Lêi më ®Çu
I. Lý do chän ®Ò tµi:
TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ cã ý nghÜa quan träng trong ®êi sèng
kinh tÕ x· héi. Nã t¸c ®éng lín ®Õn viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn
®êi sèng x· héi. V× vËy díi mäi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, tiÒn l¬ng vµ viÖc ¸p
dông c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh sù hiÖu qu¶ cña c¸c
ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. NÕu h×nh thøc tr¶ l¬ng hîp lý sÏ t¹o ®éng lùc
cho ngêi lao ®éng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm vËt liÖu, gi¶m chi phÝ.
Ngîc l¹i h×nh thøc tr¶ l¬ng kh«ng hîp lý sÏ khiÕn hä kh«ng tho· m·n vÒ tiÒn
l¬ng hä nhËn ®îc. Do ®ã hä sÏ kh«ng nhiÖt huyÕt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt, kh«ng
tiÕt kiÖm vËt t, lµm tæn thÊt chi phÝ, g©y ¶nh hëng xÊu ®Õn s¶n xuÊt kinh
doanh.
ë níc ta h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm vµ h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi
gian ®ang ®îc ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp. Tuy vËy c¸c h×nh thøc
tr¶ l¬ng lu«n ph¶i lu«n kÌm theo mét sã ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh ®Ó cã thÓ tr¶ l¬ng
mét c¸ch hîp lý, ®óng ®¾n vµ cã hiÖu qu¶. V× vËy chóng ta cÇn ph¶i hoµn
thiÖn c¸c h×nh thøc ®ã th× míi ph¸t huy t¸c dông cña tiÒn l¬ng, nÕu kh«ng sÏ
t¸c dông xÊu ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t sinh m©u thuÉn vÒ lîi
Ých gi÷a ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng, lµm suy gi¶m ®éng lùc lao
®éng vµ sù s¸ng t¹o cña hä. Do ®ã vÊn ®Ò lùa chän mét h×nh thøc tr¶ l¬ng hîp
lý, tr¶ l¬ng lao ®éng võa ®óng c«ng søc hä bá ra, l¹i võa ®¶m b¶o ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ vai trß to lín cña tiÒn l¬ng, do ®ã sau mét thêi gian thøc tËp t¹i C«ng ty Ph¸t TriÓn H¹ TÇng Khu
C«ng NghÖ Cao Hoµ L¹c, víi sù híng dÉn tËn t×nh cña C« gi¸o Ph¹m ThÞ
H¹nh Nh©n cïng c¸c C¸n bé c«ng nh©n viªn lµm viÖc t¹i C«ng ty Ph¸t
triÓn h¹ tÇng em ®· nghiªn cøu ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l¬ng t¹i C«ng
ty Ph¸t TriÓn H¹ TÇng Khu C«ng NghÖ Cao Hoµ L¹c” nh»m ®a ra mét sè gi¶i
ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l¬ng cña C«ng ty.
II. Môc ®Ých nghiªn cøu.
C¸c doanh nghiÖp lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng hîp lý cã thÓ tiÕt kiÖm ®îc
chi phÝ tiÒn l¬ng mµ vÉn kÝch thÝch ®îc ngêi lao ®éng, khi tiÒn l¬ng ®îc tr¶
hîp lý sÏ t¹o ®éng lùc cho ngêi lao ®éng lµm viÖc tèt h¬n vµ gi¸ trÞ thÆng d do
lao ®éng cña hä ®em l¹i lµ v« cïng to lín. V× vËy kh«ng ngõng hoµn thiÖn
c«ng t¸c tr¶ l¬ng lµ yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi mçi doanh nghiÖp.
Víi nhËn thøc ®ã ®Ò tµi: Hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l¬ng t¹i C«ng ty Ph¸t
TriÓn TÇng Khu C«ng NghÖ Cao Hoµ L¹c nh»m môc ®Ých sau:
VÒ lý thuyÕt: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ tiÒn l¬ng.
VÒ thùc tiÔn: ¸p dông lý thuyÕt ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c«ng t¸c tr¶ l¬ng
cña C«ng ty Ph¸t TriÓn H¹ TÇng ®a ra gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶
l¬ng t¹i C«ng ty.
21
III. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
§å ¸n ®· ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p nh biÓu b¶ng, thèng kª, tæng hîp, ph©n
tÝch lµm râ c«ng t¸c tr¶ l¬ng t¹i C«ng ty Ph¸t triÓn h¹ tÇng vµ sö dông sè liÖu trong
b¶ng tæng kÕt t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cuèi n¨m, c¸c sè liÖu trong tæng hîp
cña phßng tæ chøc hµnh, phßng kÕ to¸n, KÕ ho¹ch phßng kü thuËt cña C«ng ty Ph¸t
TriÓn H¹ TÇng.
Víi môc ®Ých nh vËy §å ¸n sÏ bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau:
PhÇn I : C¬ së lý luËn vÒ c«ng t¸c tr¶ l¬ng.
PhÇn II : Ph©n tÝch thùc tr¹ng c«ng t¸c tr¶ l¬ng t¹i C«ng ty Ph¸t triÓn h¹
tÇng khu c«ng nghÖ cao Hoµ L¹c.
PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l¬ng t¹i C«ng ty Ph¸t
triÓn h¹ tÇng khu c«ng nghÖ cao Hoµ L¹c.
22
PHAÀN I
CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ COÂNG TAÙC TRAÛ LÖÔNG
1.1 Khaùi nieäm tieàn löông:
Trong thöïc teá, khaùi nieäm vaø cô caáu tieàn löông raát ña daïng ôû caùc nöôùc treân theá
giôùi. Tieàn löông coù theå coù nhieàu teân goïi khaùc nhau nhö tieàøn coâng, tieàn löông, thuø lao
lao ñoäng, thu nhaäp lao ñoäng...
ÔÛ Phaùp, söï traû coâng hieåu laø tieàn löông, hoaëc löông boång cô baûn, bình thöôøng
hay toái thieåu vaø moïi thöù lôïi ích hay phuï khoaûn khaùc, ñöôïc traû tröïc tieáp hay giaùn tieáp
baèøng tieàn hay hieän vaät, maø ngöôøi söû duïng lao ñoäng traû cho ngöôøi lao ñoäng theo vieäc
laøm cuûa hoï. Coøn tieàn löông ôû Ñaøi Loan bao goàm moïi khoaûn thuø lao maø ngöôøi coâng
nhaân nhaän ñöôïc do laøm vieäc, baát luaän laø duøng tieàn löông, löông boång, phuï caáp coù
tính löông, tieàn thöôûng hoaëc duøng moïi danh nghóa khaùc ñeå traû cho ho ïtheo giôø, ngaøy
thaùng, theo saûn phaåm…
Theo toå chöùc lao ñoäng quoác teá (ILO) ñònh nghóa: tieàn löông laø söï traû coâng thu
nhaäp, baát luaän teân goïi hay caùch tính theá naøo , maø coù theå bieåu hieän baèng tieàn ñöôïc aán
ñònh baèng thoûa thuaän giöõa ngöôøi söû duïng lao ñoäng vaø ngöôøi lao ñoäng, hoaëc baèng
phaùp luaät, baèng phaùp quy quoác gia do ngöôøi söû duïng lao ñoäng phaûi traû theo hôïp
ñoàâng lao ñoäng ñöôïc vieát ra hay thoûa thuaän baèng mieäng.
ÔÛ Vieät Nam hieän nay coù söï phaân bieät caùc yeáu toá trong toång thu nhaäp cuûa ngöôøi
lao ñoäng töø coâng vieäc: tieàn löông (löông cô baûn), phuï caáp, tieàn thöôûng vaø phuùc lôïi.
