹nh tranh ®· ®em l¹i sù
t¨ng trëng nhÊt ®Þnh trong kinh tÕ. Tuy nhiªn víi mét thÞ trêng tù do c¹nh
tranh ho¹t ®éng kh«ng cã sù can thiÖp cña nhµ níc ngµy cµng béc lé nhiÒu
khiÕm khuyÕt nh t×nh tr¹ng ®éc quyÒn, « nhiÔm m«i trêng, ho¹t ®éng kinh tÕ
chång chÐo triÖt tiªu nhau vµ ®Æc biÖt lµ c¸c chu kú kinh tÕ thÓ hiÖn th«ng
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
qua khñng ho¶ng kinh tÕ liªn tôc mµ râ nhÊt lµ thêi kú ®¹i suy tho¸i nªn kinh
tÕ t b¶n chñ nghÜa (1929 - 1933). H¬n n÷a tr×nh ®é x· héi s¶n xuÊt ngµy cµng
cao ®· chØ cho c¸c nhµ kinh tÕ häc thÊy r»ng cÇn ph¶i cã sù can thiÖp cña nhµ
níc vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh tÕ, ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Nhµ kinh tÕ häc
ngêi Anh Meynard Keynes (1884 - 1946) ngêi ®îc coi lµ ®· cøu sèng CNTB
th× lËp luËn r»ng “nguyªn nh©n ®a ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ vµ thÊt nghiÖp
gia t¨ng ®ã lµ nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo kinh tÕ hoÆc can thiÖp nhng chÝnh
s¸ch kinh tÕ l¹c hËu b¶o thñ”. Do vËy theo «ng ®Ó h¹n chÕ, ng¨n chÆn khñng
ho¶ng kinh tÕ, thÊt nghiÖp th× ph¶i can thiÖp vµo kinh tÕ b»ng nh÷ng chÝnh
s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ vi m« thÝch hîp ë tÇm vÜ m« ®ã lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ tµi
chÝnh tiÒn tÖ l·i suÊt, l¹m ph¸t, thuÕ, b¶o hiÓm, trî cÊp, ®Çu t ph¸t triÓn ë tÇm
vÜ m«. Nhµ níc trùc tiÕp ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh vµ
lµm dÞch vô c«ng céng. Quan ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ chç cho r»ng sù t¨ng lªn
cña thu nhËp sÏ lµm t¨ng lªn tiªu dïng so víi tiªu dïng giíi h¹n nhng sù t¨ng
cña tiªu dïng chËm h¬n sù t¨ng cña thu nhËp dÉn tíi cÇu gi¶m ®iÒu nµy sÏ
dÉn tíi hµng ho¸ Õ thõa tõ ®ã sÏ dÉn tíi tØ suÊt lîi nhuËn gi¶m. NÕu tØ suÊt lîi
nhuËn nhá h¬n hoÆc b»ng l·i suÊt th× chñ doanh nghiÖp sÏ kh«ng cã l·i khi
vay vèn ®Çu t nh vËy hä sÏ “th¸o lui ®Çu t”. §iÒu nµy ®a nÒn kinh tÕ vµo t×nh
tr¹ng tr× trÖ khñng ho¶ng. V× vËy theo Keynes nhµ níc ph¶i can thiÖp vµo nÒn
kinh tÕ, can thiÖp vµo thÞ trêng. Song khi ®¸nh gi¸ cao vai trß kinh tÕ cña nhµ
níc «ng l¹i bá qua vai trß cña thÞ trêng tù do, bá qua vai trß cña bµn tay v«
h×nh vµ c©n b»ng tæng qu¸t. H¬n n÷a, thªm vµo ®ã lµ t×nh tr¹ng khñng ho¶ng,
thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t x¶y ra ngµy cµng trÇm träng. §iÒu nµy ®· lµm t¨ng
sãng phª ph¸n lý thuyÕt cña Keynes vµ xuÊt hiÖn t tëng phèi hîp “bµn tay v«
h×nh” víi nhµ níc ®Ó ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng nh sù qu¶n lý cña
nhµ níc. Næi bËt lµ quan ®iÓm “kinh tÕ hçn hîp” cña Paul Samuelson mét
nhµ kinh tÕ häc ngêi Mü. «ng l¹i cho r»ng ®iÒu hµnh mét nÒn kinh tÕ kh«ng
cã c¶ chÝnh phñ lÉn thÞ trêng còng nh ®Þnh vç tay b»ng mét tay. C¬ chÕ thÞ trêng x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ s¶n lîng trong nhiÒu lÜnh vùc trong khi ®ã chÝnh phñ
®iÒu tiÕt thÞ trêng b»ng c¸c ch¬ng tr×nh thuÕ chØ tiªu vµ luËt lÖ. C¶ hai bªn thÞ
trêng vµ chÝnh phñ ®Òu cã tÝnh chÊt thiÕt yÕu. Theo xu híng “hçn hîp” ngµy
nay c¸c nhµ kinh tÕ ®· thõa nhËn r»ng c¸c nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i muèn ph¸t
triÓn ph¶i dùa vµo c¶ c¬ chÕ thÞ trêng còng nh sù qu¶n lý cña nhµ níc. Kh¸c
h¼n víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c chñ nghia M¸c Lªnin dùa trªn c¬ së sù
së h÷u toµn d©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt v× vËy nhµ níc XHCN cã vai trß kinh tÕ
®Æc biÖt, nã kh«ng cßn lµ bé m¸y ¨n b¸m ®øng trªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ph¶i chuyÓn sang tæ chøc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Chøc n¨ng nµy g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung thèng nhÊt qu¶n
lý s¶n xuÊt vµ ph©n phèi s¶n phÈm, kiÓm tra chÆt chÏ møc lao ®éng vµ møc
®é tiªu dïng (tæng cung vµ tæng cÇu). Nh vËy sÏ tr¸nh ®îc khuyÕt tËt cña c¬
chÕ thÞ trêng, thùc hiÖn ®îc tèt c¸c chÝnh s¸ch x· héi. Tuy nhiªn víi mét bé
m¸y nhµ níc qu¸ cång kÒnh kÕ ho¹ch ho¸ qu¸ s¸t sao ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng
dùa dÉm ý l¹i, thiÕu s¸ng t¹o ®èi víi cÊp díi, kh«ng khai th¸c vµ ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt c¸c nguån lùc nh vËy nÒn kinh tÕ sÏ cã tèc ®é t¨ng trëng
thÊp. Do ®ã c¸c níc theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung nh Liªn X« (cò) vµ
c¸c níc XHCN ®· ph¶i chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng vµ ph¶i ®æi míi c¸ch
thøc qu¶n lý cña nhµ níc.
Trªn thùc tÕ qua c¸c giai ®o¹n ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c quan ®iÓm cña
c¸c trêng ph¸i, chóng ta rót ra ®îc tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña vai trß qu¶n lý
kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc. NÕu nh chØ thuÇn tuý sö dông “bµn tay v« h×nh”
hay “bµn tay nhµ níc” th× ®Òu kh«ng thÓ ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ t¨ng trëng
vµ ph¸t triÓn l©u dµi, muèn ®¹t ®îc ®iÒu ®ã th× ph¶i biÕt sö dông chóng hoµ
hîp, cÇn thiÕt ph¶i cã c¶ “hai” cïng tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ, ®ã lµ thÞ
trêng vµ nhµ níc. V× vËy nhµ níc gi÷ mét vai trß rÊt quan träng trong nÒn
kinh tÕ tù nhiªn, sù can thiÖp cña nhµ níc ë ®©y chØ lµ tÇm vÜ m«.
2.2. Vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc trong nÒn kinh tÕ níc
ta hiÖn nay:
Níc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi nÒn kinh tÕ hiÖn nay
lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. C¸c thµnh
phÇn kinh tÕ tån t¹i, ho¹t ®éng ®an xen lÉn nhau, võa hîp t¸c, võa c¹nh tranh
víi nhau, lu«n vËn ®éng vµ cã sù chuyÓn ho¸ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc cã vai trß më ®êng dÉn d¾t cho nÒn kinh tÕ ViÖt
Nam ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. §Ó gi÷ v÷ng ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ, cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho thµnh phÇn kinh
tÕ Nhµ níc lªn n¾m vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ nh©n tè
chÝnh thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ l©u bÒn. Ph¸t huy lîi thÕ nguån
vèn lín tõ ng©n s¸ch; lùc lîng ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh
®é kü thuËt; tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i; quan hÖ kinh tÕ réng lín
trong vµ ngoµi níc, kinh tÕ Nhµ níc cã chøc n¨ng t¹o lËp c¬ së vËt chÊt h¹
tÇng, s¶n xuÊt c¸c hµng ho¸ dÞch vô c«ng céng, hç trî, chi phèi c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ kh¸c. Tuy nhiªn vai trß chñ ®¹o ë ®©y kh«ng cã nghÜa lµ chiÕm
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tû träng lín mµ ®Ó gi÷ vai trß nµy thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc ph¶i n¾m ®îc
nh÷ng ngµnh then chèt, nh÷ng lÜnh vùc quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc
d©n nh c«ng nghiÖp nÆng, giao th«ng vËn t¶i, c¬ së h¹ tÇng ...
Trong h¬n 10 n¨m ®æi míi, thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc thùc sù trë
thµnh thµnh phÇn kinh tÕ gi÷ vai trß chñ ®¹o, lµm ®Çu tÇu trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn nÒn kinh tÕ níc nhµ.
ch¬ng II
Thùc tr¹ng cña thµnh phÇn Kinh tÕ
Nhµ níc ë ViÖt nam hiÖn nay.
1. Vai trß cña kinh tÕ nhµ níc tríc thêi kú ®æi míi:
Nh÷ng n¨m tríc gi¶i phãng do ®iÒu kiÖn lÞch sö lóc ®ã cho nªn c¬ chÕ
qu¶n lý kinh tÕ cña níc ta ®îc sao chÐp gÇn nh nguyªn vÑn m« h×nh ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c níc XHCN víi ®iÓn
h×nh lµ Liªn X« cò. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña níc ta trong giai ®o¹n nµy ®Ò
cao c«ng cô kÕ ho¹ch ho¸, kÕ ho¹ch ho¸ mang tÝnh ph¸p lÖnh b¾t buéc mäi
ngµnh mäi cÊp mäi c¬ quan ®¬n vÞ vµ c¸c nh©n ph¶i tu©n theo th«ng qua hÖ
thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch ®Ó quyÕt ®Þnh tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi. C¬ chÕ
qu¶n lý kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp mang nh÷ng ®Æc
®iÓm c¬ b¶n:
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Nhµ níc qu¶n lý kinh tÕ b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh lµ chñ yÕu, ®iÒu
nµy ®îc thÓ hiÖn ë sù chi tiÕt ho¸ c¸c nhiÖm vô do Trung ¦¬ng giao b»ng
mét hÖ thèng chi tiªu ph¸p lÖnh tõ mét trung t©m.
C¸c doanh nghiÖp, xÝ nghiÖp cè g¾ng hoµn thµnh chØ tiªu kÕ ho¹ch ®Ò
ra, l·i nhµ níc thu, lç nhµ níc bï, kh«ng kinh tÕ.
- C¸c c¬ quan hµnh chÝnh - kinh tÕ cÊp trªn can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t
®éng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së nhng l¹i kh«ng chÞu tr¸ch
nhiÖm g× vÒ mÆt vËt chÊt ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh.
- Bá qua quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, hiÖu qu¶ kinh tÕ qu¶n lý vµ kÕ
ho¹ch ho¸ b»ng chÕ ®é cÊp ph¸t vµ giao nép s¶n phÈm, quan hÖ hiÖn vËt lµ
chñ yÕu do ®ã ho¹ch to¸n kinh tÕ chØ lµ h×nh thøc. ChÕ ®é bao cÊp ®îc thùc
hiÖn díi c¸c h×nh thøc bao cÊp qua gi¸, bao cÊp qua tiÌn l¬ng hiÖn vËt (chÕ
®é tem phiÕu) vµ bao cÊp qua cÊp ph¸t vèn cña ng©n s¸ch mµ kh«ng rµng
buéc vËt chÊt víi ngêi ®îc cÊp ph¸t vèn.
§i tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn dÉn tíi bé m¸y qu¶n lý rÊt cång kÒnh cã
nhiÒu cÊp trung gian vµ kÐm n¨ng ®éng tõ ®ã sinh ra mét ®éi ngò c¸n bé kÐm
n¨ng lùc qu¶n lý th«ng th¹o nghiÖp vô kinh doanh nhng phãng c¸ch th× quan
liªu cöa quyÒn.
Song trong thêi kú chiÕn tranh c¬ chÕ nµy ®· ®éng viªn tÝch cùc lîng
t×nh nguyÖn lªn ®êng chiÕn ®Êu, hä yªn t©m h¬n bëi ngêi th©n cña hä ë hËu
ph¬ng vÉn ®¶m b¶o møc lîng thùc, hä v÷ng tin vµo s¶n xuÊt chiÕn ®Êu phôc
vô s¶n xuÊt. Sau ngµy chiÕn tranh kÕt thóc, ¸p dông c¬ chÕ nµy kh«ng cßn
phï hîp ë ViÖt Nam, ®iÒu nµy chóng ta cha nhËn ra nªn trong suèt mét thêi
gian dµi c¬ chÕ cò ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta g©y nhiÒu
t¸c h¹i xÊu cho céng ®ång.
Do cã sù b×nh qu©n vÒ ph©n phèi nªn ®· kh«ng khuyÕn khÝch ®îc ngêi
s¶n xuÊt ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, sù n¨ng ®éng h¨ng say nhiÖt t×nh
trong c«ng t¸c. V× cã sù bao cÊp cña nhµ níc, bao tiªu s¶n phÈm nªn s¶n
phÈm s¶n xuÊt ra víi chÊt lîng kÐm, lµm ¨n l·ng phÝ, chi phÝ ®Çu ta cao nhng
hiÖu qu¶ kinh tÕ l¹i thÊp. Do s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch nªn thiÕu sù linh ho¹t
nh¹y bÐn víi thÞ trêng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt kh«ng phï hîp víi tiªu
dïng. C«ng nghÖ kü thuËt chËm c¶i tiÕn, chi phÝ rÊt cao mµ chÊt lîng rÊt
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thÊp. Cung c¸ch ho¹ch to¸n mang tÝnh h×nh thøc ph« tr¬ng t×nh tr¹ng “l·i gi¶,
lç thËt”.
Tãm l¹i c¬ chÕ cò ®· tÝch cùc ®ãng gãp nh÷ng xu híng tiªu cùc lµm
n¶y sinh sù tr× trÖ c¬ chÕ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. VÊn ®Ò ®îc
®Æt ra ®ã lµ ph¶i ®æi míi s©u s¾c c¬ chÕ ®ã. Ph¬ng híng c¬ b¶n cña sù ®æi
míi cña níc ta ®îc ®¹i héi VI cña §¶ng x¸c ®Þnh vµ tiÕp tôc ®îc ®ai héi
§¶ng VII kh¼ng ®Þnh: “TiÕp tôc xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp,
h×nh thµnh ®ång bé vµ vËn hµnh c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc”.
Thùc tÕ, nhiÒu chØ thÞ, quyÕt ®Þnh dÇn ®îc ban hµnh: chÕ ®é kho¸n s¶n phÈm
®Õn tay ngêi s¶n xuÊt ®· ®îc thùc hiÖn, nhµ níc ®iÒu chØnh biÓu thuÕ, gi¸ thu
mua n«ng s¶n cña n«ng d©n - Nhµ níc trao quyÒn tù do vÒ tµi chÝnh, s¶n xuÊt
kinh doanh tù ho¹ch to¸n cho c¸c c¬ së c¸c xÝ nghiÖp.
2. Nh÷ng thµnh tùu cña kinh tÕ Nhµ níc ®¹t ®îc trong
h¬n 10 n¨m ®æi míi :
Thùc hiÖn hiÖn ®óng ®êng lèi chñ tr¬ng chØ ®¹o qua c¸c §¹i héi §¶ng
VI ,VII, VIII vµ gÇn ®©y nhÊt lµ §¹i héi §¶ng XI, kinh tÕ Nhµ níc nãi chung,
DNNN nãi riªng ®· ®îc s¾p xÕp l¹i mét bíc kh¸ c¨n b¶n, ®· gi¶m qu¸ nöa sè
doanh nghiÖp (nh÷ng doanh nghiÖp nhá vµ yÕu kÐm), nh÷ng doanh nghiÖp
cßn l¹i ®îc cñng cè mét bíc. C¬ chÕ qu¶n lý ®îc h×nh thµnh ngµy cµng hoµn
thiÖn gióp c¸c doanh nghiÖp chuyÓn ®æi vµ thÝch nghi dÇn víi c¸c quy luËt
cña kinh tÕ thÞ trêng trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ më vµ héi nhËp quèc tÕ.
Tõ 1990 ®Õn nay níc ta ®· tiÕn hµnh 3 lÇn tæ chøc s¾p xÕp l¹i hÖ thèng
DNNN. LÇn thø nhÊt (1990 - 1993), tæ chøc l¹i s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp quèc doanh víi môc tiªu thay thÕ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch mang
tÝnh hµnh chÝnh b»ng mét nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn
theo c¬ chÕ thÞ trêng, ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. KÕt qu¶ s¾p xÕp trong giai
®o¹n nµy vÒ sè lîng ®· c¾t gi¶m 1/2 sè doanh nghiÖp Nhµ níc, vÒ mÆt kinh tÕ
®· cã sù thay ®æi c¨n b¶n trong t duy kinh tÕ: doanh nghiÖp Nhµ níc lÊy lîi
nhuËn lµm môc tiªu c¬ b¶n, nhng vÉn ®¶m nhËn vai trß lµm h×nh mÉu cho c¸c
doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c; doanh nghiÖp Nhµ níc thùc
hiÖn c¶ hai kh©u s¶n xuÊt vµ lu th«ng ph©n phèi; DNNN kh«ng cßn bÞ bã hÑp
kinh doanh theo ngµnh vµ l·nh thæ; DNNN b¾t ®Çu biÕt ®Õn kh¸i niÖm c¹nh
tranh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trªn thÞ trêng.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§æi míi DNNN lÇn thø hai (1994-1997), ChÝnh phñ tiÕn hµnh thµnh
lËp c¸c DNNN víi tæng vèn chñ së h÷u chiÕm tû lÖ lín trong tæng sè vèn cña
doanh nghiÖp Nhµ níc, ®ã lµ c¸c tæng c«ng ty 91, tæng c«ng ty 90. ViÖc s¾p
xÕp nµy ®· h×nh thµnh c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc chi phèi ®îc nh÷ng ngµnh
kinh tÕ quan träng nh ®iÖn n¨ng, dÞch vô bu chÝnh viÔn th«ng, hµng kh«ng,
vËn t¶i ®êng s¾t, viÔn d¬ng, giao th«ng vËn t¶i, x©y dùng.... Mét sè tæng c«ng
ty ®· trë thµnh h¹t nh©n cña nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ ®a ngµnh.
Cuéc ®æi míi DNNN lÇn thø ba, thùc hiÖn h¹ cÊp së h÷u th«ng qua giao
b¸n, kho¸n, cho thuª, chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn ®èi víi c¸c DNNN
kh«ng cã vai trß then chèt cÇn Nhµ níc n¾m gi÷, vèn së h÷u nhá, ho¹t ®éng
kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶...
HiÖn nay doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta ®îc tæ chøc l¹i theo h×nh thøc
vµ c¬ cÊu: 17 tæng c«ng ty 91, 76 tæng c«ng ty 90 vµ trªn 4.000 doanh nghiÖp
Nhµ níc ®éc lËp. §Õn n¨m 2000, c¶ níc ®· s¸p nhËp h¬n 3.000 doanh
nghiÖp, gi¶i thÓ kho¶ng 3.500 doanh nghiÖp Nhµ níc (DNNN), cæ phÇn ho¸
gÇn 400 doanh nghiÖp Nhµ níc. Nhê vËy tr×nh ®é tÝch tô vµ tËp trung vèn
trong DNNN ®îc n©ng lªn. Sè DNNN cã vèn díi 1 tû ®ång ®· gi¶m ®¸ng kÓ
vµ sè DNNN cã vèn trªn 10 tû ®ång t¨ng tõ 10% lªn 20% tõ n¨m 19941998; s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ ®îc n©ng lªn râ rÖt.
Tõ nh÷ng kÕt qu¶ mµ nÒn kinh tÕ ®¹t ®îc trong n¨m 2000 nh : t¨ng trëng GDP 7%/n¨m, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 16%, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp t¨ng 14%, l¹m ph¸t gi¶m xuèng møc kh«ng qu¸ 5%...
Trong ®ã, riªng khu vùc kinh tÕ Nhµ níc chiÕm 40% GDP, ®ãng gãp gÇn
40% tæng nép Ng©n s¸ch nhµ níc vµ trªn 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc ®· thùc sù chøng tá vai trß chñ ®¹o, chi phèi
vµ thóc ®Èy toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn theo ®óng quü ®¹o theo
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
Díi ®©y lµ nh÷ng sè liªu thèng kª vÒ c¬ cÊu tæng s¶n phÈm trong níc
theo gi¸ trÞ hiÖn hµnh theo thµnh phÇn kinh tÕ
§¬n vÞ: %
STT
C¸c thµnh phÇn
1995
1997
1998
1999
2000
Tæng sè
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1
Kinh tÕ nhµ níc
40,18
40,48
40,00
38,74
38,98
2
Kinh tÕ tËp thÓ
10,06
8,91
8,90
8,84
8,53
3
Kinh tª t nh©n
3,12
3,38
3,41
3,37
3,30
4
KTÕ c¸ thÓ tiÓu chñ
36,02
34,32
33,83
32,39
32,03
5
Kinh tÕ hçn hîp
4,32
3,84
3,83
3,89
3,90
6
KTÕ cã vèn ®t NN
6,30
9,07
10,03
13,24
13,25
Tõ nh÷ng sè liÖu cô thÓ trªn chøng tá thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc thùc
sù cã vai trß chi phèi, thóc ®Èy toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn ®óng
quü ®¹o, gãp phÇn vµo viÖc t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ nhµ níc
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt nam.
2. Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ cña kinh tÕ Nhµ níc.
Sau h¬n 10 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã nhiÒu khëi s¾c vît
qua khñng ho¶ng triÒn miªn kÐo dµi hµng chôc n¨m, tõ n¨m 1991 ®Õn nay
nÒn kinh tÕ b¾t ®Çu cã sù t¨ng trëng, n¨m sau cao h¬n n¨m tríc, thêi kú sau
cao h¬n thêi kú tríc. Tuy nhiªn khã kh¨n vµ th¸ch thøc vÉn ®ang cßn lín,
®iÓn h×nh lµ nÒn kinh tÕ níc ta vÉn mang tÝnh chÊt n«ng nghiÖp l¹c hËu, c«ng
nghiÖp cßn nhá bÐ,kÕt cÊu h¹ tÇng cßn kÐm ph¸t triÓn, n¨ng suÊt, chÊt lîng
vµ hiÖu qu¶ cßn rÊt thÊp. BiÓu hiÖn cô thÓ ë nh÷ng mÆt sau:
- Sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ Nhµ níc vµ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh
nghiÖp Nhµ níc cßn nhá bÐ vÒ quy m« vµ dµn tr¶i vÒ ngµnh nghÒ. NhiÒu
doanh nghiÖp cïng lo¹i ho¹t ®éng chång chÐo vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh,
cÊp qu¶n lý vµ trªn cïng mét ®Þa bµn t¹o ra sù c¹nh tranh kh«ng ®¸ng cã
trong chÝnh khu vùc kinh tÕ nhµ níc víi nhau. Doanh nghiÖp Nhµ níc cßn
dµn tr¶i trªn tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ tõ s¶n xuÊt ®Õn th¬ng m¹i, du lÞch, dÞch vô
g©y t×nh tr¹ng ph©n t¸n, manh món vÒ vèn trong khi vèn ®Çu t nhµ níc rÊt
h¹n chÕ, g©y chi phèi, xÐ lÎ c¸c nguån lùc kÓ c¶ ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc,
kh«ng thÓ tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc chñ yÕu, then chèt.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Tr×nh ®é kü thuËt, khoa häc c«ng nghÖ cßn l¹c hËu dÉn ®Õn n¨ng lùc
c¹nh tranh kÐm vµ thua thiÖt trong héi nhËp vÒ kinh tÕ víi khu vùc vµ quèc
tÕ. HÇu hÕt trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc mµ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp
Nhµ níc cã m¸y mãc, thiÕt bÞ nhËp khÈu tõ nhiÒu níc, thuéc nhiÒu thÕ hÖ,
chñng lo¹i kh¸c nhau. Cã nhiÒu ý kiÕn cho r»ng nhiÒu hÖ thèng d©y chuyÒn
s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ cña níc ta l¹c hËu so víi khu vùc vµ thÕ giíi tõ 10 30 n¨m.
- C¬ chÕ thÞ trêng ®ang ë giai ®o¹n s¬ khai mang nhiÒu yÕu tè tù ph¸t,
hiÖu lùc qu¶n lý cña Nhµ níc cßn thÊp vµ cha ph¸t huy ®Çy ®ñ søc m¹nh cña
c¬ chÕ thÞ trêng. HÖ thèng ph¸p luËt cha hoµn thiÖn, v× vËy nªn kh¶ n¨ng tù ý
thøc cha cao, bëi lÖ thi hµnh cha nghiªm tóc. C«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ cßn yÕu
kÐm, hÖ thèng Ng©n hµng cßn tiªu côc, chÕ ®é ph©n phèi cha hîp lý, thùc
hiÖn tuú tiÖn cha thèng nhÊt.
- Trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc ®ang tån t¹i hiÖn tîng thiÕu viÖc lµm,
sè lao ®éng d thõa lín. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu yÕu
kÐm, sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ chiÕm tû lÖ thÊp
trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, sè doanh nghiÖp cßn l¹i liªn tôc lç
trong nhiÒu n¨m, hoÆc cã l·i mang tÝnh chÊt tîng trng vÒ sè liÖu, l·i gi¶ lç
thËt. Mét ®ång vèn ®Çu t vµo doanh nghiÖp Nhµ níc t¹o ®îc tû lÖ lîi nhuËn
thÊp h¬n so víi ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c. Tû lÖ t¨ng trëng ®ãng gãp cña hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc vµo
GDP t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ trong thêi gian võa qua trong khi ®ã ng©n s¸ch
Nhµ níc liªn tôc ph¶i cÊp vèn cho ®Çu t x©y dùng, cÊp bæ sung vèn lu ®éng,
bï lç, hç trî gi¶m bít khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cho c¸c DNNN. §ång thêi, Nhµ
níc cßn ph¶i miÔn gi¶m thuÕ, xo¸ nî, khoanh nî, miÔn gi¶m l·i cho c¸c
doanh nghiÖp Nhµ níc. Theo ®¸nh gi¸ hiÖn nay chØ cã 40% doanh nghiÖp
Nhµ níc s¶n xuÊt kinh doanh thùc sù hiÖu qu¶, 40% cha hiÖu qu¶, khi lç khi
l·i, kh«ng æn ®Þnh, cßn l¹i 20% ho¹t ®éng thùc sù cha hiÖu qu¶, thua lç liªn
tôc.
Nh÷ng h¹n chÕ ®ã lµ do nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu sau:
- Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ, c¬ chÕ míi ®ang h×nh thµnh,
c¬ chÕ cò cha ®îc xo¸ bá triÖt ®Ó vµ nhiÒu vÊn ®Ò do lÞch sö ®Ó l¹i kh«ng thÓ
gi¶i quyÕt trong mét sím mét chiÒu.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- NhËn thøc cha thèng nhÊt vµ cha ®Çy ®ñ vÒ chñ tr¬ng s¾p xÕp, ®æi
míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ níc. NhiÒu vÊn cßn ®Ò cha râ, cha ®îc
tæng kÕt thùc tiÔn ®Ó cã gi¶i ph¸p kÞp thêi vµ nhÊt qu¸n nh: quyÒn qu¶n lý
Nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc; quyÒn chñ së h÷u nhµ níc; quyÒn
cña ®¹i diÖn chñ së h÷u trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp; quyÒn sö dông vèn vµ chñ
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ...
- C¬ chÕ, chÝnh s¸ch cßn nhiÒu bÊt cËp, cha ®ång bé, cßn nhiÒu ®iÓm
cha phï hîp víi kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN, cha t¹o ®îc ®éng lùc
m¹nh mÏ thóc ®Èy c¸n bé, ngêi lao ®éng trong DNNN n©ng cao n¨ng suÊt
lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh.
- C¶i c¸ch hµnh chÝnh tiÕn hµnh chËm, cha theo kÞp ®ßi hái thùc tiÔn
cña tiÕn tr×nh ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ níc. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶, hiÖu
lùc qu¶n lý nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp cßn kÐm, cßn g©y nhiÒu phiÒn hµ
cho doanh nghiÖp, cha ph¸t huy quyÒn tù chñ, tÝnh n¨ng ®éng cña doanh
nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng.
- §éi ngò c¸n bé chñ chèt trong doanh nghiÖp Nhµ níc nãi chung cßn
cha ®¸p øng víi yªu cÇu, mét bé phËn kh«ng nhá kÐm n¨ng lùc, phÈm chÊt
vµ tinh thÇn thiÕu tr¸ch nhiÖm, thªm vµo ®ã c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé
qu¶n lý kinh tÕ cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp.
- Sù thiÕu kiªn quyÕt trong viÖc thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi cña §¶ng
trong ®æi míi vµ ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc. TiÕn tr×nh cæ phÇn
ho¸ doanh nghiÖp, h¹ cÊp së h÷u th«ng qua giao, b¸n, kho¸n, cho thuª doanh
nghiÖp Nhµ níc cßn chËm. VÉn cßn tån t¹i hµng ngh×n doanh nghiÖp cã vèn
së h÷u rÊt nhá, cßn rÊt nhiÒu doanh nghiÖp “chÕt mµ cha ch«n” ®· lµm tr× trÖ
nÒn kinh tÕ.
Tõ mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ kinh tÕ nhµ níc vµ thùc tr¹ng thµnh phÇn
kinh tÕ nhµ níc t¹i níc ta hiÖn nay trªn c¬ së ®ã ®¸ng gi¸ chung vÒ thµnh tùu
còng nh h¹n chÕ nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng ®ã, phÇn sau cña tiÓu luËn ®Ò
cËp tíi mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh½m t¨ng cêng vai trß cña kinh tÕ nhµ níc
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ch¬ng III
Quan ®iÓm vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng
vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh
tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN
1. Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc ®èi víi thµnh phÇn
kinh tÕ Nhµ níc.
T¹i Héi nghÞ lÇn III Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng kho¸ IX, §¶ng ta
®· kh¼ng ®Þnh ph¶i tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc mµ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng cña c¸c
DNNN. Ph©n tÝch s©u s¾c nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ nh÷ng h¹n chÕ, yÕu kÐm,
nguyªn nh©n cña t×nh h×nh qua thùc tiÔn s¾p xÕp vµ ®æi míi doanh nghiÖp
Nhµ níc ta cÇn ph¶i hiÓu vµ n¾m râ :
- Kinh tÕ Nhµ níc cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc gi÷ v÷ng ®Þnh híng
XHCN, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña ®Êt níc. Trong ®ã
DNNN ( gåm DNNN gi÷ 100% vèn vµ DNNN gi÷ cæ phÇn chi phèi) ph¶i
kh«ng ngõng ®îc ®æi m¬Ý, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶, gi÷ vÞ trÝ then
chèt trong nÒn kinh tÕ .
- Kiªn quyÕt ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Ó DNNN cã c¬ cÊu hîp lý, tËp trung
vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt vµ ®Þa bµn quan träng, chiÕm thÞ phÇn
®ñ lín ®èi víi c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô chñ yÕu nhng kh«ng nhÊt thiÕt lµ ph¶i
gi÷ tû träng lín trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, lÜnh vùc, s¶n phÈm cña nÒn kinh tÕ.
- TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó DNNN kinh doanh tù chñ, tù chÞu
tr¸ch nhiÖm, hîp t¸c vµ c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo ph¸p luËt.
- ViÖc tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña DNNN lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch vµ còng lµ nhiÖm vô chiÕn lîc l©u
dµi víi nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p.
- NhiÖm vô chñ yÕu trong giai ®o¹n tríc m¾t lµ hoµn thµnh c¬ b¶n viÖc
s¾p xÕp, ®iÒu chØnh c¬ cÊu l¹i vµ ®æi míi ho¹t ®éng DNNN hiÖn cã, ph©n
®Þnh râ c¸c lo¹i doanh nghiÖp ®Ó cã chÝnh s¸ch gi¶i ph¸p phï hîp; thùc hiÖn
s¸p nhËp, kho¸n kinh doanh, cho thuª hoÆc giao, b¸n, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n c¸c
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
doanh nghiÖp Nhµ níc quy m« nhá thua lç kÐo dµi kh«ng cæ phÇn ho¸ ®îc vµ
Nhµ níc kh«ng cÇn n¾m gi÷ ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ tµi s¶n cña Nhµ níc, b¶o
®¶m viÖc lµm, thu nhËp, quyÒn lîi hîp ph¸p cña ngêi lao ®éng.
- §æi míi kinh tÕ Nhµ níc theo ph¬ng híng trªn mét mÆt ph¶i ®¶m
b¶o kh¾c phôc sù tr× trÖ, kÐm hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ, mÆt kh¸c tr¸nh t×nh
tr¹ng t nh©n ho¸ trµn lan nÒn kinh tÕ, kh«ng kiÓm so¸t.
2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o Kinh
tÕ Nhµ níc:
Víi thùc tÕ hiÖn nay, kinh tÕ Nhµ níc cha thËt sù ®¸p øng ®îc vai trß
nµy trªn c¸c mÆt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, tr×nh ®é qu¶n lý tæ chøc còng
nh ph¬ng thøc ph©n phèi. §ång thêi, viÖc ®æi míi, ph¸t triÓn kinh tÕ Nhµ níc
cha thËt sù cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ. HiÖn nay kinh tÕ Nhµ níc ®ang
®øng tríc th¸ch thøc gay g¾t cña yªu cÇu ®æi míi, ph¸t triÓn vµ chñ ®éng héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Qu¸n triÖt tinh thÇn NghÞ quyÕt c¶u §¹i héi §¶ng IX ®Ò
ra ®ã lµ cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c ®æi míi, ph¸t triÓn kinh tÕ Nhµ níc,
ph©n lo¹i, s¾p xÕp l¹i hÖ thèng DNNN, t×m ra gi¶i ph¸p, ph¬ng híng ®æi míi
kinh tÕ Nhµ níc nh»m t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ Nhµ níc ®ang lµ vÊn
®Ò cÇn ®îc quan t©m nghiªn cøu, gi¶i quyÕt.
Sau ®©y lµ mét sè ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng vai trß chñ
®¹o Kinh tÕ Nhµ níc nh sau:
2.1.§Þnh híng ph¸t triÓn vµ chÊn chØnh l¹i mét b íc viÖc ph©n
lo¹i DNNN ho¹t ®éng c«ng Ých vµ ho¹t ®éng kinh doanh.
- X¸c ®Þnh l¹i c¸c doanh nghiÖp c«ng Ých cÇn thiÕt ho¹t ®éng kh«ng v×
môc ®Ých lîi nhuËn lµ chÝnh, dï thua lç vÉn cÇn duy tr× tån t¹i ®Ó cã chÝnh
s¸ch c¬ chÕ phï hîp bï lç, t¨ng cêng qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c
nguån lùc ®îc ®Çu t, ®¶m b¶o môc tiªu chÝnh trÞ – x· héi, ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa. Trong tõng thêi kú Nhµ níc xem xÐt, ®iÒu chØnh ®Þnh híng ph©n
lo¹i cho phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.
- §èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng v× lîi nhuËn cÇn tËp trung ®Çu t,
n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, h×nh thµnh nh÷ng doanh nghiÖp m¹nh toµn
diÖn, lµm nßng cèt c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ trong níc nh dÇu khÝ,
®iÖn, than, hµng kh«ng, ng©n hµng...C¸c doanh nghiÖp nµy ®i ®Çu vÒ b¶o ®¶m
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
x· héi, ph¸t huy gióp ®ì c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn
kinh tÕ – x· héi b»ng tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa cña m×nh, t¹o ra sù biÕn
chuyÓn v÷ng ch¾c theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
2.2. §æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c Tæng
c«ng ty Nhµ níc, h×nh thµnh mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh.
Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy nh»m môc ®Ých tËp trung nguån lùc ®Ó chi
phèi nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ nh: bu ®iÖn, ®iÖn lùc,
ng©n hµng, tµi chÝnh, b¶o hiÓm, c¸c trung t©m th¬ng m¹i, du lÞch, dÞch vô
lín... lµm lùc lîng chñ ®¹o ®Ó ®¶m b¶o c¸c c©n ®èi lín vµ æn ®Þnh kinh tÕ vÜ
m«; cung øng nh÷ng s¶n phÈm träng yÕu cho nÒn kinh tÕ vµ xuÊt khÈu, ®ãng
gãp lín cho ng©n s¸ch Nhµ níc; lµm nßng cèt thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ
chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶.
H×nh thµnh mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn c¬ së c¸c tæng c«ng ty
nhµ níc, cã sù than gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, kinh doanh ®a ngµnh
trong ®ã cã ngµnh kinh doanh chÝnh, chuyªn m«n ho¸ cao vµ gi÷ vai trß chi
phèi lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, cã quy m« lín vÒ vèn, ho¹t ®éng c¶
trong vµ ngoµi níc, cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao vµ qu¶n lý hiÖn ®¹i. Tríc m¾t
thÝ ®iÓm h×nh thµnh tËp ®oµn kinh tÕ trong mét sè lÜnh vùc cã ®iÒu kiÖn, cã
thÕ m¹nh, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®Ó c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
cã hiÖu qu¶ nh: dÇu khÝ, viÔn th«ng, ®iÖn lùc, x©y dùng ...
§©y ®ang lµ gi¶i ph¸p cã tÝnh chÊt bíc ngoÆt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ Nhµ níc.
2.3. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ DNNN, thùc hiÖn giao, b¸n, kho¸n
kinh doanh, cho thuª, s¸t nhËp, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n DNNN.
- §Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ DNNN theo nhiÒu møc ®é,
thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ së h÷u t¹o ®éng lùc cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ, t¨ng vèn
më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Song cæ phÇn ho¸ DNNN kh«ng ®îc biÕn
thµnh t nh©n ho¸ DNNN.
- §èi víi c¸c DNNN nhá, nh÷ng DNNN kh«ng cã vai trß quan träng,
lµm ¨n thua lç, cÇn døt ®iÓm xö lý nh chuyÓn h×nh thøc së h÷u, b¸n, giao,
kho¸n kinh doanh, cho thuª, s¸t nhËp, gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n theo luËt ph¸ s¶n
c«ng ty.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.4.§æi míi, n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ qu¶n lý cña Nhµ n íc
vµ söa ®æi bæ sung vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch.
- CÇn x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n, sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc cã
tÝnh chÊt ®éc quyÒn, hoÆc c¬ quan chøc n¨ng æn ®Þnh thÞ trêng, gi¸ c¶ ®Ó ®¶m
b¶o c«ng b»ng, t¹o m«i trêng c¹nh tranh, phôc vô cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh
tÕ. Nghiªn cøu, ¸p dông c¸c h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý trong c¸c DNNN.
T¨ng cêng ho¹t ®éng cña kinh tÕ Nhµ níc trong ph©n phèi lu th«ng, x©y dùng
v¨n minh th¬ng nghiÖp vµ ®¶m b¶o quyÒn lîi ngêi tiªu dïng.
- Ph©n ®Þnh râ quyÒn cña c¸c c¬ quan nhµ níc thùc hiÖn chøc n¨ng chñ
së h÷u ®èi víi DNNN
- §µo t¹o nguån nh©n lùc trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc cÇn cã c¬ chÕ,
chÝnh s¸ch vµ ®Çu t tho¶ ®¸ng cho c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i, tuyÓn dông
vµ ®·i ngé hîp lý ®Ó sím h×nh thµnh ®é ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸n bé
qu¶n lý l·nh ®¹o doanh nghiÖp giái, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o ®¸p øng ®îc yªu
cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ ho¹t ®éng kinh doanh trong
m«i trêng quèc gia vµ quèc tÕ lu«n biÕn ®éng.
- Tõng bíc bæ sung, söa ®æi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, h×nh thµnh khung ph¸p
lý ®ång bé, t¹o lËp m«i trêng kinh tÕ b×nh ®¼ng trong c¬ chÕ thÞ trêng cho
doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã DNNN ph¸t huy ®îc
®Çy ®ñ quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, lµnh m¹nh tµi chÝnh doanh nghiÖp,
gi¶i quyÕt c¬ b¶n nî tån ®äng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ lao ®éng d«i
d, ®æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ mét bíc quan träng c«ng nghÖ vµ qu¶n lý cña ®¹i
bé phËn DNNN.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
KÕt lu©n
Trong thêi ®¹i ngµy nay nhµ níc nµo còng ®Òu cã vai trß nhÊt ®Þnh trong
sù ph¸t triÓn ®Êt níc nãi chung vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi riªng. Vai trß kinh tÕ
cña nhµ níc ®îc thÓ hiÖn ë viÖc nhµ níc sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ vÜ m«
®Ó ®iÒu tiÕt nªn kinh tÕ.
ë níc ta tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn ®êi sèng nh©n d©n ®îc n©ng cao, bé mÆt x· héi cã sù ®æi míi râ rÖt. ë
®¹i héi §¶ng lÇn thø VI §¶ng ta ®· chñ tr¬ng chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng,
kh«ng ph¶i lµ mét thÞ trêng bÊt kú mµ lµ kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng
XHCN. VÒ mÆt b¶n chÊt ®ã lµ chÕ ®é hçn hîp mang tÝnh ®Þnh híng XHCN,
võa kÕ thõa nh÷ng thµnh tùu cña loµi ngêi võa g¾n liÒn víi môc tiªu chÝnh trÞ.
§ã lµ sù kÕt hîp gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ tiÕn bé x· héi. §Þnh híng XHCN
tríc hÕt ph¶i lµ ®Þnh híng vÒ chÕ ®é kinh tÕ, vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc XHCN. Tøc lµ nhµ níc can thiÖp cã møc ®é, cã giíi h¹n vµo nÒn kinhtÕ
nh»m h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thóc ®Èy c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. V× vËy vÊn ®Ò “Vai trß kinh tÕ cña nhµ
níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta hiÖn nay” cã ý
nghÜa ®Æc biÖt quan träng gióp chóng ta nhËn thøc râ vai trß nµy cña nhµ níc.
§Ó tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p, nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ ®óng ®¾n ®a níc ta
ph¸t triÓn m¹nh vÒ kinh tÕ t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho qu¸ tr×nh ®i lªn CNXH.
Chóng ta hy väng r»ng díi sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña §¶ng – Nhµ níc
chóng ta sÏ gÆt h¸i ®îc nhiÒu thµnh qu¶ h¬n trong t¬ng lai. Chóng ta sÏ ph¸t
huy h¬n na nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®îc vµ h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt nh÷ng
h¹n chÕ thiÕu sãt. Trong mét t¬ng lai kh«ng xa ViÖt Nam sÏ b¾t kÞp víi sù
ph¸t triÓn cña toµn thÕ giíi.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1) Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ tËp 2 - §¹i häc kinh tÕ quèc d©n
2) Gi¸o tr×nh qu¶n lý Nhµ Níc vÒ kinh tÕ - §¹i häc kinh tÕ quèc
d©n
3) Gi¸o tr×nh kinh tÕ vÜ m«-- §¹i häc kinh tÕ quèc d©n
4) C¬ chÕ thÞ trêng vµ vai trß kinh tÕ cña Nhµ Níc ë ViÖt Nam
5) Gi¸o tr×nh lÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ- §¹i häc kinh tÕ quèc
d©n
6) T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Môc lôc
Lêi më ®©u
Ch¬ng I: Kinh tÕ nhµ níc vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng XHCN 1
1- Quan niÖm vÒ kinh tÕ nhµ níc....................................................1
2- Vai trß cña kinh tÕ nhµ níc.........................................................2
2.1- Vai trß kinh tÕ nhµ níc trong lÞch sö........................................2
2.2- Vai trß cña kinh tÕ nhµ níc trong nÒn kinh tÕ níc ta...............6
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc ë ViÖt Nam
10
1- Nh÷ng thµnh tùu cña kinh tÕ nhµ níc trong 10 n¨m ®æi míi....10
2- Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ cña kinh tÕ nhµ níc..........................12
Ch¬ng III: Quan ®iÓm vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng vai trß
chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc 16
1- Quan ®iÓm cña §¶ng vµ nhµ níc ta ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ
nhµ níc..........................................................................................16
2- Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o cña thµnh
phÇn kinh tÕ nhµ níc.....................................................................17
KÕt luËn
20