Tài liệu Xuất khẩu thuỷ sản tại việt nam

Lêi nãi ®Çu HiÖn nay trªn thÕ giíi ®ang cã nhiÒu biÕn ®éng ,c¸c cuéc khñng ho¶ng x¶y ra trong khu vùc t×nh tr¹ng khñng bè ë nhiÒu quèc gia ,c¸c cuéc chiÕn tranh...Lµ mét quèc gia ®i theo con ®êng x· héi chñ nghÜa , ®øng tríc bèi c¶nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ phøc t¹p nh vËy ,ViÖt nam cÇn ph¶i cã nh÷ng ®èi s¸ch thÝch hîp vµ kÞp thêi song vÉn kh«ng quªn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ . Gièng nh nhiÒu quèc gia ®ang ph¸t triÓn kh¸c , ViÖt nam rÊt coi träng xuÊt khÈu , lÊy xuÊt khÈu lµm nÒn t¶ng , thu ngo¹i tÖ nh»m ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong níc , kiÕn thiÕt vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng . Tuy nhiªn do kinh tÕ cßn l¹c hËu , tr×nh ®é kÜ thuËt cßn non kÐm nªn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam chñ yÕu chØ lµ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n , cã gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp...Víi u thÕ lµ mét quèc gia ven biÓn , giµu tiÒm n¨ng vÒ thñy s¶n , cã thÓ nãi thñy s¶n lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ lín , do ®ã tõ l©u thñy s¶n ®· gi÷ mét vai trß quan träng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu cña níc ta , nhËn thøc ®îc ®iÒu nµy , nhµ níc ta ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vµ ®Çu t thÝch hîp nh»m ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña ngµnh . Cho ®Õn nay sau khi tr¶i qua nhiÒu th¨ng trÇm , ngµnh thñy s¶n níc ta ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ ,víi kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng liªn thôc theo tõng n¨m , vµ lu«n hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch ®îc giao . Cã thÓ nãi ngµnh thñy s¶n ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ then chèt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Song kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng ngµnh thñy s¶n ViÖt Nam cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp cÇn ph¶i kh¾c phôc , ®Æc biÖt trong vÊn ®Ò c¶i t¹o nu«i trång vµ chÕ biÕn thñy s¶n ...Sau ®©y lµ mét sè nh÷ng ph©n tÝch vµ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng còng nh n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh trong thêi gian tíi ...... -1- I/ xuÊt khÈu thñy s¶n viÖt nam tiÒm n¨ng vµ thùc tr¹ng A. ®¸nh gi¸ vÒ tiÒm n¨ng cña nghµnh thñy s¶n – nh÷ng lîi thÕ vµ khã kh¨n 1 . TiÒm n¨ng vµ u thÕ ViÖt nam lµ ®Êt níc n»m trong b¸n ®¶o Trung Ên , ®ù¬c thiªn nhiªn phó cho nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nghµnh thuû s¶n. Víi bê biÓn dµi h¬n 3200 km tr¶i dµi suèt 13 vÜ ®é B¾c Nam t¹o nªn sù kh¸c nhau râ rÖt vÒ c¸c vïng khÝ hËu ,thêi tiÕt ,chÕ ®é thuû häc ....Ven bê cã nhiÒu ®¶o ,vïng vÞnh vµ hµng v¹n hÐcta ®Çm ph¸ , ao hå s«ng ngßi néi ®Þa ,thªm vµo ®ã l¹i cã u thÕ vÒ vÞ trÝ n»m ë n¬i giao lu cña c¸c ng trêng chÝnh , ®©y lµ khu vùc ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã tr÷ lîng h¶i s¶n lín, phong phó vÒ chñng lo¹i vµ nhiÒu ®Æc s¶n quÝ . ViÖt nam cã thÕ m¹nh vÒ khai th¸c vµ nu«i trång thuû s¶n trªn c¶ 3 vïng níc mÆn, ngät ,lî. Khu vùc ®Æc quyÒn kinh tÕ biÓn kho¶ng 1 triÖu km 2 thuéc 4 khu vùc ®îc ph©n chia râ rµng vÒ mÆt thuû v¨n ®ã lµ: VÞnh B¾c Bé ë phÝa B¾c, khu vùc biÓn miÒn Trung, khu vùc biÓn §«ng Nam vµ vïng VÞnh T©y Nam, hµng n¨m cã thÓ khai th¸c 1,2 –1,4 triÖu tÊn h¶i s¶n ,cã ®é s©u cho phÐp khai th¸c ë nhiÒu tÇng níc kh¸c nhau. ë vïng vÞnh B¾c bé vµ T©y nam bé cã ®é s©u ph©n bè gièng nhau víi 50% diÖn tÝch s©u díi 50m níc vµ ®é s©u lín nhÊt kh«ng qu¸ 100m . BiÓn §«ng nam bé ,®é s©u tõ 30-60m chiÕm tíi 3/4diÖn tÝch , ®é s©u tèi ®a ë khu vùc nµy lµ 300m .BiÓn miÒn Trung cã ®é s©u lín nhÊt ,mùc nuíc 30-50m ,100m chØ c¸ch bê biÓn cã 310 h¶i lý, ®é s©u tõ 200-500m chØ c¸ch bê 20-40 h¶i lý ,vóng s©u nhÊt ®¹t tíi 4000-5000m. Nhê cã nh÷ng nÐt ®Æc trng nh vËy mµ nghÒ thuû s¶n ViÖt Nam gåm c¶ ®¸nh b¾t vµ nu«i trång ®· tån t¹i vµ ph¸t triÓn tõ l©u ®êi,®Õn nay ®· tr¶i qua nhiÒu th¨ng trÇm .Mét trong nh÷ng bíc quan träng ®¸nh dÊu qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ ngµy cµng cao gãp phÇn thóc ®Èy sù tiÕn bé chung trªn ph¬ng diÖn kinh tÕ c¶ níc cña nghµnh thuû s¶n .§ã lµ tõ n¨m 1981 ®Õn nay nghµnh thuû s¶n lu«n hoµn thµnh kÕ ho¹ch nhµ níc giao.S¶n lîng n¨m 1998 gÊp 4 lÇn s¶n lîng n¨m 1988, nép ng©n s¸ch 723457 triÖu ®ång , cho ®Õn nay nghµnh thuû s¶n ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ ,cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi nhiÒu níc ®øng ®Çu vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n,n¨m 2002kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 2 tØ USD ,ViÖt nam ®îc xÕp vµo top ten nh÷ng níc xuÊt khÈu thuû s¶n lín nhÊt thÕ giíi.Nu«i trång thuû s¶n ®· ph¸t triÓn m¹nh vµ ®¹t kÕt qu¶ kh¸ cao , h×nh thµnh nªn phong trµo nu«i trång réng r·i trong nh©n d©n , phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng vµ ®iÒu kiÖn nu«i . §a sè c¸c hé nu«i ®ªï cã l·i ,t¹o ®îc viÖc lµm cho ngêi lao ®éng .DiÖn tÝch nu«i qu¶ng canh c¶i tiÕn vµ th©m canh ®ang ®îc më réng , hµng chôc ngµn hecta ®Êt ven biÓn dïng ®Ó trång hoa mµu kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao ®Òu ®îc ngêi d©n tù nguyÖn chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n . ViÖc nu«i trång kh«ng chØ h¹n chÕ trong 1 sè gièng , ngoµi viÖc nu«i t«m ph¸t triÓn ,c¸c nghÒ nu«i thuû ®Æc s¶n nh c¸c lo¹i c¸ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao vÝ dô nh c¸ Ba sa ,Bèng tîng , t«m hïm ,ba ba .BiÖn ph¸p nu«i trong lång ngµy cµng phæ biÕn. DiÖn tÝch mÆt níc nu«i trång -2- thuû s¶n nay kho¶ng 600.000 hecta trong ®ã 260000ha lµ c¸c ao hå níc lî ®îc sö dông cho viÖc nu«i t«m ,340000 hecta cßn l¹i bao gåm c¸c vïng níc ngät kh¸c nhau ®ang ®îc sö dông cho nhiÒu h×nh thøc nu«i c¸, trong t¬ng lai cßn cã thÓ më réng rÊt nhiÒu ... Bµn vÒ vÊn ®Ò khai th¸c h¶i s¶n ,cã thÓ thÊy r»ng viÖc khai th¸c cña níc ta cßn cã nhiÒu h¹n chÕ ,cha xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng thuû s¶n dåi dµo mµ thiªn nhiªn ban tÆng . Tuy nhiªn ngµnh thuû s¶n còng ®· cã ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ . Toµn ngµnh ®· cã 93500 tµu thuyÒn gåm tµu thuyÒn l¾p m¸y : 62000 chiÕc víi tæng c«ng suÊt 1.250.000 m· lùc vµ 2700 chiÕc ®ãng míi trong n¨m 1994 ,tµu ®¸nh b¾t xa bê 100 chiÕc víi tæng c«ng suÊt 50000 m· lùc, 31500 tµu ®¸nh b¾t thñ c«ng . Tõ n¨m 1994 ®Õn nay ®éi ngò tµu thuyÒn ®¸nh b¾t ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vµ c¶i biÕn râ rÖt ,chñ yÕu tËp trung ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ®éi tµu cã kh¶ n¨ng ®¸nh b¾t xa bê ,h¹n chÕ viÖc ®ãng tµu cã c«ng suÊt nhá nh»m b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn nguån lîi thuû s¶n ven biÓn ,tæ chøc l¹i hÖ thèng khai th¸c h¶i s¶n trong c¶ níc. §¸nh b¾t xa bê lµ xu thÕ ph¸t triÓn cña thuû s¶n ®Ó t¨ng nhanh s¶n lîng ,®©y còng lµ chiÕn lîc cña ngµnh nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tËn dông triÖt ®Ó u thÕ vÒ chñng lo¹i ..... * §Æc ®iÓm nguån lîi h¶i s¶n BiÓn ViÖt Nam cã trªn 2.000 loµi c¸, trong ®ã kho¶ng 130 loµi c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ. Theo nh÷ng ®¸nh gi¸ míi nhÊt, tr÷ lîng c¸ biÓn trong toµn vïng biÓn lµ 4,2 triÖu tÊn, trong ®ã s¶n lîng cho phÐp khai th¸c lµ 1,7 triÖu tÊn/n¨m, bao gåm 850 ngh×n c¸ ®¸y, 700 ngh×n tÊn c¸ næi nhá, 120 ngh×n tÊn c¸ næi ®¹i d¬ng. Bªn c¹nh c¸ biÓn cßn nhiÒu nguån lîi tù nhiªn nh trªn 1.600 loµi gi¸p x¸c, s¶n lîng cho phÐp khai th¸c 50 - 60 ngh×n tÊn/n¨m, cã gi¸ trÞ cao lµ t«m biÓn, t«m hïm vµ t«m mò ni, cua, ghÑ; kho¶ng 2.500 loµi ®éng vËt th©n mÒm, trong ®ã cã ý nghÜa kinh tÕ cao nhÊt lµ mùc vµ b¹ch tuéc (cho phÐp khai th¸c 60 - 70 ngh×n tÊn/n¨m); h»ng n¨m cã thÓ khai th¸c tõ 45 ¸ 50 ngh×n tÊn rong biÓn cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh rong c©u, rong m¬ v.v... Bªn c¹nh ®ã, cßn rÊt nhiÒu loµi ®Æc s¶n quÝ nh bµo ng, ®åi måi, chim biÓn vµ cã thÓ khai th¸c v©y c¸, bãng c¸, ngäc trai, v.v... BÞ chi phèi bëi ®Æc thï cña vïng biÓn nhiÖt ®íi, nguån lîi thuû s¶n níc ta cã thµnh phÇn loµi ®a d¹ng, kÝch thíc c¸ thÓ nhá, tèc ®é t¸i t¹o nguån lîi cao. ChÕ ®é giã mïa t¹o nªn sù thay ®æi c¨n b¶n ®iÒu kiÖn h¶i d¬ng häc, lµm cho sù ph©n bè cña c¸ còng thay ®æi râ rµng, sèng ph©n t¸n víi quy m« ®µn nhá. Tû lÖ ®µn c¸ nhá cã kÝch thíc díi 5 x 20m chiÕm tíi 82% sè ®µn c¸, c¸c ®µn võa (10 x 20m) chiÕm 15%, c¸c ®µn lín (20 x 50m trë lªn) chØ chiÕm 0,7% vµ c¸c ®µn rÊt lín (20 x 500m) chØ chiÕm 0,1% tæng sè ®µn c¸. Sè ®µn c¸ mang ®Æc ®iÓm sinh th¸i vïng gÇn bê chiÕm 68%, c¸c ®µn mang tÝnh ®¹i d¬ng chØ chiÕm 32%. Ph©n bè tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ ®¸y tËp trung chñ yÕu ë vïng biÓn cã ®é s©u díi 50m (56,2%), tiÕp ®ã lµ vïng s©u tõ 51 - 100m (23,4%). Theo sè liÖu thèng kª, kh¶ -3- n¨ng cho phÐp khai th¸c c¸ biÓn ViÖt Nam bao gåm c¶ c¸ næi vµ c¸ ®¸y ë khu vùc gÇn bê cã thÓ duy tr× ë møc 600.000 tÊn. NÕu kÓ c¶ c¸c h¶i s¶n kh¸c, s¶n lîng cho phÐp khai th¸c æn ®Þnh ë møc 700.000 tÊn/n¨m, thÊp h¬n so víi s¶n lîng ®· khai th¸c ë khu vùc nµy h»ng n¨m trong mét sè n¨m qua. Trong khi ®ã, nguån lîi vïng xa bê cßn lín, cha khai th¸c hÕt.Theo vïng vµ theo ®é s©u, nguån lîi c¸ còng kh¸c nhau. Vïng biÓn §«ng Nam Bé cho kh¶ n¨ng khai th¸c h¶i s¶n xa bê lín nhÊt, chiÕm 49,7% kh¶ n¨ng khai th¸c c¶ níc, tiÕp ®ã lµ VÞnh B¾c Bé (16,0%), biÓn miÒn Trung (14,3%), T©y Nam Bé (11,9%), c¸c gß næi (0,15%), c¸ næi ®¹i d¬ng (7,1%), (xem B¶NG 1, 2, 3, 4) , h¬n n÷a bê biÓn níc ta cßn cã hÖ sinh th¸i nhiÖt ®íi ®a d¹ng , giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn nh hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn ,r¹n san h«, cá biÓn ,c¸c vïng cöa s«ng ch©u thæ . Cã thÓ nãi ®©y lµ nh÷ng u thÕ to lín ®Ó ph¸t triÓn nghÒ c¸ kh«ng thua kÐm bÊt k× 1 quèc gia naß trªn thÕ giíi ... VÒ ng cô ®¸nh b¾t : C¸c lo¹i líi kÐo chiÕm tû lÖ lín nhÊt (kho¶ng 31%), sau ®Õn lo¹i líi rª tr«i (21%), líi v©y lµ 8% vµ sè cßn l¹i lµ sö dông c¸c lo¹i ng cô kh¸c. Sè lîng thuû s¶n khai th¸c: C¸ biÓn chiÕm kho¶ng 65% tæng sè s¶n phÈm c¸ cña ViÖt Nam, 35% cßn l¹i lµ c¸ nu«i vµ c¸ níc ngät. C¸c nguån lîi h¶i s¶n ë c¸c vïng biÓn ven bê víi møc níc s©u díi 50m ®· ®îc xem lµ khai th¸c c¹n kiÖt. N¨m 2000, s¶n lîng ®¸nh b¾t xa bê chiÕm 35% tæng s¶n lîng ®¸nh b¾t. Theo tÝnh to¸n, tiÒm n¨ng vÒ nguån lîi thuû s¶n íc tÝnh kho¶ng trªn 4,2 triÖu tÊn. S¶n lîng khai th¸c bÒn v÷ng íc tÝnh lµ 1,7 triÖu tÊn/n¨m. Nguån lîi h¶i s¶n chñ yÕu lµ c¸c lo¹i c¸ cã kh¶ n¨ng di chuyÓn nhanh, lu tró ë vïng biÓn ViÖt Nam trong kho¶ng thêi gian ng¾n. Theo sè liÖu thèng kª, tæng s¶n lîng h¶i s¶n ®¸nh b¾t n¨m 2001 lµ 1,2 triÖu tÊn. Trong ®ã, 82% s¶n lîng h¶i s¶n ®¸nh b¾t ®îc lµ c¸c lo¹i c¸, sè cßn l¹i lµ cua, mùc, t«m c¸c lo¹i vµ mét sè lo¹i h¶i s¶n kh¸c. Kho¶ng 60% s¶n lîng khai th¸c ®îc phôc vô cho nhu cÇu tiªu thô trong níc, 18% cho xuÊt khÈu vµ kho¶ng 20% cho c¸c môc ®Ých kh¸c. Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn,ngµnh thuû s¶n ViÖt nam cßn cã lîi thÕ vÒ tiÒm n¨ng lao ®éng vµ gi¸ c¶ søc lao ®éng .Lao ®éng nghÒ c¸ ViÖt nam cã sè lîng dåi dµo, th«ng minh ,khÐo tay ,ch¨m chØ ,cã thÓ tiÕp thu nhanh chãng vµ ¸p dông s¸ng t¹o c«ng nghÖ tiªn tiÕn .... Ngoµi ra níc ta cßn cã lîi thÕ cña ngêi ®i sau : suÊt ®Çu t vµ møc ®é lÖ thuéc vµo c«ng nghÖ cha cao nªn cã kh¶ n¨ng ®Çu t nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tiªn tiÕn nhê c¸c tiÕn bé nhanh chãng cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ,®Æc biÖt trong c«ng nghÖ khai th¸c biÓn xa,c«ng nghÖ sinh häc phôc vô nu«i thuû s¶n nhÊt lµ nu«i c¸ biÓn vµ nu«i gi¸p x¸c .... -4- ThuËn lîi vÒ thÞ trêng : ViÖt nam n»m c¹nh Trung quèc mét níc ®«ng d©n nhÊt trªn thÕ giíi : h¬n 1,3 tØ ngêi ,®©y lµ 1 thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng vµ tiªu thô h¶i s¶n rÊt m¹nh , hÇu nh tõ tríc ®Õn nay ViÖt nam cha tõng tho¶ m·n ®îc nhu cÇu vÒ h¶i s¶n cña Trung quèc. Ngoµi trung quèc ra cßn cã thÞ trêng NhËt B¶n vµ Hµn Quèc còng lµ 2 thÞ trêng tiªu thô rÊt m¹nh c¸c s¶n phÈm thuû s¶n cña níc ta,v× vËy trong t¬ng lai thuû s¶n ViÖt nam cßn cã tiÒm n¨ng më réng thÞ trêng ,®Èy m¹nh kim ng¹ch xuÊt khÈu ,v¬n lªn 1 tÇm cao míi. Bªn c¹nh ®ã, do nhËn thøc ®îc vai trß cña ngµnh thuû s¶n , ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu thuû s¶n, ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña ®Êt níc , nhµ níc ta ®· vµ ®ang cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cho ngµnh .T¹i héi nghÞ triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 2003 cña bé thuû s¶n ,Thñ tíng Phan V¨n Kh¶i cho r»ng ®Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu ph¸t triÓn, ngµnh thuû s¶n cÇn nhanh chãng rót kinh nghiÖm vµ ®æi míi ,nh÷ng vÊn ®Ò g× bøc b¸ch c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c doanh nghiÖp nªn göi ngay vÒ bé thuû s¶n. VÊn ®Ò nµo vît qu¸ thÈm quyÒn cña bé th× göi lªn chÝnh phñ , chÝnh phñ sÏ gi¶i quyÕt ngay.......Trong c«ng t¸c qui ho¹ch bé còng cã nh÷ng ®Ò ¸n phï hîp ..,§©y còng lµ 1 thuËn lîi lín cho ngµnh thuû s¶n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn .... B¶ng 1. Tæng hîp kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ biÓn ViÖt Nam Tr÷ lîng Vïng biÓn Lo¹i c¸ ®é s©u MiÒn Trung C¸ ®¸y Tû lÖ trong toµn bé Tû lÖ (%) biÓn ViÖt Nam (%) TÊn Tû lÖ (%) TÊn 390.000 57,3 156.000 57,3 < 50m 39.200 5,7 15.700 5,7 > 50m 252.000 37 100.800 37 C¸ næi nhá VÞnh B¾c Bé Kh¶ n¨ng khai th¸c (tÊn) Céng 681.200 C¸ næi nhá 500.000 82,5 200.000 82,5 < 50m 18.500 3,0 7.400 3,0 > 50m 87.900 14,5 35.200 14,5 C¸ ®¸y -5- 16,3 272.500 14,5 §«ng Nam Bé T©y Nam Bé Céng 606.400 C¸ næi nhá 524.000 25,2 209.600 25,2 < 50m 349.200 16,8 139.800 16,8 > 50m 1.202.70 0 58,0 481.100 58,0 C¸ ®¸y 242.600 Céng 2.075.90 0 C¸ næi nhá 316.000 62,0 126.000 62,0 190.700 38,0 76.300 38,0 12,1 100 0,2 C¸ ®¸y < 50m 830.400 Céng 506.700 Gß næi C¸ næi nhá 10.000 Toµn vïng biÓn C¸ næi ®¹i d¬ng (*) (300.000 ) (120.000) C¸ næi nhá 1.740.00 0 694.100 C¸ ®¸y 2.140.00 0 855.900 C¸ næi ®¹i d¬ng (*) (300.000 ) (120.000) Toµn bé 4.180.00 0 1.700.000 Tæng céng 49,7 202.300 100 2.500 7,2 100 (*) Sè liÖu suy ®o¸n theo s¶n lîng ®¸nh b¾t cña c¸c níc quanh biÓn Ыng Nguån : ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n -6- B¶ng 2. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c t«m vç ë vïng biÓn ViÖt Nam < 50m Vïng biÓn §«ng Nam Bé 7 8.160 T©y Nam 9.180 Bé Céng 100 - 200m Tr÷ l- Cho Tr÷ l- Cho Tr÷ lîng, tÊn phÐp îng, phÐp îng, tÊn khai tÊn khai th¸c, th¸c, tÊn tÊn VÞnh B¾c 318 Bé MiÒn Trung 50 - 100m > 200m Cho Tr÷ lphÐp îng, khai tÊn th¸c, tÊn Tæng céng Cho Tr÷ l- Cho phÐp îng, phÐp khai tÊn, khai th¸c, th¸c, tÊn tÊn 116 114 42 3 2.462 899 13.482 4.488 2.475 2.539 927 6.092 2.224 1.852 676 18.641 6.300 3.351 61 9.346 3.412 166 430 34 12 158 15.985 5.402 17.664 5.945 5.281 1.929 19.574 6.712 1.886 688 44.402 15.272 Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n -7- B¶ng 3. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c mùc nang ë vïng biÓn ViÖt Nam Khu vùc Tr÷ lîng vµ KN Khai th¸c (tÊn) < 50m 50 100m Tr÷ lîng 1.500 400 1.900 600 160 760 Tr÷ lîng 3.900 3.840 4.500 1.300 13.540 Cho phÐp khai th¸c 1.560 1.530 1.800 520 5.410 Tr÷ lîng 24.900 10.800 7.400 5.600 48.700 Cho phÐp khai th¸c 9.970 4.300 2.960 2.250 19.480 Tr÷ lîng 30.300 14.990 11.900 6.910 64.100 Cho phÐp khai th¸c 12.130 5.990 4.760 2.770 25.650 TûlÖ (%) 47,3 23,3 18,6 10,8 100 VÞnh B¾c Cho phÐp Bé khai th¸c MiÒn Trung Nam Bé Céng 100 200m > 200m Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n -8- Tæng céng B¶ng 4. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c mùc èng ë biÓn ViÖt Nam Khu vùc VÞnh Bé B¾c MiÒn Trung Nam Bé Céng Tr÷ lîng vµ KN < 50m Khai th¸c (tÊn) 50 - 100m 100 200m > 200m Tæng céng Tr÷ lîng 9.240 2.520 11.760 Cho phÐp khai th¸c 3.700 1.000 4.700 Tû lÖ % 78,6 21,4 10 Tr÷ lîng 320 140 2.000 3.000 5.760 Cho phÐp khai th¸c 130 180 810 1.190 2.310 Tû lÖ % 5,5 7,5 35,3 51,7 10 Tr÷ lîng 21.300 12.800 2.600 4.900 41.500 Cho phÐp khai th¸c 8.500 5.100 1.000 2.000 16.600 Tû lÖ % 51,3 30,9 6,1 11,7 10 Tr÷ lîng 30.900 15.700 1.600 7.900 59.100 Cho phÐp 12.400 khai th¸c 6.300 1.800 3.100 23.600 TûlÖ (%) 26,7 7,8 13,3 10 52,2 Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n 2. Nh÷ng khã kh¨n cßn tån t¹i Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi kÓ trªn , nh×n chung ngµnh thñy s¶n cßn cha thùc sù ph¸t triÓn t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng phong phó cña nã ,so víi c¸c níc cßn thua kÐm vÒ nhiÒu mÆt . Chóng ta vÒ c¬ b¶n míi chØ lµ ®¸nh b¾t c¸ ven bê , c¶ trong -9- kh©u ®¸nh b¾t còng nh kh©u chÕ biÕn cßn rÊt thñ c«ng ,cha thùc sù ®Èy ngµnh thñy s¶n lªn tÇm vÜ m« ,mang tÝnh c«ng nghiÖp cao ...... XÐt vÒ s¶n lîng, møc khai th¸c thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi 1 sè níc trong khu vùc nh : Philipin, Th¸i Lan ,Trung Quèc .Khai th¸c cña ta cßn cha ®îc hiÖn ®¹i hãa ,thiÕu kh¶ n¨ng v¬n nhanh mn¹h ra xa bê . HÇu hÕt c¸c tµu ®¸nh b¾t cã c«ng suÊt nhá ,n¨ng suÊt thÊp ,míi chØ khai th¸c ë ®é s©u díi 50 m ,trong khi ®ã vïng biÓn cña ViÖt nam tr¶i dµi , nhiÒu vïng cã ®é s©u lín .§©y thùc sù lµ 1 trong nh÷ng h¹n chÕ c¶n trë sù ph¸t triÓn ,dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m th¸c ë ven bê trong khi nguån lîi ë xa bê l¹i cha ®îc sö dông tíi . Nu«i trång thñy s¶n vÉn cha ®îc qui ho¹ch , do kh«ng cã kÕ ho¹ch tæng thÓ l©u dµi vµ chØ chó träng më réng diÖn tÝch nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng cao ,cã n¬i cßn g©y hËu qu¶ xÊu vÒ m«i trêng sinh th¸i còng nh b¶o vÖ nguån lîi .ViÖc nu«i trång nhiÒu lóc cßn trµn lan , thiÕu tÝnh khoa häc nªn chÊt lîng kh«ng cao ,hiÖn nay vÉn cha t×m ®îc híng thÝch hîp ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn ,®Æc biÖt lµ ®Çu t cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng .c¸c ch¬ng tr×nh nu«i trång vµ khai th¸c nhiÒu khi chång chÐo nhau ,kh«ng nhÊt qu¸n trong viÖc sö dông ®Êt ,mÆt níc vµ tµu thuyÒn,®Æc biÖt lµ trong sö dông vèn ®Çu t .§èi víi nghÒ khai th¸c h¶i s¶n ,ng d©n thiÕu c¸c th«ng tin vÒ nguån lîi ,tr÷ lîng h¶i s¶n , cßn trong nu«i trång ,ng d©n còng kh«ng biÕt ch¾c lµ m×nh cã lµm ®óng víi qui ho¹ch sau nµy hay kh«ng ,cho dï cã n¬i hä “ lµm bõa” ph¸ tan c¶ dù kiÕn trong qui ho¹ch ®ang ®îc x©y dùng ( ®iÓn h×nh nhÊt lµ phong trµo chuyÓn ®æi ®Êt tõ trång lóa sang nu«i t«m ). Ngoµi ra kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn mét nh©n tè quan träng cßn tån t¹i ¶nh hëng trùc tiÕp tíi gi¸ trÞ thñy s¶n ViÖt nam ®ã lµ n¨ng lùc chÕ biÕn . VÊn ®Ò ®a d¹ng hãa ,n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m· ..®ang trë thµnh ®ßi hái tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ trêng ,®Æc biÖt lµ chÊt lîng chÕ biÕn . Cã thÓ s¶n lîng ®¸nh b¾t khai th¸c rÊt lín, song nÕu tr×nh ®é chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n kh«ng cao th× ®iÒu ®ã còng ch¼ng cã ý nghÜa g× c¶, bëi thñylµ mÆt hµng t¬i sèng ,ph¶i qua s¬ chÕ nhiÒu kh©u míi cã thÓ xuÊt khÈu, ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao . Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ vÊn ®Ò chÊt lîng l¹i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu ,ch¼ng riªng g× h¶i s¶n , víi mÆt hµng nµo còng vËy ,c¸c thÞ trêng khã tÝnh nh EU, Hoa k× , NhËt b¶n ®èi víi chÊt lîng s¶n phÈm ®Òu cã yªu cÇu rÊt cao. Ch¼ng h¹n nh ë Anh, tríc khi giao hµng ph¶i ®îc c¬ quan b¶o hiÓm LLOYDS cña London kiÓm tra ,cßn ë Mü ngµy 24/1/1994 bé trëngy tÕ Mü cßn c«ng bè 1 ®Ò xíng míi vÒ an toµn thùc phÈm rÊt quan träng ,trong ®ã FDA sÏ ®ßi hái ngµnh chÕ biÕn thñy s¶n ph¶i ¸p dông chÕ ®é kiÓm tra an toµn theo nguyªn t¾c HACCP (hazard analyis critical control point ). Qua ®ã cã thÓ thÊy chÊt lîng thñy s¶n còng nh lÜnh vùc an toµn vÖ sinh thùc phÈm lµ vÊn ®Ò sèng cßn..... - 10 - C¸c c¬ së s¶n xuÊt ë ViÖt nam ®· cè g¾ng c¶i t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ,coi träng kh©u vÖ sinh c«ng nghiÖp ,hoµn thiÖn dÇn hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm ,®ång thêi t¹o thªm mÆt hµng míi ,duy tr× nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng nhng vÉn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i mµ viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i nµy thùc sù lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thñy s¶n trong níc , thóc ®Èy nÒn kinh tÕ nø¬c nhµ ...VËy nh÷ng khã kh¨n ®ã lµ g× ? Nh×n trªn tæng thÓ cã thÓ thÊy, kÜ thuËt nu«i trång cña ta cßn kÐm nªn chÊt l îng kh«ng cao, trong kh©u chÕ biÕn cha thùc sù ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ vÖ sinh c«ng nghiÖp, c«ng nghÖ chÕ biÕn ®¬n ®iÖu dÉn ®Õn mÆt hµng chÕ biÕn thñy s¶n cßn nghÌo nµn vÒ chñng lo¹i ,søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng yÕu .Trong lÜnh vùc chÕ biÕn XK nhiÒu tån t¹i vÉn cha ®îc gi¶i quyÕt, ®Æc biÖt lµ vÊn n¹n sö dông c¸c chÊt kh¸ng sinh vµ hãa chÊt bÞ cÊm ,b¬m chÝch t¹p chÊt ,khiÕn cho hµng thñy s¶n xuÊt khÈu lu«n bÞ c¶nh b¸o. Mét quan chøc cña bé thñy s¶n nhËn ®Þnh r»ng : ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn míi yÕu tè quan träng nhÊt lµ chÊt lîng vµ an toµn vÖ sinh thñy s¶n . §©y lµ vÊn ®Ò mµ ViÖt nam cßn “m¾c “ c¶ ë kh©u thùc hiÖn vµ kiÓm tra. NÕu kh«ng lµm nhanh th× c¸c ®èi thñ c¹nh tranh sÏ ®o¹t ®îc thÞ phÇn lín tríc ... Ngoµi ra n¨ng lùc qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ cña nhµ níc cßn yÕu kÐm ,kh«ng ®¸p øng kÞp v¬Ý yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt trong giai ®o¹n chuyÓn tõ kinh tÕ th¬ng m¹i ®¬n thuÇn sang kinh tÕ c«ng nghiÖp. §éi ngò qu¶n lý chËm ®îc ®æi míi vµ ®µo t¹o l¹i nªn kh«ng theo kÞp ®îc víi yªu cÇu míi cña thêi k× héi nhËp vµ c¹nh tranh. Mét khã kh¨n n÷a cña ngµnh thñy s¶n lµ vèn ,nhÊt lµ vèn lu ®éng vµ vèn ®Çu t cho c«ng nghÖ . Bëi lÏ thñy s¶n lµ mÆt hµng cã gÝa trÞ cao nªn vèn ®Çu t lín ,hÇu hÕt søc ®Çu t cña ta cßn nhá, lÎ, manh món, kh«ng trêng vèn ®Çu t cho c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng kho b¶o qu¶n, lµm l¹nh ..... ChÝnh v× thÕ míi cã t×nh tr¹ng hÇu hÕt c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn thñy s¶n ë níc ta chØ lµm gia c«ng cho 1 sè c«ng ty lín trong hoÆc ngoµi níc... Nh×n chung ,tríc m¾t ,ngµnh thñy s¶n ViÖt nam cßn cã rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ thö th¸ch cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ,nh»m n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu thñy s¶n ,më réng thÞ trêng, ®Ó cho ngµnh thñy s¶n thùc sù xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng to lín cña nã .... B.thùc tr¹ng xuÊt khÈu thñy s¶n 1.Lý luËn chung vÒ vai trß cña ngµnh thñy s¶n trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ViÖt Nam lµ mét quèc gia ven biÓn ë §«ng Nam ¸. Trong suèt sù nghiÖp h×nh thµnh, b¶o vÖ vµ x©y dùng ®Êt níc, biÓn ®·, ®ang vµ sÏ ®ãng vai trß hÕt søc to lín. ChÝnh v× vËy, ph¸t triÓn, khai th¸c hîp lý mét c¸ch bÒn v÷ng c¸c nguån tµi - 11 - nguyªn thiªn nhiªn ®ång thêi víi b¶o vÖ m«i trêng biÓn ®· trë thµnh môc tiªu chiÕn lîc l©u dµi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña níc ta. Cïng víi khai th¸c c¸c nguån lîi c¸ vµ h¶i s¶n biÓn, ViÖt Nam cßn cã mét tiÒm n¨ng phong phó vÒ c¸c nguån lîi thuû s¶n níc ngät vµ níc lî, cïng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Ó ®Èy m¹nh nu«i trång c¸c ®èi tîng thuû s¶n níc ngät, níc lî vµ níc biÓn, gãp phÇn t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng d©n c vµ lµm giµu cho ®Êt níc. Cã thÓ nãi kinh tÕ thñy s¶n ®ang ngµy cµng chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n , ®©y ®îc coi lµ 1 mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh bªn c¹nh dÇu th« vµ g¹o .Níc ta còng gièng nh nhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c ,rÊt chó träng ®Õn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nh»m t¨ng thu ngo¹i tÖ x©y dùng vµ kiÕn thiÕt c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc nhµ . Thñy s¶n kh«ng nh÷ng chØ lµ mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao mµ cßn lµ ngµnh cã thÓ t¸i sinh . ViÖt nam cã u thÕ vÒ tù nhiªn vÒ nguån thñy s¶n dåi dµo, nÕu thùc sù biÕt khai th¸c vµ tËn dông thÕ m¹nh nµy th× thñy s¶n thùc sù lµ 1 ngµnh mòi nhän trong tæng hßa nÒn kinh tÕ quèc d©n ,gãp phÇn to lín æn ®Þnh ®êi sèng ngêi d©n ,n©ng cao thu nhËp . 2. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt nam trong thêi gian qua ( 1998-2002) 2.1VÒ kim ng¹ch Theo ®¸nh gi¸ cña FAO ,n¨m 1999 ViÖt nam lµ níc xuÊt khÈu thñy s¶n ®øng thø 29 trªn thÕ giíi ,vµ ®øng thø t trong c¸c níc asean .cho ®Õn nay c¸c mÆt hµng thñy h¶i s¶n cña ta ®· cã mÆt ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi ,cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi hµng cña Thailan ,Malaysia,IndonÏia...song ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nh ngµy h«m nay ,nghµnh thñy s¶n ViÖt nam ®· tr¶i qua rÊt nhiÒu th¨ng trÇm. Giai ®o¹n tõ 1976-1980 ngµnh thñy s¶n níc ta r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng trÇm träng,c¶ trªn lÜnh vùc khai th¸c còng nh xuÊt khÈu .§øng tríc t×nh tr¹ng nh vËy ,chÝnh phñ ®· cho phÐp ngµnh thñy s¶n ¸p dông c¬ chÕ tù c©n ®èi, tù h¹ch to¸n ...®©y thùc sù lµ c¬ héi ,lµ sù khëi ®Çu cña ngµnh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ trêng ,dÇn dÇn më réng ,n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu .Nhê cã ®îc nh÷ng chÝnh s¸ch cña quèc gia phï hîp mµ ngµnh thñy s¶n lu«n cã ®îc sù t¨ng trëng ,®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y .kim ng¹ch xk t¨ng nhanh vµ m¹nh ,cã nh÷ng n¨m cßn hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch. Tõ c¸c gi¶ thiÕt vÒ chØ sè gi¸ giai ®o¹n 1998-2002 ®· cho , ta cã thÓ lËp ®îc b¶ng sau : ChØ tiªu/ N¨m §¬n vÞ 1998 Kim ng¹ch xk TriÖu $ 858 ChØ sè gi¸ 1 Kim ng¹ch xk TriÖu $ 858 - 12 - 1999 971 0.98 990.8 2000 1478 0.96 1539.6 2001 1777 1.02 1742.16 2002 2000 1.05 1904.76 thùc tÕ KN thùc tÕ/KN TriÖu $ 0 danh nghÜa Ii 1 I0 1 ITB +19.8 +61.6 -34.84 -95.24 1.1548 1.5539 1.1316 1.1548 1.7944 2.0305 1.221 1.0933 2.22 Qua b¶ng trªn cã thÓ nhËn thÊy sù thay ®æi vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n ph¸t triÓn theo chiÒu híng thuËn lîi ,cã nhiÒu høa hÑn . Víi kim ng¹ch xk 2 tØ $ trong n¨m 2002 ,ngµnh thñy s¶n nøoc ta ®· thùc sù ®¸nh dÊu 1 bíc ph¸t triÓn míi . NÕu víi ®µ nµy th× môc tiªu hoµn thµnh kÕ ho¹ch 2,25 – 3 tØ lµ kh«ng cã g× khã kh¨n ,tuy cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp trong nhiÒu kh©u ,tõ khai th¸c ,chÕ biÕn ®Õn qu¶n lÝ ,xóc tiÕn më réng thÞ trêng ,nhng cã thÓ nhËn thÊy ngµnh thñy s¶n ViÖt nam thùc sù lµ 1 ngµnh kinh tÕ cã nhiÒu høa hÑn . Nh×n tæng quan ,tr íc hÕt chóng ta thÊy c¸c chØ sè ®Òu lín h¬n 1 ,thËm chÝ c¸c chØ sè so víi n¨m gèc 1998 cßn t¨ng gÊp ®«i ,chøng tá ngµnh ®ang cã ®µ t¨ng trëng tèt . Sù t¨ng trëng nµy lµ t¬ng ®èi æn ®Þnh nhng cha thËt sù ®ång ®Òu. T¨ng trëng c¸c n¨m sau cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®Òu t¨ng cao so víi n¨m gèc 98 ,cã ®îc sù thay ®æi lín trong giai ®o¹n nµy ,toµn ngµnh thñy s¶n ®· ph¶i cã nh÷ng cè g¾ng lín trong viÖc thay ®æi c«ng nghÖ ,n©ng cao chÊt lîng vÖ sinh ®Õn viÖc tiÕp thÞ ,qu¶ng c¸o ,x©m nhËp thÞ trêng... . Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc ®· cã nh÷ng hç trî vµ u ®·i cho ngµnh ,cô thÓ : - Trong giai ®o¹n võa qua Bé thñy s¶n ®· cã sù ®Çu t kÞp thêi , ®óng møc ,c¶i t¹o, qui ho¹ch l¹i viÖc nu«i trång vµ ®¸nh b¾t ,®Çu t vèn cho ®ãng tµu ®¸nh b¾t xa bê , ®Æc biÖt bé cßn ®a ra yªu cÇu vÒ vÖ sinh thñy s¶n ,nghiªm cÊm sö dông chÊt kh¸ng sinh ,t¹p chÊt trong nu«i trång vµ chÕ biÕn . Ph¸t triÓn c¸c dù ¸n nu«i 1 sè loµi thñy ®Æc s¶n nh t«m ,c¸ tra ,c¸ Ba sa ,r« phi ®¬n tÝnh ,nh»m thu hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n .. - Kh«ng ngõng hç trî t×m kiÕm c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu míi ,nh»m ®èi phã víi t×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ trêng . Bé thñy s¶n cong dù kiÕn ®a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm ,®Æc biÖt lµ tõ nu«i trång : ngoµi t«m só ,sÏ ®a t«m thÎ ch©n tr¾ng thµnh 1 ®èi tîng nu«i chÝnh ,t¨ng lîi thÕ c¹nh tranh b»ng t«m só nu«i cã kicks cì lín ,ph¸t triÓn nu«i c«ng nhiÖp s¹ch bÖnh còng nh chó ý ®Õn nu«i sinh th¸i ë c¸c vïng phï hîp. - §Æc biÖt nhµ níc ta ®· cã nh÷ng khuyÕn khÝch cho ngµnh b»ng c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ,u ®·i ®Çu t c«ng nghÖ vµ vèn ... Thªm vµo ®ã ,chØ sè gi¸ c¶ còng cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh tíi kim ng¹ch xuÊt khÈu .Møc t¨ng gi¸ c¶ tØ lÖ thuËn víi møc t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu ,t¹o ra - 13 - møc chªnh lÖch ®¸ng kÓ : n¨m 2000 ,kim ng¹ch thùc tÕ cao h¬n kim ng¹ch danh nghÜa 61,6 triÖu USD. n¨m 2002 ,kim ng¹ch thùc tÕ l¹i thÊp h¬n kim ng¹ch danh nghÜa 95,24 triÖu$. Tuy vËy ,chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn møc t¨ng vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu, ®ã lµ ®iÒu rÊt ®¸ng khÝch lÖ vµ cÇn ®îc ph¸t huy . N¨m 98 cã khëi ®iÓm kh«ng cao ,chØ ®¹t 858 triÖu $ ,v× vËy t¨ng trëng so víi n¨m gèc kh«ng cao lµ ®iÒu tÊt yÕu . Nhng nÕu xÐt chØ sè ph¸t triÓn cña n¨m sau so víi n¨m tríc chóng ta l¹i thÊy n¨m 2001 vµ n¨m 2002 cã chØ sè ph¸t triÓn sôt gi¶m m¹nh ,®Æc biÖt lµ n¨m 2002, tuy kim ng¹ch vÉn t¨ng so víi c¸c n¨m tríc nhng dêng nh ®· bÞ ch÷ng l¹i tõ n¨m 2001, tèc ®é t¨ng trëng nhá h¬n 15%. Ph©n tÝch nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy lµ do hµng thñy s¶n cña ViÖt n¨m gÆp 1 sè vÊn ®Ò vÒ chÊt lîng an toµn thùc phÈm ,trong 6 th¸ng cuèi n¨m 2002 sè l« hµng xk bÞ ph¸t hiÖn nhiÔm kh¸ng sinh vµ bÞ tr¶ l¹i lµ 15 l« , h¬n n÷a hµng thñy s¶n cña ta gÆp nh÷ng rµo c¶n vÒ thuÕ quan rÊt gay g¾t ,thªm vµo ®ã x¶y ra vô kiÖn tông b¸n ph¸ gi¸ c¸ da tr¬n víi Mü ,g©y kh«ng Ýt khã kh¨n trong viÖc n©ng cao kim ng¹ch , cho nªn tuy kim ng¹ch XK t¨ng so víi n¨m tríc nhng thùc tÕ tèc ®é t¨ng l¹i kh«ng b»ng. Cã thÓ nãi n¨m 2000 lµ n¨m ®¸nh dÊu mèc son cña ngµnh víi møc t¨ng trëng lªn tíi 55,4%. N¨m 2002 cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao nhÊt ( trªn 2 tØ $ ) vµ còng lµ n¨m cã chØ sè gi¸ c¶ lín nhÊt trong c¶ k× . Cã thÓ nãi chØ sè gi¸ b»ng 1,05 kh«ng ph¶i lµ qu¸ lín ®èi víi nÒn kinh tÕ nhng nã còng ph¶n ¸nh phÇn nµo sù yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ . Ngîc l¹i n¨m 2000 l¹i cã chØ sè gi¸ thÊp nhÊt ,lµm cho kim ng¹ch thùc tÕ t¨ng h¬n 60 triÖu $ so víi kim ng¹ch danh nghÜa ....,tuy kh«ng ph¶i lµ n¨m cã kim ng¹ch xk cao nhÊt nhng l¹i lµ n¨m cã tèc ®ä t¨ng trëng cao nhÊt ,cho thÊy ®©y lµ n¨m thñy s¶n níc ta gÆt h¸i ®îc nhiÒu thµnh tùu h¬n c¶ ,c¶ vÒ tèc ®é t¨ng trëng còng nh kim ng¹ch xuÊt khÈu ,nã cã vai trß nh bµn ®¹p cho c¸c n¨m sau … Møc t¨ng trëng trung b×nh cña toµn giai ®o¹n ®¹t 22,1 % , cã thÓ gäi lµ tèc ®é ph¸t triÓn cao ,ngµnh thñy s¶n ph¶i lu«n duy tr× møc t¨ng nµy trong tu¬ng lai míi cã thÓ ®a mÆt hµng thñy s¶n lªn vÞ trÝ chñ ®¹o trong c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt nam... Bµn riªng vÒ vÊn ®Ò gÝa c¶ ,cã thÓ thÊy gi¸ c¶ xuÊt khÈu hµng n¨m ®Òu t¨ng ,tÊt nhiªn gi¸ c¶ cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ tr êng thñy s¶n thÕ giíi ,gi¸ c¶ cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m tïy vµo xu híng gi¸ c¶ chung nhng nh×n chung gi¸ thñy s¶n cña ViÖt nam t¬ng ®èi thÊp .Ph©n tÝch thùc t¹i cho thÊy kh«ng ph¶i lµ thñy s¶n xk cña ViÖt nam thÊp h¬n so víi gi¸ thÞ trêng mµ lµ do cì s¶n phÈm cña viÖt nam qu¸ bÐ ,l¹i phÇn lín ë d¹ng th« ,s¬ chÕ, c¸c s¶n phÈm tinh chÕ cã thÓ chë th¼ng ®Õn siªu thÞ cßn khiªm tèn . Do ®ã gÝa xuÊt khÈu hµng n¨m t¨ng lªn chñ yªó lµ nhê vµo sù c¶i tiÕn chÊt lîng ,kÝch cì s¶n phÈm ,më réng thÞ trêng ,®¸p øng c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng . Gi¸ c¶ víi vai trß lµ - 14 - nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu ,song gi¸ c¶ cña hµng hãa cßn bÞ chi phèi bëi tØ gÝa hèi ®o¸i vµ tØ gi¸ ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ nh thÕ nµo vµ gi¸ ®ã cã ph¶i lµ gi¸ c¶ æn ®Þnh kh«ng ? §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m, bëi lÏ 1 nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng bao giê còng lu«n g¾n liÒn víi sù æn ®Þnh vÒ gi¸ c¶ .Th«ng qua b¶ng ph©n tÝch ,nhËn thÊy chØ sè gi¸ mÆt hµng thñy s¶n t¨ng lªn trong c¸c n¨m ,tØ gi¸ còng ë trong xu thÕ t¨ng ,®©y lµ 1 nh©n tè t¸c ®éng lµm cho kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n t¨ng lªn trong k× . ViÖc chØ sè gi¸ t¨ng bao giê còng cã 2 mÆt ,gi¸ qu¸ cao sÏ kh«ng thÓ kÝch thÝch tiªu dïng ,®Èy m¹nh lu th«ng hµng hãa trong nÒn kinh tÕ ,song nÕu nh gi¶m ph¸t qu¸ thÊp th× kh«ng thÓ kÝch cÇu ®Çu t ,ph¸t triÓn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ s¶n xuÊt . Cho nªn chóng ta cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p phï hîp ®Ó c©n b»ng c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ ,b×nh æn gi¸ c¶ trªn thÞ trêng t¹o lßng tin cho c¸c nhµ kinh doanh nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh thñy s¶n nãi riªng .... 2.2 C¸c nh©n tè ¶nh hëng 2.2.1C¸c nh©n tè cã thÓ lîng hãa ®îc C¸c chØ tiªu/n¨m Ipq Ipqr p.q Ip Iq Ir 1998 1 1 858 1 1 1 1999 2000 2001 2002 1.132 1.522 1.202 1.125 1.212 1.566 1.245 1.187 990.8 1539.6 1742.16 1904.76 0.98(-2%) 0.96(-4%) 1.02(+2%) 1.05(5%) 1.1548(+15.5%) 1.5856(+58.56%) 1.1787(+17.9%) 1.0719(+7.2%) 1.071(+7%) 1.029(+3%) 1.036(+3.6%) 1.055(+5.5%) Trong c¸c n¨m nµy ,tû gi¸ biÕn ®æi kh«ng ®¸ng kÓ ,møc t¨ng cao nhÊt lµ 5% (n¨m 2002) . ChØ sè gi¸ c¶ còng biÕn ®éng kh«ng lín ,møc t¨ng gi÷a c¸c n¨m chØ kho¶ng tõ 2-3 % / n¨m . Kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n trong thêi gian qua chÞu sù t¸c ®éng chñ yÕu cña 3 nh©n tè lµ gi¸ ,lîng vµ tØ gi¸ . Quan s¸t b¶ng vÏ cã thÓ thÊy nh©n tè t¸c ®éng m¹nh nhÊt ,chñ yÕu nhÊt ®Õn kim ng¹ch lµ s¶n lîng, s¶n lîng xuÊt khÈu thñy h¶i s¶n cña ViÖt nam t¨ng lªn hµng n¨m ,do chóng ta ®¨ më réng thÞ trêng ,n©ng cao n¨ng lùc nu«i trång ®¸nh b¾t vµ chÕ biÕn , dÇn dÇn t¹o lßng tin vµ uy tÝn trªn th¬ng trêng ...ChØ sè gi¸ vµ tØ gi¸ dao ®éng ë biªn ®é nhá trong khi ®ã chØ sè vÒ s¶n lîng l¹i biÕn ®éng rÊt m¹nh mµ ®Ønh cao lµ n¨m 2000 : T¨ng 58,6% ,qua ®ã l¹i 1 lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh nh©n tè lîng lµ nh©n tè chñ yÕu nhÊt . Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lµ gi¸ vµ tØ gÝa kh«ng cã t¸c ®éng g× , biªn ®é dao ®éng tuy nhá nhng nã còng cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh , xÐt vÒ chØ sè gi¸ ,tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2002 ,chØ sè gi¸ lu«n t¨ng lµm cho gÝa trÞ kim ng¹ch t¨ng,bªn c¹nh ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng cÇn tÝnh ®Õn yÕu tè t¸c ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i ,trong giai ®o¹n tõ 98-2002tØ gÝa b×nh qu©n t¨ng liªn tôc ,viÖc tiÒn ViÖt nam mÊt gi¸ cã thÓ lµ 1 trong nh÷ng biÖn ph¸p mµ nhµ níc ta hç trî cho - 15 - c¸c ngµnh ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nãi chung trong ®ã cã ngµnh thñy s¶n nãi riªng . Tuy nhiªn nÕu tiÕp tôc ®Ó cho tØ gi¸ t¨ng nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ,t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu th× ®©y kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p tèt ,tØ gi¸ hèi ®o¸i t¨ng chØ nªn trong 1 chõng mùc thÝch hîp ,nÕu kh«ng nã sÏ kÐo theo nh÷ng hËu qu¶ nguy hiÓm ®èi víi nÒn kinh tÕ .... 2.2.2 C¸c nh©n tè kh«ng thÓ lîng hãa ®îc N¨m 2000 lµ 1 n¨m ®¸nh ®¸u mèc son cña ngµnh thñy s¶n ViÖt nam khi ®¹t møc xuÊt khÈu 1 tØ $, ®©y lµ n¨m ph¸t triÓn rùc rì cña toµn ngµnh ,c¸c n¨m tiÕp theo kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ngõng t¨ng, më ra 1 híng ®i ®Çy høa hÑn cho ngµnh thñy s¶n níc nhµ . §Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nh vËy ph¶i kÓ ®Õn vai trß cña c¸c cÊp l·nh ®¹o còng nh nh÷ng ngêi lao ®éng trùc tiÕp trong ngµnh ®ång thêi cßn ph¶i kÓ ®Õn c¸c nh©n tè kh¸c nh gi¸ c¶, chÝnh s¸ch më cöa cña nhµ níc ta, sù g¾n kÕt cña Asean trong tiÕn tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn ...®· t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh thñy s¶n ViÖt nam. - 16 - a) C¬ chÕ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc ta ®èi víi ngµnh thñy s¶n Trong 5 n¨m võa qua ,kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n liªn tôc t¨ng vµ lu«n vît kÕ hä¹ch ®Ò ra . Trong ®ã 1 nh©n tè ¶nh hëng mang tÝnh vÜ m« ®ã lµ c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch mµ nhµ níc ®· ban hµnh ®Ó khuyÕn khÝch thñy s¶n ph¸t triÓn ,t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ®îc ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ thùc hiÖn tèt nghÜa vô, ®Æc biÖt lµ trong kh©u ®æi míi c«ng nghÖ vµ tiÕp thÞ ,trong c«ng t¸c qui ho¹ch nu«i trång. Bé thñy s¶n ®· cã nh÷ng chñ tr¬ng ®óng ®¾n , qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh ,qui ho¹ch nu«i thñy sabr trªn c¸t ,qui ho¹ch khai th¸c vµ b¶o vÖ nguån lîi h¶i s¶n... Ngoµi ra ,nhµ níc cßn cã nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i ®èi víi ngµnh thñy s¶n nh chÝnh s¸ch vÒ gi¸ ,c¸c chÝnh s¸ch nh»m huy ®éng vèn cho ngµnh thñy s¶n vÝ dô nh t¹i 1 sè ®Þa ph¬ng tØnh sÏ ®øng ra x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ,sau ®ã ngêi d©n sÏ hoµn tr¶ sau ,®Æc biÖt lµ h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu còng ®· ®îc tÝnh ®Õn nh»m huy ®éng nguån vèn dåi dµo vµ dµi h¹n cho ph¸t triÓn kinh tÕ thñy s¶n... Nh×n chung ,nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña nhµ níc gi÷ mét vai trß hÕt søc to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn còng nh ®èi víi híng ®i hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña ngµnh ..... b) C¸c yÕu tè ®Çu vµo §Çu vµo lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh rÊt lín ®èi víi chÊt lîng s¶n phÈm , chÝnh v× thÕ nã còng lµ 1 nh©n tè t¸c ®éng ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh ... HiÖn nay hÇu nh c¸c quèc gia trªn thÕ giíi lu«n t×m mäi biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®Ó ng¨n chÆn c¸c mÆt hµng nhËp khÈu å ¹t, trong ®ã 1 biÖn ph¸p cùc k× h÷u hiÖu ®èi víi mÆt hµng t¬i sèng, ®«ng l¹nh lµ yªu cÇu vÒ an toµn vÖ sinh an toµn thùc phÈm . §©y thùc sù còng lµ 1 khã kh¨n th¸ch thøc ®èi víi ngµnh thñy s¶n ViÖt nam, nh ®· nªu ë phÇn nh÷ng khã kh¨n cßn tån t¹i, mét trong nhng mÆt cßn yÕu kÐm cña ta ®ã lµ chÊt lîng vÖ sinh, ®Æc biÖt lµ vÖ sinh kh©u ®Çu vµo, viÖc nu«i trång vµ chÕ biÕn sö dông thuèc kh¸ng sinh, tiªm chÝch b¬m t¹p chÊt ®ang lµ vÊn n¹n hiÖn nay. NhiÒu l« hµng xuÊt khÈu cña ta xuÊt sang ch©u ¢u vµ MÜ bÞ tr¶ l¹i còng chØ v× cha ®¶m b¶o ®îc vÖ sinh. Lµ mét trong nh÷ng trung t©m nghÒ c¸ thÕ giíi nhng do tr×nh ®é s¶n xuÊt cßn kÐm ,®iÓn h×nh lµ n¹n sö dông thuèc kh¸ng sinh lam « nhiÔm m«i trêng nu«i trång thñy s¶n ,®ång thêi viÖc nu«i å ¹t ,thiÕu tÝnh qui ho¹ch ë nhiÒu n¬i còng lµm ¶nh hëng xÊu ®i chÊt lîng nu«i §iÒu ®ã cho thÊy nÕu chóng ta kh«ng gi¶i quyÕt triÖt ®Ó vÊn ®Ò nµy th× ngµnh thñy s¶n cña ta khã cã thÓ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh sÏ bÞ h¹n chÕ ... Tuy nhiªn, ngµnh thñy s¶n còng ®· cã nh÷ng cè g¾ng nç lùc rÊt lín trong lÜnh vùc nµy, Bé ®· cã nh÷ng qui ®Þnh kh¾t khe trong kh©u kiÓm tra nguån nguyªn liÖu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn, trong 6 th¸ng cuèi n¨m 2002 ,sè - 17 - l« hµng thñy s¶n ViÖt nam bÞ EU ph¸t hiÖn nhiÔm kh¸ng sin h®· gi¶m ®¸ng kÓ ( 15 l« so víi 33 l« trong 6 th¸ng ®Çu n¨m ). Nhê ®ã mµ ñy ban EU ®· quyÕt ®Þnh b·i bá lÖnh kiÓm tra d lîng kh¸ng sinh ®èi víi 100 % sè l« hµng thñy s¶n cña ViÖt nam. Tuy thÕ lÖnh nµy vÉn cßn treo l¬ löng vµ rÊt cã thÓ ®îc ¸p dông l¹i bÊt cø lóc nµo . Qua ®ã cho thÊy nh©n tè ¶nh hëng cùc k× nghiªm träng ®èi víi kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n hµng n¨m cña ta lµ nh©n tè chÊt lîng s¶n phÈm, vµ vÖ sinh s¶n phÈm. VÒ nh©n lùc, chóng ta cã lao ®éng nghÒ c¸ lªn ®Õn 4 triÖu ngêi ,sèng tËp trung t¹i c¸c vïng cã tiÒm n¨ng vÒ thñy s¶n. Sè doanh nghiÖp chÕ biÕn thñy s¶n ngµy mét t¨ng d· thu hót nhiÒu h¬n n÷a sè lao ®éng vµo trong ngµnh . Cã thÓ nãi ViÖt Nam lµ quèc gia cã lîi thÕ vÒ nguån nh©n lùc so víi nhiÒu níc kh¸c. Chi phÝ lao ®éng cho n«ng d©n nu«i c¸ ë ViÖt nam chØ b»ng 1/10 chi phÝ lao ®éng cho n«ng d©n nu«i c¸ ë MÜ . Lîi dông ®îc lîi thÕ nµy, ViÖt nam ®· gi¶m thiÓu ®îc chi phÝ ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, chÕ biÕn thñy s¶n, nhê ®ã cã thÓ gi¶m gi¸ thµnh, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ n©ng cao kim ng¹ch hµng n¨m nh ®· thÊy. Tuy nhiªn còng ph¶i lu ý mét ®iÓm, lao ®éng cña ta chñ yÕu chØ lµ lao ®éng phæ th«ng, tr×nh ®é nhËn thøc cßn kÐm, cho nªn viÖc n©ng cao tr×nh ®é cho lao ®éng nghÒ c¸ còng lµ1 yªu cÇu bøc thiÕt trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t . Bé thñy s¶n ®ang cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Èy m¹nh vµ khuyÕn khÝch ng d©n ®¸nh b¾t xa bê ,tõ ®ã t¨ng s¶n lîng vµ qui m« khai th¸c l©u dµi .... Cuèi cïng ph¶i kÓ ®Õn nh©n tè vèn trong tæng thÓ c¸c nh©n tè ®Çu vµo , hÇu hÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã nghÒ c¸ nh ViÖt nam ®Òu cã h¹ tÇng nghÒ c¸ yÕu kÐm . MÆc dï ViÖt nam lµ 1 trong nh÷ng quèc gia ®i ®Çu trong lÜnh vùc nµy so víi c¸c níc ®ang p¸ht triÓn kh¸c nhng cho ®Õn nay, kho¶ng 2/3 sè nhµ m¸y chÕ biÕn cha ®¸p øng ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn an toµn vÖ sinh cña c¸c níc nhËp khÈu mµ 1 trong nh÷ng nguyªn nh©n lµ do c¸c h¹n chÕ vÒ tµi chÝnh vµ do nhËn thøc cha ®Çy ®ñ vÒ tÇm quan träng cña viÖc n©ng cÊp vµ kiÕn thiÕt c¬ së h¹ tÇng ,®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng. Trong lÜnh vùc nu«i trång vèn l¹i cµng lµ vÊn ®Ò bøc xóc cho c¸c ®Þa ph¬ng. Vèn ¶nh hëng lín ®Õn qui m« nu«i trång vµ s¶n lîng ®¸nh b¾t, v× vËy còng ¶nh hëng tíi s¶n lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n nãi chung ..... B23. C¸c yÕu tè ®Çu ra C¸c yÕu tè ®Çu ra cã thÓ ¶nh háng tíi kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ph¶i lµ Ýt, møc ®é ¶nh hëng còng t¬ng ®èi kh¸c nhau. Trong ®ã, nh©n tè thÞ trêng vµ kh¶ n¨ng xóc tiÕn th¬ng m¹i lµ hai nh©n tè cÇn ®îc quan t©m nhÊt. N¨m 2000 thñy s¶n ViÖt Nam ®øng thø 11 thÕ giíi vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu ( xem b¶ng ) STT Níc Gi¸ trÞ XKTS n¨m 2000 (TriÖu % t¨ng, gi¶m so uSD) 1999 - 18 - 1 Th¸i Lan 4.367 + 6,3 2 Trung Quèc 3.606 + 24,1 3 Nauy 3.533 - 4,6 4 Mü 3.055 + 5,1 5 Cana®a 2.818 + 6,4 6 §an M¹ch 2.755 - 5,2 7 Chilª 1.784 + 4,7 8 §µi Loan 1.736 + 3,0 9 T©y Ban Nha 1.599 10 in®«nªxia 1.584 + 4,0 11 ViÖt Nam 1.480 + 64,4 12 Ên ®é 1.405 + 16,6 13 Nga 1.386 - 1,0 14 Hµn Quèc 1.385 0 15 Hµ Lan 1.344 - 21 16 anh 1.258a - 11,2 17 aix¬len 1.229 - 12,0 18 Pªru 1.128 + 43,1 19 §øc 1.104 + 22,0 20 Ph¸p 1.095 - 1,0 21 óc 1.003 + 26,6 VÞ trÝ nµy ®· ®a thñy s¶n ViÖt nam lªn tÇm cao míi, t¹o ®iÒu kiÖn vµ uy tÝn ®Ó thñy s¶n ViÖt nam tiÕp tôc x©m nhËp vµo 1 c¸c thÞ trêng lín vµ khã tÝnh trªn - 19 - thÕ giíi . Ngoµi ra cßn lµm t¨ng sù liªn kÕt vµ hßa nhËp quèc tÕ gi÷a c¸c hiÖp héi ,nghiÖp ®oµn thñy s¶n, gi÷a c¸c níc trong khu vùc ,gãp phÇn b¶o vÖ nguån lîi hîp ph¸p cña c¸c níc thµnh viªn khi cã tranh chÊp xÈy ra. Bªn c¹nh nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh chóng ta còng ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt khã kh¨n vµ th¸ch thøc mµ bµi häc vì lßng chÝnh lµ vô kiÖn c¸ Ba Sa ViÖt nam b¸n ph¸ gi¸ vµo thÞ trêng MÜ . Qua ®ã cã thÓ thÊy, viÖc kh«ng ngõng gia t¨ng liªn kÕt quèc tÕ, t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ ®óng thÞ trêng còng nh x¸c ®Þnh tríc ®îc nh÷ng khã kh¨n sÏ ph¶i ®èi mÆt lµ viÖc hÕt søc quan träng, ®Ó héi nhËp vµ ph¸t triÓn ,ViÖt nam cßn ph¶i vît qua søc Ðp c¹nh tranh thiÕu c«ng b»ng tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh thñy s¶n ë ngay trong níc ngêi nhËp khÈu. ThÞ trêng ®ãng 1 vai trß quan träng trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu thñy s¶n, bëi lÏ nÕu nh khai th¸c nhiÒu chÕ biÕn tèt mµ kh«ng t×m ®îc thÞ trêng tiªu thô th× ®iÒu Êy còng kh«ng cã nghÜa g× c¶, cho nªn viÖc kh«ng ngõng xóc tiÕn th¬ng m¹i, t×m kiÕm b¹n hµng, cã c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh c¬ chÕ gi¸, ®iÒu chØnh chÊt lîng vµ c¸c vÊn ®Ò néi t¹i, kh«ng ngõng ®Èy m¹nh hîp t¸c thñy s¶n quçc tÕ, tham gia qu¶ng c¸o triÓn l·m , héi chî nh»m giíi thiÖu thñy s¶n ViÖt nam ®Õn víi thÞ truêng quèc tÕ lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ liªn tôc . CÇn lu ý r»ng c¸c ph¬ng tiÖn, ph¬ng thøc xóc tiÕn th¬ng m¹i cña ViÖt Nam cßn hÕt søc ®¬n gi¶n vµ manh món. Dêng nh c¸c cÊp c¸c ngµnh vÉn cßn cha cã sù quan t©m, ®Çu t thÝch ®¸ng cho lÜnh vùc nµy. Trong th¬ng m¹i quèc tÕ c¸c quèc gia ®i tríc lu«n ®ãn ®Çu b»ng c¸ch ®i s©u s¸t vµo c¸c thÞ trêng tiÒm n¨ng. ViÖt nam lµ níc ®ang ph¸t triÓn, kinh nghiÖm trong xóc tiÕn th¬ng m¹i cßn yÕu kÐm, chóng ta ®· ®¸nh mÊt rÊt nhiÒu c¬ héi qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña m×nh vµo tay c¸c nhµ kinh doanh níc ngoµi. VÊn ®Ò th¬ng hiÖu còng ®ang lµ mét trong sè nh÷ng bøc xóc hiÖn nay, do ®ã ®Ó n©ng cao thÞ phÇn xuÊt khÈu thñy s¶n trªn thÞ trêng quèc tÕ ,ViÖt nam cÇn ph¶i gi¶ quyÕt triÖt ®Ó c¸c vÊn ®Ò trªn ,qu¶ng c¸o vµ tiÕp thÞ lu«n lu«n lµ c¸c c«ng cô h÷u hiÖu cho c¸c doanh nghiÖp khi x©m nhËp vµo thÞ trêng quèc tÕ. Ngoµi viÖc tham gia c¸c k× héi chî vµ len lái vµo hÖ thèng ph©n phèi hµng hãa ë 1 sè thÞ trêng, chóng ta nªn thµnh lËp c¸c trang WEB vµ c¸c dÞch vô th¬ng m¹i ®iÖn tö th«ng qua m¹ng INTERNET,còng nh ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p n÷a ®Ó më réng thÞ trêng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu, hy väng trong thêi gian tíi ngµnh thñy s¶n ViÖt nam vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn nh thêi gian qua víi tèc ®é t¨ng trëng cao h¬n .... 3. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu Víi kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2002 h¬n 2 tØ U SD, ViÖt nam ®îc xÕp vµo hµng nh÷ng níc xuÊt khÈu thñy s¶n lín trªn thÕ giíi. TËn dông nh÷ng ®Æc ®iÓm ,tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ s½n cã, ngµnh thñy s¶n ViÖt nam ®· kh«ng ngõng n©ng cao ,c¶i tiÕn chÊt lîng, ®a d¹ng hãa c¸c mÆt xuÊt khÈu, t¨ng cêng c¹nh tranh, tuy cßn nhiÒu khã kh¨n vµ bÊt cËp nhng ngµnh thñy s¶n ViÖt nam ®· thu ®îc nhiÒu - 20 -