Tài liệu 113 nâng cao hiệu quả kd tại cty cơ khí 120

Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû XX, nÒn kinh tÕ cña níc ta cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ nhiÒu mÆt, ®æi míi víi viÖc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®Þnh híng cña nhµ níc. C¬ chÕ kinh tÕ míi cïng xu híng héi nhËp nÒn kinh tÕ hiÖn nay ®· ®Æt c¸c doanh nghiÖp níc ta vµ mét th¸ch thøc lín ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng®ßi hái c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Thùc tÕ trong thêi gian qua chØ ra nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã hhiÖu qu¶, thÝch øng ®îc tèt víi c¬ chÕ thÞ trêng sÏ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Ngîc l¹i nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng thÝch øng sÏ bÞ ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ. HiÖn nay níc ta cã sù më réng nÒn kinh tÕ, c¸c nghµnh c¸c cÊp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nh»m dÇn dÇn x©y dùng l¹i c¬ cÊu tæ chøc hÖ thèng qu¶n lý cña c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp. HiÖn t¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ níc chiÕm ®a sè tr«ng nÒn kinh tÕ trong ®ã doanh nghiÖp chiÕm vÞ trÝ träng yÕu trong nÒn kinh tÕ ®îc nhµ níc ®Çu t ph¸t triÓn. §iÒu ®ã kh«ng tr¸nh khái sù ®éc quyÒn mÆc dï doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ ®Ó ®a níc ta trë thµnh níc cã nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, dÇn dÇn tiÕn tíi ph¸t triÓn m¹nh vÒ nhiÒu lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ, s¸nh vai cïng c¸c níc ph¸t triÓn kh¸c trong khu vùc §«ng Nam ¸, ®a nÒn kinh tÕ lªn ngang tÇm vµ hoµ cïng nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Song ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, l¹i lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p vµ nan gi¶i. Cã rÊt nhiÒu ®iÒu ph¶i bµn ®Õn t×m ra gi¶i ph¸p cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña ®Êt níc. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù t×m vµ t¹o ra con ®êng ®i, m«i trêng kinh doanh cña riªng m×nh. M«i trêng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thêng coi ®ã lµ mét m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t, lµ ®iÓm sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp. V× thÕ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña mçi doanh nghiÖp lµ ®iÒu quan träng nhÊt. Nã cã thÓ gióp c«ng ty ®øng v÷ng trªn thÞ trêng vµ ®Ó t¹o ra mét m«i trêng kinh doanh phï hîp víi nÒn kinh tÕ cña mçi c«ng ty. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt tríc hÕt c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp ph¶i duy tr× ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m ®îc chi phÝ cho mçi s¶n phÈm cµng Ýt cµng tèt. Nhng vÉn ®¹t møc s¶n lîng tèi ®a lîi nhuËn lín. Cã nh vËy c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng. §ång thêi díi sù ph¸t triÓn vµ t¸c ®éng cña nÒn kinh tÕ c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp míi cã thÓ dùa vµo tiÒm n¨ng cña m×nh ®Ó tõ ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. 1 C«ng ty c¬ khÝ 120 lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc thuéc tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng vËn t¶i chuyªn s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng thuéc ph¹m vi kÕt cÊu thÐp m¹ kÏm, söa ch÷a xe m¸y c«ng tr×nh vµ s¶n xuÊt phô tïng l¾p gi¸p xe g¾n m¸y. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®Ó ®øng v÷ng trªn thÞ trêng c«ng ty lu«n phÊn ®Êu víi khÈu hiÖu: “+ TÊt c¶ v× quyÒn lîi cña kh¸ch hµng v× sù ph¸t triÓn l©u dµi cña c«ng ty. + §¶m b¶o qu¶n lý chÆt chÏ c¸c quy tr×nh ho¹t ®éng ®· cam kÕt víi kh¸ch hµng. + Kh«ng ngõng c¶i tiÕn n©ng cao h¬n n÷a sù tho¶ m·n cña kh¸ch hµng. “ Víi thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty c¬ khÝ 120 dùa trªn c¬ së lý luËn chung díi sù híng dÉn cña thÇy §ång Xu©n Ninh chuyªn ®Ò “Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty c¬ khÝ 120” Môc ®Ých bµi viÕt T×m ra ®iÒu m¹nh yÕu cña c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn chñ quan, kh¸ch quan. ®iÒu kiÖn bªn trong , bªn ngoµi céng víi kÕt qu¶ thùc tÕ cña ®èi tîng nghiªn cøu. §Ó tõ ®ã t×m ra con ®êng ®i cho doanh nghiÖp trªn thÞ trêng hiÖn nay §èi tîng cña chuyªn ®Ò nµy lµ : C«ng ty c¬ khÝ 120. B»ng nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ mµ c«ng ty ®· ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m tõ 1999 ®Õn n¨m 2001. Lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh c¬ khÝ trong khi t×nh h×nh chung cña ngµnh cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n mµ c«ng ty vÉn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng trong nh÷ng n¨m qua vµ hiÖn nay ®ang kh¼ng ®Þnh m×nh B»ng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch so s¸nh c¸c kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc kinh doanh cña c«ng ty. Dïng c¬ së lý luËn cña ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ho¹t ®éng ®Ó tõ ®ã cã gi¶ ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Chuyªn ®Ò ®îc chia lµm ba ch¬ng Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ s¶n suÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty c¬ khÝ 120. Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty c¬ khÝ 120. Qua bµi viÕt nµy t«i xin tr©n träng c¶m ¬n PGS.TS §ång Xu©n Ninh vµ C«ng ty c¬ khÝ 120 ®· tËn t×nh gióp ®ì ®Ó t«i hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Sinh viªn Ph¹m Vò Lîi 2 Ch¬ng i lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. I. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 1. Kh¸i niÖm. MÆc dï cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau, song vÉn cã thÓ kh¼ng ®Þnh trong c¬ chÕ thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay, mäi C«ng ty, doanh nghiÖp kinh doanh ®Òu nh»m môc ®Ých lµ lîi nhuËn. NÕu duy tr× ®îc lîi thÕ kinh doanh th× sÏ mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn h¬n cho doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù x¸c ®Þnh híng kinh doanh, chiÕn lîc kinh doanh cho m×nh. Trong mäi thêi kú ph¸t triÓn ®Òu ph¶i kinh doanh sao cho phï hîp víi sù thay ®æi cña m«i trêng kinh doanh ®ã lµ ph©n bæ tèt c¸c nguån lùc s½n cã. Muèn kiÓm tra tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tríc tiªn ta ph¶i ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh còng nh tõng bé phËn kinh doanh. Cã thÓ nãi r»ng, sù thèng nhÊt vÒ quan ®iÓm cho r»ng ph¹m trï vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶n ¸nh mÆt chÊt lîng cña hoËt ®éng kinh doanh song l¹i rÊt khã cã thÓ t×m thÊy ®îc sù thèng nhÊt trong quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Theo nhµ kinh tÕ häc ManfredKulin th× hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®ã lµ mét ph¹m trï kinh tÕ nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông vµ cung cÊp c¸c nguån lùc nh thiÕt bÞ m¸y mãc nh»m ®¹t môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Ò ra. Chuyªn ®Ò vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh gióp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt nÕu doanh nghiÖp biÕt tËn dông mäi kh¶ n¨ng vÒ lao ®éng vµ vÒ vèn th× sÏ cã møc chi phÝ cho s¶n xuÊt kinh doanh lµ thÊp nhÊt. 2. B¶n chÊt. 3 Qua kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ta thÊy ®îc râ h¬n hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh mÆt chÊt lîng cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc s¶n xuÊt nh m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn nhiªn liÖu, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu ta xÐt ë hai khÝa c¹nh: - HiÖu qu¶ - KÕt qu¶. -KÕt qu¶ lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh nh÷ng c¸i thu ®îc sau mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hay