Tài liệu 186 nâng cao hiệu quả xnk

Lêi nãi ®Çu ViÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ më vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, cïng víi ®ã lµ sù ph¸t triÓn cña hµng lo¹t c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi: doanh nghiÖp t nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn.. vµ kÐo theo sù s«i ®éng cña mét thÞ trêng trµn ngËp hµng ho¸. V× vËy,khã kh¨n cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng mang ®Çy tÝnh c¹nh tranh th× kh«ng cã con ®êng nµo kh¸c lµ ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh qua viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy cµng mang tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Th«ng qua xuÊt nhËp khÈu chóng ta cã ®iÒu kiÖn n¾m b¾t vµ tiÕp cËn nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt trªn thÕ giíi, thóc ®Èy s¶n xuÊt trong níc ngµy cµng hiÖn ®¹i ph¸t triÓn, kÝch thÝch vµ më réng nhu cÇu trong níc, ®a cuéc sèng con ngêi ngµy cµng v¨n minh hiÖn ®¹i, khai th¸c triÖt ®Ó tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña ®Êt níc vµ thÕ giíi trªn c¬ së ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ chuyªn m«n ho¸ quèc tÕ. Xu híng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ viÖc héi nhËp vµo c¸c tæ chøc tù do ho¸ mËu dÞch AFTA, APEC ®· ®a ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña níc ta sang mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi cã nhiÒu thuËn lîi nhng còng kh«ng Ýt khã kh¨n. Do ®ã ®ßi hái ph¶i ®iÒu chØnh l¹i ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®Ó ho¹t ®éngxuÊt nhËp khÈu thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶ to lín cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Êt níc. NhËn thøc ®îc sù phøc t¹p vµ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, còng nh tríc ®ßi hái thùc tÕ cña viÖc hoµn thiÖn, n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu, cïng víi kiÕn thøc ®îc trang bÞ t¹i nhµ trêng vµ nh÷ng t×m hiÓu thùc tÕ trong ®ît thùc tËp cu«Ý kho¸ t¹i C«ng ty XuÊt nhËp khÈu vµ T vÊn - DÞch vô §o ®¹c B¶n ®å, ®Ó ®i s©u nghiªn cøu vÊn ®Ò hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi nghiªn cøu "Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty XuÊt nhËp khÈu vµ T vÊn - DÞch vô §o ®¹c B¶n ®å ". §Ò tµi nµy nh»m môc ®Ých tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi cña nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ë C«ng ty XuÊt nhËp 1 khÈu vµ T vÊn - DÞch vô §o ®¹c B¶n ®å, tõ ®ã ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty XuÊt nhËp khÈu vµ T vÊn - DÞch vô §o ®¹c B¶n ®å. LuËn v¨n tèt nghiÖp ®îc chia lµm ba ch¬ng chÝnh: Ch¬ng I nhËp khÈu. : Lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt Ch¬ng II : Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ë C«ng ty XuÊt nhËp khÈu vµ T vÊn - DÞch vô §o ®¹c B¶n ®å. Ch¬ng III : Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ë C«ng ty XuÊt nhËp khÈu vµ T vÊn - DÞch vô §o ®¹c B¶n ®å. §Ò tµi nµy ®îc hoµn thµnh díi sù híng dÉn cña PGS.TiÕn sü NguyÔn KÕ TuÊn vµ víi sù gióp ®ì cña c« TrÇn thÞ Kim Dung- KÕ to¸n trëng - C«ng ty XuÊt nhËp khÈu vµ T vÊn DÞch vô §o ®¹c B¶n ®å. §©y lµ mét ®Ò tµi réng vµ phøc t¹p, l¹i do nh÷ng h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é còng nh thêi gian nªn ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. KÝnh mong ®îc sù gãp ý, bæ sung cña c¸c thµy c« ®Ó ®Ò tµi ®îc hoµn thiÖn h¬n. 2 Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt NhËp khÈu I. XuÊt nhËp khÈu vµ vai trß trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. 1. B¶n chÊt vµ tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. 1.1 Kh¸i niÖm kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ sù trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c níc th«ng qua hµnh vi mua b¸n. Sù trao ®æi ®ã lµ mét h×nh thøc cña mèi quan hÖ x· héi vµ ph¶n ¸nh sù phô thuéc lÉn nhau vÒ kinh tÕ gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ riªng biÖt cña c¸c quèc gia. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ sù më réng cña c¸c quan hÖ mua b¸n trong níc vµ ngoµi níc. Tríc ®©y, khi cha cã quan hÖ trao ®æi hµng ho¸, c¸ nh©n mçi con ngêi còng nh mçi quèc gia ®Òu tù tho¶ m·n lÊy c¸c nhu cÇu cña m×nh, lóc ®ã mäi nhu cÇu cña con ngêi còng nh cña quèc gia bÞ h¹n chÕ. Quan hÖ mua b¸n trao ®æi hµng ho¸ xuÊt hiÖn khi cã sù ra ®êi cu¶ qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸, së h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt. Cïng víi sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vµ t¸c ®éng cña nh÷ng quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan, ph¹m vi chuyªn m«n hãa vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng réng, nã vît ra khái mét níc vµ h×nh thµnh nªn c¸c mèi quan hÖ giao dÞch quèc tÕ. Chuyªn m«n ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ cµng s©u s¾c, c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ cµng ®îc më réng, c¸c níc cµng cã sù phô thuéc lÉn nhau vµ h×nh thµnh c¸c mèi quan hÖ bu«n b¸n víi nhau. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ qu¸ tr×nh bu«n b¸n gi÷a c¸c níc víi nhau, lµ lÜnh vùc ph©n phèi, lu th«ng hµng ho¸ víi níc ngoµi . 3 1.2 TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ qu¸ tr×nh trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c níc th«ng qua bu«n b¸n nh»m môc ®Ých kinh tÕ tèi ®a. Trao ®æi hµng ho¸ lµ mét h×nh thøc cña c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ x· héi vµ ph¶n ¸nh sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ riªng biÖt cña c¸c quèc gia. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ lÜnh vùc quan träng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c níc tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ vµ lµm giµu cho ®Êt níc. Ngµy nay, khi qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®ang diÔn ra hÕt søc s©u s¾c, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®îc xem nh lµ mét ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mäi quèc gia. Thùc tÕ cho thÊy, kh«ng mét quèc gia nµo cã thÓ tån t¹i chø cha nãi g× ®Õn ph¸t triÓn nÕu tù c« lËp m×nh kh«ng quan hÖ kinh tÕ víi thÕ giíi. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®· trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn v× nã cho phÐp thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ n©ng cao møc tiªu dïng cu¶ d©n c mét quèc gia. BÝ quyÕt thµnh c«ng trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhiÒu níc lµ më réng thÞ trêng quèc tÕ vµ t¨ng nhanh xuÊt khÈu s¶n phÈm hµng ho¸ qua chÕ biÕn cã hµm lîng kü thuËt cao. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh doanh xuÊt nhËp khÈu g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. X· héi cµng ph¸t triÓn, ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ diÔn ra ngµy cµng s©u s¾c. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh mèi quan hÖ phô thuéc kinh tÕ ngµy cµng t¨ng lªn. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu còng v× thÕ mµ ngµy cµng më réng vµ phøc t¹p. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu xuÊt hiÖn tõ sù ®a d¹ng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ x· héi gi÷a c¸c quèc gia. ChÝnh sù kh¸c nhau ®ã nªn ®Òu cã lîi lµ mçi níc chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cô thÓ phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cña m×nh ®Ó xuÊt nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ cÇn thiÕt kh¸c. §iÒu quan träng lµ mçi níc ph¶i x¸c ®Þnh cho ®îc nh÷ng mÆt hµng nµo mµ níc m×nh cã lîi nhÊt trªn thÞ trêng c¹nh tranh quèc tÕ. Sù gia t¨ng cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu xÐt vÒ kim ng¹ch còng nh chñng lo¹i hµng ho¸ ®· lµm cho vÊn ®Ò lîi Ých cña mçi quèc gia ®îc 4 xem xÐt mét c¸ch ®Æc biÖt chó träng h¬n. NhiÒu c©u hái ®· ®îc ®Æt ra: T¹i sao Mü l¹i nhËp cµ phª vµ xuÊt l¬ng thùc? T¹i sao NhËt l¹i xuÊt hµng c«ng nghiÖp vµ chØ nhËp nguyªn liÖu th«? T¹i sao mét nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh ViÖt Nam l¹i cã thÓ hy väng ®Èy m¹nh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu? Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh cña nhµ kinh tÕ häc David Ricardo (1817 ) ®· gi¶i thÝch mét c¸ch c¨n b¶n vµ cã hÖ thèng nh÷ng c©u hái nµy. Theo thuyÕt lîi thÕ so s¸nh, nÕu mét quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp h¬n so víi c¸c quèc gia kh¸c trong s¶n xuÊt hÇu hÕt c¸c lo¹i s¶n phÈm, th× quèc gia ®ã vÉn cã thÓ tham gia vµo kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Ó t¹o ra lîi Ých cña m×nh. NghÜa lµ, nÕu quèc gia nµy tham gia vµo kinh doanh xuÊt nhËp khÈu th× nã cã thÓ thu ®îc lîi Ých kh«ng nhá. Khi tham gia vµo kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp trong s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ sÏ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt chóng cã Ýt bÊt lîi nhÊt ( ®ã lµ nh÷ng hµng hãa cã lîi thÕ t¬ng ®èi ) vµ nhËp khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt chóng bÊt lîi lín nhÊt ( ®ã lµ c¸c hµng ho¸ kh«ng cã lîi thÕ t¬ng ®èi ). Khi tham gia vµo kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, c¸c quèc gia nµy sÏ thu ®îc lîi Ých kh«ng nhá. Lý thuyÕt lîi thÕ t¬ng ®èi ( hay so s¸nh ) cña David Ricardo ®· gi¶i thÝch ®îc c¬ chÕ lîi Ých khi kinh doanh xuÊt nhËp khÈu diÔn ra gi÷a c¸c quèc gia cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh¸c nhau. Tuy nhiªn, ngêi ta còng thÊy r»ng, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vÉn diÔn ra gi÷a c¸c quèc gia khi gi÷a chóng cã