Lêi më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi:
+ KÕt qu¶ thµnh c«ng cña §¹i héi Trung ¬ng §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam tõ
ngµy 19 ®Õn ngµy 21 th¸ng 4 n¨m 2001 ®· tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh con ®êng ®óng ®¾n
cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ë nh÷ng thËp niªn ®Çu tiªn cña thÕ kû 21. §Ó t¨ng nhanh
tèc ®é xuÊt khÈu, ®Èy nhanh tiÕn ®é héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi, §¶ng
ta chñ tr¬ng: “TiÕp tôc më cöa nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng, ®a ph¬ng ho¸ mèi quan hÖ kinh tÕ víi c¸c níc trªn thÕ giíi.”.
+ ThÞ trêng Mü lµ mét trong nh÷ng thÞ trêng mang tÝnh chÊt chiÕn lîc ®èi víi
ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. §©y lµ thÞ trêng nhËp khÈu
lín nhÊt thÕ giíi, bªn c¹nh ®ã, HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü ®· chÝnh thøc ®i
vµo thùc tiÔn tõ ngµy 17/10/2001. ViÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy
ch¼ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®Èy nhanh tiÕn tr×nh
héi nhËp mµ cßn gãp phÇn gia t¨ng sù ph¸t triÓn vµ n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña
hµng ho¸ ViÖt Nam.
+ ThÞ trêng Mü lµ mét thÞ trêng lín, ®a d¹ng, tÝnh c¹nh tranh cao, luËt lÖ ®iÒu
tiÕt nÒn ngo¹i th¬ng Mü phøc t¹p, cã nh÷ng ®Æc thï riªng ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng
nghiªn cøu toµn diÖn vµ thÞ trêng nµy cßn rÊt míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt
Nam.
+ MÆt hµng thuû s¶n lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu
ngµy cµng t¨ng vµ chiÕm tû träng lín trong sè c¸c mÆt hµng ®ang xuÊt khÈu vµo thÞ
trêng Mü.
+ Ngµnh thuû s¶n ®ang trong qu¸ tr×nh ®Çu t ®Ó trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ
mòi nhän. Hµng thuû s¶n trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc víi kim ng¹ch xuÊt
khÈu ®¹t ®îc n¨m 2001 lµ 1.760 triÖu USD vµ ®Æt ra môc tiªu ®¹t kim ng¹ch xuÊt
khÈu 3 tû USD vµo n¨m 2005 trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Mü
chiÕm tû träng 25 – 28% trong tæng sè kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n. §iÒu ®ã ®ßi
hái ph¶i nghiªn cøu ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ
trêng Mü.
2. Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
- HÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ xuÊt khÈu.
- T×m hiÓu c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn viÖc xuÊt khÈu cña thuû s¶n ViÖt Nam
sang thÞ trêng Mü.
- Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng thuû s¶n ViÖt Nam vµo thÞ
trêng Mü trong thêi gian qua.
- §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vi m« vµ vÜ m« ®Ó ®Èy m¹nh hµng xuÊt khÈu
thuû s¶n ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü trong giai ®o¹n tíi.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
a. §èi tîng nghiªn cøu.
§Ò tµi nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng
xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü.
b. Ph¹m vi nghiªn cøu.
- Nghiªn cøu c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang thÞ
trêng Mü
1
- Nghiªn cøu m«i truêng xuÊt khÈu.
- Nghiªn cøu n¨ng lùc xuÊt khÈu cña thuû s¶n ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
§Ò tµi ®· sö dông ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö cña chñ
nghÜa M¸c – Lªnin vµ kÕt hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p cô thÓ nh ph¬ng ph¸p ph©n tÝch
thèng kª, ®¸nh gi¸ tæng hîp, so s¸nh, ph¬ng ph¸p tham kh¶o tµi liÖu… ®Ó luËn gi¶i,
kh¸i qu¸t vµ ph©n tÝch theo môc ®Ých cña ®Ò tµi.
5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi:
Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, §Ò tµi chia lµm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I :
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu trong nÒn
kinh tÕ quèc d©n
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü
thêi gian qua.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n viÖt nam sang
thÞ trêng Mü.
MÆc dï cã sù nç lùc cña b¶n th©n nhng ®©y lµ mét ®Ò tµi réng, do tr×nh ®é,
thêi gian, kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ vµ nguån tµi liÖu cßn h¹n hÑp nªn ®Ò tµi kh«ng
tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Chóng em rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c
thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó ®Ò tµi cña chóng em ®îc hoµn thiÖn h¬n .
.
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn chung vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n
sang thÞ trêng Mü
1. quan hÖ th¬ng m¹i viÖt nam – mü vµ nh÷ng c¬ héi,
th¸ch thøc trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp
khÈu cña viÖt nam
1.1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam- Mü.
1.1.1 Giai ®o¹n tríc khi Mü huû bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam.
Bíc sang thËp kû 90, quan hÖ ngo¹i giao còng nh quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i
gi÷a hai níc ViÖt Nam vµ Mü ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ, nç lùc híng tíi c¸c
mèi quan hÖ h÷u nghÞ, hîp t¸c, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, v× lîi Ých chung cña mçi níc
còng nh v× hoµ b×nh vµ thÞnh vîng chung trong khu vùc Ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng vµ
trªn thÕ giíi.
VÒ quan hÖ th¬ng m¹i, tõ ngµy 30/4/1992, Mü cho phÐp xuÊt sang ViÖt Nam
nh÷ng mÆt hµng phôc vô nhu cÇu c¬ b¶n cña con ngêi, tõ ngµy 14/12, cho phÐp c¸c
c«ng ty Mü ®îc lËp v¨n phßng ®¹i diÖn vµ ký hîp ®ång kinh tÕ ë ViÖt Nam nhng chØ
®îc giao dÞch sau khi lÖnh cÊm vËn ®îc xo¸ bá. Ngµy2/7/1993, Mü kh«ng ng¨n c¶n
c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ nèi l¹i viÖn trî cho ViÖt Nam; Tõ ngµy 14/9/1993, Mü
®· cho phÐp c¸c c«ng ty cña m×nh tham gia ®Êu thÇu c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ë ViÖt
Nam do c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ tµi trî.
2
1.1.2 Giai ®o¹n sau khi lÖnh cÊm vÊn ®îc huû bá.
Ngµy 3/2/1994, c¨n cø vµo nh÷ng kÕt qu¶ râ rµng cña viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
POW/MIA vµ dùa vµo cuéc bá phiÕu t¹i Quèc héi Mü, Tæng thèng Mü ®· chÝnh
thøc tuyªn bè b·i bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam. Vµ ngay sau ®ã, Bé th¬ng m¹i
Mü ®· chuyÓn ViÖt Nam lªn nhãm Y- Ýt h¹n chÕ vÒ th¬ng m¹i h¬n (gåm Liªn X«
cò, Anbani, M«ng Cæ, Lµo, Campuchia vµ ViÖt Nam). §ång thêi Bé vËn t¶i vµ Bé
th¬ng m¹i còng b·i bá lÖnh cÊm tµu biÓn vµ m¸y bay Mü vËn chuyÓn hµng ho¸ sang
ViÖt Nam, cho phÐp tµu mang cê ViÖt Nam vµo c¶ng Mü. Trong chuyÕn th¨m ViÖt
Nam cña ngo¹i trëng Mü W.Christopher ngµy 5/8/1995, hai bªn nhÊt trÝ ®Èy m¹nh
quan hÖ kinh tÕ- th¬ng m¹i vµ xóc tiÕn nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó tiÕn tíi ký HiÖp
®Þnh th¬ng m¹i lµm nÒn t¶ng cho quan hÖ bu«n b¸n song ph¬ng.
Ngµy 13/7/2000, t¹i Washington, Bé trëng th¬ng m¹i ViÖt Nam Vò Khoan vµ
Bµ Charleen Barshefski, §¹i diÖn th¬ng m¹i thuéc chÝnh phñ Tèng thèng Mü ®·
thay mÆt ChÝnh phñ hai níc ký HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i gi÷a níc Céng hoµ x· héi chñ
nghÜa ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú, khÐp l¹i mét qu¸ tr×nh ®µm ph¸n phøc
t¹p kÐo dµi 4 n¨m rßng, ®¸nh dÊu mét bíc tiÕn míi trong quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a
ViÖt Nam vµ Mü.
1.2 HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü.
1.2.1 Néi dung c¬ b¶n cña HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam -Mü.
Víi 7 ch¬ng, 72 ®iÒu vµ 9 phô lôc, HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam-Mü ®îc
coi lµ mét v¨n b¶n ®å sé nhÊt, ®ång bé nhÊt trong tÊt c¶ c¸c HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i
song ph¬ng mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt. Kh«ng chØ ®Ò cËp tíi th¬ng m¹i hµng ho¸ mµ
hiÖp ®Þnh cßn ®Ò cËp tíi th¬ng m¹i dÞch vô; ®Çu t; së h÷u trÝ tuÖ; t¹o thuËn lîi cho
kinh doanh; nh÷ng quy ®Þnh liªn quan ®Õn tÝnh minh b¹ch, c«ng khai vµ quyÒn
khiÕu n¹i…
Th«ng qua nh÷ng ch¬ng mµ HiÖp ®Þnh ®Ò cËp ta cã thÓ nhËn thÊy lµ kh¸i
niÖm “th¬ng m¹i” cña Mü lµ rÊt réng vµ bao hµm c¶ nghÜa “kinh tÕ” trong ®ã n÷a.
ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam-Mü ®¸p øng ®îc c¶ lîi Ých cña c¶ hai
bªn, ch¾c ch¾n sÏ cã t¸c dông tÝch cùc kh«ng chØ ®Õn quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ Mü
mµ cßn tíi mèi quan hÖ ®èi ngo¹i kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
1.2.2 ThuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam - Mü lµ dÊu hiÖu tèt trong qu¸ tr×nh héi nhËp cña
ViÖt Nam vµo hÖ thèng kinh tÕ th¬ng m¹i quèc tÕ. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü sÏ
mang ®Õn nhiÒu c¬ héi nhng còng kÌm theo kh«ng Ýt khã kh¨n, th¸ch thøc.
1.2.2.1 ThuËn lîi.
Thø nhÊt, HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam – Mü sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó
ViÖt Nam sím gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). §©y lµ lÇn ®Çu tiªn ViÖt
Nam ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i dùa trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c vµ
chuÈn mùc cña WTO. Do ®ã, nÕu ta thùc hiÖn ®îc nh÷ng cam kÕt theo HiÖp ®Þnh
th¬ng m¹i th× cã nghÜa lµ chóng ta còng sÏ ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu c¨n b¶n cña
WTO vµ gi¶m ®îc ®¸ng kÓ c¸c khã kh¨n trong tiÕn tr×nh cam kÕt vµ thùc hiÖn cam
kÕt ®Ó sím trë thµnh thµnh viªn cña WTO. Vµ do tr×nh ®é ph¸t triÓn chªnh lÖch
nhau nªn phÝa Mü ®ång ý thùc hiÖn ngay c¸c ®iÒu kho¶n trong hiÖp ®Þnh, phÝa ViÖt
Nam sÏ cã mét giai ®o¹n chuyÓn tiÕp nhÊt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn c¸c cam kÕt. §iÒu nµy
sÏ gióp cho ViÖt Nam cã thÓ lµm quen dÇn víi nh÷ng chuÈn mùc quèc tÕ, tõ tõ hoµ
nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
3
Thø hai, HiÖp ®Þnh cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn m«i trêng ®Çu t vµ m«i trêng kinh
doanh hiÖn nay cña ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc ký kÕt lÇn nµy nh mét lêi
høa hÑn ch¾c ch¾n víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµI yªn t©m ®Ó dån vèn ®Çu t vµo ViÖt
Nam nhiÒu h¬n. Kh«ng nh÷ng thÕ, m«i trêng lµm ¨n thuËn tiÖn h¬n cßn cã t¸c dông
kh¬i th«ng c¶ nguån vèn trong níc.
Thø ba, viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i còng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t×m kiÕm c¸c c¬ héi kinh doanh míi trªn thÞ trêng
Mü, më réng thÞ trêng xuÊt khÈu vµ ph¸t triÓn quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c Mü. C¸c doanh
nghiÖp sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµo bËc nhÊt thÕ giíi nµy,
qua ®ã häc hái thªm ®îc nh÷ng kinh nghiÖm trong qu¶n lý vµ kinh doanh..
Thø t, HiÖp ®Þnh cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ViÖt Nam tiÕp nhËn c«ng nghÖ vµ kinh
nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn th«ng qua ®Çu t trùc tiÕp. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trªn
®Êt ViÖt Nam sÏ tiÕp cËn thÞ trêng Mü ®îc dÔ dµng h¬n, thu hót ®îc nguån t b¶n dåi
dµo, nguån c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn tõ c¸c nhµ ®Çu t
Mü.
Tãm l¹i, nh÷ng c¬ héi mµ HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i më ra lµ v« cïng to lín. Tuy
nhiªn, ®ã míi chØ lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó hµng ho¸ cña ta cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ trêng
Mü. Mµ ®iÒu quan träng nhÊt, theo lêi cña Bé trëng Bé th¬ng m¹i Vò Khoan kh¼ng
®Þnh, lµ lµm sao ®Ó n©ng cao ®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ViÖt Nam ë 3 cÊp ®é:
quèc gia, doanh nghiÖp vµ mÆt hµng.
1.2.2.2 Khã kh¨n.
Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi trªn, viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam Mü cßn nhiÒu th¸ch thøc ®èi víi ViÖt Nam, nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp.
Thø nhÊt, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong níc sÏ ph¶i ®èi mÆt
víi søc Ðp c¹nh tranh lín h¬n. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i sÏ më cöa cho hµng ho¸ cña Mü
vµo thÞ trêng ViÖt Nam, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c mÆt hµng nµy sÏ cao h¬n so
víi c¸c s¶n phÈm néi ®Þa cïng lo¹i. C¸c doanh nghiÖp cña Mü vµ c¸c níc kh¸c ®Çu
t vµo thÞ trêng ViÖt Nam sÏ t¨ng lªn, do ®ã sÏ g©y ¸p lùc lªn c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt trong níc. Vµ trong lÜnh vùc th¬ng m¹i t×nh tr¹ng còng diÔn ra t¬ng tù. Ho¹t
®éng xuÊt nhËp khÈu mét sè mÆt hµng tríc ®©y chñ yÕu do mét sè doanh nghiÖp
thùc hiÖn th× nay mét sè doanh nghiÖp níc ngoµI còng ®îc phÐp tham gia. NÕu
kh«ng cã sù chuÈn bÞ cÇn thiÕt, c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n
trong c¹nh tranh.
Thø hai, HÖ thèng luËt ph¸p cña ViÖt Nam cßn nhiÒu yÕu kÐm. Trong khi ®ã,
Mü l¹i lµ mét ®èi t¸c qu¸ lín, qóa hïng m¹nh; hÖ thèng ph¸p luËt rÊt phøc t¹p,
ngoµi luËt liªn bang th× mçi bang l¹i cã thÓ lÖ riªng. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam khi tiÕn hµnh xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü th× ph¶I t×m hiÓu luËt ph¸p cña Mü
mét c¸ch cÆn kÏ vµ râ rµng.
Thø ba, C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thêng cha hiÓu biÕt nhiÒu vÒ phong c¸ch
kinh doanh cña ngêi Mü. Cho nªn nhiÒu khi dÉn ®Õn viÖc bá lì c¬ héi trong kinh
doanh mµ ®«i khi cßn bÞ thiÖt thßi v× nh÷ng lý do kh«ng ®¸ng cã. Bªn c¹nh ®ã, víi
tr×nh ®é qu¶n lý cßn yÕu kÐm, n¨ng lùc s¶n xuÊt cßn nhiÒu h¹n chÕ…lµm cho s¶n
phÈm cña ta bÞ gi¶m n¨ng lùc c¹nh tranh víi c¸c b¹n hµng mËu dÞch cña Mü.
Thø t, c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu mòi nhän hiÖn nay cña ViÖt Nam sang Mü lµ giµy
dÐp, n«ng h¶i s¶n vµ dÖt may. C¸c s¶n phÈm nµy còng ®îc kú väng lµ sÏ thóc ®Èy m¹nh
kim ng¹ch xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, hiÖn nay, nh÷ng mÆt hµng nµy l¹i gÆp kh«ng Ýt khã
kh¨n trong tiÕp cËn thÞ trêng, ®Æc biÖt lµ khi phÝa Mü ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi hµng
4
dÖt may, vµ duy tr× h¹n ng¹ch thuÕ quan ®èi víi hµng n«ng s¶n. §èi víi mÆt hµng h¶i
s¶n, thùc ra c¬ héi míi kh«ng nhiÒu v× chªnh lÖch gi÷a møc thuÕ MFN (0%) vµ thuÕ phæ
th«ng (1.7%) lµ kh«ng ®¸ng kÓ.
MÆt kh¸c, chóng ta chØ lµ b¹n hµng míi trong nhiÒu b¹n hµng truyÒn thèng
cña Mü cho nªn ta kh«ng dÔ dµng më réng thÞ phÇn do nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau t¸c
®éng nh tiÕp thÞ, tiÕp cËn m¹ng líi ph©n phèi. Vµ, vÒ mÆt t©m lý, th× muèn tiÕn hµnh
giao dÞch víi gi¸ trÞ lín th× ph¶i cã mèi quan hÖ kinh doanh bÒn v÷ng vµ cã ®ñ thêi
gian hiÓu nhau cÇn thiÕt. Kh«ng nh÷ng thÕ, thÞ hiÕu tiªu dïng cña kh¸ch hµng vèn
quen víi s¶n phÈm cña c¸c níc kh¸c, kh«ng dÔ g× cã thÓ thay ®æi ngay ®îc trong
khi hµng ViÖt Nam víi chÊt lîng vµ gi¸ c¶ cha hÊp dÉn mét c¸ch vît tréi.
Tãm l¹i, HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü nãi riªng vµ héi nhËp nÒn kinh tÕ
thÕ giíi nãi chung mang l¹i cho ViÖt Nam nhiÒu c¬ héi còng nh nhiÒu th¸ch thøc.
VÊn ®Ò lµ chóng ta khai th¸c c¬ héi, th¸o gì khã kh¨n, th¸ch thøc nh thÕ nµo.
2. §Æc ®iÓm cña thÞ trêng Mü ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
2.1 §Æc ®iÓm vÒ thÞ trêng Mü.
2.1.1 §Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ.
NÒn kinh tÕ Mü lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng c¹nh
tranh. HiÖn nay, nã ®îc coi lµ nÒn kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi víi tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm
quèc néi b×nh qu©n hµng n¨m trªn 10.000 tû USD, chiÕm trªn 20% GDP toµn cÇu
vµ th¬ng m¹i chiÕm kho¶ng 20% tæng kim ng¹ch th¬ng m¹i quèc tÕ. Víi GDP b×nh
qu©n ®Çu ngêi hµng n¨m trªn 30.000 USD vµ sè d©n lµ 280 triÖu ngêi. Cã thÓ nãi,
Mü lµ mét thÞ trêng cã søc mua lín nhÊt thÕ giíi.
ThÞ trêng Mü võa lµ n¬i thuËn lîi cho ®Çu t níc ngoµi l¹i võa lµ n¬i ®Çu t ra níc
ngoµi hµng ®Çu thÕ giíi. Mü lµ níc ®i ®Çu thÕ giíi trong nhiÒu lÜnh vùc nh c«ng nghÖ
m¸y tÝnh vµ viÔn th«ng, nghiªn cøu hµng kh«ng vò trô, c«ng nghÖ gen vµ ho¸ sinh vµ
mét sè lÜnh vùc kü thuËt cao kh¸c. Mü còng lµ níc n«ng nghiÖp hµng ®Çu thÕ giíi.
Mü cßn lµ níc ®i ®Çu trong qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ kinh tÕ toµn cÇu vµ thóc ®Èy tù do
ho¸ th¬ng m¹i ph¸t triÓn. Nhng Mü còng lµ níc hay dïng tù do ho¸ th¬ng m¹i ®Ó yªu
cÇu c¸c quèc gia kh¸c më cöa thÞ trêng cña hä cho c¸c c«ng ty cña m×nh nhng l¹i t×m
c¸ch b¶o vÖ nÒn s¶n xuÊt trong níc th«ng qua hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, vÖ
sinh an toµn thùc phÈm vµ m«i trêng...
NÒn kinh tÕ Mü ®ang dÇn dÇn h¹ c¸nh, tèc ®é t¨ng trëng ch÷ng l¹i. Tuy nhiªn,
hiÖn t¹i vµ trong nh÷ng thËp kû ®Çu cña thÕ kû 21 nµy, Mü còng sÏ vÉn tiÕp tôc lµ mét
nÒn kinh tÕ m¹nh nhÊt, cã ¶nh hëng lín ®Õn kinh tÕ toµn cÇu.
2.1.2 §Æc ®iÓm vÒ chÝnh trÞ
HÖ thèng chÝnh trÞ cña Mü ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c tam quyÒn ph©n lËp.
HiÕn ph¸p quy ®Þnh ba nh¸nh quyÒn lùc chÝnh riªng rÏ: LËp ph¸p, Hµnh ph¸p vµ T
ph¸p. Mçi nh¸nh lµ mét bé m¸y kiÓm so¸t ®èi víi hai nh¸nh kia, t¹o nªn mét sù c©n
b»ng ®Ó tr¸nh l¹m dông quyÒn lùc hoÆc tËp trung quyÒn lùc.
QuyÒn lËp ph¸p tèi cao ë Mü ®îc quèc héi thùc hiÖn th«ng qua hai viÖn: Thîng nghÞ viÖn vµ H¹ nghÞ viÖn. C«ng viÖc cña hai viÖn phÇn lín ®îc tiÕn hµnh t¹i
c¸c Uû ban.
HÖ thèng hµnh ph¸p ®îc ph©n chia thµnh hai cÊp chÝnh phñ: C¸c Bang vµ
Trung ¬ng. C¸c Bang cã nh÷ng quyÒn kh¸ réng r·i vµ ®Çy ®ñ. C¸c Bang thùc hiÖn
®iÒu chØnh th¬ng m¹i cña Bang, ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty, ®a ra c¸c quy
®Þnh vÒ thuÕ …cïng víi ChÝnh phñ Trung ¬ng.
Mét ®Æc ®iÓm lín vÒ chÝnh trÞ cña Mü lµ thêng hay sö dông chÝnh s¸ch cÊm
vËn vµ trõng ph¹t kinh tÕ ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých cña m×nh.
5
2.1.3 §Æc ®iÓm vÒ luËt ph¸p.
Mü cã mét hÖ thèng luËt ph¸p chÆt chÏ, chi tiÕt vµ phøc t¹p hµng ®Çu thÕ giíi.
Khung luËt c¬ b¶n cho viÖc xuÊt khÈu sang Mü gåm luËt thuÕ suÊt n¨m 1930, luËt
bu«n b¸n n¨m 1974, hiÖp ®Þnh bu«n b¸n 1979, luËt tæng hîp vÒ bu«n b¸n vµ c¹nh
tranh n¨m 1988… C¸c luËt nµy ®Æt ra nh»m ®iÒu tiÕt hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Mü;
b¶o vÖ ngêi tiªu dïng vµ nhµ s¶n xuÊt khái hµng gi¶, hµng kÐm chÊt lîng; ®Þnh híng cho c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n; quy ®Þnh cña ChÝnh phñ víi c¸c ho¹t ®éng th¬ng
m¹i.
- VÒ luËt thuÕ: §Ó vµo ®îc thÞ trêng Mü, ®iÒu cÇn thiÕt vµ ®¸ng chó ý ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp lµ hiÓu ®îc hÖ thèng danh b¹ thuÕ quan thèng nhÊt (The
Harmonised Tariff schedule of the Unitedstated-HTS) vµ chÕ ®é u ®·i thuÕ quan phæ
cËp (Generalised System of Preferences-GSP).
- VÒ h¶i quan: Hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Mü ®îc ¸p dông thuÕ suÊt theo biÓu
thuÕ quan Mü gåm 2 cét: cét 1 quy ®Þnh thuÕ suÊt tèi huÖ quèc, cét 2 quy ®Þnh thuÕ
suÊt ®Çy ®ñ hoÆc thuÕ suÊt ph¸p ®Þnh ¸p dông cho c¸c níc kh«ng ®îc hëng quy chÕ
Tèi huÖ quèc.
Mét vÊn ®Ò n÷a mµ c¸c doanh nghiÖp cÇn lu ý vÒ m«i trêng luËt ph¸p cña Mü
lµ LuËt ThuÕ ®èi kh¸ng vµ LuËt chèng ph¸ gi¸ cïng nh÷ng quy ®Þnh vÒ QuyÒn tù
vÖ, B¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, tr¸ch nhiÖm ®èi víi s¶n phÈm. §©y lµ c«ng cô ®Ó
Mü b¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong níc, chèng l¹i hµng nhËp khÈu.
2.1.4 §Æc ®iÓm vÒ v¨n ho¸ vµ con ngêi.
Mü cã thµnh phÇn x· héi ®a d¹ng, gåm nhiÒu céng ®ång riªng biÖt, ®îc mÖnh
danh lµ “quèc gia cña d©n nhËp c”. HÇu hÕt ngêi Mü cã nguån gèc tõ Ch©u ¢u. Chñ
nghÜa thùc dông lµ nÐt tiªu biÓu nhÊt cña v¨n ho¸ Mü vµ lèi sèng Mü. Hä rÊt quý
träng thêi gian, ë Mü cã c©u thµnh ng÷ “thêi gian lµ tiÒn b¹c’. ChÝnh v× vËy, hä
®¸nh gi¸ cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt lµm viÖc cña mét ngêi.
Ngêi Mü rÊt coi träng tù do c¸ nh©n, coi träng d©n chñ. Trong kinh doanh, chñ
nghÜa tù do c¸ nh©n biÓu hiÖn ë viÖc c¸c c¸ nh©n, doanh nghiÖp ®îc tù do lùa chän viÖc
lµm, n¬i lµm viÖc, chän lo¹i h×nh kinh doanh, lo¹i h×nh ®Çu t.
T«n gi¸o chiÕm vÞ trÝ quan träng trong ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn cña ngêi
Mü. ë Mü cã tíi 219 t«n gi¸o lín nhá, song chØ cã 3 trô cét chÝnh lµ Kit« gi¸o
chiÕm h¬n 40%, Thiªn chóa gi¸o 30%, Do Th¸i gi¸o 3,2%. §©y chÝnh lµ thuËn lîi
®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp muèn x©m nhËp vµo thÞ trêng Mü.
2.2 §Æc ®iÓm thÞ trêng thuû s¶n Mü.
2.2.1 Khai th¸c vµ nu«i trång thuû s¶n.
* Khai th¸c thuû s¶n: Mü lµ mét quèc gia cã nguån lîi h¶i s¶n giµu cã vµ
phong phó. NghÒ c¸ ®îc tiÕn hµnh ë bê §«ng thuéc §¹i T©y D¬ng, bê T©y thuéc
Th¸i B×nh D¬ng vµ trong c¸c thuû vùc néi ®Þa réng lín. Kh¶ n¨ng cã thÓ cho phÐp
khai th¸c h»ng n¨m tõ 6 - 7 triÖu tÊn h¶i s¶n, nhng ®Ó b¶o vÖ vµ duy tr× l©u dµi
nguån lîi nµy, ngêi ta chØ h¹n chÕ ë møc tõ 4,5 - 5 triÖu tÊn/n¨m. DiÔn biÕn tæng
s¶n lîng thuû s¶n cña Mü cho thÊy kh«ng cã sù biÕn ®æi lín vµ ®ét ngét:
B¶ng 1: S¶n lîng Khai th¸c thuû s¶n cña mü
N¨m
1996
1997
1998
1999
2000
S¶n lîng( TriÖu tÊn)
5
4,98
4,71
4,8
4,85
Tèc ®é t¨ng/ gi¶m(%)
- 0,4
- 5,42
1,91
1,04
6
2001
2002
4,7
- 3,093
4,67
- 0,01
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
B¶ng 2: Gi¸ trÞ vµ s¶n lîng khai th¸c mét sè lo¹i h¶i s¶n cña Mü
Tªn h¶i
s¶n
T«m he
Cua biÓn
T«m hïm
C¸ håi
C¸ ngõ
C¸ trÝch
C¸ tuyÕt
1997
1998
S¶n lîng
(1000tÊn)
Gi¸ trÞ
(triÖuUSD)
S¶n lîng
(1000tÊn)
132
199
41
257
38
920
1.450
544
430
301
270
110
112
410
126
251
39
292
38,5
773
1.502
Gi¸ trÞ
(triÖuUSD
)
515
473
278
257
94
103
300
1999
S¶n lîng
(1000tÊn)
Gi¸ trÞ
(triÖuUSD)
136
210
42
353
216
900
1.300
560
521
352
360
220
113
280
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
Xu thÕ chung cña tæng s¶n lîng thuû s¶n cña Mü hiÖn nay lµ gi¶m dÇn s¶n
lîng khai th¸c vµ t¨ng dÇn s¶n lîng nu«i trång.
Mét ®Æc ®iÓm kh¸c lµ, nÕu nh tríc ®©y biÓn miÒn §«ng cã s¶n lîng khai
th¸c lín th× nay gi¶m ®i, trong khi ®ã s¶n lîng khai th¸c ë miÒn T©y t¨ng lªn
nhanh vµ hiÖn nay chiÕm tû lÖ lín. Nh vËy, khai th¸c h¶i s¶n cña Mü hiÖn nay
diÔn ra ë vïng biÓn phÝa T©y thuéc Th¸i B×nh D¬ng m¹nh h¬n phÝa §«ng.
Sau khi ®¹t ®îc s¶n lîng kû lôc 6 triÖu tÊn n¨m 1987, nghÒ c¸ Mü cã sù
®iÒu chØnh lín vµ triÖt ®Ó. Ngêi ta b¾t ®Çu hiÖn ®¹i ho¸ h¹m tµu c¸ vµ ®iÒu chØnh
c¬ cÊu khai th¸c sao cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. VÊn ®Ò chÊt l îng s¶n lîng ®îc ®Ò
cao. H¹n chÕ khai th¸c c¸c ®èi tîng kÐm gi¸ trÞ vµ t¨ng cêng khai th¸c c¸c ®èi tîng cã nhu cÇu cao vµ gi¸ trÞ cao trªn thÞ trêng. Do vËy, tæng s¶n lîng cã gi¶m
dÇn ®i vµ hiÖn nay chØ duy tr× ë møc kho¶ng 5 triÖu tÊn/n¨m.
Tuy tæng s¶n lîng cã gi¶m dÇn, nhng gi¸ trÞ cña nã l¹i t¨ng lªn. NÕu nh,
n¨m 1998 tæng gi¸ trÞ s¶n lîng thuû s¶n cña Mü ®¹t ®îc lµ 4,1 tû USD th× sang
n¨m 1999 lªn 4,3 tû USD.
Trong s¶n lîng khai th¸c thuû s¶n cña Mü th× c¬ cÊu s¶n lîng khai th¸c ®îc ph©n ®Þnh râ rµng vµ kh¸ ®Çy ®ñ c¶ vÒ khèi lîng vµ gi¸ trÞ v× khai th¸c thuû
s¶n cña Mü mang tÝnh th¬ng m¹i rÊt cao. Nhãm ®èi tîng khai th¸c chñ yÕu cho
gi¸ trÞ cao nhÊt cña nghÒ khai th¸c thuû s¶n cña Mü ®îc thÓ hiÖn nh sau:
- T«m he: Mü lµ cêng quèc khai th¸c t«m cña Ch©u Mü vµ thÕ giíi víi
h¹m tµu khai th¸c hiÖn ®¹i bËc nhÊt vµ tËp trung chñ yÕu ë c¸c bang §«ng –
Nam níc Mü ven vïng vÞnh Mªhic«. §èi tîng khai th¸c chñ yÕu lµ t«m he n©u
vµ t«m he b¹c. Nhê lµm tèt c«ng t¸c b¶o vÖ nguån lîi vµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶
nghÒ líi kÐo t«m mµ nguån lîi nµy ®îc duy tr× kh¸ æn ®Þnh. MÆc dï, khai th¸c
t«m chØ ®ãng gãp 1% cho s¶n lîng khai th¸c h¶i s¶n nhng t«m l¹i chiÕm tíi 15%
tæng gi¸ trÞ. §iÒu nµy, chøng tá nghÒ khai th¸c t«m cña Mü cã vÞ trÝ ®Æc biÖt.
- Cua biÓn: Nhê nguån lîi phong phó ë c¸c biÓn phÝa §«ng vµ phÝa T©y
nªn tõ l©u nghÒ khai th¸c cua b»ng líi bÉy vµ líi rª ®· cã vÞ trÝ quan träng. Mü
lu«n lµ níc cã s¶n lîng cua hµng ®Çu thÕ giíi. Do gi¸ cua trªn thÞ trêng Mü vµ thÞ
trêng NhËt t¨ng cao cho nªn mÆc dï s¶n lîng cã gi¶m (n¨m 1999 lµ 210 ngµn
7
tÊn, n¨m 1998 lµ 251 ngµn tÊn) nhng gi¸ trÞ l¹i t¨ng lªn (n¨m 1999 lµ 521 triÖu
USD, n¨m 1998 lµ 473 triÖu USD), chiÕm 14,4% tæng gi¸ trÞ khai th¸c.
- T«m hïm: T«m hïm lµ nguån lîi quý hiÕm nhÊt cña Mü vµ ®îc b¶o vÖ
®Æc biÖt. Mü lµ quèc gia khai th¸c t«m hïm lín thø nh× thÕ giíi (sau Canada).
NghÒ khai th¸c chñ yÕu ë vïng biÓn phÝa §«ng thuéc §¹i T©y D¬ng. N¨m 1999,
t«m hïm chØ cã s¶n lîng 42 ngh×n tÊn nhng ®· cã gi¸ trÞ tíi 352 triÖu USD,
chiÕm 7,6% tæng gi¸ trÞ khai th¸c h¶i s¶n.
- C¸ håi: C¸ håi cã gi¸ trÞ cao nhÊt trong c¸c lo¹i c¸ biÓn khai th¸c cña
Mü gåm c¸ håi §¹i T©y D¬ng vµ c¸ håi Th¸i B×nh D¬ng. S¶n lîng c¸ håi t¨ng
nhanh lªn 350 ngµn tÊn n¨m 1999, trÞ gi¸ 360 triÖu USD, cao nhÊt trong c¸c loµi
c¸ biÓn. S¶n lîng tËp trung chñ yÕu ë hai loµi: C¸ håi b¾c Th¸i B×nh D ¬ng (172
ngµn tÊn) vµ c¸ håi ®á Th¸i B×nh D¬ng (110 ngµn tÊn), c¸ håi ®á rÊt quý ®îc
®¸nh gi¸ tíi 233 triÖu USD. Mü lµ níc ®øng thø hai thÕ giíi vÒ khai th¸c c¸ håi
(sau NhËt B¶n).
- C¸ ngõ: S¶n lîng khai th¸c c¸ ngõ cña Mü lu«n biÕn ®éng. Sau mét
thêi gian dµi suy gi¶m m¹nh, n¨m 1999 nghÒ líi v©y c¸ ngõ cña Mü ®îc mïa
lín, s¶n lîng t¨ng m¹nh lªn tíi 216 ngµn tÊn gåm: 150 ngµn tÊn c¸ ngõ säc da,
40 ngµn tÊn c¸ ngõ v©y vµng, 15 ngµn tÊn c¸ ngõ m¾t to, tËp trung chñ yÕu ë biÓn
phÝa t©y thuéc Th¸i B×nh D¬ng vµ h¹m tµu c¸ ngõ chñ yÕu khai th¸c ë biÓn Quèc
tÕ (chiÕm 80% s¶n lîng).
Trªn ®©y, lµ 5 lo¹i h¶i s¶n chñ yÕu cã gi¸ trÞ cao nhÊt cña nghÒ khai th¸c
h¶i s¶n cña Mü, ®©y còng lµ 5 mÆt hµng cã nhu cÇu cao nhÊt cña Mü vµ còng lµ 5
nhãm s¶n phÈm chñ yÕu mµ Mü ph¶i nhËp khÈu do cung lu«n Ýt h¬n cÇu.
* Nu«i trång thuû s¶n: Theo c¸c nghiªn cøu cña trung t©m th«ng tin khoa
häc kü thuËt vµ kinh tÕ thuû s¶n – Bé thuû s¶n th× Mü lµ 1 trong 10 n íc ®øng
®Çu thÕ giíi vÒ nu«i trång thuû s¶n. Ho¹t ®éng nu«i trång thuû s¶n cña Mü cã
hai ®Æc ®iÓm næi bËt:
+ Mü chØ chó träng nu«i trång c¸c lo¹i thuû s¶n cã nhu cÇu cao vµ æn ®Þnh
®Ó cung cÊp cho thÞ trêng Mü nh: c¸ nheo chiÕm 60% s¶n lîng nu«i trång, c¸ håi
12%, t«m níc ngät 7%, nhuyÔn thÓ hai m¶nh vá (ngao, vÑm, hÇu ) 5%…
+ §Æc biÖt chó träng m«i trêng sinh th¸i vµ chÊt lîng thuû s¶n nu«i trång.
Mü hiÖn lµ níc ®ang dÉn ®Çu T©y b¸n cÇu vÒ nu«i trång thuû s¶n.
B¶ng 3: Gi¸ trÞ vµ s¶n lîng nu«i trång thuû s¶n cña Mü
N¨m
S¶n lîng (1000 tÊn )
Gi¸ trÞ ( triÖu USD )
1995
413
729
1996
393
736
1997
1998
1999
438
445
460
771
771
798
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
ë giai ®o¹n hiÖn nay, nu«i trång thuû s¶n ë Mü chñ yÕu lµ c¸ nheo, ®©y lµ
mÆt hµng ®Æc thuû s¶n cña Mü ®îc ngêi tiªu dïng rÊt a chuéng vµ ë nhiÒu bang cßn
lµ mãn ¨n truyÒn thèng. N¨m 1990, Mü nu«i c¸ nheo víi s¶n lîng lµ 163 ngµn tÊn,
trÞ gi¸ lµ 273 triÖu USD th× ®Õn n¨m 1999 t¬ng øng lµ 270 ngµn tÊn (t¨ng 1,66 lÇn)
víi gi¸ trÞ 443 triÖu USD (t¨ng 1,6 lÇn). NghÒ nu«i c¸ nheo lµ mét lÜnh vùc s¶n xuÊt
lín vµ mang tÝnh x· héi cao. HÇu hÕt c¸c chñ trang tr¹i c¸ nheo ®Òu lµ thµnh viªn
cña Héi nh÷ng ngêi nu«i c¸ nheo Mü (CFA).
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ trêng Mü híng vµo c¸ r« phi, thóc ®Èy nghÒ nu«i c¸
r« phi ph¸t triÓn víi s¶n lîng tõ 2000 tÊn n¨m 1990 t¨ng lªn 10.000 tÊn n¨m 1999.
NghÒ nu«i t«m cµng níc ngät hiÖn ®ang dÉn ®Çu thÕ giíi víi s¶n lîng 32 ngµn tÊn
8
n¨m 1990 nay chØ cßn 18 ngµn tÊn. Mü còng lµ níc nu«i c¸ håi lín ë t©y b¸n cÇu
víi s¶n lîng lµ 62 ngµn tÊn n¨m 1999.
2.2.2 ChÕ biÕn thuû s¶n
C«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n khæng lå cña Mü ®îc ph©n bè ë kh¾p c¸c
bang, nhng tËp trung nhiÒu ë c¸c bang bê §«ng vµ c¸c thµnh phè lín ë bê T©y.
Ngoµi ra, cßn nhiÒu s¶n phÈm ®îc chÕ biÕn ngay trªn biÓn.
C«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n cña Mü phôc vô c¶ thÞ trêng néi ®Þa vµ thÞ
trêng níc ngoµi. Do ngêi tiªu dïng Mü chØ a chuéng c¸c s¶n phÈm tinh chÕ (dï
gi¸ cao) nªn ®· thóc ®Èy c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n cña Mü ph¸t triÓn m¹nh
vµ lu«n ë tr×nh ®é cao.
b¶ng 4: Gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm thuû s¶n chÕ biÕn cña Mü
Tªn s¶n phÈm
S¶n phÈm thùc phÈm
- T¬i sèng vµ ®«ng l¹nh
- Hép thuû s¶n
- S¶n phÈm chÝn
Tæng céng
S¶n phÈm kü thuËt
- Hép cho ch¨n nu«i
- Dçu c¸, bét c¸
- Lo¹i kh¸c
Tæng céng
Toµn bé
1998
TriÖu USD
%
1999
TriÖu USD
%
5.224
1.425
132
6.781
71
19,3
1,8
92,1
5.051
1.527
152
6.730
68,8
20,8
2,1
91,7
350
172
61
583
7.364
4,8
2,3
0,8
7,9
100
339
189
79
607
7.337
4,6
2,6
1
8
100
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
Nh ®· nªu, gi¸ trÞ cña tæng s¶n lîng thuû s¶n Mü n¨m 1999 lµ 4,3 tû USD,
nhng sau khi chÕ biÕn ra c¸c s¶n phÈm th× tæng gi¸ trÞ ®· lªn tíi 7,3 tû USD (t¨ng
lªn 170%). Râ rµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n cña Mü sinh lîi rÊt cao vµ cã vai
trß quyÕt ®Þnh cho hiÖu qu¶ cña ngµnh thuû s¶n níc nµy.
2.2.3 XuÊt nhËp khÈu thuû s¶n.
Ngo¹i th¬ng thuû s¶n cña Mü cã mét vµI ®Æc ®iÓm chÝnh nh sau: C¶ nhËp khÈu
vµ xuÊt khÈu ®Òu ®¹t gi¸ trÞ rÊt lín; Th©m hôt ngo¹i th¬ng thuû s¶n ngµy mét t¨ng.
a) XuÊt khÈu thuû s¶n.
Mü lµ níc xuÊt khÈu hµng ®Çu thÕ giíi. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n cña Mü nh sau:
b¶ng 5: Kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n cña Hoa Kú
N¨m
Gi¸ trÞ xuÊt khÈu,triÖu USD
1992
1995
1996
3.582
3.383
3.147
9
1997
1998
1999
2000
2.850
2.400
2.848
3.004
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
N¨m 1992 Mü lµ níc xuÊt khÈu thuû s¶n sè mét thÕ giíi víi gi¸ trÞ kû lôc lµ
3,58 tû USD. Sau khi bÞ Th¸i Lan vît th× xuÊt khÈu gi¶m sót vµ tíi n¨m 1998 chØ
cßn 2,4 tû USD, xuèng vÞ trÝ thø 5 thÕ giíi (sau Na Uy, Nga, Trung Quèc, Th¸i
Lan). Sang n¨m 2000 xuÊt khÈu t¨ng lªn nhanh vµ ®¹t 3 tû USD.
C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng ®Òu lµ c¸c mÆt hµng Mü s¶n xuÊt ra rÊt
nhiÒu nhng ngêi Mü l¹i kh«ng a chuéng. §øng ®Çu vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ c¸ håi Th¸i
B×nh D¬ng (®«ng l¹nh vµ hép c¸) víi gi¸ trÞ kho¶ng gÇn 600 triÖu USD (n¨m 2000).
TiÕp theo lµ surimi tõ c¸ tuyÕt Th¸i B×nh D¬ng ®¹t 300 triÖu USD (n¨m 2000), t«m
hïm 270 triÖu USD (n¨m 2000). S¶n phÈm ®éc ®¸o nhÊt cña Mü lµ trøng c¸ (trøng c¸
trÝch, c¸ håi, c¸ tuyÕt) víi khèi lîng 42 ngh×n tÊn, gi¸ trÞ 370 triÖu USD (n¨m 1999).
Mü còng lµ níc xuÊt khÈu t«m ®«ng víi gi¸ trÞ 123 triÖu USD (1999).
ThÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n chñ yÕu cña Mü lµ : Ch©u ¸ chiÕm 53% tæng
gi¸ trÞ xuÊt khÈu, B¾c Mü chiÕm 26%, Ch©u ¢u chiÕm 16%. B¹n hµng lín nhÊt lµ
NhËt B¶n víi 42% thÞ phÇn, tiÕp theo lµ Cana®a - 23%, Hµn Quèc - 6% (n¨m 1999).
Trong khèi EU cã Anh vµ Ph¸p lµ hai b¹n hµng lín cña Mü. NhËt B¶n lµ níc nhËp
khÈu lín nhÊt c¸c c¸c s¶n phÈm c¸ håi, surimi vµ trøng c¸ cña Mü. N¨m 2000 Mü
xuÊt sang NhËt 1.157 triÖu USD c¸c mÆt hµng thuû s¶n, nhng chØ nhËp khÈu cña
NhËt cã 164 triÖu USD.
b). NhËp khÈu thuû s¶n
* Gi¸ trÞ vµ khèi lîng
B¶ng 6: Kim ng¹ch nhËp khÈu thuû s¶n cña mü
N¨m
1991
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
7 th¸ng ®Çu n¨m 2002
Khèi lîng, 1000T
Gi¸ trÞ, triÖu USD
1.400
6.000
1.488
7.043
1.517
7.080
1.629
8.138
1.730
8.578
1.830
9.073
1.866
10.086
1.895
10.975
1.188
5.483
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
Sau 10 n¨m gi¸ trÞ nhËp khÈu thuû s¶n cña Mü t¨ng 1,83 lÇn. Trong khi khèi
lîng chØ t¨ng 1,35 lÇn, chøng tá c¬ cÊu nhËp khÈu cã thay ®æi c¬ b¶n nghiªng vÒ
c¸c mÆt hµng cao cÊp gi¸ ®¾t vµ gi¸ trung b×nh .
NhËp khÈu thuû s¶n cña Mü t¨ng trëng rÊt nhanh, ®Æc biÖt tõ n¨m 1997 ®Õn
n¨m 2000 gi¸ trÞ nhËp khÈu t¨ng trªn 10%/n¨m. HiÖn nay, Mü lµ thÞ trêng nhËp
khÈu lín thø hai thÕ giíi vµ chiÕm 16,5% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu thuû s¶n thÕ giíi.
10
* C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu.
Mü nhËp khÈu h¬n 100 mÆt hµng thuû s¶n c¸c lo¹i tõ cao cÊp ®Õn thÊp nhÊt.
Díi ®©y lµ mét sè mÆt hµng cã gi¸ trÞ cao nhÊt.
B¶ng 7: 10 mÆt hµng nhËp khÈu cã gi¸ trÞ lín cña Mü trong n¨m 2001
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Tªn mÆt hµng
T«m ®«ng cßn vá
T«m ®«ng bãc vá
T«m ®«ng bãc vá chÕ biÕn
C¸ håi philª ®«ng vµ t¬i
T«m hïm
Hép c¸ ngõ
C¸ håi t¬i vµ ®«ng
T«m rång
C¸ ngõ v©y vµng ®«ng vµ t¬i
C¸ tuyÕt philª ®«ng
Gi¸ trÞ (triÖu USD)
1.922
1.056
612
494
431
314
297
295
238
207
Nguån: Chuyªn ®Ò thuû s¶n n¨m 2002
B¶ng 8: C¬ cÊu nhãm s¶n phÈm thuû s¶n nhËp khÈu cña Mü n¨m 2001
Tªn nhãm s¶n phÈm
C¸c s¶n phÈm t¬i vµ ®«ng l¹nh
- C¸
- Gi¸p x¸c
Hép thuû s¶n
- Hép c¸
- Hép gi¸p x¸c. nhuyÔn thÓ
- Hép thuû s¶n kh¸c
C¸c s¶n phÈm chÝn
Trøng c¸
Tæng céng
Khèi lîng
(1000T)
1.564
917
647
244
183
33
27
32
2,2
1.860
Gi¸ trÞ
(TriÖu USD)
8.832
3.256
5.575
774
444
278
51
150
43
9.864
Nguån: Chuyªn ®Ò thuû s¶n n¨m 2002
T«m ®«ng: T«m ®«ng lµ mÆt hµng nhËp khÈu sè mét cña Mü trong nhiÒu
n¨m qua vµ vµ c¶ trong t¬ng lai. Mü ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ nhËp khÈu mÆt hµng nµy.
Sau 10 n¨m, nhËp khÈu t«m ®«ng cña Mü t¨ng tõ 1,79 tû USD n¨m 1991 lªn 3,756
tû USD n¨m 2000, lµ møc t¨ng trëng cao nhÊt thÕ giíi vµ ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ gi¸
trÞ còng nh s¶n lîng nhËp khÈu. Gi¸ trÞ nhËp khÈu t«m ®«ng cña Mü n¨m 2000
chiÕm 37% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu thuû s¶n vµ t¨ng gÇn 20% so víi n¨m 1999 ( n¨m
1999 lµ 3,138 tû USD ). N¨m 2001, Mü nhËp khÈu t«m ®«ng víi khèi lîng lµ 398
ngh×n tÊn vµ gi¸ trÞ lµ 3.617 triÖu USD, trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002, Mü nhËp khÈu
254 ngh×n tÊn t«m ®«ng , t¨ng 14% so víi cïng kú n¨m 2001. Nh vËy, thÞ trêng
nhËp khÈu t«m cña Mü vÉn t¨ng trëng víi tèc ®é cao. Mü nhËp khÈu 19 lo¹i s¶n
phÈm t«m ®«ng kh¸c nhau nhng chØ cã 3 lo¹i cho gi¸ trÞ lín lµ:
11
B¶ng 9: Gi¸ trÞ nhËp khÈu mét sè s¶n phÈm t«m cña Mü
N¨m
T«m ®«ng bãc vá
T«m ®«ng chÕ biÕn
T«m ®«ng cßn vá 31/40
Gi¸ trÞ nhËp n¨m 2000 (triÖu USD) %gi¸ trÞ
1.244
33
654
17
334
9
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
Gi¸ trung b×nh cña t«m ®«ng nhËp khÈu t¨ng tõ 7,8 USD/kg n¨m 1991 lªn 9,6
USD/kg n¨m 1996 vµ 10,9 USD/kg n¨m 2000. Th¸i Lan lµ níc chiÕm lÜnh thÞ trêng
t«m ë Mü víi sè lîng xuÊt khÈu n¨m 2000 lµ 126.448 tÊn, trÞ gi¸ 1.480 triÖu USD,
tiÕp theo lµ Mªhic«, Ên §é, ViÖt Nam… N¨m 2001, ViÖt Nam ®· v ¬n lªn vÞ trÝ thø
hai trong c¸c níc cung cÊp t«m chÝnh cho thÞ trêng nµy víi khèi lîng lµ 33 ngh×n
tÊn, trÞ gi¸ 381 triÖu USD vµ thÞ phÇn lµ 10,6%. §øng ®Çu vÉn lµ Th¸i Lan víi c¸c
con sè t¬ng øng lµ: 136 ngh×n tÊn, 1.266 triÖu USD, 35% thÞ phÇn. Tuy nhiªn, trong
t¸m th¸ng ®Çu n¨m cña n¨m 2002, ta míi cung cÊp cho thÞ trêng Mü 26,2 ngh×n tÊn
vµ thÞ phÇn gi¶m xuèng 10,3%.
Cua: Lµ thÞ trêng nhËp khÈu cua lín nhÊt thÕ giíi, n¨m 2000 lªn tíi 953 triÖu
USD ( chiÕm 9,5% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu ) vµ lµ nhãm hµng ®øng ë vÞ trÝ thø hai.
Cã tíi 25 lo¹i s¶n phÈm cua ®îc nhËp khÈu nhng nhiÒu nhÊt lµ cua ®«ng nguyªn con
( 380 triÖu USD ), tiÕp theo lµ thÞt cua ®«ng.
T«m hïm: Gi¸ trÞ nhËp khÈu t«m hïm n¨m 2000 lªn tíi 870 triÖu USD, ®øng
hµng thø ba vÒ gi¸ trÞ vµ chiÕm gÇn 9% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu thuû s¶n (trong ®ã:
t«m hïm ®«ng nguyªn con lµ 530 triÖu USD, t«m hïm sèng lµ 205 triÖu USD ). C¸c
níc cung cÊp chÝnh lµ Cana®a, Mªhic«, Brazil…
C¸ håi: NhËp khÈu c¸ håi n¨m 2000 lµ 853 triÖu USD vµ ®øng ë hµng thø t
trong c¸c mÆt hµng thuû s¶n mµ Mü nhËp khÈu, ngêi Mü rÊt a chuéng c¸ håi §¹i
T©y D¬ng íp ®¸ nguyªn con vµ c¸ håi philª íp ®¸ trë b»ng m¸y bay tõ Na Uy,
Chilª, Cana®a…
C¸ ngõ: Tríc ®©y ngêi Mü chØ a chuéng hép c¸ ngõ nhng gÇn ®©y l¹i thÝch
tiªu dïng c¸ ngõ t¬i. Tuy nhiªn, nhËp khÈu c¸ ngõ cña Mü ®ang cã xu híng gi¶m
trong mÊy n¨m gÇn ®©y vµ diÔn biÕn nh sau:
B¶ng 10: Kim ng¹ch nhËp khÈu c¸ ngõ cña Mü
Tªn s¶n phÈm
C¸ ngõ t¬i vµ ®«ng
Hép c¸ ngõ
Tång céng
Gi¸ trÞ nhËp khÈu c¸c n¨m, triÖu USD
1998
515
289
804
1999
549
335
884
2000
418
210
628
12
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
C¸ níc ngät: Mü dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ nhËp khÈu c¸ níc ngät. N¨m 2000, gi¸
trÞ nhËp khÈu lªn tíi 173 triÖu USD, riªng c¸ r« phi lªn tíi 102,2 triÖu USD, chiÕm
59% gi¸ trÞ nhËp khÈu c¸ níc ngät víi ba s¶n phÈm lµ phi lª ®«ng, phi lª t¬I vµ c¸
®«ng nguyªn con, møc nhËp khÈu c¸ basa phi lª còng rÊt cao, tíi 12,4 triÖu USD víi
khèi lîng 3.736 tÊn vµ nhËp chñ yÕu tõ ViÖt Nam.
* C¸c khu vùc vµ c¸c quèc gia xuÊt khÈu lín thuû s¶n vµo Mü
B¶ng 11: C¸c khu vùc xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng Mü n¨m 1999
N¨m
Ch©u ¸
B¾c Mü
Nam Mü
EU
C¸c khu vùc kh¸c
Tæng
Gi¸ trÞ XKTS, triÖu USD
3.573
2.806
1.368
160
1.096
9.003
%
40
31
15
1,8
12,2
100
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
B¶ng 12: C¸c quèc gia dÉn ®Çu vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü
Níc
Cana®a
Th¸I Lan
Trung Quèc
Mªhic«
Chilª
£qua®o
ViÖt Nam
Gi¸ trÞ XK, triÖu USD
1999
2000
1.712
1.558
440
494
371
555
141
1.934
1.816
598
535
514
363
302
N
nNguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
Nh vËy, thÞ trêng nhËp khÈu thuû s¶n cña Mü hiÖn nay chñ yÕu tõ c¸c níc
§«ng Nam ¸, §«ng ¸, Cana®a vµ mét sè quèc gia Mü La tinh (Mªhic«, Chilª…).
13
Cã rÊt nhiÒu níc xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü, nhng chØ cã kho¶ng 20 níc cã
gi¸ trÞ tõ 100 triÖu USD/n¨m trë lªn. Trong sè c¸c quèc gia nµy th× Cana®a vµ Th¸i
Lan chiÕm tû träng lín nhÊt.
Cana®a lµ níc xuÊt khÈu thñy s¶n vµo thÞ trêng Mü nhiÒu nhÊt. ThÞ trêng Mü
lu«n chiÕm trªn 60% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n cña Cana®a. C¸c s¶n phÈm
xuÊt khÈu chñ lùc cña Cana®a vµo Mü lµ c¸ philª, t«m hïm.
§øng thø hai lµ Th¸i Lan, gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ 1,55 tû USD n¨m 1999 råi 1,81
tû USD n¨m 2000 vµ ®· gÇn ®uæi kÞp Cana®a. Vµo thêi ®iÓm hiÖn nay Th¸i Lan lµ
®èi thñ nÆng ký nhÊt ®èi víi c¸c níc xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü v× hä ®ang chiÕm
lÜnh hai mÆt hµng quan träng nhÊt lµ t«m ®«ng vµ hép thuû s¶n (chñ yÕu lµ hép c¸
ngõ), hä ®ang chiÕm 19,2% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu thuû s¶n cña Mü vµ bá rÊt xa c¸c
níc ®øng ë díi.
Trung Quèc ®· lªn vÞ trÝ thø ba víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu tõ 327 triÖu USD n¨m 1998
lªn 440 triÖu USD n¨m 1999 vµ 598 triÖu USD n¨m 2000 chiÕm 6% thÞ phÇn nhËp
khÈu cña Mü. Trung Quèc cã tiÒm n¨ng rÊt to lín vÒ t«m, c¸ biÓn, mùc vµ ®Æc biÖt lµ
c¸ níc ngät (r« phi, c¸ ch×nh). S¶n phÈm cña Trung Quèc cã gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp,
chÊt lîng trung b×nh.
TiÕp theo lµ Mªhic«, Chilª vµ £qua®o. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n cña c¸c níc
nµy sang Mü gÇn ®©y ®Òu trªn 500 triÖu USD/n¨m. Mªhic« víi c¸c mÆt hµng chñ
lùc lµ t«m (khai th¸c tù nhiªn lµ chÝnh) vµ c¸ ngõ. £qua®o víi c¸c mÆt hµng cã
nhiÒu tiÒm n¨ng lµ t«m nu«i, c¸ r« phi nu«i vµ c¸ ngõ. Chilª cã tiÕn bé vît bËc vÒ
nu«i c¸ xuÊt khÈu. S¶n phÈm chñ lùc lµ c¸ håi nu«i, hép c¸ vµ bét c¸. Gi¸ trÞ xuÊt
khÈu cña Chilª sang Mü t¨ng rÊt nhanh tõ 168 triÖu USD n¨m 1998 lªn 370 triÖu
USD n¨m 1999 råi 514 triÖu USD n¨m 2000.
c).
Tæng gi¸ trÞ ngo¹i th¬ng vµ møc th©m hôt
b¶ng 13: Tæng gi¸ trÞ ngo¹I th¬ng thuû s¶n cña mü
N¨m
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Tæng gi¸ trÞ ngo¹i th¬ng, triÖu
USD
Th©m hôt ngo¹i th¬ng, (triÖu USD)
9.281
9.609
9.469
9.771
10.524
10.227
10.988
10.978
11.876
13.086
14.356
2.719
2.442
3.111
3.520
3.858
3.933
5.288
6.178
6.171
7.086
8.087
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü
Sau 10 n¨m, møc th©m hôt ngo¹i th¬ng thuû s¶n cña Mü tõ 2,7 tû USD n¨m
1991 t¨ng lªn 8,087 tû USD n¨m 2001 tøc lµ t¨ng lªn 2,99 lÇn.
2.2.4 Nhu cÇu vµ xu híng tiªu thô thuû s¶n cña Mü.
B¶ng 14 : Møc tiªu thô thuû s¶n thùc phÈm cña ngêi Mü
Thêi kú
1991 – 1993
kg/ngêi/n¨m
21,4
14
1994 – 1995
1996 – 1997
21,6
20,9
Nguån: CFA, HiÖp héi c¸ nheo Mü.
Nh×n chung tiªu thô thuû s¶n thùc phÈm cña ngêi Mü kh«ng cã biÕn ®éng nhiÒu
vÒ khèi lîng, nhng cã thay ®æi vÒ chÊt lîng vµ nghiªng vÒ c¸c s¶n phÈm cao cÊp rÊt ®¾t
nh t«m he, t«m hïm, c¸ ngõ, c¸ håi, cua biÓn, c¸ r« phi, c¸ ch×nh, c¸ basa ... MÆt kh¸c,
ngêi tiªu dïng Mü rÊt a chuéng c¸c s¶n phÈm tinh chÕ (t«m nân, philª, hép c¸, thÞt
cua, c¸c s¶n phÈm ¨n liÒn ...).
Xu híng tiªu thô thuû s¶n thùc phÈm cña ngêi Mü cßn phô thuéc rÊt nhiÒu
vµo t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ Mü vµ møc thu nhËp cña ®a sè ngêi tiªu dïng Mü trong t¬ng lai. Nhng chñ yÕu ngêi tiªu dïng Mü a chuéng c¸c "®Æc thuû s¶n" vµ c¸c mÆt
hµng cao cÊp.
B¶ng 15 : Møc tiªu thô 10 hµng thuû s¶n chÝnh cña mü n¨m
2000
Thø tù
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Tªn s¶n phÈm
C¸ ngõ
Møc tiªu thô n¨m 2000 (pao/ngêi)
3,6
T«m
C¸ tuyÕt pollock
C¸ håi
C¸ catfish
C¸ tuyÕt ®¹i t©y d¬ng
Nghªu, sß
Cua
C¸ dÑt ( chñ yÕu lµ c¸ b¬n)
§iÖp
3,2
1,68
1,59
1,13
0,77
0,48
0,46
0,43
0,27
Nguån: ViÖn NghÒ c¸ quèc gia Mü (NFI)
2.2.5 HÖ thèng ph©n phèi thuû s¶n cña Mü.
ë Mü, hµng thuû s¶n ®îc ph©n phèi qua hai kªnh tiªu thô chñ yÕu ®ã lµ kªnh
b¸n lÎ thuû s¶n xuÊt khÈu vµ kªnh b¸n sØ thuû s¶n xuÊt khÈu.
+ Kªnh b¸n lÎ thuû s¶n xuÊt khÈu: thuû s¶n tiªu thô qua kªnh nµy chiÕm ®Õn
trªn 50% trÞ gi¸ thuû s¶n tiªu thô t¹i Mü, ®¹t kho¶ng 13 tû USD mçi n¨m. C¸c h×nh
thøc b¸n lÎ thuû s¶n ë Mü ®ã lµ:
- B¸n qua hÖ thèng siªu thÞ: Qua hÖ thèng siªu thÞ, thuû s¶n ®îc tiªu thô trªn
40% gi¸ trÞ b¸n lÎ thuû s¶n. C¸c quÇy tiªu thô thuû s¶n trong c¸c siªu thÞ ®îc s¾p
xÕp ng¨n l¾p, s¹ch sÏ, nhiÒu mÆt hµng, ch¼ng nh÷ng thuû s¶n ®«ng l¹nh mµ cßn cã
nhiÒu hµng t¬i sèng tho¶ m·n nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch.
- B¸n cho c¸c nhµ hµng, nhµ ¨n c«ng céng vµ phôc vô ¨n nhanh: Doanh sè
b¸n thuû s¶n cho hÖ thèng nµy chiÕm ®Õn 60% trÞ gi¸ b¸n lÎ vµ cã xu híng ngµy
cµng t¨ng v× ngêi Mü cã thãi quen ¨n t¹i c¸c n¬i c«ng céng nh nhµ hµng, c¨ngtin,
trêng häc, n¬i lµm viÖc… h¬n lµ ¨n t¹i gia ®×nh ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian.
- B¸n hµng cho c¸c tiÖm ¨n cña céng ®ång ngêi níc ngoµi t¹i Mü.
+ Kªnh b¸n sØ thuû s¶n ë Mü: ®©y lµ c¸c c«ng ty kinh doanh thuû s¶n hµng ®Çu
cña Mü. Qua hÖ thèng b¸n sØ, hµng thuû s¶n ®îc cung cÊp cho trªn 1000 xÝ nghiÖp
chÕ biÕn thuû s¶n cña níc Mü vµ hÖ thèng siªu thÞ. B¸n thuû s¶n qua kªnh nµy cã
mét ®Æc ®iÓm næi bËt lµ: kh¶ n¨ng cung cÊp hµng ph¶i lín vµ æn ®Þnh; gi¸ c¶ c¹nh
tranh; mÆt hµng thuû s¶n ®a d¹ng ®Ó hä cung cÊp cho c¸c ®èi tîng kh¸c nhau, nhµ
cung cÊp ph¶i tin cËy vµ trung thµnh.
15
2.3 C¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt
Nam sang thÞ trêng Mü.
Víi sè d©n trªn 280 triÖu ngêi, møc tiªu thô s¶n phÈm thuû s¶n thùc phÈm
trung b×nh hµng n¨m trªn 15 pounds/ngêi vµ nhu cÇu nhËp khÈu thuû s¶n hµng n¨m
kho¶ng 11 tû USD. Mü lµ thÞ trêng nhËp khÈu thuû s¶n lín thø 2 trªn thÕ giíi vµ
còng lµ thÞ trêng tiªu thô ®a d¹ng vÒ mÆt hµng, gi¸ trÞ vµ chÊt lîng. HiÖn nay, khi
HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng cã hiÖu lùc, quy chÕ Tèi huÖ quèc (MFN) trong
th¬ng m¹i hµng ho¸ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho hµng thuû s¶n ViÖt Nam vµo
thÞ trêng ®Çy hÊp dÉn nµy víi sù u ®·i vÒ mÆt thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu MFN, ch¼ng
h¹n ®èi víi thÞt cua thuÕ suÊt MFN lµ 7,5%, phi MFN lµ 15%; èc: thuÕ suÊt t¬ng
øng lµ 5% vµ 20%; c¸ phi lª t¬i vµ ®«ng: 0% vµ 0-5.5 cent/kg; c¸ kh« 4-7% vµ 2530 %…
Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c mÆt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam
®Òu ®îc hëng lîi trùc tiÕp tõ viÖc c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu. Bëi v×, mét sè mÆt hµng
thuû s¶n kh«ng cã sù chªnh lÖch vÒ thuÕ khi ®îc hëng MFN vµ khi kh«ng ®îc hëng
MFN, nhng sÏ cã lîi Ých gi¸n tiÕp. §ã lµ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, sè lîng kh¸ch
hµng quan t©m ®Õn hµng ho¸ ViÖt Nam ch¾c ch¾n sÏ t¨ng lªn vµ c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nãi trªn ch¾c ch¾n sÏ cã nhiÒu lùa chän c¹nh tranh
h¬n so víi tríc ®©y.
TiÕp ®ã, viÖc thùc thi HiÖp ®Þnh còng sÏ khuyÕn khÝch viÖc tæ chøc xóc tiÕn
c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai níc nh héi chî, triÓm l·m, trao ®æi c¸c ph¸i ®oµn
vµ héi th¶o th¬ng m¹i t¹i l·nh thæ hai níc, cho phÐp c¸c c«ng d©n vµ c«ng ty hai níc
qu¶ng c¸o s¶n phÈm dÞch vô b»ng c¸ch tho¶ thuËn trùc tiÕp víi c¸c tæ chøc th«ng tin
qu¶ng c¸o… Mçi bªn còng cho phÐp liªn hÖ vµ b¸n trùc tiÕp hµng ho¸ dÞch vô gi÷a
c¸c c«ng d©n vµ c«ng ty cña bªn kia tíi ngêi sö dông cuèi cïng. §©y lµ c¬ héi cho c¶
doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ Mü cã ®iÒu kiÖn hiÓu s©u vÒ thÞ trêng cña nhau ®Ó më
réng ho¹t ®éng bu«n b¸n. Bªn c¹nh ®ã, ®êng lèi cña §¶ng vµ ChÝnh phñ th«ng
tho¸ng t¹o mäi c¬ héi thuËn lîi nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ra thÞ trêng thÕ giíi vµ Nhµ níc
còng ®· dµnh nhiÒu sù quan t©m cho ngµnh thuû s¶n th«ng qua c¸c tr¬ng tr×nh nh hç
trî ®Çu t n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng cña ngµnh thuû s¶n, ch¬ng tr×nh ®¸nh b¾t xa bê, ch¬ng tr×nh ®Çu t cho nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n,
trung t©m kiÓm tra chÊt lîng vµ vÖ sinh thuû s¶n ra ®êi, nhiÒu doanh nghiÖp xuÊt
khÈu thuû s¶n ®· x©y dùng ®îc nh÷ng tiªu chuÈn qu¶n trÞ quèc tÕ: HACCP, GMT,
ISO 9000… còng lµ nh÷ng yÕu tè quan träng cho xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam t¨ng
nhanh.
MÆc dï HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®em ®Õn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
nh÷ng thuËn lîi vÒ chÝnh s¸ch, c¬ chÕ xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ thuÕ nhËp khÈu, nhng
®ång thêi còng ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt khã kh¨n, ®ã lµ:
- ViÖc ®îc hëng quy chÕ MFN cha ph¶i lµ ®iÓm quyÕt ®Þnh ®Ó lµm t¨ng kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n ViÖt Nam, v× Mü ®· ¸p dông quy chÕ Tèi huÖ
quèc víi 136 níc thµnh viªn WTO. Ngoµi ra, Mü cßn cã u ®·i ®Æc biÖt víi c¸c níc
chËm vµ ®ang ph¸t triÓn, nhng ViÖt Nam cha ®îc hëng chÕ ®é nµy.
- Sù c¹nh tranh trªn thÞ trêng nµy sÏ ngµy cµng quyÕt liÖt. HiÖn nay, cã h¬n
100 níc xuÊt khÈu ®ñ lo¹i hµng thuû s¶n vµo Mü, trong sè ®ã cã rÊt nhiÒu níc
truyÒn thèng l©u ®êi trong bu«n b¸n thuû s¶n víi Mü nh Th¸i Lan (t«m só ®«ng, ®å
hép thuû s¶n), Trung Quèc (t«m ®«ng, c¸ r« phi philª), Canada (t«m hïm, cua)…
16
- Trong h¬n 100 mÆt hµng thuû s¶n thùc phÈm nhËp khÈu, Mü cã nhu cÇu
cao vÒ c¸c hµng cao cÊp tinh chÕ (t«m luéc, t«m bao bét, t«m hïm, c¸ philª, hép
thuû s¶n…) nhng hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ hµng s¬ chÕ, tØ lÖ s¶n
phÈm gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp ( chØ chiÕm kho¶ng 19,75% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt
Nam). Cô thÓ, víi mÆt hµng c¸ ngõ hiÖn nay ViÖt Nam míi chØ xuÊt khÈu phÇn lín
c¸ ngõ t¬i hoÆc ®«ng vµo Mü (95% gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸ ngõ) trong khi c¸ ngõ ®ãng
hép lµ hµng thuû s¶n tiªu thô nhiÒu ë Mü th× gi¸ trÞ xuÊt cña ViÖt Nam kh«ng ®¸ng
kÓ (5%). Mü coi träng c¶ nhËp khÈu thuû s¶n phi thùc phÈm bao gåm c¸c s¶n phÈm
ho¸ häc gèc thuû s¶n, ngäc trai, c¸ c¶nh…(gi¸ trÞ nhËp khÈu n¨m 2000 ®¹t 9 tû
USD, chØ kÐm hµng thuû s¶n thùc phÈm 1 tû USD) nhng ta míi chØ chó träng ®Õn
xuÊt khÈu thuû s¶n thùc phÈm.
- ThÞ trêng Mü lµ mét thÞ trêng thuû s¶n “khã tÝnh” cña thÕ giíi. Hµng thuû
s¶n nhËp khÈu vµo Mü ph¶i qua sù kiÓm tra chÆt chÏ cña Côc qu¶n lý Dîc phÈm vµ
Thùc phÈm Mü (FDA) theo c¸c tiªu chuÈn HACCP. ThÞ trêng Mü l¹i qu¸ réng lín,
ë qu¸ xa ViÖt Nam dÉn ®Õn chi phÝ vËn t¶i vµ b¶o hiÓm lín, doanh nghiÖp ViÖt Nam
míi tiÕp cËn thÞ trêng nµy.
- Mét khã kh¨n trong lÜnh vùc tiÕp thÞ lµ hÇu nh cha cã doanh nghiÖp nµo
cña ta më ®îc v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i níc Mü. HÖ thèng luËt cña Mü kh¸ phøc t¹p,
chÆt chÏ vµ míi l¹ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam.
- N¨ng lùc chÕ biÕn thuû s¶n cña ta còng nh c¬ së vËt chÊt phôc vô cho ®¸nh
b¾t, b¶o qu¶n cßn nhiÒu bÊt cËp. Tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n ngµnh thuû s¶n
kh«ng cao, vµ t×nh tr¹ng thiÕu vèn kinh doanh còng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn xuÊt khÈu
cña thuû s¶n ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü.
Tãm l¹i, thÞ trêng Mü ®ang më ra nhiÒu triÓn väng ®èi víi s¶n phÈm thuû s¶n
cña ViÖt Nam. Tuy vËy, ®Ó n©ng cao h¬n n÷a kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña thuû s¶n ViÖt
Nam, t¹o ra vÞ thÕ ngµy cµng v÷ng ch¾c cña hµng thuû s¶n ViÖt Nam trªn thÞ tr êng
Mü, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn nç lùc nghiªn cøu thÞ trêng Mü,
®¸nh gi¸ ®óng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ m¹nh d¹n ®Çu t ®æi míi trang thiÕt bÞ, n©ng cao
tr×nh ®é chÕ biÕn vµ ¸p dông quy tr×nh qu¶n lý chÊt lîng chÆt chÏ hµng thuû s¶n
xuÊt khÈu; t¨ng cêng ho¹t ®éng Marketing…
3. Mét sè ®iÒu c¬ b¶n mµ doanh nghiÖp cÇn quan t©m khi xuÊt
khÈu hµng thuû s¶n sang thÞ trêng Mü.
3.1 LuËt lÖ H¶i quan.
C¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ lµm quen víi th«ng lÖ nhËp
hµng ho¸ cña Mü, bëi v× khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· quen thuéc víi luËt lÖ H¶i
quan Mü th× hµng ho¸ cña hä sÏ thu hót ®îc sù quan t©m cña c¸c nhµ nhËp khÈu Mü
nhiÒu h¬n.
Nh÷ng vÊn ®Ò mµ nhµ nhËp khÈu Mü hy väng nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam lµm lµ
quy tr×nh c¬ b¶n nhËp khÈu hµng ho¸ vµo Mü vµ nh÷ng ®iÒu cÇn ghi trªn ho¸ ®¬n
th¬ng m¹i mµ nhµ s¶n xuÊt ViÖt Nam cung cÊp cho ngêi mua ë Mü. §¸nh dÊu xuÊt
xø hµng ho¸, ph©n lo¹i H¶i quan, lu gi÷ hå s¬, ®¸nh gi¸, ®iÒu kiÖn nhËp khÈu ®Æc
biÖt. Ngoµi ra, còng cÇn quan t©m tíi vÊn ®Ò xö ph¹t H¶i quan, nh·n hiÖu hµng ho¸,
®ãng gãi vµ kiÓm ho¸ cïng giÊy tê nhËp khÈu.
C¸ch ®ãng gãi hµng xuÊt khÈu cña c¸c c«ng ty ViÖt Nam lµ ph¶i lµm sao cho
h¶i quan Mü dÔ dµng kiÓm tra, c©n ®o vµ gi¶i phãng hµng ngay. Nªn ®ãng gãi hµng
ng¨n n¾p, ®¸nh dÊu vµ ghi sè chÝnh x¸c trªn mçi kiÖn hµng. LiÖt kª nh÷ng néi dung
17
c¸c kiÖn hµng trªn ho¸ ®¬n, ®¸nh dÊu vµ sè hãa ®¬n t¬ng øng víi nh÷ng kiÖn hµng.
§ãng gãi vµ lËp ho¸ ®¬n sao cho kiÓm tra cµng nhanh cµng tèt.
VÒ vÊn ®Ò kiÓm ho¸, H¶i quan sÏ kiÓm tra x¸c suÊt hµng ho¸. NÕu H¶i quan
ph¸t hiÖn cã vÊn ®Ò, hä sÏ gi÷ hµng vµ tÞch thu ngay sè hµng ®ã, trong nh÷ng lÇn xuÊt
sau, hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®ã sÏ bÞ kiÓm tra toµn bé.
Doanh nghiÖp còng cÇn quan t©m ®Õn c¸ch tÝnh thuÕ dùa trªn Danh b¹ thuÕ
quan thèng nhÊt cña Mü (HTS ) vµ ChÕ ®é u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP ) còng nh
c¸ch tÝnh phÝ thñ tôc H¶i quan cña Mü.
3.2 Quy ®Þnh vÒ xuÊt xø.
LuËt h¶i quan Mü quy ®Þnh, trõ khi ®îc miÔn trõ cô thÓ, mçi mÆt hµng do níc
ngoµi s¶n xuÊt ph¶i ®îc ghi ký m· hiÖu ë nh÷ng vÞ trÝ dÔ thÊy, râ rµng, khã tÈy xo¸,
vµ thêng xuyªn theo néi dung cña hµng ho¸ cho phÐp, cïng víi tªn tiÕng Anh cña níc xuÊt xø ®Ó cho ngêi mua cuèi cïng ë Mü biÕt tªn cña níc xuÊt xø, n¬i hµng ho¸
®îc s¶n xuÊt hoÆc chÕ t¹o. NÕu hµng ho¸ (hoÆc container chøa hµng ho¸ ®ã) kh«ng
®îc ghi ký m· hiÖu hîp thøc, th× sÏ ph¶i chÞu mét møc thuÕ t¬ng ®¬ng 10% trÞ gi¸
h¶i quan cña hµng ho¸ ®ã, trõ khi hµng ho¸ ®îc t¸i xuÊt, tiªu huû, hoÆc ghi ký m·
hiÖu phï hîp díi sù gi¸m s¸t cña h¶i quan tríc khi cã th«ng b¸o thuÕ kho¶n.
MÆt kh¸c, nÕu c¸c s¶n phÈm cña níc ngoµi ghi tªn hoÆc ký m· hiÖu bÞ cÊm
theo quy ®Þnh cña LuËt vÒ th¬ng m¹i hoÆc ®îc cè ý g¸n ®Ó lµm ngêi tiªu dïng tin
r»ng hµng ho¸ ®ã ®îc s¶n xuÊt ë Mü, hoÆc ë bÊt kú níc nµo hoÆc ®Þa ®iÓm nµo
ngoµi níc Mü nhng thùc tÕ l¹i kh«ng ph¶i lµ n¬i hµng ho¸ ®ã ®îc s¶n xuÊt ra, sÏ
kh«ng ®îc nhËp khÈu qua bÊt kú tr¹m h¶i quan nµo ë Mü vµ thËm chÝ cã thÓ sÏ bÞ
gi÷ hoÆc tÞch thu.
3.3 Quy ®Þnh vÒ vÖ sinh dÞch tÔ.
Tõ ngµy 18/12/1997, viÖc ¸p dông HACCP ( Hazard Analysis Critical Control
Point- Ph©n tÝch nguy c¬ vµ kiÓm so¸t c¸c kh©u träng yÕu) ®Ó kiÓm so¸t an toµn
thùc phÈm trë thµnh mét yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng
thuû s¶n t¹i Mü vµ c¸c doanh nghiÖp muèn xuÊt khÈu hµng thuû s¶n vµo Mü. ChÝnh
v× vËy, nÕu muèn th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i
øng dông hÖ thèng HACCP trong s¶n xuÊt hoÆc thuyÕt phôc c¸c nhµ nhËp khÈu Mü
( b»ng chøng chØ hoÆc b¸o kiÓm tra) r»ng m×nh ®· ®i theo ®óng c¸c nguyªn t¾c cña
hÖ thèng phßng ngõa c¸c nguy c¬ nµy.
Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt bao
gåm nhµ xëng, kho tµng, d©y chuyÒn s¶n xuÊt, m«i trêng s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ
vµ c¶ con ngêi theo c¸c quy chuÈn c¬ b¶n cña GMP ( Quy ph¹m s¶n xuÊt tiªu
chuÈn- Good Manufacturing Procedure) vµ cña SSOP (Quy ph¹m vÖ sinhSanitation Standard Operating Procedure).
Bªn c¹nh ®ã, còng cÇn thÊy r»ng, Mü thêng g¾n chÝnh trÞ víi nhËp khÈu thuû
s¶n. BiÖn ph¸p Mü thêng dïng lµ cÊm vËn triÖt ®Ó, bao v©y kinh tÕ ®èi víi c¸c níc
mµ Mü kh«ng cho lµ b¹n. Mü thêng ®a ra vÊn ®Ò chèng b¸n ph¸ gi¸ vµo chÝnh s¸ch
nhËp khÈu thuû s¶n vµ thÞ trêng Mü ®ßi hái chÊt lîng s¶n phÈm vµ vÖ sinh an toµn
thùc phÈm rÊt cao.
3.4. Mét sè ®iÒu lu ý vÒ cung c¸ch cña ngêi Mü khi tiÕn hµnh ®µm ph¸n.
Ngêi Mü kh«ng a sù chËm trÔ. Hä thêng cã thãi quen gi¶i quyÕt c¸c hîp ®ång
lµm ¨n mét c¸ch rÊt nhanh chãng.
Khi lµm ¨n víi c¸c ®èi t¸c Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc
tiÕp thÞ cña m×nh mét c¸ch tØ mØ.
18
C¸c doanh nh©n Mü rÊt quan t©m lµ vÊn ®Ò x· héi vµ c¸c vÊn ®Ò nh ®iÒu kiÖn an
ninh m«i trêng.
§èi víi ngêi Mü tríc tiªn lµ doanh nh©n, sau ®ã míi lµ b¹n.
Khi tiÕn hµnh lµm ¨n, ngêi Mü thêng ®ßi hái nh÷ng hîp ®ång chÝnh x¸c b»ng
v¨n b¶n.
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
XIII.
XIV.
XV.
XVI. Ch¬ng II
XVII. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n cña
XVIII. ViÖt nam sang thÞ trêng Mü thêi gian qua
1. Tæng quan vÒ ngµnh thuû s¶n ViÖt nam.
1.1 VÞ trÝ vµ vai trß cña ngµnh thuû s¶n vµ xuÊt khÈu thuû s¶n
trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, thuû s¶n lµ mét trong nh÷ng ngµnh cã nhiÒu kh¶
n¨ng vµ tiÒm n¨ng huy ®éng ®Ó ph¸t triÓn, cã thÓ ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng cao vµo
nh÷ng n¨m tíi vµ tiÕn kÞp c¸c níc trong khu vùc nÕu cã c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp vµ
®îc ®Çu t tho¶ ®¸ng. Víi bê biÓn dµi 3260 km cïng 112 cöa s«ng, l¹ch, vïng ®Æc
quyÒn kinh tÕ kho¶ng 1 triÖu km2 vµ h¬n 4000 hßn ®¶o lín nhá t¹o nªn nhiÒu eo,
vÞnh vµ ®Çm ph¸, ng trêng… Cã thÓ nãi, tiÒm n¨ng nguån lîi tµi nguyªn sinh vËt
biÓn vµ vïng níc néi ®Þa ViÖt Nam lµ rÊt phong phó vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, phôc
19
vô cho nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu. Sù giµu vÒ tµi nguyªn, khÝ hËu thuËn lîi, ®a
d¹ng vÒ sinh th¸i ®· khiÕn cho ngµnh thuû s¶n níc ta cã nhiÒu u thÕ ph¸t triÓn qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Ngµnh thuû s¶n tõ mét lÜnh vùc kinh
tÕ nhá bÐ thuéc khèi n«ng nghiÖp, ®· v¬n lªn trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan
träng, mòi nhän cña ®Êt níc.
Trong nh÷ng n¨m qua, xuÊt khÈu thuû s¶n ®· cã nh÷ng ®ãng gãp hÕt søc to
lín, trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ thuû s¶n ph¸t triÓn nãi riªng vµ sù t¨ng trëng kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung. Hµng n¨m, xuÊt khÈu thuû s¶n ®· ®em l¹i nguån
ngo¹i tÖ rÊt lín cho ®Êt níc, tõ 285,4 triÖu USD n¨m 1991 ®Õn nay thuû s¶n ®· trë
thµnh mét trong 4 ngµnh dÉn ®Çu vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc, ®¹t 1,76 tû USD
n¨m 2001 (chØ ®øng sau dÇu th«, dÖt may vµ giµy da) vµ ®Õn n¨m 2002 con sè ®· lµ
2,021 tû USD, nép ng©n s¸ch Nhµ níc 1.400 tû ®ång (t¨ng 3,7% so víi n¨m 2001).
Nh vËy, cïng víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu kh¸c, xuÊt khÈu thuû s¶n ®· gãp phÇn rÊt
lín trong viÖc t¹o ra nguån vèn cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ mµ
chóng ta ®ang tiÕn hµnh.
Tuy nhiªn, do ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cßn yÕu kÐm, c«ng nghÖ cßn l¹c hËu nªn
chóng ta cha thÓ tËn dông hÕt ®îc nh÷ng lîi thÕ ®ã ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn. Do ®ã, th«ng qua viÖc cung øng c¸c s¶n phÈm thuû s¶n ra thÞ trêng quèc tÕ,
chóng ta sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ò häc hái vµ tiÕp thu nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn
còng nh lµ cã thÓ nhËp khÈu nh÷ng thiÕt bÞ b¶o qu¶n chÕ biÕn hiÖn ®¹i, tõ ®ã quay
trë l¹i ®Çu t khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng lîi thÕ ®ã.
H¬n n÷a, víi tiÒm n¨ng xuÊt khÈu lín, hiÖn nay ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam ®·
thu hót ®îc trªn 30 v¹n lao ®éng nhµn rçi vµ Ýt cã tay nghÒ th«ng qua s¶n xuÊt hµng
xuÊt khÈu, gi¶i quyÕt tèt c«ng ¨n viÖc lµm, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, æn
®Þnh x· héi. §ång thêi, sù ph¸t triÓn cña ngµnh cã thÓ ®em l¹i c¬ héi ph¸t triÓn cho
nh÷ng ngµnh kh¸c cã liªn quan. ViÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n ®· t¹o ®éng lùc
cho mét sè ngµnh kh¸c nh s¶n xuÊt nu«i trång, ch¨n nu«i, ho¸ chÊt…cã ®iÒu kiÖn
ph¸t triÓn. Kh«ng nh÷ng thÕ, ngµnh cßn cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trªn mäi vïng kinh
tÕ träng ®iÓm cña ®Êt níc, gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng l·nh thæ theo
híng hîp lý. Bªn c¹nh ®ã, th«ng qua viÖc xuÊt khÈu, mÆt hµng thuû s¶n cña ViÖt
Nam ®· th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi tõ ®ã më réng vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c¸c
mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc kh¸c.
Ngoµi ra, do yªu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi vµ còng nh do sù c¹nh tranh khèc
liÖt mµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu ph¶i lu«n t×m tßi, c¶i tiÕn mÉu
m·, chÊt lîng s¶n phÈm nh»m ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu cña thÞ trêng. Tõ
®ã, gãp phÇn ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña thÞ trêng néi ®Þa, ®ãng gãp cho sù t¨ng trëng GDP cña ®Êt níc.
Nh vËy, víi u thÕ lµ sù phï hîp víi giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp
ho¸ ®Êt níc, thu hót nhiÒu lao ®éng, t¹o ra kho¶n thu ngo¹i tÖ lín vÒ cho ®Êt níc,
xuÊt khÈu thuû s¶n ®· vµ ®ang cã vÞ trÝ, vai trß rÊt quan träng trong hÖ thèng c¸c
mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam.
1.2 HÖ thèng bé m¸y tæ chøc cña ngµnh thuû s¶n.
Bé thuû s¶n lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ níc trung ¬ng cña ngµnh thuû s¶n ViÖt
Nam. Bé trëng thuû s¶n lµ thµnh viªn cña ChÝnh phñ. Gióp viÖc cho Bé trëng cã c¸c
Thø trëng vµ c¸c c¬ quan tham mu: Vô nghÒ c¸, Côc b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n, Vô
20
- Xem thêm -
.DOC 
59 
51499 
165 
