Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn sử dụng trong ki...

Tài liệu Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn sử dụng trong kiểm tra đánh giá mức độ nắm vững kiến thức thuộc phần thấu kính mỏng của học sinh lớp 11 thpt chương trình nâng cao

.PDF
141
250
120

Mô tả:

1 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc s­ ph¹m hµ néi 2 NguyÔn TuÊn M¹nh X©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän sö dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc thuéc phÇn “thÊu kÝnh máng” cña häc sinh líp 11 THPT ch­¬ng tr×nh n©ng cao. LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc gi¸o dôc 2 Hµ néi - 2009 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc s­ ph¹m hµ néi 2 NguyÔn TuÊn M¹nh X©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän sö dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc thuéc phÇn “thÊu kÝnh máng” cña häc sinh líp 11 THPT ch­¬ng tr×nh n©ng cao. Chuyªn ngµnh: Lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc bé m«n VËt lý M· sè: 60 14 10 LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc gi¸o dôc Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: TS. Ng« DiÖu Nga Hµ néi - 2009 3 më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc ®æi míi c«ng t¸c gi¸o dôc diÔn ra rÊt s«i ®éng trªn thÕ giíi vµ ë n­íc ta. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®ßi hái ngµnh gi¸o dôc ph¶i ®æi míi ®ång bé c¶ môc ®Ých, néi dung, ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc vµ viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh. KiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ mét ho¹t ®éng th­êng xuyªn, cã mét vai trß hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh d¹y häc. Nã lµ mét kh©u kh«ng thÓ t¸ch rêi cña qu¸ tr×nh d¹y häc. KiÓm tra ®¸nh gi¸ tèt sÏ ph¶n ¸nh ®­îc ®Çy ®ñ viÖc d¹y cña thÇy vµ viÖc häc cña trß. §èi víi thÇy gi¸o kÕt qu¶ cña viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ sÏ gióp hä biÕt trß cña m×nh häc nh­ thÕ nµo ®Ó tõ ®ã hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña m×nh. §èi víi trß, viÖc kiÓm tra sÏ gióp hä tù ®¸nh gi¸, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy hä ch¨m lo häc tËp. §èi víi c¸c nhµ qu¶n lý gi¸o dôc, kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®óng sÏ gióp hä cã c¸i nh×n kh¸ch quan h¬n ®Ó tõ ®ã cã sù ®iÒu chØnh vÒ néi dung ch­¬ng tr×nh còng nh­ vÒ c¸ch thøc tæ chøc ®µo t¹o. Nh­ng lµm thÕ nµo ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®­îc tèt? §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thu hót ®­îc sù quan t©m cña nhiÒu nhµ khoa häc vµ cã thÓ nãi r»ng ®©y lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù. C¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp rÊt ®a d¹ng, mçi ph­¬ng ph¸p cã nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm nhÊt ®Þnh, kh«ng cã mét ph­¬ng ph¸p nµo lµ hoµn mÜ ®èi víi mäi môc tiªu gi¸o dôc. Thùc tiÔn cho thÊy, d¹y häc kh«ng nªn chØ ¸p dông mét h×nh thøc thi, kiÓm tra cho mét m«n häc, mµ cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kÕt hîp c¸c h×nh thøc thi kiÓm tra mét c¸ch hîp lÝ míi cã thÓ ®¹t ®­îc yªu cÇu cña viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ d¹y häc. §èi víi lo¹i luËn ®Ò, ®©y lµ lo¹i mang tÝnh truyÒn thèng, ®­îc sö dông mét c¸ch phæ biÕn trong mét thêi gian dµi tõ tr­íc tíi nay. ¦u ®iÓm cña lo¹i kiÓm tra nµy lµ nã cho häc sinh c¬ héi ph©n tÝch vµ tæng hîp d÷ kiÖn theo lêi lÏ riªng cña m×nh, cã thÓ dïng ®Ó Møc ®é nhËn thøc: t­ duy ë møc ®é cao. Song lo¹i bµi luËn ®Ò còng th­êng m¾c ph¶i nh÷ng h¹n chÕ rÊt dÔ nhËn ra lµ: Nã chØ cho phÐp kh¶o s¸t mét sè Ýt kiÕn thøc trong thêi gian nhÊt ®Þnh. ViÖc chÊm ®iÓm lo¹i nµy ®ßi hái 4 nhiÒu thêi gian chÊm bµi, kÕt qu¶ thi kh«ng cã ngay, thiÕu kh¸ch quan, khã ng¨n chÆn c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc vµ do ®ã trong mét sè tr­êng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc thùc chÊt møc ®é cña häc sinh. Trong khi ®ã ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã thÓ dïng kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc trªn mét vïng réng, mét c¸ch nhanh chãng, kh¸ch quan, chÝnh x¸c; nã cho phÐp xö lý kÕt qu¶ theo nhiÒu chiÒu víi tõng häc sinh còng nh­ tæng thÓ c¶ líp häc hoÆc mét tr­êng häc; gióp cho gi¸o viªn kÞp thêi ®iÒu chØnh hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p d¹y ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc. Nh÷ng viÖc biªn so¹n mét hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cho mét bé m«n lµ mét c«ng viÖc kh«ng ®¬n gi¶n, ®ßi hái sù quan t©m cña nhiÒu ng­êi, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ gi¸o, ph¶i qua nhiÒu thö nghiÖm vµ mÊt nhiÒu thêi gian. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc vµ suy nghÜ ë trªn, qua thùc tiÔn gi¶ng d¹y m«n VËt lÝ ë THPT chóng t«i lùa chän ®Ò tµi: X©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän sö dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc thuéc phÇn ThÊu kÝnh máng cña häc sinh líp 11 THPT ch­¬ng tr×nh n©ng cao. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu Nghiªn cøu x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän nh»m kiÓm tra, ®¸nh gi¸ møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc cña häc sinh phÇn “ThÊu kÝnh máng” ë líp 11 THPT. 3. NhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi. - Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ë tr­êng phæ th«ng. - Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vµ kü thuËt x©y dùng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän. - Nghiªn cøu néi dung phÇn tr×nh vËt lÝ 11 nãi chung vµ phÇn “ThÊu kÝnh máng” nãi riªng; trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh møc ®é cña môc tiªu nhËn thøc chung øng víi tõng kiÕn thøc mµ häc sinh cÇn ®¹t ®­îc. - VËn dông c¬ së lý luËn x©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän cho mét sè kiÕn thøc thuéc phÇn “ThÊu kÝnh máng” líp 11THPT. - Thùc nghiÖm s­ ph¹m ®Ó ®¸nh gi¸ hÖ thèng c©u hái ®· so¹n. 5 4. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi 4.1. §èi t­îng nghiªn cøu HÖ thèng c©u hái TNKQNLC sö dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp mét sè kiÕn thøc thuéc phÇn “ThÊu kÝnh máng” cña häc sinh líp 11 THPT. 4.2. Ph¹m vi nghiªn cøu §Ò tµi nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän ®Ó so¹n th¶o hÖ thèng c©u hái sö dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ chÊt l­îng mét sè kiÕn thøc thuéc phÇn “ThÊu kÝnh máng” cña häc sinh líp11THPT vµ thùc nghiÖm trªn mét sè líp 11 ë tr­êng THPT cña tØnh B¾c Giang. 5. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu - Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn. - Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm s­ ph¹m. - Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra. 6. Gi¶ thuyÕt khoa häc NÕu cã mét hÖ thèng c©u hái TNKQNLC ®­îc so¹n th¶o mét c¸ch khoa häc phï hîp víi môc tiªu d¹y häc néi dung kiÕn thøc phÇn “ThÊu kÝnh máng” cña líp 11 THPT ®Ó sö dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ th× cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, kh¸ch quan møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc phÇn “ThÊu kÝnh máng” cña häc sinh. 7. §ãng gãp cña ®Ò tµi 7.1. §ãng gãp vÒ mÆt khoa häc. §Ò tµi nghiªn cøu hÖ thèng l¹i ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸. §Æc biÖt nghiªn cøu s©u c¸ch so¹n mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän vµ sö dông ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp mét sè kiÕn thøc thuéc phÇn “ThÊu kÝnh máng” cña häc sinh líp 11 THPT phÇn tr×nh n©ng cao hiÖn hµnh. 7.2. §ãng gãp vÒ mÆt thùc tiÔn - Gãp phÇn kh¼ng ®Þnh tÝnh ­u viÖt cña ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän trong kiÓm tra ®¸nh gi¸. - Lµm tµi liÖu tham kh¶o vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong bé m«n VËt lÝ ë tr­êng phæ th«ng. 6 - MÆt kh¸c, bé c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän nµy cã thÓ xem nh­ lµ mét hÖ thèng bµi tËp mµ th«ng qua ®ã ng­êi häc cã thÓ tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc cña m×nh. 8. Bè côc cña luËn v¨n Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn , danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o, ®Ò tµi gåm 03 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh trong d¹y häc ë tr­êng phæ th«ng. Ch­¬ng 2: So¹n th¶o hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän cho mét sè kiÕn thøc thuéc phÇn “ThÊu kÝnh máng” líp 11THPT ch­¬ng tr×nh n©ng cao. Ch­¬ng 3: Thùc nghiÖm s­ ph¹m. 7 Ch­¬ng 1 C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh trong d¹y häc ë nhµ tr­êng phæ th«ng 1.1. C¬ së lý luËn vÒ viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong qu¸ tr×nh d¹y häc 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸ KiÓm tra ®¸nh gi¸ ®­îc hiÓu lµ sù theo dâi t¸c ®éng cña ng­êi kiÓm tra ®èi víi ng­êi häc nh»m thu ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸. "§¸nh gi¸ cã nghÜa lµ xem xÐt møc ®é phï hîp cña mét tËp hîp th«ng tin thu thËp ®­îc víi mét tËp hîp c¸c tiªu chÝ thÝch hîp cña môc tiªu x¸c ®Þnh nh»m ®­a ra quyÕt ®Þnh nµo ®ã" (J.M.Deketle). Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ gåm c¸c kh©u: - §o: theo ®Þnh nghÜa cña J.P.G­uilford, lµ g¾n mét ®èi t­îng hoÆc mét biÕn cè theo mét quy t¾c ®­îc chÊp nhËn mét c¸ch logÝc. Trong d¹y häc ®ã lµ viÖc gi¸o viªn g¾n c¸c sè (c¸c ®iÓm) cho c¸c s¶n phÈm cña häc sinh. Còng cã thÓ coi ®ã lµ viÖc ghi nhËn th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, kÜ n¨ng kÜ x¶o cña häc sinh. §Ó viÖc ®o ®­îc chÝnh x¸c th× ph¶i ®¶m b¶o:[ 17] + §é gi¸ trÞ: §ã lµ kh¶ n¨ng cña dông cô ®o cho gi¸ trÞ thùc cña ®¹i l­îng ®­îc ®o ( cho phÐp ®o ®­îc c¸i cÇn ®o). + §é trung thùc: §ã lµ kh¶ n¨ng lu«n cung cÊp cïng mét gi¸ trÞ cña cïng mét ®¹i l­îng ®o víi dông cô ®o. + §é nhËy: §ã lµ kh¶ n¨ng cña dông cô ®o cã thÓ ph©n biÖt ®­îc khi hai ®¹i l­îng chØ kh¸c nhau rÊt Ýt. -L­îng gi¸: Lµ viÖc gi¶i thÝch c¸c th«ng tin thu ®­îc vÒ kiÕn thøc kÜ n¨ng cña häc sinh, lµm s¸ng tá møc ®é t­¬ng ®èi cña mét häc sinh so víi thµnh tÝch chung cña tËp thÓ hoÆc møc ®é cña häc sinh so víi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh häc tËp. + L­îng gi¸ theo chuÈn: Lµ sù so s¸nh t­¬ng ®èi víi chuÈn trung b×nh chung cña tËp hîp. + L­îng gi¸ theo tiªu chÝ: Lµ sù ®èi chiÕu víi nh÷ng tiªu chÝ ®· ®Ò ra. - §¸nh gi¸: Lµ viÖc ®­a ra nh÷ng kÕt luËn nhËn ®Þnh, ph¸n xÐt vÒ møc ®é cña häc sinh. 8 C¸c bµi kiÓm tra, bµi tr¾c nghiÖm ®­îc xem nh­ ph­¬ng tiÖn ®Ó KiÓm tra kiÕn thøc:kÜ n¨ng trong d¹y häc. V× vËy viÖc so¹n th¶o néi dung cô thÓ cña c¸c bµi kiÓm tra cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, kÜ n¨ng. 1.1.2. Môc ®Ých cña kiÓm tra ®¸nh gi¸ - ViÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ cã thÓ cã c¸c môc ®Ých kh¸c nhau tuú tr­êng hîp. Trong d¹y häc kiÓm tra ®¸nh gi¸ gåm 3 môc ®Ých chÝnh:[ 17] + KiÓm tra kiÕn thøc:kÜ n¨ng ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é xuÊt ph¸t cña ng­êi häc cã liªn quan tíi viÖc x¸c ®Þnh néi dung ph­¬ng ph¸p d¹y häc mét m«n häc, mét häc phÇn s¾p b¾t ®Çu. + KiÓm tra ®¸nh gi¸ nh»m môc ®Ých d¹y häc: B¶n th©n viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ nh»m ®Þnh h­íng ho¹t ®éng chiÕm lÜnh kiÕn thøc cÇn d¹y. + KiÓm tra nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ thµnh tÝch kÕt qu¶ häc tËp hoÆc nh»m nghiªn cøu ®¸nh gi¸ môc tiªu ph­¬ng ph¸p d¹y häc. - Môc ®Ých ®¸nh gi¸ trong ®Ò tµi nµy lµ: + X¸c nhËn kÕt qu¶ nhËn biÕt, hiÓu, vËn dông theo môc tiªu ®Ò ra. + X¸c ®Þnh xem khi kÕt thóc mét phÇn cña d¹y häc, môc tiªu cña d¹y häc ®· ®¹t ®Õn møc ®é nµo so víi môc tiªu mong muèn . + T¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d¹y n¾m v÷ng h¬n t×nh h×nh häc tËp cña kiÓm tra gióp gi¸o viªn gi¶ng d¹y tèt h¬n, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng d¹y vµ häc vËt lÝ. 1.1.3.Chøc n¨ng cña kiÓm tra ®¸nh gi¸. Chøc n¨ng cña kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®­îc ph©n biÖt dùa vµo môc ®Ých kiÓm tra ®¸nh gi¸. C¸c t¸c gi¶ nghiªn cøu kiÓm tra ®¸nh gi¸ nªu ra c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau . GS. TrÇn B¸ Hoµnh ®Ò cËp ba chøc n¨ng cña ®¸nh gi¸ trong d¹y häc: Chøc n¨ng s­ ph¹m, chøc n¨ng x· héi, chøc n¨ng khoa häc. Theo GS -TS. Ph¹m H÷uTßng, trong thùc tiÔn d¹y häc ë phæ th«ng th× chñ yÕu quan t©m ®Õn chøc n¨ng s­ ph¹m, ®­îc chia nhá thµnh 3 chøc n¨ng: Chøc n¨ng chuÈn ®o¸n; chøc n¨ng chØ ®¹o, ®Þnh h­íng ho¹t ®éng häc; chøc n¨ng x¸c nhËn thµnh tÝch häc tËp, hiÖu qu¶ d¹y häc. + Chøc n¨ng chuÈn ®o¸n: 9 C¸c bµi kiÓm tra, tr¾c nghiÖm cã thÓ sö dông nhiÒu ph­¬ng tiÖn thu l­îm th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ®¸nh gi¸ hoÆc viÖc c¶i tiÕn néi dung, môc tiªu vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc. Nhê viÖc xem xÐt kÕt qu¶ kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, ta biÕt râ møc ®é xuÊt ph¸t cña ng­êi häc ®Ó ®iÒu chØnh néi dung ph­¬ng ph¸p d¹y häc cho phï hîp, cho phÐp ®Ò xuÊt ®Þnh h­íng bæ xung nh÷ng sai sãt, ph¸t huy nh÷ng kÕt qu¶ trong c¶i tiÕn ho¹t ®éng d¹y