Theo quan ñieåm caûi caùch tieàn löông naêm 1993: tieàn löông laø giaù caû söùc lao ñoäng,
ñöôïc hình thaønh qua söï thoûa thuaän giöõa ngöôøi söû duïng lao ñoäng vaø ngöôøi lao ñoäng
phuø hôïp vôùi quan heä cung caàu veà söùc lao ñoäng trong neàn kinh teá hò tröôøng. Tieàn
löông cuûa ngöôøi lao ñoäng do hai beân thoûa thuaän trong hôïp ñoàng lao ñoäng vaø traû theo
naêng suaát lao ñoäng, chaát löôïng vaø hieäu quaû coâng vieäc.
1.2 Baûn chaát cuûa tieàn löông:
Veà maët kinh teá: tieàn löông laø phaàn ñoáùi troïng cuûa söùc lao ñoäng maø ngöôøi lao
ñoäng ñaõ cung caáp cho ngöôøi söû duïng lao ñoäng. Qua hôïp ñoàng lao ñoäng, ngöôøi lao
ñoäng vaø ngöôøi söû duïng lao ñoäng ñaõ cam keát trao ñoåi haøng hoùa söùc lao ñoäng: ngöôøi
lao ñoäng cung caáp söùc lao ñoäng cuûa mình trong moät khoaûng thôøi gian naøo ñoù vaø seõ
ñöôïc nhaän moät khoaûn tieàn löông theo thoûa thuaän töø ngöôøi söû duïng lao ñoäng.
23
Sô ñoà 1.2: Moâ hình trao ñoåi haøng hoùa söùc lao ñoäng:
+ Thôøi gian ñaõ cung caáp vôùi cöôøng ñoä hao phí söùc lao ñoäng.
+ Trình ñoä tay ngheà ñaõ tích luõy ñöôïc
+ Tinh thaàn, ñoäng cô laøm vieäc
Ngöôøi lao
ñoäng
Söùc lao ñoäng
Traû coâng lao ñoäng
Ngöôøi söû duïng
lao ñoäng
+ Tieàn löông cô baûn
+ Phuï caáp, trôï caáp xaõ hoäi
+ Thöôûng (trích 1 phaàn lôïi nhuaän)
+ Cô hoäi thaêng tieán vaø phaùt trieån ngheà
Tieàn löông cô baûn ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû tính ñuû caùc nhu caàu veà sinh hoïc, veà
xaõ hoäi hoïc, veà ñoä phöùc taïp coâng vieäc vaø möùc ñoä tieâu hao lao ñoäng trong caùc ñieàu
kieän lao ñoäng trung bình cuûa öøng ngaønh ngheà. Tieàn löông cô baûn ñöôïc ñöôïc söû duïng
roäng raõi ôû caùc doanh ngieäp nhaø nöôùc, ôû caùc khu vöïc haønh chính söï nghieäp vaø ñöôïc
xaùc ñònh thoâng qua heä thoáng thang baûng löông do nhaø nöôùc quy ñònh. Coøn phuï caáp
löông laø tieàn traû coâng lao ñoäng ngoaøi tieàn löông cô baûn, buø ñaép theâm cho ngöôøi lao
ñoäng khi hoï phaûi laøm vieäc trong ñieàu kieän khoâng oån ñònh hoaëc khoâng thuaän lôïi maø
chöa ñöôïc tính löông cô baûn.
Veà maët xaõ hoäi : Tieàn löông laø khoaûn thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng ñeå buø ñaép
nhu caàu toái thieåu cuûa ngöôøi lao ñoäng ôû moät thôøi ñieåm kih teá – xaõ hoäi nhaát ñònh.
Khoaûn tieàn ñoù phaûi ñöôïc thoûa thuaän giöõa ngöôøi lao ñoäng vaø ngöôøi söû duïng lao ñoäng
coù tính ñeán möùc löông toái thieåu do nhaø nöôùc ban haønh. Trong ñoù, möùc löông toái
thieåu laø khoaûn tieàn löông traû cho ngöôøi lao ñoäng ôû möùc ñôn giaûn nhaát, khoâng phaûi
ñaøo taïo, ñuû ñeå taùi saûn xuaát söùc lao ñoäng cho hoï vaø moät phaàn cho gia ñình hoï. Noùi roõ
hôn, ñoù laø soá tieàn baûo ñaûm cho ngöôøi lao ñoäng naøy coù theå mua ñöôïc nhöõng tö lieäu
sinh hoaït caàn thieát ñeå taùi saûn xuaát söùc lao ñoäng cuûa baûn thaân vaø coù daønh moät phaàn
ñeå nuoi con cuõng nhö baûo hieåm luùc heát tuoåi lao ñoäng. Ngoaøi tieàn löông cô baûn,
ngöôøi lao ñoäng coøn coù phuï caáp löông, tieàn thöôûng vaø caùc loaïi phuùc lôïi. Ngaøy nay,
khi xaõ hoäi caøng phaùt trieån ôû trình ñoä cao, thì cuoäc soáng con ngöôøi ñaõ vaø ñang ñöôïc
caûi thieän roõ reät, trình ñoä vaên hoùa chuyeân moân cuûa ngöôøi lao ñoäng ñöôïc naâng cao
khoâng ngöøng, thì ngoaøi tieàn löông cô baûn, phuï caáp, thöôûng vaø phuùc lôïi, ngöôøi lao
ñoäng coøn muoán coù cô hoäi thaêng tieán trong ngheà nghieäp, ñöôïc thöïc söï kính troïng vaø
24
laøm chuû trong coâng vieäc… thì tieàn löông coøn coù yù nghóa nhö laø moät khoaûn ñaàu tö cho
ngöôøi lao ñoäng ñeå khoâng ngöøng phaùt trieån con ngöôøi moät caùch toaøn dieän.
1.3 Vai troø cuûa tieàn löông
1. Vai troø taùi saûn xuaát söùc lao ñoäng: Sau moãi quaù trình lao ñoäng saûn xuaát, söùc
lao ñoäng bò hao moøn, do ñoù phaûi coù söï buø ñaép hao phí söùc lao ñoäng ñaõ tieâu hao.
Baèng tieàn löông cuûa mình, ngöôøi lao ñoäng seõ mua saém ñöôïc moät khoái löôïng haøng
hoùa sinh hoaït vaø dòch vuï nhaát ñònh (ba goàm caùc haøng hoùa thieát yeáu nhö löông thöïc,
thöïc phaåm, aên maëc, thuoác men chöõa beänh, ñi laïi, hoïc haønh, giaû trí… vaø caùc dòch vuï
caàn thieát khaùc) baûo ñaûm cho söï taùi saûn xuaát giaûn ñôn vaø taùi saûn saûn xuaát môû roäng
söùc lao ñoäng cuûa ngöôøi lao ñoäng (ñeå nuoâi con vaø moät phaàn tích luõy).
2. Vai troø baûo hieåm cho ngöôøi lao ñoäng: Ngöôøi lao ñoäng trích moät phaàn tieàn
löông cuûa mình ñeå mua baûo hieåm xaõ hoäi vaø y teá ñeû phoøng nhöõng khi gaëp ruûi ro vaø
coù löông höu luùc veà giaø.