mét kho¶ng thêi gian kinh doanh nµo ®ã. KÕt qu¶ bao giê còng lµ môc tiªu cña doanh nghiÖp, kÕt qu¶ cã thÓ biÓu hiÖn b»ng ®¬n vÞ hiÖn vËt hoÆc ®¬n vÞ gi¸ trÞ. C¸c ®¬n vÞ hiÖn vËt cô thÓ ®îc sö dông tuú thuéc vµo ®Æc trng cña s¶n ph¶m mµ qu¸ tr×nh ¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra nã cã thÓ lµ tÊn, t¹, …m 2 , m3 ,lÝt. C¸c ®¬n vÞ gi¸ trÞ nh triÖu ®ång, ngo¹i tÖ…. KÕt qu¶ cßn cã thÓ ph¶n ¸nh mÆt chÊt lîng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt kinh doanh nh uy tÝn, danh tiÕng cña doanh nghiÖp. -HiÖu qu¶ lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh møc ®é, tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc s¶n xuÊt mµ tr×nh ®é lîi dông ë ®©y kh«ng thÓ ®o b»ng ®¬n vÞ hiÖn vËt hay gi¸ trÞ mµ nã l¹i lµ mét ph¹m trï t¬ng ®èi. NÕu kÕt qu¶ lµ môc tiªu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th× hiÖu qu¶ lµ ph¬ng tiÖn ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc môc tiªu ®ã. Nãi ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ta l¹i nghÜ ngay ®Õn hai chØ tiªu ®ã lµ chi phÝ vµ kÕt qu¶ ®ã lµ mèi quan hÖ gi÷a tû sè vµ kÕt qu¶ hao phÝ nguån lùc. 4 HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc s¶n xuÊt trong mét thêi kú kinh doanh, nã hoµn toµn kh¸c víi viÖc so s¸nh sù t¨ng lªn cña kÕt qu¶ víi sù t¨ng lªn cña c¸c yÕu tè ®Çu vaß. II. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 1. ChØ tiªu vÒ n¨ng suÊt lao ®éng. Thêng ®¸nh gi¸ chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n theo n¨m, ngµy, giê….N¨ng suÊt lao ®éng kh«ng chØ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ c«ng t¸c mµ cßn trùc tiÕp ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t nhÊt kÕt qu¶ c«ng t¸c trong kú vµ thêng ®¹t chØ tiªu vÒ sö dông ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cuèi cïng cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu vÒ n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n ph¶n ¸nh chØ tiªu lao ®éng h»ng n¨m nã phô thuéc vµo nh©n tè m¸y mãc thiÕt bÞ. Th«ng thêng nãi ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng ta thêng nghÜ ngay ®Õn d©y chuyÒn m¸y mãc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ cã sù s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng ®Ó ®iÒu khiÓn ®îc c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i míi nh»m ®a n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn. Chóng ta ®· biÕt r»ng, dï m¸y mãc thiÕt bÞ cã hiÖn ®¹i ®Õn ®©u ®Òu do bµn tay khèi ãc con ngêi t¹o ra. V× vËy, c¸i quan träng ë ®©y lµ ta ph¶i biÕt phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a ngêi vËn hµnh c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, mµ n¨ng suÊt lao ®éng l¹i chñ yÕu dùa vµo hai vÊn ®Ò trªn ®ã lµ ngêi vËn hµnh m¸y mãc thiÕt bÞ. C«ng thøc:  gi¸ trÞ tæng s¶n lîng NSL§ b×nh qu©n =  Sè ngêi lao ®éng 5 ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n ngµy cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ngoµi nh©n tè thuéc vÒ b¶n th©n ngêi sö dông mµ n¨ng suÊt lao ®éng cßn phô thuéc vµo thêi gian lao ®éng. NÕu tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n ngµy mµ nhá h¬n n¨ng suÊt lao ®éng giê th× nã ph¶n ¸nh viÖc sö dông thêi gian sè giê lµm viÖc b×nh qu©n cña c«ng nh©n lµ kÐm so víi kÕ ko¹ch vµ ngîc l¹i nÕu nh n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n n¨m cña mét c«ng nh©n mµ lín h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ngµy cña mét c«ng nh©n th× nã ph¶n ¸nh doanh nghiÖp sÏ t¨ng sè ngµy lµm viÖc trong n¨m. 2. ChØ tiªu vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong mçi doanh nghiÖp viÖc æn ®Þnh gi¸ thµnh cho mét lo¹i s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng, gi¸ thµnh ph¶i thÕ nµo ®Ó cho phï hîp víi tói tiÒn cña ngêi tiªu dïng tin tëng vµ sö dông, chÊt lîng s¶n phÈm ®îc ®¶m b¶o mÉu m·, bao b× phï hîp. Nhng thùc tÕ l¹i cho thÊy r»ng tuú thuéc vµo tõng lo¹i s¶n phÈm vµ chi phÝ cho s¶n xuÊt mét s¶n phÈm lín hay nhá ®Ó tõ ®ã cã thÓ tÝnh ®îc gi¸ thµnh mçi s¶n phÈm mµ vÉn ®em l¹i lîi nhuËn lín cho doanh nghiÖp. Mçi mét s¶n phÈm ph¶i ®¹t ®îc chÊt lîng cao nh ®é an toµn lín, mÉu m· h×nh thøc bao b× phï hîp, tr¸nh loÌ loÑt, tiÕt kiÖm ®îc thêi gian s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm. Cã ®îc nh vËy míi cã thÓ gióp doanh nghiÖp ®¹t ®îc tèt môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Ò ra, gióp doanh nghiÖp Ên ®Þnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm,møc ®é tiªu thô s¶n phÈm ®em l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp m×nh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm = Chi phÝ trùc tiÕp 1 s¶n phÈm + Chi phÝ chung 1 s¶n phÈm Mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thêng dïng. - Ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n: 6 Z s¶n phÈm=  CFKD Sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra Ph¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông víi doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm duy nhÊt. -Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo hai hay nhiÒu bíc. Z = Z1 + Z2. Z1 lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Z2 lµ gi¸ thµnh vÒ gi¸ trÞ tiªu thô cña nh÷ng s¶n phÈm tiªu thô trong kú. Z1 = chi phÝ kinh doanh trùc tiÕp Sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú Chi phÝ kinh doanh qu¶n trÞ + Chi phÝ kinh doanh tiªu thô Z2 = Sè lîng s¶n phÈm tiªu thô trong kú ë ®©y ¸p dông ®îc trong trêng hîp cã kÕt qu¶ chi phÝ kinh doanh cña tõng bíc c«ng viÖc. - Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo hÖ sè t¬ng ®¬ng. Ta tiÕn hµnh chia s¶n phÈm theo nhãm hoÆc mét tËp hîp chi phÝ kinh doanh theo nhãm vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh ë phÇn s¶n phÈm gi¶n ®¬n. C¸c bíc tiÕn hµnh: Bíc 1: Ph©n nhãm s¶n phÈm lµ c¸c nhãm cã c¸c ®Æc ®iÓm gièng nhau. Bíc 2: Lùa chän, liÖt kª c¸c s¶n phÈm ®iÓn h×nh. Bíc 3: X¸c ®Þnh c¸c hÖ sè t¬ng quan trªn c¬ së ®Þnh møc s¶n phÈm. 7 Bíc 4: Quy ®æi mäi s¶n phÈm trong nhãm thµnh s¶n phÈm ®iÓn h×nh th«ng qua hÖ sè t¬ng ®¬ng. Bíc 5: TÝnh gi¸ thµnh cho s¶n phÈm ®iÓn h×nh. Bíc 6: Sö dông c¸c hÖ sè t¬ng quan ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c lo¹i s¶n phÈm cô thÓ trong nhãm. - TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p bæ xung.  CFKD trùc tiÕp Tû lÖ bæ sung chung = x100 = (%)  CFKD gi¸n tiÕp  CFKD trùc tiÕp vÒ vËt t §iÓm vËt t = x100 = (%)  CFKD gi¸n tiÕp ë ®o¹n s¶n xuÊt CFKD trùc tiÕp ë ®iÓm s¶n xuÊt Tû lÖ bæ sung ®iÓm s¶n xuÊt = x100 = (%) CFKD gi¸n tiÕp ë ®o¹n s¶n xuÊt ë ®©y ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông víi Doanh nghiÖp s¶n xuÊt víi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, doanh nghiÖp ®· thiÕt lËp vµ thùc hiÖn tÝnh chi phÝ kinh doanh theo lo¹i, ®iÓm. 3. ChØ tiªu vÒ doanh thu. Doanh thu cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau: sè lîng, chÊt lîng cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. 8 NÕu chÊt lîng s¶n phÈm tèt gi¸ thµnh æn ®Þnh th× doanh nghiÖp sÏ tiªu thô ®îc nhiÒu s¶n phÈm, lóc nµy doanh thu cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn kÐo teo c¶ ®êi sèng cña c«ng nh©n sÏ cã thu nhËp cao. Doanh thu s¶n phÈm = Sè lîng s¶n phÈm x gi¸ thµnh 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm. 4. ChØ tiªu vÒ lîi nhuËn. Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo doanh thu cña mçi doanh nghiÖp. TÊt c¶ mäi doanh nghiÖp dï lín hay nhá ®Òu cã môc tiªu cuèi cïng lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, ®· kinh doanh lµ ph¶i cã lîi nhuËn, doanh thu cña doanh nghiÖp cµng lín th× lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cµng cao. Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t lín ®em l¹i lîi nhuËn cao cho doanh nghiÖp, ®iÒu ®ã sÏ ®îc ph¶n ¸nh qua hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanhcña mçi doanh nghiÖp. LNDN = CFSXKD - Doanh thu cña doanh nghiÖp DN 5. ChØ tiªu vÒ møc thu nhËp . Møc thu nhËp cña ngêi lao ®éng phô thuéc vµo lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸n bé ®iÒu hµnh. NÕu tr×nh ®é cña ngêi ®iÒu hµnh tèt võa cã thÓ l·nh ®¹o vµ t×m tßi ph¬ng ph¸p lµm gi¶m thêi gian lao ®éng nhng s¶n phÈm vÉn t¨ng. NÕu doanh nghiÖp lµm ¨n thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn cao th× møc thu nhËp cña c«ng nh©n sÏ æn ®Þnh, t¨ng lªn thóc ®Èy ngêi c«ng nh©n cã tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc, h¨ng h¸i lao ®éng. Nªn ¸p dông h×nh thøc tr¶ l¬ng cã thëng ®Ó khuyÕn khÝch lao ®éng, ngoµi ra cßn cã nhiÒu h×nh thøc tr¶ l¬ng ®Ó khuyÕn khÝch lao ®éng t¨ng lîi nhuËn ®ã lµ kho¸n s¶n phÈm, l¬ng thêi gian…. Chi phÝ tiÒn l¬ng 9 Thu nhËp b×nh qu©n 1 lao ®éng = Sè ngêi lao ®éng 6. ChØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Vèn kinh doanh ®îc thÓ hiÖn b»ng toµn bé tiÒn l¬ng, toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp bao gåm: + Tµi s¶n cè ®Þnh: Nhµ cöa, kho tµng, ®Êt ®ai,… + Tµi s¶n lu ®éng nh: TiÒn , b¶n quyÒn, ng©n phiÕu,… XÐt trªn gãc ®é chu chuyÓn vèn th× l¹i chia lµm hai lo¹i: + Vèn lu ®éng ®ã lµ sè vèn dïng ®Ó mua s¾m c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, s¶n phÈm… Tµi s¶n lu ®éng lµ gi¸ trÞ cña nã bÞ dÞch chuyÓn mét lÇn hoµn toµn trong mét chu kú kinh doanh. NÕu doanh nghiÖp nµo biÕt sö dông vèn quay vßng cµng nhiÒu th× doanh nghiÖp ®ã sÏ cã lîi nhuËn lín. + Vèn cè ®Þnh lµ sè vèn dïng ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh vèn nµy sÏ ®îc dÞch chuyÓn dÇn qua tõng phÇn vµ qua rÊt nhiÒu chu kú kinh doanh. 7. ChØ tiªu vÒ doanh lîi. Quan t©m xem xÐt, ®©y lµ nhãm chØ tiªu vµ lµ thíc ®o quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu vÒ doanh lîi bao gåm c¸c chØ tiªu nh: - Doanh lîi toµn bé vèn kinh doanh. DVKD = R + VV VKD x 100 (%) 10 Trong ®ã: D: HiÖu qu¶ møc doanh lîi. DVKD lµ doanh lîi vèn kinh doanh. R lµ l·i rßng. VV lµ l·i vèn vay. VKD lµ vèn kinh doanh. DVKD cho biÕt mét ®ång vèn kinh doanh cho ta bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. DVKD = R = lîi nhuËn tríc thuÕ x 100 (%) VKD VKD - Doanh lîi vèn tù cã: Cã nhiÒu nhµ qu¶n trÞ häc cho r»ng ph¶i xem xÐt xem chi tiªu doanh lîi vèn tù cã cã ph¶i lµ m« h×nh lùa chän vÒ kinh tÕ hay kh«ng. Thùc chÊt doanh thu b¸n hµng cña mét kú tÝnh to¸n chÝnh lµ viÖc sö dông vèn kinh doanh hiÖn cã cña doanh nghiÖp, h¬n n÷a chØ tiªu nµy cßn cã h¹n chÕ lµ nÕu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh th«ng qua chØ tiªu nµy th× doanh nghiÖp ®i vay vèn cµng nhiÒu th× dÉn tíi hiÖu qu¶ kinh doanh sÏ rÊt cao. DVTC = R x 100 (%) VTC Trong ®ã: DVTC lµ doanh lîi vèn tù cã cña mét thêi kú tÝnh to¸n. VTC lµ tæng vèn tù cã cña mét thêi kú. - Doanh lîi cña doanh thu b¸n hµng. DTR(%) = R x 100 VKD Víi DTR doanh lîi cña doanh thu b¸n hµng cña mét thêi kú. TR doanh thu b¸n hµng cña thêi kú tÝnh to¸n chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh theo chi phÝ. + HiÖu qu¶ kinh doanh theo chi phÝ kinh doanh cña mét thêi kú: HCPKD(%) = TR x 100 11 TCKD Trong ®ã: HCPKD: HiÖu qu¶ kinh doanh tÝnh theo tiÒm n¨ng. TR: Doanh thu b¸n hµng cña thêi kú tÝnh to¸n. TCKD: TÝnh chi phÝ kinh doanh cña s¶n phÈm tiªu thô trong kú. Chó ý: NÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc doanh thu b¸n hµng cã thÓ sö dông chØ tiªu gi¸ trÞ tæng s¶n lîng cña thêi kú thay thÕ cho chi phÝ kinh doanh cña s¶n phÈm tiªu thô trong kú. + HiÖu qu¶ kinh doanh theo tiÒm n¨ng cña mét thêi kú. HTN(%) = TCKDTt x 100 TCKDPD Trong ®ã: HTN: Lµ hiÖu qu¶ kinh doanh tÝnh theo tiÒm n¨ng TCKDTt: Chi phÝ kinh doanh thùc tÕ ph¸t sinh cña kú TCKDPD: Chi phÝ kinh doanh ph¶i ®¹t. 8. Mét sè chØ tiªu kinh doanh bé phËn. * Nhãm chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh. §Ó ®¸nh gi¸ chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ngêi ta thêng sö dông c¸c chØ tiªu nh: + Sè vßng quay toµn bé vèn kinh doanh. SV = TR VKD Trong ®ã: SVVKD lµ sè vßng quay cña vèn kinh doanh. NÕu sè vßng quay cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng nhiÒu. 