häc ®èi víi nh÷ng phÇn kiÕn thøc ®· gi¶ng d¹y. Dïng c¸c bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ khi b¾t ®Çu d¹y häc mét häc phÇn ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng chuÈn ®o¸n. + Chøc n¨ng ®Þnh h­íng ho¹t ®éng häc. C¸c bµi kiÓm tra, tr¾c nghiÖm kiÓm tra trong qu¸ tr×nh d¹y häc cã thÓ ®­îc sö dông nhiÒu ph­¬ng tiÖn, ph­¬ng ph¸p d¹y häc. §ã lµ c¸c c©u hái kiÓm tra tõng phÇn, kiÓm tra th­êng xuyªn ®­îc sö dông ®Ó chØ ®¹o ho¹t ®éng häc. C¸c bµi tr¾c nghiÖm ®­îc so¹n th¶o c«ng phu, nã lµ mét c¸ch diÔn ®¹t môc tiªu d¹y häc cô thÓ ®èi víi c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng nhÊt ®Þnh. Nã cã t¸c dông ®Þnh h­íng ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc cña häc sinh. ViÖc th¶o luËn c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm ®­îc tæ chøc tèt, ®óng lóc nã trë thµnh ph­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc gióp ng­êi häc chiÕm lÜnh kiÕn thøc mét c¸ch tÝch cùc, s©u s¾c vµ v÷ng ch¾c, gióp ng­êi d¹y kÞp thêi ®iÒu chØnh, bæ sung ho¹t ®éng d¹y cã hiÖu qu¶. + Chøc n¨ng x¸c nhËn thµnh tÝch häc tËp, hiÖu qu¶ d¹y häc C¸c bµi kiÓm tra, tr¾c nghiÖm kiÓm tra sau khi kÕt thóc d¹y mét phÇn ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ thµnh tÝch häc tËp, x¸c nhËn møc ®é kiÕn thøc, kÜ n¨ng cña ng­êi häc. Víi chøc n¨ng nµy ®ßi hái ph¶i so¹n th¶o néi dung c¸c bµi kiÓm tra tr¾c nghiÖm vµ c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸, c¨n cø theo c¸c môc ®Ých d¹y häc cô thÓ ®· x¸c ®Þnh cho tõng kiÕn thøc kÜ n¨ng. C¸c bµi kiÓm tra tr¾c nghiÖm nh­ vËy cã thÓ ®­îc sö dông ®Ó nghiªn cøu ®¸nh gi¸ môc tiªu d¹y häc vµ hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ph¸p d¹y häc. [17] 1.1.4. C¸c yªu cÇu s­ ph¹m ®èi víi viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh VÊn ®Ò kiÓm tra ®¸nh gi¸ tri thøc kÜ n¨ng, kÜ x¶o chØ cã t¸c dông khi thùc hiÖn c¸c yªu cÇu sau: 1.1.4.1. §¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: 10 - Lµ sù ph¶n ¸nh trung thùc kÕt qu¶ lÜnh héi néi dung tµi liÖu häc tËp cña häc sinh so víi yªu cÇu phÇn tr×nh quy ®Þnh. - Néi dung kiÓm tra ph¶i phï hîp víi c¸c yªu cÇu phÇn tr×nh quy ®Þnh. - Tæ chøc thi ph¶i nghiªm minh. §Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ tõ kh©u ra ®Ò, tæ chøc thi tíi kh©u cho ®iÓm; xu h­íng chung lµ tuú theo ®Æc tr­ng m«n häc mµ lùa chän h×nh thøc thi thÝch hîp. 1.1.4.2. §¶m b¶o tÝnh toµn diÖn Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ph¶i chó ý ®¸nh gi¸ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng, c¶ néi dung vµ h×nh thøc. 1.1.4.3. §¶m b¶o tÝnh th­êng xuyªn vµ hÖ thèng - CÇn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ häc sinh th­êng xuyªn trong mçi tiÕt häc, sau mçi phÇn kiÕn thøc. - C¸c c©u hái kiÓm tra cÇn cã tÝnh hÖ thèng. 1.1.4.4. §¶m b¶o tÝnh ph¸t triÓn - HÖ thèng c©u hái tõ dÔ ®Õn khã. - Tr©n träng sù cè g¾ng cña häc sinh, ®¸nh gi¸ cao nh÷ng tiÕn bé trong häc tËp cña häc sinh. 1.1.5. Nguyªn t¾c chung cÇn qu¸n triÖt trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ §Ó ®¶m b¶o tÝnh khoa häc cña viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, kÜ n¨ng th× viÖc ®ã ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo mét quy tr×nh ho¹t ®éng chÆt chÏ. Quy tr×nh nµy gåm:[ 18] - X¸c ®Þnh râ môc ®Ých kiÓm tra ®¸nh gi¸. - X¸c ®Þnh râ néi dung c¸c kiÕn thøc kÜ n¨ng cÇn kiÓm tra ®¸nh gi¸, c¸c tiªu chÝ cô thÓ cña môc tiªu d¹y häc víi tõng kiÕn thøc kÜ n¨ng ®ã, ®Ó lµm c¨n cø ®èi chiÕu c¸c th«ng tin cÇn thu . ViÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu, tiªu chÝ ®¸nh gi¸ cÇn dùa trªn quan niÖm râ rµng vµ s©u s¾c vÒ c¸c môc tiªu d¹y häc. - X¸c ®Þnh râ biÖn ph¸p thu l­îm th«ng tin (h×nh thøc kiÓm tra) phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña néi dung kiÕn thøc kÜ n¨ng cÇn kiÓm tra, phï hîp víi môc ®Ých kiÓm tra. CÇn nhËn râ ­u nh­îc ®iÓm cña mçi h×nh thøc kiÓm tra ®Ó cã thÓ sö dông phèi hîp vµ t×m biÖn ph¸p ph¸t huy ­u ®iÓm vµ kh¾c phôc tèi ®a c¸c nh­îc ®iÓm cña mçi h×nh thøc ®ã. 11 - X©y dùng c¸c c©u hái, c¸c ®Ò bµi kiÓm tra, c¸c bµi tr¾c nghiÖm cho phÐp thu l­îm c¸c th«ng tin t­¬ng øng víi c¸c tiªu chÝ ®· x¸c ®Þnh. - TiÕn hµnh kiÓm tra, thu l­îm th«ng tin (chÊm), xem xÐt kÕt qu¶ vµ kÕt luËn ®¸nh gi¸. - ChÊm ®iÓm c¸c bµi kiÓm tra c¨n cø theo mét thang ®iÓm ®­îc x©y dùng phï hîp víi c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ ®· x¸c ®Þnh. Xem xÐt kÕt qu¶ chÊm thu ®­îc, rót ra c¸c kÕt luËn ®¸nh gi¸ t­¬ng øng víi môc ®Ých kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®· x¸c ®Þnh. 1.1.6. C¸c h×nh thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ c¬ b¶n LuËn ®Ò vµ tr¾c nghiÖm kh¸c quan ®Òu lµ nh÷ng ph­¬ng tiÖn kiÓm tra kh¶ n¨ng häc tËp vµ c¶ hai ®Òu lµ tr¾c nghiÖm (test) theo nghÜa H¸n "tr¾c nghÜa lµ ®o l­êng", "nghiÖm lµ suy xÐt, chøng thùc". Danh tõ "luËn ®Ò" ë ®©y kh«ng chØ giíi h¹n trong ph¹m vi c¸c bµi "LuËn v¨n" mµ nã bao gåm c¸c h×nh thøc kh¶o s¸t kh¸c th«ng th­êng trong lèi thi cö, ch¼ng h¹n nh­ nh÷ng c©u hái lý thuyÕt, nh÷ng bµi to¸n. C¸c chuyªn gia ®o l­êng gäi chung lµ h×nh thøc kiÓm tra nµy lµ "tr¾c nghiÖm lo¹i luËn ®Ò" (essay-type test) cho thuËn tiÖn ®Ó ph©n biÖt víi lo¹i tr¾c nghiÖm gäi lµ "tr¾c nghiÖm kh¸ch quan" (objective test). ThËt ra viÖc dïng danh tõ "kh¸ch quan" nµy ®Ó ph©n biÖt 2 lo¹i kiÓm tra nãi trªn còng kh«ng ®óng h¼n, v× tr¾c nghiÖm luËn ®Ò kh«ng nhÊt thiÕt lµ tr¾c nghiÖm "chñ quan" vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan kh«ng ph¶i lµ hoµn toµn "kh¸ch quan". Gi÷a luËn ®Ò vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã mét sè kh¸c biÖt vµ t­¬ng ®ång; song quan träng lµ c¶ 2 ®Òu lµ nh÷ng ph­¬ng tiÖn kh¶o s¸t thµnh qu¶ häc tËp h÷u hiÖu vµ ®Òu cÇn thiÕt miÔn lµ ta n¾m v÷ng ph­¬ng ph¸p so¹n th¶o vµ c«ng dông cña mçi lo¹i. Víi h×nh thøc luËn ®Ò viÖc kiÓm tra th­êng béc lé nhiÒu nh­îc ®iÓm lµ kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc toµn bé néi dung, phÇn tr×nh, g©y t©m lý häc tñ vµ khi chÊm bµi gi¸o viªn cßn nÆng tÝnh chñ quan. V× thÕ ®Ó n©ng cao tÝnh kh¸ch quan trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ nhiÒu t¸c gi¶ cho r»ng nªn sö dông tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. Nh×n chung NÕu x©y dùng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan th× gãp phÇn vµo kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña h×nh thøc kiÓm tra, thi tù luËn. 1.2. Môc tiªu d¹y häc 1.2.1. TÇm quan träng cña viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu d¹y häc. 12 ViÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu d¹y häc, cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, nh»m:[17] - Cã ®­îc ph­¬ng h­íng, tiªu chÝ ®Ó quyÕt ®Þnh vÒ néi dung, ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc. - Cã ®­îc ý t­ëng râ rµng vÒ c¸i cÇn kiÓm tra ®¸nh gi¸ khi kÕt thóc mçi m«n häc, häc phÇn hay trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y tõng kiÕn thøc cô thÓ. - Th«ng b¸o cho ng­êi häc biÕt nh÷ng c¸i mong ®îi ë ®Çu ra cña sù häc lµ g×? §iÒu nµy gióp hä tù tæ chøc c«ng viÖc häc tËp cña m×nh. - Cã ®­îc ý t­ëng râ rµng vÒ c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é cÇn cã cña gi¸o viªn. 1.2.2. CÇn ph¸t biÓu môc tiªu nh­ thÕ nµo? C¸c c©u ph¸t biÓu môc tiªu cÇn:[14] - Ph¶i râ rµng, cô thÓ - Ph¶i ®¹t tíi ®­îc trong kho¸ häc hay ®¬n vÞ häc tËp. - Ph¶i bao gåm néi dung häc tËp thiÕt yÕu cña m«n häc. - Ph¶i quy ®Þnh râ kÕt qu¶ cña viÖc häc tËp, nghÜa lµ c¸c kh¶ n¨ng mµ ng­êi häc sÏ cã ®­îc khi hä ®· ®¹t ®Õn môc tiªu. - Ph¶i ®o l­êng ®­îc. - Ph¶i chØ râ nh÷ng g× ng­êi häc cã thÓ lµm ®­îc vµo cuèi giai ®o¹n häc tËp. [12] 1.2.3. Ph©n biÖt bèn møc ®é cña môc tiªu nhËn thøc Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i môc tiªu nhËn thøc nh÷ng chóng t«i sö dông c¸ch ph©n lo¹i cña GS.TS. Ph¹m H÷uTßng. 1.2.3.1.Møc ®é nhËn biÕt, t¸i hiÖn, t¸i t¹o Møc ®é nµy thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng nhËn ra ®­îc, nhí l¹i ®­îc, ph¸t biÓu l¹i ®­îc ®óng sù tr×nh bµy kiÕn thøc ®· cã, gi¶i ®¸p ®­îc c©u hái thuéc d¹ng: "A lµ g×? ThÕ nµo? Thùc hiÖn A nh­ thÕ nµo?". 1.2.3.2. Møc ®é hiÓu, ¸p dông (gi¶i quyÕt t×nh huèng t­¬ng tù nh­ t×nh huèng ®· biÕt ) Møc ®é nµy thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng gi¶i thÝch, minh ho¹ ®­îc nghÜa cña kiÕn thøc, ¸p dông ®­îc kiÕn thøc ®· nhí l¹i, hoÆc ®· ®­îc gîi ra ®Ó gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng t×nh huèng t­¬ng tù víi t×nh huèng ®· biÕt, theo cïng mét mÉu nh­ t×nh huèng ®· biÕt; gi¶i ®¸p ®­îc c©u hái thuéc d¹ng:“A gióp gi¶i quyÕt X nh­ thÕ nµo?” ( KiÕn thøc A gióp b¹n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy thÕ nµo?) 13 1.2.3.3. Møc ®é vËn dông linh ho¹t (gi¶i quyÕt ®­îc t×nh huèng cã biÕn ®æi so víi t×nh huèng ®· biÕt) Møc ®é nµy thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng lùa chän, ¸p dông tri thøc trong t×nh huèng cã biÕn ®æi so víi t×nh huèng ®· biÕt, nhËn ra r»ng cã thÓ gi¶i quyÕt t×nh huèng ®· cho b»ng c¸ch vËn dông phèi hîp c¸c c¸ch gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng theo c¸c mÉu ®· biÕt; gi¶i ®¸p ®­îc c©u hái thuéc d¹ng : ‘‘C¸c A nµo gióp gi¶i quyÕt X vµ gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo?’’