Tài liệu Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực

PHÒNG GD &ĐT THẠNH PHÚ TRƯỜNG THCS THỚI THẠNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN MÔ HÌNH GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG, RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH, NÂNG CAO HIỆU QUẢ XÂY DỰNG TRƯỜNG HỌC THÂN THIỆN HỌC SINH TÍCH CỰC. Đề tài thuộc lĩnh vực : QUẢN LÝ NHÀ TRƯỜNG Họ và tên người thực hiện: HUỲNH TRỌNG HIẾU Chức vụ: Phó Hiệu trưởng Sinh hoạt tổ chuyên môn : Toán - Công nghệ Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . Thới Thạnh,tháng 03/2013 PHẦN MỞ ĐẦU I. Bối cảnh của đề tài: Phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" (THTT-HSTC) đã được Bộ Giáo dục & Đào tạo phát động và triển khai trong toàn ngành năm năm qua. Phong trào thi đua đã tạo nên diện mạo mới trong các trường học, góp phần gắn bó thầy, trò cộng đồng trong học tập, rèn luyện, trau dồi kỹ năng sống và tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Các cấp chính quyền, các ban ngành, đoàn thể địa phương đã thể hiện sự quan tâm và hỗ trợ có hiệu quả trong việc triển khai thực hiện phong trào. Trong năm học 2011-2012 và 2012-2013 qua hai đợt tập huấn trong hè với các chuyên đề “Bồi dưỡng cán bộ quản lý và giáo viên THCS” và “Hoạt động giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh trung học” của sở GD&ĐT Bến Tre tổ chức .Qua đó Sở đã chỉ đạo các trường THCS trên địa bàn tỉnh cần tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện,học sinh tích cực” tổ chức các hoạt động giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh. Hơn nữa xã Thới Thạnh đang triển khai đề án “Xây dựng xã nông thôn mới”, đây có thể nói là một bối cảnh rất phù hợp để xây dựng và tổ chức thực hiện đề tài. II. Lý do chọn đề tài: Một trong năm nội dung của phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” đó là rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Thiết nghĩ, đây là một nội dung quan trọng, gắn liền với các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Cùng với xu thế, thế giới đang có sự thay đổi sâu sắc về mọi mặt, khoa học kĩ thuật,công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, tác động đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Một số các chuẩn mực đạo đức, quy tắc ứng xử, quy tắc sống cũng bị ảnh hưởng. Đặc biệt là thế hệ trẻ, các em dễ dàng học theo, bắt chước một số thói hư, tật xấu du nhập từ thế bên ngoài, thế giới trên mạng internet. Học sinh sống trong xã hội phát triển cần phải được trang bị những kỹ năng thích hợp để hòa nhập với cộng đồng, với xu thế toàn cầu hóa. Đối với học Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 0 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . sinh,đặc biệt là học sinh bậc trung học cơ sở cần phải được giáo dục một số giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống. Giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống càng trở nên cấp thiết đối với thế hệ trẻ, bởi vì các em là những chủ nhân tương lai của đất nước. Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động…Vì vậy, việc giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho thế hệ trẻ là rất cần thiết. Kỹ năng sống cơ bản của học sinh bao gồm kỹ năng ứng xử hợp lí với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm ; kỹ năng rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe; kỹ năng phòng, chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội; suy nghĩ và hành động tích cực; học tập tích cực… Để giúp học sinh rèn luyện được những kỹ năng đó, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều hoạt động, từ việc trang bị lí thuyết về các giá trị sống, kỹ năng sống cho đến thực hành rèn luyện kỹ năng sống. Trong đó, các hoạt động trải nghiệm mang ý nghĩa hết sức quan trọng. Đối với các hoạt động giáo dục của giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm lớp, tổng phụ trách, lãnh đạo trường…Cần phải tiến hành những công việc hết sức tích cực, đa dạng về hình thức, phải cụ thể, thiết thực, kiên trì, năng động và sáng tạo trên cở sở phát huy vai trò chủ động của học sinh, khích lệ và động viên học sinh kịp thời. Với ý nghĩa đó trong thời điểm hiện tại là một thời điểm thich hợp, để tôi chọn đề tài “Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh” ở trường THCS Thới Thạnh .Nhằm mục đích chính là nâng cao hiệu quả của phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” và hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ năm học. III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu: - Trong nhà trường THCS Thới Thạnh: Bao gồm học sinh các khối lớp, giáo viên Tổng phụ trách đội, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, nhân viên trong Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 1 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . trường, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền Phong, 15 học sinh cốt cán. - Ngoài nhà trường như: Công an, Xã Đoàn, Xã Đội, Cán bộ phụ trách Văn hóa -Xã hội, Hội nông dân, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh, Hội cựu giáo chức, Hội cựu học sinh và đặc biệt là Hội Cha mẹ học sinh. - Phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường này nhằm nâng cao về mặt nhận thức và tổ chức các hoạt động giáo dục rèn luyện cụ thể . IV. Mục đích nghiên cứu: - Tìm hiểu cơ sở lí luận và pháp lý của đề tài : phân tích, đối chiếu với thực trạng của nhà trường trong thời điểm hiện tại để qua đó tìm ra các biện pháp, giải pháp mới hiệu quả hơn cho các hoạt động . - Hoạt động giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh vừa mang tính chiến lược, vừa mang tính cấp bách, là động cơ và cũng là nhiệm vụ của nhà trường, cơ quan ban ngành đoàn thể xã ấp, của cha mẹ học sinh thường xuyên và lâu dài. - Xây dựng mô hình để giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống giúp cho học sinh có tinh thần và thái độ học tập tự giác, tích cực, sống có lý tưởng và hoài bảo, ứng xử, hành động mang tính nhân văn. Nó còn giúp cho học sinh có ý thức bảo vệ và rèn luyện cơ thể,không vi phạm tệ nạn xã hội. - Đạt hiệu quả cao trong phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện,học sinh tích cực” - Đạt được các mục tiêu của giáo dục, đã được định hướng theo bốn trụ cột: + Học để biết; học để làm; học để chung sống cùng nhau và học để làm người. V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu: - Thống nhất giữa bồi dưỡng về nhận thức với thực tế công tác tổ chức thực hiện và các nhiệm vụ đặt ra từ thực tiễn. - Thu hút, huy động nhiều lực lượng trong và ngoài nhà trường cùng tham gia. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 2 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . - Vai trò giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được nâng lên chiếm một vị trí quan trọng trong công tác giáo dục. - Vai trò của cha mẹ học sinh, các tổ chức xã hội, chính quyền đoàn thể, thể hiện đậm nét, có tác động mạnh mẽ đến hiệu quả của các hoạt động giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. - Từng bước làm thay đổi quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục rèn luyện của học sinh. - Tận dụng các thành tựu mới nhất của khoa học giáo dục và kinh nghiệm tiên tiến trong hoạt động này. - Xây dựng tập thể GV đoàn kết, có tinh thần trách nhiệm,nhiệt tình, có kỹ năng phối hợp công tác tốt, yêu mến trẻ, cùng nhau hỗ trợ trong hoạt động giáo dục. - Dần hình thành lực lượng nồng cốt có năng lực trong học sinh của trường làm nhiệm vụ tư vấn rèn luyện kỹ năng sống cho các học sinh khác. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 3 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . PHẦN NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận: 1. Cơ sở pháp lý: - Chỉ thị 40-CT/Tw cuả Ban Bí thư nêu rõ: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu….là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nồng cốt, có vai trò quan trọng …”. - Chỉ thị 40/2008-BGD ĐT ngày 27/7/2008 về việc Phát động phong trào thi đua xây dựng THTT, HSTC trong các trường phổ thông giai đoạn 2008-2013. - Chỉ đạo của SGD và ĐT trong đợt tập huấn hè 2011, 2012 dành cho cán bộ quản lý và giáo viên THCS. 2. Nội dung các công việc : - Thu thập và sưu tầm tài liệu tập huấn giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ em gồm: + Sổ tay THTT, HSTC – Bộ GD&ĐT, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010. + Tài liệu của Dự án Phòng chống buôn bán và bảo vệ trẻ em của Tổ chức cứu trợ trẻ em Anh. + Đỗ Quốc Anh ( chủ biên), Góp phần xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, NXB Giáo dục Việt Nam 2010. + Nguyễn Công Khanh , Giao tiếp ứng xử tâm lý tuổi học đường, Nhà xuất bản Thanh niên, 2007. + Lưu Thu Thủy (chủ biên), Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, 2005. + Tài liệu của vụ giáo dục tập huấn giáo viên THCS , Hoạt động giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh trung học, 2012 - Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên và học sinh trong nhà trường về những kiến thức cần thiết, hoạt động giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho giáo viên lần thứ nhất vào tháng 9/2011 lần thứ hai vào tháng 9 /2012. - Tổ chức thực hiện qua các hoạt động cụ thể: HĐNGLL ,ngoại khóa. - Lồng ghép tổ chức rèn luyện kỹ năng sống, giáo dục giá trị sống mỗi tháng một lần trong tiết sinh hoạt dưới cờ. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 4 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . - Tổ chức tổng kết rút kinh nghiệm tìm ra những tác dụng thực tiển. 3. Tổ chức xây dựng kế hoạch và triển khai tổ chức thực hiện mô hình cụ thể như sau: 3.1.Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường về: + Vai trò, tầm quan trọng của việc giáo dục giá trị sống, rèn kỹ năng sống cho học sinh. + Các kỹ năng sống cần thiết đối với học sinh THCS. + Phương pháp rèn kỹ năng sống. Đặc biệt lồng ghép với các bộ môn: Giáo dục công dân, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý. + Các bài tập tình huống về kỹ năng sống và cách giải quyết. + Kỹ năng tổ chức các trò chơi, tổ chức câu lạc bộ… + Tổ chức rèn luyện kỹ năng sống, giáo dục giá trị sống mẫu trong tháng 9 và 10/2012 sau đó mỗi tháng thực hiện một lần trong tiết sinh hoạt dưới cờ. 3.2.Tiến hành tập huấn kỹ năng sống, kỹ năng truyền thông cho 15 em học sinh cốt cán. 3.3.Tổ chức qua các hoạt động cụ thể: (HĐNGLL-Hoạt động ngoại khóa) * Tổ chức truyền thông cho học sinh nhà trường : + Vào các buổi chào cờ đầu tuần, các buổi sinh hoạt lớp. +Trong năm học này( 2012-2013 ) bản thân tôi còn xây dựng kế hoạch bổ sung tổ chức lồng ghép rèn luyện kỹ năng sống để giáo dục giá trị sống phổ quát của nhân loại mỗi tháng một lần. + Tiếp tục lồng ghép vào các ngày lễ lớn, các cuộc thi. - Người thực hiện: Chủ yếu là PHT,TPT.GVCN và 15 học sinh cốt cán đã được tập huấn. - Nội dung truyền thông: Các kỹ năng sống theo từng chủ đề. - Giáo dục đạo đức và giá trị đạo đức trong cuộc sống qua các câu ca dao, thành ngữ, tục ngữ. + Hình thức truyền thông: Diễn thuyết, thi tìm hiểu, sân khấu hoá, tiểu phẩm, thông qua trò chơi. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 5 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . * Tổ chức thông qua hoạt động ngoại khóa , văn nghệ, thể dục thể thao các cuộc thi. -Thời điểm tiến hành được gắn vào việc kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm học : (2/9, tết trung thu, 20/11, 22/12, tết dương lịch, tết nguyên đán….) II. Thực trạng hoạt động giáo dục giá trị sống rèn luyện kỹ năng sống ở trường THCS Thới Thạnh: 1. Đặc điểm chung của trường THCS Thới Thạnh: - Trường THCS Thới Thạnh là một trường vùng sâu, kinh tế hộ gia đình đa số là thuần nông, một số hộ kinh tế phụ thuộc vào con cái đi làm thuê, làm nghề tự do ở Thành phố Hồ Chí Minh có thu nhập không ổn định nên ít quan tâm đến việc học tập của con em mình. - Qui mô Trường THCS Thới Thạnh trong năm học 2012-2013 có 12 lớp , 405 học sinh ; tổng số cán bộ giáo viên nhân viên trường là 31, trong đó 24 giáo viên trực tiếp giảng dạy. - Vì là một trường vùng sâu nên điều kiện tiếp cận của học sinh với sách báo, các kênh truyền thông, mạng internet còn hạn chế. - Nhận thức của một bộ phận không nhỏ cán bộ, giáo viên trong trường, Hội cha mẹ học sinh, ban ngành đoàn thể xã ấp chưa đúng mức về vị trí vai trò, tầm quan trọng của việc giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Đó là thực hiện tốt vai trò nhiệm vụ của nhà trường, trong bối cảnh của giáo dục cả nước trong thời kỳ đất nước ta đang hội nhập với các nước trong khu vực và thế giới. 2. Thực trạng việc tổ chức giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh đã tiến hành: 2.1. Đối với giáo viên bộ môn: - Giáo viên bộ môn Giáo dục công dân, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý đã được tập huấn các địa chỉ,các bài phải tích hợp rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, tuy nhiên qua kiểm tra giáo án của các giáo viên này thì có một số giáo án chưa thấy đề cập việc rèn luyện kỹ năng sống trong phần mục tiêu bài. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 6 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . 2.2. Trong các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt dưới cờ: - Qua nghiên cứu phân tích, đánh giá thì việc lồng ghép giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh có thực hiện tuy nhiên chưa đúng mức, chưa được xem trọng và hiệu quả đem lại chưa được như mong muốn. 2.3. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao, các cuộc thi: - Nhà trường có phối hợp với Đội Thiếu niên Tiền Phong tổ chức các hoạt động ngoại khóa theo kế hoạch của ngành và Hội đồng đội huyện, tuy nhiên việc tổ chức các hoạt động này còn ít trong đó việc xác định mục tiêu giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh chưa được chú trọng đúng mức và đầy đủ. 2.4. Nhận xét đánh giá thực trạng: - Học sinh trong trường về tinh thần và thái độ học tập chưa cao, còn nhiều học sinh lười học, trốn học bỏ tiết đi chơi game online, các em rất dễ bị kích động dẫn đến gây gỗ đánh nhau. - Một số em bị những thanh niên lêu lỏng lôi kéo vào những tệ nạn như tụ tập nhậu nhẹt, bỏ nhà đi hoang, đặc biệt là học sinh nữ học lớp 9 đang chuẩn bị thi tuyển sinh vào lớp 10. - Đa số học sinh chưa có nhận thức đúng về ý thức tự giác, tích cực trong học tập,chưa có ước mơ hoài bão, định hướng nghề nghiệp trong tương lai còn rất mơ hồ, kỹ năng diển đạt trình bài trước đám đông còn rất kém, số đông học sinh ứng xử với nhau chưa thật sự có văn hóa…. Nói chung học sinh trong trường chưa đạt được những giá trị sống, kỹ năng cơ bản cần thiết mà một học sinh bậc trung học cơ sở cần phải có. III. Một số biện pháp đã tiến hành để giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh ở trường: - Tổ chức đánh giá về việc “Xây dựng trường học thân thiện-học sinh tích cực”. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 7 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . Qua đó chỉ ra sự yếu kém, hạn chế, chưa đạt như mong muốn trong việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. - Củng cố và kiện toàn ban chỉ đạo: Củng cố và kiện toàn Ban chỉ đạo phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện- học sinh tích cực”. - Xây dựng kế hoạch triển khai mô hình: Nội dung “ Kế hoạch tổ chức giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh”. Phân công và giao nhiệm vụ cụ thể: - Trường có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch xây dựng mô hình và tổ chức thực hiện. - Đoàn TNCS Hồ Chí Minh chịu trách nhiệm xây dựng các trò chơi dân gian và triển khai đến học sinh. - Đội TNTP Hồ Chí Minh-TPT- GVCN-GVBM -Phó hiệu trưởng chịu trách nhiệm về xây dựng các câu lạc bộ năng khiếu và câu lạc bộ rèn luyện kỹ năng sống , hướng dẫn các câu lạc bộ này xây dựng kế hoạch hoạt động. - Trường phối hợp với Đoàn - Đội-Xã Đoàn tổ chức tham quan về nguồn tìm hiểu và chăm sóc các khu vi tích văn hóa lịch sử ở trong và ngoài huyện. - Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường về: + Vai trò, tầm quan trọng của việc giáo dục giá trị sống, rèn kỹ năng sống cho học sinh. + Các kỹ năng sống cần thiết đối với học sinh THCS. + Phương pháp rèn kỹ năng sống. Đặc biệt lồng ghép với các bộ môn: Giáo dục công dân, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý. + Các bài tập tình huống về kỹ năng sống và cách giải quyết. + Kỹ năng tổ chức các trò chơi, tổ chức câu lạc bộ… + Viết cam kết giữa trường và GVBM, GVCN về việc thực hiện giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Phối hợp vời Đoàn –Đội xây dựng các tiểu phẩm, sân khấu hóa và các trò chơi. + Tập huấn lần 2 cho giáo viên trong trường về “ Hoạt động giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh” sau đợt tập huấn ở Sở Giáo Dục & Đào Tạo Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 8 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . Bến tre trong hè 2012. - Tiến hành tập huấn kỹ năng sống, kỹ năng truyền thông cho 15 em học sinh cốt cán. Tổ chức tập huấn, phát hành tài liệu, xem phim về các mô hình giáo dục rèn luyện kỹ năng sống. Bằng phương pháp thảo luận những tình huống thực tiễn, kết hợp với phương pháp vấn đáp, hình ảnh trực quan để trang bị kiến thức kỹ năng cho 15 học sinh này. Đây là những hạt nhân nòng cốt của phong trào để “Trẻ em truyền thông cho trẻ em” sẽ mang lại hiệu quả cao hơn, thiết thực hơn. - Tổ chức qua các hoạt động cụ thể: (Hoạt động ngoài giờ lên lớp - Hoạt động ngoại khóa) * Tổ chức truyền thông cho học sinh nhà trường : + Vào các buổi chào cờ đầu tuần, các buổi sinh hoạt lớp. + Lồng ghép vào dịp tổ chức kỷ niệm các ngày lễ lớn, các cuộc thi. - Người thực hiện: Chủ yếu là PHT,TPT,giáo viên chủ nhiệm lớp và 15 học sinh cốt cán đã được tập huấn. - Nội dung truyền thông: Các giá trị sống, kỹ năng sống theo từng chủ đề: + Giáo dục đạo đức và giá trị đạo đức trong cuộc sống qua các câu ca dao, thành ngữ, tục ngữ. + Phòng chống nghiện Game onlin,ma túy, HIV/AIDS và tệ nạn xã hội. + Cuộc sống và những mong muốn của chúng ta. + Các vấn đề của cuộc sống và cách giải quyết vấn đề. + Kỹ năng giao tiếp để an toàn, kỹ năng ứng xử văn hoá. + Tuổi dậy thì; nam và nữ. + Kỹ năng nhận biết và sống với chính mình, sống với mọi người. + Các hình thức xâm hại trẻ em. + Phòng tránh đuối nước. + Kỹ năng hợp tác và làm việc theo nhóm. + Kỹ năng đánh giá và tự đánh giá. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 9 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . - Hình thức truyền thông: diễn thuyết, thi tìm hiểu, sân khấu hoá, tiểu phẩm, thông qua trò chơi. * Tổ chức thông qua hoạt động ngoại khóa, văn nghệ, thể dục thể thao, giao lưu, về nguồn và qua các cuộc thi: + Tổ chức tết trung thu cho học sinh toàn trường( thi lồng đèn), lồng ghép giáo dục các giá trị sống, kỹ năng sống, thi nét đẹp đội viên, thi viết văn theo chủ đề, thi các trò chơi dân gian, hội thao trong và ngoài nhà trường. + Phối hợp với bộ phận Đoàn - Đội tổ chức giao lưu với trường bạn,về nguồn tìm hiểu các di tích văn hóa lịch sử trong tỉnh (vào 23/11;26/3 ) Từ đó đã tạo một sân chơi lành mạnh giúp các em có điều kiện bộc lộ năng lực, kỹ năng sống, sự hiểu biết, khả năng ứng xử tình huống, kỹ năng nhận xét đánh giá,nhận thức đúng sai, kỹ năng tự bảo vệ rèn luyện bản thân, kỹ năng làm việc hợp tác, ứng xử nhanh nhẹn linh hoạt văn minh lịch sự, rèn luyện nhân cách, giáo dục đạo đức lối sống, hòa nhập tập thể… Tăng cường sự gắn bó đoàn kết trong lớp, trong trường. * Rèn luyện và giáo dục các giá trị phổ quát của nhân loại : + Trong năm học này ( 2012-2013) bản thân tôi còn lập kế hoạch bổ sung tổ chức lồng ghép rèn luyện kỹ năng sống để giáo dục các giá trị sống phổ quát của nhân loại ,định hướng theo trụ cột thứ tư của giáo dục trong giai đoạn hiện nay là “Học để làm người”, cụ thể: - Tháng 9 giáo dục “Giá trị Trách nhiệm”, thầy Liêm tổng phụ trách thực hiện mẫu. - Tháng 10 giáo dục “ Giá trị Tôn trọng”, thầy Đức và lớp chủ nhiệm 8/3 thực hiện mẫu lần 2. - Tháng 11 giáo dục “ Giá trị Hợp tác” , cô Ngân Thư và lớp chủ nhiệm 9/1 thực hiện mẫu lần 3. - Tháng 12 giáo dục “ Giá trị Đoàn kết ”, thầy Được và lớp chủ nhiệm 8/2 thực hiện - Tháng 2 giáo dục “ Giá trị Trung thực ”, thầy Tài và lớp chủ nhiệm 6/2 thực hiện Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 10 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . - Tháng 3 giáo dục “ Giá trị Khoan dung ”, thầy Đẳng và lớp chủ nhiệm 9/3 thực hiện. - Tiến hành khảo sát ở học sinh khối 8 về nhận thức và hành vi sau 6 tháng tổ chức rèn luyện và giáo dục cá giá trị sống nêu trên. - Tiếp tục tổ chức tiếp để giáo dục các giá trị khác như : Giá trị Khiêm tốn, giá trị Hòa bình, giá trị Giản dị, giá trị Hạnh phúc, giá trị Yêu thương trong các tháng còn lại của năm học. IV. Hiệu quả đạt được sau khi cải tiến hoạt động: + Tinh thần và thái độ học tập có nâng lên, qua các tiết học lý thuyết, luyện tập, thí nghiệm thực hành học sinh tự tin hơn, năng động hơn,mạnh dạn phát biểu ý kiến hơn.Thể hiện qua việc đánh giá và hội ý rút kinh nghiệm sau các tiết dạy của giáo viên bộ môn và điểm thi đua hàng tuần của các lớp được nâng lên từng bước một cách rõ rệt . + Tiết SHDC, SHL, HĐNGLL, tiết trống các em tổ chức điều hành tự quản rất tốt. * Minh chứng : - 100% số tiết dạy của giáo viên, yêu cầu đánh giá ở mục 9 về học sinh học tập tích cực đều đạt 2 điểm. - Điểm thi đua hàng tuần HK I năm 2010-2011 trung bình là 185 điểm - Học kỳ I năm 2011-2012 tăng lên trung bình là 265 điểm. - Học kỳ I năm 2012-2013 tăng lên trung bình là 315 điểm. + Những em học sinh biết cách giải quyết mâu thuẫn và các xung đột phát sinh trong và ngoài nhà trường làm cho tình trạng các em gây gổ với nhau giảm đáng kể. Đặc biệt là nạn đánh nhau, bạo hành trong nhà trường trong năm học này không có xảy ra. + Khả năng diễn đạt trước đám đông của một bộ phận học sinh trước đây rất nhút nhát ,rụt rè khi phát biểu trong lớp, trong tiết sinh hoạt dưới cờ nay tự tin hơn ,dạn dĩ hơn ,đã dám phát biểu nhận xét một cách khá đầy đủ, lưu loát suy nghĩ của mình khi được yêu cầu phát biểu ý kiến. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 11 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . + Việc ứng xử giao tiếp có văn hóa,văn minh lịch sự hơn trước.Trong giờ chơi ,hay trong các hoạt động tập thể rất ít khi nghe các em nói bậy, phát biểu linh tinh, các em gọi bạn, xưng tôi khá thân mật. + Qua sơ kết học kỳ I và thời điểm sau tết nguyên đán học sinh trong trường chấp hành rất tốt luật giao thông, không có học sinh vi phạm tệ nạn xã hội. Có thể nói học sinh nhà trường đã thực hiện các mặt này rất tốt so với thời gian này năm trước . + Các em qua tìm hiểu đã có nhiều kỹ năng bảo vệ bản thân, năng lực nhận thức và xử lý tình huống, không để bạn xấu rủ rê trốn học chơi game online. + Việc học sinh bỏ học với những lý do khác nhau cũng được kéo giảm . * Minh chứng: Học kỳ I năm 2010-2011 học sinh trốn học chơi game online là 32 trường hợp. Học kỳ I năm học 2011-2012 còn 6 trường hợp giảm 81,25%. Học kỳ I năm học 2012-2013 còn 3 trường hợp giảm 92 %. Học sinh bỏ học sau tết năm học 2010-2011 là 8 học sinh Sau tết năm học 2011-2012 chỉ 1 có học sinh bỏ học giảm 87% Sau tết năm học 2012-2013 không có học sinh bỏ học giảm 100%. - Hạnh kiểm loại tốt tăng, loại khá giảm, không có học sinh xếp loại trung bình - Chất lượng học lực loại giỏi, khá tăng loại trung bình yếu giảm rỏ rệt - HSG cấp huyện lớp 8 đạt 13 giài ( 2 nhì,1ba,10 khuyến khích ),HSG cấp huyện lớp 9 đạt 11 giài ( 2 nhất,1 nhì ,3 ba và 5 khuyến khích )tăng 5 giải - Học sinh giỏi cấp tỉnh năm 2012-2013 đạt 6 giải tăng 3 giải - Mặc dù là trường vùng sâu nhưng trong năm học này các em đã tích cực tham gia thi giải Toán và Tiếng anh trên mạng internet. Kết quả trường đã tuyển chọn được 18 học sinh dự thi Tiếng anh cấp huyện ( đạt 2 giài nhì, 2 giải 3 và 1giải khuyến khích); cử 6 học sinh dự thi Toán cấp huyện đạt 1giải nhì, 1 khuyến khích ; cấp tỉnh đạt 1 giải khuyến khích . Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 12 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . - Tổ chức khảo sát nhận thức về các giá trị sống và kỹ năng sống sau thời gian tổ chức thực hiện sáng kiến đối với học sinh khối 8 trong trường năm học 20122013: Bảng thống kê kết quả khảo sát: Mức Các hành vi đổi mới của học sinh quan sát được độ Mức độ rất thấp thấp nhiệm về sức khỏe của mình ,quy chuẩn trong truyền thông và ngoài xã hội Thành công trong các cuộc tranh luận,hùng biện,thuyết phục người khác bình Mức độ Mức độ cao rất cao 30/88 32/88 (29,5%) (34,1%) (36,4%) 12/88 21/88 55/88 Có lối sống lành mạnh,nhận thấy trách Biết phân tích có phán đoán các giá trị trung 26/88 Biết hợp tác tốt trong đội,nhóm Giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình Mức độ 5/88 (13,6%) (23,9%) (62,5%) 17/88 42/88 24/88 (5,7%) (19,3%) (47,7%) (27,3%) 16/88 20/88 25/88 27/88 (18,2%) (22,7%) (28,4%) (30,7%) 19/88 22/88 (21,6%) ( 25%) 12/88 Biết tự khẳng định và xử sự bình đẳng Biết biểu lộ sự bao dung,sự tôn trọng 2/88 người khác (2,3%) Ý thức về giá trị bản thân Nhạy bén đối với các vấn đề giới ,tôn 3/88 trọng quyền con người Biết quan tâm đến nhu cầu của người (3,4%) 7/88 27/88 21/88 (30,7%) (23,9%) 48/88 28/88 (13,6%) (54,5%) (31,8%) 29/88 38/88 19/88 (33%) 43/88 (43,2%) (21,6%) 24/88 21/88 (48,9%) (27,3%) (23,9%) 49/88 21/88 15/88 (55,7%) (23,9%) 41/88 25/88 (17%) 15/88 khác và sẵn sàng giúp đở họ. ( 8%) (46,6%) (28,4%) (!7 %) Nhận xét: qua bản thống kê ta nhận thấy học sinh trong trường đã đổi mới về nhận thức, đổi mới về hành vi, có chuyễn biến rất nhiều hình thành được về những giá trị sống và kỹ năng sống cơ bản so với thời điểm chưa tổ chức thực hiện đề tài. PHẦN KẾT LUẬN Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 13 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . I. Những bài học kinh nghiệm: Trong quá trình thực hiện và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã rút ra được những bài học quí giá để bổ sung kinh nghiệm nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ năm học như sau: - Thực hiện đúng theo các văn bản chỉ đạo của ngành, bám sát chủ đề kế hoạch thực hiện phù hợp với đặc điểm tâm lý và hoàn cảnh cụ thể của từng học sinh trong trường. - Có bước chủ động trong công việc, nắm bắt kết quả qua các bước thực hiện một cách nhanh nhất để đưa vào việc điều chỉnh kế hoạch đúng lúc, đúng thời điểm. - Luôn tạo sự đổi mới, sáng tạo trong công việc để tăng sự thu hút từ phía học sinh. - Phối hợp nhịp nhàng với các đoàn thể trong nhà trường, giáo viên chủ nhiệm lớp, ban đại diện cha mẹ học sinh. - Luôn lắng nghe ý kiến về những khó khăn của các thành viên là học sinh cốt cán trong câu lạc bộ “ Rèn luyện kỹ năng sống” ,khi thực hiện chuyên đề để có tư vấn giúp đỡ cần thiết. - Bám sát giáo viên chủ nhiệm lớp vì GVCN là người có vai trò quan trọng trong việc nhắc nhở động viên, phát hiện những mặt tích cực, tiêu cực của học sinh lớp mình nhanh nhất. II.Ý nghĩa: Sáng kiến kinh nghiệm về giải pháp “Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” mang một ý nghĩa rất quan trọng và là công việc hết sức cần thiết, bởi lẽ các em sẽ học được cách rèn luyện và rút ra những kinh nghiệm, kỹ năng mà các em sẽ gặp lại trong cuộc sống, là bài học quí báu mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc để các em tự hoàn thiện mình. Hiện nay ngành giáo dục đang đẩy mạnh phong trào thi đua: “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực” thì việc giáo dục giá trị sống rèn luyện kỹ năng sống có một ý nghĩa hết sức quan trọng. Qua đó, giúp các em nhìn lại Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 14 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . những việc làm của mình từ trong hành động, trong suy nghĩ, lời nói việc làm. Nó còn giúp các em hoàn thiện hơn về nhân cách, về lối sống. Các em có kỹ năng tham gia các hoạt động mang ý nghĩa cộng đồng, đoàn kết, yêu thương, trách nhiệm, hợp tác, hòa đồng, thân ái, đồng cảm chia sẻ với mọi người chung quanh và hơn hết là sống tốt, sống có ý nghĩa có một niềm tin thiết tha hơn về cuộc sống hiện tại và tương lai. III. Khả năng ứng dụng, triển khai: Như đã trình bày ở phần hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm về những giải pháp trong đề tài “Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” thì khả năng ứng dụng rộng rãi vào các trường trong huyện, tỉnh rất khả thi. Mô hình này rất dễ dàng thực hiện dành cho học sinh các trường THCS, THPT với các hình thức phong phú nêu trên, làm cho các em cảm nhận được giá trị sống là những chuẩn mực trong một xã hội văn minh .Nó có thể xem là hành trang hết sức cần thiết cho các em trong cuộc sống, là những vốn sống không thể thiếu của một người lao động chân chính trong thời kỳ đất nước ta đang hội nhập với nền kinh tế thế giới, đang tiến hành công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Trước mắt giúp cho các em đổi mới phương pháp, tích cực học tập, có năng lực tự học và biết tự điều chỉnh hành vi, tự giác chấp hành tốt nội qui nhà trường. Hiện nay nhiều trường học từ bậc học Mầm non đến Trung học phổ thông đều chưa thật xem trọng hoạt động giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Chuyên đề “Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” là mô hình hoạt động mang tính lâu dài và bền vững, bởi hoạt động giáo dục giá trị sống rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường hiện nay là một hoạt động thiết thực mang tính chiến lược nhằm xây dựng nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 15 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . Mặc dù đây là năm đầu tiên thực hiện chuyên đề ở trường THCS Thới Thạnh nhưng đã tạo được bước chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong toàn thể học sinh, chuyên đề đã phần nào cùng với nhà trường hình thành nhân cách, đạo đức, lối sống, cách ứng xử, cách quan tâm, chia sẻ và những kỹ năng cần thiết trong học tập, sinh hoạt tại gia đình và cộng đồng. Qua đó bản thân người thực hiện đề tài này đánh giá khả năng ứng dụng của nó là rất tốt, có thể áp dụng rộng rải trong cả hai cấp học THCS và THPT trên phạm vi toàn tỉnh . Việc triển khai không khó khăn, chỉ yêu cầu có kế hoạch cụ thể,sự phối hợp chặt chẽ và sự quyết tâm hoàn thành kế hoạch đề ra. Chuyên đề có được sự thành công như đã nêu trên là nhờ sự quan tâm chỉ đạo của Sở Giáo dục Bến Tre qua các đợt tập huấn và hơn hết là sụ phối hợp chặt chẽ giữa người thực hiện đề tài với Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên, giáo viên chủ nhiệm, sự hăng hái tích cực của các thành viên cốt cán trong Câu lạc bộ rèn luyện kỹ năng sống của học sinh trường .Điều ấy đã tiếp thêm sức mạnh, sự tự tin, chủ động sáng tạo trong công việc của người làm công tác tổ chức quản lý hoạt động ngoại khóa, để góp phần cùng với nhà trường nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh một cách toàn diện, hầu góp một phần nhỏ để thực hiện thành công nhiệm vụ của giáo dục nước nhà trong thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới. IV. Đề xuất, kiến nghị: Để phong trào thi đua: “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” theo năm nội dung mà Bộ Giáo dục Đào tạo phát động đi vào chiều sâu, nhất thiết phải tạo cho các em có một sân chơi mang tính tập thể, qua đó các em sẽ được giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống, cùng các trò chơi dân gian mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.Trên thực tế các trường phổ thông cũng có thực hiện phong trào này nhưng chưa triệt để chỉ mang tính hình thức, vì chỉ chú trọng vào việc giảng dạy văn hóa trên lớp mà không chú trọng đến việc giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Nhằm tạo cơ sở pháp lý giúp các trường thực hiện tốt và thường xuyên nhiệm vụ này người viết đề tài này xin đề nghị lãnh đạo Phòng và Sở Giáo dục cần có kế Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 16 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . hoạch chỉ đạo cụ thể, phối hợp với Hội Đồng Đội huyện, tỉnh đưa hoạt động giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh trở thành một nội dung cơ bản của chương trình sinh hoạt Đoàn - Đội. Xem hiệu quả thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là một tiêu chí đánh giá cơ bản của phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của các trường Ý kiến của thủ trưởng đơn vị Người viết Huỳnh Trọng Hiếu Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 17 Đề tài : Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình giáo dục giá trị sống ,rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh,nâng cao hiệu quả xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực . Tài liệu tham khảo: + Sổ tay THTT, HSTC –Bộ GD ĐT ,NXB Giáo dục Việt Nam, 2010. + Tài liệu của Dự án “Phòng chống buôn bán và bảo vệ trẻ em” của Tổ chức cứu trợ trẻ em Anh. + Đỗ Quốc Anh ( CB), Góp phần xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, NXB Giáo dục Việt Nam 2010. + Nguyễn Công Khanh , Giao tiếp ứng xử tâm lý tuổi học đường, Nhà xuất bản Thanh niên, 2007. + Lưu Thu Thủy (chủ biên), Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn,2005. Người thực hiện: Huỳnh Trọng Hiếu 18