12 + HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ®îc ®¸nh gi¸ bëi chØ tiªu hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n vèn cè ®Þnh. HTSCD = R TSC§G Trong ®ã: HTSCD lµ hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh TSC§G lµ tæng gi¸ trÞ tµi s¶n b×nh qu©n trong kú. Tæng gi¸ trÞ b×nh qu©n cña tµi s¶n cè ®Þnh trong kú lµ tæng gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh, ®îc tÝnh theo nguyªn gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh sau khi ®· trõ ®i phÇn hao mßn tÝch luü ®Õn thêi kú tÝnh to¸n. TSC§G = Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh- Gi¸ trÞ ®· hao mßn. ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång gi¸ trÞ TSC§ trong k× t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ë ®©y ®· thÓ hiÖn ®îc tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng sö dông tµi s¶n cè ®Þnh vµ sinh lêi trong s¶n xuÊt kinh doanh. Ph©n tÝch c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ vµ nguyªn nh©n cña viÖc sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶ µi s¶n cè ®Þnh, th«ng thêng lµ do ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng dïng ®Õn, sö dông tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng hÕt c«ng suÊt. + HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng: HVL§ = R VL§ Trong ®ã: HVL§ lµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng. VL§ lµ vèn lu ®éng b×nh qu©n kú tÝnh to¸n. 13 Vèn lu ®éng b×nh qu©n kú tÝnh to¸n chÝnh lµ gi¸ trÞ b×nh qu©n cña vèn lu ®éng cã ë ®Çu kú vµ cuèi kú. ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn lu ®éng t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Ngoµi ra hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cßn ®îc ph¶n ¸nh th«ng qua chØ tiªu sè vßng lu©n chuyÓn vèn lu ®éng trong n¨m. SVVL§ = TR VL§ Víi SVVL§ lµ sè vßng lu©n chuyÓn vèn lu ®éng trong n¨m. NghÞch ®¶o cña chØ tiªu trªn lµ chØ tiªu sè ngµy b×nh qu©n cña mét kú lu©n chuyÓn vèn lu ®éng. SVLC = 365 = 365VL§ SVVL§ TR SVLC lµ sè ngµy b×nh qu©n cña mét vßng lu©n chuyÓn vèn lu ®éng. + HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng tÝnh theo lîi nhuËn: ChØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh b»ng tÝch cña tû suÊt lîi nhuËn trong tæng gi¸ trÞ kinh doanh víi sè vßng lu©n chuyÓn vèn lu ®éng. HVL§ = R x TR TR VL§ + HiÖu qu¶ gãp vèn trong c«ng ty cæ phÇn ®îc x¸c ®Þnh bëi tû suÊt lîi nhuËn cña vèn cæ phÇn. DVCP(%) = R VCP DVCP lµ tû suÊt lîi nhuËn vèn cæ phÇn. VCP lµ vèn cæ phÇn trong kú tÝnh to¸n. Vèn cæ phÇn b×nh qu©n ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: VCP = SCP * CP CP lµ gi¸ trÞ mçi cæ phiÕu. SCP lµ sè lîng b×nh qu©n cæ phiÕu ®ang lu hµnh. Sè lîng cæ phiÕu b×nh qu©n cæ phiÕu ®ang lu th«ng ®îc tÝnh b»ng: SCP = SCPDN + S SCPDK lµ sè cæ phiÕu ®Çu n¨m. S sè cæ phiÕu t¨ng (gi¶m) b×nh qu©n trong n¨m. Sè cæ phiÕu thay ®æi trong n¨m ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: 14 S = SiNi 365 Si lµ sè läng cæ phiÕu ph¸t sinh lÇn thø i( Si<0 nÕu thu håi). Ni lµ sè ngµy thu håi cæ phiÕu trong n¨m. S <0 lµ lîng cæ phiÕu kú tÝnh to¸n gi¶m. + HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng: Lao ®éng lµ nh©n tè s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt kinh doanh, sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng lµ nh©n tè quan träng nhÊt t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ®îc biÓu hiÖn ë c¸c chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng, møc sinh lêi vµ hiÖu suÊt tiÒn l¬ng. + N¨ng suÊt lao ®éng: N¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n cña mét thêi kú tÝnh to¸n ®îc x¸c ®Þnh: APN = K AL APN lµ n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n cña kú tÝnh to¸n. K lµ kÕt qu¶ tÝnh b»ng ®¬n vÞ hiÖn vËt hoÆc gi¸ trÞ. AL lµ sè lao ®éng b×nh qu©n. Thêi gian cña kú tÝnh to¸n thêng lµ mét n¨m, n¨ng suÊt lao ®éng n¨m chÞu ¶nh hëng lín ®Õn viÖc sö dông thêi gian lao ®éng trong n¨m, ®Õn sè ngµy lµm viÖc trong n¨m, sè giê lµm viÖc trong ngµy vµ ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n cña mçi giê. ChÝnh v× vËy nªn n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n n¨m ®îc tÝnh theo thêi h¹n ng¾n h¬n ®ã lµ: 15 N¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n giê: APG = APN N.C.G Trong ®ã: APG lµ n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n giê. N sè ngµy lµm viÖc b×nh qu©n n¨m. C lµ sè ca lµm viÖc trong ngµy. G lµ sè giê lµm viÖc b×nh qu©n/ca lµm viÖc. + ChØ tiªu møc sinh lêi b×nh qu©n cña lao ®éng: Bªn c¹nh chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng cßn cã chØ tiªu møc sinh lêi b×nh qu©n cña mét lao ®éng còng thêng ®îc sö dông, møc sinh lêi cho ta biÕt mçi lao ®éng t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trong mét kú tÝnh to¸n. BQ = R L Trong ®ã: BQ lµ lîi nhuËn b×nh qu©n do lao ®éng t¹o nªn trong kú tÝnh to¸n. L lµ sè lao ®éng lµm viÖc b×nh qu©n trong kú. + ChØ tiªu vÒ hiÖu suÊt tiÒn l¬ng. HiÖu suÊt tiÒn l¬ng ph¶n ¸nh mét ®ång tiÒn l¬ng bá ra cã thÓ ®¹t tíi kÕt qu¶ cô thÓ nh thÕ nµo. KÕt qu¶ cã thÓ lµ doanh thu hay lîi nhuËn, nÕu lÊy kÕt qu¶ ®Ó tÝnh to¸n lµ doanh thu sÏ cã: 16 W = R TL§T Víi W lµ hiÖu suÊt tiÒn lu¬ng cña mét kú tÝnh to¸n. TL lµ tæng quü tiÒn l¬ng vµ tiÒn thëng. + HiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu. SVNVL = NVLSD NVL§T Trong ®ã: SVNVL lµ sè vßng lu©n chuyÓn nguyªn vËt liÖu trong kú. NVLSD lµ gi¸ vèn nguyªn vËt liÖu ®· dïng. NVLDT lµ gi¸ trÞ lîng nguyªn vËt liÖu dù tr÷ cña kú tÝnh to¸n. + Vßng lu©n chuyÓn vËt t trong s¶n phÈm dë dang: SVSP§ = HHCB VT§T SVSP§ lµ sè vßng lu©n chuyÓn vËt t trong s¶n phÈm dë dang. HHCB lµ tæng gi¸ thµnh hµng ho¸ ®· chÕ biÕn. VT§T lµ gi¸ trÞ vËt t dù tr÷ trong kú tÝnh to¸n. Hai chØ tiªu trªn cho biÕt kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c nguån nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp. C¸c chØ tiªu nµy sÏ cã gi¸ trÞ lín ph¶n ¸nh doanh nghiÖp gi¶m ®îc chi phÝ kinh doanh cho dù tr÷ nguyªn vËt liÖu, gi¶m bít nguyªn vËt liÖu tån kho lµm t¨ng vßng quay cña vèn lu ®éng, ngoµi ra ®Ó sö dông nguyªn vËt liÖu cã hiÖu qu¶ ngêi ta ph¶i ®¸nh gi¸ møc thiÖt h¹i mÊt m¸t nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh dù tr÷. + HiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. Ngoµi c¸c chØ tiªu trªn ta cßn cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh th«ng qua c¸c hÖ sè chØ tiªu tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕtbÞ : HMMs = QTT 17 QTK Trong ®ã: HMMs lµ hÖ sè tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÐt bÞ. QTT lµ s¶n lîng thùc tÕ ®¹t ®îc. QTK lµ s¶n lîng thiÕt kÕ. NhiÒu chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh tæng hîp ®îc tÝnh to¸n kh«ng chØ riªng ë ph¹m vi doanh nghiÖp mµ cßn cã ë c¸c bé phËn nhá bªn trong doanh nghiÖp, viÖc ph©n chung. III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 1. C¸c nh©n tè bªn trong. 1.1. VÒ lùc lîng lao ®éng. Trong s¶n xuÊt kinh doanh lùc lîng lao ®éng cña doanh nghiÖp lµ lùc lîng lao ®éng cña doanh nghiÖp lµ lùc lîng nßng cèt, lao ®éng cã thÓ s¸ng t¹o ra c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i vµ ®a chóng vµo sö dông t¹o ra tiÒm n¨ng lín cho doanh nghiÖp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cuat kinh tÕ tri thøc, ®ßi hái lùc lîng lao ®éng ph¶i lµ ®éi qu©n tinh nhuÖ, cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cao. §iÒu ®ã cµng chøng tá vai trß quan träng cña lùc l îng lao ®éng ®èi víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2. Tr×nh ®é ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt øng dông tiÕn bé kü thuËt. C«ng cô lao ®éng lµ ph¬ng tiÖn ®Ó con ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng lªn ®èi tîng sö dông c¸c c«ng cô ®ã. 18 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng vµ qu¸ tr×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm t¨ng n¨ng suÊt dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. HiÖn nay cßn cã nhiÒu doanh nghiÖp do cha ®æi míi c¬ chÕ, c¬ së vËt chÊt cßn nghÌo nµn l¹c hËu, trang thiÕt bÞ cßn l¹c hËu dÉn ®Õn n¨ng suÊt thÊp. Trong thùc tÕ, qua nh÷ng n¨m chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng võa qua cho thÊy r»ng doanh nghiÖp nµo ®¹t ®ù¬c trang bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i th× doanh nghiÖp ®ã sÏ ®¹t ®îc kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cao t¹o ®îc lîi thÕ trªn thÞ trêng cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. 1.3. Nh©n tè qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Cµng ngµy nh©n tè qu¶n trÞ cµng ®ãng vai trß quan täng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, t¹o c¸c lîi thÕ vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, sù kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm. Ngêi ta còng ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng ngay c¶ ®èi víi viÖc ®¶m b¶o vµ ngµy cµng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp còng chÞu ¶nh hëng cña nh©n tè qu¶n trÞ chø kh«ng ph¶i nh©n tè kü thuËt, qu¶n trÞ ®Þnh híng chÊt lîng theo tiªu chuÈn ISO 9000 chÝnh lµ dùa trªn nÒn t¶ng t tëng ®ã. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm khai th¸c vµ thùc hiÖn ph©n bæ c¸c nguån lùc s¶n xuÊt, chÊt lîng s¶n phÈm cã ¶nh hëng lín ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña mçi thêi kú. §éi ngò c¸c nhµ qu¶n trÞ, ®Æc biÖt lµ c¸c cÊp l·nh ®¹o ph¶i lu«n dùa vµo tµi n¨ng, n¨ng lùc s½n cã cña m×nh. L·nh ®¹o ph¶i ®iÒu khiÓn doanh nghiÖp lµm cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ vÒ mäi mÆt. MÆt kh¸c doanh nghiÖp còng ph¶i dùa vµo tr×nh ®é cña ®éi ngò c«ng nh©n lµm viÖc l©u n¨m cã 19 nhiÒu kinh nghiÖm vµ ph¶i x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña tõng bé phËn vµ thiÕt lËp ®îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong c¬ cÊu tæ chøc. 1.4. HÖ thèng trao ®æi vµ xö lý th«ng tin. Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®ang dÇn lµm thay ®æi nhiÒu vÒ lÜnh vùc s¶n xuÊt, trong ®ã c«ng nghÖ tin häc ®ãng vai trß chñ chèt. Th«ng tin ®îc coi lµ hµng ho¸ ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng trong kinh doanh, doanh nghiÖp rÊt cÇn lîng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ cung cÇu thÞ trêng hµng ho¸, vÒ c«ng nghÖ kü thuËt, vÒ ngêi mua, vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Ngoµi ra, doanh nghiÖp cßn ph¶i biÕt thªm vÒ th«ng tin kinh nghiÖm thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c ë trong níc hoÆc quèc tÕ. CÇn biÕt râ c¸c th«ng tin , c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ níc ®Ó tõ ®ã ®óc kÕt c¸c kinh nghiÖm cho b¶n th©n m×nh vµ cho c¶ doanh nghiÖp. Th«ng tin cµng nhanh, cµng chÝnh x¸c th× doanh nghiÖp cã thÓ tr¸nh ®îc thiÖt h¹i do nÒn kinh tÕ thÞ trêng g©y ra. Nãi chung, vÒ th«ng tin nÕu doanh nghiÖp nµo n¾m b¾t ®îc th«ng tin nhanh th× doanh nghiÖp ®ã sÏ cÇm ch¾c phÇn th¾ng lîi trong kinh doanh, nãi c¸ch kh¸c trong kinh doanh nÕu biÕt m×nh biÕt ngêi míi cã c¬ dµnh th¾ng lîi. 1.5. Nh©n tè tÝnh to¸n kinh tÕ. HiÖu qu¶ kinh doanh ®îc x¸c ®Þnh bëi tû sè gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ hao phÝ nguån lùc, c¶ hai ®¹i lîng kÕt qu¶ vµ hao phÝ cña mçi thêi kú rÊt khã ®¸nh gi¸. NÕu ta xÐt trªn ph¬ng tiÖn gi¸ trÞ vµ sö dông lîi nhuËn lµ kÕt qu¶, chi phÝ lµ c¸i ph¶i bá ra ta sÏ cã:  = TR- TC Trong thùc tÕ kinh tÕ häc ®· kh¼ng ®Þnh tèt nhÊt lµ sö dông ph¹m trï lîi nhuËn kinh tÕ míi lµ lîi nhuËn thùc. Trong khi ®ã muèn x¸c ®Þnh ®îc lîi nhuËn 20