(B¹n biÕt g× vÒ c¸i sÏ gióp b¹n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy vµ gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo?) [17]. 1.2.3.4. Møc ®é s¸ng t¹o ( ®Ò xuÊt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kh«ng theo mÉu cã s½n) Møc ®é nµy thÓ hiÖn ra kh¶ n¨ng ph¸t biÓu vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò theo c¸ch riªng cña m×nh b»ng c¸ch lùa chän, ®Ò xuÊt vµ ¸p dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò kh«ng theo c¸c mÉu ( Ang«rit ) ®· cã s½n; §Ò ra vµ gi¶i quyÕt ®­îc c©u hái thuéc d¹ng: “ Cã vÊn ®Ò g×?; “ §Ò xuÊt ý kiÕn riªng, c¸ch gi¶i quyÕt riªng thÕ nµo?”. ( B¹n thÊy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ g× vµ b¹n cã thÓ ®i tíi kÕt qu¶ tho¶ m·n nh­ thÕ nµo? ). C¸c c©u hái nªu ë mçi bËc trªn ®©y cã thÓ xem nh­ nh÷ng tiªu chÝ chung ®Ó ph©n biÖt c¸c møc ®é n¾m tri thøc khi kiÓm tra ®¸nh gi¸. Dùa theo c¸c d¹ng chung ®ã cña c¸c c©u hái , cã thÓ so¹n th¶o c¸c c©u hái hoÆc c¸c ®Ò bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc kÜ n¨ng cô thÓ phï hîp víi môc tiªu d¹y häc ®· x¸c ®Þnh vµ phï hîp víi môc ®Ých kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc kÜ n¨ng ®· ®Ò ra. 1.3. Ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän. 1.3.1. C¸c h×nh thøc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 1.3.1.1. Tr¾c nghiÖm ®óng - sai Lo¹i nµy ®­îc tr×nh bµy d­íi d¹ng mét ph¸t biÓu vµ häc sinh ph¶i tr¶ lêi b»ng c¸ch chän (§) hay sai (S). - ¦u ®iÓm: §©y lµ lo¹i c©u hái ®¬n gi¶n nhÊt ®Ó tr¾c nghiÖm vÒ nh÷ng sù kiÖn. Nã gióp cho viÖc tr¾c nghiÖm mét lÜnh vùc réng lín trong kho¶ng thêi gian thi ng¾n. - Nh­îc ®iÓm: Cã thÓ khuyÕn khÝch sù ®o¸n mß khã dïng ®Ó thÈm ®Þnh häc sinh yÕu, cã ®é tin cËy thÊp. 1.3.1.2. Tr¾c nghiÖm cÆp ®«i (xøng hîp) 14 Trong lo¹i nµy cã hai cét danh s¸ch, nh÷ng ch÷, nhãm ch÷, hay c©u. Häc sinh sÏ ghÐp mét ch÷, mét nhãm ch÷ hay c©u cña mét cét víi mét phÇn tö t­¬ng øng cña cét thø hai. Sè phÇn tö trong hai cét cã thÓ b»ng nhau hay kh¸c nhau . Mçi phÇn tö trong cét tr¶ lêi cã thÓ ®­îc dïng trong mét lÇn hoÆc nhiÒu lÇn ®Ó ghÐp víi c¸c phÇn tö trong cét c©u hái . - ¦u ®iÓm: C¸c c©u hái ghÐp ®«i dÔ viÕt, dÔ dïng, Ýt tèn giÊy h¬n khi in - Nh­îc ®iÓm: Muèn so¹n c©u hái ®o c¸c møc kiÕn thøc cao ®ßi hái nhiÒu c«ng phu. 1.3.1.3. Tr¾c nghiÖm ®iÒn khuyÕt Cã thÓ cã hai d¹ng, chóng cã thÓ lµ nh÷ng c©u hái víi gi¶i ®¸p ng¾n, hay còng cã thÓ gåm nh÷ng c©u ph¸t biÓu víi mét hay nhiÒu chç trèng mµ häc sinh ph¶i ®iÒn vµo mét tõ hay mét nhãm tõ ng¾n. - ¦u ®iÓm: ThÝ sinh cã c¬ héi tr×nh bµy nh÷ng c©u tr¶ lêi kh¸c th­êng, ph¸t huy ãc s¸ng kiÕn, luyÖn trÝ nhí. - Nh­îc ®iÓm: C¸ch chÊm kh«ng dÔ dµng, thiÕu yÕu tè kh¸ch quan khi chÊm ®iÓm. §Æc biÖt nã chØ kiÓm tra ®­îc kh¶ n¨ng nhí, kh«ng cã kh¶ n¨ng kiÓm tra ph¸t hiÖn sai lÇm cña häc sinh. [18] 1.3.1.4. Ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän D¹ng tr¾c nghiÖm kh¸ch quan hay dïng nhÊt lµ lo¹i tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän. §©y lµ lo¹i c©u hái mµ chóng t«i sö dông trong hÖ thèng phÇn sau . - Mét c©u hái d¹ng nhiÒu lùa chän gåm 2 phÇn: PhÇn "gèc" vµ phÇn "lùa chän" + PhÇn gèc: Lµ mét c©u hái hay mét c©u bá löng (ch­a hoµn tÊt). Yªu cÇu ph¶i t¹o c¨n b¶n cho sù lùa chän, b»ng c¸ch ®Æt ra mét vÊn ®Ò hay ®a ra mét ý t­ëng râ rµng gióp cho ng­êi lµm bµi cã thÓ hiÓu râ c©u hái Êy muèn ®ßi hái ®iÒu g× ®Ó lùa chän c©u tr¶ lêi thÝch hîp. + PhÇn lùa chän: (th­êng lµ 4 hay 5 lùa chän) gåm cã nhiÒu gi¶i ph¸p cã thÓ lùa chän, trong ®ã cã mét lùa chän ®­îc dù ®Þnh lµ ®óng, hay ®óng nhÊt, cßn nh÷ng phÇn cßn l¹i lµ nh÷ng "måi nhö". §iÒu quan träng lµ lµm sao cho nh÷ng "måi nhö" Êy ®Òu hÊp dÉn ngang nhau víi nh÷ng häc sinh ch­a häc kÜ hay ch­a hiÓu kÜ bµi häc. 15 Trong ®Ò tµi, chóng t«i chän tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 4 lùa chän v× theo chóng t«i NÕu Ýt lùa chän h¬n th× kh«ng bao qu¸t ®­îc sai lÇm cña häc sinh, nhiÒu