3. Vai troø ñieàu tieát vaø kích thích: Moãi ngaønh ngheà , moãi coâng vieäc coù tính chaát
phöùc taïp veà kyõ thuaát khaùc nhau, do ñoù ngöôøi lao ñoäng coù trình ñoä laønh ngheà cao
hôn, laøm vieäc vôùi caùc coâng vieäc phöùc taïp hôn, trong caùc dieàu kieän khoù khaên vaø naëng
nhoïc hôn thì chaéc chaén phaûi ñöôïc traû coâng cao hôn. Ñoái vôùi caùc coâng vieäc khaån caáp
vaø khoù khaên, cuõng nhö caác coâng vieäc caàn ñoäng vieân söùc lao ñoäng nhieàu hôn, nhanh
hôn thì tieàn löông vaø tieàng thöôûng coù taùc duïng kích thích coù hieäu quaû.
1.4 Nhöõng nguyeân taéc chung nhaát cuûa coâng taùc tieàn löông
Vôùi neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn hoaït ñoäng theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn
lyù vó moâ cuûa Nhaø nöôùc ñoøi hoûi khi toå chöùc cheá ñoä tieàn löông cho ngöôøi lao ñoäng caàn
thieát phaûi tuaân thuû theo nhöõng yeâu caàu coù tính nguyeân taéc sau:
Ñaûm baûo tính phuø hôïp cuûa cheá ñoä tieàn löông vôùi ñieàu kieän kinh teá ñaát nöôùc
trong töøng thôøi kyø, phaûi döïa treân ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi coù tính chieán
löôïc cuûa ñaát nöôùc. Toác ñoä taêng tieàn löông bình quaân phaûi thaáp hôn toác ñoä taêng naêng
suaát lao ñoäng, coù nhö vaäy thì môùi coù khaû naêng tích luõy taùi saûn xuaát môû roäng ñoàng
thôøi baûo ñaûm taùi saûn xuaát söùc lao ñoäng vaø khoâng ngöøng naâng cao ñôøi soáng vaät chaát
tinh thaàn cho ngöôøi lao ñoäng.
Ñaûm baûo quan heä hôïp lyù giöõa tích luyõ vaø tieâu duøng, baûo ñaûm taùc duïng kích
thích saûn xuaát, hai vaán ñeà naøy phaûi soángong ñoàng nhaát ñeå coù tyû leä thích hôïp giöõa
tích luõy vaø tieâu duøng ñoøi hoûi chuùng ta phaûi giaû quyeát ñuùng ñaén moái quan heä 3 lôïi ích
Nhaø nöôùc, taäp theå vaø caù nhaân.
25
Thöïc hieän tính nguyeân taéc phaân phoái lao ñoäng vaø hieäu quaû saûn xuaát kinh
doanh. Tieàn löông döïa treân cô sôû nguyeân taéc phaân phoái theo lao ñoäng laø tieàn löông
töông öùng vôùi soâ löôïng vaø chaát löôïng lao ñoäng maø moãi caù nhaân ñoùng goùp, phaân phoái
theo lao ñoäng chính laø thöôùc ño giaù trò lao ñoäng cuûa ngöôøi coâng nhaân vaø ñeå xaùc ñònh
phaàn ñoùng goùp cuõng nhö phaàn höôûng thuï cuûa ngöôøi lao ñoäng.
1.5 Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán tieàn coâng lao ñoäng
Caùc nhaân toá aûnh ñeán vieäc traû löông raát ña daïng, phong phuù, vaø coù theå trình baøy
theo caùc nhoùm cô sôû döôùi ñaây:
Sô ñoà 1.5 Caùc nhaân toá aûnh höôûng tôùi tieàn coâng lao ñoäng
Baûn thaân coâng vieäc
Ñoä phöùc taïp cuûa vò trí
ñaûm nhieäm
Xaõ hoäi vaø thò tröôøng
lao ñoäng
Söï phaùt trieån cuûa neàn
kinh teá xaõ hoäi
Chi phí sinh oaït
Luaät phaùp Lñ vaø löông
toái thieåu
Löông trung bình treân
thò tröôøng lao ñoäng…
Tieàn coâng hay tieàn
löông cuûa ngöôøi lao
ñoäng
Doanh nghieäp
Khaû naêng taøi chính
Hieäu quaû kinh doanh
Chính saùch tieàn löông
trong töøng gia ñoaïn
Vaên hoùa doanh nghieäp…
Baûn thaân ngöôøi lao
ñoäng
Khaû naêng hieän taïi (kieán
thöùc, tay ngheà)
Tieàm naêng caù nhaân
trong töông lai
Thaâm nieân vaø möùc ñoä
trung thaønh vôùi doanh
nghieäp
Möùc ñoä hoaøn thaønh
coâng vieäc…
1.6 Caùc cheá ñoä tieàn löông cuûa nhaø nöôùc aùp duïng cho caùc doanh nghieäp:
1.6.1 Cheá ñoä tieàn löông theo caáp baäc
Traû löông theo caáp baäc laø traû löông cho ngöôøi lao ñoäng thoâng qua chaát löôïng
coâng vieäc theå hieän möùc ñoä phöùc taïp cuûa coâng vieäc vaø trình ñoä tay ngheà cuûa coâng
nhaân. Nhaø nöôùc ban haønh tieâu chuaån caáp baäc kyõ thuaät trong ñoù xaùc ñònh ñoä phöùc taïp
cuûa coâng vieäc vaø trình ñoä tay ngheà cuûa coâng nhaân, caùc doanh nghieäp döïa treân tieâu
chuaån kyõ thuaät xaùc ñònh ñoä phöùc taïp cuûa coâng vieäc ñôn vò mình maø xaép xeáp baäc,
coâng vieäc vaø traû löông cho ngöôøi lao ñoäng.
Thang baûng löông laø baûng xaùc ñònh quan heä veà tieàn löông giöõa coâng nhaân cuøng
ngheà hoaëc nhoùm ngheà gioáng nhau theo caáp baäc cuûa hoï. Moãi baûng löông goàm moät soá
baäc löông vaø heä soá löông töông öùng, heä soá löông bieåu thò möùc ñoä phöùc taïp giöõa baäc
26
löông coâng vieäc do lao ñoäng ñôn giaûn nhaát:
Möùc löông = Heä soá löông x Möùc löông toái thieåu
1.6.2 Cheá ñoä löông chöùc danh
Laø hình thöùc traû löông cho ngöôøi lao ñoäng döïa treân chaát löôïng lao ñoäng cuûa caùc
loaïi vieân chöùc , laø cô sôû ñeå traû löông phuø hôïp vôùi trình ñoä chuyeân moân vaø chöùc danh
cuûa coâng vieäc
Ñoái töôïng aùp duïng: laø caùc caùn boä nhaân vieân trong doanh nghieäp cuõng nhö trong
cô quan haønh chính söï nghieäp vaø löïc löôïng vuõ trang khi hoï ñang ñaûm nhaän caùc chöùc
vuï trong doanh nghieäp ñoù.
Baûng löông chöùc danh: laø baûng quy ñònh caùc möùc löông cho töøng chöùc danh
coâng taùc bao goàm: chöùc vuï coâng taùc, heä soá baûng löông chöùc danh vaø soá baäc cuûa
baûng löông.
Möùc löông chöùc danh laø soá tieàn löông do Nhaø nöôùc quy ñònh ñeå traû löông cho
caùn boä coâng nhaân vieân theo chöùc danh coâng taùc trong dôn vò, möùc löông chöùc danh
cuõng ñöôïc tính töông töï nhö möùc löông caáp baäc.
LCD =(LTT * HCD) + PC
LC : möùc löông chöùc danh
LTT : möùc löông toái thieåu
HCH : heä soá löông chöùc danh
PC : phuï caáp
1.6.3 Phuï caáp vaø thu nhaäp khaùc:
Nhaø nöôùc ban haønh baåy loaïi phuï caáp löông
Phuï caáp khu vöïc: aùp duïng cho nhöõng nôi xa xoâi heûo laùnh, ñieàu kieän khoù khaên
khí haäu khaéc nghieät goàm 7 möùc {0,1 0,7} so vôùi möùc löông toái thieåu.
Phuï caáp ñoäc haïi: nguy hieåm aùp duïng vôùi caùc ngaønh ngheà, coâng vieäc laøm trong
ñieàu kieän ñoäc haïi nguy hieåm goàm boán möùc {0,1 0,4} so vôùi möùc löông toái thieåu.
Phuï caáp traùch nhieäm: goàm 3 möùc {0,1 0,3} so vôùi möùc löông toái thieåu.
Phuï caáp laøm ñeâm: Laøm ñeâm thöôøng xuyeân möùc 0,4 löông caáp baäc; Laøm ñeâm
khoâng thöôøng xuyeân möùc 0,3 löông caáp baäc.
Phuï caáp thu huùt lao ñoäng: aùp duïng cho nhöõng ngöôøi laøm ôû khu vöïc vuøng kinh teá
môùi, ñaûo xa, coù ñieàu kieän ñòa lyù, giao thoâng khoù khaên, cô sôû haï taàng chöa coù, Phuï
caáp naøy chæ ñöôïc höôûng trong thôøi gian töø 3 ñeán 5 naêm goàm 4 möùc {0,2 0,3 0,5
27
0,7} so vôùi möùc löông toái thieåu.
Phuï caáp ñaét ñoû: aùp duïng cho nhöõng nôi coù chæ soá sinh hoaït cao hôn thu nhaäp cuûa
ngöôøi lao ñoäng goàm 5 möùc {0,1 0,15 0,2 0,25 0,3} so vôùi möùc löông toái thieåu.
Phuï caáp löu ñoäng: aùp duïng cho moät soá ngaønh ngheà thöôøng xuyeân thay ñoåi ñòa
ñieåm laøm vieäc vaø nôi ôû goàm 3 möùc {0,2 0,4 0,6} so vôùi möùc löông toái thieåu. Khi
laøm theâm giôû thì giôø laøm theâm ñöôïc höôûng 150% tieàn löông so vôùi ngaøy thöôøng, laøm
theâm ngaøy leã, ngaøy chuû nhaät höôûng 200% löông cô baûn.
1.7 Quyõ tieàn löông cuûa doanh nghieäp
1.7.1 Khaùi nieäm veà quyõ tieàn löông
Quyõ tieàn löông: laø toång soá tieàn duøng ñeå traû löông cho coâng nhaân vieân chöùc do
doanh nghieäp (cô quan) quaûn lyù, söû duïng bao goàm:
Tieàn löông caáâp baäc (coøn goïi laø boä phaän tieàn löông cô baûn hay tieàn löông coá
ñònh)
Tieàn löông bieán ñoåi: bao goàm caùc khoaûn phuï caáp vaø tieàn thöôûng.
Quyõ löông baùo caùo: laø toång soá tieàn thöïc teá ñaõ chi trong ñoù nhöõng khoaûn khoâng
ñöôïc laäp trong keá hoaïch nhaên phaûi chi do nhöõng thieáu soùt trong toå chöùc saûn xuaát, toå
chöùc lao ñoäng, hoaëc do ñieàu kieän saûn xuaát khoâng bình thöôøng nhöng khi laäp keá
hoaïch chöa tính ñeán nhö tieàn löông phaûi traû cho thôøigian ngöøng vieäc, laøm laïi saûn
phaåm hoûng.
Quyõ löông theo keá hoaïch: laø toång soá tieàn löông döï tính theo löông caáp baäc vaø
caùc khoaûn phuï caáp thuoäc quyõ tieàn löông duøng ñeå traû cho coâng nhaân, vieân chöùc theo
soá löôïng vaø chaát löôïng lao ñoäng khi hoaøn thaønh keá hoaïch saûn xuaát trong ñieàu kieän
bình thöôøng.
Ñeå xaây döïng quyõ tieàn löông keá hoaïch ngöôøi ta döïa theo moät soá phöông phaùp
nhö sau:
1.7.2 Xaùc ñòch toång quyõ löông caên cöù vaøo kyø keá hoaïch lao ñoäng vaø tieàn löông
bình quaân cuûa kyø keá hoaïch
Coâng thöùc:
QL KH SKH * L bq
QLKH
: toång quyõ löông keá hoaïch
SKH
: soá lao ñoäng cuûa kyø keá hoaïch
Lbq
: löông bình quaân cuûa kyø keá hoaïch
28
1.7.3 Xaùc ñònh toång quyõ löông caên cöù vaøo ñôn giaù tieàn löông vaø nhieän vuï keá hoaïch
saûn xuaát:
Coâng thöùc
QL KH QKHi * Lñgi (ñoàng)
Lñgi
: ñôn giaù tieàn löông cuûa moät ñôn vò saûn phaåm
QLKhi
: saûn löôïng saûn xuaát kyø keá hoaïch
n
: soá maët haøng saûn xuaát
Ñeå xaùc ñònh ñôn giaù tieàn löông cuûa moät ñôn vò saûn phaåm ta coù coâng thöùc sau:
n
QLKH Tdmi * Lgi
(ñoàng)
i 1
Tñmi : ñònh möùc thôøi gian cuûa böôùc coâng vieäc
Lgi : möùc löông giôø cuûa coâng vieäc
Möùc löông giôø
Möùc löông thaùng
22 ngaøy * 8 giôø
Phöông phaùp naøy ñeå xaùc ñònh löông cuûa coâng nhaân saûn xuaát chính vaø phuï coù
ñònh möùc lao ñoäng.
1.7.4 Xaùc ñònh quyõ löông theo heä soá lao ñoäng:
Ngöôøi ta chia toåg quyõ löông keá hoaïch laøm hai loaïi: coá ñònh vaø bieán ñoåi tyû leä vôùi
saûn phaåm.
Quyõ löông khoâng thay ñoåi theo saûn löôïng:
QL KH
QL KH
QL bc
Quyõ löông thay ñoåi theo saûn löôïng:
QL KH
QL KH
* Q SLKH
Q SLbc
QLKH
: quyõ löông keá hoaïch
QLbc
: quyõ löông baùo caùo
QSLbc
: saûn löôïng kyø baùo caùo
QSLKH
: saûn löôïng kyø keá hoaïch
Toång quyõ löông chung cuûa naêm keá hoaïch ñöôïc tính ñeå laäp laäp keá hoaïch toång
chi veà tieàn löông cuûa doanh nghieäp ñöôïc xaùc ñònh:
29
QC = QKH + QPC + Qbs + QThg
QC : toång quyõ löông chung cuûa naêm keá hoaïch
QKH : toång quyõ löông tyû leä naêm keá hoaïch ñeå xaây döïng ñôn giaù tieàn löông
Qbs : quyõ tieàn löông boå xung theo keá hoaïch. Quyõ naøy ñöôïc traû cho thôøi gian
keá hoaïch khoâng tham gia saûn xuaát ñöôïc höôûng löông theo cheá ñoä quy ñònh.
QPC : Quyõ caùc khoaûn phuï caáp löông vaø caùc cheá ñoä khaùc khoâng tính vaøo ñôn
giaù tieàn löông theo quy ñònh
QThg : quyõ löông laøm theâm giôø.
1.7.5 Xaùc ñònh toång quyõ löông thöïc hieän theo keát quaû saûn xuaát kinh doanh
Cong thöùc:
QTH = (VÑG + CSXKD) + QPC + QBS + Q+TG
QTH : toång quyõ löông thöïc hieän.
VÑG
CSXKD
thöïc hieän.
: ñôn giaù tieàn löông ñöôïc doanh nghieäp duyeät.
: chæ tieâu saûn xuaát kinh doanh theo toång soá saûn phaåm haøng hoaù
1.8 Caùc phöông phaùp xaùc ñònh ñôn giaù tieàn löông
Caên cöù vaøo tính chaát, ñaëc ñieåm saûn xuaát kinh doanh, cô caáu toå chöùc vaø chæ tieâu
kinh teá gaén vôùi vieäc traû löông sao cho coù hieäu quaû nhaát, doanh nghieäp coù theå löïa
choïn nhieäm vuï naêm keá hoaïch baøng caùc chæ tieâu sau ñeå xaây döïng ñôn giaù tieàn löông.
1. Toång saûn phaåm (keå caû saûn phaåm quy ñoåi) baèng hieäïn vaät.
2. Toång doanh thu (toång doanh soá).
3. Toång thu tröø toång chi.
4. Lôïi nhuaän.
Vieäc xaùc ñònh nhieäm vuï naêm keá hoaïch theo caùc chæ tieâu neâu treân caàn phaûi baûo
ñaûm nhöõng yeâu caàu sau:
Saùt vôùi tình hình thöïc teá vaø gaén vôùi vieäc thöïc hieän nhieäm vuï saûn xuaát kinh
doanh cuûa naêm tröùc lieàn keà.
Toång saûn phaåm baèng hieän vaät ñöôïc quy ñoåi töông öùng theo phöông phaùp
xaây döïng ñònh möùc lao ñoäng treân moät ñôn vò saûn phaåm höôùng daãn taïi thoâng tö soá
14/LÑTBXH-TT ngaøy 10/4/1997 cuûa Boä lao ñoäng thöông binh xaõ hoäi.
Chæ tieâu toång doanh thu (hoaëc toång doanh soá), toång thu tröø toång chi khoâng coù
30
löông hoaëc tính theo quy ñònh taïi nghò ñònh soá 59-CP ngaøy 30/10.1996 cuûa chính
phuû, nghò ñònh soá 27/1999 ngaøy 20/4/1999 cuûa Chính phuû vaø caùc vaên baûn höôùng daãn
cuï theå vieäc thöïc hieän cuûa boä taøi chính. Chæ tieâu lôïi nhuaän keá hoaïch ñöôïc laäp treân cô
sôû keá hoaïch (toång thu tröø toång chi) vaø lôïi nhuaän thöïc hieän cuûa naêm tröôùc lieàn keà.
Caên cöù vaøo quyõ tieàn löông cuûa naêm keá hoaïch ñeå xaây döïng ñôn giaù tieàn löông
theo coâng thöùc:
Vkh = [Lñb* TLmin dn * (Hcb +Hpc) + Vvc] * 12 thaùng
Vkh
: toång quyõ löông keá hoaïch
Lñb
: toång soá lao ñoäng ñònh bieân
TLmin dn : möùc löông toái thieåu cuûa doanh nghieäp löïa choïn trong khung quy
……….ñònh
Hcb : heä soá löông caáp baäc coâng vieäc bình quaân
Hpc : heä soá caùc khoaûn phuï caáp löông bình quaân ñöôïc tính trong ñôn giaù ………
tieàn löông.
Vc : Quyõ tieàn löông cuûa boä maùy giaùn tieáp maø soá lao ñoäng naøy chöa
…tính trong ñònh möùc lao ñoäng toång hôïp.
.....
Sau khi xaùc ñònh ñöôïc toång quyõ löông vaø chæ tieâu nhieäm vuï naêm keá hoaïch saûn
xuaát kinh doanh, ñôn giaù tieàn löông cuûa doanh nghieäp ñöôïc xaây döïng theo 4 phöông
phaùp sau:
1.8.1 Ñôn giaù tieàn löông tính treân ñôn vò saûn phaåm
ÖÙng vôùi chæ tieâu keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh toång saûn phaåm hieän vaät:
VÑG = VG * TSP
VÑG : ñôn giaù tieàn löông (ñoàng/ñôn vò hieän vaät)
TSP
: möùc lao ñoäng cuûa 1 ñôn vò saûn phaåm
VG
: tieàn löông ñöôïc tính treân cô sôû caáp baäc coâng vieäc bình quaân vaø
möùc löông toái thieåu cuûa doanh nghieäp.
Nhaän xeùt:
Öu ñieåm cuûa phöông phaùp tính ñôn giaù tieàn löông naøy laø: gaén chi phí tieàn löông
cuûa doanh nghieäp vôùi hieäu suaát söû duïng lao ñoäng. Phaûn aùnh chính xaùc chi phí veà söùc
lao ñoäng cho moãi ñôn vò saûn phaåm.
Nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp laø chæ tính ñöôïc ñôn giaù naøy trong ñieàu kieän chæ
saûn xuaát moät loaïi saûn phaåm dòch vuï, hoaëc nhöõng saûn phaåm dòch vuï khaùc nhau nhöng
31
coù theå quy veà moät loaïi saûn phaåm thoâng nhaát.
32
1.8.2 Ñôn giaù tieàn löông tính treân doanh thu
Loaïi ñôn giaù tieàn löông naøy öùng vôùi chæ tieâu keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh laø
doanh thu, quyõ löông thay ñoåi theo saûn löôïng.
VDG
Q KH
DTKH
VÑG : ñôn giaù tieàn löông
QKH : toång quyõ löông naêm keá hoaïch
DTKH
: toång doanh thu keá hoaïch
Nhaän xeùt:
Öu ñieåm: Ñôn giaù tieàn löông loaïi naøy phaûn aùnh keát quaû cuoái cuøng cuûa quaù trình
saûn xuaát kinh doanh. Coù theå so saùnh, ñaùnh giaù hieäu quaû söû duïng lao ñoäng giöõa caùc
doanh nghieäp khaùc nhau.
Nhöôïc ñieåm: Chòu aûnh höôûng cuûa giaù thò tröôøng, do ñoù coù theå phaûn aùnh khoâng
ñuùng hieäu quaû söû duïng lao ñoäng. Doanh thu chöa phaûi laø hieäu quaû cuoái cuøng neân
neân ñôn giaù naøy chöa phaûn aùnh ñaày ñuû muïc ñích, ñoäng cô cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö.
1.8.3 Ñôn giaù tieàn löông tính treân hieäu soá giöõa doanh thu vaø chi phí khoâng keå
löông
Coâng thöùc:
V§G
Q KH
DTKH CFKH
VÑG
: ñôn giaù tieàn löông
QKH
: toång quyõ löông naêm keá hoaïch
DTKH
: toång doanh thu keá hoaïch khoâng keå löông
CFKH
: toång chi phí keá hoach khoâng keå löông
*Nhaän xeùt:
Öu ñieåm cuûa phöông phaùp laø phaûn aùnh ñöôïc keát quaû cuûa quaù trình saûn xuaát kinh
doanh cuûa doanh nghieäp, phaûn aùnh tyû troïng tieàn löông trong giaù trò môùi ñöôïc taïo ra
cuûa doanh nghieäp (löông vaø lôïi nhuaän) töø ñoù coù theå dieàu chænh huø hôïp.
Nhöôïc ñieåm: khoâng phaûi doanh nghieäp naøo cuõng quaûn lyù vaø xaùc ñònh ñöôïc chi
phí, do ñoù loaïi ñôn giaù naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng vôùi caùc doanh nghieäp quaûn lyù ñöôïc
toång doanh thu vaø toång chi phí.
33
1.8.4 Ñôn giaù tieàn löông tính treân lôïi nhuaän
Phöông phaùp naøy töông öùng vôùi chæ tieâu keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh ñöôïc
choïn laø lôïi nhuaän, thöôøng aùp duïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp quaûn lyù ñöôïc toång thu,
toång chi vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän keá hoaïch saùt vôùi thöïc teá thöïc hieän. Coâng thöùc xaùc
ñònh:
Vkh
Pkh
Vñg
Vñg
: Ñôn giaù tieàn löông (Ñôïn vò tính ñoàng/1000ñ)
Vkh
: Toång quyõ tieàn löông naêm keá hoaïch
Pkh: Lôïi nhuaän keá hoaïch
1.9 Caùc hình thöùc traû löông:
1.9.1 Hình thöùc traû löông theo thôøi gian
Laø hình thöùc traû löông maø tieàn löông cuûa ngöôøi lao ñoäng ñöôïc xaùc ñònh theo
trình ñoä kyõ thuaät nghieäp vuï, chöùc vuï vaø theo thôøi gian laøm vieäc cuûa ngöôøi lao ñoäng.
Ñoái töôïng aùp duïng: chuû yeáu ñoái vôùi caùc nhaân vieân, vieân chöùc hoaëc nhöõng coâng
nhaân laøm nhöõng coâng vieäc khoâng xaùc ñònh ñöôïc ñònh möùc lao ñoäng hay nhöõng coâng
vieäc yeâu caàu chaát löôïng cao.
a- Hình thöùc traû löông theo thôøi gian giaûn ñôn
* Löông thaùng: laø tieàn löông traû coá ñònh haøng thaùng cho ngöôøi lao ñoäng, aùp
duïng cho caùc vieân chöùc trong khu vöïc nhaø nöôùc.
Lth = Lcb,cd*thaùng
Lth
Lcb,cd
: löông thôøi gian traû theo thaùng
: löông caáp baäc, chöùc danh traû theo thaùng
* Löông ngaøy: laø tieàn löông traû cho ngöôøi lao ñoäng trong moät ngaøy laøm vieäc, aùp
duïng trong caùc doanh nghieäp coù toå chaám coâng vaø haïch toaùn ngaøy coâng cuï theå hoaëc
thueâ lao ñoäng ngaén haïn theo ngaøy.
L ng
L cb,cd
22
* Ttt
Lng
: löông thôøi gian traû theo ngaøy
Lcb,cd
Ttt
: löông caáp baäc chöùc danh traû theo thaùng
: soá ngaøy laøm vieäc thöùc trong thaùng
* Löông giôø:
34
L giôø
L cb ,cd
* Ttt
176
Lgiôø
Lcb,cd
: löông thôøi gian traû theo giôø
: löông caáp baäc, chöùc danh traû theo thaùng
Ttt
176
: soá giôø laøm vieäc thöïc teá trong ngaøy
: soá giôø laøm vieäc trong thaùng theo quy ñònh (22ngaøy*8giôø)
Hình thöùc traû löông naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng trong caùc doanh nghieäp coù thueâ
lao ñoäng ngaén haïn theo giôø.
b- Hình thöùc traû löông thôøi gian coù thöôûng:
Traû löông thôøi gian coù thöôûng laø hình thöùc traû löông döïa treân söï keát hôïp giöõa traû
löông theo thôøi gian giaûn ñôn vôùi hình thöùc traû löông coù thöôûng. Khi ñaït ñöôïc nhöõng
chæ tieâu veà soá löôïng hoaëc chaát löôïng quy ñònh, löông thöôûng ñöôïc tính theo tyû leäâ%
cuûa löông chính, hình thöùc traû löông naøy chuû yeáu aùp duïng ñoái vôùi coâng nhaân phuï
laøm coâng laøm coâng vieäc phuïc vuï nhö coâng nhaân söûa chöõa, ñieàu chænh thieát bò…
Ngoaøi ra coøn aùp duïng vôùi nhöõng coâng nhaân chính laøm vieäc ôû nhöõng khaâu saûn xuaát
coù trình ñoä cô khí hoùa cao, töï ñoäng hoùa hoaëc nhöõng coâng vieäc tuyeät ñoái phaûi ñaûm
baûo chaát löôïng. Tieàn löông cuûa coâng nhaân ñöôïc tính baèng caùch laáy löông traû theo
thôøi gian giaûn ñôn (möùc löông caáp baäc) nhaân vôùi thôøi gian laøm vieäc thöïc teá sau ñoù
coäng vôùi tieàn thöôûng:
Lth
Ltg = K1 + Ltggñ * Ttt
: löông thôøi gian coù thöôûng
Ltggñ
K1
: löông thôøi gian giaûn ñôn
: heä soá keå ñeán tieàn löông
Ttt
: thôøi gian laøm vieäc thöïc teá.
1.9.2 Hình thöùc traû löông saûn phaåm:
Laø hình thöùc traû löông cho caù nhaân hoaëc taäp theå ngöôøi lao ñoäng caên söù vaø ñôn
giaù tieàn löông, soá löôïng, chaát löôïng saûn phaåm maø hoï laøm ra, aùp duïng ñoái vôùi ngöôøi
lao ñoäng laøm vieäc trong khu vöïc saûn xuaát. Traû löông saûn phaåm coù moät soá hình thöùc
nhö sau:
a- Traû löông saûn phaåm caù nhaân tröïc tieáp
Traû löông saûn phaåm caù nhaân tröïc tieáp laø traû löông caên cöù vaø soá löôïng, chaát
löôïng saûn phaåm ñaûm baûo quy ñònh vaø ñôn giaù tieàn löông coá ñònh. Ñaëc ñieåm cuûa
caùch traû löông naøy laø traû löông coù theå ñöôïc traû theo töøng coâng vieäc vôùi ñôn giaù nhaát
35
ñònh. Khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc ñònh möùc, ñôn giaù nhaân coâng töông öùng cho töøng böôùc
coâng vieäc. Tieàn löông nhieàu hay ít phuï thuoäc vaø soá löôïng thöïc teá hoaøn thaønh taïi moãi
böôùc coäng vieäc.
Hình thöùc traû löông naøy ñöôïc aùp duïng roäng raõi ñoái vôùi ngöôøi tröïc tieáp saûn xuaát,
trong ñieàu kieän lao ñoäng cuûa hoï mang tính chaát töông ñoái ñoäc laäp, coù theå ñònh möùc
vaø kieåm tra nghieäm thu saûn phaåm moät caùch cuï theå rieâng bieät.
n
L SPTT Q ni * L ñg
i 1
LSPTT
: löông saûn phaåm tröïc tieáp caù nhaân.
Qtti
: soá löôïng thöïc teá hoaøn thaønh cuûa saûn phaåm i.
Lñg
: ñôn giaù tieàn löông cho moät ñôn vò saûn phaåm i.
n
: soá loaïi saûn phaåm.
Löông saûn phaåm tröïc tieáp caù nhaân chia laøm hai daïng:
Löông saûn phaåm tröïc tieáp caù nhaân khoâng haïn cheá coù taùc duïng khuyeán khích
tröïc tieáp töøng caù nhaân hoaëc taäp theå lao ñoäng, kích thích ngöôøi lao ñoäng naâng cao tay
ngheà vaø trình ñoä. Tuy nhieân coøn moät soá haïn cheá nhö laøm cho ngöôøi lao ñoäng chaïy
theo soá löôïng, söû duïng keùm hieäu quaû chi phí hoaëc hình thaønh thoùi quen deã laøm khoù
boû.
Löông saûn phaåm tröïc tieáp caù nhaân haïn cheá: laø möùc saûn löôïng coù söï khoáng
cheá toái ña. Do coù söï haïn cheá veà soá löôïng neân cuõng bò haïn cheá nhieàu veà taùc duïng,
nhaát laø saûn löôïng tôùi haïn vaø thöôøng aùp duïng nhieàu trong tröôøng hôïp caùc doanh
nghieäp ñang gaëp khoù khaên trong vieäc tieâu thuï saûn phaåm.
b- Traû löông saûn phaåm giaùn tieáp
Traû löông saûn phaåm giaùn tieáp laø traû löông cho coâng nhaân phuïc vuï caên cöù vaøo tyû
leä hoaøn thaønh ñònh möùc lao ñoäng cuûa coâng nhaân chính maø hoï phuïc vuï. Hình thöùc
naøy ñöôïc aùp duïng cho caùc lao ñoäng vaø coâng nhaân phuïc nhö: ngöôøi quaûn lyù phaân
xöôûng, quaûn ñoác hay thôï phuï khi maø coâng vieäc cuûa hoï aûnh höôûng tôùi vieäc ñaït vaø
vöôït möùc cuûa coâng nhaân chính.
LSPGT = LGti * KGT
LSPGT
: löông saûn phaåm cuûa lao ñoäng giaùn tieáp.
LSPTP
: löông saûn phaåm cuûa lao ñoäng tröïc tieáp i.
KGT
: heä soá giaùn tieáp.
36
K GT
L CBGT
L TTi
LCBGT
: löông caáp baäc cuûa lao ñoäng giaùn tieáp.
LTTi
: löông cuûa lao ñoäng tröïc tieáp i theo cheá ñoä.
c- Traû löông tính theo saûn phaåm taäp theå
Traû löông theo saûn phaåm taäp theå laø hình thöùc traû löông caên cöù vaøo soá löôïng saûn
phaåm hay coâng vieäc do moät taäp theå coâng nhaân ñaõ hoaøn thaønh. Hình thöùc naøy ñöôïc
aùp duïng cho nhöõng coâng vieäc maø saûn phaåm do moät taäp theå coâng nhaân thöïc hieän nhö
laép raùp caùc thieát bò, saûn xuaát caùc boä phaän laøm vieäc theo daây chuyeàn... OÛû ñaây tieàn
löông saûn phaåm cuûa töøng ngöôøi ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo keát quaû saûn phaåm chung
cuûa caû toå vaø ñôn giaù saûn phaåm caù nhaân. Coâng thöùc xaùc ñònh löông saûn phaåm taäp theå
nhö sau:
LSPTT = QTT * LÑG toå
LSPTT
: löông saûn phaåm cuûa taäp theå
QTT
: saûn löôïng saûn phaåm thöïc teá cuûa caû toå
LÑG toå
: ñôn giaù tieàn löông cuûa taäp theå
S
L ÑG toå TSP * L sj
j1
TSP
Lgj
: möùc lao ñoäng cuûa ñôn vò saûn phaåm
: möùc löông giôø cuûa ngöôøi thöù i trong toå
S
: soá ngöôøi lao ñoäng trong toå
Vieäc phaân phoái tieàn löông cho caùc thaønh vieân ñöôïc thöïc hieän theo hai caùch sau:
1. Caên cöù vaøo thôøi gian laøm vieäc thöïc teá vaø ñôn giaù löông:
Lj
S
L SPTT
TTTj * L ñgj
j1
Lj
: löông saûn phaåm cuûa ngöôøi thöù j
LSP t
: löông saûn phaåm taäp theå
TTT j : thôøigian laøm vieäc tröïc tieáp cuûa ngöôøi thöù j
Lñg j
: ñôn giaù tieàn löông / 1 ñôn vò saûn phaåm cuûa ngöôøi thöù j
Caùch phaân phoái naøy coù keå ñeán caáp baäc coâng vieäc neân chính xaùc vaø coù taùc duïng
kuyeán khích ngöôøi lao ñoäng hôn.
2. Caên cöù vaøo ñieåm chaám coâng:
37
Lj
L SPt
S
D Cj
* D Cj
j1
Lj : löông saûn phaåm taäp theå cuûa ngöôøi thöù j
LSP t : löông saûn phaåm taäp theå
DCj : ñieåm chaám cho coâng nhaân treân cô sôû keát quaû lao ñoäng ñoùng goùp.
Hình thöùc traû löông theo saûn phaåm taäp theå coù öu ñieåm laø khuyeán khích nhaân
coâng trong toå nhoùm naâng cao traùch nhieäm tröôùc taäp theå, quan taâm ñeán keát quaû cuoái
cuøng cuûa toå, song noù coù nhöôïc ñieåm laø saûn phaåm cuûa moãi coâng nhaân khoâng tröïc tieáp
quyeát ñònh tieàn löông cuûa hoï. Do ñoù ít khuyeán khích coâng nhaân naâng cao naêng suaát
lao ñoäng.
1.9.3 Hình thöùc traû löông khoaùn
Hình thöùc traû löông khoaùn xeùt veà thöïc chaát cuõng thuoäc hình thöùc traû löông theo
saûn phaåm ñöôïc aùp duïng cho nhöõng coâng vieäc khoâng theå ñònh möùc theo töøng chi tieát,
boä phaän coâng vieäc hoaëc xeùt ra nhöõng coâng vieäc giao töøng vieäc chi tieát khoâng coù lôïi
veàmaët kinh teá neân phaûi giao toaøn boä khoái löôïng coâng vieäc hoaëc nhieàu vieäc caàn phaûi
hoaøn thaønh trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh vôùi soá löôïng vaø chaát löôïng xaùc
ñònh tröôùc khi baét ñaàu coâng taùc.
Hình thöùc traû löông khoaùn coù taùc duïng khuyeán khích coâng nhaân hoaøn thaønh
nhieäïm vuï tröôùc thôøi haïn, nhöng vaãn phaûi ñaûm baûo chaát löôïng coâng vieäc thoâng qua
hôïp ñoâng giao khoaùn. Khi aùp duïng tieàn löông khoaùn phaûi xaây döïng cheá ñoä kieåm tra
chaát löôïng vaø thoáng keâ thôøi gian laøm vieäc thaät chaët cheõ ñoái vôùi coâng vieäc hoaøn
thaønh maø chaát löôïng keùm thì ñoøi hoûi phaûi laøm laïi vaø khoâng traû löông.
Hình thöùc traû löông naøy chæ aùp duïng phaûi hoaøn nhöõng coâng vieäc ñoät xuaát, nhö
söûa chöõa, thaùo laép nhanh moät soá thieát bò ñeå ñöa vaøo saûn xuaát vaø cuõng coù theå aùp duïng
tính löông cho caù nhaân vaø taäp theå.
a- Caùc hình thöùc traû löông khoaùn
* Xeùt theo ñoái töôïng coâng vieäc
1. Khoaùn vieäc, khoaùn theo coâng ñoaïn saûn xuaát: laø hình thöùc khoaùn cho töøng
coâng ñoaïn, töøng coâng vieäc rieâng leû, khi nhöõng coâng vieäc, coâng ñoaïn naøy keát thuùc thì
taïo ra nhöõng baùn thaønh phaåm , khoaùn coâng vieäc. Khoaùn coâng vieäc coâng ñoaïn chæ
yeâu caàu xaùc ñònh ñöôïc khoái löôïng trong phaïm vi, giôùi haïn hoaøn thaønh, loaïi naøy
thöôøng chæ khoaùn tröïc tieáp tôùi ngöôøi lao ñoäng.
38
2. Khoaùn saûn phaåm cuoái cuøng: laø daïng khoaùn löông cho caùc caùc nhaân taäp theå
ngöôøi lao ñoäng cho tôùi saûn phaåm cuoái cuøng khi keát thuùc quaù trình saûn xuaát, phaûi ñaûm
baûo caùc yeâu caàu chaát löôïng, quy caùch, hình daùng maãu maõ, maøu saéc nhö thaønh phaåm
tieâu duøng ñöôïc. Hình thöùc khoaùn naøy yeâu caàu phaûi coù moät hoaëc moät boä phaän ngöôøi
laøm coâng taùc ñieàu haønh, do ñoù saûn phaåm phaûi traûi qua nhieàu coâng ñoaïn saûn xuaát.
Neáu toå chöùc ñöôïc quaù trình saûn xuaát hôïp lyù, trình ñoä töï saûn xuaát roõ raøng thì coâng taùc.
3. Khoaùn goïn: laø daïng khoaùn löông ñaëc bieät do coù söï keát hôïp traû löông khoaùn
cho taäp theå ngöôøi lao ñoäng nhaèm hoaøn thaønh saûn phaåm cuoái cuøng ñoàng thôøi vôùi vieäc
haïch toaùn kinh teá noäi boä veà coâng cuï vaø chi phí khaùc theo saûn phaåm cuoái cuøng ñoù.
* Xeùt möùc ñoä chi phí:
1. Khoaùn moät phaàn chi phí: Khoaùn chæ goàm moät soá loaïi nhaát ñònh. Ví duï khoaùn
löông keøm theo chi phí nguyeân vaät lieäu, sau khi hoaøn thaønh hôïp ñoàng khoaùn toaøn boä
phaàn coøn laïi laø löông cuûa coâng nhaân bao goàm tieàn löông vaø caùc khoaûn tieát kieäm chi
phí.
2. Khoaùn toaøn boä chi phí: laø hình thöùc khoaùn maø beân giao khoaùn chæ goàm moät
soá loaïi chi phí coù lieân quan ñeán quaù trình saûn xuaát ra saûn phaåm, thöïc hieän khoaùn
hieàu loaïi chi phí. Doanh nghieäp nhaän khoaùn hoaøn thaønh hôïp ñoàng seõ thu ñôïc tieàn
löông. Ngoaøi ra coøn nhaän ñöôïc moät khoaûn tieàn thöôûng toång hôïp laø tieàn haï giaù thaønh
saûn xuaát neáu chi phí thöïc teá laøm ra saûn phaåm thaáp hôn giaù thaønh thanh toaùn maø
doanh nghieäp nhaän vôùi giaù giao hôïp ñoàng vaø chòu loã trong tröôøng hôïp ngöôïc laïi.
b- Caùc bieän phaùp phaân phoái thu nhaäp töø giao khoaùn
1. Traû löông khoaùn cho caùc caù nhaân hoaëc taäp theå, nhoùm, toå coâng nhaân saûn xuaát:
Thaønh phaàn ñoái töôïng traû löông chæ bao goàm löïc löôïng lao ñoäng tröïc tieáp coù tính
chaát lao ñoäng thuaàn nhaát, kho giao khoaùn thöôøng chæ giao nhöõng coâng vieäc coù tính
chaát chuyeân moân, phaân phoái thu nhaäp chæ giaûi quyeát moái quan heä giöõa töøng caù nhaân
vôùi nhau. Hình thöùc aùp duïng laø khoaùn vieäc, khoaùn saûn phaåm hoaëc khoaùn löông.
Trong tröôøng hôïp nhaän khoaùn laø taäp theå ngöôøi lao ñoäng thì caùch phaân chia tieàn
löông cho töøng caù nhaân theo daïng löông saûn phaåm taäp theå. Neáu khoaùn quyõ löông
cho taäp theå thì taäp theå ngöôøi lao ñoäng ôû ñaây goàm coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát, toaøn
boä ñöôïc goïi chung laø khoái tröïc tieáp saûn xuaát.
2. Giao khoaùn quyõ löông theo khoái löôïng saûn xuaát cho taäp theå: Theo tính chaát
lao ñoäng, toaøn boä soá nhaân vieân cuûa doanh nghieäp ñöôïc phaân chia thaønh hai khoái
chính: khoái giaùn tieáp vaø khoái tröïc tieáp. Khoái gaùn tieáp bao goàm coâng nhaân tröïc tieáp
ñieàu haønh vaø phuïc vuï nôi saûn xuaát. Do ñoù ngoaøi vieäc giaûi quyeát moái quan heä phaân
39
phoái keå treân caàn giaûi quyeát moái quan heä caù nhaân giöõa hai khoái vôùi nhau sao cho phuø
hôïp.
1.9.4 Hình thöùc traû löông theo saûn phaåm luõy tieán
Traû löông theo saûn phaåm luõy tieán thöïc chaát thöïc chaát laø duøng nhieàu ñôn giaù khaùc
nhau tuøy theo trình ñoä hoaøn thaønh vöôït möùc cuûa coâng nhaân. Nguoàn tieàn ñeå traû theâm
cho cheá ñoä naøy döïa vaøo tieàn tieát kieäm chi phí saûn xuaát giaùn tieáp coá ñònh. Hình thöùc
traû lông naøy duøng hai loaïi ñôn giaù: coá ñònh vaø luõy tieán. Soá saûn phaåm hoaøn thaønh
trong ñònh möùc seõ ñöôïc traû theo ñôn giaù luõy tieán. Ñôn giaù naøy döïa vaøo ñôn giaù coá
ñònh vaø coù tính ñeán tyû leä taêng ñôn giaù. Ngöôøi ta chæ duøng moät soá tieát kieäm ñöôïc veà
chi phí saûn xuaát giaùn tieáp coá ñònh ( thöôøng laø 50%) ñeå taêng ñôn giaù phaàn coøn laïi ñeå
haï giaù thaønh.
Tyû leä taêng ñôn giaù hôïp lyù veà kinh teá ñöôïc tính theo coâng thöùc:
K
D cd * Tc
* 100
D1
K : tyû leä taêng ñôn giaù hôïp lyù
Dcd : tyû troïng chí phí saûn xuaát giaùn tieáp coá ñònh trong saûn phaåm
Tc : tyû leä veà soá tieàn tieát kieäm veà chi phí saûn xuaát giaùn tieáp coá ñònh duøng ñeå
taêng dôn giaù.
D1 : tyû troïng cuûa tieàn coâng nhaân saûn xuaát trong quaù trình saûn phaåm khi
hoaøn thaønh vöôït möùc saûn löôïng 100% tieàn cuûa coâng nhaân nhaän ñöôïc tính theo coâng
thöùc:
L (P * Q) P * K * (Q t Q 0 )
L : toång soá tieàn löông cuûa coâng nhaân höôngt heo saûn phaåm luõy tieán
Qt : löôïng saûn phaåm thöïc teá
P : ñôn giaù coá ñònh tính theo saûn phaåm
K
: tyû leä ñôn giaù saûn phaåm ñöôïc naâng cao
Khi aùp duïng hình thöùc traû löông theo saûn phaåm luõy tieán phaûi chuù yù:
Thôøi gian traû löông khoâng neân quy ñònh quaù ngaén (haøng ngaøy) ñeå traùnh tình
traïng khoâng hoaøn thaønh ñònh möùc haøng thaùng, thôøi gian traû coâng neân quy ñònh trong
thaùng.
Ñôn giaù ñöôïc naâng cao nhieàu hay ít trong nhöõng saûn phaåm vöôït möùc khôûi
ñieåm laø do möùc ñoä quan troïng cuûa boä phaän saûn xuaát quyeát ñònh.
Hình thöùc traû löông naøy toác ñoä taêng tieàn löông cuûa coâng nhaân thöôøng cao hôn
naêng suaát lao ñoäng cuûa hoï. Vì vaäy hình thöùc traû löông naøy khoâng ñöôïc aùp duïng roäng
40
- Xem thêm -