c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh¸ gièng nhau. Ch¼ng h¹n, sù trao ®æi bu«n b¸n « t« lµ kh¸ ph¸t triÓn gi÷a Mü vµ NhËt; ®iÒu t¬ng tù còng x¶y ra ®èi víi mÆt hµng ®iÖn tö gi÷a c¸c níc T©y ¢u. Râ rµng lµ, kh«ng cã thÕ lùc nµo b¾t buéc hai níc ph¶i bu«n b¸n víi nhau nÕu mét níc kh«ng cã lîi. C¸c quèc gia hoµn toµn tù do trong viÖc lùa chän mÆt hµng còng nh ®èi t¸c bu«n b¸n cã kh¶ n¨ng ®em l¹i lîi Ých cao cho hä. Nh÷ng lîi Ých mµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®em l¹i ®· lµm cho th¬ng m¹i vµ thÞ trêng thÕ giíi trë thµnh nguån lùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ nguån tiÕt kiÖm níc ngoµi, lµ nh©n tè kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, cña khoa häc c«ng nghÖ. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu võa lµ cÇu nèi kinh tÕ cña mçi quèc gia víi c¸c níc kh¸c trªn toµn thÕ giíi, võa lµ nguån hËu cÇn 5 cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña toµn x· héi v¨n minh h¬n, thÞnh vîng h¬n. ChÝnh v× vËy, nã ®îc coi lµ bé phËn cña ®êi sèng hµng ngµy. NhËn thøc râ rµng nh÷ng ®iÒu ®ã, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· cã nh÷ng bíc ®i ®óng ®¾n trong ®êng lèi ®èi ngo¹i cña m×nh. Víi chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, më cöa ®· lµm cho nÒn kinh tÕ níc ta sèng dËy, ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng trong nh÷ng n¨m qua ®· thu hót ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. ChÝnh v× vËy, t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh " TiÕp tôc thùc hiÖn ®êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, më réng, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i víi tinh thÇn ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c níc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn. Hîp t¸c nhiÒu mÆt song ph¬ng vµ ®a ph¬ng víi c¸c níc, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña nhau, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tån t¹i vµ tranh chÊp b»ng th¬ng lîng." ( V¨n kiÖn §¹i héi VIII §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ). 2.C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu, nhËp khÈu chñ yÕu 2.1 C¸c h×nh thøc nhËp khÈu - NhËp khÈu uû th¸c - NhËp khÈu trùc tiÕp - NhËp khÈu ®æi hµng - NhËp khÈu t¸i xuÊt 2.2 C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu - XuÊt khÈu hµng ho¸ díi c¸c h×nh thøc trao ®æi hµng ho¸, hîp t¸c s¶n xuÊt vµ gia c«ng quèc tÕ. - XuÊt khÈu thiÕt bÞ toµn bé, thiÕt bÞ lÎ, vËt t phô tïng cho s¶n xuÊt. - ChuyÓn khÈu- t¹m nhËp t¸i xuÊt. - C¸c dÞch vô nh lµm ®¹i lý, uû th¸c cho c¸c tæ chøc níc ngoµi. - Ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam ë níc ngoµi. 6 3.Néi dung c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ë c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu . 3.1 Néi dung ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu . Th«ng thêng néi dung ho¹t ®éng bao gåm c¸c néi dung sau: 3.1.1. Nghiªn cøu thÞ trêng Kh¸c víi mua b¸n trong níc, kinh doanh nhËp khÈu diÔn ra trªn thÞ trêng thÕ giíi, ngêi kinh doanh thêng ë c¸c níc kh¸c nhau, hµng ho¸ bu«n b¸n ®îc chuyÓn qua biªn giíi cña mçi níc,mçi níc l¹i cã mét chÝnh s¸ch, thÓ lÖ vµ tËp qu¸n th¬ng m¹i kh¸c nhau. Ngêi kinh doanh ph¶i gi¶i ®¸p nhiÒu c©u hái nh: Mua b¸n hµng ho¸ g× ? ë ®©u ? víi ai ? vµo thêi ®iÓm nµo ? gi¸ c¶ vµ chÊt lîng ra sao ? thanh to¸n b»ng h×nh thøc g×, ®ång tiÒn nµo ? ... C«ng viÖc nghiªn cøu thÞ trêng bao gåm: a1. Nghiªn cøu thÞ trêng trong níc Tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i n¾m ch¾c t×nh h×nh trong níc vÒ c¸c mÆt cã liªn quan ®Õn viÖc xuÊt nhËp khÈu - NhËn biÕt hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu - Doanh nghiÖp n¾m ch¾c c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é tËp qu¸n cña níc liªn quan ®Õn viÖc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. a2. Nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi Nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi theo c¸c khÝa c¹nh chñ yÕu: ®Æc tÝnh hµng ho¸, thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng, chÝnh s¸ch tËp qu¸n th¬ng m¹i, t×nh h×nh tµi chÝnh, tÝn dông, ®iÒu kiÖn chuyªn chë vµ bèc xÕp, n¾m ch¾c c¸c ®iÒu kiÖn vÒ phÈm chÊt vµ chñng lo¹i hµng, ®Æc tÝnh thÞ trêng nh dung lîng thÞ trêng, gi¸ thÞ trêng. 7 a3. Lùa chän ®èi tîng giao dÞch. Trªn cïng mét thÞ trêng, cïng mét lo¹i hµng cã rÊt nhiÒu nhµ kinh doanh kh¸c nhau, v× vËy khi lùa chän cÇn t×m hiÓu vÒ: th¸i ®é chÝnh trÞ cña ®èi tîng giao dÞch, kh¶ n¨ng kinh tÕ , lo¹i h×nh doanh nghiÖp, ph¹m vi kinh doanh, vèn vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña ®èi t¸c , uy tÝn cña ®èi t¸c trªn thÞ trêng ®ã. Lùa chän ®èi tîng giao dÞch nªn dïng c¸c ph¬ng ph¸p nh qua s¸ch b¸o, tµi liÖu, qua t vÊn cña nhµ níc , qua ®iÒu tra trùc tiÕp hoÆc bu«n b¸n thö ®Ó t×m hiÓu dÇn. 3.1.2. LËp ph¬ng ¸n giao dÞch LËp kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng giao dÞch gåm nhiÒu chi tiÕt trong ®ã cã c¸c vÊn ®Ò sau: - Lùa chän mÆt hµng kinh doanh xuÊt hoÆc nhËp khÈu - X¸c ®Þnh sè lîng hµng xuÊt hoÆc nhËp khÈu - Lùa chän thÞ trêng - kh¸ch hµng - ph¬ng thøc giao dÞch . - Lùa chän thêi ®iÓm, thêi gian giao dÞch. - C¸c biÖn ph¸p ®Ó ®¹t môc tiªu lùa chän trªn nh chiªu ®·i, mêi kh¸ch, qu¶ng c¸o, ®Çu t x©y dùng c¬ së vËt chÊt... - Nh÷ng tÝnh to¸n ®Ó luËn chøng cho c¸c môc tiªu vµ c¸c biÖn ph¸p trªn dù b¸o kÕt qu¶ c«ng viÖc giao dÞch ph¶i x¸c ®Þnh. 3.1.3. Giao dÞch, ®µm ph¸n tríc khi ký kÕt hîp ®ång. 3.1.4. Ký kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ViÖc giao dÞch ®µm ph¸n nÕu cã kÕt qu¶ sÏ dÉn tíi viÖc ký kÕt hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng. H×nh thøc v¨n b¶n cña hîp ®ång lµ b¾t buéc ®èi víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu cña níc ta trong quan hÖ víi níc ngoµi 3.1.5. Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ångxuÊt nhËp khÈu Sau khi ®· ký kÕt hîp ®ång, c¸c bªn cã nghÜa vô thùc hiÖn hîp ®ång. 8 3.2 Quy tr×nh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. Quy tr×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ ®îc biÓu diÔn qua s¬ ®å sau: T¹o nguån hµng vµ kh¸ch hµng xuÊt khÈu §µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu kh©u Nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt cho hîp ®ång xuÊt khÈu Buéc bªn nhËp khÈu më L/C nÕu thanh to¸n theo L/C Xin giÊy phÐp xuÊt khÈu ChuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu KiÓm tra chÊt lîng hµng xuÊt khÈu Thuª tµu lu cíc nÕu gi¸ CIF TkhÈu Mua b¶o hiÓm Lµm thñ tôc h¶i quan Giao nhËn hµng víi tµu Lµm thñ tôc thanh to¸n 9 Quy tr×nh nhËp khÈu hµng ho¸ ®îc biÓu diÔn qua s¬ ®å sau: Lùa chän ®èi t¸c Ký kÕt hîp ®ång Nh÷ng híng dÉn cÇn thiÕt lµm giÊy tê thñ tôc Më tÝn dông Ph¸i tµu ®Õn tiÕp nhËn vËn chuyÓn hµng ho¸ Lµm b¶o hiÓm vËn chuyÓn hµng ho¸ Hµng ®Õn KiÓm tra chøng tõ vµ tr¶ tiÒn Thñ tôc h¶i quan Khai b¸o h¶i quan NghiÖm thu hµng hãa Båi thêng nhËp khÈu 10 Lµm thñ tôc h¶i quan NÕu nhËp khÈu uû th¸c thØ tõ bíc thñ tôc h¶i quan ta thªm bíc: Giao hµng cho kh¸ch hµng QuyÕt to¸n b»ng ngo¹i tÖ TÝnh ra tiÒn trong níc (theo néi tÖ ) Thêi gian quyªt to¸n Kh¸ch hµng nhËn, kiÓm tra, xö lý NhËn tiÒn hoa hång ( tiÒn mÆt hoÆc chøng tõ) Thêi kú thanh to¸n chøng tõ 4. Vai trß xuÊt nhËp khÈu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta. XuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ lµ mét ho¹t ®éng n»m trong lÜnh vùc ph©n phèi vµ lu th«ng hµng ho¸ cña mét qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng nh»m môc ®Ých liªn kÕt s¶n xuÊt víi tiªu dïng cña níc nµy víi níc kh¸c. Ho¹t ®éng ®ã kh«ng chØ diÔn ra gi÷a c¸c c¸ thÓ riªng biÖt mµ lµ cã sù tham gia cña toµn bé hÖ thèng kinh tÕ víi sù ®iÒu hµnh cña Nhµ níc. ChÝnh v× vËy, xuÊt nhËp khÈu cã vai trß to lín trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia. NÒn s¶n xuÊt x· héi mét níc ph¸t triÓn nh thÕ nµo phô thuéc rÊt lín vµo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh nµy. Th«ng qua xuÊt nhËp khÈu cã thÓ lµm t¨ng ngo¹i tÖ thu ®îc, c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, t¨ng thu cho ng©n s¸ch nhµ níc, kÝch thÝch ®æi míi c«ng nghÖ, tiÕp cËn ®îc ph¬ng thøc qu¶n lý vµ kinh doanh míi, c¶i biÕn c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, t¹o sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ néi vµ ngo¹i, n©ng cao møc sèng cña ngêi d©n. §èi víi nh÷ng níc mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cßn thÊp nh níc ta, nh÷ng nh©n tè tiÒm n¨ng : tµi nguyªn thiªn nhiªn, lao ®éng. Nh÷ng yÕu tè 11 thiÕu hôt : vèn, kü thuËt, thÞ trêng vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý. ChiÕn lîc xuÊt nhËp khÈu cã vai trß quan träng ®èi víi níc ta, ®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay. VÒ thùc chÊt chiÕn lîc nµy lµ gi¶i ph¸p më cöa nÒn kinh tÕ nh»m tranh thñ vèn vµ kü thuËt cña níc ngoµi, kÕt hîp chóng víi tiÒm n¨ng trong níc vÒ lao ®éng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Ó t¹o ra sù t¨ng trëng m¹nh cho nÒn kinh tÕ gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch chªnh lÖch víi c¸c níc giµu. Víi ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña §¶ng, chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung vµ th¬ng m¹i nãi riªng ph¶i ®îc coi lµ mét chÝnh s¸ch c¬ cÊu cã tÇm quan träng chiÕn lîc nh»m phôc vô qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu ph¶i tranh thñ ®îc tíi møc cao nhÊt nguån vèn kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña níc ngoµi nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. I. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. 1. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶. 1.1. HiÖu qu¶ kinh doanh Khi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò hiÖu qu¶ cã thÓ ®øng trªn nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau ®Ó xem xÐt. NÕu xÐt theo hiÖu qu¶ cuèi cïng th× hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ hiÖu sè gi÷a kÕt qu¶ thu vÒ vµ chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã, trong ®ã kÕt qu¶ chØ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh tÕ thu ®îc nh doanh thu b¸n hµng. §øng trªn gãc ®é nµy th× ph¹m trï hiÖu qu¶ ®ång nhÊt víi ph¹m trï lîi nhuËn. HiÖu qu¶ kinh doanh cao hay thÊp tuú thuéc vµo tr×nh ®é tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæ chøc qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp. NÕu ®øng trªn gãc ®é yÕu tè riªng lÎ ®Ó xem xÐt th× hiÖu qu¶ thÓ hiÖn tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng sö dông c¸c yÕu tè ®ã trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh, nã ph¶n ¶nh kÕt qu¶ kinh tÕ thu ®îc tõ viÖc sö dông c¸c yÕu tè tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ChØ tiªu hiÖu qu¶ lµ mét chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c yÕu tè tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh ®ång thêi lµ ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n ¸nh tr×nh ®é cña nÒn 12 s¶n xuÊt hµng ho¸, s¶n xuÊt hµng ho¸ cã ph¸t triÓn hay kh«ng lµ do hiÖu qu¶ ®¹t ®îc cao hay thÊp, chØ tiªu hiÖu qu¶ ph¶n ¸nh c¶ vÒ mÆt ®Þnh lîng vµ c¶ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh. VÒ mÆt ®Þnh lîng, hiÖu qu¶ kinh tÕ cña s¶n xuÊt kinh doanh ph¶n ¸nh mèi t¬ng quan gi÷a kÕt qu¶ thu ®îc vµ chi phÝ bá ra. VÒ mÆt ®Þnh tÝnh, nã ph¶n ¸nh ¶nh hëng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu kinh tÕ, nh÷ng môc tiªu vµ yªu cÇu chÝnh trÞ - x· héi. Khi ®øng trªn ph¹m vi kh¸c nhau ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò hiÖu qu¶ th× cã thÓ chia hiÖu qu¶ ra nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: - NÕu ®øng trªn ph¹m vi toµn x· héi vµ nÒn kinh tÕ quèc d©n ®Ó xem xÐt th× ph¹m vi hiÖu qu¶ sÏ lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi vµ hiÖu qu¶ chÝnh trÞ. C¶ hai hiÖu qu¶ nµy ®Òu cã vÞ trÝ quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Êt níc. Trong thêi kú bao cÊp níc ta qu¸ coi träng hai hiÖu qu¶ nµy trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc bªn c¹nh viÖc b¶o ®¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ kinh doanh cÇn ph¶i chó ý ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi vµ hiÖu qu¶ chÝnh trÞ. §èi víi c¸c níc t b¶n chñ nghÜa, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®Òu nh»m môc ®Ých hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh, cßn mét sè doanh nghiÖp nhµ níc nh»m thùc hiÖn mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. - NÕu ®øng trªn ph¹m vi tõng yÕu tè, tõng doanh nghiÖp riªng lÎ th× cã ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh doanh. HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ nh÷ng lîi Ých kinh tÕ ®¹t ®îc sau khi bï ®¾p c¸c kho¶n chi vÒ lao ®éng x· héi. HiÖu qu¶ kinh tÕ ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua so s¸nh gi÷a c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh víi chi phÝ bá ra. HiÖu qu¶ kinh doanh lµ ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh nh÷ng lîi Ých ®¹t ®îc tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, hiÖu qu¶ kinh doanh chÝnh lµ hiÖu qu¶ lao ®éng x· héi ®îc x¸c ®Þnh b»ng viÖc so s¸nh gi÷a lîng lao ®éng h÷u Ých cuèi cïng thu ®îc víi hao phÝ lao ®éng x· héi. Nh vËy ®øng trªn c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau ngêi ta cã thÓ cã quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ kh¸c nhau. Tuy nhiªn trong lÜnh vùc qu¶n lý khi gi¶i quyÕt 13 vÊn ®Ò hiÖu qu¶ cÇn ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých tríc m¾t víi lîi Ých l©u dµi, gi÷a lîi Ých trung ¬ng víi lîi Ých ®Þa ph¬ng, gi÷a lîi Ých c¸ nh©n, lîi Ých tËp thÓ víi lîi Ých quèc gia. 1.2. HiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. HiÖn nay ë níc ta kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ cã vai trß ngµy cµng quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× vËy, NghÞ QuyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII nhÊn m¹nh:" Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Më réng thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng ®· qua chÕ biÕn s©u, t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ dÞch vô..."( V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VIII- Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia - 1996) V× vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó tham gia ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, th©m nhËp thÞ trêng níc ngoµi. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹I quèc tÕ cßn lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña viÖc thùc hiÖn quy luËt tiÕt kiÖm. Kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong t¸i s¶n xuÊt x· héi. Khi s¶n xuÊt c¸c hµng ho¸ ®Ó xuÊt khÈu, c¸c quèc gia bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. C¸c tû lÖ trao ®æi ( mua b¸n ) ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸ c¶ quèc tÕ. Møc gi¸ vµ t¬ng quan cña nã kh¸c víi gi¸ trong néi bé cña níc xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, s¶n phÈm nhËp khÈu tham gia vµo lu th«ng hµng ho¸ trong níc vµ tham gia vµo qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, thùc tÕ kh«ng t¸i s¶n xuÊt t¹i níc ®ã. Kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung b»ng c¸ch lµm ®a d¹ng ho¸ hoÆc lµm t¨ng khèi lîng gi¸ trÞ sö dông cho nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ mÆt kh¸c lµm t¨ng thu nhËp quèc d©n nhê tranh thñ ®îc lîi thÕ so s¸nh trong trao ®æi ®èi víi níc ngoµi, t¹o thªm tÝch luü cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt trong níc, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n trong níc. Víi ®Æc thï cña kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ho¹t ®éng kinh doanh nµy phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, m«i trêng v¨n ho¸ cña c¸c t¸c nh©n níc ngoµi. V× vËy, khi thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nµy 14 cÇn ph¶i xem xÐt tæng quan c¸c t¸c nh©n ¶nh hëng ®Õn nã ®Ó cã c¸c ph¬ng ph¸p lµm viÖc vµ gi¶i quyÕt c«ng viÖc tèi u, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh nµy ngµy cµng ph¸t triÓn phï hîp víi xu thÕ chung cña thêi ®¹i vµ ®Þnh híng cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. XÐt vÒ mÆt lý luËn, néi dung c¬ b¶n cña hiÖu qu¶ kinh tÕ trong kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ lµ gãp phÇn ®¾c lùc thóc ®Èy nhanh n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ t¨ng thu nhËp quèc d©n cã thÓ sö dông, qua ®ã t¹o thªm nguån tÝch lòy cho s¶n xuÊt vµ n©ng cao møc sèng trong níc. 2. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ 2.1 C¸c quan ®iÓm c¬ b¶n trong viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp cã liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau, do ®ã khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cÇn qu¸n triÖt nh÷ng quan ®iÓm sau: - B¶o ®¶m thèng nhÊt gi÷a nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ nhiÖm vô kinh doanh trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®Æc ®iÓm cña níc ta lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cho nªn ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t tõ môc tiªu chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña §¶ng vµ Nhµ níc. Nã thÓ hiÖn tríc hÕt c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp nhµ níc ph¶i thùc hiÖn c¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh hoÆc c¸c ®¬n hµng nhµ níc giao hoÆc c¸c hîp ®ång kinh tÕ nhµ níc ký kÕt víi c¸c doanh nghiÖp v× ®ã lµ nhu cÇu, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c©n ®èi nÒn kinh tÕ quèc d©n, nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ vµ chÝnh trÞ nhµ níc giao cho doanh nghiÖp ®ßi hái doanh nghiÖp tríc hÕt viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i híng tíi ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ, cña thÞ trêng trong níc, lîi Ých quèc gia. - B¶o ®¶m sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých c¸ nh©n, lîi Ých tËp thÓ víi lîi Ých x· héi Quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. tríc hÕt nh»m ®¸p øng b¶o ®¶m lîi Ých c¸ nh©n, tËp thÓ ngêi lao ®éng nhng 15 còng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ g©y tæn th¬ng ®Õn lîi Ých quèc gia mµ cÇn ph¶i g¾n chÆt lîi Ých quèc gia khi n©ng cao lîi Ých c¸ nh©n, lîi Ých tËp thÓ. §ång thêi còng kh«ng v× lîi Ých x· héi mµ lµm tæn th¬ng ®Õn lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých c¸ nh©n ngêi lao ®éng. - B¶o ®¶m tÝnh toµn diÖn vµ hÖ thèng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh Quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cÇn ph¶i xuÊt ph¸t vµ b¶o ®¶m yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt cña ngµnh, cña ®Þa ph¬ng vµ c¬ së. Trong tõng ®¬n vÞ c¬ së khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cÇn ph¶i xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c mèi quan hÖ qua l¹i, t¸c ®éng cña c¸c tæ chøc , lÜnh vùc trong mét hÖ thèng theo nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh. - B¶o ®¶m tÝnh thùc tiÔn trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái khi ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu, biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cÇn ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi cña ngµnh, cña ®Þa ph¬ng vµ nh÷ng kh¶ n¨ng thùc tÕ cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. Cã nh vËy c¸c chØ tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®Ò ra míi cã c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn ®Ó thùc hiÖn. - Ph¶i c¨n cø vµo kÕt qu¶ cuèi cïng c¶ vÒ gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh mét mÆt cÇn ph¶i c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm ®· tiªu thô, mÆt kh¸c ph¶i c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ra, sè lîng s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm ®Ó x¸c ®Þnh chØ tiªu hiÖu qu¶ vÒ mÆt hiÖn vËt. 2.2 C¸c mèi quan hÖ kinh tÕ chñ yÕu cÇn ph¶i gi¶i quyÕt khi n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ mét chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp, cã liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp do ®ã chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ chñ yÕu sau ®©y: 16 - Mèi quan hÖ gi÷a c¸c hµng ho¸ tiªu thô trªn thÞ trêng víi hµng ho¸ s¶n xuÊt ra vµ tæng s¶n lîng.Trong ®ã ph¶i t¨ng tèc ®é tiªu thô hµng ho¸ trªn thÞ trêng, gi¶m hµng ho¸ tån kho, b¸n thµnh phÈm, s¶n phÈm dë dang. - Mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng kÕt qu¶ lao ®éng sèng vµ chi phÝ chi ra ®Óduy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng.Trong ®ã tèc ®é t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng ph¶i nhanh h¬n tèc ®é t¨ng l¬ng b×nh qu©n vµ t¨ng tiÒn c«ng lao ®éng. - Mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ t¨ng c¸c nguån chi phÝ ®Ó ®¹t kÕt qu¶ ®ã. Trong ®ã t¨ng kÕt qu¶ ph¶i nhanh h¬n t¨ng chi phÝ. - Mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ t¨ng chi phÝ sö dông tµi s¶n lu ®éng ®Ó ®¹t kÕt qu¶ ®ã. Trong ®ã tèc ®é t¨ng kÕt qu¶ nhanh h¬n chi phÝ tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó ®¹t kÕt qu¶ ®ã. - Mèi quan hÖ gi÷a t¨ng vèn ®Çu t vµ t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt míi.Trong ®ã tèc ®é t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt míi nhanh h¬n tèc ®é t¨ng vèn ®Çu t ®Ó ®¹t t¨ng n¨ng lùc míi. 3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Khi xem xÐt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i dùa vµo hÖ thèng tiªu chuÈn sau: - Doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng nhng ph¶i tu©n thñ sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc. - Ph¶i kÕt hîp hµi hoµ ba lîi Ých kinh tÕ: c¸ nh©n, tËp thÓ, nhµ níc. TuyÖt ®èi kh«ng v× lîi Ých c¸ nh©n lµm tæn h¹i lîi Ých tËp thÓ. - Lîi nhuËn doanh nghiÖp kiÕm ®îc ph¶i dùa trªn c¬ së vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o c¸c quy luËt cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. - Møc thu nhËp thuÇn tuý cña doanh nghiÖp trªn lao ®éng ph¶i thêng xuyªn t¨ng lªn. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ngêi ta thêng dùa vµo nhãm chØ tiªu sau: ChØ tiªu C«ng thøc x¸c ®Þnh 17 *Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng - N¨ng xuÊt lao ®éng - KÕt qu¶ s¶n xuÊt trªn mét ®ång chi phÝ tiÒn l¬ng - Lîi nhuËn b×nh qu©n tÝnh cho mét lao ®éng *Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh - Søc s¶n xuÊt cña vèn cè ®Þnh - Søc sinh lîi cña vèn cè ®Þnh HiÖu suÊt sö dông thêi gian lµm viÖc cña m¸y mãc thiÕt bÞ * Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vènlu ®éng - Søc s¶n xuÊt cña vèn lu ®éng Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trong kú Tæng sè lao ®éng b×nh qu©n trong kú Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trong kú Tæng sè lao ®éng b×nh qu©n trong kú Lîi nhuËn trong kú Tæng sè lao ®éng b×nh qu©n trong kú Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trong kú Sè d b×nh qu©n vèn cè ®Þnh trong kú Lîi nhuËn trong kú Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú Thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña MMTB Thêi gian lµm viÖc theo thiÕt kÕ Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trong kú Vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú Lîi nhuËn trong kú Vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú 365 ngµy Sè vßng quay vèn lu ®éng Vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú Doanh thu tiªu thô ( trõ thuÕ ) - Søc sinh lîi cña vèn lu ®éng - Sè ngµy lu©n chuyÓn b×nh qu©n 1 vßng quay - HÖ sè ®¶m nhiÖm cña vèn lu ®éng * Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ tæng hîp - Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trªn tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô - Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trªn mét ®ång vèn s¶n xuÊt - Doanh lîi theo chi phÝ - Doanh lîi theo vèn s¶n xuÊt - Doanh lîi kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu thuÇn Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trong kú Tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô trong kú Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trong kú Vèn kinh doanh b×nh qu©n trong kú Lîi nhuËn trong kú Tæng chi phÝ tiªu thô vµ s¶n xuÊt trong kú Lîi nhuËn trong kú Vèn kinh doanh b×nh qu©n trong kú Lîi nhuËn trong kú Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu thuÇn C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông c¸c yÕu tè riªng lÎ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông tõng yÕu tè tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh 18 nghiÖp, c¸c chØ tiªu nµy cµng lín ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông c¸c yÕu tè cµng cao, ®ång thêi nã còng ph¶n ¸nh mét khÝa c¹nh nµo ®ã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ xuÊt nhËp khÈu . A. C¸c yÕu tè bªn ngoµi doanh nghiÖp. Mçi mét chñ thÓ ho¹t ®éng trong x· héi ®Òu chÞu sù chi phèi nhÊt ®Þnh c¸c m«i trêng bao quanh nã. §ã lµ tæng hîp c¸c yÕu tè cã t¸c ®éng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp qua l¹i lÉn nhau. ChÝnh nh÷ng nh©n tè nµy quy ®Þnh xu híng vµ tr¹ng th¸i hµnh ®éng cña chñ thÓ. Trong kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ph¶i chÞu sù chi phèi cña c¸c nh©n tè bªn trong lÉn bªn ngoµi níc. C¸c nh©n tè nµy thêng xuyªn biÕn ®æi, vµ v× vËy lµm cho hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng phøc t¹p h¬n. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ®ßi hái c¸c nhµ kinh doanh ph¶i n¾m b¾t vµ ph©n tÝch ®îc ¶nh hëng cña tõng nh©n tè c¸ biÖt t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú cô thÓ. 1. Nh©n tè kinh tÕ - x· héi trong níc. Nh©n tè kinh tÕ - x· héi trong níc cã ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ë ®©y bao gåm tr¹ng th¸i cña nÒn kinh tÕ trong níc vµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc. 1.1 Tr¹ng th¸i cña nÒn kinh tÕ trong níc. a. Dung lîng s¶n xuÊt Dung lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn sè lîng ®Çu mèi tham gia vµo s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ víi sè lîng s¶n xuÊt lín th× nã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp xuÊt khÈu trong c«ng t¸c t¹o nguån hµng, song còng trong thuËn lîi ®ã,doanh nghiÖp cã thÓ ph¶i ®¬ng ®Çu víi tÝnh c¹nh tranh cao h¬n trong viÖc t×m b¹n hµng xuÊt khÈu vµ nguy c¬ ph¸ gi¸ hµng ho¸ b¸n ra thÞ trêng thÕ giíi. 19 b.T×nh h×nh nh©n lùc. Mét níc cã nguån nh©n lùc dåi dµo lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp trong níc xóc tiÕn xuÊt nhËp khÈu c¸c mÆt hµng cã sö dông søc lao ®éng. VÒ mÆt ng¾n h¹n, nguån nh©n lùc ®îc xem nh lµ kh«ng biÕn ®æi, v× vËy chóng Ýt t¸c ®éng tíi sù biÕn ®éng cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Níc ta nguån nh©n lùc dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm sö dông nhiÒu lao ®éng nh hµng thñ c«ng mü nghÖ, may mÆc ... vµ nhËp khÈu thiÕt bÞ, m¸y mãc kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn... c. Nh©n tè c«ng nghÖ. Ngµy nay, khoa häc c«ng nghÖ t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ x· héi vµ mang l¹i nhiÒu lîi Ých, trong xuÊt nhËp khÈu nã còng mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Nhê sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng bu chÝnh viÔn th«ng,c¸c doanh nghiÖp ngo¹i th¬ng cã thÓ ®µm tho¹i trùc tiÕp víi kh¸ch hµng qua telex, fax, ®iÖn tÝn... gi¶m bít nh÷ng chi phÝ ®i l¹i, xóc tiÕn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Gióp c¸c nhµ kinh doanh n¾m b¾t c¸c th«ng tin vÒ diÔn biÕn thÞ trêng mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi. Bªn c¹nh ®ã, nhê cã xuÊt nhËp khÈu mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®îc tiÕp xóc víi c¸c thµnh tùu c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi, thay thÕ, ®æi míi c«ng nghÖ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Khoa häc c«ng nghÖ cßn t¸c ®éng tíi c¸c lÜnh vùc nh vËn t¶i hµng ho¸, c¸c kü nghÖ nghiÖp vô trong ng©n hµng... §ã còng chÝnh lµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. d. C¬ së h¹ tÇng. C¬ së h¹ tÇng tèt lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu nh»m gãp phÇn thóc®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. C¬ së h¹ tÇng bao gåm: ®êng x¸, bÕn b·i, hÖ thèng vËn t¶i, hÖ thèng th«ng tin, hÖ thèng ng©n hµng... cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. NÕu c¸c ho¹t ®éng nµy lµ hiÖn ®¹i sÏ thóc ®Èy hiÖu qu¶ xuÊt nhËp khÈu, ngîc l¹i nã sÏ k×m h·m tiÕn tr×nh xuÊt nhËp khÈu. 1.2 C¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh cña Nhµ níc. Th«ng qua viÖc ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh, Nhµ níc thiÕt lËp m«i trêng ph¸p lý nh»m ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nªn 20