Tài liệu Xk hàng dệt may sang eu

Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O TR¦êng §¹I HäC KINH TÕ QUèC D¢N ---- ----- §Ò ¸N m«n häc KINH TÕ vµ qu¶n lÝ c«ng nghiÖp §Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may sang thÞ trêng EU Líp Sinh viªn thùc hiÖn : Phan Thu HiÒn : QTKD CN vµ XD 43B Hµ Néi, 4/2004 Môc lôc Môc lôc ......................................................................... 1 Lêi nãi ®Çu.................................................................... 2 I. Yªu cÇu cña thÞ trêng EU víi hµng dÖt may............... 4 1.1 §Æc ®iÓm cña thÞ tr¬ng EU ®èi víi hµng dÖt may ................................................................................................ 4 1.2 Nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra víi s¶n phÈm dÖt may nhËp khÈu vµo EU............................................................................ 7 0 II. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang EU........................................................................................... 8 2.1 Nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc víi xuÊt khÈu hµng dÖt may.......................................................... 9 2.2 KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang EU thêi gian qua.......................................................................................... 11 2.3 Mét sè yÕu kÐm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may.................................................................................... 15 2.3.1 Søc c¹nh tranh cha cao ............................ 15 2.3.2 Gi¸ trÞ hµng dÖt may xuÊt khÈu cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp............................................. 18 2.3.3 Mét sè tån t¹i........................................... 18 III. Mét sè môc tiªu vµ gi¶i ph¸p cho hµng dÖt may xuÊt khÈu trong thêi gian tíi........................................................... 20 3.1 Nh÷ng môc tiªu cÇn ®¹t ®îc víi thÞ trêng EU ................................................................................................ 20 3.2 Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may vµo thÞ trêng EU.............................................................. 21 3.2.1 Gi¶i ph¸p ®èi víi doanh nghiÖp dÖt may... 21 3.2.2 Gi¶i ph¸p ®èi víi nhµ níc.......................... 26 KÕt luËn......................................................................... 30 Tµi liÖu tham kh¶o ........................................................ 31 LêI NãI §ÇU Qóa tr×nh quèc tÕ ho¸ ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë c¸c ch©u lôc, c¸c khu vùc trªn thÕ giíi, víi sù tham gia ngµy cµng réng r·i cña tÊt c¶ c¸c níc chËm ph¸t triÓn. Nh÷ng lîi Ých to lín cña héi nhËp kinh tÕ mang l¹i cho mçi quèc gia lµ rÊt râ rµng vµ khã cã thÓ b¸c bá. Con ®êng x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ theo kiÓu c« lËp víi bªn ngoµi ngµy nay kh«ng cßn søc thuyÕt phôc vµ hÇu nh kh«ng cßn mét quèc gia nµo híng tíi n÷a. Do vËy vÊn ®Ò ®¹t ra cho mçi quèc gia lµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi nh÷ng bíc ®i 1 nh thÕ nµo ®Ó cã thÓ mang l¹i lîi Ých tèi ®a víi mét møc gi¸ tèi thiÓu qña lµ mét th¸ch thøc kh«ng nhá. Sù héi nhËp tÊt yÕu cña níc ta vµo hîp t¸c khu vùc vµ quèc tÕ còng ®Æt ra nhiÖm vô hÕt søc to lín cho nÒn kinh tÕ. Mét trong nh÷ng bíc cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ã lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ híng vÒ xuÊt khÈu, tiÕn hµnh tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ tham gia vµo c¸c ®Þnh chÕ liªn kÕt khu vùc vµ toµn cÇu. §Þnh híng nµy ®· ®îc §¶ng vµ Nhµ níc ta lùa chän tõ §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ( n¨m 1986) vµ ®îc cô thÓ ho¸, ph¸t triÓn lªn t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ( n¨m 1996). Ngµnh dÖt may ViÖt Nam ra ®êi tõ n¨m 1958, cïng víi xu thÕ héi nhËp cña nÒn kinh tÕ quèc tÕ ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· nhanh chãng t×m ra vµ kh¼ng ®Þnh ®îc nh÷ng u thÕ cña m×nh trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng hµng may mÆc cho thÞ trêng thÕ giíi. Hµng dÖt may ®· trë thµnh mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam cïng víi g¹o, cµ phª, cao su, hå tiªu, v.v. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may kh«ng ngõng t¨ng vµ hµng n¨m mang vÒ cho ®Êt níc mét nguån thu ngo¹i tÖ lín kho¶ng 1 tû USD/n¨m. Tuy nhiªn, viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam còng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do nhiÒu nguyªn nh©n nh: hµng dÖt may cña ViÖt Nam bÞ canh tranh quyÕt liÖt bëi hµng dÖt may cña c¸c níc kh¸c, do chÊt lîng, mÉu m·, v.v. §Æc biÖt, viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ trêng EU, mét thÞ trêng truyÒn thèng cña ViÖt Nam còng ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu th¸ch thøc vµ khã kh¨n. Víi bµi viÕt nµy, em muèn tr×nh bµy c¸ch nh×n cña m×nh vÒ søc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ trêng EU vµ mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy h¬n n÷a viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ trêng nµy. Do vËy, em chän ®Ò tµI: §Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may sang thÞ trêng EU. §Ò ¸n gåm 3 phÇn: I. Yªu cÇu cña thÞ trêng EU víi hµng dÖt may. II. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang EU trong thêi gian qua. III. Mét sè môc tiªu vµ gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may. 2 Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Mai Xu©n §îc ®· híng dÉn, gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Hµ Néi, ngµy 04 th¸ng 05 n¨m 2004 Sinh viªn Phan Thu HiÒn I. Y£U CÇU CñA THÞ trêng EU VíI HµNG DÖT MAY 1.1 §Æc ®iÓm cña thÞ trêng EU ®èi víi hµng dÖt may 1.1.1 EU lµ mét thÞ trêng réng lín víi nhu cÇu ®a d¹ng, phong phó: Víi 15 quèc gia víi kho¶ng 375 triÖu ngêi tiªu dïng nªn nhu cÇu vÒ hµng ho¸ rÊt ®a d¹ng, phong phó. §Æc biÖt lµ, víi mÆt hµng dÖt may lµ mÆt hµng cã tÝnh mïa vô vµ thêi trang cao th× nhu cÇu cµng ®a d¹ng. Tuy vËy thÞ trêng EU kh«ng hoµn toµn ®ång nhÊt, 15 quèc gia trong EU víi ng«n ng÷, phong tôc tËp qu¸n, t«n gi¸o kh¸c nhau, kh¸c nhau vÒ khu vùc ®Þa lý, khÝ hËu, giíi tÝnh, tuæi t¸c,së thÝch ... sÏ cã nhu cÇu rÊt kh¸c nhau vÒ trang phôc. S¾p tíi khi EU kÕt n¹p thªm 10 thµnh viªn míi, d©n sè EU sÏ t¨ng thªm 100 triÖu ngêi do ®ã yªu cÇu vÒ s¶n phÈm dÖt may sÏ ®a d¹ng vµ phong phó h¬n n÷a. ThÞ trêng EU chØ thèng nhÊt vÒ mÆt kü thuËt, cßn trong thùc tÕ lµ nhãm thÞ trêng quèc gia vµ khu vùc, mçi níc cã mét b¶n s¾c vµ ®Æc trng riªng. Mçi níc thµnh viªn t¹o ra c¸c c¬ héi kh¸c nhau vµ yªu cÇu cña hä còng kh¸c nhau. Tr¶i dµi trªn mét khu vùc ®Þa lý réng lín, khÝ hËu thay ®æi 3 tõ níc nµy sang níc kh¸c nªn trang phôc cña ngêi d©n EU còng kh¸c nhau. Trong mçi níc l¹i cã nh÷ng d©n téc víi nh÷ng truyÒn thèng v¨n ho¸ kh¸c nhau ®©y còng lµ mét yÕu tè t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng vÒ nhu cÇu víi s¶n phÈm dÖt may. Løa tuæi, giíi tÝnh, c«ng viÖc cña mçi c¸ nh©n còng yªu cÇu s¶n phÈm dÖt may phï hîp víi nh÷ng ngêi lµm viÖc trong c«ng së hä cã nhu cÇu lín víi mÆt hµng s¬ mi, comple. Trong khi ®ã víi nh÷ng ngêi n«ng d©n l¹i yªu cÇu nh÷ng mÆt hµng quÇn ¸o gän nhÑ phï hîp víi c«ng viÖc ®ång ¸ng. Trong nh÷ng buæi d¹ tiÖc hä l¹i cÇn nh÷ng bé quÇn ¸o lµm cho hä næi bËt. Víi nh÷ng doanh nh©n trang phôc cña hä ph¶i thÓ hiÖn t×nh n¨ng ®éng trong c«ng viÖc. Yªu cÇu cña hä ®a d¹ng kh«ng chØ vÒ mÉu m·, chÊt liÖu mµu s¾c, kiÓu d¸ng, kÝch cì mµ cßn vÒ tÝnh thêi trang. Nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó n¾m v÷ng nhu cÇu cña tõng nhãm ngêi tiªu dïng trong khu vùc thÞ trêng EU cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm. 1.1.2 TËp qu¸n tiªu dïng cña ngêi d©n EU: §©y còng lµ mét ®Æc ®iÓm cÇn lu ý v× nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn vÊn ®Ò t×m thÞ trêng tiªu thô cho s¶n phÈm.Tuy cã sù kh¸c biÖt vÒ tËp qu¸n vµ thÞ hiÕu tiªu dïng gi÷a thÞ trêng c¸c quèc gia song 15 níc trong khèi EU ®Òu n»m ë khu vùc T©y vµ B¾c ¢u nªn cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång vÒ kinh tÕ v¨n ho¸. Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña nh÷ng níc nµy kh¸ ®ång ®Òu nªn ngêi d©n EU cã mét sè ®iÓm chung vÒ së thÝch thãi quen tiªu dïng. §èi víi mÆt hµng dÖt may, kh¸ch hµng EU rÊt quan t©m ®Õn chÊt lîng vµ thêi trang, do ®ã yÕu tè nµy cã khi l¹i quan träng h¬n yÕu tè vÒ gi¸ c¶. EU lµ n¬i héi tô cña nh÷ng kinh ®« thêi trang thÕ giíi nªn hä ®ßi hái kh¾t khe vÒ kiÓu d¸ng vµ mÉu mèt. S¶n phÈm dÖt may tiªu thô ë thÞ trêng nµy mang tÝnh thêi trang cao, lu«n thay ®æi mÉu m· kiÓu d¸ng, mµu s¾c chÊt liÖu ®Ó ®¸p øng ®îc t©m lý thÝch ®æi míi, ®éc ®¸o vµ g©y Ên tîng cña ngêi tiªu dïng. Ngêi tiªu dïng EU cã së thÝch vµ thãi quen sö dông hµng cña nh÷ng h·ng næi tiÕng thÕ giíi v× hä cho r»ng nh÷ng nh·n hiÖu nµy g¾n liÒn víi chÊt lîng vµ uy tÝn l©u ®êi nªn sö dông nh÷ng mÆt hµng nµy cã thÓ yªn t©m vÒ chÊt lîng vµ an toµn cho ngêi sö dông. 4 1.1.3 Do møc sèng cao nªn ngêi d©n EU yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt lîng vµ ®é an toµn cña s¶n phÈm dÖt may. Møc sèng cña ngêi d©n trong céng ®ång EU t¬ng ®èi ®ång ®Òu vµ ë møc cao nªn tiªu dïng cña hä rÊt cao cÊp, yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt lîng vµ ®é an toµn gi¸ c¶ kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi thÞ trêng nµy. V× thÕ c¹nh tranh vÒ gi¸ kh«ng h¼n lµ biÖn ph¸p tèi u khi x©m nhËp thÞ trêng EU. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cña ngêi d©n EU ë møc kh¸ cao, vµ tØ lÖ chi tiªu cho hµng may trong tæng thu nhËp d©n c lín. Bªn c¹nh ®ã ngêi tiªu dïng EU cã xu híng chi tiªu nhiÒu h¬n cho nh÷ng mÆt hµng dÖt may cao cÊp víi yªu cÇu vÒ ®a d¹ng vÒ kiÓu d¸ng, mÉu m·, chÊt lîng cao. Ngêi d©n EU còng ®ßi hái s¶n phÈm dÖt may ph¶i an toµn cho ngêi sö dông kh«ng g©y dÞ øng, t¹o c¶m gi¸c khã chÞu cho ngêi mÆc kh«ng cã mét sè ho¸ chÊt mµ hiÖp héi dÖt may Ch©u ¢u cÊm sö dông. ThÞ trêng Ch©u ¢u cßn sö dông nh÷ng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ chÊt lîng rÊt kh¾t khe nh: tiªu chuÈn ISO 9000 vµ ISO 14000. 1.1.4 C¸c h·ng, c«ng ty cã tªn tuæi trong lµng dÖt may Ch©u ¢u l¹i lµ kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp dÖt may ë níc kh¸c. Hµng ngµn c¸c h·ng cã tªn tuæi cña c¸c níc Ch©u ¢u lµ nh÷ng ngêi b¸n hµng cho c¸c nhµ b¸n lÎ, nhng sau khi tËp hîp c¸c ®¬n hµng hä l¹i lµ ngêi ®i ®Æt hµng ë c¸c níc kh¸c, trõ nh÷ng mÆt hµng cao cÊp s¶n xuÊt t¹i Ch©u ¢u. Hä cã thÓ ®a nguyªn liªu sang vµ ®Æt c¸c doanh nghiÖp dÖt may ë níc kh¸c gia c«ng chÕ biÕn cho hä sau ®ã s¶n phÈm ®îc nhËp vÒ vµ d¸n nh·n m¸c cña hä. Lµm nh vËy hä võa tËn dông ®îc nguån nh©n c«ng rÎ h¬n ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn tõ ®ã lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ gióp hä thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n vµ lµm gi¶m « nhiÔm m«i trêng do chÊt th¶i cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may g©y ra. ViÖc lµm nµy gióp hä chØ cÇn tËp trung vµo s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cao cÊp. C¸c nh·n hiÖu næi tiÕng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt Ch©u ¢u ®· t¹o ®îc uy tÝn lín ®èi víi ngêi tiªu dïng, ®©y còng lµ yÕu tè chøng nhËn chÊt lîng hµng ho¸. V× vËy ngêi tiªu dïng Ch©u ¢u lu«n c¶m thÊy yªn t©m khi mua hµng ho¸ cña hä cho dï hµng ho¸ nµy ®îc chÝnh hä s¶n xuÊt hay thuª gia c«ng chÕ biÕn ë n¬i kh¸c. 5 1.2 Nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra víi s¶n phÈm dÖt may nhËp khÈu vµo EU 1.2.1 ThÞ trêng EU ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn vÒ ®¹o ®øc cho tÊt c¶ c¸c nhµ s¶n xuÊt ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Do ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, nhiÒu nhµ s¶n xuÊt sö dông lao ®éng trÎ em trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc dÖt may bëi lùc lîng lao ®éng nµy võa rÎ tiÒn võa dÔ bãc lét søc lao ®éng. Mèi lo ng¹i vÒ viÖc sö dông lao ®éng trÎ em ®ang ngµy mét lan réng lµm cho c¸c nhµ ho¹t ®éng x· héi lo ng¹i. C¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ë ph¬ng t©y, c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng vµ c¸c tæ chøc c«ng ®oµn ñng hé c¸c nhµ cung cÊp kh«ng sö dông lao ®éng trÎ em th«ng qua viÖc n©ng cao nhËn thøc cho ngêi tiªu dïng ë thÞ trêng nµy. §iÒu nµy ®ang t¹o ra ¸p lùc cho nhµ nhËp khÈu níc ngoµi khi mua hµng ph¶i ®¶m b¶o nguån cung cÊp kh«ng sö dông lao ®éng trÎ em. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc nguån cung cÊp ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®¹o ®øc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c nhµ s¶n xuÊt ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ thËm chÝ ¸p dông cho c¶ ®èi víi c¸c nhµ thÇu phô. C¸c nhµ nhËp khÈu lín trªn thÕ giíi ®ang ¸p dông nh÷ng qui t¾c chÆt chÏ nµy nÕu kh«ng hä sÏ bÞ c«ng chóng tÈy chay. 1.2.2 S¶n phÈm dÖt may khi nhËp khÈu vµo EU ph¶i d¸n nh·n m«i trêng. C¸c nhµ s¶n xuÊt hµng dÖt may tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®ang ngµy cµng ®èi mÆt víi yªu cÇu d¸n nh·n m«i trêng. D¸n nh·n m«i trêng hiÖn ®îc coi lµ mét c«ng cô marketing vµ c¸c s¶n phÈm cã d¸n nh·n m«i trêng thêng dµnh cho c¸c thÞ trêng ph¸t triÓn. Yªu cÇu d¸n nh·n m«i trêng ®îc c¸c nhµ b¶o vÖ m«i trêng ®a ra vµ còng mét phÇn lµ do t¸c ®éng cña chiÕn dÞch qu¶ng c¸o qu¸ khÝch cña c¸c ngµnh b¶o hé s¶n xuÊt cña c¸c níc trong EU. C¸c s¶n phÈm dÖt may cña EU ®ang bÞ c¹nh tranh gay g¾t bëi hµng dÖt may cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh Trung Quèc, mét sè níc ASEAN nhËp khÈu vµo EU víi gi¸ rÎ mÉu m· ®a d¹ng l¹i phï hîp víi nhu cÇu lu«n lu«n thay ®æi. V× vËy ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc khái nguy c¬ mÊt thÞ phÇn ngay t¹i thÞ trêng EU c¸c nhµ s¶n xuÊt ®· ®a ra tiªu chuÈn d¸n nh·n m«i trêng. ViÖc 6 d¸n nh·n m«i trêng sÏ lµm cho viÖc tiÕp cËn c¸c thÞ trêng ph¸t triÓn sÏ bÞ gi¶m ®¸ng kÓ nÕu ngêi tiªu dïng tÈy chay hµng ho¸ kh«ng d¸n nh·n sinh th¸i. 1.2.3 S¶n phÈm dÖt may nhËp khÈu vµo EU ph¶i chó träng yÕu tè thêi vô. C¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo chu kú thay ®æi cña thêi tiÐt trong n¨m ë tõng khu vùc cña thÞ trêng EU mµ cung cÊp hµng ho¸ cho phï hîp. NÕu kh«ng chó träng ®Õn vÊn ®Ò nµy th× hµng ho¸ cña c¸c níc xuÊt khÈu sang EU kh«ng ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu thËm chÝ lµ kh«ng b¸n ®îc hµng. C¸c nhµ nhËp khÈu Ch©u ¢u lu«n chó ý ®Õn thêi h¹n giao hµng. NÕu c¸c níc xuÊt khÈu kh«ng giao hµng kÞp thêi ®óng nh trong hîp ®ång th× hä cã thÓ mÊt ®i nh÷ng ®¬n ®Æt hµng lín tõ thÞ trêng EU. Trong kinh doanh c¸c doanh nghiÖp cña Ch©u ¢u lu«n coi träng ch÷ tÝn, hiÓu ®îc ®iÒu nµy th× doanh nghiÖp cña níc xuÊt khÈu vµ níc nhËp khÈu míi cã thÓ hîp t¸c lµm ¨n l©u dµi víi nhau. 7 HO¹T §éNG XUÊT KHÈU HµNG DÖT MAY Cña VIÖT NAM SANG THÞ TR¦êng EU Trong thêi gian qua 1.1 Nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc víi xuÊt khÈu hµng dÖt may. Trong thêi gian gÇn ®©y §¶ng vµ Nhµ níc ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp dÖt may nãi riªng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §êng lèi cña §¶ng ®îc thÓ chÕ ho¸ b»ng c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ xuÊt nhËp khÈu theo híng tù do ho¸ th¬ng m¹i. Quèc héi ®· x©y dùng vµ ban hµnh nhiÒu luËt nh LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, luËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu, luËt Th¬ng m¹i. ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu NghÞ ®Þnh nh»m chuyÓn c¨n b¶n ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. NghÞ ®Þnh 57/1998/N§-CP ngµy 31/7/1998 cña chÝnh phñ ®· cho phÐp tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®îc phÐp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp, nhËn gia c«ng vµ lµm ®¹i lý b¸n cho níc ngoµi hÇu hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸ ( trõ mét sè lo¹i hµng ho¸ cÊm nhËp khÈu, xuÊt khÈu vµ xuÊt nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn) vµ tríc khi tiÐn hµnh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu chØ ph¶i ®¨ng kÝ m· sè doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu víi c¬ quan h¶i quan tØnh, thµnh phè n¬i doanh nghiÖp ®ãng trô së chÝnh. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, Nhµ níc ®· thêng xuyªn hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu vµ ®æi míi c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu nh»m khuyÕn khÝch m¹nh mÏ xuÊt khÈu. ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch hoµn thuÕ, trî gi¸, bï l·i suÊt cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ thëng xuÊt khÈu …. §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu Nhµ níc ta ®· gi¶m bít hµng rµo thuÕ quan ®èi víi nhËp khÈu. ViÖc gi¶m thuÕ xuèng cßn 0-5% cã ý nghÜa lín khi ViÖt Nam tham gia vµo ASEAN vµ s¾p tíi tham gia vµo tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Trªn cë së nguyªn t¾c chung lµ “cã ®i, cã l¹i” trong bu«n b¸n quèc tÕ, viÖc c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu víi hang ho¸ níc ngoµi cña ViÖt Nam t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ ViÖt Nam vµ ®Æc biÖt lµ hµng dÖt may cã thÓ dÔ dµng xuÊt khÈu sang thÞ trêng c¸c níc thµnh viªn cña ASEAN vµ WTO 8 mµ kh«ng gÆp ph¶i trë ng¹i lín tõ hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan cña níc nhËp khÈu. Cïng víi viÖc phª duyÖt chiÕn lîc t¨ng tèc ph¸t triÓn ngµnh DÖt - May ®Õn n¨m 2010 Nhµ níc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch u ®·i ®Ó ph¸t triÓn ngµnh DÖt – May thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ n¨ng lùc xuÊt khÈu cña ngµnh. §Ó gi¶m tèi ®a chi phÝ cho s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho s¶n phÈm dÖt may c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi, chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu níc ta ®· cã nhiÒu u ®·i cho ngµnh dÖt may nh: ¸p dông thuÕ suÊt 0% ®èi víi s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng còng ®îc ¸p thuÕ suÊt 0%; ®èi víi vËt t, nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu trong thíi h¹n 275 ngµy kh«ng ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu, nªu ngoµi thêi h¹n trªn doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu nhng nhng sÏ ®îc hoµn tr¶ sau khi s¶n phÈm ®îc xuÊt khÈu. MiÔn thuÕ ®èi víivËt t nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó gia c«ng hµng cho níc ngoµi. ChÝnh phñ thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu theo kiÕn nghÞ cña Bé Th¬ng m¹i. TiÕp tôc ®Èy m¹nh biÖn ph¸p hç trî tµi chÝnh, ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch thëng theo kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc xÐt thëng. ¦u tiªn nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao.T¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh còng nh chi phÝ ngoµi gi¸ thµnh, u ®·i vÒ thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp vÖ tinh nh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, kiÓm so¸t vµ gi¶m tíi møc hîp lý c¸c chi phÝ vµ gi¸ c¶ cña c¸c nhµ cung øng dÞch vô ®éc quyÒn. §iÒu chØnh thuÕ thu nhËp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong níc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu (hiÖn ë møc 32%) nh ®ang ¸p dông víi c¸c donah nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi(25%). §Èy m¹nh xóc tiÕn th¬ng m¹i qua viÖc t¨ng cêng tæ chøc c¸c ®oµn doanh nghiÖp thùc hiÖn c«ng t¸c xóc tiÕn th¬ng m¹i víi sù b¶o trî cña Nhµ níc, c¶i tiÕn viÖc chi hç trî ph¸t triÓn thÞ trêng vµ xóc tiÕn th¬ng m¹i theo híng kh«ng dµn tr¶i, u tiªn danh mét tû lÖ thÝch hîp cho c¸c ch¬ng tr×nh xuÊt khÈu träng ®iÓm. TiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, xo¸ bá c¸c rµo c¶n bÊt hîp 9 lý. TËp trung ®¬n gi¶n ho¸ thñ tÞc h¶i quan, t¨ng diÖn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®îc miÔn kiÓm tra h¶i quan c¶i tiÕn quy tr×nh nghiÖp vô ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm tra hµng ho¸ xuÊt khÈu bÊt kú lóc nµo nÕu cã ®¨ng ký tríc. EU lµ thÞ trêng mòi nhän xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, do ®ã ChÝnh phñ ®ang xem xÐt nhîng bé mét sè yªu cÇu më cöa thÞ trêng ®Ó ®æi lÊy viÖc gia t¨ng h¹n ng¹ch dÖt may §Ó khai th¸c tèi ®a thÞ trêng EU vµ ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn h¹n ng¹ch, n¨m 2002 Bé Th¬ng m¹i ®· ban hµnh mét c¬ chÕ míi gäi lµ c¬ chÕ cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu tù ®éng. C¬ chÕ nµy ®îc ®¸nh gi¸ lµ sÏ gióp kh¾c phôc ®îc nhiÒu nhîc ®iÓm cña c¬ chÕ cò mµ quan träng lµ nã gi¶i quyÕt c¬ b¶n t×nh tr¹ng ®Çu c¬ h¹n ng¹ch, t¹o s©n ch¬i b×nh ®¼ng, t¹o c¬ héi cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng chÊt lîng tèt, cã kh¸ch hµng ®Òu cã c¬ héi xuÊt khÈu. 2.2 KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang EU trong thêi gian qua. ThÞ trêng EU lµ thÞ trêng xuÊt khÈu hµng dÖt may cã h¹n ng¹ch chñ yÕu cña ViÖt Nam. EU ®îc coi lµ thÞ trêng xuÊt khÈu träng ®iÓm cña níc ta vµ ®ang ®îc c¸c doanh nghiÖp dÖt may tËp trung khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng cña thÞ trêng nµy. Hµng n¨m EU nhËp khÈu trªn 63 tû USD quÇn ¸o c¸c lo¹i vµ trong ®ã chØ cã khoang 10 – 15% lµ tiªu dïng b×nh thêng cßn l¹i lµ sö dông theo mèt. Tõ n¨m 1980, chóng ta ®· xuÊt khÈu hµng dÖt may sang mét sè níc thµnh viªn EU nh §øc, Anh, Ph¸p … nhng chØ tõ n¨m 1993 xuÊt hµng dÖt may sang EU míi thùc sù khëi s¾c. XuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang EU ®Æc biÖt ph¸t triÓn m¹nh kÓ tõ khi cã hiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may. Cô thÓ, sau khi hiÖp ®Þnh nµy ®îc ký kÕt ngµy 15/2/1992 vµ cã hiÖu lùc vµ n¨m 1993 ®· t¹o c¬ së ph¸p lý vµ kinh tÕ v÷ng ch¾c ®a ngµnh dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam bíc vµo giai ®o¹n t¨ng trëng nhanh chãng, tõ chç hÇu nh bÞ cÊm vËn nhãm hµng nµy cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU cã tèc ®é t¨ng trëng kim ng¹ch 23%/n¨m trong thêi kú 1993 – 1997. Theo HiÖp ®Þnh 10 n¨m 1992, ViÖt Nam ®îc phÐp xuÊt khÈu sang EU 151 chñng lo¹i mÆt hµng (cat) trong ®ã cã 46 lo¹i kh«ng bÞ h¹n ng¹ch. Tæng sè h¹n ng¹ch thao hiÖp ®Þnh nµy lµ 21298 tÊn víi kim ng¹ch kho¶n 450 triÖu$. Tuy nhiªn nÕu nh×n tõ phÝa EU th× ViÖt Nam chØ lµ nhµ xuÊt khÈu lín thø 16 vµ chiÕm 0.5% kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña EU. §iÒu ®ã chøng tá r»ng hµng may mÆc cña ViÖt Nam vµo EU lµ qu¸ nhá so víi nhu cÇu. Trong sè c¸c níc thuéc EU th× §øc lµ níc nhËp khÈu hµng dÖt may lín nh¸t cña ViÖt Nam chiÕm 41% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu, tiÕp theo lµ Ph¸p 14%, Hµ Lan 12%, Italia 9% vµ c¸c níc kh¸c chiÕm 8%. Tõ 1993 ®Õn n¨m 1999 xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU ®¹t gÇn 700 triÖu USD vµ n¨m 2000 t¨ng thªm kho¶ng 150 triÖu USD. HiÖn nay xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ trêng nµy chiÕm 34 – 38% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may hµng n¨m cña ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may, dÖt kim tõ khi thùc hiÖn cho ®Õn nay ®· 2 lÇn ®îc gia h¹n vµ ®iÒu chØnh t¨ng h¹n ng¹ch. Th¸ng 8/1995, HiÖp ®Þnh lÇn ®Çu tiªn söa ®æi t¨ng h¹n ng¹ch ë 23 cat nãng tö 20 - 25%, gi¶m sè cat cã h¹n ng¹ch tõ 105 xuèng cßn 54, t¨ng h¹n ng¹ch gia c«ng thuÇn tuý lªn gÊp ®«i, íc tÝnh sÏ t¨ng bæ sung h¹n ng¹ch lªn 250 tÊn t¬ng ®¬ng víi 100 triÖu$ n©ng tæng gi¸ trÞ h¹n ng¹ch vµo EU lµ 550 triÖu$. HiÖp ®Þnh dÖt may söa ®æi lÇn thø 2 cho giai ®o¹n 1998 - 2000 ®· ®îc ký ngµy 7/11/1997 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1998 t¨ng 40% khèi lîng so víi giai ®o¹n tríc t¹o c¬ héi míi thóc ®Èy hµng dÖt may ViÖt Nam ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh h¬n. So víi giai ®o¹n 1993 1997, HiÖp ®Þnh söa ®æi nµy cã nh÷ng bæ sung quan träng t¹o thuËn lîi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam nh ®îc t¨ng møc tù do chuyÓn ®æi h¹n ng¹ch gi÷a c¸c mÆt hµng mét c¸ch ®Ô dµng h¬n, ®îc hëng u ®·i GSP. Theo hiÖp ®Þnh nµy hµng n¨m ViÖt Nam ®îc xuÊt khÈu hµng ®Öt may vµo thÞ trêng EU víi lîng hµng 21938 tÊn. Sè cat chÞu sù qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch gi¶m tõ 106 xuèng cßn 29, t¨ng h¹n ng¹ch mét sè cat “nãng” vµ n©ng møc chuyÓn ®æi h¹n ng¹ch gi÷a c¸c cat lªn 27%. Th¸ng 3/2000, ViÖt Nam ®µm ph¸n víi víi EU thay ®æi thêi h¹n ®iÒu chØnh HiÖp ®Þnh dÖt may ®Õn hÕt n¨m 2002 thay v× n¨m 2000. §ång thêi t¨ng h¹n h¹n hµng dÖt may 16 cat cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo EU: träng lîng t¨ng 4324 tÊn ®¹t møc trªn 11 26% so víi h¹n ng¹ch c¬ së cña 16 cat, ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng 15 triÖu, ®¹t møc t¨ng 25%, trÞ gi¸ s¶n phÈm t¨ng kho¶ng 120 triÖu USD ®¹t kho¶ng 20% so víi n¨m 1999. §µm ph¸n t¨ng h¹n ng¹ch dÖt may vµ më cöa thÞ trêng gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®îc tiÕn hµnh gÇn ®©y nhÊt lµ gi÷a th¸ng 2/2003 ¸p dông cho giai ®o¹n 2003 - 2005. Theo b¶n söa ®æi nµy, ViÖt Nam sÏ më cöa thÞ trêng cho mét sè lÜnh vùc nh b¶o hiÓm, rîu, xe m¸y, dîc phÈm, dÞch vô vËn t¶i biÓn còng nh thuÕ nhËp khÈu hµng dÖt may vµ nguyªn liÖu nhËp khÈu tõ EU. §æi l¹i EU sÏ t¨ng h¹n ng¹ch dÖt may cho ViÖt Nam mçi n¨m lªn kho¶ng 20% tøc tæng céng 3 n¨m t¨ng kho¶ng 600 triÖu$. §Æc biÖt mét sè cat ViÖt Nam cho lµ nãng cã møc t¨ng tõ 50 ®Õn 75%. NÕu ViÖt Nam sö dông hÕt h¹n ng¹ch cho phÐp th× gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam n¨m 2003 vµ c¸c n¨m sau sang EU sÏ t¨ng lªn 800 - 850 triÖu$/n¨m, gi¶i quyÕt viÖc lµm thªm cho trªn 100 ngµn lao ®éng. §©y lµ mét bíc tiÕn ®¸ng kÓ ®èi víi ngµnh dÖt may ViÑt Nam trong quan hÖ víi EU trong thêi kú qu¸ ®é tiÕn tíi tù do ho¸ hoµn toµn. Trong mÊy n¨m võa qua tû träng kim ng¹ch hµng dÖt may cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU lu«n chiÕm xÊp xØ 30% tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu ra thÕ giíi cña toµn ngµnh may mÆc, cã n¨m cao nhÊt lµ 31% Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang EU thÓ hiÖn trong biÓu ®å sau: N ¨m im ng¹ch K 1 994 85 2 1 995 50 3 1 996 20 4 1 997 50 4 1 998 80 5 §¬n vÞ: triÖu USD. 1 999 20 6 2 000 90 5 2 001 31 6 2 002 75 5 003 10 Nguån cña Bé Th¬ng m¹i (1/2004). 12 2 6 Trong c¸c chñng lo¹i hµng may mÆc xuÊt khÈu sang EU, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp míi chØ tËp trung vµo mét sè s¶n phÈm dÔ lµm, c¸c m· hµng cho mïa ®«ng nh ¸o Jacket hai líp hoÆc ba líp, ¸o s¬ mi, ¸o v¸y, quÇn ©u, ¸o len vµ ¸o dÖt kim, ¸o T.shirt vµ polo shirt, quÇn dÖt kim, bé quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, ¸o s¬ mi n÷… MÆt hµng ¸o Jacket lu«n chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu trong c¬ cÊu hµng dÖt may xuÊt khÈu sang EU. N¨m 1997 ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU gÇn 11 triÖu chiÕc t¨ng gÇn 5 triÖu chiÕc so víi n¨m 1993 chiÕm 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU. Theo nguån tin cña Bé Th¬ng m¹i trong th¸ng 1-2/2004 kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU t¨ng rÊt m¹nh tõ 28 – 30% so víi cïng kú n¨m 2003. Nh÷ng cat ®îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu lµ cat 4, cat 7, cat 9, cat10, cat 14, cat 18, cat 20, cat 21, cat 28, cat 41, cat 78; trong sè nh÷ng cat ®îc cÊp giÊy phÐp th× cat 4, 6, 41, 78 cã tèc ®é t¨ng cao vµ cat 21 ¸o jacket vÉn lµ mÆt hµng chñ lùc trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu. H×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu cña hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ trêng EU lµ h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu chiÕm tû träng ®Õn trªn 80% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. V× thÕ hiÖu qu¶ thùc cña xuÊt khÈu dÖt may lµ rÊt nhá. HiÖn cã tíi 70% h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang EU th«ng qua 13 c¸c thÞ trêng Hµn Quèc, Hång K«ng, §µi Loan, Singapore. C¸c níc nµy thêng nhËp khÈu hoÆc thuª ViÖt Nam gia c«ng råi t¸i xuÊt sang thÞ trêng EU. NÕu lµm phÐp tÝnh so s¸nh th× xuÊt khÈu trän gãi theo gi¸ FOB sÏ l·i gÊp 2 lÇn so víi may gia c«ng. Trung b×nh c¸c nhµ gia c«ng ViÖt Nam chØ nhËn ®îc kho¶ng 20% gi¸ thnhf xuÊt khÈu, chñ yÕu lµ gia c«ng. Cßn l¹i 80% lµ cña chñ ®Æt hµng vµ c¸c c«ng ty trung gian cung cÊp nguyªn phô liÖu, mÉu m·. NÕu tÝnh trªn gi¸ b¸n lÎ chØ nhËn ®îc 4%cho mét ¸o s¬ mi. 2.3 Mét ta cßn thiÕu vèn vµ tr×nh ®é qu¶n lý. §Ó thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch u ®·i cho c¸c nhµ ®Çu t EU. Nh÷ng u ®·i nµy cã thÓ lµ u ®·i vÒ thuÕ nhËp khÈu c«ng nghÖ, kÕt hèi ngo¹i tÖ, chuyÓn lîi nhuËn… CÇn thÓ chÕ ho¸ vµ quy ®Þnh cô thÓ ®Ó hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t sè yÕu kÐm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may. 2.3.1 Søc c¹nh tranh cha cao T¹i thÞ trêng EU thÞ trêng ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã nhiÒu lîi thÕ nhÊt trong sè c¸c thÞ trêng h¹n ng¹ch, ®©y lµ thÞ trêng ®îc ®¸nh gi¸ lµ ViÖt Nam cã nhiÒu lîi thÕ nhÊt nhng hµng dÖt may ViÖt Nam l¹i ®ang mÊt dÇn lîi thÕ t¹i thÞ trêng nµy. BÞ c¹nh tranh gay g¾t bëi nhµ xuÊt khÈu dÖt may lín kh¸c lµ Trung Quèc, thªm vµo ®ã EU b¾t ®Çu níi láng c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ hµng Trung Quèc vµo thÞ trêng nµy b»ng c¸ch bá dÇn h¹n ng¹ch, thuÕ chèng ph¸ gi¸ … Hµng ViÖt Nam kh«ng cßn u thÕ vÒ chÊt lîng bëi Trung Quèc ®· gi¶i quyÕt c¬ b¶n vÊn ®Ò nµy h¬n thÕ n÷a gi¸ gia c«ng mét sè s¶n phÈm may cña níc nµy thÊp h¬n cña ViÖt Nam tíi 20%. Kh«ng chØ víi Trung Quèc, hµng dÖt may cña ViÖt Nam cßn ph¶i c¹nh tranh víi hµng dÖt may tõ nhiÒu níc kh¸c nhÊt lµ khi EU bá h¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may tõ c¸c níc thµnh viªn cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Trong c¹nh tranh yÕu tè tríc hÕt vµ quyÕt ®Þnh nhÊt lµ gi¸ nhng gi¸ thµnh hµng dÖt may cña ta l¹i cao h¬n cña ®èi thñ c¹nh tranh ®Æc biÖt lµ Trung Quèc. Mét sè u ®·i vÒ thuÕ ®îc ChÝnh phñ ¸p dông cho hµng dÖt may xuÊt khÈu ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm xuèng gÇn b»ng møc gi¸ cña c¸c ®èi thñ. Nhng nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ vµ sù t¨ng gi¸ nhiÒu lo¹i phÝ nh phÝ cÇu ®êng, c¶ng, gi¸ 14 ®iÖn níc, bu chÝnh viÔn th«ng liªn tôc t¨ng lµm cho gi¸ thµnh hµng dÖt may kh«ng nh÷ng kh«ng h¹ mµ cßn cao h¬n cña ®èi thñ. §iÒu nµy lµm cho hµng ho¸ cña ta khã cã thÓ c¹nh tranh. ♦ Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn lµ do: + Thø nhÊt lµ, sè lîng h¹n ng¹ch ViÖt Nam ®îc hëng cßn rÊt thÊp so víi nhiÒu níc chØ b»ng 5% cña Trung Quèc vµ 10 20% cña c¸c níc ASEAN. Sè mÆt hµng bÞ h¹n chÕ b»ng h¹n ng¹ch lín h¬n so víi c¸c níc kh¸c cña VÞªt Nam lµ 29 nhãm trong khi ®ã cña Th¸i Lan lµ 20 nhãm, cña Singapore lµ 8 nhãm. + Thø hai lµ, do hµng cña ta kh«ng rÎ b»ng hµng ho¸ cña níc kh¸c nh Trung Quèc, bªn c¹nh ®ã mÉu m· cña hä l¹i phong phó h¬n hµng cña ta nhiÒu. Kh¸ch hµng yªu cÇu thay ®æi mÉu m· trong khi ®ã c¸c c¸c doanh nghiÖp, nhµ s¶n xuÊt l¹i kh«ng thay ®æi ®îc mÉu m· thµnh ra hä kh«ng mua n÷a. Nhµ thiÕt kÕ ViÖt Nam còng cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña thêi trang c«ng nghiÖp nªn s¶n phÈm chñ yÕu cña ta xuÊt sang EU tËp trung ë mét sè s¶n phÈm truyÒn thèng cßn nh÷ng s¶n phÈm yªu cÇu kü thuËt cao ®ang cßn bÞ bá trèng h¹n ng¹ch ®îc cÊp. Thùc tÕ cho thÊy cßn nhiÒu chñng lo¹i mÆt hµng cã h¹n ng¹ch nhng hiÖn nay vÉn cha cã doanh nghiÖp nµo s¶n xuÊt, ®ã lµ nh÷ng mÆt hµng yªu cÇu ph¶i cã trang thiÕt bÞ kü thuËt cao, c«ng nh©n lµnh nghÒ mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cha ®¸p øng ®îc. + Thø ba lµ, chi phÝ vËn chuyÓn c¸c s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr¬ng EU kh¸ lín ®iÒu ®ã lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam. + Thø t lµ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã qu¸ Ýt th«ng tin vÒ thÞ trêng, vÒ c¸c ®èi t¸c níc ngoµi mµ hä hîp t¸c s¶n xuÊt. Do Ýt th«ng tin nªn c¸c doanh nghiÑp kh«ng thÓ tiÕp xóc trùc tiÕp ®îc víi nhiÒu kh¸ch hµng, tû träng s¶n phÈm xuÊt khÈu qua kh©u trung gian, gia c«ng cßn cao. Tuy m¹ng líi th¬ng vô cña ta hÇu nh cã mÆt ë mäi n¬i trªn thÕ giíi song nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ trêng nãi chung vµ thÞ trêng bu«n b¸n hµng dÖt may nãi riªng ®îc hä quan t©m cung cÊp vÒ níc qu¸ Ýt kÓ c¶ mét sè thÞ trêng lín vµ truyÒn thèng cña ViÖt Nam nh EU. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam l¹i nghÌo kh«ng cã ®ñ chi phÝ ®Ó thêng xuyªn tham gia c¸c héi 15 chî, triÓn l·m, c¸c cuéc xóc tiÕn mËu dÞch ë níc ngoµi, hoÆc lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn ë níc ngoµi nªn th«ng tin quèc tÕ cµng bÞ h¹n chÕ. Nh÷ng thay ®æi vÒ mÉu m·, nh÷ng khuynh híng thêi trang míi chóng ta hoµn toµn kh«ng n¾m ®îc tríc ®Ó chuÈn bÞ cho s¶n xuÊt. + Thø n¨m lµ, hÇu hÕt c¸c lo¹i chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cña ta ®Òu cao h¬n so víi c¸c níc trong khu vùc vµ n¨ng suÊt lao ®éng nh×n chung chØ b»ng 2/3 so víi møc b×nh qu©n cña c¸c níc ASEAN. Nhµ xëng, thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña ngµnh dÖt may cßn l¹c hËu cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu míi. 2.3.2 Gi¸ trÞ hµng dÖt may xuÊt khÈu cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp. Bé Th¬ng m¹i cho biÕt h¹n ng¹ch cña thÞ trêng EU míi chØ ®¸p øng ®îc ®¸p øng ®îc 30- 35% n¨ng lùc s¶n xuÊt cña toµn ngµnh. Ngoµi ra nhiÒu doanh nghiÖp ký ®îc ®¬n hµng xuÊt khÈu l¹i kh«ng cã h¹n ng¹ch ®Ó xuÊt trong khi tû lÖ sö dông h¹n ng¹ch l¹i rÊt thÊp. §iÒu nµy nãi lªn thùc tr¹ng cã mét lîng h¹n ng¹ch rÊt lín cha xuÊt ®ang bÞ g¨m, gi÷ l¹i ë c¸c doanh nghiÖp. Do ®îc xuÊt khÈu tù ®éng trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh nªn c¸c doanh nghiÖp ®· ký nhiÒu ®¬n hµng xuÊt khÈu lín víi kh¸ch hµng nhng do kh«ng cã th«ng tin nªn khi hÕt h¹n ng¹ch vÉn tiÕp tôc ký hîp ®ång víi ®èi t¸c dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ch¸y h¹n ngh¹ch vµ mÊt kh¸ch hµng. Chóng ta cha gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò ®iÒu phèi lîng h¹n ng¹ch cña doanh nghiÖp kh«ng cã ®¬n hµng xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp cã ®¬n hµng nhng kh«ng cã h¹n ng¹ch ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nµy xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp hiÖn ®ang tËp trung vµo nh÷ng cat nãng trong khi nh÷ng cat nguéi vµ c¸c s¶n phÈm cã yªu cÇu kü thuËt phøc t¹p, chÊt lîng cao cha ®îc quan t©m nhiÒu. NÕu më réng sang s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã yªu cÇu kü thuËt phøc t¹p th× c¸c doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng ®îc lîng hµng xuÊt khÈu lªn mét c¸ch ®¸ng kÓ. 2.3.2 Mét sè tån t¹i: - S¶n phÈm sau khi ®îc ®a ra thÞ trêng l¹i ®îc duy tr× trong mét thêi gian kh¸ l©u trªn thÞ trêng, chØ khi nµo ngêi tiªu dïng ®· ch¸n s¶n phÈm ®ã doanh nghiÖp míi th«i kh«ng s¶n xuÊt 16 n÷a.§iÒu nµy cã t¸c h¹i lín lµ mÆc dÇu khi doanh nghiÖp ph¸t hiÖn ra sù ®i xuèng trong chu kú sèng cña s¶n phÈm vµ dõng l¹i kh«ng s¶n xuÊt n÷a nhng thùc ra trªn thÞ trêng vÉn tån ®äng mét khèi lîng s¶n phÈm cha tiªu thô ®îc. Kh¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam, doanh nghiÖp níc ngoµi biÕt kÕt thóc s¶n phÈm ngay khi s¶n phÈm ®ang ë ®Ønh cao cña chu kú sèng vµ ®a ra ngay s¶n phÈm míi kh¸c. C¸ch lµm nµy gióp cho doanh nghiÖp lu«n cã s¶n phÈm míi ®Ò phôc vô kÞp thêi víi nhu cÇu hay ®æi cña kh¸ch hµng. T¸c ®éng xÊu ®Õn hµng dÖt may xuÊt khÈu cßn lµ do s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu nh: x¬, sîi tæng hîp, b«ng v¶i thµnh phÈm, d©y kho¸ kÐo, cóc … chØ míi ®¸p øng ® îc 10-15% nhu cÇu. Kh©u thiÕt kÕ vµ s¶n phÈm may mÆc cßn nhiÒu h¹n chÕ mÉu m· nghÌo nµn, gi¸ thµnh cao cha x©y dùng ®îc mét th¬ng hiÖu mang nÐt ®Æc trng vµ ®¹t tÇm cì quèc tÕ. - Bªn c¹nh nh÷ng ®èi thñ m¹nh, thÞ trêng EU còng ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn vÒ s¶n phÈm cao ®ßi hái ph¶i cã m¸y mãc hiÖn ®¹i. ThiÕt bÞ cña ngµnh may ®· ®æi míi ®îc kho¶ng 90 – 95% nhng kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ cßn yÕu. C«ng nghÖ c¾t may l¹c hËu so víi c¸c níc trong khu vùc. - C¸i yÕu cña ngµnh may xuÊt khÈu chÝnh lµ do c¸c doanh nghiÖp cha cã h×nh thøc mua ®øt b¸n ®o¹n, cha cã s¶n phÈm tù thiÕt kÕ s¶n phÈm hoµn chØnh ®Ó ®i chµo hµng cho c¸c kh¸ch hµng EU. - NhiÒu doanh nghiÖp cha ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng ISO 9000 vµ ISO 14000 mét tiªu chuÈn gÇn nh b¾t buéc víi tÊt c¶ c¸c mÆt hµng dÖt may nhËp khÈu vµo EU. - ChÝnh s¸ch ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh dÖt may cha hîp lý nh quy ®Þnh vÒ thêi h¹n thu håi vèn vay ®Çu t ph¸t triÓn cho ngµnh dÖt tõ 7 – 10 n¨m, ngµnh may tõ 5 – 7 n¨m. Thùc tÕ ë ViÖt Nam ®Çu t vµo ngµnh dÖt ph¶i tõ 12 – 15 n¨m, ngµnh may tõ 10 – 12 n¨m míi thu håi ®îc hÕt vèn. C¸c thñ tôc triÓn khai vèn ®Çu t x©y dùng thêng kÐo dµi, vµ cha cã chÝnh s¸ch cô thÓ thÝch hîp ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ ®Çu t trong níc bá vèn ®Çu t nhiÒu h¬n vµo ngµnh dÖt may. 17 - Vèn ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh dÖt may cßn thiÕu, ®Æc biÖt ë c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. HiÖn tîng ®Çu t dµn tr¶i, manh món theo híng tù c©n ®èi khÐp kÝn ë nhiÒu doanh nghiÖp lµm cho ngµnh dÖt may ë t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi nghiªm träng gi÷a c¸c kh©u trong s¶n xuÊt. - Doanh nghiÖp ViÖt Nam cha biÕt tËn dông lîi thÕ cña céng ®ång c¸c doanh nghiÖp ngêi ViÖt kinh doanh hµng dÖt may t¹i EU. ChØ riªng ë §øc cã 50000 ngêi ViÖt sinh sèng ®· cã 20000 chuyªn kinh doanh trong lÜnh vùc may mÆc trong sè hä còng cã kho¶ng 100 «ng chñ lín lµ nh÷ng doanh nghiÖp dÖt may ngêi ViÖt cã tiÕng vµ cã tiÒm lùc. Trong khi c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc t¹i thÞ trêng nµy biÕt tËp hîp nhau l¹i thµnh HiÖp héi kinh doanh hµng dÖt may ngêi Trung Quèc vµ nç lùc ®a hµng Trung Quèc víi gi¸ rÎ tÊn c«ng ¸p ®¶o c¸c ®èi thñ t¹i thÞ trêng EU th× ta l¹i cha biÕt khai th¸c lîi thÕ nµy ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp ngåi l¹i víi nhau tr¸nh c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh vµ quan träng h¬n lµ t¹o thµnh mét kªnh tiªu thô hµng dÖt may ViÖt Nam rÊt lín t¹i ®©y. III. Mét sè MôC TI£U Vµ GI¶I PH¸P CHO HµNG DÖT MAY XUÊT KHÈU TRONG ThêI GIAN TíI. 3.1 Nh÷ng môc tiªu cÇn ®¹t ®îc víi thÞ trêng EU - Duy tr× vµ ph¸t triÓn thÞ trêng EU më réng mÆt hµng xuÊt khÈu trªn c¬ së n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ, c¶i tiÕn mÉu m· t¹o ra mÆt hµng míi, kÕt hîp c¸c h×nh thøc kinh doanh linh ho¹t nh»m t¨ng thÞ phÇn t¹i thÞ trêng EU mét c¸ch æn ®Þnh v÷ng ch¾c, cè g¾ng ®¹t ®îc kim ng¹ch xuÊt khÈu sang EU tõ 600 – 700 triÖu USD. - TiÕp tôc ®µm ph¸n ë cÊp nhµ níc ®Ó t¨ng lîng h¹n ng¹ch dÖt may. - T×m c¸ch c¾t gi¶m chi phÝ lu th«ng, chi phÝ hµnh chÝnh ®Ó h¹ gi¸ s¶n phÈm xuèng ®Ó cã thÓ c¹nh tranh vÒ gi¸ khi EU b·i bá h¹n ng¹ch vµo n¨m 2005 - TËn dông u thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng, kü n¨ng lao ®éng vµ c¶i c¸ch ph¬ng thøc qu¶n lý h¹n ng¹ch vµ t×m c¸ch gi¶m thêi gian 18 chê ®îi kh¸ch hµng ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó t¹o lîi thÕ lÊn ¸t c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong khu vùc kÓ c¶ Trung Quèc vµ In®«nªxia vµ t¨ng nhanh thÞ phÇn trªn thÞ trêng EU. - Cè g¾ng t×m kiÕm nh÷ng ®¬n hµng xuÊt khÈu trùc tiÕp nhng vÉn duy tr× h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu 3.2 Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng EU. 3.2.1 Gi¶i ph¸p ®èi víi doanh nghiÖp dÖt may - N©ng cao chÊt lîng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt khÈu sang EU. §Ó n©ng cao chÊt lîng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i chó träng ®Õn ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng l¹c hËu cña m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ ph¬ng ¸n tèi u víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ nhËp khÈu m¸y mãc c«ng nghÖ dÖt may nguån tõ EU. NhËp khÈu m¸y mãc c«ng nghÖ nguån tõ EU sÏ gióp gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, gi¶i quyÕt khã kh¨n do yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt lîng s¶n phÈm tõ EU. - §Èy m¹nh ¸p dông bé tiªu chuÈn ISO 9000 vµ ISO 14000, SA 8000 trong qu¶n lý s¶n xuÊt ®Ó vît rµo c¶n vµo thÞ trêng EU. ThÞ trêng EU cã hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng hµng nhËp khÈu kh¸ chÆt chÏ. Hµng ho¸ tõ bªn ngoµi muèn vµo thÞ trêng nµy ph¶i vît qua rµo c¶n kü thuËt cña EU gåm yªu cÇu vÒ chÊt lîng, tiªu chuÈn an toµn cho ngêi sö dông vµ tiªu chuÈn vÒ m«i trêng. §èi víi tiªu chuÈn chÊt lîng, hÖ thèng qu¶n lý ch©t lîng ISO 9000 lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghÖp xuÊt khÈu sang thÞ trêng EU thuéc c¸c níc ®ang ph¸t triÓn; ISO 9000 ®îc coi nh ch÷ tÝn gi÷a ngêi s¶n xuÊt víi ngêi tiªu dïng, gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. ChÊt lîng cña s¶n phÈm khong chØ ®¬n thuÇn lµ c¸c yªu cÇu vÒ mÆt phÈm chÊt bªn trong mµ cßn ®¶m b¶o c¶ yªu cÇu vÒ mÆt thÈm mü, tiÖn dông vµ an toµn cho ngêi sö 19