lùa chän h¬n sÏ cã nh÷ng måi thiÕu c¨n cø. [18] - ¦u ®iÓm: + §é tin cËy cao h¬n + Häc sinh ph¶i xÐt ®o¸n vµ ph©n biÖt kÜ cµng khi tr¶ lêi c©u hái + TÝnh chÊt gi¸ trÞ tèt h¬n + Cã thÓ ph©n tÝch ®­îc tÝnh chÊt "måi" cña c©u hái + §¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan khi chÊm. - Nh­îc ®iÓm: + Khã so¹n c©u hái + ThÝ sinh nµo cã ãc s¸ng t¹o cã thÓ t×m ra c©u tr¶ lêi hay h¬n ph­¬ng ¸n ®· cho, nªn hä cã thÓ sÏ kh«ng tho¶ m·n. + C¸c c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän cã thÓ kh«ng ®o ®­îc kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n tinh vi vµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò khÐo lÐo mét c¸ch hiÖu nghiÖm b»ng lo¹i c©u hái tù luËn so¹n kÜ. + Tèn nhiÒu giÊy ®Ó in lo¹i c©u hái nµy h¬n lo¹i c©u hái kh¸c. [5] Mét sè nguyªn t¾c so¹n th¶o nh÷ng c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän C©u hái thuéc d¹ng nµy gåm 2 phÇn: PhÇn gèc vµ phÇn lùa chän. PhÇn gèc lµ mét c©u hái hay mét c©u bá löng. PhÇn lùa chän gåm mét sè (th­êng lµ 4 hoÆc 5) c©u tr¶ lêi hay c©u bæ sung ®Ó lùa chän.ViÕt c¸c c©u tr¾c nghiÖm sao cho ph©n biÖt ®­îc häc sinh giái vµ häc sinh kÐm - §èi víi phÇn gèc: Dï l¹i mét c©u hái hay c©u bæ sung ®Òu ph¶i t¹o c¬ së cho sù lùa chän b»ng c¸ch ®Æt ra mét vÊn ®Ò hay ®a ra nh÷ng ý t­ëng râ rµng gióp cho sù lùa chän ®­îc dÔ dµng. + Còng cã khi phÇn gèc lµ mét c©u phñ ®Þnh, trong tr­êng hîp Êy ph¶i in ®Ëm hoÆc g¹ch d­íi ch÷ diÔn t¶ sù phñ ®Þnh ®Ó häc sinh khái nhÇm. + PhÇn gèc vµ phÇn lùa chän khi kÕt hîp ph¶i mang ý nghÜa trän vÑn, tuy nhiªn nªn s¾p xÕp c¸c ý vµo phÇn gèc sao cho:  PhÇn lùa chän ®­îc ng¾n gän  Ng­êi ®äc thÊy néi dung cÇn kiÓm tra 16 - §èi víi phÇn lùa chän: + Trong 4 hay 5 ph­¬ng ¸n lùa chän chØ cã mét ph­¬ng ¸n ®óng. + Nªn tr¸nh 2 lÇn phñ ®Þnh liªn tiÕp. + C©u lùa chän kh«ng nªn qu¸n g©y ng«. [18] 1.3.2. C¸c giai ®o¹n so¹n th¶o mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän. C¸ch tèt nhÊt ®Ó lªn kÕ ho¹ch cho mét bµi tr¾c nghiÖm lµ liÖt kª c¸c môc tiªu gi¶ng d¹y cô thÓ hay n¨ng lùc cÇn ®o l­êng (tr¶ lêi c©u hái : CÇn kh¶o s¸t nh÷ng g× ë häc sinh?) hay nãi c¸ch kh¸c lµ x¸c ®Þnh râ môc ®Ých cña bµi tr¾c nghiÖm. Mét sù ph©n tÝch vÒ néi dung sÏ cho ta mét b¶n tãm t¾t ý ®å phÇn tr×nh gi¶ng d¹y ®­îc diÔn ®¹t theo néi dung: §Æt tÇm quan träng vµo nh÷ng phÇn nµo cña m«n häc vµ môc tiªu nµo? Nh÷ng lÜnh vùc nµo trong c¸c néi dung ®ã nªn ®­a vµo trong bµi tr¾c nghiÖm ®¹i diÖn nµy. CÇn ph¶i suy nghÜ c¸ch tr×nh bµy c¸c c©u d­íi h×nh thøc nµo cho hiÖu qu¶ nhÊt vµ møc ®é khã dÔ cña bµi tr¾c nghiÖm ®Õn ®©u. 1.3.2.1. Môc ®Ých cña bµi tr¾c nghiÖm Mét bµi tr¾c nghiÖm cã thÓ phôc vô nhiÒu môc ®Ých, nh÷ng bµi tr¾c nghiÖm Ých lîi vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt khi nã ®­îc so¹n th¶o ®Ó nh»m phôc vô cho môc ®Ých chuyªn biÖt nµo ®ã. - NÕu bµi tr¾c nghiÖm lµ mét bµi thi cuèi k× nh»m xÕp h¹ng häc sinh th× c¸c c©u so¹n ph¶i ®¶m b¶o ®iÓm sè ®­îc ph©n t¸n réng, nh­ vËy míi ph¸t hiÖn ra ®­îc häc sinh giái vµ häc sinh kÐm. - NÕu bµi tr¾c nghiÖm lµ mét bµi kiÓm tra nh»m kiÓm tra nh÷ng hiÓu biÕt tèi thiÓu vÒ mét phÇn nµo ®ã th× ta so¹n th¶o nh÷ng c©u hái sao cho hÇu hÕt häc sinh ®Òu ®¹t ®­îc ®iÓm tèi ®a. - NÕu bµi tr¾c nghiÖm nh»m môc ®Ých chuÈn ®o¸n, t×m ra nh÷ng chç m¹nh, chç yÕu cña häc sinh, gióp cho gi¸o viªn ®iÒu chØnh ph­¬ng ph¸p d¹y phï hîp, th× c¸c c©u tr¾c nghiÖm ®­îc so¹n th¶o sao cho t¹o c¬ héi cho häc sinh ph¹m tÊt c¶ mäi sai lÇm vÒ m«n häc NÕu ch­a häc kÜ. Bªn c¹nh c¸c môc ®Ých nãi trªn ta cã thÓ dïng tr¾c nghiÖm víi môc ®Ých tËp luyÖn gióp cho häc sinh hiÓu thªm bµi häc vµ cã thÓ lµm quen víi lèi thi tr¾c nghiÖm. 17 Tãm l¹i, tr¾c nghiÖm cã thÓ phôc vô nhiÒu môc ®Ých, ng­êi so¹n tr¾c nghiÖm ph¶i biÕt râ môc ®Ých cña m×nh th× míi so¹n th¶o ®­îc bµi tr¾c nghiÖm gi¸ trÞ v× môc ®Ých chi phèi néi dung, h×nh thøc bµi . [18] 1.3.2.2. Ph©n tÝch néi dung m«n häc - T×m ra nh÷ng néi dung kiÕn thøc quan träng t­¬ng øng cÇn ®¹t ®­îc theo c¸c môc tiªu. + BiÕt: Lµ nh÷ng kh¸i niÖm quan träng cña m«n häc, lùa chän nh÷ng g× häc sinh cÇn nhí. + HiÓu: Nh÷ng th«ng tin nh»m gi¶i nghÜa hay minh ho¹. + VËn dông linh ho¹t: Lùa chän mét sè th«ng tin vµ ý t­ëng ®ßi hái häc sinh ph¶i cã kh¶ n¨ng øng dông nh÷ng ®iÒu ®· biÕt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong t×nh huèng míi. [13] 1.3.2.3. ThiÕt lËp dµn bµi tr¾c nghiÖm Sau khi n¾m v÷ng môc ®Ých cña bµi tr¾c nghiÖm vµ ph©n tÝch néi dung m«n häc ta lËp ®­îc mét dµn bµi cho tr¾c nghiÖm. LËp mét b¶ng quy ho¹ch 2 chiÒu, mét chiÒu biÓu thÞ néi dung vµ chiÒu kia biÓu thÞ c¸c qu¸ tr×nh t­ duy (môc tiªu) mµ bµi tr¾c nghiÖm muèn kh¶o s¸t. Sè c©u hái cÇn ®­îc ®a vµo trong mçi lo¹i ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh râ vµ ma trËn nµy ph¶i ®­îc chuÈn bÞ xong tr­íc khi c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm ®­îc viÕt ra. Mét mÉu dµn bµi: Môc tiªu nhËn NhËn biÕt HiÓu VËn dông Tæng (sè c©u) (sè c©u) (sè c©u) céng Néi dung 1 5 4 3 12 Néi dung 2 4 6 7 17 Néi dung 3 5 9 7 21 14 19 17 50 thøc Néi dung kiÕn thøc Tæng céng 1.3.2.4. Lùa chän sè c©u hái vµ so¹n c¸c c©u hái cô thÓ. Sè c©u hái ®­îc bao gåm trong bµi tr¾c nghiÖm ph¶i tiªu biÓu cho toµn thÓ kiÕn thøc mµ ta ®ßi hái ë häc sinh ph¶i cã. 18 Sè c©u hái phô thuéc vµo thêi gian dµnh cho nã, nhiÒu bµi tr¾c nghiÖm ®­îc giíi h¹n trong kho¶ng thêi gian mét tiÕt häc hoÆc kÐm h¬n. Yªu cÇu chÝnh x¸c c¸c ®iÓm sè, nghÜa lµ lµm sao mÉu nghiªn cøu mang tÝnh chÊt ®¹i diÖn cho quÇn thÓ. [18] 1.4. C¸ch tr×nh bµy vµ c¸ch chÊm ®iÓm mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän. 1.4.1. C¸ch tr×nh bµy Cã 2 c¸ch th«ng dông: - C¸ch 1: Dïng m¸y chiÕu, ta cã thÓ viÕt bµi tr¾c nghiÖm trªn phim ¶nh råi chiÕu lªn mµn ¶nh tõng phÇn hay tõng c©u. Mçi c©u mçi phÇn Êy ®­îc chiÕu lªn mµn ¶nh trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®ñ cho häc sinh b×nh th­êng cã thÓ tr¶ lêi ®­îc. C¸ch nµy cã ­u ®iÓm: + KiÓm so¸t ®­îc thêi gian + Tr¸nh ®­îc sù thÊt tho¸t ®Ò thi + Tr¸nh ®­îc phÇn nµo gian lËn. - C¸ch 2: Th«ng dông h¬n lµ in bµi tr¾c nghiÖm ra nhiÒu b¶n t­¬ng øng víi sè ng­êi dù thi. Trong ph­¬ng ph¸p nµy cã 2 c¸ch tr¶ lêi kh¸c nhau : + Bµi cã dµnh phÇn tr¶ lêi cña häc sinh ngay trªn ®Ò thi, th¼ng ë phÝa bªn ph¶i hay ë phÝa bªn tr¸i. + Bµi häc sinh ph¶i tr¶ lêi b»ng phiÕu riªng theo mÉu MÉu phiÕu lµm bµi: Bµi tr¾c nghiÖm (M· ®Ò SCH 01) Hä vµ tªn: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Líp: . . . . . . . . . . . . . . . . . Tr­êng THPT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Thêi gian lµm bµi: . . . . . . . . . . . . . . . Ngµy lµm bµi: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Qui ­íc: Chän: Huû chän: Chän l¹i: §¸nh dÊu vµo b¶ng sau cho ph­¬ng ¸n chän: (BT: Bá trèng) P. ¸n C©u 1 A B C D BT Ghi P. ¸n chó C©u 26 A B C D BT Ghi chó 19 2 27 3 28 4 29 5 30 6 31 7 32 8 33 9 34 10 35 11 36 12 37 13 38 14 39 15 40 16 41 17 42 18 43 19 44 20 45 21 46 22 47 23 48 24 49 25 50 C©u1 A B C D E Bá trèng C©u2 A B C D E Bá trèng ........ ......... ......... ........ ......... ......... ........ ........ ......... ......... ........ ......... ......... ........ - L­u ý khi in bµi tr¾c nghiÖm. 20 + Tr¸nh in sai, in kh«ng râ rµng, thiÕu sãt. + CÇn ®­îc tr×nh bµy râ rµng, dÔ ®äc. + CÇn lµm næi bËt phÇn gèc, phÇn lùa chän, cÇn xÕp c¸c c©u theo hµng hoÆc theo cét cho dÔ ®äc. + §Ó tr¸nh sù gian lËn cña häc sinh ta cã thÓ in thµnh nh÷ng bé bµi tr¾c nghiÖm víi nh÷ng c©u hái gièng nhau nh­ng thø tù c¸c c©u hái bÞ ®¶o lén. [18] 1.4.2. ChuÈn bÞ cho häc sinh - B¸o tr­íc cho häc sinh ngµy giê thi, c¸ch thøc, néi dung thi. HuÊn luyÖn cho häc sinh vÒ c¸ch thi tr¾c nghiÖm , nhÊt lµ trong tr­êng hîp hä dù thi lÇn ®Çu. - Ph¶i nh¾c nhë häc sinh tr­íc khi lµm bµi: + Häc sinh ph¶i l¾ng nghe vµ ®äc kÜ cµng nh÷ng lêi chØ dÉn c¸ch lµm bµi tr¾c nghiÖm. + Häc sinh ph¶i ®­îc biÕt vÒ c¸ch tÝnh ®iÓm. + Häc sinh ph¶i ®­îc nh¾c nhë r»ng hä ph¶i ®¸nh dÊu c¸c c©u lùa chän mét c¸ch râ rµng, s¹ch sÏ. NÕu cã tÈy xo¸ th× còng ph¶i tÈy xo¸ thËt s¹ch. + Häc sinh cÇn ®­îc khuyÕn khÝch tr¶ lêi tÊt c¶ c¸c c©u hái , dï kh«ng hoµn toµn ch¾c ch¾n. - Häc sinh b×nh tÜnh khi lµm bµi tr¾c nghiÖm kh«ng nªn lo ng¹i qu¸. 1.4.3. C«ng viÖc cña gi¸m thÞ - §¶m b¶o nghiªm tóc thêi gian lµm bµi. - XÕp chç ngåi cho häc sinh sao cho tr¸nh ®­îc n¹n quay cãp. - Ph¸t ®Ò thi xen kÏ hîp lý. - CÊm häc sinh ®em tµi liÖu vµo phßng thi. 1.4.4. ChÊm bµi - C¸ch chÊm bµi th«ng dông nhÊt cña thÇy gi¸o ë líp häc lµ dïng b¶ng ®ôc lç. B¶ng nµy cã thÓ dïng mét miÕng b×a ®ôc lç ë nh÷ng c©u tr¶ lêi ®óng hiÖn qua lç. - Dïng m¸y chÊm bµi. - Dïng m¸y vi tÝnh chÊm bµi. 1.4.5. C¸c lo¹i ®iÓm cña bµi tr¾c nghiÖm Cã 2 lo¹i ®iÓm: - §iÓm th«: TÝnh b»ng ®iÓm sè cho trªn bµi tr¾c nghiÖm
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan