Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Xuất khẩu cà phê...

Tài liệu Xuất khẩu cà phê

.DOC
83
77
66

Mô tả:

LuËn v¨n tèt nghiÖp Lêi më ®Çu §Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ chñ tr¬ng kinh tÕ lín cña §¶ng vµ Nhµ níc ViÖt Nam. Chñ tr¬ng nµy ®îc kh¼ng ®Þnh trong v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII vµ trong nghÞ quyÕt 01NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ víi môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng CNH-H§H híng vÒ xuÊt khÈu. §Ó thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng cïng víi viÖc ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ gióp ViÖt Nam b¾t kÞp ®îc víi tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp, chóng ta cÇn ph¶i t¨ng cêng më réng thÞ trêng xuÊt khÈu. HiÖn nay EU ®· vµ ®ang lµ ®èi t¸c quan träng, mét thÞ trêng lín cã kh¶ n¨ng tiªu thô nhiÒu hµng ho¸, s¶n phÈm cña ViÖt Nam. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam còng chÝnh lµ nh÷ng mÆt hµng mµ thÞ trêng nµy cã nhu cÇu nhËp khÈu hµng n¨m víi khèi lîng nh giÇy dÐp, thuû h¶i s¶n, cµ phª… Trong ®ã mÆt hµng cµ phª lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n quan träng nhÊt ®îc b¸n réng r·i trªn thÞ trêng EU. Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam vît xa hai lo¹i ®å uèng lµ chÌ vµ ca cao. V× vËy ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ nãi chung vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª nãi riªng vµo thÞ trêng EU lµ mét viÖc lµm cÊp thiÕt ®èi víi níc ta hiÖn nay. Tuy nhiªn ®Ó lµm ®îc ®iÒu nµy ViÖt Nam cÇn tËp trung nghiªn cøu t×m c¸ch gi¶i quyÕt c¸c víng m¾c, c¶n trë ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang EU vµ t×m ra c¸c gi¶i ph¸p c¨n b¶n ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng EU trong thêi gian thùc tËp t¹i Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña ban l·nh ®¹o c«ng ty ®Æc biÖt lµ Ban Kinh doanh tæng hîp cïng víi sù híng dÉn tËn t×nh cña tiÕn sÜ Ng« Xu©n B×nh t«i xin chän ®Ò tµi: "Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng EU cña Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam" lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Môc ®Ých nghiªn cøu: Trªn gãc ®é lý thuyÕt luËn v¨n ph©n tÝch vai trß cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trªn gãc ®é thùc tiÔn, luËn v¨n nh÷ng mÆt lµm ®îc vµ cha lµm ®îc cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª cña Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam vµ ®a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi, luËn v¨n ®· vËn dông ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, ph¬ng ph¸p thèng kª tæng hîp, ph¬ng ph¸p so s¸nh vµ dù b¸o. Bè côc cña luËn v¨n, luËn v¨n chia lµm 3 ch¬ng: 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu mÆt hµng cµ phe vµ vai trß cña xuÊt khÈu cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cµ phª cña Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam vµo thÞ trêng EU. Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng EU cña Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam. 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu mÆt hµng cµ phª vµ vai trß cña xuÊt khÈu cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n I. VÞ trÝ cña ngµnh cµ phª vµ vai trß cña xuÊt khÈu cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 1. Vµi nÐt vÒ mÆt hµng cµ phª vµ nh÷ng lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª: 1.1. Nguån gèc c©y cµ phª ë ViÖt Nam C¸ch ®©y kho¶ng 1000 n¨m, mét ngêi du môc Ethiopa ®· ngÉu nhiªn ph¸t hiÖn h¬ng vÞ tuyÖt vêi cña mét lo¹i c©y l¹ lµm cho con ngêi thÊy s¶ng kho¸i vµ tØnh t¸o l¹ thêng. Tõ ®ã tr¸i c©y nµy trë thµnh ®å uèng cña mäi ngêi vµ lÊy tªn lµng Cafa n¬i ph¸t hiÖn ra c©y nµy lµm tªn ®Æt cho c©y. Tõ thÕ kû VI cµ phª trë thµnh ®å uèng cña mäi ngêi d©n Ethiopa vµ nhanh chãng lan ra Trung CËn §«ng. §Õn ®Çu thÕ kØ XVI cµ phª b¾t ®Çu xuÊt hiÖn ë ch©u ¢u vµ lan dÇn sang Ch©u ¸, ch©u §¹i D¬ng. N¨m 1857 c©y cµ phª ®îc c¸c nhµ truyÒn ®¹o c«ng gi¸o ®a vµo trång ë ViÖt Nam, tríc hÕt ®îc trång ë mét sè nhµ thê ë Hµ Nam, Qu¶ng B×nh... Sau ®ã ®îc trång ë ®ån ®iÒn vïng Trung Du B¾c Bé vµ B¾c Trung Bé. Tõ ®ã diÖn tÝch cµ phª ngµy cµng ®îc më réng. Tõ n¨m 1994- nay c©y cµ phª ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ cµ phª vèi ph¸t triÓn rÊt nhanh vµ ®¹t kÕt qu¶ trªn nhiÒu mÆt. HiÖn nay cµ phª lµ mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu ®øng thø 2 ë níc ta. Cã thÓ nãi trong ngµnh n«ng nghiÖp hiÖn nay, cµ phª chØ ®øng sau lóa g¹o vµ cã chç ®øng v÷ng ch¾c trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 1.2. Chñng lo¹i cµ phª ë ViÖt Nam Nh chóng ta ®· biÕt trªn thÕ giíi cã h¬n 70 lo¹i cµ phª kh¸c nhau nhng ngêi ta chñ yÕu gieo trång 2 nhãm cµ phª chÝnh lµ cµ phª vèi (Robusta), cµ phª chÌ (Arabica) nhê vµo u ®iÓm vÒ n¨ng xuÊt vµ chÊt lîng ngoµi ra cßn dùa vµo ®Æc ®iÓm thÝch nghi cña tõng lo¹i c©y. * Cµ phª vèi thÝch hîp víi khÝ hËu kh« r¸o, n¾ng Êm, nhiÖt ®é thÝch hîp nhÊt lµ 24-26 0 C, ®é cao kho¶ng 600-2000m, mËt ®é tõ 1200 -1500 c©y/ha. Cµ phª Robusta cã h×nh qu¶ trøng hoÆc h×nh trßn, qu¶ chÝn cã mµu thÉm, vá cøng vµ thêng chÝn tõ th¸ng 2. §Æc biÖt c©y cµ phª nµy kh«ng ra hoa kÕt qu¶ t¹i c¸c m¾t cña cµnh. Nh©n h¬i trßn, to ngang, vá lôa mµu ¸nh l©u b¹c. Lo¹i cµ 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp phª nµy ®îc trång nhiÒu nhÊt ë Ch©u Phi vµ Ch©u ¸ trong ®ã ViÖt Nam vµ Indonecia lµ hai níc s¶n xuÊt cµ phª lín nhÊt thÕ giíi. * Cµ phª Arabica a khÝ hËu m¸t mÎ cã kh¶ n¨ng chÞu rÐt, thêng ®îc trång ë ®é cao trªn díi 200m. Arabica cã nhiÒu tµn l¸, h×nh trøng hoÆc h×nh lìi m¸c. Qu¶ cña lo¹i cµ phª chÌ cã h×nh qu¶ trøng hoÆc h×nh trßn, cã mµu ®á t¬i, mét sè gièng khi chÝn cã mµu vµng. Loai cµ phª nµy chñ yÕu trång ë Brazin vµ Colombia víi mïi th¬m ®îc nhiÒu níc a chuéng. ë ViÖt Nam cµ phª vèi ®îc trång tuyÖt ®¹i ®a sè ë T©y Nguyªn vµ §«ng Nam Bé. §©y lµ hai vïng chñ lùc s¶n xuÊt cµ phª cña c¶ níc víi n¨ng suÊt kh¸ cao (trªn 1,6 tÊn nh©n /ha) chÊt lîng tèt, víi diÖn tÝch 443.000 ha, chiÕm 86% diÖn tÝch c¶ níc. Cµ phª chÌ l¹i thÝch hîp víi c¸c vïng nói trung du phÝa b¾c, tËp trung ë S¬n La, Lai Ch©u, Thanh Ho¸, NghÖ An, qu¶ng TrÞ vµ Thõa Thiªn HuÕ. DiÖn tÝch cµ phª chÌ c¶ níc n¨m 2003 lµ 30.000 ha. Cµ phª chÌ cã chÊt lîng h¬n nhng hay bÞ s©u bÖnh vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi kÐm h¬n v× vËy n¨ng suÊt còng thÊp h¬n kho¶ng 0,9-1,2tÊn/ha. 1.3. Lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt, xuÊt khÈu cµ phª ë ViÖt Nam 