LuËn v¨n tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
G¹o lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng thuéc nhãm hµng l¬ng thùc, ®îc s¶n
xuÊt vµ tiªu dïng chñ yÕu ë Ch©u ¸. Còng nh c¸c mÆt hµng l¬ng thùc kh¸c,
ChÝnh phñ c¸c níc lu«n cã chÝnh s¸ch vµ khuyÕn khÝch t¨ng cung trong níc
®Ó ®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc. Do vËy, khèi lîng g¹o trao ®æi chiÕm kho¶ng
6 – 7% so víi s¶n lîng s¶n xuÊt cña thÕ giíi. Trong th¬ng m¹i thÕ giíi, khèi
lîng vµ gi¸ trÞ bu«n b¸n mÆt hµng g¹o ë møc t¬ng ®¬ng víi lóa m× vµ chiÕm
tû träng nhá so víi tæng gi¸ trÞ th¬ng m¹i hµng hãa.
S¶n xuÊt lóa g¹o ë ViÖt Nam kÓ tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi,
s¶n lîng lóa g¹o ®· gia t¨ng nhanh chãng. Trong 10 n¨m (1991 – 2001),
b×nh qu©n diÖn tÝch t¨ng 1,73%/n¨m, n¨ng suÊt t¨ng 3,2%/n¨m vµ s¶n lîng
t¨ng 5%/n¨m. ViÖt Nam tõ mét níc thiÕu l¬ng thùc trë thµnh níc xuÊt khÈu
g¹o hµng ®Çu thÕ giíi, chiÕm kho¶ng 17% lîng g¹o xuÊt khÈu toµn cÇu. HiÖn
nay, theo møc kim ng¹ch xuÊt khÈu, g¹o ®îc xem lµ mét trong nh÷ng mÆt
hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu n¨m 2002 ®¹t
726 triÖu USD, t¨ng h¬n 3 lÇn so víi n¨m 1991 vµ chiÕm 4,4% tæng gi¸ trÞ
xuÊt khÈu (kÓ c¶ xuÊt khÈu dÇu th«).
Tuy nhiªn, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu lóa g¹o ë ViÖt Nam vÉn cha hoµn
toµn lµ mét lùa chän híng vÒ xuÊt khÈu. D cung g¹o kh«ng ph¶i b¾t nguån
tõ yªu cÇu t¨ng cêng xuÊt khÈu mµ chñ yÕu tõ chÝnh s¸ch an ninh l¬ng thùc.
Do vËy trong s¶n xuÊt lóa g¹o tõ tríc ®Õn nay, ViÖt Nam vÉn chñ yÕu chó
träng ®Õn n¨ng suÊt mµ Ýt quan t©m ®Õn c¸c gièng g¹o ngon cã gi¸ trÞ xuÊt
khÈu cao (nh÷ng gièng g¹o thêng cho n¨ng suÊt thÊp).
C¨n cø vµo t×nh h×nh vµ yªu cÇu thùc tiÔn, viÖc khai th¸c triÖt ®Ó h¬n
n÷a nh÷ng tiÒm n¨ng to lín cña ®Êt níc trong s¶n xuÊt còng nh t×m kiÕm
c¸ch thøc tiÕp cËn thÞ trêng, gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ phÇn mÆt hµng g¹o cã
hiÖu qña tèi u lu«n lµ vÊn ®Ò ®ßi hái sù nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt.
ChÝnh v× vËy, em ®· chän ®Ò tµi “Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ biÖn ph¸p ®Èy
m¹nh xuÊt khÈu g¹o ra thÞ trêng thÕ giíi” ®Ó b¶o vÖ luËn v¨n ngµy ra trêng.
KÕt cÊu luËn v¨n: ngoµi më ®Çu vµ kÕt luËn , chia thµnh 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: C¬ së khoa häc cña viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt
khÈu g¹o
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
trong thêi gian qua.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trong thêi gian
tíi.
Ch¬ng I
c¬ së khoa häc cña viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt
vµ xuÊt khÈu g¹o
I. VÞ trÝ cña lóa g¹o trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ ViÖt Nam
1. Lóa g¹o trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi
Theo ®µ ph¸t triÓn cña søc s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ,
nhu cÇu cña con ngêi ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng. Tuy nhiªn, nhu cÇu vÒ
¨n vµ mÆc vÉn lµ nhu cÇu cÇn thiÕt h¬n c¶, trong ®ã nhu cÇu vÒ ¨n uèng l¹i
®ãng vai trß sè mét trong ®êi sèng hµng ngµy. Bëi vËy, l¬ng thùc trë thµnh
yÕu tè ®îc chó träng hµng ®Çu. Thùc tÕ trong nhiÒu thËp kû qua, thÕ giíi
1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
lu«n quan t©m, lo l¾ng ®Õn vÊn ®Ò l¬ng thùc nh mét ®Ò tµi thêi sù cÊp b¸ch.
NhiÒu s¸ch b¸o, nhiÒu tæ chøc vµ c¸ nh©n, nhiÒu cuéc héi th¶o quèc gia vµ
quèc tÕ thêng xuyªn ®Ò cËp ®Õn ch¬ng tr×nh an ninh l¬ng thùc quèc gia vµ
toµn cÇu. L¬ng thùc lu«n lµ mèi quan t©m lín cña c¶ nh©n lo¹i, do nguy c¬
n¹n ®ãi nghiªm träng ®ang ®e däa nhiÒu d©n téc. Theo sè liÖu cña Liªn Hîp
Quèc, hiÖn nay trªn thÕ giíi cã kho¶ng trªn 800 triªu ngêi ë nh÷ng níc
nghÌo, nhÊt lµ ë Ch©u Phi thêng xuyªn bÞ thiÕu l¬ng thùc, trong ®ã kho¶ng
200 triÖu lµ trÎ em. Trung b×nh hµng n¨m trªn thÕ giíi cã kho¶ng 13 triÖu trÎ
em díi 5 tuæi do thiÕu dinh dìng tèi thiÓu v× n¹n ®ãi nghiªm träng. Do ®ã,
Héi nghÞ Dinh dìng Quèc tÕ ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng: gi¶i quyÕt kÞp thêi vÊn
®Ò l¬ng thùc lµ trung t©m cña mäi cè g¾ng hiÖn nay ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi. Theo thèng kª n«ng nghiÖp cña FAO, c¸c lo¹i c©y l¬ng thùc ®îc s¶n
xuÊt vµ tiªu thô trªn thÕ giíi bao gåm tríc hÕt lµ 5 lo¹i cô thÓ: lóa g¹o, lóa
m×, ng«, lóa m¹ch vµ kª… Trong ®ã lóa g¹o vµ lóa m× lµ 2 lo¹i ® îc s¶n xuÊt
vµ tiªu dïng nhiÒu nhÊt. Víi nhu cÇu trung b×nh hiÖn nay trªn thÕ giíi cã thÓ
duy tr× sù sèng cho kho¶ng 3.008 triÖu ngêi, chiÕm gÇn 53% d©n sè thÕ giíi.
Tuy s¶n lîng lóa g¹o thÊp h¬n lóa m× mét chót, nhng c¨n cø vµo tû lÖ h hao
trong kh©u thu ho¹ch, lu th«ng vµ chÕ biÕn, c¨n cø vµo gi¸ trÞ dinh dìng cña
mçi lo¹i, riªng lóa g¹o ®ang nu«I sèng h¬n mét nöa d©n sè trªn thÕ giíi. GÇn
nöa d©n sè cßn l¹i ®îc ®¶m b¶o b»ng lóa m× vµ c¸c lo¹i l¬ng thùc kh¸c.
§iÒu nµy chØ râ vÞ trÝ cña lóa g¹o trong c¬ cÊu l¬ng thùc thÕ giíi vµ
trong ®êi sèng kinh tÕ quèc tÕ.
2. VÞ trÝ cña lóa g¹o trong nÒn kinh tÕ níc ViÖt Nam
ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng níc cã nghÒ truyÒn thèng trång lóa níc
cæ xa nhÊt thÕ giíi. N«ng nghiÖp trång lóa võa ®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc
quèc gia, võa lµ c¬ së kinh tÕ sèng cßn cña ®Êt níc. D©n sè níc ta ®Õn nay
h¬n 80 triÖu ngêi, trong ®ã d©n sè ë n«ng th«n chiÕm gÇn 80% vµ lùc lîng
lao ®éng trong nghÒ trång lóa chiÕm 72% lùc lîng lao ®éng c¶ níc. §iÒu ®ã
cho thÊy lÜnh vùc n«ng nghiÖp trång lóa thu hót ®¹i bé phËn lùc lîng lao
®éng c¶ níc, ®ãng vai trß rÊt lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Bªn c¹nh ®ã, u thÕ lín cña nghÒ trång lóa cßn thÓ hiÖn râ ë diÖn tÝch
canh t¸c trong tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp còng nh tæng diÖn tÝch trång
c©y l¬ng thùc. Ngµnh trång trät chiÕm 4/5 diÖn tÝch ®Êt canh t¸c trong khi ®ã
lóa gi÷ vÞ trÝ ®éc t«n, gÇn 85% diÖn tÝch l¬ng thùc.
Nh vËy bªn c¹nh sù thu hót vÒ nguån lùc con ngêi th× sù thu hót
nguån lùc ®Êt ®ai còng l¹i kh¼ng ®Þnh râ vÞ trÝ cña lóa g¹o trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n.
XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã, §¶ng vµ Nhµ níc ta lu«n nhÊn m¹nh vÞ trÝ
cña lóa g¹o ViÖt Nam: lóa g¹o ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò cung cÊp l¬ng
thùc cho c¶ níc vµ chi phèi s©u s¾c sù ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n. Tõ ®ã,
ChÝnh phñ ®· ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nãi chung vµ lóa
g¹o nãi riªng, nh: chÝnh s¸ch ®Çu t vËt chÊt kü thuËt thÝch ®¸ng vÒ thuû lîi,
gièng lóa, th©m canh, qu¶ng canh lóa qua tõng thêi kú. Lóa g¹o ®· ®îc ®a
vµo 2 trong 3 ch¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña quèc gia (nh v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng
toµn quèc th¸ng 12/1986 ®· nªu). Nhê ®ã, tõ n¨m 1989 ®Õn nay kim ng¹ch
xuÊt khÈu g¹o ®· kh«ng ngõng t¨ng, mang l¹i nguån thu ngo¹i tÖ lín gãp
phÇn kh«ng nhá cho c«ng cuéc ®æi míi vµ x©y dùng ®Êt níc. Còng do thùc
hiÖn thùc hiÖn ch¬ng tr×nh l¬ng thùc, ViÖt Nam ®· biÕn tõ níc nhËp l¬ng
2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
thùc hµng n¨m kho¶ng 1 triÖu tÊn thµnh níc xuÊt khÈu 3- 4 triÖu tÊn g¹o
hµng n¨m.
II. nhu cÇu g¹o cña thÞ trêng g¹o thÕ giíi
1. T×nh h×nh tiªu thô g¹o cña thÕ giíi
G¹o lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu, Ýt phô thuéc vµo thu nhËp
cña c¸c hé gia ®×nh. Do ®ã, khèi lîng g¹o tiªu thô chØ t¨ng ë mét sè níc
®ang ph¸t triÓn hoÆc kÐm ph¸t triÓn do t¨ng d©n sè vµ møc tiªu dïng g¹o ë
c¸c níc ®ã cßn thiÕu.
