Tài liệu Xây dựng, quản lý và khai thác nguồn tài liệu số nội sinh tại thư viện trường đại học thương mại hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------- VŨ NGỌC MINH XÂY DỰNG, QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC NGUỒN TÀI LIỆU SỐ NỘI SINH TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ THÔNG TIN - THƢ VIỆN Hà Nội - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------- VŨ NGỌC MINH XÂY DỰNG, QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC NGUỒN TÀI LIỆU SỐ NỘI SINH TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI HÀ NỘI CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC THƢ VIỆN MÃ SỐ: 60 32 20 LUẬN VĂN THẠC SỸ THÔNG TIN - THƢ VIỆN NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS. TS ĐOÀN PHAN TÂN Hà Nội - 2014 LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến PGS.TS. Đoàn Phan Tân người thầy đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài. Tôi xin được tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến các giảng viên và cán bộ khoa Sau đại học Trường Đại học KHXH & NV đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại trường. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới tập thể cán bộ Trung tâm Thông tin Thư viện Trường Đại học Thương Mại, đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu. Cuối cùng tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn đến những người thân trong gia đình và bạn bè, đồng nghiệp đã luôn khuyến khích động viên tôi trong suốt thới gian qua để tôi hoàn thành được luận văn này. Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được sự đóng góp chân thành của các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Vũ Ngọc Minh MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 7 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NGUỒN TÀI LIỆU SỐ NỘI SINH PHỤC VỤ ĐÀO TẠO THEO TÍN CHỈ CỦA THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI HÀ NỘIError! Bookmark not defined. 1.1 Nguồn tài liệu nội sinh ........................ Error! Bookmark not defined. 1.1.1 Khái niệm tài liệu nội sinh .......... Error! Bookmark not defined. 1.1.2 Vai trò của tài liệu nội sinh ......... Error! Bookmark not defined. 1.1.3 Các yếu tố tác động đến công tác phát triển nguồn tài liệu nội sinh Error! Bookmark not defined. 1.2 Nguồn tài liệu số .................................. Error! Bookmark not defined. 1.2.1 Khái niệm tài liệu số ................... Error! Bookmark not defined. 1.2.2 Đặc trưng của tài liệu số.............. Error! Bookmark not defined. 1.3 Các thuật ngữ về xây dựng, quản lý và khai thác tài liệu số nội sinh Error! Bookmark not defined. 1.4 Thƣ viện Trƣờng Đại học Thƣơng mại Hà Nội trƣớc yêu cầu đào tạo theo tín chỉ ........................................... Error! Bookmark not defined. 1.4.1 Trường Đại học Thương Mại Hà Nội trong giai đoạn chuyển đổi phương thức đào tạo theo tín chỉ ........... Error! Bookmark not defined. 1.4.2 Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Thư viện Trường Đại học Thương mại Hà Nội........................ Error! Bookmark not defined. 1.4.3 Cơ sở vật chất và nguồn lực thông tin của Thư viện Trường Đại học Thương mại Hà Nội........................ Error! Bookmark not defined. 1.4.4 Đặc điểm nhu cầu thông tin của người dùng tin trong giai đoạn chuyển đổi sang đào tạo theo tín chỉ tại Trường Đại học Thương mại Hà Nội ................................................... Error! Bookmark not defined. 2 1.5 Vai trò của tài liệu số nội sinh đối với công tác đào tạo theo tín chỉ tại Trƣờng Đại học Thƣơng mại Hà Nội. Error! Bookmark not defined. 1.5.1 Tài liệu số nội sinh hỗ trợ công tác nghiên cứu và giảng dạy cho cán bộ, giảng viên ................................. Error! Bookmark not defined. 1.5.2 Tài liệu số nội sinh hỗ trợ việc học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên, học viên, nghiên cứu sinhError! Bookmark not defined. 1.6 Kinh nghiệm số hóa nguồn tài liệu của một số thƣ viện trƣờng đại học tiêu biểu ............................................... Error! Bookmark not defined. 1.6.1 Kinh nghiệm số hóa tài liệu tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội Error! Bookmark not defined. 1.6.2 Kinh nghiệm số hóa tài liệu của Trường Đại học Hà Nội ... Error! Bookmark not defined. 1.6.3 Kinh nghiệm số hóa tài liệu của Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội ................................................... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2:HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ, KHAI THÁC NGUỒN TÀI LIỆU NỘI SINH VÀ CÔNG TÁC SỐ HÓA NGUỒN TÀI LIỆU NỘI SINH TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI HÀ NỘI ......................................................................... Error! Bookmark not defined. 2.1 Sự hình thành nguồn tài liệu nội sinh tại Trƣờng Đại học Thƣơng mại Hà Nội ................................................. Error! Bookmark not defined. 2.2 Hiện trạng nguồn tài liệu nội sinh tại Thƣ viện Trƣờng Đại học Thƣơng mại Hà Nội .................................. Error! Bookmark not defined. 2.2.1 Số lượng các loại tài liệu nội sinh hiện cóError! Bookmark not defined. 2.2.2 Chất lượng nguồn tài liệu nội sinhError! Bookmark not defined. 2.3 Quản lý nguồn tài liệu nội sinh .......... Error! Bookmark not defined. 3 2.3.1 Xây dựng bộ máy tra cứu ............ Error! Bookmark not defined. 2.3.2 Công tác lưu trữ và bảo quản ...... Error! Bookmark not defined. 2.4 Số hóa nguồn tài liệu nội sinh ............ Error! Bookmark not defined. 2.4.1 Thu thập và lựa chọn tài liệu nội sinhError! Bookmark not defined. 2.4.2 Lựa chọn công nghệ số hóa......... Error! Bookmark not defined. 2.4.3 Các bước tiến hành số hóa tài liệuError! Bookmark not defined. 2.5 Xây dựng các bộ sƣu tập tài liệu số nội sinhError! Bookmark not defined. 2.5.1 Lựa chọn phần mềm và chuẩn biên mụcError! Bookmark not defined. 2.5.2 Xây dựng các bộ sưu tập số nội sinh toàn vănError! Bookmark not defined. 2.6 Khai thác nguồn tài liệu nội sinh ....... Error! Bookmark not defined. 2.6.1 Khai thác nguồn tài liệu nội sinh truyền thốngError! Bookmark not defined. 2.6.2 Khai thác nguồn tài liệu số nội sinhError! Bookmark not defined. 2.7 Đánh giá mức độ thoả mãn nhu cầu tin tại Thƣ viện Trƣờng Đại học Thƣơng mại Hà Nội ........................... Error! Bookmark not defined. 2.8 Nhận xét về công tác quản lý và khai thác nguồn tài liệu nội sinh tại Thư viện Trường Đại học Thương mại Hà NộiError! Bookmark not defined. 2.8.1 Quản lý và khai thác nguồn tài liệu nội sinhError! Bookmark not defined. 2.8.2 Về công tác xây dựng, quản lý và khai thác nguồn tài liệu số nội sinh Error! Bookmark not defined. 4 CHƢƠNG 3:ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC NGUỒN TÀI LIỆU SỐ NỘI SINH TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI HÀ NỘI ............ Error! Bookmark not defined. 3.1 Xây dựng cơ sở pháp lý về số hóa nguồn tài liệu nội sinh ........ Error! Bookmark not defined. 3.1.1 Ban hành quy chế thu nộp tài liệu nội sinh tại trường Đại học Thương mại Hà Nội .............................. Error! Bookmark not defined. 3.1.2 Phổ biến luật sở hữu trí tuệ và các văn bản của nhà nước về số hóa tài liệu ............................................. Error! Bookmark not defined. 3.2 Tiếp tục hoàn thiện công nghệ và quy trình số hóa tài liệu ..... Error! Bookmark not defined. 3.2.1 Lựa chọn công nghệ Scan và OCR tiên tiếnError! Bookmark not defined. 3.2.2 Hoàn thiện quy trình số hóa tài liệuError! Bookmark not defined. 3.3 Tiếp tục xây dựng các bộ sƣu tập tài liệu số nội sinh toàn văn Error! Bookmark not defined. 3.4 Tăng cƣờng bảo mật, phân quyền và quản lý truy cập ............ Error! Bookmark not defined. 3.5 Tăng cƣờng quảng bá, giới thiệu các bộ sƣu tập tài liệu số nội sinh tại Thƣ viện ................................................ Error! Bookmark not defined. 3.6 Giải pháp đảm bảo về cơ sở vật chất và kỹ thuậtError! Bookmark not defined. 3.6.1 Tăng cường kinh phí, đầu tư ....... Error! Bookmark not defined. 3.6.2 Tăng cường cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ thông tin . Error! Bookmark not defined. 3.7 Giải pháp đảm bảo nguồn nhân lực .. Error! Bookmark not defined. 5 3.7.1 Nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ Thư việnError! Bookmark not defined. 3.7.2 Đào tạo người dùng tin................ Error! Bookmark not defined. 3.7.3 Xây dựng thử nghiệm bộ sưu tập số nội sinh toàn văn luận án tiến sĩ bằng phần mềm Greenstone .............. Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 12 PHỤ LỤC ....................................................... Error! Bookmark not defined. 6 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 1.Tiếng Anh STT Ký hiệu viết tắt 1 AACR2 Viết đầy đủ Anglo-American Cataloguing Rules ( Quy tắc biên mục Anh- Mỹ) 2 DDC Dewey Decimal Classification (Bảng phân loại thập phân Dewey) 3 MACR Machine-Readable Cataloguing (Khổ mẫu biên mục đọc máy) 4 OPAC Online Public Access Catalogue (Mục lục tra cứu cộng cộng trực tuyến) 2. Tiếng Việt STT Ký hiệu viết tắt Viết đầy đủ 5 CNTT Công nghệ thông tin 6 CSDL Cơ sở dữ liệu 7 NCKH Nghiên cứu khoa học 8 NDT Người dùng tin 9 NCT Nhu cầu tin 10 TT-TV Thông tin – Thư viện 7 MỞ ĐẦU 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Hòa nhập với xu thế toàn cầu hoá trên thế giới, Việt Nam đang từng bước đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, trong đó thách thức lớn nhất là nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, phát huy nguồn lực con người để đạt được mục tiêu trong thời gian ngắn nhất đưa nước ta tiến kịp với các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới. Trước yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo, đặc biệt là việc chuyển đổi từ đào tạo theo niên chế sang học chế tín chỉ, đây là một trong những biện pháp quan trọng trong đổi mới cách dạy và học trong trường đại học, theo hướng tạo cho sinh viên chủ động hơn trong tiếp thu kiến thức, lấy tự học, tự nghiên cứu làm hoạt động quan trọng trong hoạt động học; giảng viên thay đổi cách dạy, cách chuẩn bị bài giảng,... Phương pháp đào tạo theo tín chỉ trở thành nhiệm vụ trọng tâm của các trường đại học nước ta hiện nay. Tuy nhiên để đào tạo theo tín chỉ, mọi hoạt động của trường đại học phải có những thay đổi nhiều mặt, trong đó có hoạt động thông tin - thư viện. Việc phát triển học liệu phục vụ đào tạo theo tín chỉ của nhà trường trở thành một nhiệm vụ trọng tâm của các thư viện trường đại học nước ta hiện nay. Điều kiện để đào tạo theo tín chỉ, ngay trong QĐ số 31/2001 của Bộ GD&ĐT, đã nêu, ngoài những điều kiện về chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, các cơ sở đào tạo phải có điều kiện về học liệu: “có đủ sách tham khảo, tài liệu học tập”. Các đơn vị đào tạo có nhiệm vụ cụ thể hóa điều kiện về học liệu trong các hướng dẫn về đào tạo theo tín chỉ của đơn vị mình [3, tr. 1]. Từ năm học 2006-2007, Trường Đại học Thương mại đã chính thức chuyển đổi sang hình thức đào tạo theo tín chỉ, theo đó, Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Thương mại có vai trò và nhiệm vụ hết sức quan trọng đó là đáp ứng đầy đủ tài liệu tham khảo bắt buộc và tài liệu tham khảo khuyến khích cho các học phần của Nhà trường. Thư viện đã tiến hành rà soát lại toàn bộ giáo trình, tài liệu tham khảo hiện có. 8 Tuy nhiên, trên thực tế thì Thư viện mới chỉ đáp ứng được khoảng 70%, và sau một năm tập trung cho công tác bổ sung, cũng chỉ đáp ứng được khoảng 85% số tên tài liệu tham khảo cho các học phần [27], tuy nhiên số lượng bản sách cũng rất ít, không đáp ứng. Vấn đề này cũng có nhiều nguyên nhân cả khách quan lẫn chủ quan, nhưng nguyên nhân chính đó là một số lượng lớn tài liệu, giáo trình được yêu cầu đã quá cũ, xuất bản nhiều năm về trước nên hiện không còn bán trên thị trường, và một số giáo trình cũ do trường biên soạn đã lâu không được tái bản, hiện đã cũ nát, xuống cấp. Trong khi đó, một nguồn tin được đánh giá là có tầm quan trọng rất lớn, đó chính là nguồn tin nội sinh được tạo nên từ các hoạt động đào tạo, nghiên cứu. Nguồn tin này phản ánh đầy đủ, hệ thống về các thành tựu cũng như tiềm lực, cũng như định hướng phát triển của trường đại học [26, tr. 1]. Tại trường Đại học Thương mại Hà Nội, nguồn tin nội sinh của nhà trường đặc biệt là các khóa luận, luận văn, luận án, tạp chí chuyên ngành, giáo trình, bài giảng... qua thống kê của thư viện cho thấy mức độ sử dụng và vòng quay của tài liệu rất lớn nhưng số lượng bản sách lại rất ít, một số loại như khóa luận, luận văn, luận án chỉ có độc bản. Hơn nữa, Nhà trường cũng chưa có quy định bằng văn bản cho việc thu nộp về Thư viện đối với loại hình tài liệu này, (hiện tại việc thu nộp một số loại mới chỉ mang tính "tự giác") Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin và ứng dụng của nó trong công tác thư viện thì nguồn tài nguyên thông tin số đã và đang đóng vai trò quan trọng, có nhiều ưu thế vượt trội so với tài liệu truyền thống như cung cấp khả năng truy cập từ xa, người dùng không còn phụ thuộc vào không gian và thời gian, không hạn chế số lượng người truy cập, thông tin phong phú, đa dạng, nhanh chóng, chính xác, là xu hướng phát triển tất yếu của thư viện trên thế giới,... [5], [24] và trên hết là có thể đáp ứng tốt được yêu cầu cấp thiết về tài liệu tham khảo cho các học phần của Thư viện Trường Đại học Thương mại Hà Nội. Ở Việt Nam hiện nay đã có rất nhiều Trung tâm Thông tin, Thư viện trường đại học đã và đang làm tốt công tác phát triển nguồn tài liệu số, có thể kể ra đây một số đơn vị điển hình như: ở phía Nam có Thư viện Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM, Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, Thư viện Trường Đại học Bách khoa TP.HCM, Thư viện Phú 9 Yên, và phía Bắc có Trung tâm học liệu Đại học Thái Nguyên, Đại học Ngoại Thương, Đại học Quốc gia Hà Nội, Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia,... Cho đến nay, cơ sở vật chất của nhà Trường và của Thư viện cũng đã được nâng cấp tương đối tốt như: hệ thống máy chủ tại Trung tâm Quản trị mạng của Nhà trường có cấu hình cao, đường truyền Internet cáp quang tốc độ 8MB, đường truyền Internet Leased line, phục vụ cho sinh viên đăng ký tín chỉ và học tập, tại Thư viện, dự án nâng cấp trang thiết bị năm 2012 đã trang bị một máy chủ và các máy trạm cấu hình cao, nâng cấp phần mềm quản trị Thư viện ILIB từ 3.0 lên 6.0. Tuy nhiên, Thư viện hiện mới bước đầu tiến hành số hóa và chưa xây dựng các bộ sưu tập số toàn văn. Khi đề cập đến vấn đề nghiên cứu xây dựng quy trình số hóa tài liệu và phát triển nguồn tài liệu số với ban Giám đốc Thư viện tôi cũng nhận được sự ủng hộ, và việc nghiên cứu triển khai một dự án số hóa nguồn tài liệu nội sinh (trước tiên là nguồn tài liệu nội sinh và sau đó là đến các nguồn tài liệu khác) cũng là mong muốn hiện thời của Ban Giám đốc Thư viện. Xuất phát từ ý nghĩa thực tiễn và tầm quan trọng đó, tôi đã chọn đề tài “Xây dựng, quản lý và khai thác nguồn tài liệu số nội sinh tại Thư viện Trường Đại học Thương mại Hà Nội" làm đề tài cho luận văn Thạc sĩ của mình. Trong khuôn khổ luận văn này, trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm số hóa tài liệu của một số trường đại học tiêu biểu, tác giả lựa chọn một số luận án tiến sĩ kinh tế được bảo vệ tại Trường Đại học Thương mại và đã được thu nộp cả bản in và file mềm được lưu trong đĩa CD-ROM được nộp kèm để tiến hành xây dựng thử nghiệm một bộ sưu tập toàn văn tài liệu số nội sinh luận án tiến sĩ bằng phần mềm Greenstone và đưa vào sử dụng. 2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU THEO HƢỚNG CỦA ĐỀ TÀI * Tình hình nghiên cứu về vấn đề số hóa tài liệu tại thƣ viện trƣờng đại học ở nƣớc ngoài có các bài viết đăng trên tạp chí nhƣ: + Nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập thông qua chia sẻ tài nguyên học tập (Promoting high quality teaching and learning through sharing academic resources, D. Osberg; D. Pinto; S. Docherty; & C. Still, South African Journal of Higher Education, (1)12, 1998, p. 141–148) 10 + Hệ thống kiến thức tổ chức cho thư viện số (Systems of Knowledge organization for Digital Libraries, Hodge Gail, Washington D.C., Digital Library Federation and the Council on Library and information resources, 2001, 37 pages, địa chỉ: http://www.sims.monash.edu/subjects/ims2603/resources/Assignment2Papers/SKO forDigLib.pdf) + Khởi đầu với thư viện số (The digital libraries initiative: Update and discusion, Fox A. Edward, 1999), Website https://asis.org/Bulletin/Oct-99/fox.html, Truy cập ngày 04/12/2012, địa chỉ: https://asis.org/Bulletin/Oct-99/fox.html  Các bài viết đã đề cập đến các vấn đề từ tổ chức Thư viện trường Đại học với việc đổi mới và nâng cao phương pháp giảng dạy, cùng các vấn đề về cách tiếp cận với Thư viện số và các kinh nghiệm xây dựng Thư viện số * Theo hƣớng nghiên cứu của đề tài, đã có một số luận văn cao học đề cập đến vấn đề số hóa tài liệu từ năm 2000 đến nay gồm có: + Luận văn Thạc sĩ Khoa học thư viện có: “Phát triển nguồn tài liệu số hóa toàn văn tại Trường Đại học Hà Nội” của Lê Thị Vân Nga bảo vệ năm 2009 [13]; Luận văn "Nghiên cứu xây dựng và quản lý nguồn tài nguyên số nội sinh tại Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia" của Phạm Văn Hùng bảo vệ năm 2009 [7]; Luận văn "Nghiên cứu việc tạo lập, khai thác và bảo quản tài liệu số tại Thư viện Quốc gia Việt Nam" của Vũ Nguyệt Mai (bảo vệ năm 2009) [10]. Luận văn "Tổ chức và khai thác tài liệu số tại Thư viện Tạ Quang Bửu Trường Đại học Bách khoa Hà Nội" của Trần Thị Thanh Thủy bảo vệ năm 2012 [24].  Các luận văn đi vào phân tích thực trạng tạo lập tài liệu số như: Việc lập kế hoạch phát triển tài liệu số, các nguyên tắc và tiêu chí liên quan đến số hóa tài liệu, các bước tiến hành số hóa, thu nhận lưu chiểu tài liệu số hóa, phần mềm số hóa và việc lưu trữ, bảo quản tài liệu số. Quy trình chuyển đổi băng cassette sang CD-ROM tại thư viện Trường Đại học Hà Nội  Đã trình bày ba công đoạn chủ yếu trong quy trình số hóa nguồn tài liệu số nội sinh tại Trung tâm TT KHCN Quốc gia bằng phương thức số hóa tài liệu truyền thống bằng máy scanner. 11  Tìm hiểu đặc điểm nhu cầu tin của người dùng tin, và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức và khai thác tài liệu số tại thư viện Tạ Quang Bửu Trường Đại học Bách khoa Hà Nội * Các bài viết đƣợc đăng trên các tạp chí chuyên ngành thông tin thƣ viện nhƣ: + "Nguồn tin nội sinh của trường đại học - Thực trạng và các giải pháp phát triển" của tác giả Trần Mạnh Tuấn đăng trên tạp chí Thông tin và Tư liệu, số 3 năm 2005 tr. 1-4 [26]. + "Tài liệu nội sinh: Bảo vệ bản quyền để khai thác mang lại nguồn thu cho thư viện" của tác giả Đồng Phước Vinh đăng trên Bản tin thư viện - Công nghệ thông tin tháng 8/2012, tr. 30-34 [28] + "Sử dụng tài liệu nội sinh tại Thư viện trường Đại học Khoa học tự nhiên" của Thư viện ĐH KHTN-ĐHQG TPHCM đăng trên Bản tin thư viện - Công nghệ thông tin tháng 11/2011, tr. 26-27 [17] + “Vấn đề phát triển và chia sẻ nguồn lực thông tin số hóa tại Việt Nam” của tác giả Nguyễn Hữu Hùng đăng trên Tạp chí Thông tin và Tư liệu, số 1 năm 2006, tr. 5-10. [6]. + “Vài thách thức đối với Thư viện số và những chiến lược đối phó” của tác giả Vũ Thị Nha trên tạp chí Thư viện Việt Nam, số 2 năm 2008, tr. 19-24. [16]. + “Quy trình tổ chức số hóa tài liệu” của tác giả Lê Đức Thắng trên tạp chí Thư viện Việt Nam, số 3 năm 2009, tr. 24-30. [21]. + “Thư viện số: Hai thập kỷ phát triển trên thế giới, bài học kinh nghiệm và định hướng phát triển cho Việt Nam” của tác giả Nguyễn Hoàng Sơn trên Tạp chí Thông tin và Tư liệu, số 2 năm 2011, tr. 2-20. [18]. + “Số hóa với hệ thống Kirtas” của tác giả Đỗ Như Thơ, Trần Đức Trung trên Tạp chí Thông tin và Tư liệu, số 2 năm 2011, tr. 24-27. [23]. 12 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu tiếng Việt [1] Trần Hồng Anh (2012), "Số hóa tài liệu và xây dựng một số cơ sở dữ liệu toàn văn tại Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ", Website Trung tâm Học liệu - ĐHTN, Truy cập ngày 22/12/2012, địa chỉ: http://www.ted.com.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=6 94:templateted&catid=105:li-ich-s-hoa&Itemid=523. [2] Nguyễn Tiến Đức (2003), Tăng cường nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông tin Thư viện Trường Đại học Thương Mại, Khóa luận tốt nghiệp Khoa học Thư viện, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Hà Nội. [3] Nguyễn Văn Hành (2008), "Thư viện trường đại học với công tác phát triển học liệu phục vụ đào tạo theo tín chỉ", Thông tin và Tư liệu, (1), tr. 30-34. [4] Đoàn Quang Hiếu (2012), "Một số ý kiến trong lựa chọn phần mềm mã nguồn mở và thực trạng xây dựng, quản lý bộ sưu tập số tại Trung tâm Học liệu - Đại học Cần Thơ", Kỷ yếu hội thảo Vai trò của Thư viện Quốc gia và các cơ quan thông tin thư viện trong việc tạo lập bộ sưu tập tài nguyên số Quốc gia của Việt Nam, Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hà Nội, tr. 97-108. [5] Công ty Nam Hoàng, Thư viện Đại học Vinh (2011), Kỷ yếu hội thảo Ứng dụng các nguồn học liệu tiên tiến và tài liệu điện tử, thư viện số - Tầm nhìn tương lai, Thư viện Đại học Vinh, Vinh, ngày 14/05/2011. [6] Nguyễn Hữu Hùng (2006), "Vấn đề phát triển và chia sẻ nguồn lực thông tin số hóa tại Việt Nam", Thông tin và Tư liệu, (1), tr. 5-10. [7] Phạm Văn Hùng (2009), Nghiên cứu xây dựng và quản lý nguồn tài nguyên số nội sinh tại Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Hà Nội, 122 trang, mã số: 60 32 20. [8] Trần Thị Kiều Hương (2012), "Một vài kinh nghiệm từ Dự án "Thư viện số" tại Đại học Ngoại thương", Kỷ yếu hội thảo Vai trò của Thư viện Quốc gia 13 và các cơ quan thông tin thư viện trong việc tạo lập bộ sưu tập tài nguyên số Quốc gia của Việt Nam, Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hà Nội, tr. 107-118. [9] Trường Đại học Thương mại (2010), 50 năm Trường Đại học Thương mại 1960-2010, Trường Đại học Thương mại Hà Nội, 274 trang. [10] Vũ Nguyệt Mai (2009), Nghiên cứu việc tạo lập, khai thác và bảo quản tài liệu số tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Hà Nội, 110 trang, mã số: 60 32 20. [11] Quốc Hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2009), "Luật sở hữu trí tuệ của Quốc Hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, số 36/2009/QH12 ngày 19 tháng 6 năm 2009", Website Cục Sở hữu Trí tuệ Việt Nam, Truy cập ngày 03/12/2012, địa chỉ: http://noip.gov.vn/web/noip/home/vn?proxyUrl=/noip/cms_vn.nsf/%28agnt DisplayContent%29?OpenAgent&UNID=E4DAAD4DEBDA1B224725766 B003250D0. [12] Thư viện Quốc gia Việt Nam (2012), "Tình hình xây dựng, phát triển và phổ biến các bộ sưu tập số của Thư viện Quốc gia Việt Nam", Kỷ yếu hội thảo Vai trò của Thư viện Quốc gia và các cơ quan thông tin thư viện trong việc tạo lập bộ sưu tập tài nguyên số Quốc gia của Việt Nam, Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hà Nội, tr. 35-39. [13] Lê Thị Vân Nga (2009), Phát triển tài liệu số hóa toàn văn tại trường Đại học Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Khoa học Thư viện, Đại học Văn hóa Hà Nội, Hà Nội, 119 trang, mã số: 60 32 20. [14] Nguyễn Hữu Nghĩa "“nP” trong hoạt động marketing thư viện công cộng", Nghiên cứu văn hóa, (6). [15] Nguyễn Thị Minh Ngọc (2012), "Nguồn tin nội sinh phục vụ nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội", Website Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Truy cập ngày 14/12/2012, địa chỉ: http://tuxa.hnue.edu.vn/Bantintuxavataichuc/Thongtintraodoi/tabid/131/Artic leID/295/Default.aspx. 14 [16] Vũ Thị Nha (2008), "Vài thách thức đối với Thư viện số và những chiến lược đối phó", Thư viện Việt Nam, (2), tr. 19-24. [17] Thư viện Đại học Khoa học tự nhiên (2011), "Sử dụng tài liệu nội sinh tại Thư viện trường Đại học Khoa học tự nhiên", Bản tin thư viện - Công nghệ thông tin, tr. 26-27. [18] Nguyễn Hoàng Sơn (2011), "Thư viện số: Hai thập kỷ phát triển trên thế giới, bài học kinh nghiệm và định hướng phát triển cho Việt Nam", Thông tin và Tư liệu, (2), tr. 2-20. [19] Phạm Thị Tâm (2000), Hiện đại hoá công tác tại Thư viện Trường Đại học Thương Mại, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện, Đại học Văn hóa Hà Nội, Hà Nội. [20] Đoàn Phan Tân (2009), Tin học tư liệu, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội, 325 trang. [21] Lê Đức Thắng (2009), "Quy trình tổ chức số hóa tài liệu", Thư viện Việt Nam, (3), tr. 24-30. [22] Nguyễn Văn Thiên, Kiều Kim Ánh (2012), "Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng ứng dụng khổ mẫu biên mục Dublin core tại Việt Nam", Kỷ yếu hội thảo Vai trò của Thư viện Quốc gia và các cơ quan thông tin thư viện trong việc tạo lập bộ sưu tập tài nguyên số Quốc gia của Việt Nam, Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hà Nội, tr. 178-187. [23] Đỗ Như Thơ, Trần Đức Trung (2011), "Số hóa với hệ thống Kirtas", Thông tin và Tư liệu, (2), tr. 24-27. [24] Trần Thị Thanh Thủy (2012), Tổ chức và khai thác tài liệu số tại Thư viện Tạ Quang Bửu Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Hà Nội, 102 trang, mã số: 60 32 20. [25] Vũ Trí Tĩnh (2012), "Chính sách về quản lý, bảo quản, truy cập trong tạo lập, khai thác bộ sưu tập tài nguyên số", Kỷ yếu hội thảo Vai trò của Thư viện Quốc gia và các cơ quan thông tin thư viện trong việc tạo lập bộ sưu tập tài 15 nguyên số Quốc gia của Việt Nam, Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hà Nội, tr. 203-206. [26] Trần Mạnh Tuấn (2005), "Nguồn tin nội sinh của trường đại học - Thực trạng và các giải pháp phát triển", Thông tin và Tư liệu, (3), tr. 1-4. [27] Trung tâm Thông tin Thư viện (2009), "Báo cáo tổng kết năm học 2008-2009". [28] Đồng Phước Vinh (2012), "Tài liệu nội sinh: Bảo vệ bản quyền để khai thác mang lại nguồn thu cho thư viện", Bản tin thư viện - Công nghệ thông tin, tr. 30-34. [29] Chính Phủ nước CHXNCN VN (2011), "Nghị định số 85/2011/NĐ-CP của Chính phủ : Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2006/NĐ-CP ngày 21 tháng 9 năm 2006 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Dân sự, Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả và quyền liên quan", Website Cổng thông tin điện tử Chính Phủ, Truy cập ngày 06/12/2013, địa chỉ: http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_i d=1&mode=detail&document_id=151643. [30] CHXHCN VN (2005), "Bộ luật Dân sự", Website Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, Truy cập ngày 06/12/2013, địa chỉ: http://www.moj.gov.vn/vbpq/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.as px?ItemID=18147. [31] Hoàng Vũ (2011), Phát triển nguồn lực thông tin số tại thư viện trường đại học Ngoại thương Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Khoa học Thư viện, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, Hà Nội, 120 trang. [32] "Công ước Bern về bảo hộ các tác phẩm văn học nghệ thuật", Website http://www.wipo.int/treaties/en/ip/berne/, Truy cập ngày 04/12/2012, địa chỉ: http://www.wipo.int/treaties/en/ip/berne/. 16 Tài liệu tiếng Anh [33] Blinco, K.; Mason, J.; McLean, N.; Wilson, S. (2004), "Trens and Issues in Infrastructure Development", California, p. 36. [34] Edward, Fox A. (1999), "The digital libraries initiative: Update and discusion", Website http://asis.org, Truy cập ngày 04/12/2012, địa chỉ: http://asis.org. [35] Gail, Hodge (2001), Systems of Knowledge organization for Digital Libraries,Washington D.C., Digital Library Federation and the Council on Library and information resources, 37 pages. [36] Osberg, D.; Pinto, D.; Docherty, S.; Still, C. (1998), "Promoting high quality teaching and learning through sharing academic resources", South African Journal of Higher Education, (1)12, p. 141–148. [37] Robinson, M. (2007), "Co-operative Development of Information Resources in Hong Kong", Kỷ yếu hội thảo, Da Lat, p. 79-84. [38] UNESCO (2012), "Dspace", Website http://www.dspace.org, Truy cập ngày 04/12/2012, địa chỉ: http://www.dspace.org. [39] UNESCO (2012), "Green stone", Website http://www.greenstone.org, Truy cập ngày 03/12/2012, địa chỉ: http://www.greenstone.org. [40] Wipo (2012), "Bern", Website http://www.wipo.int/treaties/en/ip/berne/, Truy cập ngày 04/12/2012, địa chỉ: http://www.wipo.int/treaties/en/ip/berne/. 17