1.3.1. Lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt cµ phª. - Lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Níc ViÖt Nam n»m trong vµnh ®ai nhiÖt ®íi B¾c b¸n cÇu, tr¶i dµi theo ph¬ng kinh tuyÕn tõ 8o 30’ ®Õn 23o 30’ vÜ ®é b¾c. §iÒu kiÖn khÝ hËu, ®Þa lý vµ ®Êt ®ai thÝch hîp cho viÖc ph¸t triÓn cµ phª ®· ®em l¹i cho cµ phª ViÖt Nam mét h¬ng vÞ rÊt riªng, ®éc ®¸o. VÒ khÝ hËu : ViÖt Nam n»m trong vµnh ®ai nhiÖt ®íi, hµng n¨m khÝ hËu n¾ng l¾m ma nhiÒu. Lîng ma ph©n bè ®Òu gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m nhÊt lµ nh÷ng th¸ng cµ phª sinh trëng. KhÝ hËu ViÖt Nam chia thµnh hai miÒn râ rÖt. MiÒn khÝ hËu phÝa nam thuéc khÝ hËu nhiÖt ®íi nãng Èm thÝch hîp víi cµ phª Robusta. MiÒn khÝ hËu phÝa b¾c cã mïa ®«ng l¹nh vµ cã ma phïn thÝch hîp víi cµ phª Arabica. VÒ ®Êt ®ai : ViÖt Nam cã ®Êt ®á bazan thÝch hîp víi c©y cµ phª ®îc ph©n bæ kh¾p l·nh thæ trong ®ã tËp trung ë hai vïng T©y Nguyªn vµ §«ng Nam Bé, víi diÖn tÝch hµng triÖu ha. Nh vËy c©y cµ phª cÇn hai yÕu tè c¬ b¶n lµ níc vµ ®Êt th× c¶ hai yÕu tè nµy ®Òu cã ë ViÖt Nam. §iÒu nµy t¹o cho ViÖt Nam lîi thÕ mµ c¸c níc kh¸c kh«ng cã ®îc. - Lîi thÕ vÒ nh©n c«ng: 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp ViÖt Nam víi d©n sè 80 triÖu ngêi trong ®ã 49% lµ trong ®é tuæi lao ®éng. §©y lµ ®éi ngò lao ®éng kh¸ dåi dµo, cung cÊp cho c¸c mäi ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. S¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu lµ mét qu¸ tr×nh bao gåm nhiÒu c«ng ®o¹n, b¾t ®Çu tõ kh©u nghiªn cøu chon gièng, gieo trång kh©u ch¨m sãc, thu mua, chÕ biÕn, b¶o qu¶n, bao gãi , xuÊt khÈu. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái mét ®éi ngò lao ®éng kh¸ lín. §Æc biÖt ë ViÖt Nam th× viÖc øng dông m¸y mãc vµo viÖc, s¶n xuÊt chÕ biÕn cµ phª cha nhiÒu v× thÕ lîi thÕ vÒ nh©n c«ng cã thÓ gióp níc ta gi¶m rÊt nhiÒu chi phÝ cho s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu tõ ®ã cã thÓ h¹ gi¸ thµnh gióp cho ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®îc vÒ gi¸ so víi c¸c níc trªn thÕ giíi. Theo dù tÝnh th× viÖc s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu thu hót kh¸ nhiÒu lao ®éng: 1 ha cµ phª thu hót tõ 120.000- 200.000 lao ®éng. Riªng ë níc ta hiÖn nay cã kho¶ng 700.000 – 800.000 lao ®éng s¶n xuÊt cµ phª, ®Æc biÖt vµo thêi ®iÓm ch¨m sãc, thu ho¹ch con sè nµy lªn ®Õn h¬n 1 triÖu ngêi. Nh vËy víi nguån lao ®éng dåi dµo nh níc ta hiÖn nay cã thÓ cung cÊp mét lîng lao ®éng kh¸ ®«ng ®¶o cho ngµnh cµ phª. - N¨ng suÊt cµ phª: Cµ phª ViÖt Nam cã n¨ng suÊt kh¸ cao: NÕu nh n¨ng suÊt cµ phª b×nh qu©n trªn thÕ giíi lµ 0.55 t¹/ ha, Ch©u ¸ lµ 0.77 t¹/ ha th× ë ViÖt Nam ®¹t tíi 1.2- 1.3 tÊn/ ha. Tõ n¨m 2000- 2004, n¨ng suÊt b×nh qu©n ®¹t 2 tÊn/ ha, cã n¨m ®¹t 2,4 tÊn/ ha. N¨ng suÊt cao nµy chÝnh lµ do ViÖt Nam cã nhiÒu gièng tèt, cã c¸c yÕu tè thuËn lîi vÒ ®Êt ®ai khÝ hËu, ®Æc biÖt ngêi ViÖt Nam cã kinh nghiÖm l©u n¨m trong viÖc gieo trång cµ phª. - Ngêi d©n ViÖt Nam cã ®øc tÝnh chÞu khã cÇn cï, cã tinh thÇn häc hái tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ ®Ó ¸p dông vµo trång vµ chÕ biÕn cµ phª xuÊt khÈu. §iÒu nµy còng lµ lîi thÕ trong viÖc t¹o ra mét nguån hµng cho cµ phª xuÊt khÈu. - Cµ phª ViÖt Nam cã h¬ng vÞ tù nhiªn ngon. Cµ phª ViÖt Nam ®îc trång trªn vïng cao nguyªn, nói cao cã khÝ hËu, ®Êt ®ai phï hîp. §iÒu kiÖn nµy tao cho cµ phª ViÖt Nam cã h¬ng vÞ riªng, ®Æc biÖt mµ c¸c quèc gia kh¸c kh«ng cã ®îc. §iÒu nµy lµ mét lîi thÕ lín cña ViÖt Nam v× cµ phª lµ thø ®å uèng dïng ®Ó thëng thøc, ®«i khi cßn thÓ hiÖn ®¼ng cÊp cña con ngêi trong x· héi v× vËy h¬ng vÞ cµ phª lu«n lµ mét yÕu tè l«i cuèn kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng khã tÝnh. - Mét trong nh÷ng lîi thÕ thuéc vÒ chñ quan lµ do ®êng lèi ®æi míi kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ Níc ViÖt Nam ®· t¹o m«i trêng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y cµ phª. NghÞ uyÕt 09/2000/ NQ/ CP cña chÝnh phñ x¸c ®Þnh quy 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp ho¹ch vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn c©y cµ phª níc ta ®Õn n¨m 2010. V× thÕ tõ n¨m 2003, s¶n xuÊt cµ phª nhÊt thiÕt theo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch cña nhµ níc c¶ vÒ diÖn tÝch, gièng, s¶n lîng, chÊt lîng kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng tù ph¸t duy ý trÝ ch¹y theo phong trµo. V× thÕ ®· khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng d©n yªn t©m trång c©y cµ phª. Ngoµi ra, Nhµ níc cßn cã chÝnh s¸ch hç trî vÒ gi¸ khi gi¸ cµ phª cña thÞ trêng thÕ giíi xuèng thÊp. 1.3.2. Lîi thÕ so s¸nh trong xuÊt khÈu cµ phª - ChiÕn lîc cña nhµ níc: trong nh÷ng n¨m 2003- 2010 nhµ níc ®· x©y dùng hoµn thiÖn c¸c chiÕn lîc mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam trong ®ã cµ phª ®îc xem xÐt lµ mÆt hµng chñ lùc sè 1. VÞ trÝ ®ã ®îc xuÊt ph¸t tõ lîi thÕ ®Êt ®ai, khÝ hËu, kinh nghiÖm s¶n xuÊt cña n«ng d©n. Lîi thÕ nµy kÕt hîp víi chÕ ®é chÝnh trÞ, x· héi æn ®Þnh, c¬ chÕ chÝnh s¸ch thêi kú ®æi míi ®· ®îc kh¼ng ®Þnh trong ®êng lèi kinh tÕ do §¹i Héi IX cña §¶ng ®Ò ra ®· vµ ®ang trë thµnh søc m¹nh ®Ó ViÖt Nam héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. - Nhu cÇu thÕ giíi ngµy cµng tiªu dïng cµ phª nhiÒu h¬n vµ t¨ng lªn nhanh chãng. Cµ phª lµ thø ®å uèng phæ biÕn trong mäi tÇng líp, hiÖn nay nhu cÇu tiªu dïng cµ phª vît xa hai lo¹i ®å uèng truyÒn thèng lµ chÌ vµ ca cao. §iÒu nµy ®· thóc ®Èy vµ khuyÕn khÝch c¸c níc s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu. - VÒ chi phÝ s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu: chi phÝ s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam thÊp h¬n so víi c¸c níc trång cµ phª xuÊt khÈu kh¸c. Chi phÝ b×nh qu©n cña ViÖt Nam lµ 650- 700 USD/ tÊn cµ phª nh©n. NÕu tÝnh c¶ chi phÝ chÕ biÕn th× gi¸ thµnh cho mét tÊn cµ phª xuÊt khÈu lµ 750- 800 USD. Trong khi ®ã chi phÝ s¶n xuÊt cña Ên §é lµ 1,412 triÖu USD/ tÊn cµ phª chÌ, 926,9 USD/ tÊn ®èi víi cµ phª vèi. Chi phÝ s¶n xuÊt rÎ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh cho mÆt hµng cµ phª cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi. - ViÖt Nam ®· ra nhËp ICO, sÏ tham gia tæ chøc hiÖp héi c¸c níc s¶n xuÊt cµ phª (ACPC) vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c cã liªn quan. ViÖt Nam ®· t¨ng cêng hîp t¸c kinh tÕ, th¬ng m¹i, khoa häc c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §iÒu nµy cã thÓ gióp cho ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn ®Ó häc hái, trao ®æi kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn cµ phª ®ång thêi më réng ®îc giao lu trao ®æi mÆt hµng cµ phª víi c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi. - VÒ thÞ trêng xuÊt khÈu cµ phª: thÞ trêng xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam ngµy cµng më réng, mét sè s¶n phÈm cµ phª chÊt lîng cao nh cµ phª Trung 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp Nguyªn, Vinacafe, Nam Nguyªn, Thu Hµ,… ®· cã th¬ng hiÖu vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi. - VÒ quy ho¹ch: ViÖt Nam ®· x©y dùng, quy ho¹ch nhiÒu vïng trång cµ phª ®Ó xuÊt khÈu, cho n¨ng suÊt cao, chÊt lîng tèt nh T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé vµ mét sè tØnh MiÒn Trung. §©y lµ mét lîi thÕ lín ®Ó t¹o ra mét nguån hµng phôc vô cho nhu cÇu xuÊt khÈu cµ phª 2. VÞ trÝ cña ngµnh cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n Cµ phª lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam lµ mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu ®øng thø 2 vÒ kim ng¹ch sau g¹o. ChÝnh v× thÕ ngµnh cµ phª ®· cã mét vai trß rÊt lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2.1. VÞ trÝ cña cµ phª ®èi víi ngµnh n«ng nghiÖp níc ta. - Ngµnh cµ phª gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trong ngµnh n«ng nghiÖp níc ta. NÕu nh tríc kia ViÖt Nam lµ mét ®Êt níc ®îc biÕt ®Õn víi s¶n phÈm lµ lóa g¹o th× ngµy nay ViÖt Nam cßn ®îc biÕt ®Õn víi mét mÆt hµng n÷a ®ã chÝnh lµ cµ phª. §iÒu nµy kh«ng chØ gióp cho ngêi d©n ®a d¹ng ®îc c¬ cÊu c©y trång trong ngµnh n«ng nghiÖp mµ cßn ®a d¹ng ho¸ ®îc c¸c mÆt hµng trong viÖc xuÊt khÈu n«ng s¶n cña ViÖt Nam. - §a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô kinh doanh trong ngµnh n«ng nghiÖp: ho¹t ®éng s¶n xuÊt cµ phª g¾n liÒn víi ho¹t ®éng chÕ biÕn cµ phª. V× thÕ kÐo theo mét lo¹t c¸c dÞch vô cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh: dÞch vô nghiªn cøu gièng c©y trång, dÞch vô cung cÊp thuèc trõ s©u, ph©n bãn, dÞch vô cung cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ cho ph¬i sÊy chÕ biÕn cµ phª, dÞch vô bao gãi, dÞch vô t vÊn xuÊt khÈu… - Ph©n bæ l¹i nguån lao ®éng trong nÒn n«ng nghiÖp. NÒn n«ng nghiÖp níc ta tríc kia chñ yÕu lµ lao ®éng phôc vô cho ngµnh trång lóa níc. §©y lµ lao ®éng mang tÝnh chÊt thêi vô v× thÕ cã mét lîng lao ®éng d thõa kh¸ lín trong thêi kú n«ng nhµn. Ngµnh cµ phª ph¸t triÓn kÐo theo mét lîng lao ®éng kh¸ lín phôc vô cho nã. Víi quy m« diÖn tÝch cµ phª ngµy cµng më réng th× cµng cÇn mét ®éi ngò lao ®éng lín. §iÒu nµy t¹o cho ngêi d©n c¸c vïng miÒn nói còng nh c¸c vïng ®ång b»ng chuyªn canh lóa cã viÖc lµm thêng xuyªn, t¹o thªm thu nhËp cho hä, h¹n chÕ ®îc c¸c tÖ n¹n x· héi. - H¹n chÕ ®îc c¸c vïng ®Êt bÞ bá hoang: V× ®Æc ®iÓm cña c©y cµ phª lµ thÝch hîp víi nh÷ng cao nguyªn, ®åi nói cao n¬i ®©y cha ®îc khai th¸c triÖt ®Ó… V× vËy ®· h¹n chÕ ®îc c¸c vïng ®Êt bá hoang, phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc. 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp 2.2. VÞ trÝ ngµnh cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n - Ngµnh cµ phª gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ: ngµnh cµ phª g¾n víi c¶ mét qu¸ tr×nh khÐp kÝn tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng. §iÒu nµy kÐo theo theo mét lo¹t c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn nh ngµnh x©y dùng c¸c c¬ së ®Ó nghiªn cøu gièng, ngµnh thuû lîi, ngµnh giao th«ng, ngµnh chÕ t¹o m¸y mãc,... V× thÕ ®Èy m¹nh qóa tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c vïng n¬i cã c©y cµ phª ph¸t triÓn. §iÒu nµy gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ trong n«ng nghiÖp n«ng th«n. - Ngµnh cµ phª ®· gãp phÇn rÊt lín vµo nguån thu ng©n s¸ch nhµ níc. Hµng n¨m ngµnh cµ phª ®em vÒ cho ®Êt níc tõ 1- 1,2 tû USD/ n¨m chiÕm 10% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc. - Gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n: 3. Vai trß xuÊt khÈu cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. HiÖn nay xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp ®ang diÔn ra m¹nh mÏ nh vò b·o trªn ph¹m vi toan thÕ giíi, l«i cuèn rÊt nhiÒu níc trªn thÕ giíi tham gia.ViÖt Nam còng kh«ng thÓ n»m ngoµi vßng xo¸y nµy vµ ®ang nç lùc hÕt søc ®Ó cã thÓ hoµ m×nh vµo tiªn tr×nh nµy mét c¸ch nhanh nhÊt. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu sÏ lµ cÇu nèi hÕt søc quan träng ®Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh nµy. ChÝnh v× vËy mµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ngµy cµng trë nªn quan träng trong chÝnh s¸ch vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. Cµ phª lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ë níc ta. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu sÏ ®ãng gãp vai trß lín ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta. Ta ®i xem xÐt vai trß cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. 3.1. Vai trß tÝch cùc cña xuÊt khÈu cµ phª. 3.1.1. XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc theo nh÷ng bíc ®i thÝch hîp lµ con ®êng tÊt yÕu ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nghÌo vµ chËm ph¸t triÓn cña níc ta. §Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®ßi hái ph¶i cã nguån vèn rÊt lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc trang thiÕt bÞ, kÜ thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ tr×nh ®é qu¶n lÝ cña níc ngoµi. Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ l©ý tõ: ®Çu t níc ngoµi, vay nî thu tõ ho¹t ®éng du lÞch, xuÊt khÈu mÆt hµng kh¸c. Tuy nhiªn c¸c nguån vèn vay, vèn ®Çu t tõ níc ngoµi ®Òu ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c. Nguån vèn quan träng vµ bÒn v÷ng ®ã lµ thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. XuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é t¨ng cña nhËp khÈu. 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp Tuy nhiªn xuÊt khÈu kh«ng lµ hoat ®éng dÔ dµng. §Ó xuÊt khÈu thµnh c«ng, mçi quèc gia ph¶i t×m cho m×nh nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cã lîi thÕ nhÊt, ®em l¹i lîi Ých cao nhÊt. V× thÕ mçi quèc gia ph¶i x©y dùng cho m×nh chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. N¾m b¾t ®îc ®iÒu nµy, ViÖt Nam còng ®· x©y dùng cho m×nh chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc riªng. Nh÷ng mÆt hµng nµy sÏ t¹o cho ViÖt Nam nguån thu ng©n s¸ch chñ yÕu. Cµ phª lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña níc ta. Hµng n¨m ngµnh cµ phª ®· ®ãng gãp mét kim ng¹ch kh¸ lín cho ng©n s¸ch nhµ níc. Kim ng¹ch thu ®îc tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª vµo kho¶ng 1-1,2 tû USD, chiÕm kho¶ng 10% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc. Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc ta cÇn mét nguån vèn kh¸ lín ®Ó ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, nhËp khÈu m¸y mãc, c«ng nghÖ tõ níc ngoµi. Nguån vèn thu tõ xuÊt khÈu cµ phª sÏ ®ãng gãp mét phÇn nµo ®ã ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng nhËp khÈu phôc vô cho nhu cÇu nhËp khÈu phuc vô cho tiÕn tr×nh CNH-H§H ®Êt níc. 3.1.2. XuÊt khÈu cµ phª gãp phÇn vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ViÖt Nam cã lîi thÕ rÊt lín trong viÖc s¶n xuÊt cµ phª. Hµng n¨m ViÖt Nam s¶n xuÊt ra mét khèi lîng lín cµ phª. Tuy nhiªn tiªu thô cµ phª néi ®Þa cña ViÖt Nam lµ rÊt thÊp. V× thÕ thÞ trêng thÕ giíi lµ híng quan träng ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. Ngµy nay c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña thÕ giíi thay ®æi m¹nh mÏ ®ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi níc ta. * Cã 2 c¸ch nh×n nhËn vÒ t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ: Mét lµ, xuÊt khÈu chØ lµ viÖc tiªu thô nhng s¶n phÈm thõa do s¶n xuÊt vît qu¸ nhu cÇu tiªu thô néi ®Þa. Trong trêng hîp nÒn kinh tÕ cßn l¹c hËu vµ chËm ph¸t triÓn nh níc ta, s¶n xuÊt vÒ c¬ b¶n cßn cha ®ñ tiªu dïng. NÕu chØ thô ®éng chê ë sù thõa ra cña s¶n xuÊt th× xuÊt khÈu vÉn cø nhá bÐ vµ t¨ng trëng chËm ch¹p. S¶n xuÊt vµ sù thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ rÊt chËm ch¹p. Hai lµ, coi thÞ trêng vµ ®Æc biÖt thÞ trêng thÕ giíi lµ híng quan träng ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. Quan ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. §iÒu nµy cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §èi víi ngµnh cµ phª th× s¶n xuÊt cµ phª cña ViÖt Nam víi s¶n lîng lín, nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa rÊt h¹n hÑp do ViÖt Nam cã truyÒn thèng trong 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp viÖc thëng thøc trµ. V× vËy trªn thÞ trêng ViÖt Nam sÏ xÈy ra t×nh tr¹ng cung cµ phª vît qu¸ cÇu cµ phª do ®ã ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn ViÖt Nam lai kh«ng coi cµ phª lµ s¶n phÈm Õ thõa cÇn xuÊt khÈu mµ xuÊt ph¸t tõ thÞ trêng thÕ giíi ngµy cµng tiªu dïng nhiÒu cµ phª h¬n. Do ®ã thÞ trêng thÕ giíi lu«n lµ môc tiªu cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cµ phª. §iÒu nµy gãp phÇn chuyÓn dÞch m¹nh mÏ c¬ cÊu kinh tÕ níc ta vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ThÓ hiÖn : - Tríc hÕt s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu sÏ kÐo theo hµng lo¹t c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn theo nh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y mãc, thóc ®Èy c¸c ngµnh x©y dùng c¬ b¶n nh x©y dùng ®êng x¸, trêng, tr¹m thu mua cµ phª , … Ngoµi ra cßn kÐo theo hµng lo¹t c¸c ngµnh dÞch vô ph¸t triÓn theo nh : dÞch vô cung cÊp gièng c©y trång, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, ng©n hµng, cho thªu m¸y mãc trang thiÕt bÞ,… §iÒu nµy gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ níc ta theo híng xuÊt khÈu. - XuÊt khÈu cµ phª t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô, gãp phÇn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¾n víi viÖc t×m kiÕm thÞ trêng xuÊt khÈu, do ®ã khi xuÊt khÈu thµnh c«ng tøc lµ khi ®ã ta ®· cã ®îc mét thÞ trêng tiªu thô réng lín. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng t¹o cho ViÖt Nam cã ®îc vÞ trÝ trong th¬ng trêng quèc tÕ mµ cßn t¹o cho ViÖt Nam chñ ®éng trong s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cµ phª thÕ giíi. ThÞ trêng tiªu thô cµng lín cµng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn cã nh vËy míi ®¸p øng ®îc nguån hµng cho xuÊt khÈu. - XuÊt khÈu cµ phª t¹o ra ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. Còng nh bÊt cø m«t ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ nµo xuÊt khÈu, s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu còng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý, n©ng cao ®êi sèng ngêi lao ®éng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt më réng. - XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ kÜ thuËt nh»m c¶i t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. XuÊt khÈu cµ phª lµ ph¬ng tiÖn quan träng t¹o ra vèn vµ kÜ thuËt c«ng nghÖ tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo viÖt Nam. Khi xuÊt khÈu cµ phª th× sÏ t¹o cho ViÖt Nam n¾m b¾t ®îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi ®Ó ¸p dông vµo níc m×nh. Nh c«ng nghÖ chÕ biÕn cµ phª xuÊt khÈu, c«ng nghÖ, ph¬i sÊy, b¶o qu¶n sau thu ho¹ch cµ phª, ngoµi ra cßn häc hái ®îc kinh nghiÖm qu¶n lý tõ quèc gia kh¸c. Nh vËy sÏ n©ng cao ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc ®Ó phó hîp víi tr×nh ®é cña thÕ giíi. 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp - Th«ng qua xuÊt khÈu, cµ phª ViÖt Nam sÏ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÕ giíi, vÒ gi¸ c¶ chÊt lîng. Cuéc c¹nh tranh nµy ®ßi hái chóng ta ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt lu«n thÝch nghi víi thÞ trêng. S¶n xuÊt cµ phª ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, khi ®ã muèn ®øng v÷ng thÞ trêng buéc c¸c doang nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ph¶i lµm sao ®Ó h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt lîng ®Ó ®¸nh bËt ®èi thñ c¹nh tranh. - XuÊt khÈu cµ phª ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng nghÖ s¶n xuÊt kinh doanh thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ më réng thÞ trêng. ThÞ phÇn lu«n lµ môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª v× thÕ buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝch cùc trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, qu¶ng c¸o vµ x©m nhËp vµo trêng thÕ giíi. 3.1.3. XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. S¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu sÏ thu hót hµng triÖu lao ®éng vµo lµm viÖc vµ cã thu nhËp cao vµ thêng xuyªn. Víi mét ®Êt níc cã 80 triÖu d©n, lùc lîng ngêi trong tuæi lao ®éng kh¸ cao chiÕm kho¶ng 50% th× viÖc ph¸t triÓn cµ phª sÏ gãp phÇn thu hót mét ®éi ngò lao ®éng rÊt lín lµm gi¶m g¸nh nÆng vÒ thÊt nghiÖp cho ®Êt níc. Gióp ngêi d©n æn ®Þnh ®êi sèng gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi. §ång thêi gióp ngêi d©n cã thu nhËp cao ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó hä tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ kü thuËt, hoµ nhËp ®îc víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi. 3.1.4. XuÊt khÈu cµ phª lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng ®æi bu«n b¸n víi níc ngoµi do ®ã khi xuÊt khÈu sÏ cã ®iÒu kiÖn gióp cho quèc gia ®ã cã ®îc nhiÒu mèi quan hÖ víi c¸c níc kh¸c. HiÖn nay ta ®· xuÊt khÈu cµ phª vµo 53 quèc gia trªn thÕ giíi, ®iÒu nµy gióp cho ViÖt Nam cã ®îc nhiÒu mèi quan hÖ hîp t¸c ph¸t triÓn. §©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ViÖt Nam cã ®îc c¸c quan hÖ hîp t¸c ®a ph¬ng vµ song ph¬ng ®Èy nhanh tiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, c©y cµ phª ph¸t triÓn gãp phÇn phôc håi m«i trêng sinh th¸i, phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc sau thêi gian bÞ suy tho¸i nghiªm träng do bÞ tµn ph¸ cña thiªn nhiªn cïng sù huû ho¹i do chÝnh bµn tay con ngêi. 3.2. Nh÷ng vÊn ®Ò tiªu cùc cña xuÊt khÈu cµ phª VÊn ®Ò ®Æt ra lín nhÊt ®Æt ra trong xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam hiÖn nay lµ tÝnh bÒn v÷ng cha cao. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tuy s¶n lîng xuÊt khÈu t¨ng nhanh nhng gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng chËm hoÆc gi¶m sót. VÊn ®Ò nµy cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu trong 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp ®ã tÝnh tù ph¸t trong s¶n xuÊt dÉn ®Õn cung vît cÇu, c«ng viÖc chÕ biÕn b¶o qu¶n sau thu ho¹ch cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu t¨ng s¶n lîng vµ n©ng cao chÊt lîng, thÞ trêng xuÊt khÈu cµ phª cha æn ®Þnh. 3.2.1. S¶n xuÊt cµ phª thiÕu quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch: t×nh tr¹ng tù ph¸t, manh món kh«ng g¾n víi thÞ trêng diÔn ra phæ biÕn dÉn hËu qu¶ cung vît cÇu, gi¸ c¶ gi¶m lµm thu nhËp cña ngêi s¶n xuÊt gi¶m sót g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc xuÊt khÈu cµ phª. Trong mÊy n¨m trë l¹i ®©y nhµ níc ®· quy ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt cµ phª, tuy nhiªn còng cßn nhiÒu n¬i ngêi d©n tù ph¸t gieo trång, v× thÕ ®· lµm cho ngµnh cµ phª kh«ng qu¶n lý ®îc s¶n lîng cµ phª dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cung vît qu¸ cÇu, ®Èy gi¸ xu«ng thÊp, lµm cho c¸c vïng chuyªn cµ phª kh«ng bï ®¾p næi chi phÝ s¶n xuÊt dÉn ®Õn bÞ lç kh¸ lín. 3.2.2. C¬ cÊu s¶n xuÊt cha hîp lý, tËp trung qu¸ lín vµo cµ phª Robusta trong khi ®ã l¹i cha quan t©m ®Õn më réng cµ phª Arabica lµ lo¹i cµ phª ®ang ®îc thÞ trêng a chuéng gi¸ cao. Cµ phª vèi ®îc trång phæ biÕn ë ViÖt Nam, tuy nhiªn nhu cÇu thÕ giíi l¹i thÝch tiªu dïng cµ phª chÌ. §iÒu nµy ®Æt ra cho ViÖt Nam vÊn ®Ò lµ nÕu kh«ng thay ®æi c¬ cÊu cµ phª phï hîp sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng qu¸ thõa trong mÆt hµng cµ phª vèi song l¹i thiÕu trong cµ phª chÌ. §iÒu nµy g©y bÊt lîi lín cho xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam. 3.2.3. ChÊt lîng cµ phª cßn thÊp cha t¬ng xøng víi lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai, khÝ hËu ViÖt Nam, cßn c¸ch xa víi yªu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi. Xu híng ch¹y theo n¨ng suÊt vµ s¶n lîng khiÕn kh«ng Ýt c¸c hé kinh doanh quan t©m ®ªn ch©t lîng cµ phª dÉn ®Õn gi¸ cµ phª bÞ thÊp h¬n rÊt nhiÒu cµ phª thÕ giíi. Cµ phª ViÖt Nam nhiÒu t¹p chÊt, cµ phª cha chÝn, c«ng nghª ph¬i sÊy b¶o qu¶n l¹c hËu, dÉn ®Õn nÊm mèclµm gi¶m chÊt lîng cµ phª. §Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cha khai th¸c ®îc lîi thÕ cña cµ phª ViÖt Nam chÝnh lµ ë h¬ng vÞ mÆt hµng nµy. 3.2.4. Tæ chøc qu¶n lý, thu mua cµ phª cßn nhiÒu bÊt cËp. HiÖp héi cµ phª chØ qu¶n lý ®îc mét phÇn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cµ phª, chñ yÕu thuéc tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam, cßn ®¹i bé phËn cµ phª hé gia ®×nh do t th¬ng chi phèi. Do nh÷ng nhîc ®iÓm trªn nªn søc c¹nh tranh cña cµ phª trªn thÞ trêng thÕ giíi cßn thÊp vÒ chÊt lîng, gi¸ thµnh cao, chñng lo¹i s¶n phÈm cßn ®¬n ®iÖu. §©y lµ nh÷ng th¸ch thøc lín ®èi víi viÖc xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam trong giai ®o¹n héi nhËp víi thÞ trêng thÕ giíi. II. Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ thÞ trêng EU 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp 1. Vµi nÐt vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Liªn minh EU ý tëng vÒ mét Ch©u ¢u thèng nhÊt ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt sím. N¨m 1923 B¸ tíc ngêi ¸o s¸ng lËp ra "Phong trµo liªn ¢u" nh»m ®i tíi thiÕt lËp " Hîp chñng quèc Ch©u ¢u" ®Ó lµm ®èi träng víi Hîp chñng quèc Hoa Kú. N¨m 1929, Ngo¹i trëng Ph¸p ®a ra ®Ò ¸n thµnh lËp: Liªn minh Ch©u ¢u nhng ®Òu kh«ng thµnh. Mèc lÞch sö ®¸nh ®Êu sù h×nh thµnh EU lóc ®ã lµ b¶n: "Tuyªn bè Schuman" cña bé trëng Ngo¹i giao Ph¸p vµo ngµy 9/5/1950 víi ®Ò nghÞ ®Æt toµn bé nÒn s¶n xuÊt than, thÐp cña Céng hoµ liªn bang §øc vµ Ph¸p díi mét c¬ quan quyÒn lùc chung trong mét tæ chøc më cöa ®Ó c¸c níc Ch©u ¢u kh¸c cïng tham gia. Do ®ã HiÖp íc thµnh lËp céng ®ång than thÐp Ch©u ¢u ®· ®îc ký kÕt ngµy 18/4/1951 . Vµ ®©y lµ tæ chøc tiÒn th©n cña EU ngµy nay. Ban ®Çu liªn minh Ch©u ¢u gåm 15 quèc gia ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ. N¨m 2004 Liªn minh Ch©u ¢u ®· trë thµnh khu vùc kinh tÕ lín thø 2 thÕ giíi sau Mü víi 25 thµnh viªn sau khi ®· kÕt n¹p thªm 10 thµnh viªn míi ngµy 1/5/2004. Víi thÞ trêng trªn 455 triÖu ngêi, tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) lªn tíi kho¶ng 10 ngh×n tû Euro. Hµng n¨m EU chiÕm 20% thÞ phÇn th¬ng m¹i thÕ giíi vµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Theo sè liÖu thèng kª cña IMF, khèi kinh tÕ nµy thu hót trªn 53% hµng nhËp khÈu cña thÕ giíi trong ®ã 72,5% lµ hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. 2. §Æc ®iÓm cña thÞ trêng EU ThÞ trêng chung EU lµ mét kh«ng gian lín gåm 25 níc thµnh viªn mµ ë ®ã hµng ho¸, søc lao ®éng, vèn vµ dÞch vô ®îc lu chuyÓn hoµn toµn tù do gièng nh khi chóng ta ë trong mét thÞ trêng quèc gia. ThÞ trêng chung g¾n víi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i chung. Nã ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ lu th«ng hµng ho¸, dÞch vô trong néi khèi. 2.1. TËp qu¸n tiªu dïng vµ kªnh ph©n phèi: 2.1.1. TËp qu¸n tiªu dïng EU gåm 25 quèc gia, mçi quèc gia cã mét ®Æc ®iÓm tiªu dïng riªng do ®ã cã thÓ thÊy r»ng thÞ trêng EU cã nhu cÇu rÊt ®a d¹ng vµ phong phó vÒ hµng ho¸. Tuy cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh vÒ tËp qu¸n vµ thÞ trêng tiªu dïng gi÷a c¸c thÞ trêng quèc gia trong EU nhng c¸c quèc gia nµy ®Òu n»m trong khu vùc T©y vµ B¾c ¢u nªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm t¬ng ®ång vÒ kinh tÕ vµ v¨n ho¸. Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c thµnh viªn lµ kh¸ ®ång ®Òu cho nªn ngêi d©n thuéc khèi Eu cã ®Æc ®iÓm chung vÒ së thÝch, thãi quen tiªu dïng. Hµng ho¸ ®îc nhËp khÈu vµo thÞ trêng nµy ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ vÒ chÊt lîng, 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp nguån gèc, mÉu m· vÖ sinh an toµn cao. Ngêi tiªu dïng Ch©u ¢u thêng cã së thÝch vµ thãi quen sö dông c¸c s¶n phÈm cã nhÉn hiÖu næi tiÕng thÕ giíi v× hä cho r»ng nh÷ng nh·n hiÖu næi tiÕng nµy g¾n víi chÊt lîng s¶m phÈm vµ cã uy tÝn l©u ®êi cho nªn dïng nh÷ng s¶n phÈm mang nh·n hiÖu næi tiÕng sÏ rÊt an toµn vÒ chÊt lîng vµ an t©m cho ngêi sö dông. Tõ ®Æc ®iÓm trªn, khi xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ nµy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i n¾m b¾t ®îc nhu cÇu cña tõng thµnh viªn trong EU nh thÝch cµ phª d¹ng bét hay cµ phª rang xay, cµ phª tan th× tØ lÖ ®êng, s÷a , cµ phª nh thÕ nµo th× h¬p lý,...Tuy nhiªn còng ph¶i t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña thÞ trêng chung nµy nh quy ®Þnh víi chñng lo¹i cµ phª, gi¸ cµ phª, ®é an toµn cña cµ phª,…§Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ tr êng nµy. §Æc biÖt kinh doanh víi thÞ trêng EU c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chó ý nhiÒu ®Õn th¬ng hiÖu cµ phª. §©y lµ thÞ trêng cã møc thu nhËp kh¸ cao, c¸i mµ thÞ trêng nµy cÇn ®ã lµ th¬ng hiÖu g¾n víi chÊt lîng chø kh«ng ph¶i lµ gi¸ c¶. V× thÕ ta lµm sao ®Ó cã c¸c th¬ng hiÖu næi tiÕng c¹nh tranh víi c¸c th¬ng hiÖu næi tiÕng cña thÕ giíi nh : Nestle, Kraft Foods, Saralee, Tchibo, P&G Larazza,… 2.1.2. Kªnh ph©n phèi: H×nh thøc tæ chøc phæ biÕn nhÊt cña c¸c kªnh ph©n phèi trªn thÞ trêng EU lµ theo tËp ®oµn vµ kh«ng theo tËp ®oµn. Kªnh ph©n phèi theo tËp ®oµn cã nghÜa lµ c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ nhµ nhËp khÈu cña tËp ®oµn chØ cung cÊp hµng ho¸ cho hÖ thèng cöa hµng vµ siªu thÞ cña tËp ®oµn mµ kh«ng cung cÊp hµng cho hÖ thèng b¸n lÎ cña hÖ thèng kh¸c. Kªnh ph©n phèi kh«ng theo tËp ®oµn th× ngîc l¹i, c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu cña tËp ®oµn nµy ngoµi viÖc cung cÊp hµng ho¸ cho hÖ thèng b¸n lÎ cña tËp ®oµn m×nh cßn cung cÊp hµng ho¸ cho hÖ thèng b¸n lÎ cña tËp ®oµn kh¸c vµ c¸c c«ng ty b¸n lÎ ®éc lËp. Cµ phª ViÖt Nam tham gia thÞ truêng EU thêng theo kªnh ph©n phèi kh«ng theo tËp ®oµn. V× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thêng la doanh nghiÖp nhá vµ võa cha cã ®ñ tiÒm lùc ®Ó ®iÒu chØnh c¶ hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu cµ phª cña EU. 2.2. C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ ngêi tiªu dïng cña EU: Mét ®Æc ®iÓm næi bËt trªn thÞ trêng EU lµ quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng rÊt ®îc b¶o vÖ kh¸c h¼n víi thÞ trêng c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi tiªu dïng EU tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c s¶n phÈm ngay tõ n¬i s¶n xuÊt vµ cã hÖ thèng b¸o ®éng gi÷a c¸c thµnh viªn, ®ång thêi b·i bá viÖc 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp kiÓm tra c¸c s¶n phÈm ë biªn giíi. HiÖn nay EU cã 3 tæ chøc ®Þnh chuÈn: Uû ban Ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn, Uû ban Ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn ®iÖn tö, ViÖn ®Þnh chuÈn viÔn th«ng Ch©u ¢u. TÊt c¶ c¸c s¶n phÈm chØ cã thÓ b¸n ®îc ë thÞ trêng nµy víi ®iÒu kiÖn ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn an toµn chung cña EU, c¸c luËt vµ ®Þnh chuÈn quèc gia ®îc sö dông chñ yÕu ®Ó cÊm bu«n b¸n s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra tõ c¸c níc cã ®iÒu kiÖn cha ®¹t møc an toµn ngang víi tiªu chuÈn EU. §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi ngêi tiªu dïng EU tÝch côc tham gia chèng n¹n hµng gi¶ b»ng c¸ch kh«ng cho nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm ®¸nh c¾p b¶n quyÒn, ngoµi ra EU cßn ®a ra c¸c chØ thÞ kiÓm so¸t tõng nhãm hµng cô thÓ vÒ chÊt lîng vµ an toµn ®èi víi ngêi tiªu dïng. §èi víi nhãm mÆt hµng n«ng s¶n khi nhËp khÈu vµo thÞ trêng EU, ph¶i ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh cao, chÊt lîng ph¶i ®¶m b¶o chÊt lîng chung cña EU. §ÆcbiÖt nh÷ng s¶n phÈm nµy cã nguån gèc xuÊt xø râ rµng. §èi víi cµ phª EU chØ nhËp cµ phª vèi, cµ phª chÌ ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy rÊt Ýt do c«ng nghÖ chÕ biÕn cña ta cha ®¶m b¶o, chÊt lîng thua kÐm rÊt nhiÒu cµ phª cña Brazin, Colombia,…Ngoµi ra cµ phª cña ta xuÊt khÈu vµo EU chñ yÕu lµ cµ phª nh©n, cµ phª thµnh phÈm, cµ phª hµo tan rÊt Ýt, v× ta cha ®¸p øng ®îc c¸c quy ®Þnh cña EU vÒ tØ lÖ trong cµ phª hoµ tan. 2.3. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i chung cña EU 2.3.1. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i néi khèi ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i néi khèi tËp trung vµo viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh thÞ trêng chung Ch©u ¢u nh»m xo¸ bá viÖc kiÓm so¸t biªn giíi, l·nh thæ quèc gia, biªn giíi h¶i quan ®Ó tù do lu th«ng hµng ho¸, søc lao ®éng, dÞch vô vµ vèn, ®iÒu hoµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cña c¸c níc thµnh viªn - Lu th«ng tù do hµng ho¸: C¸c quèc gia EU nhÊt trÝ xo¸ bá mäi lo¹i thuÕ quan ®¸nh vµo hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c thµnh viªn, xo¸ bá h¹n ng¹ch ¸p dông trong th¬ng m¹i néi khèi. Xo¸ bá tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p t¬ng tù h¹n chÕ vÒ sè lîng, xo¸ bá c¸c rµo c¶n vÒ thuÕ gi÷a c¸c thµnh viªn. - Tù do ®i l¹i vµ c tró trªn toµn l·nh thæ Liªn minh: tù do ®i l¹i vÒ mÆt ®Þa lý, tù do di chuyÓn v× nghÒ nghiÖp, nhÊt thÓ ho¸ vÒ x· héi, tù do c tró - Lu chuyÓn tù do dÞch vô: Tù do cung cÊp dÞch vô, tù do hëng c¸c dÞch vô, tù do chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn tÝn, c«ng nhËn lÉn nhau c¸c v¨n b»ng - Lu chuyÓn vèn tù do: Th¬ng m¹i hµng ho¸ dÞch vô sÏ kh«ng thÓ duy tr× ®îc nÕu vèn kh«ng ®îc lu chuyÓn tù do vµ ®îc chuyÓn tíi n¬i nã ®îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ kinh tÕ nhÊt. 