Nh×n chung, khèi lîng tiªu dïng g¹o ®· ë møc b·o hoµ ë c¸c níc ph¸t
triÓn. Theo thèng kª cña Bé N«ng nghiÖp Mü (USDA), møc tiªu thô g¹o
toµn cÇu tõ n¨m 1998 – 2002 chØ t¨ng 5,5%, tõ 387,145 triÖu tÊn n¨m
1998/1999 lªn 408,764 triÖu tÊn n¨m 2002/2003, trong ®ã khu vùc B¾c Mü
còng t¨ng 1,1%, ch©u Mü La Tinh t¨ng 8,9%, EU t¨ng 5,3%, C¸c níc thuéc
Liªn X« cò t¨ng 15,2%, Trung §«ng t¨ng 15,7%, B¾c Phi t¨ng 18,7%, c¸c níc Ch©u Phi t¨ng 27,1%, Nam ¸ t¨ng 5,9%, c¸c níc Ch©u ¸ kh¸c t¨ng
3,4%, Ch©u óc gi¶m 14,7%vµ c¸c níc thuéc §«ng ¢u gi¶m 2,2%.
Theo ®¸nh gi¸ chung, møc tiªu thô g¹o tÝnh theo ®Çu ngêi trªn thÕ giíi
lµ 58% kg/ngêi/n¨m. T¹i c¸c níc ViÔn §«ng, ch©u ¸ hiÖn nay æn ®Þnh ë
møc 95 kg/ngêi/n¨m, Trung Quèc lµ 94kg/ngêi/n¨m, Ên §é lµ 76kg/ngêi/n¨m, cËn §«ng vµ Ch©u ¸ lµ 20kg/ngêi/n¨m, Ch©u Phi lµ 17kg/ngêi/n¨m,
Mü La Tinh lµ 26kg/ngêi/n¨m, Mü lµ 19,7kg/ngêi/n¨m, Th¸i Lan lµ
106kg/ngêi/n¨m.
G¹o chñ yÕu ®îc tiªu dïng ë ch©u ¸, chiÕm kho¶ng gÇn 90% lîng
g¹o tiªu thô trªn toµn thÕ giíi, trong ®ã Nam ¸ chiÕm kho¶ng 29%. Tû träng
tiªu thô g¹o ë c¸c khu vùc kh¸c t¬ng ®èi thÊp : ch©u Mü chiÕm kho¶ng 5%,
ch©u Phi 4,3%, SNG (Liªn X« cò) vµ §«ng ¢u 0,4%, Trung §«ng 1,7% vµ
EU Lµ 0,6%.
B¶ng 1: S¶n lîng g¹o tiªu thô trªn thÕ giíi theo níc
(quy g¹o xay theo niªn vô)
Stt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
C¸c níc
B¨ngladÐt
Brazil
Myanmar
Trung Quèc
Ên §é
Indonesia
Iran
Ai CËp
NhËt B¶n
B¾c TriÒu Tiªn
Hµn Quèc
Philippines
Nam Phi
§µi Loan
Th¸i Lan
ViÖt Nam
EU
C¸c níc kh¸c
Mü
Tæng thÕ giíi
§¬n vÞ: ngµn tÊn
1998/99
1999/00
2000/01
2001/02
2002/03
21.854
23.766
24.958
25.553
26.700
7.950
8.025
8.050
8.075
8.100
9.350
9.500
9.700
9.900
10.100
133.570
133.763
134.356
134.581
134.800
81.154
82.670
75.851
87.831
82.500
35.033
35.400
35.887
36.358
36.790
2.775
2.850
2.925
3.000
3.075
2.771
2.856
3.015
3.150
3.275
9.100
9.450
9.000
9.000
8.975
1.559
2.000
1.837
2.004
1.800
5.021
4.986
5.000
5.100
5.100
8.000
8.400
8.750
8.900
9.105
525
535
550
600
650
1.325
1.315
1.199
1.150
1.150
8.900
9.300
9.348
9.767
9.922
15.763
16.771
17.250
17.400
17.600
2.113
2.190
2.207
2.215
2.225
36.795
40.888
41.998
42.336
43.051
3.587
3.846
3.676
3.880
3.846
387.145
398.511
395.547
410.800
408.764
Nguån : FAS, USDA, th¸ng 5 n¨m 2003
2. T×nh h×nh xuÊt – nhËp khÈu g¹o trªn thÕ giíi
3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
2.1.T×nh h×nh nhËp khÈu g¹o
Theo dù b¸o cña USDA(Bé N«ng NghiÖp Hoa Kú), lîng g¹o nhËp
khÈu toµn cÇu n¨m 2003 sÏ ®¹t møc 26,8 triÖu tÊn, gi¶m 5% so víi 28,1 triÖu
tÊn n¨m 2002 do nhu cÇu nhËp khÈu tõ nhiÒu níc nhËp khÈu chÝnh do s¶n lîng néi ®Þa t¨ng vµ chÝnh phñ c¸c níc khuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong níc b¾ng
nhiÒu biÖn ph¸p nh trî cÊp, trî gi¸, gi¶m gi¸ vËt t n«ng nghiÖp vµ hç trî kü
thuËt…
Còng theo dù b¸o trªn, niªn vô 2002/2003, s¶n lîng g¹o nhËp khÈu
toµn cÇu íc tÝnh kho¶ng 26,334 triÖu tÊn. Nhu cÇu nhËp khÈu g¹o chñ yÕu lµ
ë c¸c níc Ch©u Phi, Trung §«ng vµ Ch©u ¸, trong ®ã nhËp khÈu g¹o ë c¸c
níc Ch©u Phi vµ Trung §«ng chiÕm ®Õn 42% tæng lîng g¹o nhËp khÈu toµn
cÇu. Trong khi ®ã, Ch©u ¸ s¶n xuÊt ®Õn trªn 90% lîng g¹o trªn thÕ giíi nhng
chØ nhËp khÈu kho¶ng 34% tæng lîng g¹o nhËp khÈu toµn cÇu. Trong n¨m
2003, s¶n lîng g¹o nhËp khÈu cña Iran, Banglades, EU, Arapsaudi, Trung
Quèc, Nga sÏ t¨ng, c¸c níc Indonesia, Ir¾c, Senegal vµ Brazil gi¶m.
Theo thèng kª cña USDA, níc nhËp khÈu g¹o lín nhÊt thÕ giíi lµ
Indonesia víi møc nhËp khÈu lµ 3,5 triÖu tÊn niªn vô 2002/2003, thø hai lµ
Nigeria nhËp khÈu 1,5 triÖu tÊn tiÕp ®Õn lµ Philipin lµ 1,2 triÖu tÊn, Ir¾c 1,1
triÖu tÊn, Iran 1 triÖu tÊn vµ Trung Quèc 1 triÖu tÊn.
Trung Quèc dù tÝnh sÏ nhËp khÈu kho¶ng 300.000 tÊn g¹o trong n¨m
2003, t¨ng 7,5 ngµn tÊn so víi n¨m 2002. PhÇn lín g¹o nhËp khÈu cña Trung
Quèc lµ lo¹i g¹o th¬m cña Th¸i Lan ®Ó tiªu dïng cho ngêi cã thu nhËp cao
cña thµnh phè. Theo cam kÕt víi WTO, Trung Quèc ¸p dông h¹n ng¹ch thuÕ
quan ®èi víi mÆt hµng g¹o. ThuÕ nhËp khÈu trong h¹n ng¹ch t¬ng ®èi thÊp,
1% ®èi víi hµng th«, kh«ng qu¸ 10% ®èi víi g¹o xay x¸t, thuÕ ngoµi h¹n
ng¹ch lµ 80%, sau ®ã gi¶m xuèng 40% vµo n¨m 2004.
Theo USDA, Trung §«ng nhËp khÈu kho¶ng 4,71 triÖu tÊn g¹o t¨ng
11% so víi n¨m 2002. Khu vùc nµy hµng n¨m nhËp khÈu kho¶ng 2/3 lîng
g¹o tiªu dïng cña m×nh do khu vùc nµy rÊt khã më réng s¶n xuÊt. §©y lµ thÞ
trêng lín nhÊt thÕ giíi vÒ c¸c lo¹i g¹o chÊt lîng cao nh g¹o ph¬i mét phÇn,
g¹o h¹t dµi cao cÊp, basmati. C¸c níc Iran, Ir¾c, ArapSaudi lµ nh÷ng níc
nhËp khÈu lín nhÊt, cßn c¸c níc nh Thæ NhÜ Kú, Jordani nhËp khÈu Ýt h¬n
chñ yÕu lµ lo¹i g¹o Japonica.
Dù b¸o nhËp khÈu g¹o cña khu vùc CËn Sahara vµ Nam Phi lµ 6,2 triÖu
tÊn trong n¨m 2003 gi¶m 3% so víi n¨m 2002 vµ gi¶m 4% so víi møc kû
lôc n¨m 2001 lµ 6,4 triÖu tÊn.
NhËp khÈu cña Ch©u Mü La Tinh vµ Caribe lµ 2,75 triÖu tÊn n¨m
2003, gi¶m chót Ýt so víi n¨m 2002. T×nh h×nh nhËp khÈu cña khu vùc nµy
phô thuéc rÊt nhiÒu vµo hiÖn tîng thêi tiÕt, ®ã lµ El Nino, n¨m 1998 lîng g¹o
nhËp khÈu cña khu vùc ®¹t møc kû lôc lµ 3,65 triÖu tÊn.
4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
B¶ng 2: NhËp khÈu g¹o thÕ giíi theo níc (quy g¹o xay)
1999
1.220
781
248
178
38
600
431
125
300
235
75
3.729
1313
779
633
159
137
617
342
950
88
116
1.000
580
750
621
421
514
200
321
40
75
Bangladesh
Brazil
Canada
Trung Quèc
C«l«mbia
Cèt®ivoa
Cuba
Ghana
Guinea
Haiti
Honduras
In®«nªsia
Iran
Ir¾c
NhËt
TriÒu Tiªn
Hµn Quèc
Malysia
Mªhic«
Nigªria
Nicaragua
Pªru
Philippin
Nga
Arap xª ót
Sªnªgal
Singapore
Nam Phi
Syria
Thæ NhÜ Kú
Uzbªkistan
C¸c tiÓu v¬ng quèc ¶ rËp
thèng nhÊt
Yªmen
217
EU
784
§«ng ¢u
361
Mü
358
Tæng thÕ giíi
24.941
Nguån: FAS, USDA, th¸ng 5 n¨m 2003
2000
638
700
250
278
60
450
415
186
275
245
80
1.500
1.100
1.247
656
400
151
596
415
1.250
60
86
900
400
992
589
354
523
150
309
30
75
2001
402
673
262
267
163
654
481
368
325
250
96
1.500
765
959
680
537
99
633
388
1.906
117
62
1.175
247
1.053
874
444
572
172
231
142
75
210
852
343
308
22.846
202
923
381
413
24.442
§¬n vÞ: ngh×n tÊn
2002
311
548
237
305
31
700
538
350
300
305
103
3.500
964
1.178
616
654
148
480
530
1.822
106
33
1.180
406
938
858
358
800
204
342
65
80
2003
500
1.000
250
300
75
650
600
250
300
300
80
3.500
1.000
1.100
650
300
150
500
550
1.500
75
40
1.200
350
950
750
375
650
150
250
100
80
210
875
364
419
27.922
250
875
379
390
26.334
2.2. T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o trªn thÕ giíi
S¶n lîng thãc n¨m 2002 gi¶m sÏ lµm gi¶m cung xuÊt khÈu cña Ên §é
vµ óc trong n¨m 2003. Do ®ã, søc Ðp c¹nh tranh gi¶m ®i tõ Ên §é sÏ
khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña Th¸i Lan vµ ViÖt Nam t¨ng lªn. XuÊt khÈu còng
cã triÓn väng t¨ng lªn tõ Ai CËp, Pakixtan vµ Mü, trong khi xuÊt khÈu cña
Trung Quèc duy tr× ë møc 2,25 triÖu tÊn n¨m 2003.
B¶ng 3: xuÊt khÈu g¹o cña thÕ giíi (quy g¹o xay)
¸c hen ti na
óc
Myanmar
Trung Quèc
Ai CËp
Guyana
Ên §é
Pakistan
Th¸i Lan
1999
674
667
57
2.708
320
252
2.752
1.838
6.679
2000
32
617
159
2.951
500
167
1.449
2.026
6.549
2001
363
618
670
1.847
705
175
1.936
2.417
7.521
5
§¬n vÞ: Ngh×n tÊn
2002
233
360
1.002
1.963
473
150
6.650
1.603
7.245
2003
200
300
600
2.250
500
175
4.000
1.400
7.500
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Uruguay
681
642
806
526
650
ViÖt Nam
4.555
3.370
3.528
3.245
4000
EU
348
308
264
350
475
C¸c níc kh¸c 766
929
1.051
831
734
Mü
2.644
2.847
2.541
3.291
3.550
Tæng thÕ giíi 24.941
22.846
24.442
27.922
26.334
Nguån: FAS, USDA, th¸ng 5 n¨m 2003
Theo USDA, xuÊt khÈu g¹o toµn ®¹t 24,9 triÖu tÊn n¨m 1999, 22,8
triÖu tÊn n¨m 2000, 24,4 triÖu tÊn n¨m 2001, 27,9 triÖu tÊn n¨m 2002 vµ íc
®¹t 26,3 triÖu tÊn n¨m 2003.
2.3 DiÔn biÕn gi¸ g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi
Trªn thÞ trêng thÕ giíi, gi¸ g¹o ®· liªn tôc sôt gi¶m tõ n¨m 1998 vµ
lu«n duy tr× ë møc thÊp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Theo sè liÖu cña FAO,
diÔn biÕn gi¸ xuÊt khÈu cña mét sè lo¹i g¹o chÝnh trong giai ®o¹n 1998 –
th¸ng 3/2003, nh sau:
Theo sè liÖu vÒ chØ sè gi¸ cña FAO, gi¸ xuÊt khÈu cña hÇu hÕt c¸c lo¹i
g¹o ®Òu gi¶m trªn 25% so víi møc gi¸ trung b×nh cña c¸c n¨m 1998 –
2000, trong ®ã g¹o Japonica cã chØ sè gi¸ gi¶m lín nhÊt, 34% trong giai
®o¹n 2000 – 3/2003.
MÆc dï ®· cã dÊu hiÖu cho thÊy gi¸ g¹o trªn thÞ trêng b¾t ®Çu phôc
håi, nhng triÓn väng gi¸ g¹o trong thêi gian tíi vÉn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu
tè khã x¸c ®Þnh nh diÔn biÕn chÝnh trÞ ë Trung §«ng, nhu cÇu vµ chÝnh s¸ch
nhËp khÈu cña c¸c níc Ch©u Phi… MÆt kh¸c, nhu cÇu nhËp khÈu trong n¨m
2003 cã xu híng gi¶m ®i tõ nhiÒu níc nhËp khÈu chÝnh nh Indonesia,
Philippin, Iran… sÏ lµ nh÷ng yÕu tè lµm c¶n trë gi¸ g¹o t¨ng trë l¹i trong
thêi gian tíi.
6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
3. Dù b¸o triÓn väng thÞ trêng g¹o tíi n¨m 2010
3.1 TriÓn väng tiªu thô
Theo dù b¸o cña USDA, tæng møc tiªu thô g¹o cña thÕ giíi ®Õn n¨m
2010 lµ 439.324 ngµn tÊn. Tèc ®é t¨ng trëng tiªu thô g¹o b×nh qu©n tõ nay
®Õn n¨m 2010 lµ 0,9%/n¨m, trong ®ã sè lîng g¹o dïng lµm thùc phÈm lµ
399.023 ngµn tÊn, sö dông lµm thùc phÈm víi møc ®é t¨ng b×nh qu©n lµ
1%/n¨m.
Dù b¸o tiªu thô g¹o theo nhãm níc: tæng møc tiªu thô cña c¸c níc
®ang ph¸t triÓn sÏ t¨ng kho¶ng 1%/n¨m vµ t¹i c¸c níc ph¸t triÓn chØ t¨ng
0,5%/n¨m. Dù b¸o tiªu thô g¹o theo môc ®Ých sö dông: tiªu dïng g¹o nh
thùc phÈm t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn sÏ t¨ng b×nh qu©n 1,1%/n¨m cßn t¹i
c¸c níc ph¸t triÓn lµ 0,3%/n¨m.
NÕu xÐt vÒ c¬ cÊu tiªu thô theo ®Çu ngêi th× Myanmar cã møc tiªu thô
theo ®Çu ngêi cao nhÊt ®¹t 183,8kg/ngêi/n¨m vµo n¨m 2010, tiÕp ®Õn lµ
Campuchia víi 166kg/ngêi/n¨m, thø 3 lµ Indonesia lµ 158kg/ngêi/n¨m.
3.2 TriÓn väng bu«n b¸n g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi
Theo dù b¸o míi nhÊt cña Bé N«ng NghiÖp Mü (USDA), bu«n b¸n
g¹o toµn cÇu dù b¸o sÏ t¨ng b×nh qu©n 2,4%/n¨m trong giai ®o¹n 2003 –
2012. Tíi n¨m 2012, bu«n b¸n g¹o dù b¸o sÏ ®¹t trªn 33 triÖu tÊn, t¨ng 25%
so víi møc kû lôc ®¹t trong n¨m 1998.
*NhËp khÈu:
G¹o h¹t dµi (Indica) sÏ chiÕm tû träng lín trong tæng lîng giao dÞch
g¹o toµn cÇu. C¸c níc nhËp khÈu g¹o chñ yÕu lµ c¸c níc Ch©u ¸, Trung
§«ng, CËn Sahara Ch©u Phi vµ Mü La Tinh, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn Indonesia,
iran, ir¾c, Philippin vµ ArËp-xª-ót sÏ vÉn lµ nh÷ng níc nhËp khÈu g¹o h¹t dµi
chñ yÕu.
*XuÊt khÈu:
Th¸i Lan vµ ViÖt Nam, hai níc ®øng ®Çu vÒ xuÊt khÈu g¹o h¹t dµi, dù
b¸o sÏ chiÕm kho¶ng 44% trong tæng lîng g¹o xuÊt khÈu toµn c©ï. N¨ng
suÊt t¨ng trong khi møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ngêi trªn thÞ trêng néi ®Þa cã
xu híng gi¶m ®i sÏ t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng nguån cung xuÊt khÈu cña hai níc
nµy.
Ên §é vÉn duy tr× lµ níc xuÊt khÈu g¹o lín tõ gi÷a thËp niªn 90 mÆc
dï g¹o xuÊt khÈu cña Ên §é chñ yÕu lµ g¹o h¹t dµi chÊt lîng thÊp, gao cao
cÊp basmati chØ chiÕm mét tû träng nhá trong tæng lîng xuÊt khÈu g¹o cña
níc nµy.
XuÊt khÈu g¹o cña Trung Quèc – níc ®øng thø 5 thÕ giíi vÒ xuÊt
khÈu g¹o – chØ t¨ng nhÑ trong nh÷ng n¨m tíi do Trung Quèc chuyÓn tõ s¶n
xuÊt g¹o cÊp thÊp sang c¸c lo¹i g¹o cã chÊt lîng cao nhng n¨ng suÊt thÊp ®Ó
®¸p øng nhu cÇu t¨ng lªn vÒ lo¹i g¹o nµy tõ thÞ trêng néi ®Þa còng nh thÞ trêng xuÊt khÈu.
MÆc dï nguån thu tõ xuÊt khÈu g¹o chiÕm vÞ trÝ quan träng trong
nguån thu ngo¹i tÖ cña Pakixtan, nhng nh÷ng khã kh¨n vÒ nguån níc tíi
còng nh c¬ së h¹ tÇng ng¨n c¶n Paxkitan t¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o,
lµm lîng xuÊt khÈu cña níc nµy, sau khi t¨ng nhÑ, l¹i gi¶m xuèng møc 2,4
triÖu tÊn, t¬ng ®¬ng víi møc xuÊt khÈu n¨m 2000..
III. Sù cÇn thiÕt ph¶I xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
1. Lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o
1.1 §iÒu kiÖn ®Êt ®ai
7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
§Êt ®ai lµ t liÖu s¶n xuÊt quan träng hµng ®Çu cña canh t¸c lóa g¹o.
§é ph× nhiªu cña ®Êt chi phèi s©u s¾c kh¶ n¨ng th©m canh vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm.. Tæng diÖn tÝch tù nhiªn c¶ níc cã trªn 33,1 triÖu ha, trong ®ã ®Êt
giµnh ®Ó trång lóa kho¶ng 4,3 triÖu ha, chiÕm trªn 13% diÖn tÝch ®Êt c¶ níc,
b×nh qu©n ®Êt theo ®Çu ngêi cña níc ta tuy thÊp nhng quü ®Êt cã kh¶ n¨ng
trång lóa l¹i chiÕm tû lÖ cao trong ®Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp. Theo kh¶o
s¸t cña ViÖn Quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ n«ng nghiÖp thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn n«ng th«n, ®Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp níc ta cã trªn 10 triÖu ha,
trong ®ã ®Êt cã kh¶ n¨ng trång lóa lµ 8,5 triÖu ha.
Nh vËy tµi nguyªn ®Êt ®ai cña níc ta cã lîi thÕ ®ång thêi cho c¶ híng
th©m canh vµ qu¶ng canh nh»m t¨ng nhanh s¶n lîng lóa.
1.2 KhÝ hËu
Tµi nguyªn khÝ hËu ®ãng vai trß quan träng trong hÖ sinh th¸i, cung
cÊp nguån n¨ng lîng vµ c¸c yÕu tè kh¸c nh ®é Èm vµ giã ma. KhÝ hËu cña níc ta cã ®iÒu kiÖn lý tëng ®èi víi c©y lóa do cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c
yÕu tè trªn. Nghiªn cøu c¸c yÕu tè vÒ ®IÒu kiÖn sinh th¸I cho thÊy râ thªm,
kh«ng ph¶i v« cí mµ c©y lóa lµ c©y b¶n ®Þa cña ViÖt Nam víi lÞch sö nhiÒu
ngµn n¨m cua nghÒ trång lóa. §Æc biÖt ë 2 vùa lóa chÝnh (§ång b»ng Nam
Bé vµ §ång b»ng B¾c Bé), cã chÕ ®é th©m canh vµ lu©n canh tèi u ®Ó khai
th¸c triÖt ®Ó nh÷ng lîi thÕ ®ã.
1.3. Níc tíi tiªu
TµI nguyªn níc rÊt dåi dµo còng lµ mét lîi thÕ næi bËt cña nghÒ trång
lóa ë ViÖt Nam. Sè ngµy ma lý tëng 120-140 ngµy/n¨m ë hai ®ång b»ng lín
kh«ng chØ cung cÊp cho lóa nguån n¬c trêi quý gi¸ mµ cßn ®ång thêi båi bæ
cho lóa nguån ph©n ®¹m thiªn nhiªn dÔ hÊp thô nhÊt mµ níc vµ ®¹m nh©n
t¹o kh«ng thÓ so s¸nh. Cïng víi níc ma trêi, dßng ch¶y mÆt cßn s¶n sinh
trªn l·nh thæ níc ta kho¶ng 300 tØ m níc. Ngoµi ra, hÖ thèng thuû lîi níc ta,
víi 10% ng©n s¸ch Nhµ níc ®Çu t hµng n¨m ®· ®¹t ®îc thµnh qña bíc ®Çu
®¸ng mõng. Cã thÓ nãi, níc, nguån tµi s¶n thiªn nhiªn vèn quý gi¸, céng
thªm sù chó träng ph¸t thuû lîi h¬n n÷a cña Nhµ níc trong thêi gian qua, lµ
yÕu tè rÊt c¬ b¶n thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o t¨ng m¹nh trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y.
1.4. Nh©n lùc
YÕu tè nh©n lùc kh«ng chØ cã u thÕ lín vÒ sè lîng nh©n lùc mµ cßn cã
u thÕ lín vÒ chÊt lîng, vÒ sù tinh th«ng, am hiÓu nghÒ trång lóa. LÞch sö s¶n
xuÊt lóa cña ViÖt Nam ®· tr¶i qua h¬n 6000 n¨m kÓ tõ thë céng ®ång
nguyªn thuû ngêi ViÖt cho ®Õn khi ra ®êi nhµ níc V¨n Lang vµ cho tíi nay,
®· ®îc c¸c thÕ hÖ ®óc rót vµ ®Ó l¹i nhiÒu tri thøc, kinh nghiÖm quÝ b¸u. Kho
tµng kinh nghiÖm ®ã thùc sù lµ mét lîi thÕ ®Æc biÖt, nã cho phÐp khai th¸c
triÖt ®Ó nh÷ng lîi thÕ th«ng thêng cña c¸c tµI s¶n thiªn nhiªn nh tµI s¶n ®Êt,
tµi s¶n níc, tµI s¶n khÝ hËu.
1.5. §Þa lý vµ c¶ng khÈu
HÇu hÕt khèi lîng g¹o trong bu«n b¸n quèc tÕ bÊy l©u thêng ®îc vËn
chuyÓn b»ng ®êng biÓn. So víi c¸c ph¬ng thøc vËn t¶i quèc tÕ b»ng ®êng s¾t,
®êng hµng kh«ng, vËn t¶i biÓn quèc tÕ thêng ®¶m b¶o tiÖn lîi, th«ng dông v×
cã møc cíc phÝ rÎ h¬n. Do vËy, riªng ph¬ng thøc nµy ®· chiÕm kho¶ng trªn
80% bu«n b¸n quèc tÕ. ViÖt Nam cã vÞ trÝ giao th«ng ®êng biÓn rÊt thuËn lîi.
HÖ thèng c¶ng biÓn ViÖt Nam nãi chung ®Òu n»m gÇn s¸t ®êng hµng h¶i
quèc tÕ vµ cã thÓ hµnh tr×nh theo tÊt c¶ c¸c tuyÕn ®i §«ng B¾c ¸, §«ng Nam
8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
¸, Th¸i B×nh D¬ng, Trung CËn §«ng, Ch©u ¢u, Ch©u Mü… Tõ c¶ng Sµi
Gßn ®Õn ®êng hµng h¶I quèc tÕ thêng chØ hÕt 3 giê hµnh tr×nh víi 40 h¶i lý.
Tõ c¶ng Sµi Gßn, nÕu xuÊt khÈu g¹o ®i Singapore thêng hÕt 2 ngµy hµnh
tr×nh, NhËt: 6 ngµy,Indonesia: 3 ngµy, Hµn Quèc: 5 ngµy, Hång K«ng : 1
ngµy, Ph¸p: 25 ngµy, Hµ Lan: 34 ngµy, Anh: 35 ngµy, Mü (Los Angelss): 25
ngµy.
Tãm l¹i, ViÖt Nam cã nhiÒu lîi thÕ c¬ b¶n trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu
g¹o.
2. Sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu g¹o ®èi víi ViÖt Nam
Bªn c¹nh nh÷ng lîi thÕ vÒ tiÒm n¨ng trong s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn s¶n
xuÊt lóa g¹o ®Ó xuÊt khÈu, th× sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu g¹o ®èi víi ViÖt
Nam cã thÓ qui tô vµo nh÷ng lÏ c¬ b¶n sau ®©y:
2.1 TÝch luü vèn cho sù nghiÖp ®æi míi ®Êt níc
Môc tiªu chñ yÕu sù nghiÖp ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc ta hiÖn nay
lµ c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. Do vËy, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nãi
chung lµ ®ßi hái cÊp b¸ch nh»m t¨ng ngo¹i tÖ, gi¶i quyÕt vèn cho c«ng
nghiÖp hãa. Tríc t×nh h×nh ®ã, lóa g¹o ®· ®ét ph¸ v¬n lªn ®Ó gi÷ vÞ trÝ mÆt
hµng xuÊt khÈu lín cña níc ta. Trong suèt 13 n¨m qua (1991 – 2003), riªng
kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o ®· ®¹t trªn 8 tû USD… Con sè ®ã ®· nãi râ sù cÇn
thiÕt cña viÖc xuÊt khÈu g¹o ®èi víi c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ cña ®Êt níc.
Ngoµi ra híng ®· ®Æt ra lµ 3 ch¬ng tr×nh kinh tÕ – ch¬ng tr×nh l¬ng
thùc thùc phÈm, ch¬ng tr×nh xuÊt khÈu, ch¬ng tr×nh hµng tiªu dïng ®îc ®Ò ra
tõ §¹i héi 6 ph¶i cã sù kÕt hîp chÆt chÏ nh»m híng c«ng nghiÖp hãa, n«ng
nghiÖp ph¸t triÓn, ®êi sèng ngêi d©n n©ng cao tríc hÕt lµ vÒ ¨n. §©y lµ chiÕn
lîc nh»m ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn con ngêi X· héi chñ nghÜa.
2.2 C¶i thiÖn ®êi sèng, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh©n d©n
§èi víi mçi quèc gia, viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ néi dung lín
thuéc chiÕn lîc ph¸t triÓn con ngêi ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c chiÕn lîc kinh
tÕ – x· héi cña ®Êt níc.
D©n sè níc ta víi 80% d©n sè tËp trung ë n«ng th«n, phÇn lín sinh
sèng b»ng s¶n xuÊt lóa g¹o vµ trång c©y l¬ng thùc. Trong khi ®ã, ®êi sèng ë
n«ng th«n vµ thµnh thÞ cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ. §êi sèng cña ngêi n«ng
d©n cßn thÊp, xÐt c¶ vÒ møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi, ®iÒu kiÖn vËt chÊt
vµ c¬ së h¹ tÇng v..v… Víi t×nh tr¹ng ®ã th× viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt lóa g¹o
vµ xuÊt khÈu g¹o ®Ó n©ng cao thu nhËp cho n«ng d©n gãp phÇn x©y dùng
n«ng th«n ngµy mét giµu m¹nh lµ ®iÒu thËt sù cÇn thiÕt.
2.3 Ph¸t huy lîi thÕ trong níc
S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam cã nh÷ng lîi thÕ c¬ b¶n nh
lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai, khÝ hËu, níc tíi tiªu, nguån nh©n lùc, vÞ trÝ ®Þa lý vµ c¶ng
khÈu. Mét chiÕn lîc ®óng ®¾n nhÊt ph¶i lµ chiÕn lîc khai th¸c triÖt ®Ó nhÊt
c¸c lîi thÕ. ChÝnh nh÷ng lîi thÕ ®ã ®· lµm cho s¶n lîng lóa t¨ng ®Òu ®Æn
trong nh÷ng n¨m qua. Qua nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n ®· nªu ë trªn, chóng ta thÊy râ
sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu g¹o còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña ®Þnh híng xuÊt
khÈu g¹o lµ tÊt lÏ dÜ ngÉu.
2.4 Kh¾c phôc c¸c hËu qña cña thêi gian chiÕn tranh ®Ó l¹i
Níc ta ph¶i ®èi mÆt víi cuéc chiÕn tranh ¸c liÖt vµ kÐo dµi chèng thùc
d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü. Suèt 30 n¨m cã chiÕn tranh, ®Êt níc bÞ chia c¾t vµ
chiÕm ®ãng, §¶ng vµ ChÝnh phñ ta kh«ng cã ®IÒu kiÖn l·nh ®¹o toµn bé ho¹t
®éng kinh tÕ cña c¶ níc thèng nhÊt. §iÒu kiÖn khÝ hËu thiªn nhiªn thuËn lîi
9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
vµ ®Êt ®ai mµu mì ë nhiÒu vïng cha khai ph¸ ®Æt ra nhiÖm vô biÕn §BSCL
vµ nhiÒu vïng kh¸c cña ®Êt níc thµnh vïng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Ó thùc
hiÖn 3 ch¬ng tr×nh kinh tÕ, æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n. §©y lµ chiÕn lîc quan
träng “n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu” cña nh÷ng n¨m 70 - ®Çu 90, lÊy
n«ng nghiÖp lµ c¬ së ban ®Çu t¹o vèn cho c«ng nghiÖp hãa.
10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña
viÖt nam trong thêi gian qua.
I. T×nh h×nh s¶n xuÊt trong níc
1. T×nh h×nh vµ triÓn väng s¶n xuÊt
Trong giai ®o¹n 1992 – 1997, diÖn tÝch trång lóa t¨ng b×nh qu©n
1,85%, n¨ng suÊt t¨ng b×nh qu©n 3,10%/n¨m vµ s¶n lîng t¨ng b×nh qu©n
4,97%/n¨m. Trong giai ®o¹n tiÕp theo (1997 – 2002), mÆc dï diÖn tÝch
trång lóa chØ t¨ng 1,05%/n¨m, nhng do n¨ng suÊt t¨ng cao h¬n so víi giai
®o¹n tríc, ®¹t 3,25%/n¨m, nªn s¶n lîng lóa c¶ n¨m vÉn ®¹t tèc ®é t¨ng
4,3%/n¨m. B¶ng 4 cho thÊy c¸c sè liÖu cô thÓ vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n
lîng lóa qua c¸c n¨m. Nh vËy, trong giai ®o¹n 1992 – 1997, kho¶ng trªn
60% møc t¨ng trëng s¶n lîng lóa lµ do t¨ng n¨ng suÊt vµ trong giai ®o¹n
1997 – 2002 lµ kho¶ng 75%.
B¶ng 4: T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa ë ViÖt Nam
N¨m
DiÖn tÝch lóa c¶
N¨ng suÊt
S¶n lîng
n¨m
1000 ha % t¨ng
T¹/ha
% t¨ng
1000 tÊn % t¨ng
1991
6.302,8
31,1
19.621,9
1992
6.475,3
102,7
33,3
107,1
21.590,4 110,0
1993
6.559,4
101,3
34,8
104,4
22.836,5 105,8
1994
6.598,6
100,6
35,7
102,4
23.528,2 103,0
1995
6.765,6
102,5
36,9
103,4
24.963,7 106,1
1996
7.003,8
103,5
37,7
102,1
26.396,6 105,7
1997
7.099,7
101,4
38,8
102,8
27.523,9 104,3
1998
7.362,7
103,7
39,6
102,1
29.145,5 105,9
1999
7.648,1
103,9
41,0
103,6
31.393,8 107,7
2000
7.665,4
100,2
42,4
103,3
32.529,4 103,6
2001
7.484,2
97,6
42,7
100,6
31.970,0 98,3
2002
7.485,0
100,0
45,5
106,6
34.000,0 106,4
Nguån: Tæng côc Thèng kª
N¨m 2002, s¶n lîng lóa cña ViÖt Nam ®· ®¹t 34 triÖu tÊn, t¨ng 15,2
triÖu tÊn (80% so víi n¨m 1989, ®¹t tèc ®é t¨ng 6,43%/n¨m). Trong khi ®o,
tèc ®é t¨ng d©n sè cña ViÖt Nam cïng thêi kú chØ lµ 1,9%/n¨m, nªn s¶n lîn
l¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi t¨ng tõ 324,4kg/ngêi n¨m 1990 lªn 372kg/ngêi
n¨m 1995 vµ 435kg/ngêi n¨m 2002, nhng møc s¶n lîng b×nh qu©n cao nhÊt
®¹t ®îc vµo n¨m 2000 lµ 455kg/ngêi.
2. ThÞ trêng lóa, g¹o ViÖt Nam
2.1 S¶n xuÊt vµ cung øng lóa, g¹o
Tham gia vµo s¶n xuÊt lóa ë ViÖt Nam cã tíi 70% sè hé c¶ níc, hay
84% sè hé ë khu vùc n«ng th«n. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt ph©n
bè réng, qui m« nhá vµ yªu cÇu ®¶m b¶o tiªu dïng l¬ng thùc trong c¸c hé
gia ®×nh, nªn tû lÖ sè hé cã b¸n lóa chØ chiÕm kho¶ng 60%. NÕu xÐt theo
vïng s¶n xuÊt, th× §BSCL cã tû lÖ sè hé b¸n lóa chiÕm kho¶ng 76% (cao
nhÊt trong c¶ níc).
2.2 Tiªu dïng vµ mua lóa, g¹o
11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
ChØ cã kho¶ng 98% sè hé gia ®×nh ë khu vùc thµnh thÞ vµ3/4 sè hé gia
®×nh ë khu vùc n«ng th«n ph¶i mua g¹o trªn thÞ trêng. Trong khu vùc n«ng
th«n, th× §BSCL cã tû lÖ sè hé mua g¹o cao nhÊt, chiÕm kho¶ng 89%. NÕu
xÐt theo nhãm thu nhËp, th× trong nhãm hé giµu, tû lÖ sè hé mua g¹o trªn thÞ
trêng cao h¬n so víi nhãm thu nhËp thÊp. B×nh qu©n lîng g¹o mua trong mét
n¨m cña mét hé gia ®×nh lµ trªn 300kg, b×nh qu©n cao nhÊt lµ ë vïng §BSCL
(350kg/hé/n¨m) vµ thÊp nhÊt lµ ë vïng §BSH (100kg/hé/n¨m).
II. T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
1. T×nh h×nh xuÊt khÈu
Tõ n¨m 1989 ®Õn nay, 14 n¨m liªn tôc, ViÖt Nam ®îc xem lµ mét thÕ
lùc chñ yÕu trªn thÞ trêng g¹o thÕ giíi víi sè lîng vµ chÊt lîng ngµy cµng
t¨ng. Trong giai ®o¹n (1992 – 1997), xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam t¨ng
b×nh qu©n 12,94%/n¨m vÒ lîng vµ 15,80%/n¨m vÒ trÞ gi¸. MÆc dï trong giai
®o¹n gÇn ®©y (1997 – 2002), xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ®· cã dÊu hiÖu
t¨ng chËm l¹i. §iÒu nµy cã nguyªn nh©n tõ sù suy gi¶m gi¸ chung trªn thÞ trêng thÕ giíi. Tuy nhiªn, n¨m 1999 ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu 4,5 triÖu tÊn g¹o,
víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®¹t 1,025 tû USD, so víi n¨m 1989, lîng t¨ng gÊp 3,2
lÇn vµ gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n t¨ng 1,11 lÇn vµ gi¸ trÞ t¨ng gÊp 3,53 lÇn.
N¨m 2000, xuÊt khÈu 3,5 triÖu tÊn, do khã kh¨n vÒ thÞ trêng vµ gi¸ c¶ gi¶m,
n¨m 2001 xuÊt 3,7 triÖu tÊn vµ n¨m 2002 xuÊt 3,2 triÖu tÊn. N¨m 2003 cã thÓ
®¹t gÇn 4 triÖu tÊn mÆc dï gÆp mét sè khã kh¨n thiªn tai h¹n h¸n. Dù tr÷ l¬ng thùc quèc gia thùc hiÖn ®Çy ®ñ lµm cho an toµn l¬ng thùc ®îc b¶o ®¶m.
12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
B¶ng 5: T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam 1991 – 2003
Kim ngh¹ch
GÝa b×nh qu©n
S¶n lîng g¹o
xuÊt khÈu
1 tÊn
(1000 kg)
(TriÖu USD)
(USD)
1991
1033
234
227
1992
1946
418
215
1993
1722
362
210
1994
1983
424
214
1995
1988
530
267
1996
3003
855
285
1997
3575
870
243
1998
3730
1024
275
1999
4508
1025
227
2000
3476
672
192
2001
3729
619
165
2002
3240
726
224
Dù b¸o
3700
780
234
2003
Nguån : Niªn gi¸m Thèng kª ViÖt Nam
TÝnh chung 14 n¨m, níc ta ®· cung cÊp cho thÞ trêng g¹o thÕ giíi gÇn
40 triÖu tÊn, b×nh qu©n 2,70 triÖu tÊn/n¨m vµ tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu g¹o ®¹t
trªn 8 tû USD, b×nh qu©n 572 triÖu USD/n¨m. N¨m 2003, mÆc dï thÞ trêng
Ir¾c cã biÕn ®éng, nhng c¸c thÞ trêng míi ®· më ra nh Iran, Lib¨ng, Xi-ri,
Ch©u Phi, xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam vÉn ë møc cao. KÕ ho¹ch xuÊt khÈu
3,2 triÖu tÊn g¹o n¨m 2003 ®· hoµn toµn cã thÓ ®¹t hoÆc vît tíi gÇn 4 triÖu
tÊn.
Bªn c¹nh sù t¨ng trëng vÒ khèi lîng g¹o, chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu cña
ViÖt Nam còng ngµy cµng ®îc n©ng cao. ChÊt lîng g¹o ngon vµ chÊt lîng
chÕ biÕn (ph©n theo tû lÖ tÊm) ®¹t chØ tiªu ®Ò ra. Trong nh÷ng n¨m ®Çu xuÊt
khÈu g¹o, tû lÖ g¹o chÊt lîng trung b×nh, víi tû lÖ tÊm cao trªn 25% chiÕm
®Õn 80 – 90%, nªn søc c¹nh tranh kÐm, gi¸ c¶ thÊp. Nguyªn nh©n chñ yÕu
lµ ®Çu t vµo lÜnh vùc xay s¸t, ®¸nh bãng cha ®îc quan t©m ®óng møc. Trang
thiÕt bÞ míi, c«ng nghÖ míi ®i ®«i víi t¹o gièng lóa ®· t¹o ®IÒu kiÖn xuÊt
khÈu g¹o 5% tÊm t¨ng lªn râ rÖt nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¨ng gi¸ b¸n trung
b×nh lªn ®ang kÓ.
N¨m
B¶ng 6: Tû lÖ mét sè lo¹i g¹o xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam
Lo¹i
ThÞ phÇn%
25% tÊm
5% tÊm
15% tÊm
10% tÊm
TÊm
NÕp vµ g¹o th¬m
C¸c lo¹i kh¸c
37,90
26,56
15,50
13,11
5,30
1,46
1,17
13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Nguån: Niªn gi¸m Thèng kª ViÖt Nam
Gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam còng ®îc t¨ng dÇn cïng víi xu híng
t¨ng cña chÊt lîng g¹o vµ quan hÖ cung – cÇu cña thÞ trêng lóa g¹o thÕ giíi.
Gi¸ g¹o xuÊt khÈu b×nh qu©n 4 n¨m 1995 – 1998 lµ 269 USD/tÊn, t¨ng 61
USD/tÊn so víi gi¸ b×nh qu©n 6 n¨m tríc ®ã (1989 – 1994). Kho¶ng c¸ch
gi÷a gi¸ g¹o ViÖt Nam víi gi¸ g¹o Th¸i Lan ®· gi¶m dÇn: tõ 40 – 55
USD/tÊn nh÷ng n¨m 1989 – 1994 xuèng 20 – 25 USD/tÊn nh÷ng n¨m
1995 – 2000. Nh×n chung, gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hiÖn nay vÉn
cßn thÊp so víi mÆt b»ng chung cña thÕ giíi.
2. C¬ cÊu thÞ trêng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
ThÞ trêng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ngµy cµng ®îc më réng. N¨m
1991, g¹o ViÖt Nam míi xuÊt khÈu sang trªn 20 níc, bíc sang n¨m 1993 –
1994 t¨ng lªn trªn 50 níc, vµ hiÖn nay ®· xuÊt khÈu ®Õn trªn 80 níc vµ cã
mÆt ë c¶ 5 ch©u lôc. Trong ®ã, thÞ trêng nhËp khÈu chÝnh cña g¹o ViÖt Nam
lµ c¸c níc Ch©u ¸ víi 29 níc, Ch©u ¢u 29 níc, Ch©u Mü 17 níc, Ch©u Phi
16 níc va Ch©u §¹i D¬ng 3 níc. Trong ®ã, Ch©u ¸ vµ Ch©u Phi lµ 2 thÞ trêng nhËp khÈu g¹o lín nhÊt cña ViÖt Nam. Giai ®o¹n 1991 – 2000 hai thÞ
trêng µy chiÕm tû lÖ t¬ng øng lµ 58,8% va 18,8%. C¸c thÞ trêng nhËp khÈu
víi lîng lín vµ æn ®Þnh la Philippine, In®«nªsia, Malaysia, Ir¾c. C¸c níc
Singapore, Thuþ Sü, Hµ Lan vµ Mü nhËp khÈu g¹o cña ta chñ yÕu lµ ®Ó t¸i
xuÊt.
3. Mét sè níc nhËp khÈu g¹o lín cña ViÖt Nam
Indonesia: Trong 5 n¨m trë l¹i ®©y, In®«nªsia ®· nhËp khÈu g¹o cña
Th¸i Lan, ViÖt Nam, Mü, Myanma vµ §µi Loan. ChÝnh phñ Indonesia chñ
yÕu nhËp khÈu g¹o 25% tÊm. N¨m 1999 nhËp 1804 ngµn tÊn (40%) vµ 2001
chØ cßn 350 ngµn tÊn (14%), n¨m 2002 lµ 744,0 ngµn tÊn.
Philippine: Hµng n¨m, g¹o ViÖt Nam chiÕm 40 – 60% tæng lîng g¹o
nhËp khÈu cña níc nµy.N¨m 2000, ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Philippine 370
ngµn tÊn (trªn thùc tÕ lµ 530 ngµn tÊn v× mét sè c«ng ty níc ngoµi nhËp khÈu
g¹o cña ViÖt Nam råi xuÊt sang ®©y).
Malaysia: NhËp khÈu g¹o cña Th¸i Lan, ViÖt Nam, Trung Quèc,
Myanma, Mü, Ên §é, víi gi¸ trÞ 36,52 triÖu USD.
Singapore: N¨m 1999, ®· nhËp khÈu 112 ngµn tÊn g¹o cña ViÖt Nam,
n¨m 2000 lµ 221 ngµn tÊn, 260 ngµn tÊn trong n¨m 2001 vµ 97,36 ngµn tÊn
n¨m 2002.
Irac: Hµng n¨m, Ir¾c nhËp khÈu g¹o chñ yÕu tõ ViÖt Nam lo¹i g¹o 5%
tÊm – kho¶ng 500 ngµn tÊn, ®©y lµ thÞ trêng nhËp khÈu g¹o cña ViÖt Nam t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ cã gi¸ trÞ cao song còng gÆp nhiÒu khã kh¨n nhÊt lµ t×nh
h×nh chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh (n¨m 2002, Ir¾c nhËp cña ViÖt Nam 876,37
ngµn tÊn g¹o, víi trÞ gi¸ 276,17 triÖu USD).
Ngoµi c¸c níc kÓ trªn g¹o ViÖt Nam cßn xuÊt khÈu sang c¸c níc kh¸c
ë Ch©u ¢u, kÓ c¶ xuÊt khÈu sang Trung Quèc qua ®êng tiÓu ng¹ch biªn giíi.
Do g¹o cã tiÒm n¨ng nªn th¸ng 10/2003 ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· gióp
nh©n d©n Ir¾c kh¾c phôc khã kh¨n do Mü g©y chiÕn vµ chiÕm ®ãng 5000 tÊn
g¹o. Tõ níc nhËn viÖn trî tríc ®©y, ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn thµnh níc gióp, hç
trî níc kh¸c trong ho¹n n¹n theo ch¬ng tr×nh cña Liªn Hîp Quèc.
4. Dù b¸o xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam trong thêi gian tíi
ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu c¬ héi t¨ng s¶n lîng vµ chÊt lîng g¹o xuÊt
khÈu. NÕu ViÖt Nam tËn dông ®îc c¬ héi nhu cÇu thÞ trêng t¨ng lªn (trong
14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
khi c¸c níc cã tiÒm n¨ng c¹nh tranh trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o nh
Myanma, Pakistan vµ Camphuchia cßn ®ang chËm h¬n trong n©ng cao hiÖu
qu¶ ®Çu t s¶n xuÊt vµ t×m c¸ch më réng thÞ trêng), ®ång thêi, t¨ng cêng cã
hiÖu qña ¸p dông c¸c kü thuËt míi trong s¶n xuÊt ®i ®«i víi c¶i thiÖn c¬ chÕ
chÝnh s¸ch vµ ph¬ng thøc xóc tiÕn th¬ng m¹i, ®uæi kÞp Th¸i Lan, Trung Quèc
vµ Ên ®é trong c¹nh tranh xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ trêng míi më, ViÖt Nam sÏ
cã thÓ më réng xuÊt khÈu trªn c¶ hai thÞ trêng g¹o phÈm cÊp cao vµ chÊt lîng
g¹o trung b×nh.
Víi xu thÕ phat triÓn cña ®Êt níc, t¬ng quan víi t×nh h×nh thÞ trêng vµ
c¸c níc c¹nh tranh xuÊt khÈu cã thÓ nhËn ®Þnh chung: ViÖt Nam vÉn lµ mét
trong c¸c níc cã nhiÒu kh¶ n¨ng vµ n»m trong 4 níc xuÊt khÈu g¹o lín nhÊt
trªn thÕ giíi trong vßng 10 n¨m tíi. Dù b¸o, trong bèi c¶nh c¹nh tranh b¸m
®uæi m¹nh mÏ gi÷a c¸c níc, t¨ng thªm thÞ phÇn xuÊt khÈu trong thêi gian tíi
lµ mét th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi ViÖt Nam. Mét sè nhµ kinh tÕ cho r»ng,
tiÕp tôc gi÷ ®îc thÞ phÇn nh hiÖn nay ë c¸c khu vùc thÞ trêng nhËp khÈu g¹o
cña ViÖt Nam lµ kh¶ n¨ng diÔn ra cao nhÊt, theo ®ã, xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam
sÏ ®¹t 4,61 triÖu tÊn/n¨m trong thêi kú 2001 – 2005 vµ 5,42 triÖu tÊn/n¨m
trong thêi kú 2006 – 2010 ThÞ trêng quan träng cña g¹o ViÖt Nam vÉn lµ
Ch©u Phi, hµng n¨m cã thÓ xuÊt vµo 1,9 – 2,7 triÖu tÊn g¹o, Ch©u ¸ lµ 1,3
– 1,5 triÖu tÊn, tiÕp theo lµ khu vùc Mü La Tinh vµ Caribª cã thÓ xuÊt vµo
mçi n¨m 0,5 – 0,9 triÖu tÊn.
B¶ng 7: Dù b¸o thÞ trêng xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam giai ®o¹n
2001 - 2010
§¬n vÞ: Ngh×n tÊn
ThÞ trêng
2001 – 2005
2006 – 2010
Ch©u ¸
1.570
1.490
Ch©u Phi
2.190
2.730
620
880
Mü La Tinh Caribª
Khu vùc cßn l¹i
230
320
Tæng
4.610
5.420
Nguån: Nghiªn cøu kinh tÕ sè 284
III. Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña g¹o xuÊt khÈu ViÖt Nam
1.ChÊt lîng g¹o xuÊt khÈu
ChÊt lîng g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· ®îc c¶I thiÖn t¬ng ®èi Ên tîng trong h¬n mét thËp kû qua. Tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu g¹o 5% tÊm ®· t¨ng
nhanh h¬n so víi tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu chung vµ hiÖn ®· chiÕm
26,56% tæng lîng g¹o xuÊt khÈu. §©y lµ kÕt qña cña qu¸ tr×nh ®Çu t c¶I tiÕn
c«ng nghÖ trong kh©u chÕ biÕn vµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan. Tuy nhiªn,
nh×n chung chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu vÉn cßn ë møc thÊp nªn ¶nh hëng lín
®Õn gi¸ b¸n vµ thÞ trêng trong xuÊt khÈu.
2.YÕu tè mïa vô trong xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
Do tÝnh mïa vô cña s¶n xuÊt lóa, nªn xuÊt khÈu g¹o còng mang ®Ëm
tÝnh mïa vô. Thêi ®iÓm tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 9 lµ kho¶ng thêi gian xuÊt khÈu
g¹o chñ yÕu cña ViÖt Nam (cïng víi thêi ®IÓm thu ho¹ch §«ng Xu©n vµ HÌ
Thu). §ång thêi, kho¶ng thêi gian th¸ng 1, th¸ng 2 lµ thêi ®iÓm xuÊt khÈu
g¹o thÊp nhÊt cña ViÖt Nam.
3. Gi¸ c¶ (gi¸ trong níc vµ gi¸ xu©t khÈu)
15
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Chi phÝ s¶n xuÊt lóa ë ViÖt Nam cã lîi thÕ h¬n nhiÒu so víi Th¸i Lan:
chi phÝ lao ®éng b»ng 1/3, tû lÖ diÖn tÝch ®îc tíi gÊp 2 lÇn, hÖ sè quay vßng
®Êt gÊp 1,33 lÇn, n¨ng suÊt gÊp 1,5 lÇn, c¸c chØ tiªu liªn quan vÒ gi¸ vËt t ®Çu
vµo b»ng 50% - 80% chi phÝ cña Th¸i Lan. Do vËy chi phÝ s¶n xuÊt lóa g¹o
cña ViÖt Nam b×nh qu©n tõ 90 – 110 USD/tÊn, ®Æc biÖt vô §«ng Xu©n 2002
gi¸ thµnh s¶n xuÊt lóa ë §ång b»ng s«ng Cöu Long chØ cã 920 – 1000
®ång/kg, trong khi chi phÝ cña Th¸i Lan lµ 120 – 150 USD/tÊn (tû gi¸
35bat/USD).
Tuy nhiªn, chªnh lÖch gi÷a gi¸ g¹o trong níc vµ gi¸ giao t¹i c¶ng l¹i
kh¸ lín do chi phÝ dÞch vô xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam cao. §iÒu ®ã xuÊt
ph¸t tõ sù yÕu kÐm cña hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, vËn t¶i, bèc dì. Chi phÝ bèc
dì xÕp hµng vµ chi phÝ t¹i c¶ng Sµi Gßn cao chiÕm 1,6% gi¸ xuÊt khÈu, ë
Th¸i Lan chi phÝ nµy b»ng 1/2 ViÖt Nam, tèc ®é bèc dì chËm so víi Th¸i
Lan 6 lÇn, lµm tèn thªm 6000/ngµy. MÆt kh¸c, theo kÕt qña ®iÒu tra ViÖn
C«ng nghÖ sau thu ho¹ch vµ tæng côc thèng kª 1995 cho thÊy tæn thÊt sau
thu ho¹ch ë níc ta cao: ë kh©u thu ho¹ch lµ 1,3 – 1,7%, vËn chuyÓn lµ 1,2
–1,5%, ®Ëp tuèt lµ 1,4 – 1,8%, ph¬i sÊy lµ 1,9 – 2,1%, b¶o qu¶n 3,0 –
3,4%, xay x¸t chÕ biÕn lµ 4,1 –4,5%. MÆt kh¸c, tæng tæn thÊt lªn ®Õn 12 –
15%, ®ång nghÜa víi gi¸ thµnh bÞ ®Èy lªn t¬ng ®¬ng.
Bªn c¹nh nh÷ng yÕu kÐm cña hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng lµm t¨ng chi phÝ
dÞch vô xuÊt khÈu, mèi quan hÖ gi÷a gi¸ trong níc vµ gi¸ giao t¹i cangr nµy
cßn lµ mét tham sè ph¶n ¸nh tÝnh hiÖu qña thÊp cña hÖ thèng marketing lóa
g¹o.
4. Bao gãi, quy c¸ch, mÉu m· s¶n phÈm xuÊt khÈu
Mét sè yªu cÇu c¬ b¶n vÒ g¹o xuÊt khÈu: chiÒu dµi h¹t g¹o ®¹t 7mm,
tû lÖ chiÒu dµi/chiÒu réng lín h¬n, h¹t g¹o ph¶i trong, ®iÓm b¹c bông cho
phÐp tõ 0 – 1mm vµ mét sè tiªu chuÈn kh¸c nh: tû lÖ tÊm, tû lÖ h¹t hÈm, h¹t
®á, tû lÖ b¹c bông, tû lÖ thãc, ®é bãng v..v… Tuy nhiªn, g¹o ViÖt Nam hÇu
nh cha ®¸p øng c¸c yªu cÇu trªn.
Ngoµi c¸c yÕu tè ®îc nªu trªn, th× bao b× xuÊt khÈu ViÖt Nam còng
cha ®¶m b¶o yªu cÇu: chÊt lîng bao b× kh«ng ®Òu, mËt ®é sîi thÊp, ®é bÒn
sîi thÊp, ®êng kh©u hai bªn láng lÎo, ®ãng miÖng cha ch¾c ch¾n nªn khi vËn
chuyÓn rÊt dÔ bÞ vì vµ khã b¶o qu¶n. TÊt c¶ c¸c nguyªn nh©n trªn khiÕn cho
g¹o ViÖt Nam kh«ng ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu vÒ mÉu m· cña thÞ trêng, lµm
gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña lóa g¹o ViÖt Nam so víi Th¸i Lan vµ Mü.
5. TiÕp cËn tÝn dông xuÊt khÈu
Nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc tiÕp cËn tÝn dông cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt
khÈu ViÖt Nam hiÖn nay ®îc xem nh mét trë ng¹i quan träng nhÊt trong viÖc
t¨ng trëng xuÊt khÈu cña c¸c nhµ xuÊt khÈu chñ yÕu.
C¸c c¬ quan cung cÊp tÝn dông chñ yÕu cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt
khÈu g¹o cña ViÖt Nam lµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam, Ng©n hµng
Th¬ng m¹i ViÖt Nam vµ Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam. C¸c c¬ quan nµy
chØ cÊp tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp sau khi ®· cã hîp ®ång xuÊt khÈu. V×
vËy, nÕu kh«ng ®îc cÊp tÝn dông kÞp thêi, nhµ xuÊt khÈu sÏ kh«ng thÓ mua ®îc g¹o xuÊt khÈu theo hîp ®ång vµ cã thÓ cßn bÞ ph¹p do kh«ng thùc hiÖn
®óng hîp ®ång. C¸c doanh nghiÖp nhµ níc ë §NB vµ §BSCL ®Òu cho r»ng
tiÕp cËn tÝn dông hiÖn nay cßn nhiÒu h¹n chÕ, th«ng thêng Ng©n hµng chØ
®¸p øng ®îc 1/3 nhu cÇu vay cña doanh nghiÖp.
6. KiÓm tra chÊt lîng tríc khi xuÊt khÈu
16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
C¬ quan kiÓm tra chÊt lîng hµng xuÊt khÈu (®èi víi c¸c s¶n phÈm
n«ng nghiÖp vµ phi n«ng nghiÖp) quan träng nhÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ
VINACONTROL. §èi víi mÆt hµng g¹o xuÊt khÈu, VINACONTROL kiÓm
tra tíi 95% tæng lîng g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Quy tr×nh kiÓm tra cña
VINACONTROL gåm 3 bíc: (1) kiÓm tra chÊt lîng g¹o trong kho cña nhµ
xuÊt khÈu; (2) kiÓm tra chÊt lîng g¹o t¹i n¬i xÕp hµng chê xuÊt khÈu; (3)
kiÓm tra chÊt lîng g¹o tríc khi giao hµng, chi phÝ kiÓm tra chÊt lîng g¹o lµ
0,3USD/tÊn.
7. VËn chuyÓn tµu biÓn
VËn chuyÓn g¹o xuÊt khÈu lµ dÞch vô ®¾t ®á ë ViÖt Nam do thiÕt bÞ
c¶ng l¹c hËu, n¨ng lùc bèc xÕp thÊp, lÖ phÝ c¶ng cao vµ n¨ng lùc vËn t¶i
thÊp…
Do n¨ng lùc vËn t¶i biÓn thÊp, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu sö
dông ph¬ng thøc xuÊt khÈu FOB (sö dông tµu vËn t¶i níc ngoµi), chØ cã
nh÷ng l« hµng xuÊt khÈu theo ký kÕt cña ChÝnh phñ míi sö dông tµu cña c¸c
c«ng ty tµu biÓn trong níc.
Trong sè c¸c c¶ng biÓn cña ViÖt Nam th× lîng g¹o xuÊt khÈu th«ng
qua c¶ng Sµi Gßn chiÕm tíi 70%. §iÒu nµy kh«ng chØ xuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ gÇn
gòi cña c¶ng víi nguån hµng xuÊt khÈu chÝnh, mµ cßn tõ møc cíc phÝ vËn t¶i
biÓn tõ c¶ng Sµi Gßn thêng thÊp h¬n c¶ng H¶i Phßng vµ c¶ng §µ N½ng. Tuy
nhiªn, møc phÝ c¶ng cña c¶ng Sµi Gßn l¹i cao h¬n.
8. Ho¹t ®éng tiÕp cËn thÞ trêng
PhÇn lín quan hÖ giao dÞch bu«n b¸n g¹o thêng ®îc ngêi mua níc
ngoµi hoÆc lµ trùc tiÕp, hoÆc lµ th«ng qua c¬ quan ChÝnh phñ. C¸c doanh
nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam cha chñ ®éng t×m kiÕm thÞ trêng: cha cã ®îc c¸c
h¬p ®ång lín æn ®Þnh. C¸c hîp ®ång chñ yÕu lµ c¸c hîp ®ång ChÝnh phñ
chiÕm 1/2 lîng g¹o xuÊt khÈu.
Ho¹t ®éng cña HiÖp héi XuÊt nhËp khÈu l¬ng thùc ViÖt Nam trong
viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ gi¸ c¶, thÞ trêng cha cã hiÖu qña. MÆt kh¸c, do
g¹o lµ nguån an ninh l¬ng thùc quèc gia nªn Nhµ níc qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt
khÈu b»ng viÖc cÊp QUOTA nªn c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng chñ ®éng
trong viÖc ký hîp ®ång.
C¸c ho¹t ®éng hç trî xóc tiÕn xuÊt khÈu g¹o còng cha ®îc quan t©m
®Çy ®ñ, cha tËn dông ®îc c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin, v¨n phßng ®¹i diÖn, c¬
quan tham t¸n, ngêi ViÖt Nam ë níc ngoµi … ®Ó tæ chøc tuyªn truyÒn,
qu¶ng b¸ g¹o ViÖt Nam ®Õn ngêi tiªu dïng. §èi víi thÞ trêng cã nhu cÇu lín
vÒ g¹o cã phÈm cÊp thÊp nh Ch©u Phi, chóng ta l¹i cha xuÊt khÈu trùc tiÕp
do ta cha cã chÝnh s¸ch tÝn dông hç trî ban trong thanh to¸n. ë c¸c thÞ trêng
cã søc mua lín ®ßi hái chÊt lîng cao , g¹o cña ta còng cha tiÕp cËn ®îc.
Nh×n chung ho¹t ®éng tiÕp cËn thÞ trêng cña doanh nghiÖp ®îc giao
xuÊt khÈu cña chóng ta cha xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng vµ vÞ trÝ níc xuÊt khÈu
g¹o thø 2 thÕ giíi lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña g¹o ViÖt Nam.
IV. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu còng nh
c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña
ViÖt Nam
1. §iÓm m¹nh
ViÖt Nam ®· trë thµnh mét thÕ lùc chñ yÕu trªnt thÞ trêng g¹o thÕ giíi.
S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o lµ mét trong nh÷ng híng u tiªn ph¸t triÓn
cña ChÝnh Phñ kh«ng chØ xuÊt ph¸t tõ chÝnh s¸ch an ninh l¬ng thùc quèc
gia mµ cßn lµ mÆt hµng xuÊt khÈu cã lîi thÕ cña ViÖt Nam hiÖn nay.
17
LuËn v¨n tèt nghiÖp
§iÒu kiÖn thiªn nhiªn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña c©y lóa, chi phÝ
nguån lùc néi ®Þa thÊp.
ChÝnh s¸ch c¬ cÊu l¹i gièng lóa ®ang ®îc quan t©m h¬n vµ bíc ®Çu ®·
®em l¹i hiÖu qña, n©ng cao n¨ng suÊt lóa. ViÖt Nam hoµn toµn cã tiÒm n¨ng
vÒ ph¸t triÓn g¹o chÊt lîng cao.
T¨ng trëng xuÊt khÈu g¹o cha vît qu¸ ngìng an toµn l¬ng thùc quèc
gia do møc t¨ng trëng s¶n lîng cao.
Bªn c¹nh c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n ®·
tham gia vµo thÞ trêng s¶n xuÊt, chÕ biÕn, xuÊt khÈu g¹o vµ ®· cã Ýt nhiÒu
kinh nghiÖm xuÊt khÈu g¹o.
2. §iÓm yÕu
ThÞ trêng xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam chñ yÕu lµ thÞ trêng cã møc thu
nhËp trung b×nh vµ thÊp, chØ tiªu thô g¹o cã chÊt lîng trung b×nh vµ thÊp.
DiÖn tÝch s¶n xuÊt réng lín, nhng qui m« s¶n xuÊt cña c¸c hé n«ng
d©n thÊp, chñ yÕu sö dông c¸c lao ®éng kh«ng chuyªn nghiÖp, møc ®Çu t vµo
c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt trong ph¹m vi hé thÊp.
ViÖc c¬ cÊu l¹i gièng lóa cho chÊt lîng cao míi chØ ë giai ®o¹n khëi
®éng vµ diÔn ra kh¸ chËm ch¹p.
Tæn thÊt ë kh©u thu ho¹ch lóa lín lµm gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt.
Kh©u chÕ biÕn g¹o xuÊt khÈu cßn nhiÒu khã kh¨n c¶ vÒ møc c«ng
suÊt, tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ møc ®é lÉn lo¹i cña nguån lóa nguyªn liÖu.
C¬ së h¹ tÇng n«ng th«n kÐm ph¸t triÓn, chi phi vËn chuyÓn cao lµm
gia t¨ng gi¸ thµnh phÈm.
M«i trêng, ®iÒu kiÖn tiÕp c©nj th«ng tin thÞ trêng vµ c«ng nghÖ cßn yÕu.
Nh÷ng qui ®Þnh h¹n chÕ tiÕp cËn tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp
xuÊt khÈu.
Mïa vô thu ho¹ch vµ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam tr¸i víi mïa vô chung
trªn thÞ trêng thÕ giíi.
ChÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu g¹o cha c«ng b»ng ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp ngoµi quèc doanh.
Kh¶ n¨ng giao dÞch, ®µm ph¸n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam víi
kh¸ch hµng níc ngoµi thÊp.
HÖ thèng kho dù tr÷, b¶o qu¶n vµ chuÈn bÞ giao hµng ph©n t¸n, qui m« nhá.
3. C¬ héi
Theo dù b¸o vÒ nhu cÇu nhËp khÈu g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi, kh¶
n¨ng t¨ng trëng g¹o xuÊt khÈu trong t¬ng lai cßn rÊt lín t¹i c¸c khu vùc thÞ
trêng thÕ giíi.
Xu híng tù do hãa th¬ng m¹i vµ yªu cÇu më cöa thÞ trêng cho c¸c s¶n
phÈm n«ng nghiÖp sÏ t¸c ®éng m¹nh ®Õn chÝnh s¸ch tù cung vÒ l¬ng thùc vµ
lµm t¨ng nhËp khÈu l¬ng thùc cña c¸c níc ®ang nhËp khÈu dßng vÒ l¬ng
thùc, nh: c¸c níc thuéc Ch©u ¸ (thÞ trêng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam).
ChÝnh s¸ch c¾t gi¶m viÖn trî l¬ng thùc cña c¸c níc ph¸t triÓn cho c¸c
níc kÐm ph¸t triÓn còng lµm t¨ng lîng nhËp khÈu l¬ng thùc theo ®iÒu kiÖn
th¬ng m¹i th«ng thêng cña c¸c níc nµy, nhÊt lµ víi c¸c níc Ch©u Phi.
Nh÷ng yªu cÇu vÒ c¾t gi¶m trî cÊp xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng
nghiÖp vµ gi¶m hç trî trong níc sÏ lµm t¨ng gi¸ g¹o chÊt lîng cao trªn thÞ trêng thÕ giíi, nhÊt lµ gi¸ g¹o cña Mü, NhËt B¶n. §iÒu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn
cho ViÖt Nam tham gia vµo thÞ trêng g¹o chÊt lîng cao.
4. Th¸ch thøc
18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
C¹nh tranh trªn thÞ trêng xuÊt khÈu g¹o sÏ m¹nh h¬n do sù tham gia
cña c¸c níc xuÊt khÈu tiÒm n¨ng nh: Trung Quèc, Pakistan, Myanmar,
Campuchia…
Trong ng¾n h¹n, viÖc gi¶m gi¸ cña ®ång USD hiÖn nay sÏ t¸c ®éng
m¹nh ®Õn c¸c níc xuÊt khÈu nãi chung vµ ®èi víi xuÊt khÈu g¹o nãi riªng.
N¨ng lùc ho¹t ®éng marketing xuÊt khÈu lóa g¹o cña ViÖt Nam thÊp
vµ rÊt khã ®îc c¶i thiÖn trong ng¾n h¹n.
MÆc dï ViÖt Nam ®îc xem lµ mét thÕ lùc trªn thÞ trêng lóa g¹o thÕ
giíi, nh thêng lµ g¾n liÒn víi lo¹i g¹o chÊt lîng trung b×nh, thÊp vµ ®é æn
®Þnh vÒ chÊt lîng kÐm.
ViÖc h¹ thÊp chi phÝ xuÊt khÈu liªn quan ®Õn viÖc sö dông c¬ së h¹
tÇng kh«ng thÓ gi¶i quyÕt trong ng¾n h¹n.
Nh÷ng khã kh¨n trong viÖc phæ biÕn gièng lóa chÊt lîng cao do h¹n chÕ vÒ
nghiªn cøu chuyÓn giao, c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn quyÒn sö dông ®Êt ®ai, qui m«
s¶n xuÊt cña c¸c hé n«ng d©n nhá, lÎ, n¨ng lùc tµi chÝnh thÊp.
Ch¬ng III
Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o cña
viÖt nam trong thêi gian tíi
I. Ph¬ng híng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu lóa g¹o cña
ViÖt Nam
S¶n xuÊt l¬ng thùc nãi chung vµ s¶n xuÊt lóa g¹o nãi riªng lu«n lµ
ngµnh quan träng bËc nhÊt cña n«ng nghiÖp ViÖt Nam nh»m thùc hiÖn 3 môc
tiªu:
* §¶m b¶o v÷ng ch¾c an ninh l¬ng thùc quèc gia, t¨ng thªm khèi lîng
l¬ng thùc dù tr÷, tho¶ m·n nhu cÇu l¬ng thùc trong bÊt kú t×nh huèng nµo.
* §¶m b¶o nguån nguyªn liÖu cho cung cÊp c«ng nghiÖp.
* T¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña mÆt hµng g¹o xuÊt khÈu ViÖt
Nam.
XuÊt ph¸t tõ môc tiªu trªn, c¸c ®Þnh híng c¬ b¶n ®îc ®Ò xuÊt lµ:
- T¨ng cêng th©m canh t¨ng n¨ng xuÊt, kÕt hîp khai hoang t¨ng vô ë
nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn. Trong ®ã th©m canh t¨ng n¨ng suÊt lµ híng chñ yÕu
l©u dµi, kÕt hîp víi n©ng cao chÊt lîng lóa hµng ho¸. Tuy nhiªn, mét sè diÖn
tÝch trång lóa kÐm hiÖu qu¶ ë §BSCL cã thÓ sÏ chuyÓn sang canh t¸c c¸c
lo¹i hoa mµu kh¸c hay nu«i trång thñy s¶n sao cho cã hiÖu qu¶ kÜ thuËt cao
h¬n.
- §a d¹ng hãa trong s¶n xuÊt, ®a d¹ng hãa vÒ chñng lo¹i g¹o (g¹o th«ng
thêng, g¹o ®Æc s¶n, g¹o cao cÊp), ®a d¹ng hãa vÒ phÈm cÊp c¸c gièng lóa
(cïng mét gièng lóa nhng cã thÓ cã gièng siªu thuÇn chñng, thuÇn chñng
cÊp 1, cÊp 2), ®a d¹ng hãa nguån lóa g¹o cho xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, viÖc ®a
d¹ng ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu cña thÞ trêng quèc tÕ ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n
phÈm thÝch hîp.
- TÝch cùc øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt ®Ó
võa t¨ng n¨ng suÊt võa t¨ng chÊt lîng g¹o. Nhng chóng ta ph¶i chó ý kÌm
víi ¸p dông khoa häc kÜ thuËt lµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i.
1. ChiÕn lîc c¹nh tranh vÒ xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam
Tõ chiÕn lîc thùc hiÖn 3 ch¬ng tr×nh l¬ng thùc thùc phÈm, ch¬ng tr×nh
hµng xuÊt khÈu vµ ch¬ng tr×nh hµng tiªu dïng, ViÖt Nam ®· ®i s©u vµo chiÕn
19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
lîc hµng xuÊt khÈu, trong ®ã g¹o lµ “mÆt trËn hµng ®Çu” cña nh÷ng n¨m 70 ®Çu 90.
XuÊt hiÖn ®ét ngét ë thÞ trêng xuÊt khÈu g¹o n¨m 1991, biÕn tõ níc
nhËp khÈu thµnh níc xuÊt khÈu g¹o ®· g©y cho nhiÒu níc sù e ng¹I nhËp
khÈu g¹o ViÖt Nam, cho r»ng chØ d thõa vµi n¨m cho xuÊt khÈu nªn kh¶
n¨ng c¹nh tranh ban ®Çu thÊp, gi¸ h¹, thÞ trêng h¹n hÑp, khã t×m vµ më réng
thÞ trêng. Nhng suèt h¬n 10 n¨m qua g¹o ViÖt Nam liªn tôc t¨ng xuÊt khÈu
vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, c¬ cÊu chñng lo¹i g¹o, gi¸ c¶ æn ®Þnh vµ t¨ng lªn.
ThÞ trêng ®îc më réng, chÝnh lµ nhê cã chiÕn lîc c¹nh tranh mµ thÞ trêng ®îc më réng hiÖn kh¸ch hµng mua g¹o ViÖt Nam t¨ng lªn ë thÞ trêng thÕ giíi,
gi¸ c¶ ®îc c¶i thiÖn (tuy cha b»ng Th¸i Lan).
ChiÕn lîc c¹nh tranh cã thÓ nh×n thÊy ë c¸c mÆt chÝnh:
1.1 ChiÕn lîc c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶ xuÊt khÈu g¹o
G¹o s¶n xuÊt ®îc c¶i thiÖn do ¸p dông th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt,
ph©n bãn, gièng lóa vµ chñng lo¹i ®îc hÖ thèng hãa néi ®ång, s«ng ngßi, ®Ëp
níc… nªn gi¸ c¶ s¶n xuÊt g¹o gi¶m ®i t¹o ®iÒu kiÖn c¹nh tranh b¾ng gi¸ c¶ ë
thÞ trêng níc ngoµi víi gi¸ thÊp. ViÖt Nam chÊp nhËn gi¸ b¸n g¹o thÊp h¬n
Th¸i Lan trung b×nh 20 – 30 USD/tÊn. Nhng gi¸ ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn
nªn møc chªnh lÖch trªn còng gi¶m.
1.2 C¹nh trang b»ng chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu
Tõ 25% tÊm chiÕm tû träng cao, ®· gi¶m dÇn nhêng chç cho g¹o 5%
tÊm t¨ng lªn nhanh chãng do trang thiÕt bÞ xay x¸t ®æi míi, c«ng nghÖ míi
®îc ®a dÇn vµo hÖ thèng m¸y xay x¸t ®i ®«i víi chän gièng lóa thÝch hîp,
b¶o qu¶n thãc vµ g¹o ®îc c¶i tiÕn nªn chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu t¨ng vµ ®îc
thÞ trêng níc ngoµi chÊp nhËn.
C¹nh tranh b»ng chªnh lÖch t¹o cho ViÖt Nam cã chç ®øng v÷ng ch¾c
ë thÞ trêng víi gi¸ kh«ng cao, chÊt lîng b¶o ®¶m vµ æn ®Þnh
G¹o ViÖt Nam ®i vµo Ch©u Phi, Ch©u ¸ lµ híng chÝnh do gi¸ kh«ng
cao vµ chÊt lîng phï hîp tói tiÒn thÊp cña ngêi tiªu dïng.
1.3 C¹nh tranh b»ng quan hÖ víi thÞ trêng vµ kh¸ch hµng
Quan hÖ chÝnh trÞ ®i ®«i víi quan hÖ thÞ trêng vµ kh¸ch hµng, gi÷ uy
tÝn vµ nhÊt lµ cã c¸c dÞch vô ®Çy ®ñ ®i kÌm nªn thÞ trêng tõng bíc ®îc cñng
cè vµ ph¸t triÓn. G¹o ViÖt Nam ngµy cµng cã tiÕng nãi ch¾c h¬n ë thÞ trêng
thÕ giíi.
1.4 C¹nh tranh b»ng kü thuËt nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu
NghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu, ®µm ph¸n, ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång ®îc nghiªm tóc t¹o thÕ c¹nh tranh ë thÞ trêng. Bao b× ®ãng gãi g¹o, kiÓm tra
chÊt lîng, ph¬ng tiÖn phËn t¶i b¶o ®¶m thêi h¹n giao hµng còng nh néi dung
hîp ®ång ®îc nghiªn cøu bæ sung thµnh hîp ®ång chuÈn. ViÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn gän ghÏ, ®óng víi c¸c yªu cÇu cña thÞ trêng. ChÝnh do kü thuËt
nghiÖp vô xuÊt khÈu ®îc c¶i tiÕn nªn søc c¹nh tranh xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt
Nam t¨ng lªn ®¸ng kÓ.
1.5 C¹nh tranh b»ng vËn dông marketing, xóc tiÕn th ¬ng m¹i vµ
qu¶ng c¸o
Xóc tiÕn th¬ng m¹i ®îc quan t©m, vËn dông hÖ thèng marketing –
mix (4p: price_gi¸; product_s¶n phÈm; plance_ph©n phèi (thÞ trêng) vµ
promotion_xóc tiÕn) ®îc vËn dông ®óng yªu cÇu vµ ®óng lóc t¹o cho c¹nh
tranh t¨ng.
20
- Xem thêm -
.DOC 
30 
50284 
134 
