Tài liệu 155 một số giải pháp hoàn thiện ql mạng lưới nhân viên bán hàng của cty tnhh cocacola vn chi nhánh phía bắc

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu Trong xu thÕ héi nhËp, ph¸t triÓn vµ c¹nh tranh gay g¾t ngµy nay mçi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i t×n ra lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh nh»m t¹o ra søc m¹nh vît tréi. Song song víi ®ã lµ viÖc ph¸t huy tèi ®a mäi nguån nh©n lùc vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. §Æc biÖt, mét nguån lùc kh¸ quan träng vµ còng ®îc coi lµ lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ nguån nh©n lùc. Thùc tÕ ®· cho thÊy doanh nghiÖp nµocã ®éi ngò nh©n lùc tèt, cã chiÕn lîc qu¶n lý nh©n lùc l©u dµi, hoµn chØnh sÏ t¹o ra ®îc søc m¹nh vît tréi. Tuy nhiªn, ®Ó lµm ®îc ®iÒu nµy th× vai trß cña qu¶n lý nguån nh©n lùc cµng trë nªn cÇn thiÕt. NhËn biÕt ®îc ý nghÜa qu¶n lý nguån nh©n lùc nªn c¸c tËp ®oµn, c«ng ty lín ®Òu ®Çu t kh«ng nhá nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng nµy. C«ng ty TNHH Coca-Cola ViÖt Nam còng n»m trong quy luËt ®ã. Tuy nhiªn, ®iÓm kh¸c biÖt lµ c«ng ty chó träng ph¸t triÓn nhÊt ®éi ngò nh©n viªn b¸n hµng. C¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý hÖ thèng nh©n viªn b¸n hµng ®îc c«ng ty bæ sung hoµn chØnh. Qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, em nhËn thÊy mét sè thµnh tùu vµ h¹n chÕ trong qu¶n lý hÖ thèng nh©n viªn b¸n hµng. Do vËy, em lùa chän ®Ò tµi: “Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý m¹ng líi nh©n viªn b¸n hµng cña c«ng ty TNHH CocaCola ViÖt Nam chi nh¸nh miÒn b¾c”. Trong b¸o c¸o ®Ò tµi gåm ba phÇn chÝnh: PhÇn 1 : Lý luËn chung vÒ nguån nh©n lùc vµ qu¶n lý nh©n lùc. PhÇn 2 : Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng ty vµ thùc tr¹ng qu¶n lý m¹ng líi nh©n viªn b¸n hµng hiÖn nay t¹i c«ng ty TNHH Coca-Cola ViÖt Nam chi nh¸nh miÒn b¾c. PhÇn 3 : Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch qu¶n lý m¹ng líi nh©n viªn b¸n hµng. §Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sôu gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o §ç Hoµng Toµn, c¸c thÇy c« trong khoa Khoa Häc Qu¶n Lý vµ phßng b¸n hµng, phßng nh©n sù c«ng ty TNHH Coca-Cola ViÖt Nam – chi nh¸nh miÒn b¾c. Do thêi gian, tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, em kÝnh mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó em cã thÓ lµm tèt h¬n n÷a. 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Hµ Néi, ngµy 10 th¸ng 04 n¨m 2004 Sinh viªn thùc hiÖn NguyÔn ThÞ Mai Yªn 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp B¶ng kª c¸c ch÷ viÕt t¾t 1.DSM_ distric sales management_ qu¶n lý b¸n hµng quËn. 2.BUM_ business unit management_ qu¶n lý khu vùc kinh doanh. 3. TNHH_ tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. 4. NNL_ nguån nh©n lùc. Ch¬ng I Lý luËn chung vÒ NNL vµ qu¶n lý nh©n lùc. 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp I. Lý luËn chung vÒ NNL 1. Kh¸i niÖm 1.1.Nguån nh©n lùc( NNL) NNL trong qu¶n lý NNL gåm tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n tham gia vµo bÊt cø ho¹t ®éng nµo cña tæ chøc, bÊt kÓ vai trß hä lµ g×; tæ chøc ë ®©y cã thÓ lín hay nhá, tham gia vµo bÊt cø lÜnh vùc nµo cña x· héi, kinh tÕ …nhng tæ chøc ®ã cã sö dông tíi con ngêi. NNL trong tæ chøc nãi chung hay doanh nghiÖp nãi riªng ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c c¸ nh©n kh¸c nhau, nhng ®îc liªn kÕt theo nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh vµ cïng híng tíi môc tiªu cuèi cïng cña tæ chøc. NNL trong tæ chøc lµ nguån lùc ®Æc biÖt vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh tíi ho¹t ®éng cña toµn bé tæ chøc. Nguån lùc nµy mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt hoµn toµn kh¸c so víi c¸c nguån lùc ®Êt ®ai, vèn, thiÕt bÞ…bëi mét ®Æc tÝnh quan träng lµ NNL quy ®Þnh vµ ®iÒu khiÓn c¸c nguån lùc ®ã. 1.2. Nh©n lùc Nguån lùc trong qu¶n trÞ NNL lµ tæng hîp c¸c mÆt thÓ lùc, trÝ lùc cña ngêi lao ®éng. ThÓ lùc ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua t×nh tr¹ng søc khoÎ, møc ®é ph¶n x¹… c¸c chØ sè vÒ thÓ lùc, søc khoÎ cña ngêi lao ®éng lµ yÕu tè ®Çu tiªn quyÕt ®Þnh tíi chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc. Do ®ã, yÕu tè nµy lµ mét trong c¸c yÕu tè ®îc xem xÐt khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh tuyÓn chän vµ tuyÓn dông nh©n viªn. Ngoµi møc ®é yªu cÇu vÒ thÓ lùc mang tÝnh c¬ b¶n vµ phæ biÕn th× tuú thuéc vµo tõng lo¹i c«ng viÖc, tõng lo¹i lao ®éng mµ yªu cÇu nµy cã thÓ lµ ®iÒu kiÖn u tiªn hay ®iÒu kiÖn phæ biÕn. TrÝ lùc lµ chØ tiªu ®Þnh tÝnh khã xÐt ®o¸n h¬n thÓ lùc. Kh¸c víi thÓ lùc, trÝ lùc thÓ hiÖn kh¶ n¨ng lµm viÖc, søc s¸ng t¹o, giao tiÕp x· héi, møc ®é nhanh nh¹y…cña ngêi lao ®éng . §Ó ®¸nh gi¸ trÝ lùc ph¶i th«ng qua mét sè phÇn tr¾c nghiÖm, thö ph¶n øng nhanh…hoÆc th«ng qua kÕt qu¶ xö lý c«ng viÖc. TrÝ lùc lµ tµi s¶n lín cña tæ chøc, nã sÏ trë thµnh søc m¹nh trong c¹nh tranh nÕu ®îc tËn dông vµ ph¸t huy ®óng dÞp, ®óng lóc hay ®óng ngêi ®óng viÖc. ChÊt lîng cña nh©n lùc ®îc thÓ hiÖn ë ngêi lao ®éng trong c¶ hai mÆt thÓ lùc vµ trÝ lùc. Trªn thùc tÕ, thÓ lùc lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt dÔ t×m kiÕm vµ ®¹t ®îc h¬n cßn ngêi lao ®éng cã trÝ lùc tèt phï hîp víi c«ng viÖc th× kh«ng ph¶i dÔ t×m kiÕm. MÆt kh¸c, do ®iÒu kiÖn c¹nh tranh m¹nh mÏ trªn thÞ trêng nªn xu híng t×m kiÕm vµ s¨n t×m nh÷ng ngêi cã trÝ lùc tèt cµng g¨y g¾t. TrÝ lùc vµ thÓ lùc bÞ ¶nh hëng vµ quyÕt ®Þnh bëi nhiÒu yÕu tè. VÒ thÓ lùc, ®ã lµ yÕu tè di truyÒn, ch¨m sãc søc khoÎ, chÕ ®é dinh dìng, ®iÒu kiÖn 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp m«i trêng…, trÝ lùc bÞ ¶nh hëng bëi gi¸o dôc, ®µo t¹o viÖc lµm, kh¶ n¨ng ®Æc biÖt, sù rÌn luyÖn…song gi÷a thÓ lùc vµ trÝ lùc cã sù t¸c ®éng qua l¹i vµ ®Òu bÞ ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè mang tÝnh x· héi. 2. Vai trß NNL 2.1. Vai trß kinh tÕ - x· héi Tõ l©u c¸c nÒn kinh tÕ m¹nh trªn thÕ giíi ®· chøng minh sù vît tréi cña m×nh nhê vµo vai trß to lín con ngêi. Tuy nhiªn, khi chØ xÐt trªn gãc ®é nh÷ng lîi Ých mang l¹i khi sö dông vµ tËn dông tè NNL th× nh÷ng ®ãng gãp ®ã còng kh¸ lín. * Khi NNL ®îc ph¸t huy tèt t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ ®¹t møc t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cao. C¸c nhµ kinh tÕ ®· chøng minh r»ng møc ph¸t triÓn tèi u ®¹t ®îc trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ tiÕn dÇn tíi toµn dông nh©n c«ng. MÆc dï NNL ë c¸c níc ph¸t triÓn cha ®¹t tíi t×nh tr¹ng toµn dông nh©n c«ng song víi møc thÊt nghiÖp thÊp nÒn kinh tÕ cña hä còng ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é cao. * NNL ë mçi níc ®Æc biÖt lµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ nguån tµi nguyªn cña chÝnh quèc gia ®ã. Th«ng qua viÖc xuÊt khÈu lao ®éng sÏ mang l¹i nguån thu nhËp ngo¹i tÖ ®ång thêi thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ ®Çu t trong ®iÒu kiÖn nh©n c«ng dåi dµo. * Sö dông vµ ph¸t huy NNL cña mçi quèc gia t¹o ®iÒu kiÖn cho x· héi cã nhiÒu cña c¶i vËt chÊt ®Ó phôc vô nhu cÇu cña chÝnh x· héi ®ã. Søc s¶n xuÊt x· héi t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Õn nay vÉn bÞ ¶nh hëng m¹nh mÏ cña NNL vµ t¹i c¸c níc ph¸t triÓn còng khã tr¸nh khái ®iÒu ®ã. * NNL ®îc sö dông tèt t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m g¸nh nÆng cho chÝnh x· héi ®ã trong viÖc trî cÊp, gióp ®ì cho nh÷ng thµnh phÇn kh«ng cã kh¶ n¨ng hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng. MÆt kh¸c NNL trong x· héi còng lµ m«i trêng thuËn lîi vµ tèt nhÊt ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng còng nh duy tr× v¨n ho¸ x· héi, v¨n ho¸ trong kinh doanh. 2.2. Vai trß trong doanh nghiÖp Kh«ng cã mét tæ chøc doanh nghiÖp nµo cã thÓ tån t¹i vµ duy tr× ho¹t ®éng cña m×nh nÕu kh«ng cã sù tham gia cña nh©n viªn hay nguån nh©n lùc chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cÇn thiÕt ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tån t¹i. * NNL trong doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®Ó doanh nghiÖp ®¹t ®îc môc tiªu cuèi cïng cña m×nh. MÆc dï lµ mét nguån lùc nhng NNL lµ mét nguån lùc 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ®Æc biÖt do ®ã nã cã tÝnh quyÕt ®Þnh tíi viÖc thùc hiÖn môc tiªu doanh nghiÖp. Trong bÊt kú mét ho¹t ®éng nµo cña doanh nghiÖp còng nh bÊt kú mét kh©u s¶n xuÊt nµo còng ®Òu cÇn cã vai trß con ngêi dï trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. V× vËy cã thÓ vÝ NNL ®èi víi doanh nghiÖp nh h¬i thë ®èi víi con ngêi vµ kh«ng mét doanh nghiÖp nµo cã thÓ tõ chèi x©y dùng nguån lùc quan träng nµy. * Kh«ng chØ ®¶m b¶o sù tån t¹i cña riªng tæ chøc, doanh nghiÖp, NNL cßn ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng phèi hîp cña tæ chøc, doanh nghiÖp víi m«i trêng bªn ngoµi vµ c¶ sù ph¸t triÓn mèi quan hÖ ®ã. Kh«ng mét tæ chøc nµo cã thÓ ho¹t ®éng ®éc lËp, tù quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn riªng rÏ cña m×nh. NÕu ®éc lËp hoµn toµn trong ho¹t ®éng tæ chøc ®ã sÏ hoµn toµn kh«ng ph¸t triÓn ®îc. Tuy nhiªn muèn ®¶m b¶o viÖc x©y dùng vµ duy tr× mèi quan hÖ víi m«i trêng bªn ngoµi th× nhÊt thiÕt ph¶i cã NNL. Nguån lùc nµy lµ yÕu tè quan träng nhÊt vµ quyÕt ®Þnh tíi mèi quan hÖ ®ã ®îc x©y dùng, duy tr× vµ ph¸t triÓn nh thÕ nµo. Do ®ã, nã ®¶m b¶o tÝnh liªn kÕt cña tæ chøc vµ phèi hîp tæ chøc víi c¸c tæ chøc kh¸c vµ víi m«i trêng. Tãm l¹i, xÐt trong gãc ®é tæ chøc hay doanh nghiÖp, NNL lµ yÕu tè then chèt, quan träng gãp phÇn ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc, doanh nghiÖp ®ã vµ ®©y lµ mét nguån lùc ®Æc biÖt kh«ng thÓ thiÕu còng nh kh«ng thÓ thay thÕ. 3. Thu hót NNL 3.1. Kh¸i niÖm Thu hót NNL lµ viÖc tæ chøc hay doanh nghiÖp sö dông c¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p nh c¸c ch¬ng tr×nh qu¶ng c¸o, c¸c h×nh thøc th¨ng tiÕn nghÒ nghiÖp c¸c biÖn ph¸p ®·i ngé vÒ ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ an toµn lao ®éng, c¸c chÝnh s¸ch ®·i ngé kh¸c ®èi víi ngêi lao ®éng khi lµm viÖc trong doanh nghiÖp hay tæ chøc ®Ó thu hót vµ tuyÓn chän nh÷ng ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é lµnh nghÒ cao ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc. Thu hót nh©n lùc lµ mét chøc n¨ng quan träng trong qu¶n lý NNL doanh nghiÖp, nã mang tÝnh t¹o nguån. Doanh nghiÖp muèn tån t¹i ph¸t triÓn th× lu«n lu«n cÇn ph¶i cã mét nguån nh©n lùc hîp lý bao gåm c¶ NNL ®ang lµm viÖc vµ NNL dù tr÷. C¸c nhµ qu¶n lý vÒ nguån lùc lu«n ph¶i n¾m ®îc c¸c th«ng tin vÒ NNL trong tæ chøc cña m×nh, cã sù ph©n tÝch theo dâi biÕn ®éng vÒ lao ®éng c¶ trong tæ chøc vµ trong thÞ trêng, tõ ®ã x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch nh»m thu hót NNL míi ®óng ®èi tîng, ®óng thêi ®iÓm vµo c¸c vÞ trÝ c«ng viÖc phï hîp trong doanh nghiÖp cña m×nh. ViÖc thu hót NNL ®îc thùc hiÖn th«ng qua qu¸ tr×nh tuyÓn dông, tuy nhiªn quyÕt ®Þnh tuyÓn dông chØ lµ bíc cuèi cïng mµ tríc ®ã cÇn thiÕt ph¶i cã sù ph©n tÝch thùc tr¹ng lao ®éng doanh nghiÖp, x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ®Ò b¹t, 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp thuyªn chuyÓn c«ng t¸c néi bé doanh nghiÖp. Thu hót NNL kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng tuú tiÖn khi doanh nghiÖp thiÕu nh©n lùc hoÆc cÇn më réng quy m« mµ lµ mét nghÖ thuËt cña nhµ qu¶n lý trong qu¶n lý NNL. ViÖc thu hót NNL cßn ®îc x©y dùng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n b¸ vÒ doanh nghiÖp, x©y dùng h×nh ¶nh doanh nghiÖp trong con m¾t ngêi lao ®éng do vËy nã nhÊt thiÕt ph¶i ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch thËn träng , cã kÕ ho¹ch vµ cã sù phèi hîp còng nh chuÈn bÞ cÇn thËn. 3.2. Ph¬ng ph¸p thu hót NNL ChÊt lîng cña qu¸ tr×nh thu hót NNL ®îc thÓ hiÖn th«ng qua chÊt lîng lµm viÖc cña nh©n viªn míi do vËy ngay tõ khi tæ chøc thu hót NNL cÇn ph¶i chó ý tíi chÊt lîng cña nguån. §iÒu nµy ®ßi hái vai trß cña nhµ qu¶n lý. Hä ph¶i cung cÊp vµ ®a ra ®îc c¸c th«ng tin vÒ doanh nghiÖp mét c¸ch trung thùc vµ hÊp dÉn. C¸c th«ng tin ®ã vÒ vÞ trÝ lµm viÖc, ®iÒu kiÖn lµm viÖc, c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng khi lµm viÖc, th«ng tin vÒ sù th¨ng tiÕn vµ ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp, møc l¬ng vµ c¸c kho¶n ®·i ngé hîp lý. Yªu cÇu cña c¸c th«ng tin nµy lµ tÝnh trung thùc vµ c¹nh tranh. Kh«ng thÓ tuú tiÖn ®a ra c¸c th«ng tin hÊp dÉn mµ kh«ng thùc tÕ hay sai lÖch sù thËt bëi c¸c th«ng tin ®a ra còng nh qu¸ tr×nh thu hót nh©n lùc lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp x©y dùng h×nh ¶nh cña m×nh trong x· héi vµ trong thÞ trêng lao ®éng. Qu¸ tr×nh thu hót NNL ®îc thùc hiÖn th«ng qua qu¸ tr×nh tuyÓn dông NNL. Nhµ qu¶n lý c¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, thùc tr¹ng sö dông NNL còng nh yªu cÇu trong t¬ng lai mµ x¸c ®Þnh c«ng viÖc cÇn tuyÓn thªm ngêi, sè lîng còng nh ®èi tîng tuyÓn. §Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c thu hót nh©n lùc cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch c«ng viÖc, thiÕt kÕ c«ng viÖc nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nguån lùc con ngêi cÇn vÒ sè lîng, chÊt lîng nh thÕ nµo vµ yªu cÇu g× ®èi víi qu¸ tr×nh thu hót. Ngoµi ra, do qu¸ tr×nh thu hót NNL ®îc thùc hiÖn th«ng qua tuyÓn dông nªn cÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c h×nh thøc tuyÓn chän phï hîp. Tuú theo tõng c«ng viÖc cô thÓ còng nh møc ®é yªu cÇu ®èi víi c«ng viÖc mµ x©y dùng kÕ ho¹ch vµ h×nh thøc tuyÓn chän hîp lý. Víi hai h×nh thøc lµ tr¾c nghiÖm vµ pháng vÊn, nhµ qu¶n lý ph¶i x¸c ®Þnh ®îc c«ng viÖc nµo, ®èi tîng nµo chØ sö dông ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm hoÆc pháng vÊn, hoÆc c¶ 2 ph¬ng ph¸p ®ã. §Æc biÖt, trong qu¸ tr×nh thu hót NNL th«ng qua tuyÓn dông cÇn lu«n lµm cho ngêi lao ®éng thÊy r»ng hä lu«n lµ mét phÇn quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ®ång thêi thÓ hiÖn thiÖn chÝ cña doanh nghiÖp. Nh»m thu hót ®îc lao ®éng cã phÈm chÊt tèt, tr×nh ®é cao phï hîp víi c«ng viÖc còng nh t¹o h×nh ¶nh tèt cña doanh nghiÖp trong con m¾t ngêi lao ®éng, nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i cho ngêi lao ®éng thÊy ®îc thiÖn chÝ cña doanh nghiÖp s½n sµng cung cÊp nh÷ng ®iÒu kiÖn lao ®éng tèt nhÊt, hîp lý nhÊt cho ngêi lao ®éng lµm viÖc, ®¶m b¶o sù th¨ng tiÕn nghÒ nghiÖp vµ c¸c chÝnh s¸ch ®·i ngé cña doanh nghiÖp ®èi víi ngêi lao ®éng. 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Trong qu¸ tr×nh thu hót NNL, nghÖ thuËt qu¶n lý cña nhµ qu¶n lý ®îc thÓ hiÖn vµ vËn dông nh»m t¹o hiÖu qu¶ cho qu¸ tr×nh nµy ®ång thêi x©y dùng mét h×nh ¶nh vÒ doanh nghiÖp trong m¾t ngêi lao ®éng. HiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh nµy nh»m mang l¹i cho doanh nghiÖp nguån lùc vÒ con ngêi chÊt lîng cao ®¸p øng c¸c yªu cÇu c«ng viÖc. 3.3. ý nghÜa thu hót NNL Thu hót NNL tèt mang l¹i lîi Ých cho x· héi cho doanh nghiÖp vµ cho ngêi lao ®éng khi tiÕn hµnh c«ng t¸c thu hót NNL thµnh c«ng ®ång thêi cßn kh¼ng ®Þnh ®îc nghÖ thuËt cña nhµ qu¶n lý trong qu¶n lý con ngêi. * §èi víi x· héi: Thùc tr¹ng thÊt nghiÖp lµ mét nçi lo cña tÊt c¶ c¸c quèc gia dï ®· ph¸t triÓn hay ®ang ph¸t triÓn. ViÖc thu hót NNL cña c¸c doanh nghiÖp ®ãng gãp quan träng lµm gi¶m mèi lo nµy. Hµng n¨m khi c¸c doanh nghiÖp tæ chøc thu hót NNL còng cã nghÜa t¹o c¬ héi viÖc lµm cho ngêi lao ®éng , tõ ®ã lµm gi¶m søc Ðp thÊt nghiÖp trªn thÞ trêng. MÆt kh¸c c¸c yªu cÇu c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh thu hót NNL còng cung cÊp cho x· héi c¸c tiªu chÝ nh»m ®µo t¹o lao ®éng cho s¸t víi thùc tÕ vµ ®óng träng t©m träng ®iÓm. Nh vËy, khi mét tæ chøc tiÕn hµnh thu hót NNL ®ång thêi ®· cung cÊp nh÷ng tÝn hiÖu cho ®µo t¹o lao ®éng. C«ng t¸c thu hót NNL cña c¸c doanh nghiÖp gãp phÇn vµo viÖc t¹o c¬ héi viÖc lµm vµ hoµn thiÖn ®µo t¹o ngêi lao ®éng. §iÒu nµy cã vai trß to lín gãp phÇn gi¶m søc Ðp cña sù thÊt nghiÖp vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng cña nhµ níc. * §èi víi doanh nghiÖp: Thu hót NNL gióp cho doanh nghiÖp lu«n gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò t¹o nguån nh©n lùc, ®¶m b¶o ®îc mét NNL hîp lý, cÇn thiÕt nh»m c©n b»ng sù biÕn ®éng vÒ NNL trong doanh nghiÖp do vÒ hu, chuyÓn c«ng t¸c, më réng s¶n xuÊt, sa th¶i do vi ph¹m kû luËt lao ®éng….MÆt kh¸c, nguån nh©n lùc nµy l¹i lµ nguån lùc lu«n cã chÊt lîng cao, ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc nªn t¹o ra sù thay thÕ tèt h¬n, n©ng cao chÊt lîng ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp. Ngoµi ra, c«ng t¸c thu hót NNL tèt còng x©y dùng ®îc mét h×nh ¶nh vÒ doanh nghiÖp trong con m¾t ngêi lao ®éng , gãp phÇn qu¶ng b¸ cho doanh nghiÖp. Th«ng qua thu hót NNL, doanh nghiÖp x©y dùng ®îc mét h×nh ¶nh tèt vÒ m×nh trªn thÞ trêng vµ cung cÊp thªm c¸c th«ng tin cho thÞ trêng. * §èi víi ngêi lao ®éng: Th«ng qua qu¸ tr×nh thu hót NNL cña doanh nghiÖp, ngêi lao ®éng cã c¬ héi tiÕp xóc víi c«ng viÖc vµ chøng tá kh¶ n¨ng lµm viÖc cña b¶n th©n. Khi 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cã c¬ héi viÖc lµm nµy, hä sÏ s½n sµng lao ®éng víi tÊt c¶ n¨ng lùc cña b¶n th©n, cèng hiÕn cho c«ng viÖc, cho doanh nghiÖp. §ång thêi, hä còng cã t©m lý tù tin, tho¶i m¸i khi lµm viÖc v× ®îc bæ nhiÖm vµo vÞ trÝ phï hîp víi kh¶ n¨ng, kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é ®µo t¹o cña m×nh, qua ®ã hä thÊy ®îc vai trß quan träng cña m×nh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, ®èi víi nh÷ng ngêi lao ®éng cò trong doanh nghiÖp sÏ c¶m nhËn ®îc sù c¹nh tranh trong c«ng viÖc. Hä thÊy r»ng doanh nghiÖp cã mét ch¬ng tr×nh thu hót nh©n lùc tèt tøc lµ hä c¶m nhËn ®îc cÇn thùc sù cè g¾ng nÕu kh«ng muèn bÞ lo¹i bá. ChÝnh v× vËy, nã t¹o ®éng lùc lµm viÖc tèt h¬n. Qua ®ã, cã thÓ thÊy mét ch¬ng tr×nh thu hót nguån nh©n lùc hiÖu qu¶ sÏ gãp phÇn t¹o ra ®éng lùc lµm viÖc m¹nh mÏ cho c¶ nh©n viªn cò vµ øng viªn míi tróng tuyÓn vµo doanh nghiÖp. 4. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc 4.1. Kh¸i niÖm: Cã nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ dµo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL: * §µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL: Lµ mét lo¹i ho¹t ®éng cã tæ chøc, ®îc ®iÒu khiÓn trong mét thêi gian x¸c ®Þnh vµ nh»m ®em ®Õn sù thay ®æi nh©n c¸ch. Cã 3 lo¹i ho¹t ®éng kh¸c nhau theo ®Þnh nghÜa nµy lµ ®µo t¹o , gi¸o dôc, ph¸t triÓn . * §µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL: lµ tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng häc tËp do tæ chøc tiÕn hµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh nh»m t¹o ra sù thay ®æi trong hµnh vi nghÒ nghiÖp cña ngêi lao ®éng. Còng cã kh¸i niÖm cho r»ng ®µo t¹o ®îc dµnh cho nh÷ng nh©n viªn cÊp díi, cßn ph¸t triÓn ®Ó cho nh©n viªn cÊp cao vµ sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn thÓ hiÖn ë chç ®µo t¹o tró träng vµ c¸c kÜ n¨ng tay ch©n cßn ph¸t triÓn chó träng vµo c¸c kÜ n¨ng giao tiÕp, gia quyÕt ®inh…Tuy nhiªn trong thùc tÕ, tr×nh ®é lµnh nghÒ cña ngêi lao ®éng ngµy cµng cao, viÖc ¸p dông c¸c trang bÞ c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn t¹i vµo s¶n xuÊt kinh doanh lµm cho sù ph©n biÖt gi÷a lao ®éng ch©n tay vµ lao ®éng trÝ ãc ngµy cµng gi¶m, do ®ã kh¸i niÖm ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn cã thÓ dïng trung ®èi víi c¶ hai lo¹i lao ®éng nµy. Tuy cã c¸c kh¸i niÖm kh¸c nhau song nh×n chung ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL t¹o ra sù thay ®æi vÒ chÊt ®èi víi ngêi lao ®éng, thÓ hiÖn ë sù thay ®æi hµnh vi trong lao ®éng theo híng tr×nh ®é chuyªn m«n ngµy cµng n©ng cao sau khi hoµn thµnh c¸c kho¸ ®µo t¹o. Ngêi lao ®éng sÏ c¶m thÊy tho¶i m¸i vµ tù tin víi c«ng viÖc cña m×nh tõ ®ã n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ kh¶ n¨ng cèng hiÕn hÕt m×nh cho c«ng viÖc. 9 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 4.2. C¸c h×nh thøc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL §µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL lµ mét chøc n¨ng quan träng trong qu¶n lý NNL. NÕu ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn ®óng h×nh thøc , ph¬ng ph¸p, ®èi tîng sÏ gãp phÇn gióp nh©n viªn thùc hiÖn c«ng viÖc dÔ dµng h¬n, chuÈn bÞ ®éi ngò c¸n bé kÕ cËn cã tr×nh ®é ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc vµ tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vÒ ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp cho ngêi lao ®éng. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL cã rÊt nhiÒu c¸ch thøc ph©n lo¹i kh¸c nhau. 4.2.1. Theo ®Þnh híng néi dung ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn cã ®µo t¹o ®Þnh híng doanh nghiÖp vµ ®µo t¹o ®Þnh híng c«ng viÖc. * §µo t¹o ®Þnh híng c«ng viÖc lµ h×nh thøc ®µo t¹o vÒ kü n¨ng thùc hiÖn mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh, nh©n viªn cã thÓ sö dông kü n¨ng nµy ®Ó lµm viÖc trong nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c nhau. * §µo t¹o ®Þnh híng doanh nghiÖp lµ h×nh thøc ®µo t¹o vÒ kü n¨ng, c¸ch thøc, ph¬ng ph¸p lµm viÖc ®iÓn h×nh trong doanh nghiÖp. Khi ngêi lao ®éng chuyÓn sang lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp kh¸c th× kÜ n¨ng ®ã kh«ng sö dông ®îc. 4.2.2. Theo môc ®Ých néi dung ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn: cã c¸c h×nh thøc nh ®µo t¹o híng dÉn c«ng viÖc cho nh©n viªn, ®µo t¹o huÊn luyÖn kü n¨ng , ®µo t¹o kÜ thuËt an toµn lao ®éng…trong ®ã: * §µo t¹o, híng dÉn cho nh©n viªn nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin, kiÕn thøc míi vµ c¸c chØ dÉn cho nh©n viªn míi vÒ c«ng viÖc vµ doanh nghiÖp, gióp nh©n viªn mau chãng thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn, c¸ch thøc lµm viÖc trong doanh nghiÖp míi. * §µo t¹o huÊn luyÖn kü n¨ng nh»m n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ chuyªn m«n kü thuËt cho ngêi lao ®éng ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu lao ®éng. * §µo t¹o kÜ thuËt vÒ an toµn lao ®éng lµ c¸ch thøc ®µo t¹o híng dÉn ngêi lao ®éng c¸ch thøc thùc hiÖn c«ng viÖc an toµn, ng¨n ngõa tai n¹n lao ®éng. 4.2.3. Theo c¸ch thøc tæ chøc, cã c¸c h×nh thøc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh: §µo t¹o chÝnh quy, t¹i chøc, líp c¹nh xÝ nghiÖp, kÌm cÆp t¹i chç. * §µo t¹o chÝnh quy lµ h×nh thøc ngêi lao ®éng tho¸t ly khái c¸c c«ng viÖc hµng ngµy t¹i doanh nghiÖp, tham gia c¸c kho¸ ®µo t¹o tæ chøc t¹i c¸c ®Þa ®iÓm mµ doanh nghiÖp ®· liªn hÖ tríc. H×nh thøc ®µo t¹o nµy thêng cã chÊt l- 10 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp îng cao h¬n h¼n c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o kh¸c tuy nhiªn sè lîng ngêi lao ®éng tham gia l¹i Ýt. * §µo t¹o t¹i chøc lµ h×nh thøc ngêi lao ®éng võa ®i häc võa tham gia lµm viÖc, h×nh thøc ®µo t¹o nµy thêng cã chÊt lîng thÊp h¬n nhng l¹i cã nhiÒu ngêi lao ®éng tham gia. * Líp c¹nh xÝ nghiÖp thêng ¸p dông ®Ó ®µo t¹o nh©n viªn míi, ë ®©y ngêi lao ®éng sÏ ®îc phæ biÕn nh÷ng lÝ thuyÕt cÇn thiÕt sau ®ã sÏ ®îc tham gia thùc hµnh ngay t¹i c¸c ph©n xëng trong doanh nghiÖp. H×nh thøc ®µo t¹o nµy rÊt hiÖu qu¶, thêi gian ®µo t¹o ng¾n chi phÝ thÊp. * KÌm cÆp t¹i chç lµ h×nh thøc ®µo t¹o theo kiÓu võa lµm võa häc, ngêi cã tr×nh ®é lµnh nghÒ cao gióp ngêi míi vµo nghÒ hoÆc ngêi cã tr×nh ®é thÊp. Qu¸ tr×nh ®µo t¹o ®îc diÔn ra ngay t¹i n¬i lµm viÖc, tuy nhiªn h×nh thøc nµy ®«i khi cã nhîc ®iÓm do häc viªn häc c¶ thãi quen xÊu cña ngêi dËy. 4.2.4. Theo ®èi tîng häc viªn, cã c¸c h×nh thøc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL nh ®µo t¹o míi vµ ®µo t¹o l¹i * §µo t¹o míi lµ h×nh thøc ®µo t¹o ¸p dông ®èi víi nh÷ng lao ®éng phæ th«ng cha cã tr×nh ®é chuyªn m«n dï ngêi lao ®éng cã thÓ míi lÇn ®Çu ®i lµm hoÆc ®· lµm viÖc nhng cha cã kÜ n¨ng thùc hiÖn c«ng viÖc. * §µo t¹o l¹i lµ h×nh thøc ®µo t¹o ¸p dông ®èi víi nh÷ng lao ®éng ®· cã kü n¨ng tr×nh ®é lµnh nghÒ nhng cÇn thay ®æi do yªu cÇu c«ng viÖc. 4.3. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL §µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Do ®ã cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c h×nh thøc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn trong doanh nghiÖp. Cã hai h×nh thøc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL: §¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh vµ ®¸nh gi¸ ®Þnh lîng. 4.3.1. §¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh. §¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh lµ sù ®¸nh gi¸ nh÷ng thay ®æi cña häc viªn vÒ c¸c mÆt nh häc thuéc, hµnh vi thay ®æi vµ môc tiªu. * Häc thuéc kiÓm tra c¸c nh©n viªn tham dù kho¸ ®µo t¹o xem häc ®· n¾m v÷ng c¸c nguyªn t¾c kÜ n¨ng cña kho¸ häc cha. 11 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp * Hµnh vi thay ®æi lµ viÖc nghiªn cøu xem hµnh vi cña nh©n viªn cã thay ®æi khi thùc hiÖn c«ng viÖc sau kho¸ ®µo t¹o kh«ng. * Môc tiªu lµ vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña kho¸ ®µo t¹o, xem xÐt häc viªn cã ®¹t ®îc c¸c môc tiªu cña kho¸ ®µo t¹o kh«ng, dï cho häc viªn ®ã cã häc thuéc c¸c kÜ n¨ng cÇn thiÕt, hµnh vi thay ®æi tÝch cùc nhng cuèi cïng vÉn kh«ng ®¹t ®îc c¸c môc tiªu cña kho¸ ®µo t¹o, n¨ng suÊt lµm viÖc kh«ng t¨ng th× vÉn kh«ng ®¹t hiÖu qu¶. 4.3.2. §¸nh gi¸ ®Þnh lîng §¸nh gi¸ ®Þnh lîng hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL lµ viÖc doanh nghiÖp tiÕn hµnh so s¸nh, ph©n tÝch chi phÝ vµ lîi Ých do hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn mang l¹i. * Chi phÝ cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL bao gåm: -Chi phÝ cho c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt c¬ b¶n nh trang bÞ kü thuËt, tµi liÖu híng dÉn gi¶ng d¹y.... - Chi phÝ cho ®éi ngò gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý. - TiÒn l¬ng tr¶ cho nh©n viªn trong thêi gian ®i häc. - Mét sè c¸c kho¶n chi kh¸c. * Lîi Ých cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL -N¨ng suÊt lao ®éng t¨ng. -Thêi gian gi¶i quyÕt c«ng viÖc gi¶m. - Sè ngêi lao ®éng lµm c«ng viÖc ®ã gi¶m nªn tiÒn l¬ng t¨ng lªn. - Sè tiÒn hay gi¸ trÞ cña nh÷ng kho¶n lîi Ých khi cã ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn lµ tÊt c¶ c¸c kho¶n tiÕt kiÖm ®îc khi so s¸nh víi tríc vµ sau khi cã ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL. 5. Duy tr× nguån nh©n lùc 5.1.Kh¸i niÖm Duy tr× nguån nh©n lùc lµ viÖc doanh nghiÖp hay tæ chøc dïng c¸c biÖn ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch (b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, an toµn lao ®éng vµ b¶o hiÓm lao ®éng), c¸c chÕ ®é ®·i ngé (l¬ng, thëng, nghØ ng¬i, th¨ng tiÕn nghÒ nghiÖp) vµ c¸c nghÖ thuËt qu¶n lý kh¸c nh»m khuyÕn khÝch nh©n viªn lµm 12 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp viÖc, g¾n kÕt víi doanh nghiÖp v× môc ®Ých ph¸t triÓn chung cña doanh nghiÖp. Duy tr× nguån nh©n lùc phô thuéc vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ nghÖ thuËt qu¶n lý cña nhµ qu¶n lý. Hai ®iÒu kiÖn nµy quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ còng lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó duy tr× nguån nh©n lùc. 5.2. Ph¬ng ph¸p duy tr× nguån nh©n lùc Muèn duy tr× nguån nh©n lùc cÇn ph¶i x©y dùng mèi quan hÖ kÝch thÝch, ®éng viªn nh©n viªn vµ t¹o mèi liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a nh©n viªn víi doanh nghiÖp. Muèn vËy cÇn ph¶i hiÓu ®îc ®éng lùc lµm viÖc vµ nhu cÇu nh©n viªn. §èi víi nguån nh©n lùc, cã hai lo¹i lîi Ých lµ lîi Ých vËt chÊt vµ lîi Ých tinh thÇn. Lîi Ých lµ møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña con ngêi trong mét ®iÒu kiÖn cô thÓ, lîi Ých t¹o ra ®éng lùc cho con ngêi lao ®éng, møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cµng cao th× ®éng lùc t¹o ra cµng lín. Nh vËy lîi Ých lµ ®éng lùc trùc tiÕp thóc ®Èy ngêi lao ®éng lµm viÖc víi hiÖu qu¶ cao, do ®ã ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý cÇn quan t©m tíi lîi Ých cña ngêi lao ®éng. Lîi Ých t¹o ra ®éng lùc trong lao ®éng, song trong thùc tÕ ®éng lùc ®îc t¹o ra ë møc ®é nµo, b»ng c¸ch nµo, ®iÒu ®ã phô thuéc vµo c¬ chÕ cô thÓ ®Ó sö dông nã nh lµ mét nh©n tè cho sù ph¸t triÓn. §Ó thùc hiÖn viÖc duy tr× nguån nh©n lùc cã thÓ cã hai bé phËn nhá h¬n ®ã lµ kÝch thÝch ®éng viªn vµ duy tr× ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ tèt ®Ñp trong doanh nghiÖp. Hai nhãm nµy cã mèi quan hÖ biÖn chøng bæ sung cho nhau vµ t¸c ®éng tíi nhau. KÝch thÝch vµ ®éng viªn nh©n viªn lµm viÖc lµ biÖn ph¸p sö dông kÕt hîp c¶ lîi Ých vËt chÊt, tinh thÇn vµ lµ biÖn ph¸p ®îc c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m sö dông nhiÒu nhÊt. §Ó ®éng viªn, kÝch thÝch nh©n viªn lµm viÖc cã thÓ lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho ngêi lao ®éng tiÕn hµnh c«ng viÖc nh trang thiÕt bÞ lµm viÖc, b¶o hé lao ®éng ... , thùc hiÖn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch nh BHXH, BHYT, kÞp thêi khen thëng vµ cã c¸c chÕ ®é l¬ng, thëng phï hîp víi nh©n viªn ... Chøc n¨ng thø hai lµ t¹o ra c¸c mèi quan hÖ tèt ®Ñp trong doanh nghiÖp. §iÒu nµy nh»m t¹o ra bÇu kh«ng khÝ tèt ®Ñp, th©n thiÖn trong doanh nghiÖp, g¾n kÕt nh©n viªn víi doanh nghiÖp cña m×nh. Nã ®ßi hái nghÖ thuËt cña nhµ qu¶n lý trong giao tiÕp víi nh©n viªn, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ... Mèi quan hÖ tèt ®Ñp ph¶i ®îc x©y dùng tõ c¶ hai híng: gi÷a ngêi lao ®éng víi nhau vµ gi÷a ngêi lao ®éng víi doanh nghiÖp. §ång thêi, nhµ qu¶n lý còng cÇn x©y dùng niÒm tù hµo vÒ doanh nghiÖp trong lßng ngêi lao ®éng, t¹o cho hä t©m lý thùc sù c¶m thÊy h·nh diÖn v× lµ mét thµnh viªn doanh nghiÖp. Nh vËy, hä sÏ cèng hiÕn vµ g¾n bã víi doanh nghiÖp m¹nh mÏ h¬n. 13 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 5.3. ý nghÜa duy tr× nguån nh©n lùc Duy tr× nguån nh©n lùc cã ý nghÜa to lín víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt trong c¬ chÕ thÞ trêng c¹nh tranh khèc liÖt.  Trªn thùc tÕ, ngêi lao ®éng cã n¨ng lùc, cã kh¶ n¨ng sÏ dÔ dµng di chuyÓn tõ doanh nghiÖp nµy sang doanh nghiÖp kh¸c cã møc u ®·i h¬n. Do vËy, nÕu doanh nghiÖp kh«ng cã biÖn ph¸p ®Ó duy tr× nguån nh©n lùc sÏ dÔ dµng l©m vµo hiÖn tîng “ ch¶y m¸u chÊt x¸m” ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.  NÕu doanh nghiÖp kh«ng cã biÖn ph¸p duy tr× nguån nh©n lùc tèt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho ho¹t ®éng cña m×nh. V× hÖ thèng nh©n viªn lµm viÖc l©u n¨m dµy kinh nghiÖm, g¾n bã víi doanh nghiÖp lµ mét nguån lùc to lín mµ doanh nghiÖp cã thÓ tËn dông t¹o lîi thÕ cho m×nh.  Duy tr× nguån nh©n lùc tèt còng lµ mét minh chøng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra su«n sÎ vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. ChØ cã nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng tèt míi cã kh¶ n¨ng duy tr× nguån nh©n lùc vµ ®iÒu nµy còng gãp phÇn t¹o dùng h×nh ¶nh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. II. Lý luËn chung vÒ qu¶n lý nguån nh©n lùc 1. Kh¸i niÖm 1.1.Qu¶n lý Cã nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ qu¶n lý c¸c tæ chøc:  Qu¶n lý lµ nghÖ thuËt ®¹t môc ®Ých th«ng qua nç lùc cña nh÷ng ngêi kh¸c.  Qu¶n lý lµ sù t¸c ®éng cña tæ chøc, cã híng ®Ých cña chñ thÓ qu¶n lý lªn ®èi tîng qu¶n lý vµ kh¸ch thÓ qu¶n lý nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt c¸c tiÒm n¨ng, c¬ héi cña tæ chøc ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®Æt ra trong ®iÒu kiÖn biÕn ®éng cña m«i trêng.  Qu¶n lý lµ c«ng t¸c phèi hîp c¸c nguån lùc nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc ®Ých cña tæ chøc. 14 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp  Qu¶n lý lµ viÖc ®¹t tíi môc ®Ých cña tæ chøc mét c¸ch cã kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ th«ng qua qóa tr×nh lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc, l·nh ®¹o vµ kiÓm tra c¸c nguån lùc cña tæ chøc. Tuy nhiªn, ®Þnh nghÜa sau vÒ qu¶n lý ®îc sö dông kh¸ réng r·i: Qu¶n lý tæ chøc lµ qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc, l·nh ®¹o, kiÓm tra c¸c nguån lùc vµ ho¹t ®éng cña tæ chøc víi kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cao trong ®iÒu kiÖn m«i trêng lu«n biÕn ®éng. C¸c d¹ng qu¶n lý ®îc chia ra: - Qu¶n lý giíi v« sinh: nhµ, ruéng ®Êt ... - Qu¶n lý giíi sinh vËt: vËt nu«i, c©y trång - Qu¶n lý x· héi loµi ngêi: nhµ níc, doanh nghiÖp, gia ®×nh ... Tuy nhiªn, tÊt c¶ c¸c d¹ng nµy ®Òu cã mét sè ®Æc ®iÓm chung c¬ b¶n ®Ó kh¼ng ®Þnh qu¶n lý lµ mét tiÕn tr×nh n¨ng ®éng. - HÖ qu¶n lý ®Ó duy tr× qu¶n lý gåm hai ph©n hÖ: Chñ thÓ qu¶n lý vµ ®èi tîng qu¶n lý. Chñ thÓ qu¶n lý lµ t¸c nh©n t¹o ra c¸c ®éng lùc qu¶n lý cßn ®èi tîng qu¶n lý tiÕp nhËn c¸c t¸c ®éng cña chñ thÓ qu¶n lý. - Cã mét tËp hîp môc ®Ých thèng nhÊt cho c¶ chñ thÓ vµ ®èi tîng qu¶n lý. §¹t môc ®Ých theo c¸ch tèt nhÊt trong hoµn c¶nh m«i trêng lu«n biÕn ®éng vµ nguån lùc h¹n chÕ lµ lý do tån t¹i qu¶n lý vµ lµ c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh c¸c t¸c ®éng qu¶n lý cña chñ thÓ qu¶n lý. - Qu¶n lý bao giê còng liªn quan ®Õn viÖc trao ®æi th«ng tin nhiÒu chiÒu. Qu¶n lý lµ mét qóa tr×nh th«ng tin. Chñ thÓ qu¶n lý ph¶i liªn tôc thu thËp d÷ liÖu vÒ m«i trêng vµ hÖ thèng, tiÕn hµnh chän läc th«ng tin, xö lý th«ng tin, b¶o qu¶n th«ng tin, truyÒn tin vµ ra quyÕt ®Þnh. Cßn ®èi tîng qu¶n lý ph¶i tiÕp c¸c t¸c ®éng qu¶n lý cña chñ thÓ cïng c¸c ®¶m b¶o vËt chÊt kh¸c ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh. - Qu¶n lý bao giê còng cã kh¶ n¨ng thÝch nghi. §øng tríc nh÷ng thay ®æi cña ®èi tîng qu¶n lý còng nh m«i trêng c¶ vÒ qui m« vµ ®é phøc t¹p, chñ thÓ qu¶n lý kh«ng chÞu bã tay mµ vÉn cã thÓ tiÕp tôc qu¶n lý cã hiÖu qu¶ th«ng qua viÖc ®iÒu chØnh, ®æi míi c¬ cÊu, ph¬ng ph¸p, c«ng cô vµ ho¹t ®éng cña m×nh. 1.2 Qu¶n lý nguån nh©n lùc 15 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Qu¶n lý nguån nh©n lùc liªn quan ®Õn con ngêi vµ nh÷ng nh©n tè x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi tæ chøc sö dông con ngêi ®ã. Qu¶n lý nguån nh©n lùc ®¶m b¶o cho tæ chøc cã nh÷ng nh©n lùc cã kü n¨ng, ®îc s¾p xÕp vµo nh÷ng vÞ trÝ phï hîp theo ®ßi hái c«ng viÖc trong tæ chøc. V× vËy, qu¶n lý nguån nh©n lùc lµ mét qóa tr×nh tuyÓn mé, lùa chän, duy tr× ph¸t triÓn vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cã lîi cho nguån nh©n lùc trong mét tæ chøc nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®· ®Æt ra cña tæ chøc ®ã. Bªn c¹nh kh¸i niÖm qu¶n lý nguån nh©n lùc th× kh¸i niÖm vÒ qu¶n trÞ nguån nh©n lùc còng ®îc sö dông trong doanh nghiÖp. Qu¶n trÞ nguån nh©n lùc còng cã nhiÒu ®Þnh nghÜa song mang tÝnh t¬ng ®ång víi qu¶n lý nguån nh©n lùc, vÝ dô nh theo th¹c sü NguyÔn H÷u Th©n, qu¶n trÞ nguån nh©n lùc lµ viÖc ho¹ch ®Þnh, tuyÓn mé, tuyÓn chän, duy tr×, ph¸t triÓn, sö dông, ®éng viªn vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tµi nguyªn nh©n sù th«ng qua tæ chøc, nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cña tæ chøc. 2.Néi dung qu¶n lý nguån nh©n lùc Qu¶n lý nguån nh©n lùc bao gåm nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau:  LËp chiÕn lîc nguån nh©n lùc : lµ qu¸ tr×nh thiÕt lËp hoÆc lùa chän chiÕn lîc nguån nh©n lùc vµ c¸c ch¬ng tr×nh hoÆc c¸c nguån lùc ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc ®· ®Ò ra.  §Þnh biªn: Lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña c¸c nhµ qu¶n lý, bao gåm c¸c ho¹t ®éng tuyÓn mé, lùa chän, hoµ nhËp vµ lu chuyÓn nguån nh©n lùc trong tæ chøc.  Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc : Bao gåm viÖc ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc, ®µo t¹o båi dìng vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp cho nguån nh©n lùc.  Tr¶ c«ng cho ngêi lao ®éng: liªn quan ®Õn c¸c kho¶n l¬ng bæng vµ ®·i ngé, chØ mäi phÇn thëng mµ mét c¸ nh©n nhËn ®îc ®Ó ®æi lÊy søc lao ®éng cña m×nh 2.1.ChiÕn lîc nguån nh©n lùc 2.1.1.Kh¸i niÖm ChiÕn lîc nguån nh©n lùc còng lµ lËp kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc. Theo gi¸o tr×nh qu¶n trÞ nh©n lùc kÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc lµ qu¸ tr×nh mµ th«ng qua nã c¸c doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®îc ®Çy ®ñ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng ngêi lµm viÖc phï hîp víi yªu cÇu c«ng viÖc. KÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc lµ 16 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu vÒ nguån nh©n lùc trong t¬ng lai vµ v× vËy ®îc x©y dùng song song víi c¸c kÕ ho¹ch kh¸c vµ tham gia vµo mäi giai ®o¹n s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh×n chung c¸c s¸ch ®a ra kh¸i niÖm chiÕn lîc nguån nh©n lùc gièng nhau ®Òu lµ kÕ ho¹ch lùa chän vµ theo dâi ®Ó ®¶m b¶o thu hót vµ sö dông con ngêi cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o tæ chøc ph¶i ®óng sè ngêi thuéc ®óng kiÓu vµo ®óng thêi ®iÓm. 2.1.2.Vai trß LËp chiÕn lîc nguån nh©n lùc ®ãng vai trß quan träng trong qu¶n lý nguån nh©n lùc cña mét tæ chøc, theo gi¸o tr×nh khoa häc qu¶n lý tËp II th× vai trß cña nã lµ: KhuyÕn khÝch c¸c hµnh vi qu¶n lý mang tÝnh chñ ®éng ®ãn ®Çu h¬n lµ bÞ ®éng ph¶n øng. Ngêi qu¶n lý ph¶i xem xÐt chiÕn lîc cña tæ chøc m×nh sÏ ph¸t triÓn ®Õn ®©u vµ sÏ ph¶i sö dông nguån nh©n lùc nh thÕ nµo ®Ó ®¹t môc tiªu cña tæ chøc. Gióp tæ chøc ph¸t triÓn môc tiªu chiÕn lîc ®ã, theo ®uæi mét chiÕn lîc nguån nh©n lùc nhÊt ®Þnh ®Ó thuª thªm hay sa th¶i bít, ®µo t¹o l¹i tay nghÒ kü n¨ng cho phï hîp. Gióp tæ chøc kiÓm tra cã tÝnh phª ph¸n vµ quyÕt ®Þnh xem c¸c ho¹t ®éng, c¸c ch¬ng tr×nh trong tæ chøc cã nªn tiÕp tôc hay kh«ng? Gióp x¸c ®Þnh ®îc c¸c c¬ héi vµ c¸c h¹n chÕ cña nguån nh©n lùc, kho¶ng c¸ch gi÷a hoµn c¶nh hiÖn t¹i vµ viÔn c¶nh t¬ng lai vÒ nguån nh©n lùc cña tæ chøc. KhuyÕn khÝch sù tham gia cña c¸c nhµ nh©n lùc trùc tuyÕn. Gióp tæ chøc t¹o ra triÓn väng tèt ®Ñp, t¨ng trëng nhanh, uy tÝn cao vµ t¨ng cêng hîp t¸c víi c¸c tæ chøc kh¸c. Gi¸o tr×nh khoa häc qu¶n lý II ®· ®Ò cËp ®Õn vai trß cña lËp chiÕn lîc nguån nh©n lùc díi gãc ®é vai trß ®èi víi qu¶n lý nguån nh©n lùc. Cßn ë c¸c s¸ch kh¸c nh gi¸o tr×nh qu¶n trÞ nh©n lùc l¹i ®Ò cËp ®Õn vai trß cña kÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc ®èi víi tæ chøc nãi chung. 2.1.3.C¸c bíc lËp chiÕn lîc nguån nh©n lùc Bíc 1: Tõ sø mÖnh vµ môc tiªu chiÕn lîc cña tæ chøc mµ x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn lîc nguån nh©n lùc ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn môc tiªu chung. 17 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Bíc 2: Ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng cña m«i trêng qua viÖc ph©n tÝch mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn m«i trêng cña tæ chøc: TÝnh ®a d¹ng cña lùc lîng lao ®éng, ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cung lao ®éng trªn thÞ trêng, ph©n tÝch c¸c luËt vÒ lao ®éng. Tõ ®ã sÏ rót ra ®îc ®©u lµ c¬ héi, ®©u lµ ®e do¹ cña m«i trêng ®èi víi tæ chøc. Bíc 3: Ph©n tÝch nguån nh©n lùc vµ hÖ thèng qu¶n lý nguån nh©n lùc cña tæ chøc: Ph©n tÝch c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña nguån nh©n lùc; ph©n tÝch mèi liªn hÖ gi÷a nh©n lùc, c¸ch ph©n chia, bè trÝ s¾p xÕp c«ng viÖc; ph©n tÝch c¸c ®éng c¬ ho¹t ®éng, n¨ng suÊt lao ®éng cña nh©n lùc trong tæ chøc; ph©n tÝch m«i trêng lµm viÖc; ph©n tÝch ho¹t ®éng qu¶n lý cña tæ chøc. Sau ®ã rót ra ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu cña nguån nh©n lùc vµ qu¶n lý nguån nh©n lùc. Bíc 4: Ph©n tÝch chiÕn lîc tæng thÓ, bé phËn ®Ó x¸c ®Þnh cÇu vÒ nguån nh©n lùc, sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi qu¶n lý nguån nh©n lùc. Bíc 5: §¸nh gi¸ l¹i môc tiªu cña chiÕn lîc ®Ó xem xÐt tÝnh phï hîp, thùc tiÔn. Bíc 6: H×nh thµnh chiÕn lîc nguån nh©n lùc. Qua c¸c bíc trªn mét tæ chøc sÏ lËp ®îc chiÕn lîc nguån nh©n lùc cña m×nh. V× chiÕn lîc lµ kÕ ho¹ch tæng qu¸t híng tíi môc tiªu tæng thÓ nªn c¸c ph¬ng thøc tiÕn hµnh môc tiªu chiÕn lùc nguån nh©n lùc mang tÝnh ®Þnh tÝnh. V× vËy, c¸c bíc cña kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc gåm: Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc hiÖn cã. Dù ®o¸n nhu cÇu nguån nh©n lùc. Dù ®o¸n cung nguån nh©n lùc. C©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu nguån nh©n lùc. X©y dùng c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn. 2.2.§Þnh biªn 2.2.1. TuyÓn mé  Kh¸i niÖm ViÖc tuyÓn dông ®îc nh÷ng c«ng nh©n viªn lµnh nghÒ, tµi n¨ng vµ say sa víi c«ng viÖc lµ mét bé phËn quan träng cña HRM. Giai ®o¹n tuyÓn dông ®ßi hái ph¶i chiªu mé, sµng läc, tuyÓn chän vµ s¾p xÕp nh©n sù. ViÖc gi÷ ch©n 18 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nh÷ng c¸ nh©n cã n¨ng lùc còng quan träng ®èi víi bÊt cø mét tæ chøc nµo. NÕu nh nh÷ng c¸ nh©n ®· ®îc tuyÓn chän thêng xuyªn rêi bá c«ng tuyÓn chän, th× lu«n ph¶i t×m kiÕm ngêi míi, mét c«ng viÖc tèn nhiÒu thêi gian vµ tiÒn b¹c. Ngîc l¹i, ®èi ngîc víi viÖc gi÷ ch©n lµ viÖc chÊm døt hîp ®ång, mét c«ng viÖc khã víi bÊt cø nhµ qu¶n lý nµo. V× vËy c«ng t¸c tuyÓn dông lµ c«ng t¸c quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng nguån nh©n lùc cña mét tæ chøc. Theo gi¸o tr×nh khoa häc qu¶n lý II th× tuyÓn mé lµ mét tiÕn tr×nh nh»m thu hót nh÷ng ngêi cã kh¶ n¨ng tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau ®Õn nép ®¬n vµ t×m viÖc lµm. C¸c s¸ch kh¸c còng ®Òu ®Þnh nghÜa tuyÓn mé lµ qu¸ tr×nh thu hót nh©n lùc.  Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu ®Æc ®iÓm cña c«ng viÖc tuyÓn mé §Ó cã hiÖu qu¶, qu¸ tr×nh tuyÓn mé nªn theo s¸t c¸c chiÕn lîc vµ c¸c kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc. §Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ, c¸c nç lùc tuyÓn mé chØ nªn tËp trung vµo nh÷ng ngêi nép ®¬n xin viÖc cã nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n tèi thiÓu. C¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n nµy ph¶i ®îc x¸c ®Þnh nhê vµo kü thuËt ph©n tÝch x¸c ®Þnh yªu cÇu ®Æc ®iÓm c«ng viÖc cÇn tuyÓn mé. ViÖc ph©n tÝch c«ng viÖc hiÖu qu¶ ®¶m b¶o th«ng tin cÇn dïng cho mäi ®¬n vÞ trong bé phËn qu¶n trÞ nh©n lùc. Cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c«ng viÖc, vµ mçi s¸ch kh¸c nhau ®a ra c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nhau. Theo cuèn qu¶n trÞ häc c¨n b¶n cã hai ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c«ng viÖc ®îc sö dông réng r·i lµ ph©n tÝch c«ng viÖc vÒ chøc n¨ng vµ phiÕu c©u hái ph©n tÝch vÞ trÝ Ph©n tÝch c«ng viÖc vÒ chøc n¨ng cung cÊp mét b¶n m« t¶ c¸c c«ng viÖc, cã thÓ lµm c¬ së ®Ó ph©n lo¹i chóng, cã thÓ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ®Þnh møc. Ph©n tÝch c«ng viÖc vÒ chøc n¨ng tËp trung vµo bèn khÝa c¹nh cña c«ng viÖc c¸ nh©n: Ba khÝa c¹nh ®Çu liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña c«ng viÖc cßn khÝa c¹nh thø t th× liªn quan ®Õn kÕt qu¶ c«ng viÖc. Ngêi c«ng nh©n lµm ®èi víi c¸c d÷ liÖu, con ngêi vµ c¸c c«ng viÖc. Ngêi c«ng nh©n sÏ sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p vµ kü thuËt nµo. Ngêi c«ng nh©n sö dông nh÷ng m¸y mãc, c«ng cô vµ nh÷ng trang thiÕt bÞ nµo. nµo. Ngêi c«ng nh©n sÏ lµm ra nh÷ng vËt liÖu, s¶n phÈm, chñ ®Ò hay dÞch vô PhiÕu c©u hái ph©n tÝch vÞ trÝ tËp trung vµo hµnh vi thùc tÕ cña c¸ nh©n trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã. Ph¬ng ph¸p phiÕu c©u hái ph©n tÝch vÞ trÝ cè g¾ng nhËn d¹ng s¸u khÝa c¹nh sau: 19 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Nh÷ng nguån th«ng tin quan träng ®èi víi viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc. ViÖc xö lý th«ng tin vµ ra quyÕt ®Þnh quan träng ®èi víi viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc. Ho¹t ®éng ch©n tay vµ sù khÐo lÐo trong c«ng viÖc. Quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n cÇn thiÕt cho c«ng viÖc. Nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm viÖc ch©n tay vµ nh÷ng ph¶n øng cña c¸ nh©n ®èi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã. Nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c cña c«ng viÖc, nh lÞch tiÕn ®é c«ng t¸c vµ tr¸ch nhiÖm c«ng t¸c. Ph©n tÝch c«ng viÖc vÒ chøc n¨ng vµ phiÕu c©u hái ph©n tÝch vÞ trÝ chång chÐo nhau kh¸c nhiÒu. ThÕ nhng ph©n tÝch c«ng viÖc vÒ chøc n¨ng cßn xem xÐt thªm nh÷ng ph¶n øng t©m lý cña c«ng nh©n viªn ®èi víi nh÷ng yªu cÇu cña c«ng viÖc vµ bèi c¶nh. Cßn nhiÒu ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ngoµi hai ph¬ng ph¸p trªn, mçi ph¬ng ph¸p ®Òu cè g¾ng nhËn d¹ng nh÷ng ho¹t ®éng lao ®éng vµ c¸c kÕt qu¶. C¸c tæ chøc cÇn kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c«ng viÖc kh¸c nhau vµ lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tæ chøc m×nh.  Nguån tuyÓn mé C¸c nguån tuyÓn mé cña mét tæ chøc nh sau: Ngoµi c¸c gi¶i ph¸p chÝnh lµ tuyÓn mé thªm nh©n lùc, tríc khi tuyÓn mé tæ chøc cã thÓ sö dông nhiÒu gi¶i ph¸p kh¸c nhau ®Ó kh¾c phôc nh÷ng c«ng viÖc cßn thiÕu nh©n lùc nh: Giê phô tréi (lµm thªm giê), hîp ®ång gia c«ng (ký hîp ®ång gia c«ng víi tæ chøc kh¸c ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc cho m×nh), thuª nh©n lùc cña c¸c tæ chøc kh¸c, thuª tuyÓn nh©n lùc t¹m thêi. Nguån néi bé: Thêng díi h×nh thøc th¨ng tiÕn hoÆc lu chuyÓn nh©n lùc. §©y lµ gi¶i ph¸p Ýt tèn kÐm h¬n so víi tuyÓn mé tõ bªn ngoµi vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho thóc ®Èy ®éng c¬ ho¹t ®éng cña nguån nh©n lùc trong tæ chøc. Tuy nhiªn tuyÓn tõ nguån nµy kh«ng kÝch thÝch ®æi míi. Nguån bªn ngoµi: Cã rÊt nhiÒu nguån tuyÓn mé tõ bªn ngoµi: B¹n bÌ hoÆc ngêi th©n quen cña nh©n lùc ®ang ho¹t ®éng; nh©n viªn cò cña tæ chøc; tuyÓn mé tõ c¸c trêng ®¹i häc, cao ®¼ng; tuyÓn mé tõ nh÷ng ngêi kh¸ch hµng cña tæ chøc; tuyÓn mé tõ nh÷ng nguån kh¸c qua qu¶ng c¸o trªn truyÒn h×nh, b¸o chÝ hoÆc th«ng qua c¸c tæ chøc lµm dÞch vô tuyÓn mé… 20