Tài liệu 212 quản trị chiến lược

CH¦¥NG I Mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ chiÕn lîc vµ qu¶n lý chiÕn lîc I - Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ chiÕn lîc kinh doanh 1. Kh¸i niÖm vÒ chiÕn lîc kinh doanh 1.1. C¸c quan ®iÓm vÒ chiÕn lîc kinh doanh Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ chiÕn lîc. Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu kh¸c nhau vµ vµo tõng thêi kú ph¸t triÓn kh¸c nhau mµ c¸c nhµ kinh tÕ cã nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ chiÕn lîc. Theo General Ailleret, chiÕn lîc lµ “viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng con ®êng vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn vËn dông ®Ó ®¹t tíi c¸c môc tiªu ®· ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch”. F.J.Gouillart l¹i cho r»ng chiÕn lîc cña c¸c nhµ doanh nghiÖp lµ “toµn bé c¸c quyÕt ®Þnh nh»m vµo viÖc chiÕm ®îc c¸c vÞ trÝ quan träng, phßng thñ vµ t¹o c¸c kÕt qu¶ khai th¸c vµ sö dông ngay ®îc”. “ ChiÕn lîc lµ nghÖ thuËt phèi hîp c¸c hµnh ®éng vµ ®iÒu khiÓn chóng nh»m ®¹t tíi c¸c môc tiªu dµi h¹n “ (G. Hissh). “ ChiÕn lîc cña doanh nghiÖp lµ nh»m ph¸c ho¹ nh÷ng quÜ ®¹o tiÕn triÓn ®ñ v÷ng ch¾c vµ l©u dµi, chung quanh quÜ ®¹o ®ã cã thÓ s¾p xÕp nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ nh÷ng hµnh ®éng chÝnh x¸c cña doanh nghiÖp” ( Alain Charlec Martinet). Mét sè nhµ kinh tÕ trªn thÕ giíi ®· thèng nhÊt chiÕn lîc kinh doanh víi chiÕn lîc ph¸t triÓn doanh nghiÖp. §¹i diÖn cho quan niÖm nµy lµ c¸c nhµ kinh tÕ cña BCG, theo ®ã hä cho r»ng “chiÕn lîc ph¸t triÓn lµ chiÕn lîc chung cña doanh nghiÖp, bao gåm c¸c bé phËn cña chiÕn lîc thø cÊp lµ: chiÕn lîc marketing, chiÕn lîc tµi chÝnh, chiÕn lîc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn... Nhng ®èi víi M. Parter vµ K. Ohmac, môc ®Ých cña chiÕn lîc kinh doanh lµ mang l¹i nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt nh»m t¹o lËp lîi thÕ c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. Theo c¸ch tiÕp cËn th«ng thêng, chiÕn lîc lµ hÖ thèng c¸c môc tiªu dµi h¹n, c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p chñ yÕu vÒ s¶n xuÊt kinh doanh vÒ tµi chÝnh vµ vÒ gi¶i quyÕt nh©n tè con ngêi nh»m ®a doanh nghiÖp ph¸t triÓn lªn mét bíc míi vÒ chÊt. 1.2. Kh¸i niÖm vÒ chiÕn lîc Tõ c¸c quan niÖm kh¸c nhau vÒ chiÕn lîc, chóng ta cã thÓ rót ra ®îc mét kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ chiÕn lîc nh sau: ChiÕn lîc lµ hÖ thèng c¸c quan ®iÓm, c¸c môc ®Ých vµ c¸c môc tiªu c¬ b¶n cïng c¸c gi¶i ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch nh»m sö dông mét c¸ch tèt nhÊt c¸c nguån lùc, lîi thÕ, c¬ héi cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®Ò ra trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. ChiÕn lîc kinh doanh mang c¸c ®Æc ®iÓm : - ChiÕn lîc kinh doanh lµ c¸c chiÕn lîc tæng thÓ cña doanh nghiÖp x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu vµ ph¬ng híng kinh doanh trong thêi kú t¬ng ®èi dµi (5;10 n¨m...) vµ ®îc qu¸n triÖt mét c¸ch ®Çy ®ñ trong tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn bÒn v÷ng. - ChiÕn lîc kinh doanh chØ ph¸c th¶o c¸c ph¬ng híng dµi h¹n, cã tÝnh ®Þnh híng, cßn trong thùc hµnh kinh doanh ph¶i thùc hiÖn viÖc kÕt hîp gi÷a môc tiªu chiÕn lîc víi môc tiªu t×nh thÕ, kÕt hîp gi÷a chiÕn lîc vµ chiÕn thuËt, gi÷a ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Tõ ®ã míi ®¶m b¶o ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh¾c phôc ®îc c¸c sai lÖch do chiÕn lîc g©y ra. - Mäi quyÕt ®Þnh quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng, quyÕt ®Þnh, tæ chøc thùc hiÖn vµ kiÓm tra, ®¸nh gi¸, ®iÒu chØnh chiÕn lîc ®Òu ph¶i tËp trung vµo ngêi l·nh ®¹o cao nhÊt cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy ®¶m b¶o cho tÝnh chuÈn x¸c cña c¸c quyÕt ®Þnh dµi h¹n, cho sù bÝ mËt vÒ th«ng tin. - ChiÕn lîc kinh doanh lu«n ®îc x©y dùng dùa trªn c¬ së c¸c lîi thÕ so s¸nh. §iÒu nµy ®ßi hái trong qu¸ tr×nh x©y dùng chiÕn lîc, doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®Ó t×m ra c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu vµ thêng xuyªn so¸t xÐt l¹i c¸c yÕu tè néi t¹i khi thùc thi chiÕn lîc. - ChiÕn lîc kinh doanh tríc hÕt vµ chñ yÕu ®îc x©y dùng cho c¸c ngµnh nghÒ kinh doanh, c¸c lÜnh vùc kinh doanh chuyªn m«n ho¸, truyÒn thèng thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy ®Æt doanh nghiÖp vµo thÕ ph¶i x©y dùng, ph¶i lùa chän vµ thùc thi chiÕn lîc còng nh tham gia kinh doanh trªn nh÷ng th¬ng trêng ®· cã chuÈn bÞ vµ cã thÕ m¹nh. 2. Néi dung cña chiÕn lîc 2.1. C¸c quan ®iÓm tån t¹i vµ ph¸t triÓn ChiÕn lîc kinh doanh tríc hÕt thÓ hiÖn quan c¸c ®iÓm, t tëng tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. C¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh¼ng ®Þnh vai trß vµ nhiÖm vô cña doanh nghiÖp. Nã tr¶ lêi cho c¸c c©u hái: - Doanh nghiÖp tån t¹i v× môc ®Ýnh g×? - Doanh nghiÖp tån t¹i trong lÜnh vùc nµo ? - Vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp lµ g×? 2.2. C¸c môc tiªu c¬ b¶n cña doanh nghiÖp trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh Môc tiªu chÝnh lµ tr¹ng th¸i mong ®îi, cÇn ph¶i cã vµ cã thÓ cã cña doanh nghiÖp sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Môc tiªu ®îc thùc hiÖn trong chiÕn lîc kinh doanh tr¶ lêi c©u hái: doanh nghiÖp cÇn ®¹t ®îc nh÷ng g× vµ cÇn ®i ®Õn ®©u sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh? C¸c môc tiªu c¬ b¶n lµ: Doanh thu, lîi nhuËn, nép ng©n s¸ch, thu nhËp b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng..., ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi nhiÖm vô kinh doanh cßn nhiÖm vô phôc vô nh Tæng c«ng ty Bu chÝnh-ViÔn th«ng ViÖt Nam th× bªn c¹nh ®ã cßn bao gåm c¸c chØ tiªu phôc vô nh: mËt ®é ®iÖn tho¹i, b¸n kÝnh phôc vô, mËt ®é phôc vô... Môc tiªu cña chiÕn lîc ®Ò ra ph¶i võa trªn c¬ së c¸i cÇn ph¶i cã cña doanh nghiÖp (xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña m«i trêng – c¬ héi, vµ cña b¶n th©n doanh nghiÖp – vÊn ®Ò), võa trªn c¬ së c¸i cã thÓ cã (nguån lùc vµ tiÒm n¨ng) cña doanh nghiÖp. §ã míi lµ môc tiªu hîp lý. C¸i cÇn ph¶i cã (c¬ héi vµ vÊn ®Ò ) Môc tiªu chiÕn lîc C¸i cã thÓ cã (nguån lùc vµ tiÒm n¨ng ) 2.3. C¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô chiÕn lîc Gi¶i ph¸p vµ c«ng cô cña chiÕn lîc lµ tæng thÓ c¸c chÝnh s¸ch, c¸c thñ ®o¹n, c¸c ph¬ng tiÖn mµ doanh nghiÖp sö dông ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu c¬ b¶n cña chiÕn lîc. Gi¶i ph¸p chiÕn lîc tr¶ lêi c©u hái: Lµm thÕ nµo ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn ®îc môc tiªu? §ã lµ: C¬ cÊu cña bé m¸y ph¶i x¸c ®Þnh nh thÕ nµo? Ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn môc tiªu lÊy ë ®©u? Ph©n bæ, qu¶n lý ra sao cho hiÖu qu¶ nhÊt? C«ng cô cña chiÕn lîc gióp chóng ta tr¶ lêi c©u hái: doanh nghiÖp ®¹t ®îc môc tiªu b»ng g×? Tãm l¹i, chiÕn lîc kinh doanh bao gåm ba néi dung chñ yÕu sau: ChiÕn lîc C¸c quan ®iÓm t tëng C¸c môc tiªu C¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô 3. C¸c yªu cÇu vµ c¨n cø ®Ó x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh 3.1. C¸c yªu cÇu Mét chiÕn lîc kinh doanh ®Ò ra ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: - Mét chiÕn lîc kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o t¨ng thÕ lùc cña doanh nghiÖp vµ giµnh ®îc lîi thÕ c¹nh tranh. Muèn vËy khi x©y dùng chiÕn lîc, doanh nghiÖp ph¶i triÖt ®Ó khai th¸c lîi thÕ so s¸nh cu¶ m×nh. - ChiÕn lîc kinh doanh ph¶i d¶m b¶o sù an toµn kinh doanh cho doanh nghiÖp. ChiÕn lîc kinh doanh ph¶i x¸c ®Þnh ®îc vïng an toµn, ph¹m vi kinh doanh vµ x¸c ®Þnh ®îc ®é rñi ro cho phÐp. §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu nµy doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ dù ®o¸n m«i trêng kinh doanh trong t¬ng lai. Dù ®o¸n cµng chÝnh x¸c, kh¶ n¨ng an toµn cña doanh nghiÖp cµng cao. §iÒu nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét khèi lîng th«ng tin vµ tri thøc nhÊt ®Þnh. - ChiÕn lîc kinh doanh ph¶i x¸c ®Þnh râ môc tiªu vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn môc tiªu. - Ph¶i x©y dùng ®îc chiÕn lîc dù phßng, chiÕn lîc thay thÕ. Së dÜ ph¶i nh vËy v× m«i trêng lu«n lu«n biÕn ®æi, cßn chiÕn lîc l¹i lµ quyÕt ®Þnh cña t¬ng lai, thùc tÕ ë t¬ng lai cã thÓ kh¸c víi dù ®o¸n cña chiÕn lîc. - Ph¶i biÕt kÕt hîp gi÷a thêi c¬ vµ sù chÝn muåi. Cã nghÜa lµ mét chiÕn lîc kinh doanh ®îc x©y dùng vµ triÓn khai ®óng víi thêi c¬. Mét chiÕn lîc dï hoµn h¶o ®Õn ®©u mµ ®îc ®Ò ra khi thêi c¬ ®· qua ®i th× còng v« nghÜa. 3.2. Nh÷ng c¨n cø Qóa tr×nh x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu yÕu tè. Ngêi ta kh¸i qu¸t c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn chiÕn lîc nh sau: - §êng lèi cu¶ doanh nghiÖp: Sø mÖnh cña doanh nghiÖp t¸c ®éng ®Õn môc tiªu cña chiÕn lîc. ChiÕn lîc kinh doanh ®îc x©y dùng vµ triÓn khai ph¶i trªn c¬ së ®êng lèi cña doanh nghiÖp, ph¶i híng vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu tèi cao cña doanh nghiÖp. - Nguån lùc cña doanh nghiÖp x¸c ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cßn ph¶i c¨n cø vµo thùc lùc cña doanh nghiÖp, bëi v× nã liªn quan tÝnh kh¶ thi cña chiÕn lîc. ChiÕn lîc kinh doanh chØ thùc hiÖn ®îc trªn c¬ së nh÷ng c¸i cã thÓ cã cña doanh nghiÖp. §ã lµ n¨ng lùc cña doanh nghiÖp vÒ vèn, con ngêi vµ c«ng nghÖ. - C¸c yÕu tè chñ yÕu cña m«i trêng kinh doanh: Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh nh hiÖn nay, ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp phô thuéc ngµy cµng chÆt chÏ víi m«i trêng. C¸c quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp kh«ng chØ c¨n cø vµo n¨ng lùc cña m×nh mµ ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng t¸c ®éng cña m«i trêng trong mèi quan hÖ víi b¶n th©n doanh nghiÖp. C¸c yÕu tè chñ yÕu lµ: +) Kh¸ch hµng: Kh¸ch hµng lµ c¬ së tån t¹i cña doanh nghiÖp, v× thÕ quyÕt ®Þnh ®Õn chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó x©y dùng ®îc chiÕn lîc kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu sè lîng kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm cña m×nh, thÞ hiÕu, thu nhËp cña kh¸ch hµng. Trªn c¬ së ®ã doanh nghiÖp sÏ ph©n ®o¹n thÞ trêng, x©y dùng môc tiªu ®¸p øng thÞ trêng, doanh sè cÇn ®¹t, ®iÒu chØnh danh môc vµ quy m« s¶n phÈm ... +) C¸c ®èi thñ c¹nh tranh Doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng kinh doanh còng ®Òu cã ®èi thñ c¹nh tranh. Trong khi x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc cßn ph¶i nghiªn cøu, so s¸nh kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó t×m ra lîi thÕ, tËn dông triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ ®ã. Lîi thÕ cña doanh nghiÖp so víi doanh nghiÖp kh¸c thÓ hiÖn ë u thÕ v« h×nh vµ u thÕ h÷u h×nh. ¦u thÕ v« h×nh lµ u thÕ kh«ng thÓ ®Þnh lîng ®îc nh: uy tÝn cña doanh nghiÖp, c¸c mèi quan hÖ, ®Þa ®iÓm kinh doanh, tr×nh ®é lµnh nghÒ cña lao ®éng, kÜ n¨ng vµ kinh nghiÖm qu¶n lÝ. ¦u thÕ h÷u h×nh thêng ®îc lîng ho¸ b»ng c¸c chØ tiªu nh: khèi lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm, c¬ së vËt chÊt (nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ ), c«ng nghÖ s¶n xuÊt, gi¸ c¶ s¶n phÈm ... +) C¸c yÕu tè nh m«i trêng chÝnh trÞ, ph¸p luËt, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, x· héi cña Nhµ níc, sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ... II - Qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc 1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý chiÕn lîc “Qu¶n lý chiÕn lîc” lµ mét kh¸i niÖm cßn míi, cha th«ng dông nh kh¸i niÖm “chiÕn lîc “. Vµ còng nh chiÕn lîc, cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ qu¶n lý chiÕn lîc: “Qu¶n lý chiÕn lîc lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý viÖc theo ®uæi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña mét tæ chøc trong khi qu¶n lý mèi quan hÖ cña tæ chøc ®ã víi m«i trêng cña nã “. Theo quan ®iÓm nµy qu¶n lý chiÕn lîc lµ lµm cho c«ng ty ho¹t ®éng theo ®Þnh híng cña m«i trêng, khai th¸c c¬ héi, nÐ tr¸nh rñi ro ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña c«ng ty. “Qu¶n lý chiÕn lîc lµ tËp hîp c¸c quan ®iÓm vµ hµnh ®éng qu¶n lý quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng l©u dµi cña c«ng ty “. Quan ®iÓm nµy cho r»ng c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c môc tiªu cña c«ng ty, vµ sö dông hiÖu qu¶ h¬n c¸c nguån lùc cña tæ chøc. “Qu¶n lý chiÕn lîc lµ tËp hîp c¸c quyÕt ®Þnh vµ biÖn ph¸p hµnh ®éng dÉn ®Õn viÖc ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cña tæ chøc “. Tõ c¸c quan ®iÓm trªn vÒ qu¶n lý chiÕn lîc, chóng ta cã thÓ cã nh÷ng kh¸i niÖm sau: - Qu¶n lý chiÕn lîc lµ qu¸ tr×nh nghiªn cøu c¸c m«i trêng hiÖn t¹i còng nh t¬ng lai, ho¹ch ®Þnh c¸c môc tiªu cña tæ chøc; ®Ò ra, thùc hiÖn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh nh»m thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu ®ã trong m«i trêng hiÖn t¹i còng nh t¬ng lai. Nh vËy, qu¶n lý chiÕn lîc ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn bªn ngoµi vµ kh¶ n¨ng bªn trong cña c«ng ty. Nhê ®ã, c¸c mÆt m¹nh vµ yÕu néi t¹i cña c«ng ty cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh gi¶i quyÕt ®Ó tranh thñ c¸c c¬ héi bªn ngoµi vµ gi¶m thiÓu c¸c vÊn ®Ò néi t¹i. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý chiÕn lîc trong doanh nghiÖp. Qu¶n lý chiÕn lîc ®ang ngµy cµng kh¼ng ®Þnh râ vai trß cña m×nh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp nÕu kh«ng qu¶n lý chiÕn lîc sÏ thêng ®Þnh híng kÕ ho¹ch b»ng sù ph©n tÝch nguån lùc, lËp kÕ ho¹ch theo gi¶ ®Þnh hoµn c¶nh m«i trêng æn ®Þnh vµ kÕ ho¹ch dµi h¹n sÏ gÆp nhiÒu h¹n chÕ. Vµ nh vËy trong ®iÒu kiÖn m«i trêng c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt, doanh nghiÖp sÏ bÞ thÊt b¹i vµ kh«ng thÓ linh ho¹t thÝch nghi theo nh÷ng ho¹t ®éng cña m«i trêng. C«ng t¸c qu¶n lý chiÕn lîc tèt sÏ ®em ®Õn cho c«ng ty nhiÒu c¬ héi vµ chñ ®éng chiÕm u thÕ c¹nh tranh. Qu¶n lý chiÕn lîc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. - Qóa tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc gióp cho doanh nghiÖp thÊy râ ®îc môc ®Ých vµ híng ®i cña m×nh. ViÖc doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc râ rµng môc ®Ých vµ híng ®i sÏ gióp cho c¶ l·nh ®¹o vµ nh©n viªn biÕt ®îc, n¾m v÷ng nh÷ng g× cÇn ®¹t tíi vµ cÇn lµm nh÷ng g× ®Ó thµnh c«ng. Cã híng ®i, cã môc ®Ých, l·nh ®¹o doanh nghiÖp sÏ dÔ dµng h¬n trong viÖc x©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n. Qu¶n lý chiÕn lîc sÏ gióp cho toµn doanh nghiÖp biÕt ®îc m×nh ®ang ë ®©u, ®· ®i ®Õn ®©u trªn chÆng ®êng tiÕn tíi môc ®Ých. - BÊt kú mét tæ chøc nµo còng ®Òu ho¹t ®éng trong m«i trêng cña m×nh, doanh nghiÖp còng vËy. Vµ ®iÒu kiÖn m«i trêng lu«n lu«n biÕn ®æi. Nh÷ng biÕn ®æi cña m«i trêng lu«n t¹o ra cho doanh nghiÖp nh÷ng biÕn ®æi vµ nguy c¬ míi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c¬ héi vµ nguy c¬ bÊt ngê khi m«i trêng cã sù thay ®æi nhanh. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ trong mét m«i trêng ®Çy biÕn ®éng, lµm thÕ nµo ®Ó tËn dông ®îc nh÷ng c¬ héi vµ h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng nguy c¬. C¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc tríc c¬ héi vµ nguy c¬ nhê qu¶n lý chiÕn lîc. Qóa tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc lu«n chó ý ®Õn t¬ng lai. Qu¶n lý chiÕn lîc buéc nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i ph©n tÝch vµ dù b¸o c¸c ®iÒu kiÖn m«i trêng trong t¬ng lai. Nhê ®ã mµ doanh nghiÖp cã thÓ h×nh dung vµ dù ®o¸n ®îc t¬ng lai ®Ó n¾m b¾t tèt nhÊt c¸c c¬ héi, tËn dông c¬ héi vµ gi¶m tèi ®a c¸c t¸c ®éng cña nguy c¬. C¸c doanh nghiÖp vËn dông qu¶n lý chiÕn lîc thêng cã nhiÒu kh¶ n¨ng giµnh ®îc vÞ trÝ chñ ®éng ®èi víi nh÷ng biÕn ®éng cña m«i trêng. Ngîc l¹i, c¸c doanh nghiÖp kh«ng vËn dông qu¶n lý chiÕn lîc lu«n ra c¸c quyÕt ®Þnh ph¶n øng thô ®éng, tøc lµ chØ khi m«i trêng thay ®æi míi th«ng qua hµnh ®éng. - Qu¶n lý chiÕn lîc gióp cho doanh nghiÖp thùc hiÖn chiÕn lîc cã kÕ ho¹ch nh»m thùc hiÖn môc tiªu mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Qu¶n lý chiÕn lîc sÏ phèi hîp chÆt chÏ vµ thèng nhÊt c¸c bé phËn, c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó ®i ®Õn c¸c môc tiªu. Qu¶n lý chiÕn lîc sÏ gi¶m ®i sù chång chÐo c«ng viÖc gi÷a c¸c bé phËn, ph©n bæ c¸c nguån lùc hîp lý h¬n vµ ho¹t ®éng kiÓm tra, kiÓm so¸t còng dÔ dµng h¬n. Tãm l¹i, qu¶n lý chiÕn lîc ngµy nay thùc sù ®· trë thµnh mét phÇn quan träng trong ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp. NÕu kh«ng cã qu¶n lý chiÕn lîc vµ chiÕn lîc, doanh nghiÖp sÏ ho¹t ®éng ph©n t¸n vµ chång chÐo, kh«ng trong mét khu«n khæ hµnh ®éng nµo. Do ®ã rÊt khã tån t¹i l©u dµi ®Ó ®i tíi môc tiªu. Tuy nhiªn, doanh nghiÖp sÏ chØ thµnh c«ng khi cã n¨ng lùc qu¶n lý chiÕn lîc tèt. NÕu qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc lµ kh«ng hîp lý, doanh nghiÖp sÏ cã thÓ ®i ngîc môc tiªu vµ chÖch híng so víi ®ßi hái cña qui luËt. C¸c doanh nghiÖp hiÖn nay phÇn lín chØ cã tiÕn hµnh x©y dùng chiÕn lîc mµ cha chó ý ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc. Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc, nhng nÕu kh«ng thùc hiÖn tèt th× chiÕn lîc chØ lµ kÕt qu¶ trªn giÊy mµ th«i. MÆt kh¸c, ®Ó thiÕt lËp ®îc qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc, doanh nghiÖp cÇn rÊt nhiÒu thêi gian vµ nç lùc. Nhng xÐt vÒ lîi Ých l©u dµi, c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i vËn dông qu¶n lý chiÕn lîc. 3. C¸c cÊp qu¶n lý chiÕn lîc Trong doanh nghiÖp qu¶n lý chiÕn lîc cã thÓ tiÕn hµnh ë c¸c cÊp ®é kh¸c nhau. Th«ng thêng ngêi ta ®a ra ba cÊp chiÕn lîc: 3.1. ChiÕn lîc cÊp c«ng ty ChiÕn lîc cÊp c«ng ty lµ chiÕn lîc kinh doanh tæng thÓ ¸p dông cho toµn bé c«ng ty. Nã x¸c ®Þnh vµ v¹ch râ môc ®Ých, môc tiªu cña c«ng ty, x¸c ®Þnh ngµnh kinh doanh mµ c«ng ty ®ang hoÆc sÏ tiÕn hµnh. ChiÕn lîc cÊp c«ng ty ®îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña c«ng ty, cña ngµnh kinh doanh trong m«i trêng kinh doanh, vai trß cña ngµnh ®èi víi doanh nghiÖp. C¸c chiÕn lîc cÊp c«ng ty bao gåm: a. ChiÕn lîc t¨ng trëng: lµ chiÕn lîc cÊp doanh nghiÖp khi doanh nghiÖp muèn t×m kiÕm sù t¨ng trëng. ChiÕn lîc t¨ng trëng theo chiÒu réng sÏ bao gåm c¸c môc tiªu: t¨ng s¶n lîng, t¨ng doanh thu, t¨ng sè lao ®éng, t¨ng thÞ phÇn theo quan ®iÓm t¨ng trëng theo qui m«. ChiÕn lîc t¨ng trëng theo chiÒu s©u sÏ t×m c¸ch ®Ó ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh s¶n phÈm, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Ph¬ng thøc hµnh ®éng c¬ b¶n cña chiÕn lîc cã thÓ lµ: - Ph¸t triÓn ®Çu t: më réng qui m« vÒ vèn, lao ®éng, c«ng nghÖ - S¸t nhËp c¸c doanh nghiÖp hoÆc liªn doanh liªn kÕt - §a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh b. ChiÕn lîc æn ®Þnh Môc tiªu cña chiÕn lîc lµ ®¶m b¶o sù æn ®Þnh, tån t¹i mét c¸ch v÷ng ch¾c vµ gi÷ v÷ng vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng. Doanh nghiÖp theo ®uæi chiÕn lîc æn ®Þnh thêng ®Çu t thËn träng cã träng ®iÓm, gi÷ v÷ng danh môc s¶n phÈm hiÖn cã, gi÷ nguyªn thÞ phÇn. c. ChiÕn lîc thu hÑp: lµ chiÕn lîc ®îc lùa chän khi môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ b¶o toµn lùc lîng vµ tËp trung søc m¹nh vµo nh÷ng kh©u xung yÕu nhÊt nh»m tiÕp tôc ®øng v÷ng trªn thÞ trêng. Doanh nghiÖp thùc hiÖn chiÕn lîc b»ng c¸ch c¾t gi¶m qui m« vµ ®é ®a d¹ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. d. ChiÕn lîc hçn hîp: lµ chiÕn lîc cÊp doanh nghiÖp theo ®uæi ®ång thêi hai hoÆc ba chiÕn lîc: chiÕn lîc æn ®Þnh, chiÕn lîc t¨ng trëng vµ chiÕn lîc thu hÑp. Doanh nghiÖp cã thÓ kÕt hîp c¸c chiÕn lîc ®ã víi nhau v× mçi tæ chøc bao giê còng lµ tæ chøc ®a môc tiªu. 3.2. ChiÕn lîc cÊp kinh doanh (SBU) Lµ chiÕn lîc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp sÏ c¹nh tranh nh thÕ nµo trong mét ngµnh hµng kinh doanh. §èi víi mét doanh nghiÖp ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc chiÕn lîc cÊp kinh doanh cßn x¸c ®Þnh viÖc lùa chän s¶n phÈm hoÆc d¹ng cô thÓ thÞ trêng cho tõng ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn lîc (SBU) ®éc lËp t¬ng ®èi víi nhau vµ néi bé doanh nghiÖp. Mçi SBU tù x¸c ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cho ®¬n vÞ m×nh trong mèi quan hÖ thèng nhÊt víi toµn doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp lµ ®¬n ngµnh th× th«ng thêng chiÕn lîc cÊp ®¬n vÞ kinh doanh cã thÓ ®îc coi lµ chiÕn lîc cÊp c«ng ty. C¸c chiÕn lîc cÊp kinh doanh: a. C¸c chiÕn lîc c¹nh tranh: C¸c chiÕn lîc c¹nh tranh ph©n tÝch ®ång thêi hai yÕu tè lîi thÕ c¹nh tranh ph¹m vi ngµnh vµ lîi thÕ c¹nh tranh s¶m phÈm, bao gåm: Lîi thÕ c¹nh tranh + Chi phÝ thÊp + TÝnh ®éc ®¸o cña SP + Ph¹m vi réng toµn ngµnh - ChiÕn lîc híng vµo chi phÝ (chiÕm lÜnh thÞ trêng, t¨ng lîi nhuËn) - ChiÕn lîc tiªu ®iÓm dùa vµo chi phÝ - ChiÕn lîc kh¸c biÖt ho¸ (®¶m b¶o vµ më réng søc c¹nh tranh ) + Ph¹m vi hÑp (Ph©n - ChiÕn lîc tiªu ®iÓm ®o¹n thÞ trêng) dùa vµo sù ®éc ®¸o cña s¶n phÈm b. C¸c chiÕn lîc thÝch øng víi sù thay ®æi cña thÞ trêng (cña ®èi thñ c¹nh tranh) - ChiÕn lîc “ngêi hé vÖ”: lµ chiÕn lîc theo ®uæi sù æn ®Þnh, cã hiÖu qu¶ b»ng c¸ch t¹o ra c¸c hµng rµo vÒ gi¸ hay chiÕn lîc s¶n phÈm nh»m b¶o vÖ thÞ trêng, b¶o vÖ s¶n phÈm, ng¨n chÆn sù x©m nhËp cña ®èi thñ canh tranh. - ChiÕn lîc ”ngêi t×m kiÕm ”: lµ chiÕn lîc víi môc tiªu më réng thÞ trêng n©ng cao søc c¹nh tranh b»ng t×m kiÕm vµ tËn dông c¸c c¬ héi míi trªn thÞ trêng. - ChiÕn lîc ”ngêi ph©n tÝch ”: lµ chiÕn lîc t×m c¸ch gi¶m ®é m¹o hiÓm tíi møc tèi thiÓu b»ng c¸ch theo dâi, ph©n tÝch sù thµnh c«ng vµ thÊt b¹i cña ®èi thñ c¹nh tranh. - ChiÕn lîc ‘ngêi ph¶n øng ”: lµ chiÕn lîc mµ c¸c quyÕt ®Þnh cña nã kh«ng æn ®Þnh, ®èi phã mét c¸ch nhÊt thêi víi nh÷ng hµnh ®éng cña ®èi thñ c¹nh tranh. ChiÕn lîc nµy chØ híng vµo nh÷ng môc tiªu ng¾n h¹n. 3.3. ChiÕn lîc cÊp chøc n¨ng ChiÕn lîc cÊp chøc n¨ng lµ chiÕn lîc cÊp thÊp h¬n chiÕn lîc cÊp kinh doanh, x©y dùng cho tõng bé phËn chøc n¨ng nh»m thùc hiÖn chiÕn lîc cÊp kinh doanh. Bao gåm: ChiÕn lîc Marketing ChiÕn lîc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ChiÕn lîc tµi chÝnh ChiÕn lîc ph¸t triÓn nh©n lùc ChiÕn lîc ph¸t triÓn s¶n xuÊt .... Qóa tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc ë c¸c cÊp ®Òu gièng nhau nhng néi dung vÊn ®Ò träng t©m cña mçi cÊp chiÕn lîc lµ kh¸c nhau, ngoµi ra c¸c cÊp quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch chiÕn lîc còng kh¸c nhau. 4. Qóa tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc Qóa tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc thùc chÊt lµ mét qu¸ tr×nh qu¶n lý, nã còng thùc hiÖn bèn chøc n¨ng cña qu¶n lý. §ã lµ: LËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc Tæ chøc ChØ ®¹o thùc hiÖn KiÓm tra Ngêi ta chia qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc thµnh hai giai ®o¹n: +) Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc: thùc hiÖn chøc n¨ng lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc. +) Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc (theo nghÜa réng ): thùc hiÖn ba chøc n¨ng cßn l¹i cña qu¶n lý: Tæ chøc ChØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn lîc KiÓm tra Qóa tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc ®îc biÓu diÔn díi s¬ ®å sau: Kh¼ng ®Þnh ®êng lèi cña doanh nghiÖp Nghiªn cøu vµ dù b¸o X¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn lîc Giai ®o¹n ho¹ch ®Þnh chiÕn l îc X¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ¸n chiÕn lîc Lùa chän ph¬ng ¸n chiÕn l îc QuyÕt ®Þnh vµ thÓ chÕ ho¸ chiÕn lîc X©y dùng bé m¸y thùc hiÖn chiÕn lîc Giai ®o¹n tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l îc ChØ ®¹o thùc hiÖn chiÕc lîc KiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh chiÕn lîc 4.1. Qóa tr×nh x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh X©y dùng chiÕn lîc kinh doanh lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô, nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp víi nh÷ng ph¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu vµ nhiÖm vô ®ã. X©y dùng chiÕn lîc lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn lîc. V× kÕt qu¶ cña giai ®o¹n nµy lµ mét b¶n chiÕn lîc víi c¸c môc tiªu vµ ph¬ng thøc thùc hiÖn môc tiªu. C¸c kÕt qu¶ cña giai ®o¹n nµy cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Giai ®o¹n nµy tiªu tèn thêi gian vµ nguån lùc nhiÒu nhÊt. Do ®ã n¨ng lùc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc lµ yªu cÇu quan träng hµng ®Çu ®èi víi c¸c c¸n bé qu¶n lý. Qóa tr×nh x©y dùng chiÕn lîc ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c bíc sau: 4.1.1. Kh¼ng ®Þnh ®êng lèi cña doanh nghiÖp Mét trong c¸c c¨n cø ®Ó x©y dùng chiÕn lîc lµ ®êng lèi cña doanh nghiÖp v× thÕ trong khi x©y dùng chiÕn lîc cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh l¹i sø mÖnh, môc tiªu tèi cao cña doanh nghiÖp. Sø mÖnh cña doanh nghiÖp lµ mét kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ môc ®Ých cña doanh nghiÖp. Nã lµ lÝ do, lµ ý nghÜa sù tån t¹i cña doanh nghiÖp. + Sø mÖnh cña doanh nghiÖp ®ù¬c kh¼ng ®Þnh víi c¸c néi dung sau: - Môc ®Ých tån t¹i cña doanh nghiÖp: tr¶ lêi c©u hái doanh nghiÖp v× môc ®Ých g×? Vai trß, nhiÖm vô cña doanh nghiÖp ®èi víi x· héi lµ g×? - Kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp lµ ai? - Ai lµ ngêi tiªu thô chñ yÕu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp? - ThÞ trêng: Doanh nghiªp ho¹t ®éng trªn thÞ trêng nµo? phôc vô nh÷ng ai ? - C«ng nghÖ cña doanh nghiÖp: Doanh nghiÖp sö dông c«ng nghÖ g× ®Ó thùc hiÖn c¸c häat ®éng kinh doanh cña m×nh? - TriÕt lÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp: thÓ hiÖn niÒm tin c¬ b¶n, gi¸ trÞ nguyÖn väng, quan ®iÓm t tëng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. + Sø mÖnh cña doanh nghiÖp lµ yÕu tè rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp. Nã cã vai trß ®Þnh híng cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Sø mÖnh cña doanh nghiÖp ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ môc ®Ých cña doanh nghiÖp; híng toµn bé doanh nghiÖp vµo mét khu«n khæ hµnh ®éng thèng nhÊt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu. Nã lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp ®Ò ra c¸c chiÕn lîc; huy ®éng vµ ph©n bæ c¸c nguån lùc mét c¸ch hiÖu qña nhÊt ®Ó tõng bíc ®i ®Õn môc tiªu. V× thÕ ph¹m vi cña sø mÖnh kh«ng nªn qu¸ réng hoÆc qu¸ hÑp. NÕu qu¸ réng nã sÏ trë nªn m¬ hå, khã x¸c ®Þnh ®îc môc tiªu vµ ®éng lùc cho doanh nghiÖp trong qóa tr×nh ph¸t triÓn. Cßn nÕu qu¸ hÑp, sø mÖnh sÏ trë nªn cøng nh¾c, trãi buéc c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ cã thÓ bá qua nh÷ng c¬ héi do m«i trêng ®em l¹i. Néi dung sø mÖnh còng ph¶i ®îc x¸c ®Þnh râ rµng ®Ó toµn bé nh©n viªn cña doanh nghiÖp hiÓu râ vµ n¾m ®îc. Bëi v× hiÓu râ sø mÖnh cña doanh nghiÖp, nh©n viªn sÏ ý thøc ®îc vai trß cña hä vµ x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cña hä theo ®Þnh híng cña doanh nghiÖp. 4.1.2 . Nghiªn cøu vµ dù b¸o a) Nghiªn cøu vµ dù b¸o m«i trêng Ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp bao giê còng g¾n liÒn víi m«i trêng. Trong xu thÕ hiÖn nay, m«i trêng lu«n lu«n cã nh÷ng biÕn ®æi nhanh vµ ¶nh hëng lín ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiªp. Mçi biÕn ®æi cña m«i trêng cã thÓ ®em ®Õn cho doanh nghiÖp nh÷ng c¬ héi vµ nguy c¬. V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng doanh nghiÖp ph¶i ph©n tÝch vµ dù b¸o ®óng, ®Çy ®ñ vÒ m«i trêng. M«i trêng bªn ngoµi bao gåm m«i trêng quèc tÕ, m«i trêng trong níc vµ m«i trêng c¹nh tranh néi bé ngµnh. Qóa tr×nh nghiªn cøu, dù b¸o m«i trêng ®îc tiÕn hµnh theo c¸c néi dung: - Ph©n tÝch vµ dù b¸o c¸c xu híng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã thÓ ¶nh hëng tíi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp - Ph©n tÝch vµ dù b¸o c¸c yÕu tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi trong níc cã thÓ t¸c ®éng tíi doanh nghiÖp - Ph©n tÝch vµ dù b¸o c¸c nh©n tè cña m«i trêng c¹nh tranh cña ngµnh mµ doanh nghiÖp ®ang tham gia Ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ dù b¸o ph¶i cã ®îc th«ng tin vÒ qu¸ khø. hiÖn t¹i ®Ó ph©n tÝch, trªn c¬ së ®ã dù b¸o cho t¬ng lai cña m«i trêng. C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch vµ dù b¸o sÏ ®îc tæng hîp l¹i. Tõ ®ã c¸c chuyªn gia cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc c¸c c¬ héi vµ nguy c¬ m«i trêng cã thÓ ®em ®Õn cho doanh nghiÖp, lµm c¬ së cho viÖc ®Ò ra c¸c môc tiªu, gi¶i ph¸p chiÕn lîc nh»m tËn dông c¬ héi, vµ phßng tr¸nh, h¹n chÕ nguy c¬. b) Nghiªn cøu néi lùc doanh nghiÖp ViÖc nghiªn cøu vµ dù b¸o néi lùc cña doanh nghiÖp nh»m x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp nµo còng cã nh÷ng lîi thÕ vµ h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, v× thÕ c¸c chuyªn gia chiÕn lîc ph¶i n¾m ®îc thùc lùc vµ thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy thÕ m¹nh vµ kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu. Néi dung chñ yÕu cña nghiªn cøu néi lùc doanh nghiÖp bao gåm: - Nghiªn cøu thùc tr¹ng tæ chøc vµ l·nh ®¹o, xem xÐt c¬ cÊu tæ chøc, c¸ch thøc ra quyÕt ®Þnh cña l·nh ®¹o vµ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh. - Nghiªn cøu t×nh h×nh tµi chÝnh: ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tµi chÝnh nh tæng tµi s¶n, tæng nguån vèn, kh¶ n¨ng thanh to¸n, c¸c chØ sè lîi nhuËn... - Nghiªn cøu nguån nh©n lùc: c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý nguån nh©n lùc nh tuyÓn lao ®éng, ®µo t¹o lao ®éng, tiÒn c«ng...; tæng sè lao ®éng, c¬ cÊu lao ®éng... - Nghiªn cøu n¨ng lùc c«ng nghÖ, n¨ng lùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn - Nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc marketing cña doanh nghiÖp: thÞ phÇn hiÖn t¹i, uy tÝn víi kh¸ch hµng... - Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng vÒ s¶n xuÊt: quy m« c«ng nghÖ, quy m« s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt... Th«ng thêng ngêi ta tæng hîp c¸c yÕu tè cña m«i trêng vµo b¶ng tæng hîp m«i trêng kinh doanh, vµ c¸c yÕu tè thuéc néi bé doanh nghiÖp vµo b¶ng tæng hîp t×nh h×nh néi bé cña doanh nghiÖp theo mÉu sau: B¶ng tæng hîp m«i trêng kinh doanh /t×nh h×nh néi bé doanh nghiÖp: 1 C¸c yÕu tè thuéc m«i trêng/ néi bé doanh nghiÖp 2 Møc ®é quan träng cña yÕu tè ®èi víi ngµnh 3 T¸c ®éng ®èi víi doanh nghiÖp 4 TÝnh chÊt t¸c ®éng 5 §iÓm LiÖt kª c¸c yÕu tè Møc ®é quan träng cña mçi yÕu tè : rÊt quan träng =3 quan träng võa =2 quan träng Ýt =1 kh«ng quan träng =0 Møc ®é quan träng cña mçi yÕu tè nhiÒu=3 trung b×nh=2 Ýt =1 kh«ng t¸c ®éng =0 M« t¶ tÝnh chÊt t¸c ®éng tèt =+ xÊu =- (5)= +/-(2)*(3) c) C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ dù b¸o Cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p dù b¸o kh¸c nhau vÒ møc ®é phøc t¹p, ®é tin cËy còng nh u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm. C¨n cø vµo tõng qu¸ tr×nh vµ môc tiªu cña dù b¸o mµ lùa chän ph¬ng ph¸p thÝch hîp. Ngêi ta thêng thùc hiÖn mét sè ph¬ng ph¸p thÝch hîp sau: - Ph¬ng ph¸p chuyªn gia - Ph¬ng ph¸p ngo¹i suy xu híng - Sö dông c¸c m« h×nh kinh tÕ lîng, c¸c m« h×nh to¸n kinh tÕ 4.1.3. X¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn lîc Môc tiªu lµ nh÷ng tr¹ng th¸i, nh÷ng tiªu thøc cô thÓ mµ doanh nghiÖp muèn ®¹t ®îc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. X¸c ®Þnh môc tiªu lµ mét bíc hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng chiÕn lîc. Bëi v× viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n môc tiªu sÏ cho phÐp ®Þnh híng ®óng c¸c hµnh ®éng chiÕn lîc, nã x¸c ®Þnh c¸c bíc tiÕp theo cña giai ®o¹n x©y dùng còng nh thùc hiÖn chiÕn lîc. Môc tiªu cßn lµ c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh chiÕn lîc. * HÖ thèng môc tiªu chiÕn lîc cña doanh nghiÖp thêng ®îc chia lµm hai lo¹i: môc tiªu dµi h¹n vµ môc tiªu ng¾n h¹n. - Môc tiªu dµi h¹n lµ c¸c kÕt qu¶ mong muèn ®îc ®Ò ra cho mét thêi gian t¬ng ®èi dµi. Môc tiªu dµi h¹n lµ sù cô thÓ ho¸ môc tiªu tèi cao (sø mÖnh) cña doanh nghiÖp, thêng ®îc x¸c ®Þnh theo c¸c yÕu tè sau: Møc lîi nhuËn N¨ng suÊt lao ®éng VÞ trÝ c¹nh tranh (thÞ phÇn) VÊn ®Ò viÖc lµm cho lao ®éng C¸c tr¸ch nhiÖm kh¸c ®èi víi x· héi - Môc tiªu ng¾n h¹n lµ c¸c kÕt qu¶ cô thÓ mµ doanh nghiÖp dù ®Þnh ®¹t ®îc trong mét chu k× ng¾n (thêng lµ mét n¨m). Môc tiªu ng¾n h¹n ph¶i hÕt søc cô thÓ, c¸c kÕt qu¶ tiªu ®Ých ph¶i ®îc nªu ra mét c¸ch chi tiÕt. * C¬ së x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn lîc: - Sø mÖnh cña doanh nghiÖp: v× môc tiªu lµ sù cô thÓ ho¸ sø mÖnh, thùc hiÖn môc tiªu chÝnh lµ tõng bíc thùc hiÖn sø mÖnh. - KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ dù b¸o - VÊn ®Ò cña doanh nghÖp VÊn ®Ò cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng m©u thuÉn n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh. VÊn ®Ò cã thÓ ®em ®Õn nh÷ng nguy c¬ vµ còng cã thÓ lµ nh÷ng c¬ héi ®èi víi doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp bao giê còng tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò cïng mét lóc. V× vËy doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®©u lµ vÊn ®Ò u tiªn. Doanh nghiÖp lùa chän vÊn ®Ò dùa vµo tÇm quan träng vµ tÝnh bøc xóc cña vÊn ®Ò. VÊn ®Ò ®îc lùa chän ®ã lµ kh©u xung yÕu cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp x¸c ®Þnh môc tiªu, gi¶i ph¸p vµ c«ng cô chiÕn lîc. V× suy cho cïng chiÕn lîc lµ ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc. * §Ó x¸c ®Þnh ®îc môc tiªu ®óng cÇn ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau: - Môc tiªu chiÕn lîc ph¶i híng vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu tèi cao (sø mÖnh) cña doanh nghiÖp. - Môc tiªu chiÕn lîc ®îc lùa chän ph¶i lµ môc tiªu lín, dµi h¹n nhng ph¶i cô thÓ, ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t vµ cã thÓ ®Þnh lîng ®îc. - Môc tiªu ®Ò ra ph¶i ®îc ®¶m b¶o b»ng nguån lùc vËt chÊt cô thÓ cña doanh nghiÖp. - C¸c môc tiªu ph¶i hîp lÝ, thèng nhÊtvíi nhau vµ cã tÝnh kh¶ thi cao 4.1.4. X©y dùng c¸c ph¬ng ¸n chiÕn lîc Thùc chÊt cña bíc nµy lµ ®Ò ra hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn môc tiªu cña chiÕn lîc. * C¨n cø ®Ó x©y dùng ph¬ng ¸n chiÕn lîc: - Môc tiªu cña chiÕn lîc: bëi v× c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô chiÕn lîc ®îc x¸c ®Þnh lµ ®Ó thùc hiÖn môc tiªu. - Nguån lùc cña doanh nghiÖp: c¸c ph¬ng ¸n chiÕn lîc ph¶i ®îc dùa trªn c¬ së nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hîp lÝ vµ tÝnh kh¶ thi cña c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô, ®¶m b¶o hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña chiÕn lîc. C¸c ph¬ng ¸n cña chiÕn lîc cßn ®îc x©y dùng trªn c¬ së ph©n tÝch, øng dông c¸c m« h×nh chiÕn lîc lý thuyÕt, kinh nghiÖm, ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia, c¸c nhµ qu¶n lÝ. ChiÕn lîc kinh doanh lµ chiÕn lîc cÊp c«ng ty nªn cã thÓ øng dông c¸c m« h×nh chiÕn lîc tæng qu¸t cÊp c«ng ty nh: chiÕn lîc æn ®Þnh, chiÕn lîc t¨ng trëng, chiÕn lîc thu hÑp vµ chiÕn lîc hçn hîp. C¨n cø vµo môc tiªu ®· ®îc x¸c ®Þnh cña chiÕn lîc, nguån lùc cña doanh nghiÖp, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p vµ ®a ra c«ng cô cµng nhiÒu cµng tèt. Trªn c¬ së ®ã c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh sÏ ph©n tÝch, tæng hîp c¸c ph¬ng ph¸p vµ c«ng cô. Sau ®ã so¹n th¶o thµnh c¸c ph¬ng ¸n chiÕn lîc. 4.1.5. Lùa chän c¸c ph¬ng ¸n chiÕn lîc KÕt qu¶ cña bíc trªn lµ h×nh thµnh nªn nhiÒu ph¬ng ¸n chiÕn lîc kh¸c nhau. NhiÖm vô cña bíc tiÕp theo lµ doanh nghiÖp ph¶i lùa chän mét ph¬ng ¸n chiÕn lîc hîp lÝ nhÊt vµ kh¶ thi nhÊt. ViÖc lùa chän ph¬ng ¸n chiÕn lîc lµ qu¸ tr×nh xem xÐt ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n nh»m ®a ra mét phong ¸n chiÕn lîc tèi u. Th«ng thêng ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n lµ ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: - Ph¬ng ¸n ®ã cã t¸c ®éng vµo nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò vµ gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò kh«ng? nh thÕ nµo? - Ph¬ng ¸n ®ã cã hiÖu qu¶ kh«ng? HËu qu¶ cña ph¬ng ¸n lµ g×? - C¸c gi¶i ph¸p chiÕn lîc cã kh¶ thi, cã phï hîp víi doanh nghiÖp kh«ng? C¸c m« h×nh ph©n tÝch chiÕn lîc mµ c¸c doanh nghiÖp thêng ¸p dông: - M« h×nh ph©n tÝch danh môc vèn ®Çu t: ma trËn BCG, líi kinh doanh cña h·ng General Electric - M« h×nh ph©n tÝch ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ nguy c¬: ma trËn SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) 4.1.6. QuyÕt ®Þnh chiÕn lîc vµ thÓ chÕ ho¸ chiÕn lîc Sau n¨m bíc trªn, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ®· lùa chän vµ ®a ra ®îc mét b¶n th¶o chiÕn lîc mang tÝnh tèi u nhÊt. Tuy nhiªn ®Ó chÝnh thøc trë thµnh ®Þnh híng cho toµn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, chiÕn lîc kinh doanh ph¶i do l·nh ®¹o c«ng ty ra quyÕt ®Þnh chiÕn lîc vµ thÓ chÕ ho¸ chiÕc lîc th«ng qua v¨n b¶n.V¨n b¶n chiÕn lîc lµ c¬ së ph¸p lÝ ®Ó triÓn khai chiÕn lîc, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó phæ biÕn chiÕn lîc cho nh÷ng ®èi tîng liªn quan. 4.2. Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc Lµ sù kÕt hîp, phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c c¸ nh©n, c¸c bé phËn, c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp th«ng qua c¸c ho¹t ®éng thùc tÕ nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chiÕn lîc kinh doanh. §©y lµ giai ®o¹n hµnh ®éng cña qu¶n lý chiÕn lîc, nã ®¶m b¶o cho chiÕn lîc ®îc thùc hiÖn thµnh c«ng. C¸c bíc tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc : 4.2.1. X©y dùng bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc Bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc lµ tæng hîp c¸c bé phËn (®¬n vÞ vµ c¸ nh©n) kh¸c nhau, cã mèi quan hÖ phô thuéc lÉn nhau, ®îc chuyªn m«n ho¸ vµ cã nh÷ng quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm nhÊt ®Þnh, ®îc bè trÝ theo cÊp vµ nh÷ng kh©u kh¸c nhau nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c môc tiªu vµ môc ®Ých ®· ®îc x¸c ®Þnh cña chiÕn lîc. X©y dùng bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc lµ bíc ®Çu tiªn quan träng cña giai ®o¹n thùc hiÖn chiÕn lîc. NhiÖm vô cña bíc nµy lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®- îc nh÷ng c¸ nh©n, bé phËn nµo chÞu tr¸ch nhiÖm triÓn khai vµ thùc hiÖn chiÕn lîc; c¸c c¸ nh©n bé phËn nµo cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp ®Ó thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc; chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tõng bé phËn, tõng c¸ nh©n ®ã. Néi dung cña bíc x¸c ®Þnh bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc bao gåm: - X¸c ®Þnh c¬ cÊu bé m¸y ViÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu bé m¸y ph¶i c¨n cø vµo chiÕn lîc vµ ®îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi chiÕn lîc - Qu¶n lý vµ ph©n bæ c¸c nguån lùc cña chiÕn lîc. Th«ng thêng bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc kinh doanh bao gåm cÊp l·nh ®¹o c«ng ty: Tæng gi¸m ®èc trùc tiÕp chØ ®¹o thùc hiÖn, bé phËn phô tr¸ch c¸c phßng ban chøc n¨ng vµ gi¸m ®èc cÊp kinh doanh chÞu tr¸ch nhiÖm triÓn khai. 4.2.2 . ChØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn lîc ChØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn lîc thùc chÊt lµ viÖc triÓn khai chiÕn lîc, ®a chiÕn lîc vµo thùc hiÖn trong thùc tiÔn. Néi dung cña viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn lîc bao gåm: - VËn hµnh hÖ thèng th«ng tin: hÖ thèng th«ng tin gióp cho viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc th«ng suèt. Th«ng tin phæ biÕn cho c¸c bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn chiÕn lîc vÒ nhiÖm vô cña mçi bé phËn vµ sù phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn nh thÕ nµo. Th«ng tin tõ m«i trêng vµ tõ néi bé doanh nghiÖp ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn chiÕn lîc cho bé m¸y qu¶n lý chiÕn lîc. - X©y dùng vµ triÓn khai c¸c kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp, c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n cña chiÕn lîc. - Tæ chøc vµ vËn hµnh c¸c quÜ: thùc chÊt lµ ph©n bæ, sö dông vµ qu¶n lÝ vèn, lao ®éng, tµi nguyªn, thêi gian. - Phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a c¸c bé phËn: ph¶i cã kÕ ho¹ch vµ c¬ chÕ phèi hîp cô thÓ gi÷a c¸c bé phËn. 4.2.3. KiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh chiÕn lîc §©y lµ bíc cuèi cïng cña c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc. TÊt c¶ c¸c chiÕn lîc ®Òu ®îc x©y dùng cho t¬ng lai, c¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi l¹i thay ®æi thêng xuyªn nªn viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chiÕn lîc lµ cÇn thiÕt nh»m ph¸t hiÖn ra c¸c vÊn ®Ò, tõ ®ã cã nh÷ng ph¸t hiÖn ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn chiÕn lîc thµnh c«ng. Qóa tr×nh kiÓm tra ph¶i ®îc lËp kÕ ho¹ch cô thÓ, ph¶i lùa chän nh÷ng h×nh thøc kiÓm tra phï hîp ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc ®óng theo ®Þnh híng vµ kh«ng bÞ c¶n trë. Néi dung bíc nµy: - Gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc th«ng qua hÖ thèng th«ng tin ph¶n håi - §o lêng vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®îc - Xem xÐt c¸c vÊn ®Ò - TiÕn hµnh ®iÒu chØnh chiÕn lîc Tuy nhiªn viÖc ®iÒu chØnh sÏ bÞ x¸o trén phÇn nµo c¸c kÕ ho¹ch cña chiÕn lîc vµ thùc hiÖn chiÕn lîc. V× thÕ chØ ®iÒu chØnh khi thùc sù thÊy cÇn thiÕt. HÖ thèng lu«n cã kh¶ n¨ng tù thÝch nghi nªn cã nh÷ng trêng hîp nã sÏ tù ®iÒu chØnh mµ kh«ng cÇn sù t¸c ®éng cña chñ thÓ qu¶n lý. C¸c h×nh thøc ®iÒu chØnh cã thÓ lµ: + §iÒu chØnh môc tiªu chiÕn lîc: rÊt Ýt khi x¶y ra trêng hîp nµy + §iÒu chØnh gi¶i ph¸p vµ c«ng cô chiÕn lîc + §iÒu chØnh viÖc tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc + §iÒu chØnh ng©n s¸ch cho chiÕn lîc + Xo¸ bá viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc: ®©y lµ trêng hîp xÊu nhÊt chØ x¶y ra khi viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc kh«ng nh÷ng kh«ng ®em l¹i kÕt qña mµ cßn g©y thiÖt h¹i lín cho doanh nghiÖp. Tãm l¹i, c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc lµ thiÕt lËp c¸c môc tiªu ng¾n h¹n, ®a ra c¸c chÝnh s¸ch, ph©n phèi c¸c nguån tµi nguyªn vµ ®éng viªn phèi hîp nguån nh©n lùc nh»m tõng bíc ®i ®Õn môc tiªu cña chiÕn lîc. Cho ®Õn nay c¸c c«ng ty thêng ®Çu t qu¸ nhiÒu vµo giai ®o¹n ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc mµ kh«ng chó träng giai ®o¹n thùc hiÖn chiÕn lîc. Hä cho r»ng chØ cÇn ®Ò ra ®îc chiÕn lîc tèt, cßn viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc ®ã sÏ diÔn ra mét c¸ch nghiÔm nhiªn. V× thÕ nhiÒu c«ng ty ®· ®Ò ra ®îc chiÕn lîc tëng chõng nh tèi u nhng ho¹t ®éng vÉn kh«ng cã hiÖu qu¶. ChØ trong giai ®o¹n thùc hiÖn, c¸c kÕ ho¹ch chiÕn lîc míi ®îc chuyÓn ho¸ thµnh hµnh ®éng, nÕu kh«ng chiÕn lîc vÉn chØ lµ trªn giÊy tê mµ th«i. Ch¬ng 2 Thùc tr¹ng vÒ qu¶n lÝ chiÕn lîc cña tæng c«ng ty bu chÝnh viÔn th«ng ViÖt nam I- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ tæng c«ng ty bu chÝnh viÔn th«ng ViÖt nam 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ViÖt nam Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam hiÖn nay ®îc thµnh lËp ngµy 29/4/1995 theo quyÕt ®Þnh sè 249/TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ. TiÒn th©n cña nã lµ Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng trùc thuéc Tæng côc Bu ®iÖn thµnh lËp theo m« h×nh Tæng c«ng ty 90. Sau ®ã theo quyÕt ®Þnh 28/CP, th¸ng 5/1993, Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ®îc s¸t nhËp vµo Tæng côc Bu ®iÖn, ho¹t ®éng díi tªn Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng trùc thuéc Bé Giao th«ng vËn t¶i vµ Bu ®iÖn cho ®Õn n¨m 1995. Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam hiÖn nay ®îc thµnh lËp nh»m t¨ng cêng tÝch tô, tËp trung, ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ s¶n xuÊt ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô Nhµ níc giao, n©ng cao kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh trªn c¬ së tæ chøc s¾p xÕp l¹i c¸c ®¬n vÞ dÞch vô, s¶n xuÊt, lu th«ng vµ sù nghiÖp vÒ Bu chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, thuéc Tæng côc Bu ®iÖn. Tªn giao dÞch quèc tÕ cña Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam lµ: Vietnam Posts and Telecommunications corporation, viÕt t¾t lµ VNPT. Trô së chÝnh vña VNPT t¹i 18 NguyÔn Du - Hµ néi, trô së 2 t¹i 57A Huúnh Thóc Kh¸ng -Hµ néi. KÌm theo quyÕt ®Þnh 249/TTg lµ NghÞ ®Þnh 51/CP ngµy 1/8/1995 nh»m thùc hiÖn viÖc thµnh lËp Tæng c«ng ty. Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ tæ chøc ®îc phª chuÈn trong NghÞ ®Þnh 51/CP. VNPT ho¹t ®éng theo híng tËp ®oµn, lµ ®¬n vÞ chñ ®¹o ho¹t ®éng kinh doanh trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc thuéc ngµnh Bu ®iÖn: - Kinh doanh c¸c dÞch vô Bu chÝnh ViÔn th«ng - Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, s¶n xuÊt vµ cung øng vËt t thiÕt bÞ Bu chÝnh ViÔn th«ng - ThiÕt kÕ, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh Bu chÝnh ViÔn th«ng - Nghiªn cøu, t vÊn, ®µo t¹o vÒ lÜnh vùc Bu chÝnh ViÔn th«ng. NhiÖm vô cña VNPT lµ võa kinh doanh, võa phôc vô vÒ Bu chÝnh ViÔn th«ng: - Tham gia s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c dÞch vô Bu chÝnh ViÔn th«ng - X©y dùng, ph¸t triÓn m¹ng líi Bu chÝnh ViÔn th«ng c«ng céng - §¶m b¶o th«ng tin liªn l¹c phôc vô c«ng t¸c qu¶n lÝ cña §¶ng vµ Nhµ níc; phôc vô quèc phßng, an ninh vµ ngo¹i giao. Ngµnh Bu ®iÖn chØ thùc sù cã ®îc nh÷ng bíc ®i ®ét ph¸ sau khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, víi viÖc ph©n t¸ch chøc n¨ng qu¶n lÝ nhµ níc vÒ Bu ®iÖn do Tæng côc Bu ®iÖn thùc hiÖn víi chøc n¨ng qu¶n lÝ kinh doanh dÞch vô Bu ®iÖn do Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ®¶m tr¸ch. Trong nh÷ng n¨m qua, Tæng c«ng ty ®· gãp phÇn to lín vµo thµnh qu¶ ph¸t triÓn cña ngµnh Bu ®iÖn. Tæng c«ng ty ®· ph¸t triÓn m¹ng líi Bu chÝnh ViÔn th«ng réng kh¾p c¶ níc vµ nèi m¹ng Bu chÝnh ViÔn th«ng quèc tÕ, c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ngµy cµng ®a d¹ng víi tinh thÇn nhanh chãng hiÖn ®¹i ho¸ th«ng tin liªn l¹c theo híng sè ho¸. Tæng c«ng ty ®· m¹nh d¹n thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, ®a th¼ng thiÕt bÞ kÜ thuËt sè vµo Bu chÝnh ViÔn th«ng, lÊy ViÔn th«ng quèc tÕ lµm bíc ®ét ph¸ khÈu, nh»m ®a tr×nh ®é Bu chÝnh ViÔn th«ng ViÖt nam t¬ng xøng víi tr×nh ®é c«ng nghÖ Bu chÝnh ViÔn th«ng thÕ giíi, nhanh chãng hoµ m¹ng Bu chÝnh ViÔn th«ng quèc tÕ. Cho ®Õn nay, Bu chÝnh ViÔn th«ng ®· trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän víi møc ®é ph¸t triÓn c«ng nghÖ nhanh chãng nhÊt, hiÖn ®¹i nhÊt phôc vô c«ng t¸c l·nh ®¹o vµ qu¶n lÝ cña §¶ng vµ chÝnh quyÒn, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 2. C¬ cÊu tæ chøc cña VNPT. Tæ chøc bé m¸y cña Tæng c«ng ty bao gåm: * Héi ®ång qu¶n trÞ: lµ cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt, thùc hiÖn chøc n¨ng ®Þnh híng chiÕn lîc ph¸t triÓn vµ qu¶n lÝ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty theo nhiÖm vô Nhµ níc giao. C¸c thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n trÞ do Thñ tíng ChÝnh phñ bæ nhiÖm. Gióp viÖc cho Héi ®ång qu¶n trÞ lµ Ban kiÓm so¸t thùc hiÖn nhiÖm vô ®iÒu tra, gi¸m s¸t ®èi víi mäi ho¹t ®éng ®iÒu hµnh cña Tæng gi¸m ®èc, bé m¸y gióp viÖc vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng c«ng ty trong viÖc thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ. * Tæng gi¸m ®èc: do Héi ®ång qu¶n trÞ cö ra, ®iÒu hµnh trùc tiÕp mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty theo ®óng kÕ ho¹ch vµ chiÕn lîc ®Ò ra. Gióp viÖc cho Tæng gi¸m ®èc cã 5 phã Tæng gi¸m ®èc vµ bé m¸y gióp viÖc víi c¸c ban chuyªn m«n: - V¨n phßng - Ban ViÔn th«ng - Ban Bu chÝnh vµ ph¸t hµnh B¸o chÝ - Ban KÕ ho¹ch - Ban Gi¸ cíc - Ban Tæ chøc c¸n bé - Ban KÕ to¸n tµi chÝnh - Ban Hîp t¸c quèc tÕ ... * C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty HiÖn nay Tæng c«ng ty cã 107 ®¬n vÞ thµnh viªn ®îc chia thµnh c¸c nhãm nh sau: (1) Khèi c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp ( gåm 16 ®¬n vÞ: c«ng ty VMS, c«ng ty tem, c¸c ®¬n vÞ c«ng nghiÖp Bu chÝnh ViÔn th«ng,...) C¸c ®¬n vÞ thuéc khèi nµy ®îc tù chñ ho¹t ®éng kinh doanh theo lÜnh vùc phô tr¸ch vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña m×nh. (2) Khèi c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ( gåm 70 ®¬n vÞ: 61 Bu ®iÖn tØnh thµnh phè, côc Bu ®iÖn Trung ¬ng, c¸c c«ng ty däc VPS, VTI, VTN, VDC,...) C¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ®îc quyÒn chñ ®éng trong ®iÒu hµnh c«ng viÖc nhng thùc hiÖn kÕt to¸n tµi chÝnh tËp trung, do Tæng c«ng ty ®iÒu vèn ®Çu t vµ tæ chøc nh©n lùc. Së dÜ Tæng c«ng ty thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n tËp trung lµ do tÝnh chÊt d©y chuyÒn trong s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dÞch vô Bu ®iÖn: ®Ó cung cÊp mét s¶n phÈm cÇn cã sù tham gia cña nhiÒu ®¬n vÞ, cã khi trong cïng mét lóc. (3) Khèi sù nghiÖp phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu, ®µo t¹o theo chiÕn lîc ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty bao gåm: c¸c ®¬n vÞ ®µo t¹o Bu chÝnh ViÔn th«ng, trung t©m th«ng tin Bu ®iÖn...(cã 9 ®¬n vÞ ). (4) 8 c«ng ty liªn doanh vµ 4 c«ng ty cæ phÇn. S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc cña Tæng c«ng ty nh sau: 3. §Æc ®iÓm s¶n phÈm Bu chÝnh ViÔn th«ng. S¶n phÈm ngµnh Bu ®iÖn thuéc lo¹i s¶n phÈm dÞch vô truyÒn th«ng, lµ h¹ng môc n¨ng ®éng nhÊt trong nhãm dÞch vô kinh doanh. Nã võa lµ dÞnh vô tiªu dïng, võa lµ dÞch vô s¶n xuÊt. S¶n phÈm Bu ®iÖn lµ dÞch vô tiªu dïng khi nã ®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ th«ng tin liªn l¹c trong ®êi sèng sinh ho¹t hµng ngµy cña d©n c. Nã lµ dÞch vô s¶n xuÊt khi nã tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lu th«ng, truyÒn t¶i c¸c th«ng tin dÞch vô cÇn thiÕt phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. * DÞch vô ngµnh Bu ®iÖn mang ®Çy ®ñ tÝnh chÊt chung cña s¶n phÈm dÞch vô: - TÝnh phi vËt chÊt cña s¶n phÈm. - TÝnh kh«ng t¸ch rêi nguån gèc - Qóa tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra ®ång thêi víi qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm - ChÊt lîng s¶n phÈm bÞ ¶nh hëng do c¸c yÕu tè kh¸ch quan nh: thêi tiÕt, khÝ hËu... * Ngoµi nh÷ng tÝnh chÊt trªn, s¶n phÈm dÞch vô Bu ®iÖn cßn cã mét sè ®Æc thï riªng: - TÝnh chÊt d©y chuyÒn trong s¶n xuÊt dÞch vô: §èi víi ngµnh Bu ®iÖn, sù liªn kÕt trong t¸c nghiÖp ®Ó thùc hiÖn hoµn chØnh mét c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u, nhiÒu c«ng ®o¹n ®an chÐo nhau. §Ó cung cÊp mét dÞch vô ®ßi hái sù tham gia cña nhiÒu ®¬n vÞ, nhiÒu bé phËn ë nh÷ng vÞ trÝ c¸ch xa nhau, cã khi trong cïng mét lóc. - TÝnh kh«ng ®ång ®Òu vÒ thêi gian vµ kh«ng gian TÝnh chÊt ®a d¹ng vÒ nhu cÇu khiÕn cho m¹ng líi dÞch vô Bu ®iÖn lu«n lu«n ph¶i ®¶m b¶o ®îc ®é tin cËy vµ an toµn m¹ng líi ®Ó ho¹t ®éng trong mäi ®iÒu kiÖn, mäi hoµn c¶nh. V× thÕ m¹ng líi ho¹t ®éng ph¶i ®ñ lín vµ hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o lu tho¸t hÕt khèi lîng nghiÖp vô trong nh÷ng ngµy, giê cã t¶i träng lín. 4. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña VNPT (giai ®o¹n chiÕn lîc 1996-2000) Giai ®o¹n 1996-2000 lµ giai ®o¹n 2 cña thêi k× t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn Bu chÝnh ViÔn th«ng (1993-1995; 1996-2000). §©y lµ giai ®o¹n chiÕn lîc cuèi chuÈn bÞ bíc sang thiªn niªn kØ míi nªn cã nhiÒu th¸ch thøc lín ®èi víi Bu ®iÖn ViÖt Nam. Th¸ng 5-1996, Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· x©y dùng xong b¶n chiÕn lîc kinh doanh cho giai ®o¹n 1996-2000. §Õn nay Tæng C«ng ty ®· hoµn thµnh viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc, kÕt thóc thêi k× t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn Bu chÝnh ViÔn th«ng. Sau 5 n¨m thùc hiÖn qu¶n lÝ chiÕn lîc kinh doanh, Tæng C«ng ty ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ chñ yÕu nh sau: 4.1. C¸c chØ tiªu chiÕn lîc ®· thùc hiÖn ®îc 4.2. Mét sè kÕt qu¶ kh¸c TÝnh ®Õn n¨m 2000, Tæng C«ng ty ®· x©y dùng ®îc mét m¹ng líi Bu chÝnh ViÔn th«ng ph¸t triÓn réng kh¾p c¶ níc. - M¹ng ®iÖn tho¹i phñ 85.8% sè x· trªn toµn quèc; - Cã 7 ®iÓm in b¸o tõ xa, ®¶m b¶o phôc vô cho 60/61 tØnh, thµnh phè cã b¸o hµng ngµy; - Cã gÇn 8000 ®iÓm phôc vô (bao gåm c¶ Bu côc, Bu ®iÖn V¨n ho¸ x· vµ ®¹i lý); - N¨ng lùc m¹ng líi ®îc cñng cè më réng, n©ng cao chÊt lîng dÞch vô víi c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt bao gåm: TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 mét sè chØ tiªu vÒ m¹ng líi c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt bu ®iÖn ChØ tiªu Tæng sè Bu côc Tæng Bu ®iÖn v¨n ho¸ x· vµ ®¹i lý TuyÕn ®êng th bay -trong níc -quèc tÕ TuyÕn ®êng th sö dông xe chuyªn ngµnh M¸y in cíc thay tem M¸y xo¸ tem ¤t« phôc vô BC-PHBC M¸y tÝnh phôc vô -s¶n xuÊt -qu¶n lÝ M¹ng ViÔn th«ng ®i quèc tÕ M¹ng ViÔn th«ng ®i trong níc Sè tr¹m th«ng tin vÖ tinh Sè kªnh th«ng tin vÖ tinh M¸y ph¸t v« tuyÕn ®iÖn M¸y thu v« tuyÕn ®iÖn M¸y thu v« tuyÕn ®iÖn liªn hîp Sè tr¹m ®iÖn tho¹i thÎ Sè tr¹m ph¸t nh¾n tin Sè tæng ®µi PABX §¬n vÞ TÝnh ®Õn n¨m Bu côc ®iÓm 2000 9 20 30 (cÊp I ) 302 (cÊp II) 1292 97 697 tuyÕn 2000 c¸i 2000 c¸i c¸i c¸i 1999 1999 1999 4890 4609 5540 2242 8 2972 226 97 1077 6074 85 6955 c¸i 1999 kªnh tæng ®µi tr¹m kªnh c¸i c¸i c¸i tr¹m c¸i 2000 2000 1999 1999 1999 1999 1999 2000 2000 1999 Sè lîng 3000 4895 N¨m 2000, doanh thu cña VNPT ®¹t 15.300 tû ®ång VN, t¬ng ®¬ng víi 1.088 tû USD (tû gi¸ 14057 ®ång/1USD). §©y lµ lÇn ®Çu tiªn doanh thu cña Tæng C«ng ty ®¹t trªn 1 tû USD; Tæng vèn ®Çu t thùc hiÖn cho n¨m 2000 lµ 4700 tû ®ång; Tæng doanh thu cña Tæng C«ng ty qua 5 n¨m (1996-2000): 57803 tû ®ång