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i néi khèi cña EU thêng t¹o cho c¸c thµnh viªn sù tù do nh ë trong quèc gia m×nh. §iÒu nµy t¹o cho ViÖt Nam thuËn lîi trong viÖc t×m hiÓu c¸c ®èi t¸c míi cña EU th«ng qua c¸c ®èi t¸c truyÒn thèng, Ýt ph¶i ®iÒu tra ngay tõ ®Çu, gi¶m chi phÝ cho viÖc t×m kiÕm thÞ trêng míi. Ngoµi ra nÕu cã ®îc quan hÖ tèt víi thÞ trêng truyÒn thèng, sÏ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng míi dÏ dµng h¬n. 2.3.2. ChÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng: ChÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng ®îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c: Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö, minh b¹ch, cã ®i cã l¹i vµ c¹nh tranh c«ng b»ng. C¸c biÖn ph¸p ®îc ¸p dông phæ biÕn trong chÝnh s¸ch nµy lµ thuÕ quan, h¹n chÕ vÒ sè lîng, hµng rµo kü thuËt , chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ trî cÊp xuÊt khÈu. HiÖn nay ViÖt Nam cha gia nhËp WTO nªn cha ®îc hëng u ®·i tõ tæ chøc nµy. V× vËy EU vÉn cß nh÷ng quy ®Þnh riªng cho ViÖt Nam, nh quy ®Þnh h¹n ng¹ch, thuÕ nhËp khÈu cao nªn khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. §Æc biÖt c¸c hµng rµo vÒ kü thuËt, nh ®é an toµn thùc phÈm, vÖ sinh thùc phÈm. §ã l¸ khã kh¨n mµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn vît qua. 2.4. T×nh h×nh nhËp khÈu cña EU trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Liªn minh EU cã nÒn ngo¹i th¬ng lín thø hai thÕ giíi sau Mü, lµ thÞ trêng xuÊt khÈu lín nhÊt vµ thÞ trêng nhËp khÈu lín thø hai thÕ giíi. Hµng n¨m EU nhËp khÈu mét khèi lîng tõ kh¾p c¸c níc trªn thÕ giíi. Kim ng¹ch nhËp khÈu kh«ng ngõng gia t¨ng: tõ 622,48 tû USD n¨m 1994 lªn tíi 757,85 tû USD n¨m 1997 vµ gÇn 900 tû USD n¨m 2004. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña EU lµ n«ng s¶n chiÕm 11,79% trong ®ã cã chÌ, cµ phª, g¹o,...kho¸ng s¶n 17,33%, m¸y mãc 24,27%, thiÕt bÞ vËn t¶i chiÕm trªn 8,9%, ho¸ chÊt 7,59%, c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c 27,11% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu. N¨m 2004 quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam- EU tiÕp tôc ph¸t triÓn c¶ vÒ bÒ réng vµ chiÒu s©u. Tæng kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu ®¹t gÇn 11 tû USD trong ®ã xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU chiÕm trªn 4,5 tû USD trong ®ã cµ phª chiÕm 10% trong tæng kim ng¹ch. Dù b¸o tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam- EU n¨m 2005 ®¹t 14 tû USD t¨ng 27% so víi n¨m 2004. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU dù b¸o ®¹t 6 tû USD. Riªng mÆt hµng cµ phª , EU nhËp khÈu tõ nhiÒu níc trªn thÕ giíi nh Brazin, Colombia, Indonesia, ViÖt Nam . Hµng n¨m EU nhËp khÈu kho¶ng 24,846 triÖu bao cµ phª Robusta, 52,643 triÖu bao cµ phª Arabica. 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp B¶ng c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª vµo EU n¨m 2003 Cµ phª vèi (24,864triÖu bao) Cµ phª chÌ (52,643 triÖu bao) Lîng Lîng (TriÖu Níc TØ lÖ (%) Níc TØ LÖ (%) (TriÖu bao) bao) Brazin 0,616 2,4 Brazin 15, 535 30 Mü La 0,48 2 Mü 18,942 35,9 Tinh LaTinh ViÖt Nam 5,421 21,8 Colombia 10,564 20 Indonesia 5,719 23 Ch©u phi 5,120 9,7 Uganda 3,352 13,5 Ch©u phi 3,779 15,2 (Nguån ICO) Nh vËy, n¨m 2003 ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt khÈu cµ phª vèi vµo thÞ trêng EU, chiÕm 21,8 % thÞ phÇn cña EU ®øng thø 2 thÕ giíi sau Indonesia (23%). Cßn cµ phª chÌ hÇu nh kh«ng cã. §Õn n¨m 2004 th× cã xuÊt khÈu nhng víi tØ lÖ rÊt nhá chØ kho¶ng 3-5%. Brazin lµ níc xuÊt khÈu phÇn lín cµ phª vµo thÞ trêng EU cµ phª vèi chiÕm 2,4%, nhng cµ phª chÌ chiÕm 30% tæng cµ phª mµ thÞ trêng nµy nhËp. Nh vËy xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng EU cña ViÖt Nam ®øng thø 2 trªn thÕ giíi vÒ cµ phª vèi sau Indonesia. NÕu tÝnh chung toµn lîng cµ phª mµ thÞ trêng EU nhËp khÈu th× ViÖt Nam chiÕm kho¶ng 22% thÞ phÇn cña EU sau Brazin 28 % vµ Indonesia 25 %. Tuy nhiªn phÇn lín ta xuÊt khÈu cµ phª vèi, mµ hiÖn nay EU l¹i cã nhu cÇu lín vÒ cµ phª chÌ. Do vËy trong mét vµi n¨m tíi ViÖt Nam cÇn n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cµ phª chÌ vµo thÞ trêng nµy. Cã nh vËy th× míi cã kh¶ n¨ng gi÷ ®îc thÞ phÇn trªn thÞ trêng EU 3. C¸c ph¬ng thøc xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng EU Cã nhiÒu ph¬ng thøc mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ ¸p dông ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng EU nh : xuÊt khÈu qua trung gian, xuÊt khÈu trùc tiÕp, liªn doanh, ®Çu t trùc tiÕp. - XuÊt khÈu qua trung gian: lµ ph¬ng thøc mµ phÇn lín c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam ¸p dông ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng EU tríc kia. Khi ®ã thÞ trêng EU cßn rÊt míi mÎ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam . HiÖn nay ph¬ng thøc xuÊt khÈu nµy kh«ng cßn phæ biÕn ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam n÷a v× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· cã ®îc quan hÖ trùc tiÕp víi tõng níc, nh vËy kh«ng mÊt thªm chi phÝ cho níc trung gian. - XuÊt khÈu trùc tiÕp: lµ ph¬ng thøc chÝnh th©m nhËp vµo thÞ trêng EU cña ViÖt Nam hiÖn nay. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kÝ hîp ®ång trùc tiÕp víi c¸c nhµ nhËp khÈu EU phÇn lín th«ng qua c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña ViÖt Nam t¹i EU. Ph¬ng thøc nµy hiÖn nay rÊt phæ biÕn do hiÖn nay c¸c doanh 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp nghiÖp dÔ dµng n¾m b¾t th«ng tin vÒ thÞ trêng, hiÓu ®îc nhu cÇu cña c¸c níc nhËp khÈu. - Liªn doanh cã thÓ díi h×nh thøc sö dông giÊy phÐp nh·n hiÖu hµng ho¸. H×nh thøc liªn doanh nµy ®em l¹i thµnh c«ng cho c¸c doanh nghiÖp khi th©m nhËp vµo thÞ trêng EU v× ngêi tiªu dïng EU cã thãi quen sö dông nh÷ng s¶n phÈm cã nh·n hiÖu næi tiÕng chÊt lîng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tiªu dïng ®èi víi phÇn lín c¸c mÆt hµng ®îc tiªu dïng trªn thÞ trêng nµy chø kh«ng ph¶i lµ gi¸ c¶. Tuy nhiªn ph¬ng thøc nµy kh«ng phæ biÕn víi ViÖt Nam v× hiÖn nay cµ phª ViÖt Nam cha cã nhiÒu th¬ng hiÖu næi tiÕng. Nhng trong mÊy n¨m tíi th× ViÖt Nam cÇn ¸p dông ph¬ng thøc nµy v× nÕu ®îc thÞ trêng nµy chÊp nhËn th× th¬ng hiÖu ®ã sÏ ®îc c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi c«ng nh©n. - §Çu t trùc tiÕp cha ph¶i lµ híng chÝnh ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng EU cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai v× tiÒm n¨ng kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp cßn h¹n hÑp. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chñ yÕu lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá, tiÒm lùc tµi chÝnh cßn qu¸ nhá bÐ, kh«ng thÓ ®Çu t t¹i thÞ trêng EU ®îc. Trong thêi gian tíi mét mÆt c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam võa duy tr× xuÊt khÈu trùc tiÕp võa cã sù nghiªn cøu ®Ó lùa chän ph¬ng thøc th©m nhËp b»ng h×nh thøc liªn doanh phï hîp. Do vËy c«ng t¸c ®Çu t cho ph¸t triÓn th¬ng hiÖu cµ phª lµ híng ®i rÊt ®óng cho ngµnh cµ phª ViÖt Nam. 4. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng EU 4.1. Nh÷ng thuËn lîi - Liªn minh EU lµ mét khèi liªn kÕt chÆt chÏ vµ s©u s¾c nhÊt thÕ giíi hiÖn nay. §©y lµ mét khu vùc ph¸t triÓn kinh tÕ æn ®Þnh cã ®ång tiÒn riªng kh¸ v÷ng ch¾c. V× thÕ ®©y lµ mét thÞ trêng xuÊt khÈu réng lín kh¸ æn ®Þnh do ®ã viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ nãi chung vµ mÆt hµng cµ phª nãi riªng sang khu vùc nµy c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam sÏ cã ®îc sù t¨ng trëng æn ®Þnh vÒ kim ng¹ch vµ thu ®îc nguån ngo¹i tÖ lín mµ kh«ng sî x¶y ra t×nh tr¹ng khñng ho¶ng xuÊt khÈu. - EU ®ang cã sù chuyÓn híng chiÕn lîc sang Ch©u ¸. ViÖt Nam n»m trong khu vùc nµy nªn cã vÞ trÝ quan träng trong chiÕn lîc míi cña EU. EU t¨ng cêng ®Çu t vµ ph¸t triÓn th¬ng m¹i víi ViÖt Nam, ngµy cµng dµnh u ®·i cho ViÖt Nam trong hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ, ®©y lµ c¬ héi thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng nµy. §©y lµ c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam t×m kiÕm thÞ trêng lín cho m×nh. 18 LuËn v¨n tèt nghiÖp - ThÞ trêng EU cã yªu cÇu lín, ®a d¹ng vµ phong phó vÒ mÆt hµng cµ phª nh chÊt lîng cµ phª, mÉu m· cµ phª, h¬ng vÞ cµ phª, ®é an toµn cña mÆt hµng cµ phª...V× thÕ t¹o cho ViÖt Nam cã mét ph¬ng c¸ch lµm sao ®Ó s¶n phÈm ®¸p øng yªu cÇu. Do ®ã n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho ngêi s¶n xuÊt, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý trong viÖc chÕ biÕn, kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª. - EU lµ mét liªn minh nhiÒu níc cã chÝnh s¸ch th¬ng m¹i chung, cã ®ång tiÒn thanh to¸n chung. Do ®ã hµng ho¸ xuÊt khÈu sang bÊt cø quèc gia nµo còng tu©n theo chÝnh s¸ch chung ®ã. Nh vËy sÏ dÔ dµng thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu so víi viÖc xuÊt khÈu sang tõng níc cã chÝnh s¸ch th¬ng m¹i riªng. 4.2. Nh÷ng khã kh¨n - EU gåm 25 thµnh viªn, sÏ cã 25 nÒn v¨n ho¸ kh¸c nhau. MÆc dï lµ mét thÞ trêng chung tuy nhiªn mçi quèc gia l¹i cã mét sù thëng thøc cµ phª kh¸c nhau ®ßi hái cã nhiÒu lo¹i cµ phª kh¸c nhau. Lµm sao dung hoµ ®îc thÞ trêng ®ã lµ mét ®iÒu hÕt søc khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª - EU lµ mét thµnh viªn trong tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi cã chÕ ®é nhËp khÈu cµ phª chñ yÕu dùa trªn nguyªn t¾c cña tæ chøc nµy. HiÖn nay ViÖt Nam cha lµ thµnh viªn cña WTO do ®ã cha ®îc hëng quy chÕ u ®·i tõ tæ chøc nµy. §ã lµ khã kh¨n lín cho ViÖt Nam . - EU lµ mét thÞ trêng cã møc thu nhËp cao l¹i cã chÝnh s¸ch b¶o vÖ ngêi tiªu dïng chÆt chÏ do ®ã ®Æt ra nh÷ng rµo c¶n vÒ kü thuËt rÊt lín. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét thÞ trêng rÊt khã tÝnh v× thÕ ®Ó xuÊt khÈu thµnh c«ng vµo thÞ trêng nµy doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ph¶i vît qua c¸c hµng rµo vÒ kü thuËt. §iÒu nµy rÊt khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª v× n¨ng lùc tµi chÝnh cßn nhá, ®iÒu kiÖn ¸p dông khoa häc kü thuËt cha nhiÒu. H¬n n÷a cµ phª chñ yÕu lµ s¶n xuÊt ph©n t¸n, cha cã mätt ®Þnh chuÈn chung trong viÖc ch¨m sãc, chÕ biÕn, còng nh b¶o qu¶n cµ phª. Do ®ã rÊt khã kh¨n trong viÖc thèng nhÊt vÒ chÊt lîng gi¸ c¶, còng nh c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh cho s¶n phÈm cµ phª .VÝ dô nh c¸c hé gia ®×nh trång cµ phª khi thu ho¹ch cµ phª vÒ thêng ph¬i trªn nÒn s©n ®Êt, nh vËy cßn lÉn rÊt nhiÒu t¹p chÊt, cµ phª ph¬i kh«ng ®Òu, … Nh vËy lµm gi¶m chÊt lîng cµ phª. - ViÖc tù do ho¸ vÒ th¬ng m¹i, ®Çu t thÕ giíi khiÕn cho ViÖt Nam ph¶i ®¬ng ®Çu víi nhiÒu th¸ch thøc nh sù c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶, mÉu m·, chÊt lîng. V× thÕ buéc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ph¸t huy ®îc nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña mÆt hµng cµ phª ®Ó n©ng cao chÊt lîng, h¹ gi¸ thµnh, c¶i tiÕn mÉu m·, th¬ng hiÖu ®Ó ®îc thÞ trêng nµy chÊp nhËn. HiÖn nay ta cha cã nhiÒu th- 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp ¬ng hiÖu cµ phª næi tiÕng, do ®ã c¹nh tranh trªn thÞ trêng EU ®ßi hái ta ph¶i c¹nh tranh ®îc víi c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª hµng ®Çu nh Brasin. Indonesia,… Tãm l¹i EU lµ thÞ trêng ®ßi hái yªu cÇu chÊt lîng cµ phª rÊt cao, ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i nghiªm ngÆt vµ ®îc b¶o hé ®Æc biÖt. C¸c kh¸ch hµng EU næi tiÕng lµ khã tÝnh vÒ mÉu mèt, thÞ hiÕu. Kh¸c víi ViÖt Nam n¬i gi¸ c¶ cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc mua hµng. §èi víi phÇn lín ngêi d©n EU th× “ thêi trang “ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh. ChØ khi c¸c yÕu tè chÊt lîng thêi trang vµ gi¸ c¶ hÊp dÉn th× khi ®ã s¶n phÈm míi cã c¬ héi b¸n ®îc trªn thÞ trêng EU. III. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam 1. C¸c nh©n tè thuéc m«i trêng vÜ m«. M«i trêng vÜ m« lµ m«i trêng réng lín, bao trïm c¸c ho¹t ®éng trong ph¹m vi quèc gia vµ quèc tÕ. Do ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng phøc t¹p liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng. Kh«ng chØ lµ quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp quèc gia vµ cßn lµ quan hÖ gi÷a c¸c níc víi nhau. NÕu kh«ng ®îc kiÓm so¸t chÆt chÏ cã thÓ dÉn tíi hËu qu¶ nghiªm träng.V× thÕ ph¶i nghiªn cøu nh©n tè ¶nh hëng thuéc m«i trêng vÜ m«. Mçi quèc gia cã hÖ thèng chgÝnh trÞ kh¸c nhau, cã nÒn v¨n ho¸ kh¸c nhau, cã hÖ thèng ph¸p luËt kh¸c nhau, cã chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c nhau. §iÒu ®ã buéc bÊt k× mét ®¬n vÞ kinh doanh quèc tÕ nµo còng ph¶i nghiªn cøu thËt kÜ lìng. 1.1. Nh©n tè ph¸p luËt. Bao gåm hÖ thèng c¸c luËt t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xu©t khÈu. Mçi quèc gia cã mét hÖ thèng luËt ph¸p kh¸c nhau v× thÕ cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §èi víi xuÊt khÈu cµ phª chÞu anh hëng c¸c yÕu tè sau: - C¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ, gi¸ c¶, chñng lo¹i cµ phª, khèi lîng cµ phª nhËp khÈu…ViÖt Nam hiÖn naycha ®îc hëng u ®·i tõ tæchøc WTO, nªn vÉn chÞu møc thuÕ cao. V× thÕ khã kh¨n cho viÖc gi¶m gi¸ thµnh ®Ó c¹nh tranh víi ®èi thñ. - C¸c quy ®Þnh vÒ chÕ ®é sö dông lao ®éng, tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, b¶o hiÓm phóc lîi…Ngµnh cµ phª thu hót ®éi ngò lao ®éng kh¸ lín, bao gåm nhiÒu ®èi tîng kh¸c nhau. V× vËy ®ßi hái chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng còng ®a d¹ng, thuú theo tõng ®èi tîng tham gai vµo tõng c«ng ®o¹n cña s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu. Víi ngêi d©n trång cµ phª ph¶i cã chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ gi¸ c¶, vÒ chÝnh s¸ch b¶o hé, gióp hä yªn t©m h¬n trong s¶n xuÊt. Víi ®éi ngò c¸n bé tham gia 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan