§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
Lêi nãi ®Çu
Sù nghiÖp ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®¹t ®îc nh÷ng th¾ng lîi
rÊt kh¶ quan, tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn th¾ng lîi cña mÆt trËn n«ng nghiÖp. Trong
n«ng nghiÖp, th¾ng lîi lín nhÊt lµ bíc ngoÆt ph¸t triÓn vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu
lóa g¹o.
Tõ mét níc n«ng nghiÖp thiÕu ®ãi kÐo dµi, ViÖt Nam kh«ng chØ tù tóc ®îc
l¬ng thùc æn ®Þnh, mµ cßn v¬n lªn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ trë thµnh níc xuÊt
khÈu g¹o ®øng thø hai thÕ giíi. §ã lµ mét kú tÝch mµ c¶ thÕ giíi biÕt ®Õn.
Thµnh tùu ®ã chøng minh ®êng lèi ®æi míi n«ng nghiÖp cña §¶ng nãi
chung, ®Þnh híng chiÕn lîc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o nãi riªng lµ ®óng ®¾n.
Tuy nhiªn, chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng, trong ®iÒu kiÖn t×nh h×nh kinh
tÕ, chÝnh trÞ thÕ giíi vµ khu vùc cã nhiÒu biÕn ®æi, cuéc ch¹y ®ua vµ c¹nh tranh
kinh tÕ toµn cÇu diÔn ra hÕt søc gay g¾t, th× vÊn ®Ò s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mét
s¶n phÈm nµo ®ã, ®ßi hái ph¶i cã mét chiÕn lîc ph¸t triÓn kh«n ngoan, cã sù
tÝnh to¸n kü cµng, cÈn träng trong mét tæng thÓ chiÕn lù¬c ph¸t triÓn chung míi
dµnh ®îc th¾ng lîi vµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ tèi u.
§èi víi níc ta xuÊt khÈu g¹o cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc
d©n, ngo¹i tÖ thu ®îc tõ xuÊt khÈu lµ nguån vèn cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, t¨ng thu nhËp ®Æc biÖt ®èi víi ngêi n«ng d©n.
Cïng víi ViÖt Nam, trªn thÞ trêng g¹o thÕ giíi cßn cã nhiÒu níc kh¸c
tham gia nh:Th¸i Lan, Mü, Trung Quèc, Pakistan…®ã lµ nh÷ng ®èi thñ c¹nh
tranh lín cña níc ta.
Mêi bèn n¨m qua xuÊt khÈu g¹o cu¶ ViÖt Nam ®· thu ®îc nh÷ng thµnh
tùu nhÊt ®Þnh nhng bªn c¹nh ®ã cßn nhiÒu bÊt cËp cÇn gi¶i quyÕt nh vÊn ®Ò thÞ
trêng, gi¸ c¶, chÊt lîng g¹o, vÊn ®Ò ®Çu ra… NÕu nh÷ng vÊn ®Ò trªn ® îc gi¶i
quyÕt mét c¸ch hîp lý th× xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam sÏ cã bíc ph¸t triÓn cao h¬n
trong thêi gian tíi.
Víi ®Ò tµi “ Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam”
em xin ®îc ®a ra mét vµi ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng xuÊt khÈu g¹o vµ c¸ch gi¶i
quyÕt ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o ë níc ta.
Néi dung cña ®Ò ¸n gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn vÒ xuÊt khÈu g¹o.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò ¸n em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña
c¸c thÇy, c« ®Æc biÖt lµ thÇy Hoµng V¨n §Þnh, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c
thÇy, c«.
1
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
Do tr×nh ®é cã h¹n nªn ®Ò ¸n cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em
rÊt mong ®îc sù gãp ý vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy c«.
Sinh viªn thùc hiÖn
NguyÔn ThÞ H©n
2
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
Néi dung
Ch¬ng 1
Lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu g¹o
I.Thùc chÊt vµ vai trß cña xuÊt khÈu g¹o
1. Thùc chÊt xuÊt khÈu
XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô víi níc ngoµi vµ víi
c¸c khu chÕ xuÊt lµm gi¶m nguån vËt chÊt trong níc. Bao gåm xuÊt khÈu mËu
dÞch vµ phi mËu dÞch
C¬ së cña xu©t khÈu lµ ho¹t ®éng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸. Môc ®Ých
cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ khai th¸c lîi thÕ cña tõng vïng, tõng quèc gia trong
ph©n phèi lao ®éng quèc tÕ.
Ho¹t ®éng khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi nÒn kinh tÕ tõ xuÊt
khÈu hµng ho¸ tiªu dïng cho ®Õn t liÖu s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ
cao. TÊt c¶ ho¹t ®éng trao ®æi ®ã ®Òu nh»m môc tiªu ®em l¹i lîi Ých cho c¸c
quèc gia tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
C¸c lo¹i h×ng xuÊt khÈu chÝnh:
-XuÊt khÈu trùc tiÕp: C¸c nhµ s¶n xuÊt giao hµng trùc tiÕp cho ngêi tiªu
dïng níc ngoµi. PhÇn lín hµng ho¸ ë thÞ trêng thÕ giíi qua xuÊt khÈu trùc tiÕp
(trªn 2/3 kim ngh¹ch)
-XuÊt khÈu gi¸n tiÕp lµ xuÊt khÈu qua kh©u trung gian.
-T¹m xuÊt, t¸i nhËp nh hµng ®a ®i triÓn l·m, ®a ®i söa ch÷a( m¸y bay, tµu
thuû ) råi l¹i mang vÒ.
-T¹m nhËp, t¸i xuÊt nh hµng ®a ®i triÓn l·m, héi chî, qu¶ng c¸o sau ®a vÒ.
H×nh thøc kinh doanh “t¹m nhËp, t¸i xuÊt” ®îc hiÓu lµ viÖc mua hµng cña
mét níc ®Ó b¸n cho mét níc kh¸c trªn c¬ së hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ ngo¹i
th¬ng cã lµm thñ tôc nhËp khÈu hµng ho¸ vµo ViÖt Nam råi l¹i lµm thñ tôc xuÊt
khÈu mµ kh«ng qua gia c«ng chÕ biÕn.
- ChuyÓn khÈu: Mua hµng cña níc nµy b¸n cho níc kh¸c, kh«ng lµm
thñ tôc xuÊt nhËp khÈu
- DÞch vô xuÊt khÈu
2. Vai trß cña xuÊt nhËp khÈu g¹o
XuÊt khÈu ®îc thõa nhËn lµ ho¹t ®éng rÊt c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh tÕ
®èi ngo¹i lµ ph¬ng tiÖn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.ViÖc më réng xuÊt khÈu
®Ó t¨ng thu nhËp ngo¹i tÖ cho tµi chÝnh vµ cho nhu cÇu nhËp khÈu còng nh t¹o
3
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
c¬ së cho ph¸t triÓn h¹ tÇng lµ mét môc tiªu quan träng nhÊt cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i.Nhµ níc ®· vµ ®ang thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ
theo híng xuÊt khÈu , khuyÕn khÝch khu vùc t nh©n më réng xuÊt khÈu ®Ó gi¶i
quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng thu nhËp, ngo¹i tÖ cho ®Êt níc.
2.1. T¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng nghiÖp ho¸
®Êt níc.
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cÇn mét lîng vèn lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc,
thiÕt bÞ kÜ thuËt c«ng nghÖ cao ®Ó cã thÓ theo kÞp nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i cña
c¸c níc ®· ph¸t triÓn.Nguån vèn cho nhËp khÈu ®îc h×nh thµnh tõ rÊt nhiÒu
nguån vèn kh¸c nhau:
- §Çu t níc ngoµi
- Vay nî, viÖn trî
- Thu tõ ho¹t ®éng du lÞch
- XuÊt khÈu…
C¸c nguån vèn kh¸c quan träng nhng råi còng ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy
hay c¸ch kh¸c ë thêi kú sau. Nguån vèn quan träng nhÊt vÉn lµ xuÊt khÈu , xuÊt
khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é t¨ng cña nhËp khÈu.
HiÖn nay c¸c níc xuÊt khÈu g¹o víi khèi lîng lín chñ yÕu lµ c¸c níc
®ang ph¸t triÓn: Th¸i Lan, ViÖt Nam, Trung Quèc, Pakistan…ChÝnh v× thÕ
nguån ngo¹i tÖ thu vÒ tõ xuÊt khÈu g¹o ®èi c¸c níc nµy lµ rÊt quan träng.
2.2. XuÊt khÈu ®ãng vai trß chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy s¶n
xuÊt ph¸t triÓn.
Ngµy nay víi xu thÕ héi nhËp, c¬ héi vµ th¸ch thøc rÊt nhiÒu, c¸c níc ®Òu
ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ theo híng xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm mµ m×nh cã lîi thÕ
vµ nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm kh«ng cã lîi thÕ hoÆc lîi thÕ so víi c¸c s¶n phÈm
kh¸c nhá h¬n. Khi g¹o ®· trë thµnh mét lîi thÕ trong xuÊt khÈu cña mét níc th×
c¸c níc ®ã sÏ tËp chung vµo s¶n xuÊt lóa g¹o víi quy m« lín, tr×nh ®é th©m
canh cao, khoa häc kü thuËt tiÕn bé nh»m t¨ng n¨ng xuÊt, s¶n lîng vµ chÊt lîng
g¹o. Tõ sù tËp chung s¶n xuÊt ®ã sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cã liªn
quan vµ dÉn tíi sù ph¸t triÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
- XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ngµnh kh¸c cã c¬ héi ph¸t
triÓn.
- XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp yÕu tè ®Çu vµo cho
s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc.
- T¹o tiÒn ®Ò kinh tÕ, kü thuËt nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc.
4
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
- Th«ng qua xuÊt khÈu níc ta cã thÓ tham gia vµo c«ng cuéc c¹nh tranh
trªn thÞ trêng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng tõ ®ã h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt lu«n
thÝch ghi víi thÞ trêng.
- §ßi hái c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®æi míi hoµn thiÖn c«ng viÖc s¶n
xuÊt kinh doanh.
2.3. XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i
thiÖn ®êi sèng nh©n d©n
XuÊt khÈu g¹o tríc hÕt lµm t¨ng thu nhËp cña ngêi n«ng d©n ®Æc biÖt ë
c¸c vïng chuyªn canh lóa níc, ®êi sèng ngêi d©n phô thuéc chñ yÕu vµo c©y
lóa. Sau n÷a, xuÊt khÈu gióp gi¶i quyÕt mét lîng lín lao ®éng d thõa trong níc.
Khi thùc hiÖn t¨ng cêng xuÊt khÈu th× kÐo theo nã lµ vÊn ®Ò xay x¸t, chÕ biÕn
ph¸t triÓn, vÊn ®Ò vËn chuyÓn hµng ho¸ …nh÷ng c«ng t¸c trªn thu hót kh¸ nhiÒu
lao ®éng tõ kh«ng cã tr×nh ®é kü thuËt, qu¶n lý ®Õn cã tr×nh ®é cao. ViÖc t¹o
viÖc lµm æn ®Þnh còng chÝnh lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó t¨ng thu nhËp, æn
®Þnh x· héi.
§èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam th× xuÊt khÈu g¹o lµ
mét lîi thÕ lín. Bëi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cã nh÷ng lîi thÕ c¨n b¶n nh: ®Êt
®ai, khÝ hËu, nguån níc, nguån nh©n lùc … Vµ ®Æc biÖt yªu cÇu vÒ vèn kü thuËt
trung b×nh, víi c¸c lîi thÕ nh vËy t¨ng cêng xuÊt khÈu g¹o lµ híng ®i ®óng ®¾n
nhÊt.
XuÊt khÈu g¹o hay xuÊt khÈu hµng ho¸ n«ng s¶n nãi chung cã t¸c ®éng to
lín ®Õn nÒn kinh tÕ níc ta, gióp khai th¸c ®îc tÊt c¶ c¸c lîi thÕ t¬ng ®èi còng
nh tuyÖt ®èi cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
lóa g¹o, ViÖt Nam ®· thu ®íc nh÷ng kÕt qu¶ to lín tõ mét níc nhËp khÈu trë
thµnh mét níc xuÊt khÈu thø hai thÕ giíi. Tuy nhiªn xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam
cßn cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng s½n cã. CÇn cã gi¶i ph¸p cô thÓ cho vÊn ®Ò nµy.
II. §Æc ®iÓm xuÊt khÈu g¹o
1. §Æc ®iÓm vÒ s¶n xuÊt
VÒ mÆt sinh th¸i, søc ®Ò kh¸ng s©u bÖnh vµ kh¶ n¨ng chÞu ®ùng cña lóa
kÐm do vËy s¶n xuÊt lóa phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn. §iÒu nµy cã
¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn xu híng ph¸t triÓn chung còng nh mïa mµng thu ho¹ch
trong tõng thêi ®iÓm cô thÓ.
Do s¶n xuÊt lóa g¹o phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn do ®ã lóa chØ
®îc trång phæ biÕn ë c¸c níc cã ®ång b»ng ch©u thæ, khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm, n¾ng
l¾m, ma nhiÒu, nh÷ng níc nµy chñ yÕu lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh : Th¸i Lan,
ViÖt Nam, Ên §é , Pakistan…HiÖn nay do tr×nh ®é ®« thÞ ho¸, viÖc t¨ng d©n sè
qu¸ nhanh còng nh viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp å ¹t nªn diÖn tÝch n«ng
5
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
nghiÖp hay diÖn tÝch trång lóa ngµy cµng bÞ hu hÑp. Do ®ã viÖc t¨ng s¶n lîng lóa
phô thuéc vµo kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt, v× thÕ mµ yªu cÇu cÇn cã tr×nh ®é th©m
canh cao, khoa häc tiÕn bé trong s¶n xuÊt lóa.
ViÖt Nam n»m trong khu vùc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm víi hai ®ång b»ng
ch©u thæ réng lín, víi lîng d©n sè tËp trung ë n«ng th«n kh¸ cao (80% d©n sè)
do ®ã rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn lóa níc. Nhng ®ång thêi víi nh÷ng thuËn lîi lµ
c¸c khã kh¨n nh: b·o , lò lôt, h¹n h¸n, hay c¸c biÕn ®éng bÊt thêng cña thêi tiÕt
lu«n ®e do¹ tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt.
HiÖn nay lóa g¹o ®· trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam do
®ã s¶n xuÊt lóa g¹o rÊt ®îc chó träng c¶ vÒ t¨ng n¨ng suÊt vµ diÖn tÝch b»ng c¸c
biÖn ph¸p nh th©m canh, xen canh, gèi vô hay ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khoa häc
trong kh©u gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch vµ t¹o gièng chÊt lîng tèt…
2. §Æc ®iÓm xuÊt khÈu lóa g¹o
- TÝnh thêi vô trong trao ®æi:
S¶n xuÊt lóa g¹o mang ®Æc ®iÓm cè h÷u cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tÝnh
thêi vô do vËy mµ h×nh thµnh tÝnh thêi vô trong trao ®æi s¶n phÈm trªn thÞ trêng. Tøc lµ sè lîng lóa g¹o cung cÊp trªn thÞ trêng lµ kh«ng ®Òu vµo mçi thêi
®iÓm trong n¨m , ®iÒu nµy phô thuéc vµo thêi gian gieo trång. §Ó kh¾c phôc ®Æc
®iÓm nµy yªu cÇu c¸c níc xuÊt khÈu ph¶i lu«n cã kÕ ho¹ch b¶o qu¶n, dù tr÷ hîp
lý tr¸nh t×nh tr¹ng lóc thõa lóc thiÕu sÏ dÉn tíi bÞ Ðp gi¸.
- PhÇn lín g¹o ®îc tiªu thô t¹i chç:
T×nh h×nh ®ã lµ do mét mÆt, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c níc nµy bÞ h¹n chÕ
mÆt kh¸c do quy m« d©n sè vµ tèc ®é t¨ng d©n sè nhanh. V× vËy phÇn lín lóa
g¹o cßn l¹i ®em trao ®æi trªn thÞ trêng g¹o thÕ giíi chØ chiÕm tû lÖ rÊt nhá. C¸c
níc ®ang ph¸t triÓn s¶n xuÊt 53-55% s¶n lîng g¹o thÕ giíi, c¸c níc Ch©u ¸,
Ch©u Phi s¶n xuÊt nhiÒu nhÊt chiÕm 85% s¶n lîng g¹o tiªu thô trªn thÕ giíi.
Trong khi ®ã c¸c níc nµy chØ cung cÊp 4-5% lîng g¹o ®îc trao ®æi trªn thÕ giíi,
Ch©u ¸ lµ khu vùc s¶n xuÊt nhiÒu nhÊt vµ còng tiªu thô lîng g¹o lín nhÊt. N¨m
1995 trõ sè lîng ®· xuÊt khÈu ®i c¸c lôc ®Þa kh¸c, møc tiªu thô g¹o cßn l¹i cña
Ch©u ¸ vÉn gÊp 21,4 lÇn Ch©u Mü, 23,2 lÇn Ch©u Phi vµ 80,5 lÇn Ch©u ¢u.
- Bu«n b¸n gi÷a c¸c chÝnh phñ lµ ph¬ng thøc chñ yÕu v× thÕ xuÊt khÈu s¶n
phÈm lóa g¹o æn ®Þnh h¬n so víi hµng c«ng nghiÖp.
Nguyªn nh©n , thø nhÊt, lµ do yÕu tè chÝnh trÞ quèc gia. Mçi níc ®Òu ph¶i
®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc, nÕu l¬ng thùc kh«ng ®îc ®¶m b¶o sÏ cã ¶nh hëng
rÊt lín tíi chÝnh trÞ quèc gia ®ã. V× thÕ buèn b¸n chñ yÕu ®îc ký kÕt gi÷a c¸c
chÝnh phñvíi nhau th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh, c¸c hîp ®ång cã tÝnh nguyªn t¾c,
dµi h¹n vµ ®Þnh lîng cô thÓ hµng n¨m vµo ®Çu c¸c niªn vô. Thø hai, mét sè níc
dïng xuÊt khÈu g¹o ®Ó thùc hiÖn c¸c ý ®å chÝnh trÞ th«ng qua viÖn trî, cho
6
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
kh«ng, b¸n chÞu dµi h¹n…®iÒu nµy ® îc thùc hiÖn gi÷a c¸c chÝnh phñ lµ chñ
yÕu.
- C¸c níc lín ®ãng vai trß chi phèi thÞ trêng g¹o thÕ giíi:
Trªn thÕ giíi chØ mét vµi níc lµ xuÊt khÈu víi mét lîng g¹o lín vµ cã uy
tÝn: Th¸i Lan, Mü, Ttung Quèc, ViÖt Nam…. NÕu lîng g¹o xuÊt khÈu cña c¸c níc nµy cã sù biÕn ®éng cã thÓ ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ cña g¹o dÉn tíi nh÷ng biÕn
®éng trong cung – cÇu g¹o, hay cã thÓ ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt ®Õn c¸c
lo¹i hµng ho¸ kh¸c.
- Trong mËu dÞch g¹o thÕ giíi, cã rÊt nhiÒu lo¹i g¹o kh¸c nhau cña c¸c níc xuÊt khÈu g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi. T¬ng øng víi mçi lo¹i g¹o , tuú thuéc
chÊt lîng, phÈm cÊp kh¸c nhau l¹i h×nh thµnh mét møc gi¸ cô thÓ phï thuéc vµo
c¸c tiªu chuÈn cô thÓ vÒ chän gi¸ quèc tÕ mµ trong nhiÒu thËp kû qua, ngêi ta
vÉn lÊy gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña Th¸i Lan lµm gi¸ g¹o quèc tÕ. V× g¹o cã rÊt nhiÒu
lo¹i nªn khi nãi gi¸ g¹o xuÊt khÈu thêng nãi râ cÊp lo¹i nµo (5% tÊm, 10%
tÊm…) vµo ®iÒu kiÖn giao hµng nµo (FOB. CIF,C&F…)
Tuy cã gi¸ g¹o quèc tÕ nhng gi¸ g¹o cña mét cÊp g¹o cô thÓ, gi÷a c¸c níc
xuÊt khÈu lµ kh«ng ®ång nhÊt: nh gi¸ g¹o cña viÖt nam thêng thÊp h¬n cña Th¸i
Lan hoÆc cña mét sè níc kh¸c mÆc dï cïng cÊp. §iÒu nµy lµ do chÊt lîng cña
tõng lo¹i, do uy tÝn s¶n phÈm , do ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nguån gièng t¹o nªn lo¹i
g¹o ®ã.
III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn xuÊt khÈu g¹o.
1. Nh©n tè thÞ trêng.
Nh©n tè thÞ trêng cã ¶nh hëng rÊt lín chi phèi toµn bé ho¹t ®éng xuÊt
khÈu g¹o cña mçi quèc gia tham gia xuÊt khÈu. Trong ®ã co thÓ xÐt trªn c¸c yÕu
tè c¬ b¶n sau:
- Nhu cÇu cña thÞ trêng vÒ s¶n phÈm g¹o: G¹o lµ hµng ho¸ thiÕt yÕu, còng
gièng nh c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c nã còng phô thuéc vµo thu nhËp, c¬ cÊu d©n c,
thÞ hiÕu… Khi thu nhËp cao th× cÇu vÒ sè l îng g¹o gi¶m nhng trong ®ã cÇu vÒ
g¹o chÊt lîng cao cã xu h¬ngs t¨ng lªn (ë c¸c níc ph¸t triÓn: NhËt, Ch©u ©u, ..)
ngîc l¹i cÇu ®èi víi g¹o chÊt lîng thÊp gi¶m ®i chÝnh v× thÕ tû träng tiªu dïng
cho g¹o trong tæng thu nhËp vÉn t¨ng.
- Cung g¹o trªn thÞ trêng lµ mét nh©n tè quan träng trong xuÊt khÈu. C¸c
doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu cÇn ph¶i t×m hiÓu kü vÒ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu
tõng lo¹i g¹o cña m×nh còng nh kh¶ n¨ng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Trªn thÞ
trêng thÕ giíi s¶n phÈm g¹o rÊt ®a d¹ng, phong phó, nhu cÇu vÒ g¹o co gi·n Ýt
so víi møc gi¸ do ®ã nÕu lîng cung t¨ng qu¸ nhiÒu cã thÓ dÉn tíi d cung ®iÒu
®ã lµ bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu.
7
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
- Gi¸ c¶ lµ mét yÕu tè quan träng lµ thíc ®o sù c©n b»ng cung – cÇu
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Tuy cÇu vÒ g¹o lµ Ýt biÕn ®éng nhng víi nh÷ng s¶n
phÈm ®Æc s¶n th× g¸i cã quyÕt ®Þnh kh¸ lín.
2. Nh©n tè vÒ c¬ së vÊt chÊt – kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña s¶n xuÊt vµ
tiªu thô s¶n phÈm.
- C¸c nh©n tè vÒ c¬ së vËt chÊt – kü thuËt ®ã lµ hÖ thèng vËn chuyÓn,
kho tµng, bÕn b·i, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c… HÖ thèng nµy b¶o ®¶m viÖc l u
th«ng nhanh chãng kÞp thêi, ®¶m b¶o cung cÊp nguån hµng mét c¸ch nhanh
nhÊt, tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ lu th«ng.
- C¸c nh©n tè vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®Æc biÖt quan
träng trong viÖc t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ më réng thÞ trêng tiªu thô g¹o. HÖ
thèng chÕ biÕn víi c«ng nghÖ d©y truyÒn hiÖn ®¹i sÏ g¹p phÇn t¨ng chÊt lîng vµ
gi¸ trÞ cña g¹o.
3. Nh©n tè vÒ chÝnh s¸ch vÜ m«.
Nhãm nh©n tè nµy thÓ hiÖn sù t¸c ®éng cña nhµ níc tíi ho¹t ®éng xuÊt
khÈu g¹o. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi tham gia
thÞ trêng xuÊt khÈu rÊt cÇn tíi sù quan t©m híng dÉn cña nhµ níc. §Æc biÖt hiÖn
nay kh¶ n¨ng marketinh tiÕp cËn thÞ trêng, sù am hiÓu luÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng
qu¶n lý cña doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ, v× thÕ viÖc ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, c¸n
bé lµm c«ng t¸c tiªu thô lµ rÊt quan träng. H¬n n÷a hiÖn nay xuÊt khÈu g¹o gäp
phÇn rÊt lín vµo ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhng ®êi sèng cña ngêi n«ng d©n cßn gÆp
nhiÒu khã kh¨n yªu cÇu nhµ níc cÇn cã sù ®iÒu tiÕt lîi Ých gi÷a nhµ níc –
doanh nghiÖp – ngêi n«ng d©n sao cho tho¶ ®¸ng vµ hîp lý nhÊt.
Ch¬ng 2
Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña
ViÖt Nam
I. Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn lóa g¹o ë ViÖt Nam
1.S¶n xuÊt lóa g¹o
Tõ sau ®æi míi s¶n xuÊt lóa g¹o cña níc ta kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ
diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n läng. Tõ chç thiÕu ®ãi triÒn miªn vµ ph¶i nhËp khÈu l¬ng thùc b×nh qu©n hµng n¨m trªn nöa triÖu tÊn g¹o nhng nhê ®êng lèi ®æi míi
vµ quyÕt s¸ch trong n«ng nghiÖp tõ n¨m 1989 trë ®i ViÖt Nam ch¼ng nh÷ng ®·
s¶n xuÊt ®ñ lóa g¹o cho nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa mµ cßn dµnh mét khèi lîng
lín cho xuÊt khÈu.
8
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
B¶ng: S¶n xuÊt lóa nãi chung cña c¶ níc
tõ n¨m 1990-2003
N¨m
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Tæng
DiÖn tÝch(1000ha)
6042.8
6302.8
6475.3
6559.4
6598.6
6765.6
7003.8
7009.7
7362.7
7653.6
7666.3
7492.7
7504.3
7449.3
97976.9
N¨ng suÊt(t¹/ha)
31.8
31.1
33.3
34.8
35.7
36.9
37.7
38.8
39.6
41.0
42.4
42.9
45.9
46.3
S¶n lîng(1000 tÊn)
19225.1
19621.9
21590.4
22836.5
23528.2
24963.7
26396.7
27523.9
29145.5
31393.8
32529.5
32108.4
34447.2
34518.6
379829.4
Nguån: Tæng côc thèng kª 1-2001vµ Bé NN & PTNT, Vô KÕ ho¹ch vµ
quy ho¹ch 2002
1.1. VÒ s¶n lîng
Tõ n¨m 1990-2003 s¶n lîng lóa cã xu híng t¨ng vµ æn ®Þnh. Trung b×nh
mçi n¨m t¨ng 1776.2 tÊn t¬ng øng 5.03% so víi n¨m tríc. §©y lµ møc t¨ng cña
n¨m 1992 lµ kh¸ cao 10.2% so víi n¨m 1991 vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 1986.5 ngh×n tÊn
møc t¨ng nµy lµ kh¸ cao ®Æc biÖt trong thêi gian nµy níc ta míi b¾t ®Çu thùc
hiÖn c¬ chÕ më cöa, nÒn kinh tÕ míi cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc. Tõ 1990- 2003
s¶n lîng lóa lu«n t¨ng tuy kh«ng ®Òu qua c¸c n¨m, cã n¨m t¨ng 2338.8 ngh×n
tÊn(2002) cã n¨m t¨ng 71.4 ngh×n tÊn (2003) vµ ®Æc biÖt n¨m 2001 ®· bÞ gi¶m
sót 421.1 ngh×n tÊn so víi n¨m 2000. Tuy nhiªn n¨m 2002 l¹i t¨ng víi lîng cao
nªn s¶n lîng 2002 so víi 2000 vÉn t¨ng 1917.7 ngh×n tÊn.
N¨m
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
S¶n lîng(1000tÊn)
19,225.1
19,621.9
21,590.4
22,836.5
23,528.2
24,963.7
26,396.7
27,523.9
+/-
Chªnh lÖch
396.8
1968.5
1246.1
691.7
1435.5
1433.0
1127.2
%
2.06
10.03
5.77
3.03
6.10
5.74
4.27
9
§Ò ¸n m«n häc
1998
29,145.5
1999
31,393.8
2000
32,529.5
2001
32,108.4
2002
34,447.2
2003
34,518.6
Nguån: Niªn gi¸n thèng kª- 2003
NguyÔn ThÞ H©n
1621.6
2248.3
1135.7
- 421.1
2338.8
71.4
5.89
7.71
3.62
- 1.30
7.30
0.21
Nguyªn nh©n chÝnh cña viÖc t¨ng liªn tôc nh trªn lµ:
- Do sù nç lùc cña hµng chôc triÖu n«ng d©n trong ®iÒu kiÖn ®æi míi, ngêi
lao ®éng lµm chñ ruéng ®Êt tõ ®ã lµm chñ tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt tiªu thô, ®îc ®¶m b¶o tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. §Æc biÖt trong c¬ chÕ
thÞ trêng hiÖn nay, khi xuÊt khÈu g¹o ngµy cµng t¨ng, g¹o ngµy cµng ®îc gi¸ sÏ
khuyÕn khÝch trùc tiÕp nh÷ng ngêi n«ng d©n tÝch cùc s¶n xuÊt nh»m t¨ng thu
nhËp c¶i thiÖn ®êi sèng.
- Do nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc c«ng nghÖ trong sinh häc, thuû lîi, ph©n
bãn …®Æc biÖt trong lÜnh vùc sinh häc ch¼ng h¹n nh ¸p dông c¸c gièng lóa míi
vµo s¶n xuÊt, lµm chuyÓn dÞch m¹nh mÏ c¬ cÊu mïa vô, ®Èy m¹nh th©m canh,
t¨ng nhanh s¶n lîng. Cïng víi hµng chôc triÖu ngêi n«ng d©n trªn ®ång ruéng
cßn ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng gãp kh«ng nhá cu¶ c¸c nhµ khoa häc ®· trùc tiÕp lµm
nªn thµnh qu¶ cña mÆt trËn n«ng nghiÖp nh÷ng n¨m qua.
1.2. DiÖn tÝch
Tõ 1990-2003 diÖn tÝch gieo trång kh«ng ngõng t¨ng, nhng ®îc chia lµm
hai giai ®o¹n râ rÖt. Tõ 1990-2000 diÖn tÝch t¨ng vµ æn ®Þnh qua c¸c n¨m, n¨m
1991 diÖn tÝch t¨ng 260 ngh×n ha- t¬ng øng t¨ng 4.3% so víi n¨m 1990, n¨m
1998 t¨ng 263 ngh×n ha –3.7% so víi n¨m 1997. §©y lµ hai n¨m diÖn tÝch gieo
trång t¨ng víi tèc ®é cao. Nguyªn nh©n lµ do nhµ níc thùc hiÖn ®æi míi qu¶n lý
trong n«ng nghiÖp tõ ®ã khuyÕn khÝch ®îc s¶n xuÊt víi quy m« lín vµ sè vô
trong n¨m còng t¨ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu g¹o hµng ho¸. Tõ n¨m 2001 –2003
diÖn tÝch cã sù biÕn ®éng kh«ng æn ®Þnh , n¨m 2001 diÖn tÝch gi¶m 173.6 ngh×n
ha, ®Õn n¨m 2002 diÖn tÝch cã t¨ng 11,6 ngh×n ha so víi n¨m 2001 nhng vÉn
thÊp h¬n n¨m 2000 lµ 162 ngh×n ha. §Õn n¨m 2003 diÖn tÝch l¹i gi¶m so víi
n¨m 2002 lµ 55 ngh×n ha. Nguyªn nh©n do tr×nh ®é ®« thÞ hãa ngµy cµng t¨ng
c¸c khu c«ng nghiÖp, d©n c chñ yÕu ®uîc x©y dùng ë vïng ®ång b»ng dÉn ®Õn
diÖn tÝch trång lóa ngµy cµng bÞ thu hÑp . Do ®ã nh÷ng n¨m s¾p tíi cÇn t¨ng cêng th©m canh thùc hiÖn t¨ng s¶n lîng dùa vµo t¨ng n¨ng suÊt c©y trång chÝnh
lµ chñ yÕu.
1.3.VÒ n¨ng suÊt
10
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
Xu híng t¨ng cña n¨ng suÊt æn dÞnh h¬n so víi xu híng t¨ng cña diÖn
tÝch. Tõ n¨m 1991-2003 n¨ng suÊt lu«n t¨ng trong ®ã n¨m 1992 møc t¨ng kh¸
cao 2.2 t¹ / ha – 7.07%, n¨m 2002 møc t¨ng 3 t¹/ha – 7% so víi n¨m tríc. Cã
®îc møc t¨ng liªn tôc nh trªn lµ do n«ng nghiÖp níc ta ®· cã ®îc nh÷ng ®Çu t vÒ
vèn, khoa häc, kü thuËt cho s¶n xuÊt nhng møc s¶n lîng nµy cßn thÊp so víi
tiÒm n¨ng vµ so víi nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Do ®ã Viªt Nam cÇn chó ý ®Çu t vµo
s¶n xuÊt h¬n.
Theo t¹p chÝ con sè vµ sù kiÖn –7-2004. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2004
diÖn tÝch lóa ®«ng xu©n c¶ níc íc tÝnh ®¹t 2978,4 ngh×n ha , gi¶m 44,2 ngh×n ha
vµ b»ng 98,5 % vô ®«ng xu©n n¨m 2003. C¸c ®Þa ph¬ng phÝa B¾c ®¹t 1146
ngh×n ha b»ng 98,6%. Do ®Çu vô n¨m nay ë phÝa B¾c cã rÐt ®Ëm kÐo dµi vµ h¹n
h¸n trªn diÖn réng lµm ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é gieo cÊy. C¸c tØnh phÝa Nam ®¹t
1814,4 ngh×n ha, b»ng 98,5 % do mét phÇn diÖn tÝch lóa n¨ng suÊt thÊp ®îc
chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n. Thêi tiÕt cuèi vô diÔn biÕn thuËn lîi h¬n t¹o
®iÒu kiÖn cho trµ lóa chÝnh vô ph¸t triÓn tèt vµ n¨ng suÊt kh¸. §Õn trung tuÇn
th¸ng 6 c¸c ®Þa ph¬ng phÝa b¾c thu ho¹ch 856 ngh×n ha chiÕm 74 % diÖn tÝch
gieo trång, n¨ng suÊt íc ®¹t 57,8 t¹/ha, t¨ng 1,1 t¹/ha so víi vô ®«ng xu©n n¨m
2003, trong ®ã vïng ®ång b»ng s«ng Hång ®¹t 62,2 t¹/ha t¨ng 0,8 t¹/ha ,vïng
trung bé ®· thu ho¹ch xong víi 56,6 t¹/ha t¨ng 2,2 t¹/ha, miÒn nói phÝa b¾c 49,4
t¹/ha, t¨ng 0,3 t¹/ha. S¶n lîng lóa phia b¾c íc tÝnh ®¹t 6,73 triÖu tÊn, t¨ng 3,4
v¹n tÊn so víi vô ®«ng xu©n tríc. C¸c ®Þa phong phÝa nam ®· thu ho¹ch xong
víi n¨ng suÊt ®¹t 56,6 t¹/ha, t¨ng 1,6 t¹/ha ,s¶n lîng íc tÝnh ®¹t 10,3 triªu
t©n«ng d©n t¨ng 14 v¹n tÊn. Trong ®ã vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long ®¹t 8,6
triÖu tÊn t¨ng 11,9 v¹n tÊn. TÝnh chung n¨ng suÊt lóa ®«ng xu©n n¨m nay c¶ níc
®¹t 57,1 t¹/ha t¨ng 1,4 t¹/ha so víi vô ®«ng xu©n n¨m 2003 vµ s¶n lîng ®¹t 17
triÖu tÊn t¨ng 17,4 v¹n tÊn. Cã thÓ nãi triÓn väng n¨ng suÊt vµ s¶n lîng sÏ ®¹t ë
møc cao
2 . Thùc tr¹ng vÒ chÕ biÕn lóa g¹o
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c«ng nghÖ sau thu ho¹ch cña níc ta ®· cã nh÷ng tiÕn
bé ®¸ng kÓ.
-Tæn thÊt sau thu ho¹ch gi¶m xuèng: tæn thÊt sau thu ho¹ch ( cßn gäi lµ “
mÊt mïa trong nhµ”) lµ tæn thÊt x¶y ra ë tÊt c¶ c¸c kh©u cña hÖ thèng sau thu
ho¹ch tõ khi thu ho¹ch, s¬ chÕ , b¶o qu¶n, chÕ biÕn ®a n«ng s¶n ra thÞ trêng cho
®Õn khi tiªu dïng.
Theo sè liÖu thèng kª vµ sè liÖu ®iÒu tra nh÷ng n¨m tríc ®©y (1990-1991)
cña viÖn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch vµ tæng côc thèng kª th× tæn thÊt sau thu
ho¹ch lóa ë ViÖt Nam tõ 13%-16% trªn tæng s¶n lîng lóa thu ho¹ch , t¬ng ®¬ng
1-2% GDP hµng n¨m. Møc tæn thÊt ®îc chi tiÕt cho c¸c kh©u sau:
11
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
+Kh©u thu ho¹ch: 1.3-1.7%
+Kh©u vËn chuyÓn:1.2-1.5%
+Kh©u ®Ëp, tuèt lóa: 1.4-1.8%
+Kh©u ph¬i sÊy, lµm s¹ch:1.9-2.1%
+Kh©u b¶o qu¶n :3.2-3.9%
+Kh©u xay x¸t:4-5%
Theo ®iÒu tra cña viÖn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, trong gÇn 10 n¨m (19922002), nhê ¸p dông c«ng nghÖ sau thu ho¹ch cña lóa gi¶m xuèng 10-12%. Nh
vËy trung b×nh ®· gi¶m ®îc 3- 4% t¬ng ®¬ng 1 triÖu tÊn lóa. C¸c nhµ kinh tÕ ®·
tÝnh to¸n r»ng cø 1% tæn thÊt t¬ng ®¬ng 7 triÖu USD hay 100 tû ®ång .
ViÖc gi¶m tû lÖ tæn thÊt xuèng cßn 3- 4% t¬ng øng viÖc t¨ng thªm 1-28
triÖu USD hay 300- 400 tû VND cho ®Êt níc.
Gi¸ trÞ s¶n lîng cña lóa g¹o t¨ng lrªn: Nhê ¸p dông c«ng nghÖ sau thu
ho¹ch ®Æc biÖt c«ng nghÖ b¶o qu¶n, chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu thay ®æi theo híng
tû träng g¹o cã chÊt lîng cao t¨ng lªn , tû träng g¹o cã chÊt lîng thÊp gi¶m
xuèng. N¨m 1990 tû lÖ g¹o 40% tÊm chiÕm 55% tæng khèi lîng g¹o xuÊt khÈu,
g¹o phÈm chÊt cao 5% tÊm chØ chiÕm 3.3%. N¨m 1998 g¹o phÈm chÊt cao t¨ng
lªn 27% tõ 1999 g¹o phÈm chÊt cao xuÊt khÈu chiÕm 35- 40%. C«ng nghÖ chÕ
biÕn g¹o tiªn tiÕn ®Æc biÖt c«ng nghÖ t¸ch h¹t vµ ®¸nh bãng g¹o ®· gãp phÇn
quan träng ®a ViÖt Nam lªn hµng thø hai trong sè c¸c níc xuÊt khÈu g¹o.
HÖ thèng m¸y xay x¸t lóa g¹o ë ViÖt Nam
1.Khèi c¬ së quèc doanh
MiÒn B¾c
MiÒn Nam
Sè m¸y
950
278
348
Tæng c«ng suÊt (tÊn/ha)
3600
2756
5844
2.Khèi c¬ së tù nhiªn
3890
17400
3.C¸c c¬ së kh¸c
160
10000
Tæng sè
5000
26000
Nguån : Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n –2001
HiÖn nay c¸c c¬ së xay x¸t ®· ®ñ søc xay x¸t hÕt sè thãc cho tiªu dïng vµ
xuÊt khÈu, trung b×nh mçi n¨m kho¶ng 13.5 triÖu tÊn tronmg ®ã §ång b»ng
s«ng Hång lµ 4 triÖu tÊn, s«ng Cöu Long lµ 9 triÖu tÊn. C¸c c¬ së xay x¸t quèc
doanh thùc hiÖn mét quy tr×nh xay x¸t khÐp kÝn tõ khö trÊu, x¸t tr¾ng ®¸nh
bãng, t¹o mµu, ph©n lo¹i, ®ãng bao. C¸c c¬ së t nh©n chØ tiÕn hµnh 1 hay 2 c«ng
®o¹n cña qu¸ tr×nh xay x¸t g¹o nhng chiÕm 75% lîng g¹o xay x¸t cña c¶ níc.
12
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
N¨m 1989 ViÖt Nam ®· cã møc t¨ng trëng ®Çy Ên tîng vÒ lîng g¹o xuÊt
khÈu . N¨m ®ã chóng ta xuÊt khÈu ®îc h¬n 1.4 triÖu tÊn g¹o, thu vÒ 290 triÖu
USD víi gi¸ b×nh qu©n 204 USD/tÊn trë thµnh níc xuÊt khÈu g¹o thø 3 thÕ giíi
sau Th¸i Lan vµ Mü. Nh÷ng n¨m tiÕp theo lîng g¹o xuÊt khÈu cã xu híng t¨ng
ë møc æn ®Þnh vµ trë thµnh 1 trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu thu vÒ lîng ngo¹i tÖ
lín cho ®Êt níc .
10 nhµ xuÊt khÈu g¹o n¨m 2003
STT
Tªn níc
S¶n lîng (tÊn)
1
Th¸i Lan
7,500,000
2
Ên §é
4,000,000
3
ViÖt Nam
3,500,000
4
Mü
2,950,000
5
Trung Quèc
2,250,000
6
Burma
1,500,000
7
Pakistan
800,000
8
Urugoay
650,000
9
«tr©ylia
500,000
10 Ai CËp
500,000
Nguån : B¸o c¸o thùc tr¹ng vµ tæng quan thÞ trêng g¹o thÕ giíi ®îc bé
n«ng nghiÖp Mü c«ng bè.
TÝnh chung trong 15 n¨m, nø¬c ta tham gia thÞ trêng g¹o xuÊt khÈu,
chóng ta ®· cung cÊp h¬n 40 triÖu tÊn, b×nh qu©n 2.7 triÖu tÊn/ n¨m, thu vÒ cho
®Êt níc h¬n 9 tû USD ®a ViÖt Nam trë thµnh níc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai
trªn thÕ giíi sau Th¸i Lan.
1.Sè lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu
Do s¶n xuÊt t¨ng nhanh vµ æn ®Þnh, møc l¬ng thùc b×nh qu©n nãi chung
vµ lóa g¹o nãi riªng liªn tiÕp ®îc c¶i thiÖn, ViÖt Nam kh«ng nh÷ng tù tóc ®îc l¬ng thùc trong níc, mµ cßn d thõa l¬ng thùc ®Ó xuÊt khÈu. N¨m 1989 ®· ®¸nh
dÊu mét bíc ngoÆt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ ngo¹i th¬ng níc ta. ViÖt Nam xuÊt
hiÖn trªn thÞ trêng thÕ giíi víi vÞ trÝ lµ mét níc xuÊt khÈu thø 3. Trªn thùc tÕ, sè
lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y cµng gia t¨ng
h¬n.
13
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
B¶ng: Sè lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
N¨m
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Sè lîng (ngh×n tÊn)
Gi¸ trÞ(triÖu USD)
Sè lîng
% thay ®æi so
Gi¸ trÞ
% thay ®æi so
víi n¨m tríc
víi n¨m tríc
1450
290
1624
12.00
374
28.96
1033
-36.39
234
-37.43
1946
88.38
418
78.63
1722
-11.51
362
-13.40
1983
15.16
424
17.13
1988
0.25
530
25.00
3003
51.06
855
61.32
3575
19.05
870
1.75
3730
4.33
1024
17.70
4508
20.86
1025
0.09
3476
-22.89
672
-34.44
3729
7.28
619
-7.89
3240
13.11
726
17.28
3890
20.06
734
1.10
Nguån: Tæng hîp tõ niªn gi¸m thèng kª
Xu híng s¶n lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng nhng ®îc chia lµm 3 giai
®o¹n kh¸ râ.
Tõ n¨m 1989-1992 giai ®o¹n nµy lîng xuÊt khÈu kh«ng ®Òu ®Õn n¨m
1991 gi¶m ë møc thÊp 1033 ngh×n tÊn kÐo theo kim ng¹ch còng ë møc thÊp
gi¶m h¬n n¨m tríc(1990) lµ 37.43%. Khi ®ã Pakistan ®· giµnh mÊt vÞ trÝ thø 2
cña níc ta. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1992 níc ta nhanh chãng giµnh l¹i vÞ trÝ thø hai
cña m×nh víi sè lîng 1946 t¨ng gÇn 90%, kim ng¹ch t¨ng gÇn 80%.
Tõ 1993-1999 lîng xuÊt khÈu t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Tuy n¨m 1993 lîng
xuÊt khÈu gi¶m so víi 1992-11.51%, kim ng¹ch gi¶m -13.4% nhng ®Õn 1994 lîng xuÊt khÈu ®· t¨ng 1983 ngh×n tÊn lín h¬n1992, kim ng¹ch còng t¨ng lªn
424 triÖu USD (n¨m 1992 –418 triÖu USD).
§Æc biÖt n¨m 1999 lîng xuÊt khÈu t¨ng cao nhÊt 4508 ngh×n tÊn, kim
ng¹ch xuÊt khÈu ®· ®¹t 1025 triÖu USD cao nhÊt tõ tríc tíi nay.
Tuy nhiªn so víi c¸c níc xuÊt khÈu g¹o trªn thÕ giíi th× lîng g¹o xuÊt
khÈu cña níc ta ®îc coi lµ kh¸ æn ®Þnh. Theo ®¸nh gi¸ cña FAO khu vùc Ch©u ¸
- Th¸i B×nh D¬ng, ë Ch©u ¸ ngoµi cêng quèc xuÊt khÈu g¹o µ Th¸i Lan, cßn cã 3
níc kh¸c cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi ViÖt Nam trong xuÊt khÈu g¹o lµ Ên §é,
Pakistan, Trung Quèc. Song thêi gian qua s¶n lîng g¹o xuÊt khÈu cña c¶ 3 níc
14
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
®Òu kh«ng æn ®Þnh: Ên §é cã n¨m xuÊt khÈu 5 triÖu tÊn (n¨m 1995) v¬n lªn vÞ
trÝ thø 2 sau Th¸i Lan, nhng c¸c n¨m kh¸c l¹i ®¹t rÊt thÊp phæ biÕn díi 1 triÖu
tÊn g¹o:n¨m 1993 lµ 767 ngh×n tÊn; n¨m 1994 lµ 890 ngh×n tÊn ; n¨m 1997 díi 2
triÖu tÊn. Pakistan cao nhÊt 1.8 triÖu tÊn (1995), c¸c n¨m kh¸c díi 1 triÖu tÊn.
Trung Quèc n¨m cao nhÊt lµ n¨m 1994 xuÊt 1.6 triÖu tÊn, n¨m 1998 s¶n lîng l¬ng thùc ®¹t møc kØ lôc 490 triÖu tÊn nhng xuÊt khÈu vÉn chØ ®¹t 1 triÖu tÊn.
Kh¸c víi c¸c níc trong khu vùc 17 n¨m qua thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi
toµn diÖn vµ s©u s¾c trong n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, theo tinh thÇn cña
nghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh cña §¶ng vµ
Nhµ níc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ s¶n xuÊt lóa g¹o nãi riªng ë níc ta
ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ t¨ng trëng nhanh.
2.ChÊt lîng vÇ chñng lo¹i g¹o
ChÊt lîng g¹o trªn thÕ giíi ®îc ph©n thµnh 5 lo¹i dùa trªn 9 chØ tiªu: TØ lÖ
tÊm, kÝch thíc h¹t, mµu g¹o, ®é Èm, møc ®é ®¸nh bãng, tû lÖ Amilaza, tû lÖ
Protªin, nhiÖt ho¸, mïi th¬m. Cßn g¹o cña chóng ta chñ yÕu chØ quan t©m ®Õn 3
chØ tiªu ®Çu.
Cïng víi sù t¨ng lªn vÒ sè lîng chñng lo¹i, chÊt lîng g¹o cña ViÖt Nam
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Trong nh÷ng n¨m ®Çu xuÊt
khÈu g¹o, tû lÖ g¹o chÊt lîng thÊp vµ trung b×nh chiÕm tíi 80-90%, ®Õn n¨m
1998 chØ cßn 47% vµ cuèi n¨m 2003 tû lÖ nµy lµ 40%. Tû lÖ g¹o chÊt lîng
cao( 5-10%) ®· t¨ng tõ 1% n¨m 1989 lªn 55% n¨m 2003 tû lÖ g¹o chÊt lîng
thÊp chØ cßn 21%.
B¶ng : ChÊt lîng g¹o xuÊt khÈu qua c¸c n¨m
N¨m
CÊp lo¹i g¹o(% tÊm )
5
10
15
20
25
>25
1989
0.35
2.22
5.02
92.41
1990
3.98
10.21
5.69
3.42
20.47
56.23
1991
7.51
27.58
4.98
5.58
25.85
28.50
1992
18.96
21.48
11.03
4.25
13.82
30.96
1993
25.62
25.62
13.24
8.23
19.08
16.21
1994
44.51
25.00
4.03
9.03
7.31
10.12
1995
30.50
24.58
12.02
10.73
18.11
4.06
1996
30.59
17.66
5.45
6.23
21.70
18.37
1997
27.63
16.20
7.11
1.27
35.98
12.08
1998
26.92
26.15
13.97
0.41
30.82
1.73
1999
18.30
15.80
22.30
1.40
35.10
7.10
Nguån: Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, vô kÕ ho¹ch vµ quy ho¹ch.
15
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
3.ThÞ trêng vµ gi¸ c¶ xuÊt khÈu
3.1.ThÞ trêng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
B¶ng: ThÞ trêng xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam n¨m 2002-2003
Khu vùc
N¨m 2002
N¨m 2003
Khèi lîng
%
Khèi lîng
%
(tÊn)
(tÊn)
Ch©u ¸
2295.100
59
1.55.200
48
Ch©u Phi
778.000
20
324.000
10
Trung §«ng
350.000
9
939.600
29
Ch©u Mü
311.000
8
226.800
7
Ch©u ¢u
155.600
4
194.400
6
Nguån : Thêi b¸o kinh tÕ- Niªn gi¸m thèng kª
Trong c¶ thêi kú 1991-2003 g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng
thÕ giíi lu«n chiÕm tû träng lín tõ 7-18%, do t¨ng s¶n lîng xuÊt khÈu kû lôc 4.5
triÖu tÊn, ViÖt Nam chiÕm thÞ phÇn thÞ trêng g¹o thÕ giíi 18.2% vµ ®¹t kim
ng¹ch xuÊt khÈu 1.025 triÖu USD. H¬n n÷a g¹o ViÖt Nam gi¸ rÎ phï hîp víi
nhu cÇu c¸c thÞ trêng nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn. ThÞ trêng g¹o nhËp khÈu ViÖt
Nam tõ níc n¨m 1991 më réng ra 80 níc vµ cã mÆt ë c¶ 5 ch©u lôc.
B¶ng tû träng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
N¨m
1990
1995
1999
Tû träng
7.7
9.0
18.2
So víi TG
(%)
Nguån : Theo sè liÖu tæng côc Thèng kª 2002
2000
14.8
2001
15.4
2002
13.6
16
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
N¨m 2003 thÞ trêngg¹o khu vùc Ch©u ¸ 59%, Ch©u Phi 20%, Trung
§«ng 9%(n¨m 2002 c¸c sè liÖu t¬ng øng 485, 10%,29%) . §©y lµ 3 thÞ trêngtiªu thô víi lîng lín trong ®ã thÞ trêng Ch©u ¸ kh¸ æn ®Þnh, thÞ trêng Ch©u
Phi vµ Trung §«ng møc dao ®éng kh¸ lín,thÞ trêng Ch©u Mü vµ Ch©u ¢u nhá
h¬n nhng æn ®Þnh h¬n. ThÞ trêng Ch©u Phi tiªu thô chñyªó g¹o chÊt lîng thÊp
25% tÊm, trong khi Trung §«ng l¹i nhËp khÈu g¹o víi chÊt lîng trung b×nh 1012% tÊm, Ch©u Mü vµ Ch©u ¢u nhËp khÈu g¹o chÊt lîng g¹o chÊt lîng cao 5%
tÊm. Thùc tÕ cho thÊy, mét mÆt xu híng v¹n ®éng thay ®æi c¬ cÊu chÊt lîng g¹o
xuÊt khÈu cña ViÖt Nam lµ tÝch cùc (t¨ng g¹o chÊt lîng kh¸vµ gi¶m lo¹i g¹o
chÊt lîng thÊp); mÆt kh¸c, sù thay ®æi c¬ cÊu thÞ trêng xuÊt khÈu l¹i cã nguy c¬
mÊt dÇn thÞ trêng Ch©u Phi vèn lµ thÞ trêng dÔ tÝnh, quen tiªu thô g¹o phÈm chÊt
thÊp vèn phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam.
3.1 Gi¸ xuÊt khÈu g¹o
ViÖt nam ®· cã sù trëng thµnh râ rÖt trong viÖc n©ng cao chÊt lîng g¹o
còng nh tr×nh ®é nghiÖp vô th¬ng m¹i quèc tÕ, trong viÖc ®µm ph¸n kÝ kÕt hîp
®ång xuÊt khÈu . Do vËy gi¸ xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam qua c¸c n¨m cã xu híng nhÝch dÇn gÇn l¹i víi gi¸ c¶ quèc tÕ. Kho¶ng chªnh lÖch gi÷a gi¸ xuÊt khÈu
g¹o cña Th¸i Lan víi gi¸ g¹o cïng lo¹i cña ViÖt Nam bngµy cµng ®îc thu nhá
h¬n.
B¶ng: Gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam
N¨m
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Gi¸ BQ
214 267 285 243 275 227 192 165 224 188
(USD/tÊn)
Nguån : Tæng hîp tõ niªn gi¸m thèng kª vµ thêi b¸o kinh tÕ
Gi¸ g¹o b×nh qu©n cña ViÖt Nam ë c¸c thêi kú cña giai ®o¹n 1989-2003
nh sau: Thêi kú 1989-1993 lµ 208 USD/tÊn, tõ 1994-1998 lµ 256 USD/ tÊn, tõ
1999-2003 lµ 199 USD/ tÊn. Gi¸ b×nh qu©n c¶ thêi kú tõ 1989-2003 lµ 221
USD/tÊn. Tèc ®é t¨ng trëng gi¸ b×nh qu©n 1994-1998 so víi 5 n¨m tríc lµ 1.23
lÇn vµ thêi kú 1999-2003 so víi 5 n¨m tríc lµ 0.77 lÇn.
Gi¸ g¹o cña chóng ta nh÷ng n¨m ®Çu xuÊt khÈu thêng thÊp h¬n gi¸ g¹o
cña Th¸i Lan 40-50 USD/tÊn nh÷ng n¨m 1989-1994, xuèng cßn 20-24 USD/tÊn
nh÷ng n¨m 1995-2000, ®«i khi gi¸ g¹o cña nícta cßn cao h¬n gi¸ g¹o cña Th¸i
Lan.
Tæng céng trong 15 n¨m xuÊt khÈu g¹o níc ta ®· thu vÒ trªn 8 tû USD,
®¹t møc b×nh qu©n 572 triÖu USD/n¨m, mét con sè ®¸ng tù hµo mµ tríc ®ã míi
17
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
chØ lµ m¬ í. XÐt vÒ gi¸ trÞ ngo¹i tÖ m¹nh thu ®îc, xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai
sau dÇu th«, song xÐt vÒ tÝnh chÊt s¶n phÈm th× xuÊt khÈu g¹o cè nhiÒu ®iÓm tréi
h¬n h¼n dÇu th«. Thø nhÊt, g¹o xuÊt khÈu lµ phÇn d cña níc ta sau khi ®· tho¶
m·n mäi tiªu dïng trong níc, kh¸c víi dÇu th« xuÊt khÈu toµn bé. Thø hai, g¹o
xuÊt khÈu lµ s¶n phÈm 100% cña ViÖt Nam , kh¸c víi dÇu th« lµ s¶n phÈm cña
liªn doanh.Thø ba dÇu l¶an phÈm khai th¸c tõ tµi nguyªn thiªn nhiªn, cµng xuÊt
khÈu tµi nguyªn cµng c¹n kiÖt, trong khi ®ã g¹o lµ s¶n phÈm trång trät, sè lîng
vµ chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu chØ phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ tr×nh®é th©m
canh, xuÊt khÈu g¹o t¨ng, ®Çu ra cña lóa g¹o më réng t¹o ®éng lùc míi ®Ó ph¸t
triÓn s¶n xuÊt theo huíng th©m canh cao (do kÝch thÝch gi¸ lóa t¨ng, n«ng d©n
t¨ng thu nhËp, t¨ng møc ®Çu t th©m canh, t¨ng v¨ng suÊt vµ chÊt lîng g¹o). Thø
t, hØÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi – quèc phßng – an ninh vµ m«i trêng cña s¶n
xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cao h¬n nhiÒu so víi bÊt kú mét hµng xuÊt khÈu nµo cña
nuíc ta. HiÖu qu¶ ®ã kh«ng chØ tríc m¾t mµ cßn l©u dµi v× nhu cÇu lóa g¹o cho
an ninh l¬ng thùc thÕ giíi ®ang cã xu híng t¨ng, h¹t g¹o ViÖt Nam cßn cã thÓ vît xa ®Õn nhiÒu níc so víi hiÖn nay. Thø n¨m, gi¸ g¹o trªn thÞ trêng thÕ gi¸i æn
®Þnh h¬n so víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu kh¸c do quan hÖ cung cÇu Ýt biÕn ®éng
h¬n.
XÐt trªn 5 gãc ®é ®ã, râ rµng xuÊt khÈu g¹o lµ lîi thÕ cña níc ta vµ lîi thÕ
nµy nÕu biÕt khai th¸c hîp lý sÏ tån t¹i l©u da× vµ lµ mét híg lµm giµu cho ®Êt níc Ýt cã s¶n phÈm nµo s¸nh kÞp.
II. §¸nh gi¸ chung vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o thêi gian qua
1.VÒ s¶n xuÊt – chÕ biÕn g¹o
1.1. VÒ s¶n xuÊt
Trong nhng n¨m võa qua s¶n xuÊt lóa g¹o ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng
thµnh tùu to lín nhng bªn c¹nh ®ã cßn rÊt nhiÒt bÊt cËp tån t¹i:
- S¶n xuÊt cha thùc sù trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ lín,cha cã quy
ho¹ch tæng thÓ vµ kÕ ho¹ch cô thÓ vÒ s¶n xuÊt lóa g¹o xuÊt khÈu (vïng nµo, ®Þa
ph¬ng, nµo bao nhiªu, c¬ cÊu gièng, ®Çu t th©m canh). Mét sèvïng vµ ®Þa ph¬ng
®· h×nh thµnh vïng quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch nhng vÉn nÆng tÝnh tù ph¸t, côc békÓ
c¶ vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long vµ §ång b»ng s«ng Hång.
18
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
- Trong vµi n¨m võa qua diÖn tÝch gieo trång cã xu híng gi¶m ®i, n¨ng
xuÊt , s¶n lîngt¨ng nhng cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vèn cã.
- S¶n xuÊt lóa g¹o ®Æc s¶n cha ®íc chó träng mét c¸ch tho¶ ®¸ng. Nguyªn
nh©n:
- MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng kh¾c phôc nhng t×nh tr¹ng kh«ng æn ®Þnh
cña thêi tiÕt còng ®· cã ¶nh hëng lín tíi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Æc biÖt cho s¶n
xuÊt lóa g¹o.
- HiÖn nay víi tr×nh ®é ®o thÞ ho¸ cao ®· lµm gi¶m mét lîng lín diÖn tÝch
gieo trång lóa g¹o.
- Do sù dÞch chuyÓn c¬ cÊu gieo trång nªn nh÷ng diÖn tÝch trång lóa kÐm
hiÖu qu¶ ®îc chuyÓn sang gieo trång c¸c lo¹i c©y trång hiÖu qu¶ h¬n hoÆc nu«i
trång thuû s¶n.
- Tr×nh ®é th©m canh cña níc ta cßn thÊp, n¨ng suÊt lao ®éng cha cao;
c«ng nghÖ s¶n xuÊt gièng l¹c hËu do ®ã gièng lóa chÊt lîng kÐm, n¨ng xuÊt thÊp
cßn phæ biÕn; tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ thÊp chñ yÕu lµ lao ®éng thñ c«ng (®Æc biÖt
vïng §ång b»ng s«ng Hång).
- Víi sù ¶nh hëng cña mét thêi gian dµi chiÕn tranh, råi sang thêi kú kÕ
ho¹ch ho¸ tËp trung níc ta kh«ng chó träng tíi viÖc gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn c¸c
gièng lóa ®¾c s¶n nªn hiÖn nay lóa ¸c s¶n cña níc ta chÊt lîng kh«ng cao, n¨ng
xuÊt thÊp do ®ã kh«ng ®îc chó träng trong tr«ng lóa xuÊt khÈu.
1.2. C«ng nghÖ sau thu ho¹ch
- C¬ së vËt chÊt phôc vô chÕ biÕn, b¶o qu¶n xuÊt khÈu cßn yÕu kÐm l¹i
ph©n bè kh«ng ®Òu. HÖ thèng nhµ m¸y xay x¸t, ®¸nh bãng g¹o xuÊt khÈu hiÖn
nay tuy cã ®íc trang bÞ thªm m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i h¬n nhng sè lîng cßn Ýt,
chñ yÕu ®îc bè chÝ ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, CÇn Th¬, Mü Tho. Trpng khi ®ã,
nh÷ng vïng vµ ®Þa ph¬ng cã nhiÒu lóa hµng ho¸ phôc vô xuÊt khÈu nh An
Gianh, §ång Th¸p, Sãc Tr¨ng…l¹i kh«ng cã c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn vµ ®¸nh
bãng g¹o xuÊt khÈu hiÖn ®¹i. §Çu mèi xuÊt khÈu g¹o tËp chung qu¸ lín ë thµnh
phè Hå ChÝ Minh, trong khi ®ã nguån g¹o lµ ë §ång b»ng s«ng Cöu Long, lµm
t¨ng chÝ phÝ vËn chuyÓn vµ chÝ phÝ trung gian kh¸c. Vïng §ång b»ng s«ng Hång
vµ Duyªn H¶i Nam Trung Bé tuy cã thõa lóa g¹o nhng thu gom, chÕ biÕn rÊt
khã kh¨n nªn xuÊt khÈu kh«ng ®¸ng kÓ.
- Tû lÖ tæn thÊt sau thu ho¹ch kh¸ cao 10 – 12%, trong khi ë c¸c níc tiªn
tiÕn nh NhËt B¶n tû lÖ nµy lµ 3.9 – 5.6%. NÕu lÊy møc tæn thÊt trung b×nh lµ
10% vµ s¶n lîng lóa n¨m 2001 lµ 32 triÖu tÊn th× møc tæn thÊt lµ 3.2 triÖu tÊn
lóa, kho¶ng 1,92 triÖu tÊn g¹o vµ t¬ng øng 460 triÖu USD. §Ó cã thªm 3.2 triÖu
tÊn lóa cÇn cã ®îc mét diÖn tÝch trång lóa lµ 640 ngh×n ha. §iÒu nµy lµ kh«ng
thÓ cã ®îc trong thùc tÕ.
19
§Ò ¸n m«n häc
NguyÔn ThÞ H©n
1.3. HiÖn nay s¶n xuÊt lóa g¹o kh¸ ph¸t triÓn, xuÊt khÈu thu vÒ mét lîng
ngo¹i tÖ lín nhng ®êi sèng cña ngêi n«ng d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n. §Æc biÖt ë
vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long, träng ®iÓm lóa sè mét cña c¶ níc, xuÊt khÈu
g¹o nhiÒu song còng lµ n¬i cã nhiÒu lò lôt mçi mïa níc ®Õn. Ë ®©y phÇn lín c¸c
hé gia ®×nh cha cã nhµ kiªn cè, c¸c th«n, x· cha cã ®êng « t«, c¬ së vËt chÊt kü
thuËt thÊp, møc sèng cßn qu¸ nghÌo. Do vËy nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt vÉn lµ
vÊn ®Ò næi cém. Do thu nhËp thÊp, do nhu cÇu vèn bøc b¸ch, n«ng d©n buéc
ph¶i b¸n thãc cho t th¬ng víi møc gi¸ bÊt lîi cho chÝnh hä. §iÒu ®ã ¶nh hëng
kh«ng nhá ®Õn s¶n xuÊt lóa g¹o.
2. VÒ xuÊt khÈu
XuÊt khÈu g¹o níc ta 14 n¨m qua dac ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ,
®ãng gãp mét lîng ngo¹i tÖ lín cho nÒn kinh tÕ trong níc, nhng bªn c¹nh ®ã
cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp cÇn gi¶i quyÕt.
2.1 VÒ thÞ trêng
Chóng ta vÉn cha thiÕt lËp ®îc hÖ thèng thÞ trêng thùc sù æn ®Þnh víi
m¹ng líi kh¸ch hµng thùc sù tin cËy. Cho ®Õn nay, ph¬ng thøc xuÊt khÈu qua
kh©u trung gian vÉn cßn chiÕm tû träng kh¸ lín, mÆc dï chóng ta cã nhiÒu cè
g¾ng ®Ó t¨ng cêng xuÊt khÈu trùc tiÕp. §Æc biÖt viÖc xuÊt khÈu qua kh©u trung
gian vµo Ch©u Phi vÉn cßn diÔn ra kh¸ phæ biÕn.
Nguyªn nh©n do viÖc nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu cha ®îc chó träng,
c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu cÇn l¾m b¾t kÞp thêi mäi th«ng tin cËp
nhËt, chÝnh x¸c nh»m b¶o ®¶m hiÖu qu¶ h¬n n÷a cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
NhiÒu n¨m qua, c¸c nguån vµ lo¹i tµi liÖu vÒ thÞ trêng g¹o thÕ giíi phôc vô ho¹t
®éng kinh doanh xuÊt khÈu còng nh phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý xuÊt khÈu vµ
c«ng t¸c nghiªn cøu, nh×n chung cßn qu¸ Ýt ái cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu thùc tÕ.
Trong khi ®ã, ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng th«ng tin s©u réng vÒ
thÞ trêng ®Ó theo dâi kÞp thêi vÒ hÖ thèng vµ diÔn biÕn cung- cÇu vµ gi¸ c¶.
2.2. Gi¸ c¶ xuÊt khÈu
HiÖn nay gi¸ xuÊt khÈu cña níc ta cßn thÊp h¬n gi¸ quèc tÕ còng nh gi¸
xuÊt khÈu ë c¸c níc kh¸c.
20
- Xem thêm -
.DOC 
34 
81 
67 
