Tài liệu Xây dựng chiến lược phát triển tổng công ty khí đến năm 2025

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ------------------------- ĐINH THU HẰNG XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN TCT KHÍ ĐẾN NĂM 2025 LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỦY BÌNH HÀ NỘI – 2012 Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài: “Xây dựng chiến lược Tổng công ty khí đến năm 2025” này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn hoàn toàn trung thực, chính xác và có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 23 tháng 09 năm 2012 Người thực hiện Đinh Thu Hằng Luận văn tốt nghiệp Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng dẫn và giúp đỡ nhiệt tình của quý thầy cô trường Đại học Bách Khoa Hà Nội và trường Cao đẳng nghề Dầu khí tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, đặc biệt là những thầy cô đã tận tình dạy bảo cho tôi suốt thời gian học tập tại trường. Đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn TS. Trần Thủy Bình - Viện May thời trang đã trực tiếp hướng dẫn, góp ý và tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu trường trường Cao đẳng nghề Dầu khí tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tỉnh Bà Rịa Vũng tàu, cùng quý thầy cô trong Viện Kinh tế và Quản lý, Viện Đào tạo sau đại học đã tạo rất nhiều điều kiện để tôi học tập và hoàn thành tốt khóa học. Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo, các Phòng ban chức năng của Tổng công ty khí Việt Nam đã tạo điều kiện cho tôi thu thập thông tin, dữ liệu để thực hiện luận văn. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng hoàn thiện luận văn, song do khả năng và kinh nghiệm có hạn nên luận văn không tránh khỏi một số thiếu sót; vì vậy tôi rất mong nhận được những đóng góp quý báu của quý thầy cô và bạn bè. Ngày 23 tháng 09 năm 2012 Học viên Đinh Thu Hằng Luận văn tốt nghiệp Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................... LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... MỤC LỤC ................................................................................................................ DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ............................................................................... DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT................................................................ PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC ................... 3 1.1.TỔNG QUAN VỀ CHIẾN LƯỢC, QUẢN TRỊ CHIÊN LƯỢC............................. 3 1.1.1.Tổng quan về chiến lược...................................................................................................3 1.1.2 Tổng quan về quản trị chiến lược ....................................................................................4 1.1.2.1 Khái niệm về quản trị chiến lược........................................................................ 4 1.1.2.2 Vai trò của quản trị chiến lược............................................................................ 4 1.1.2.3 Quá trình quản trị chiến lược ............................................................................... 5 1.2 HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH................................................. 6 1.2.1. Khái niệm, mục đích ý nghĩa của hoạch định chiến lược kinh doanh ..........................6 1.2.2. Nội dung và trình tự hoạch định chiến lược....................................................................7 1.2.3. Xác định sứ mệnh, mục tiêu của công ty ........................................................................7 1.2.4. Phân tích các căn cứ để hình thành chiến lược...............................................................8 1.2.5. Lựa chọn phương án chiến lược ................................................................................... 17 1.2.6. Xác định các nguồn lực để thực hiện chiến lược......................................................... 30 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.............................................................................................. 31 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH CÁC CĂN CỨ ĐỂ HÌNH THÀNH CHIẾN LƯỢC CHO TỔNG CÔNG TY KHÍ ................................................................................ 32 2.1.GIỚI THIỆU VỀ TỔNG CÔNG TY KHÍ VIỆT NAM.......................................... 32 2.1.1.Quá trình hình thành, phát triển ..................................................................................... 32 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Tổng công ty Khí............................................................... 33 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của Tổng Công ty khí......................................................................... 34 2.1.4 Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của Tổng Công ty khí Việt Nam trong thời gian qua..................................................................................................................................... 35 2.1.5. Vị trí của Tổng Công ty Khí Việt Nam........................................................................ 40 Luận văn tốt nghiệp Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 2.2.PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG VĨ MÔ .................................................................... 41 2.2.1.Phân tích môi trường kinh tế.......................................................................................... 41 2.2.1.1. Phân tích ảnh hưởng của tốc độ tăng trưởng GDP ........................................... 41 2.2.1.2. Phân tích ảnh hưởng của tỷ lệ lạm phát, lãi suất và tỷ giá................................ 42 2.2.1.3. Phân tích ảnh hưởng của đầu tư nước ngoài..................................................... 44 2.2.1.4. Phân tích ảnh hưởng của các sự kiện chính trị.................................................. 45 2.2.1.5. Phân tích ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên - xã hội........................................ 46 2.2.1.6. Phân tích sự ảnh hưởng của chính sách, luật pháp ........................................... 48 2.2.1.7 Phân tích ảnh hưởng của sự thay đổi công nghệ................................................ 49 2.3. PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG NGÀNH ................................................................ 49 2.3.1. Phân tích đối thủ cạnh tranh hiện hữu.......................................................................... 49 2.3.1.1. Phân tích đối thủ cạnh tranh về sản phẩm khí ................................................. 50 2.3.1.2. Phân tích đối thủ cạnh tranh của Dịch vụ bảo dưỡng sửa chữa công trình dầu khí ............................................................................................................................... 57 2.3.1.3. Phân tích đối thủ cạnh tranh của Dịch vụ vận chuyển sản phẩm khí .............. 58 2.3.2. Phân tích áp lực của nhà cung ứng ............................................................................... 58 2.3.2.1. Áp lực của các nhà cung cấp khí...................................................................... 58 2.3.2.2 Áp lực của các Nhà thầu xây dựng, nhà cung ứng vật tư thiết bị và dịch vụ ... 59 2.3.3. Phân tích áp lực của khách hàng................................................................................... 60 2.3.3.1. Các khách hàng tiêu thụ khí khô...................................................................... 60 2.3.3.2 Khách hàng tiêu thụ khí hóa lỏng (LPG)........................................................... 62 2.3.4. Phân tích áp lực của sản phẩm mới thay thế............................................................... 63 2.3.5. Phân tích đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn ........................................................................... 63 2.4. CÁC YẾU TỐ NỘI BỘ TỔNG CÔNG TY KHÍ VN ........................................... 64 2.4.1. Công nghệ sản xuất........................................................................................................ 64 2.4.1.1. Công nghệ thu gom, vận chuyển và phân phối sản phẩm khí, lỏng ................. 65 2.4.1.2 Công nghệ chế biến và xử lý khí ....................................................................... 69 2.4.1.3 Hệ thống kho chứa, xuất sản phẩm lỏng........................................................... 69 2.4.2. Nhân lực ......................................................................................................................... 71 2.4.2.1 Đặc điểm nhân lực ............................................................................................. 71 2.4.2.2 Cơ cấu nhân lực ................................................................................................ 71 2.4.2.3 Chính sách nhân lực:......................................................................................... 76 2.4.2.4 Năng lực cán bộ quản lý ................................................................................... 78 Luận văn tốt nghiệp Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 2.4.3. Chính sách Marketing ................................................................................................... 79 2.4.3.1 Chính sách sản phẩm ........................................................................................ 79 2.4.3.2 Chính sách giá:.................................................................................................. 79 2.4.3.3 Chính sách phân phối sản phẩm: ...................................................................... 81 2.4.3.4 Chính sách xúc tiến bán hàng: .......................................................................... 82 2.4.4. Năng lực tài chính.......................................................................................................... 84 2.4.4.1 Cơ chế tài chính ............................................................................................... 84 2.4.4.2 Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ........................................................... 84 2.4.4.3 Cân đối kế toán của PVGAS năm 2011............................................................ 85 2.4.4.4 Khả năng huy động vốn .................................................................................... 89 2.4.5. Thương hiệu PVGAS........................................................................................... 90 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.............................................................................................. 91 CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN TỔNG CÔNG TY KHÍ ĐẾN NĂM 2025 ................................................................................................... 92 3.1 MỤC TIÊU SỨ MỆNH CỦA TỔNG CÔNG TY KHÍ VIỆT NAM .................... 92 3.1.1 Sứ mệnh của Tổng Công ty Khí................................................................................... 92 3.1.2 Mục tiêu chiến lược tổng quát đến năm 2025.............................................................. 93 3.1.3 Dự báo nhu cầu về các sản phẩm khí đến năm 2025 ................................................... 93 3.1.3.1 Nhu cầu về khí khô ........................................................................................... 93 3.1.3.2 Dự báo nhu cầu LPG của thị trường giai đoạn 2015-2025.............................. 97 3.1.3.3 Dự báo về nguồn cung cấp khí giai đoạn 2015-2025 ........................................ 98 3.2 PHÂN TÍCH LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN CHIẾN LƯỢC ............................... 101 3.3. CÁC PHƯƠNG ÁN CHIẾN LƯỢC................................................................... 103 3.3.1 Chiến lược phát triển thu gom khí............................................................................... 103 3.3.1.1 Phương thức triển khai:.................................................................................. 103 3.3.1.2 Các giải pháp thực hiện chiến lược phát triển thu gom khí ........................... 105 3.3.2 Chiến lược phát triển thị trường khí .......................................................................... 108 3.3.2.1 Phương thức triển khai................................................................................... 108 3.3.2.2 Giải pháp thực hiện chiến lược phát triển thị trường khí................................ 110 3.3.3 Chiến lược đa dạng hóa sản phẩm khí ....................................................................... 113 KẾT LUẬN......................................................................................................... 120 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 122 PHỤ LỤC............................................................................................................ 123 Luận văn tốt nghiệp Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Bảng đánh giá vị thế cạnh tranh của các đối thủ .................................... 13 Bảng 2.1:Kết quả hoạt động SXKD của PVGAS các năm 2007-2011 ................... 36 Bảng 2.2 : Doanh thu của các công ty liên kết giai đoạn từ năm 2008-2011........... 37 Bảng 2.3 : Tổng vốn đầu tư FDI vào Việt Nam qua các năm 2006 - 2011.............. 44 Bảng 2.4: Trữ lượng khí các bể trầm tích của Việt Nam ........................................ 46 Bảng 2.5. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Gas Petrolimex qua các năm 2007-2011 ............................................................................................................. 52 Bảng 2.6: Cách tính điểm theo từng tiêu chí cạnh tranh ....................................... 54 Bảng 2.7: Bảng đánh giá vị thế cạnh tranh của PVGAS và Gas Petrolimex ........... 56 Bảng 2.8: Thống kê lao động PV Gas theo chuyên ngành và trình độ đào tạo tại thời điểm 30/06/2012.................................................................................................... 73 Bảng 2.9: Thống kê lao động PV Gas theo độ tuổi tại thời điểm 30/06/2012 ......... 75 Bảng 2.10: Thống kê lao động PV Gas theo giới tính tại thời điểm 30/06/2012 ..... 76 Bảng 2.11: Bảng tổng hợp Tổng đại lý /Đại lý và cửa hàng bán lẻ LPG của PVGAS82 Bảng 2.12: Bảng cân đối kế toán ........................................................................... 85 Bảng 3.1. Dự báo nhu cầu khí của các Nhà máy điện giai đoạn 2015-2025.......... 93 Bảng 3.2. Dự báo nhu cầu khí của các Nhà máy Đạm giai đoạn 2015-2025......... 95 Bảng 3.3. Dự báo nhu cầu khí của các hộ thấp áp giai đoạn 2015-2025 ............... 95 Bảng 3.4. Dự báo Tổng nhu cầu khí toàn thị trường giai đoạn 2015-2025............ 96 Bảng 3.5. Dự báo nhu cầu LPG của thị trường giai đoạn 2015-2025...................... 97 Bảng 3.6. Dự báo nguồn cung cấp khí giai đoạn 2015-2025 ................................. 98 Bảng 3.7. Mục tiêu của PVGAS cho giai đoạn 2015 đến 2025 .......................... 100 Bảng 3.8. Ma trận SWOT và hình thành chiến lược bộ phận .............................. 101 Bảng 3.9. Nhu cầu vốn đầu tư hệ thống thu gom khí........................................... 107 Bảng 3.10. Nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển thị trường khí .............................. 113 Bảng 3.11. Kế hoạch đầu tư kho chứa LPG ........................................................ 117 Bảng 3.12: Nhu cầu vốn đầu tư cho đa dạng hóa sản phẩm.................................. 117 Luận văn tốt nghiệp Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ Hình 1.1: Những căn cứ để xây dựng chiến lược kinh doanh. .................................. 1 Hình 1.2. Các yếu tố của môi trường ngành ........................................................... 12 Hình 1.3: Ma trận SWOT để hình thành chiến lược ............................................... 18 Hình 1.3: Ma trận BCG ......................................................................................... 23 Hình 1.4: Ma trận Mc. Kinsey ............................................................................... 25 Hình 1.5: Các chiến lược kinh doanh theo ma trận M. Kinsey ............................... 26 Hình 1.6: Phân loại chiến lược kinh doanh và mỗi quan hệ giữa chiến lược tổng quát, chiến lược bộ phận, giải pháp và biện pháp..................................................... 1 Hình 2.1 : Ma trận BCG xác định vị thế của các công ty liên kết ........................... 39 Hình 2.2: Tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam giai đoạn 2001 – 2011.............. 41 Hình 2.3: Tốc độ lạm phát của VN giai đoạn 2003-2011 ....................................... 42 Hình 2.4: Hoạt động sản xuất tại PVGAS.............................................................. 64 Hình 2.5. Lưu đồ của dòng khí tại GDC, GDS....................................................... 65 Hình 2.6: Sơ đồ kênh phân phối LPG của PV Gas (nguồn PVGAS) ...................... 81 Hình 3.1. Sản lượng bán buôn mục tiêu cho LPG ............................................... 115 Luận văn tốt nghiệp Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á CBCNV Cán bộ công nhân viên CNG Khí tự nhiên nén áp cao EU Liên minh Châu Âu EVN Tập đoàn Điện lực Việt Nam FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài PVN Tập Đoàn Dầu khí Quốc gia Việt nam PVGAS Tổng Công ty Khí Việt Nam LNG Khí tự nhiên hóa lỏng LPG Khí hóa lỏng PV-Oil Tổng Công ty Dầu Việt nam WTO Tổ chức thương mại thế giới Luận văn tốt nghiệp Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay, các doanh nghiệp trên toàn cầu đang nỗ lực mở rộng thị trường, tranh thủ các cơ hội mà nền kinh tế hội nhập mang lại để đạt được các mục đích kinh doanh. Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng sôi động, cạnh tranh diễn ra gay gắt và quyết liệt hơn đang xuất hiện nhiều nhân tố bất ổn, rất khó lường trước. Chính vì vậy mà cơ hội, thách thức kinh doanh được chia đều cho mọi doanh nghiệp và doanh nghiệp nào cũng phải có kế hoạch ứng phó lại những bất ổn, sự cạnh tranh để đạt được mục tiêu của mình. Doanh nghiệp Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này và đang chịu tác động bởi các quy luật chung của kinh tế thị trường. Thực tế chứng minh rằng, kinh doanh trong cơ chế thị trường có rất nhiều biến động và ẩn chứa vô vàn rủi ro. Để tránh rủi ro trong sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp buộc phải xây dựng chiến lược kinh doanh. Chỉ có chiến lược thì mới tránh được rủi ro trong kinh doanh trong một thế giới hội nhập. Các doanh nghiệp ngày nay đã xem việc hoạch định chiến lược kinh doanh là yếu tố sống còn của mình. Trải qua hơn 35 năm xây dựng và phát triển, ngành dầu khí Việt Nam đã vượt qua nhiều trở ngại để vươn lên thành ngành công nghiệp quan trọng hàng đầu, có ảnh hưởng sâu rộng đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội và có vai trò quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Trong giai đoạn hiện nay ngành Dầu Khí nói chung và ngành Khí nói riêng đòi hỏi phải tiếp tục duy trì và phát triển bền vững để đảm bảo sự ổn định, phát triển của đất nước và góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Để đạt được các mục tiêu của ngành đòi hỏi mỗi đơn vị trong ngành Dầu Khí phải xây dựng và triển khai thực hiện chiến lược kinh doanh của đơn vị mình. Nhận thức được tầm quan trọng và sự cần thiết của việc hoạch định chiến lược kinh doanh đối với doanh nghiệp cũng như xuất phát từ nhu cầu thực tế tôi quyết định chọn đề tài “Xây dựng chiến lược Tổng công ty khí đến năm 2025” để nghiên cứu, với mong muốn từ lý luận đến thực tế nghiên cứu tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty sẽ đưa ra giải pháp với mục đích đóng góp một số ý kiến Luận văn tốt nghiệp -1- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 của mình tạo thêm cơ sở cho các quyết định chiến lược liên quan đến sự phát triển bền vững của Tổng công ty. 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài Trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết về chiến lược và hoạch định chiến lược cũng như phân tích môi trường kinh doanh của Tổng Công ty khí để đưa ra phương án chiến lược cho Tổng Công ty khí nhằm phát triển bền vững và lâu dài. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Tổng Công ty Khí Việt nam Phạm vi nghiên cứu: Phân tích đánh giá những vấn đề liên quan để từ đó xây dựng chiến lược phát triển cụ thể cho Tổng Công ty Khí đến năm 2025. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu: phương pháp thống kê, tổng hợp, phương pháp diễn giải, phương pháp phân tích, đánh giá từ cơ sở lý luận đến thực tiễn, dựa trên cơ sở số liệu đã được thống kê của Tổng Công ty Khí để nghiên cứu làm cơ sở để xác định các yếu tố thích hợp khi thiết lập chiến lược phát triển cho Tổng Công ty Khí. 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Đề tài giúp cho Tổng Công ty khí có cái nhìn rõ hơn về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của mình; từ đó nhận ra được những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức để có những chiến lược kinh doanh cụ thể trong quá trình phát triển của mình nhằm đáp ứng nhu cầu về năng lượng để phát triển nền kinh tế Việt Nam đến năm 2025. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung của luận văn gồm 3 chương với kết cấu như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lược. Chương 2: Phân tích các căn cứ để hình thành chiến lược cho Tổng Công ty Khí Chương 3: Xây dựng chiến lược phát triển Tổng Công ty khí Việt Nam đến năm 2025. Luận văn tốt nghiệp -2- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC 1.1. TỔNG QUAN VỀ CHIẾN LƯỢC, QUẢN TRỊ CHIÊN LƯỢC 1.1.1. Tổng quan về chiến lược Thuật ngữ “chiến lược” được dùng trước tiên trong lĩnh vực quân sự, nó được hiểu như là một nghệ thuật chỉ huy của bộ phận tham mưu cao nhất nhằm giành thắng lợi trong cuộc chiến tranh. Ngay từ giữa thế kỷ trước, thuật ngữ “chiến lược” đã được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực kinh tế, cả ở tầm vĩ mô cũng như vi mô. Các nhà kinh tế mô tả và quan niệm "chiến lược" theo các cách tiếp cận khác nhau: - Theo Micheal.E.Porter: “Chiến lược kinh doanh là một nghệ thuật xây dựng các lợi thế cạnh tranh để phòng thủ” - Theo K.Ohmae: “Mục đích của chiến lược là mang lại những điều thuận lợi nhất cho mọi phía, đánh giá thời điểm tấn công hay rút lui, xác định đúng ranh giới của sự thỏa hiệp” và ông nhấn mạnh: “Không có đối thủ cạnh tranh thì không cần chiến lược, mục đích duy nhất của chiến lược là đảm bảo giành thắng lợi bền vững đối với đối thủ cạnh tranh”. - Theo Alfred Chandler: “Chiến lược bao hàm việc ấn định các mục tiêu cơ bản dài hạn của ngành, đồng thời lựa chọn cách thức hoặc tiến trình hành động và phân bổ các tài nguyên thiết yếu để thực hiện các mục tiêu đó”. Đối với việc sản xuất kinh doanh, nguồn lực của doanh nghiệp bao giờ cũng hữu hạn, môi trường kinh doanh lại luôn biến động. Trong bất cứ thời điểm nào, doanh nghiệp luôn phải đối mặt với nhiều đối thủ cạnh tranh. Kinh doanh trên thương trường cũng chẳng khác gì chiến đấu trên chiến trường. Từ đó nghệ thuật điều hành kinh doanh ở nhiều khía cạnh nào đó tương tự như trong quân sự. Khái niệm Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp được hiểu như sau: "Chiến lược kinh doanh là xác định các mục tiêu cơ bản và dài hạn của doanh nghiệp, lựa chọn các chính sách, chương trình hành động nhằm phân bổ các nguồn lực để đạt được các mục tiêu đó". Mục đích của chiến lược kinh doanh là đảm bảo thắng lợi trước đối thủ cạnh tranh. Nội dung của chiến lược kinh doanh gồm Luận văn tốt nghiệp -3- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 - Những mục tiêu cơ bản, dài hạn (3 năm, 5 năm, 10 năm, ...), chỉ rõ những định hướng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai. - Các quyết định về những biện pháp chủ yếu để đạt được những mục tiêu đó. - Những chính sách lớn, quan trọng nhằm thu hút các nguồn lực, phân bổ và sử dụng tối ưu các nguồn lực đó. Tất cả những nội dung trên phải được xây dựng trong khuôn khổ môi trường sôi động và những biến cố bên ngoài đã được dự đoán trước. Các quyết định chiến lược nhất thiết phải được đưa ra từ cấp lãnh đạo cao nhất của doanh nghiệp mới có thể đảm bảo tính chuẩn xác của các quyết định dài hạn (về sản phẩm, thị trường, đầu tư, đào tạo, ...), sự bí mật về thông tin và cạnh tranh trên thị trường. Chiến lược luôn có tư tưởng tấn công để giành ưu thế trên thị trường. Chiến lược phải được hoạch định và thực thi trên cơ sở nhận thức đúng đắn các cơ hội kinh doanh và nhận thức được lợi thế so sánh của doanh nghiệp so với các đối thủ mới, có thể thu được thành công lớn nhất trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 1.1.2 Tổng quan về quản trị chiến lược 1.1.2.1 Khái niệm về quản trị chiến lược Quản trị chiến lược là quá trình quản lý việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ và mục tiêu dài hạn của một tổ chức trong mối quan hệ của tổ chức đó với môi trường bên ngoài. Quản trị chiến lược là quá trình nghiên cứu các môi trường hiện tại cũng như tương lai, hoạch định các mục tiêu của doanh nghiệp đề ra, thực hiện và kiểm tra việc thực hiện các quyết định để đạt được các mục tiêu đó trong môi trường hiện tại cũng như tương lai nhằm tăng thế lực cho doanh nghiệp. 1.1.2.2 Vai trò của quản trị chiến lược Quản trị chiến lược có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của một doanh nghiệp như sau: Quản trị chiến lược giúp doanh nghiệp trả lời các câu hỏi: Doanh nghiệp đang phải cố gắng làm gì trong hiện tại để đạt được mục tiêu phát triển trong dài hạn. Mục tiêu phát triển trong dài hạn của doanh nghiệp chính là lợi thế cạnh tranh, là sức mạnh kinh doanh và khả năng sinh lời. Luận văn tốt nghiệp -4- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 Quản trị chiến lược cảnh báo cho các nhà quản trị những thay đổi trong môi trường kinh doanh, những cơ hội và thách thức mới; làm căn cứ xem xét và điều chỉnh chiến lược kinh doanh để doanh nghiệp nắm bắt được các cơ hội tốt đối với sự phát triển của mình trong dài hạn đồng thời có biện pháp phòng ngừa thích đáng đối với những thách thức từ môi trường bên ngoài. Quản trị chiến lược cung cấp cho các nhà quản lý các căn cứ để đánh giá và phân bổ nguồn lực về vốn, trang thiết bị và nhân lực một cách hiệu quả nhất để thực hiện chiến lược của doanh nghiệp. Mục tiêu chủ yếu của quản trị chiến lược là tạo sự thành công lâu dài cho doanh nghiệp. Việc giảm rào cản pháp lý và toàn cầu hoá đã làm gia tăng cường độ cạnh tranh. Chính vì vậy, quản trị chiến lược đã và đang trở nên hết sức quan trọng cho sự sống còn của mỗi doanh nghiệp khi môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp. 1.1.2.3 Quá trình quản trị chiến lược Quá trình quản lý chiến lược là quá trình quản lý được thiết kế để đạt được tầm nhìn và sứ mệnh của doanh nghiệp. Qúa trình quản lý chiến lược bao gồm 04 bước chính: phân tích, hoạch định chiến lược, thực hiện chiến lược và điều chỉnh/đánh giá như bảng dưới đây. Phân tích Môi Môi trường trường bên bên ngoài trong Cơ hội Thách Hoạch định chiến lược Chính sách Mục tiêu Thực hiện Điều chỉnh chiến lược /đánh giá chiến lược Mặt Các khách mạnh hàng cần Mặt yếu được phục vụ Các mục tiêu, thức định hướng cho các hoạt Các năng lực động chính cần phải phát của công ty Cơ cấu tổ chức, hệ thống, văn hóa,… Quay về các bước đầu tiên triển Luận văn tốt nghiệp -5- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 Phân tích: Qúa trình quản lý chiến lược khởi đầu bằng việc phân tích cẩn thận các yếu tố môi trường bên ngoài mà doanh nghiệp phải đối mặt (các cơ hội và nguy cơ) cũng như các yếu tố thuộc môi trường nội bộ doanh nghiệp (các mặt mạnh và mặt yếu). Việc phân tích này được gọi là phân tích SWOT (S-Strengths; WWeaks; O-Opportunities; T-Threats). Hoạch định chiến lược: Các thông tin thu thập được từ việc phân tích SWOT sẽ được sử dụng để hình thành chiến lược kinh doanh. Chiến lược phải được xây dựng trên cơ sở kết hợp được các mặt mạnh của doanh nghiệp và các cơ hội tìm thấy bên ngoài. Để đạt được lợi thế cạnh tranh lớn nhất, mỗi doanh nghiệp cần phải xác định được các hoạt động thực hiện tốt nhất và từ đó tìm cách để phát huy thế mạnh này. Xây dựng chiến lược một cách hiệu quả có nghĩa là phải phát hiện và tận dụng được các thế mạnh của chính doanh nghiệp theo những phương thức mà các doanh nghiệp khác không thể nào làm theo được. Thực hiện chiến lược: Một trong những mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp là phải phát triển được các thế mạnh cần thiết cho mục tiêu đó. Các bước để thực hiện chiến lược bao gồm: cơ cấu lại các chức năng của doanh nghiệp, thuê nhân sự và phân công trách nhiệm để thực hiện các hoạt động đề ra, đào tạo phát triển nguồn nhân lực và phải có khen thưởng hợp lý nếu họ thực tốt các nhiềm vụ đề ra. Điều chỉnh/đánh giá: Nhu cầu của thị trường luôn luôn thay đổi, dẫn đến tình trạng dịch vụ của một số doanh nghiệp có thể dần dần không đáp ứng được so với nhu cầu. Do đó các doanh nghiệp phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá lại thực trạng của mình để có thể điều chỉnh sao cho đáp ứng được với nhu cầu của thị trường. 1.2 HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH 1.2.1. Khái niệm, mục đích ý nghĩa của hoạch định chiến lược kinh doanh Khái niệm: Hoạch định chiến lược kinh doanh là quá trình sử dụng các phương pháp, công cụ và kỹ thuật thích hợp nhằm xác định chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp và từng bộ phận của doanh nghiệp trong thời kỳ chiến lược xác định. Mục đích ý nghĩa: Mục đích của hoạch định chiến lược kinh doanh là dự kiến tương lai trong hiện tại. Luận văn tốt nghiệp -6- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 Hoạch định chiến lược kinh doanh thực chất là hướng vào trả lời 4 câu hỏi quan trọng sau:  Hiện nay doanh nghiệp đang ở đâu?  Doanh nghiệp muốn đến đâu?  Doanh nghiệp sẽ đến đó bằng cách nào?  Làm thế nào để kiểm soát được tiến triển của doanh nghiệp? 1.2.2. Nội dung và trình tự hoạch định chiến lược Trình tự hoạch định chiến lược theo sơ đồ dưới đây: Xác định Sứ mệnh Mục tiêu Lựa chọn phương án chiến lược Phân tích các căn cứ để hình thành chiến lược Nguồn lực, cơ sở để thực hiện chiến lược 1.2.3. Xác định sứ mệnh, mục tiêu của công ty a. Khái niệm sứ mệnh Sứ mệnh chính là triết lý kinh doanh của Công ty hoặc là xác định công việc kinh doanh của công ty, bản sứ mệnh kinh doanh cho thấy tầm nhìn lâu dài của một tổ chức liên quan đến những gì mà họ mong muốn trong tương lai. Nó có giá trị lâu dài về mục đích và phân biệt doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác. b. Mục tiêu Mục tiêu chỉ định những đối tượng riêng biệt hay những kết quả kinh doanh mà doanh nghiệp muốn đạt tới. Sau khi đề ra sứ mệnh (nhiệm vụ) làm định hướng phải tiến hành hoạch định các mục tiêu dài hạn và mục tiêu ngắn hạn. Mọi mục tiêu đề ra cần phải cụ thể, linh hoạt, định lượng được, có tính khả thi, nhất quán và hợp lý.  Mục tiêu dài hạn: là mục tiêu cho thấy những kết quả mong muốn trong một thời gian dài. Mục tiêu dài hạn thường thiết lập cho những vấn đề: Khả năng kiếm lợi nhuận, năng suất, vị trí cạnh tranh, phát triển nguồn nhân lực, quan hệ nhân viên, dẫn đạo kỹ thuật, trách nhiệm với xã hội.  Mục tiêu ngắn hạn: là những mục tiêu rất biệt lập và đưa ra những kết quả một cách chi tiết. Chúng là những kết quả riêng biệt mà công ty kinh doanh có ý định Luận văn tốt nghiệp -7- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 phát sinh trong vòng chu kỳ quyết định tiếp theo. 1.2.4. Phân tích các căn cứ để hình thành chiến lược Các vấn đề cần phải phân tích để làm căn cứ cho kế hoạch hóa chiến lược gồm: phân tích môi trường vĩ mô; phân tích môi trường ngành và phân tích nội bộ doanh nghiệp. Ta có thể khái quát các cơ sở để xây dựng chiến lược kinh doanh ở hình 1.1 Môi trường vĩ mô Yếu tố tự nhiên – xã hội Yếu tố kinh tế Môi trường ngành Yếu tố Chính phủ - chính trị Đối thủ cạnh tranh Yếu tố nội bộ DN Sản phẩm thay thế Nguồn nhân lực; R&D; Tiềm lực tài chính; Marketing; Văn hóa doanh nghiệp Nhà cung cấp Yếu tố Công nghệ Khách hàng Đối thủ tiềm ẩn Yếu tố Luật pháp – chính sách Hình 1.1: Những căn cứ để xây dựng chiến lược kinh doanh. Nguồn: Thomas L. Wheelen and J. David Hunger, “Strategic Management and Business Policy”, 8th edition, 2002, Prentice Hall, p. 9 a. Phân tích môi trường vĩ mô Phân tích môi trường vĩ mô sẽ chỉ rõ cho thấy doanh nghiệp đang đối diện Luận văn tốt nghiệp -8- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 với những vấn đề gì? Đâu sẽ là cơ hội hay đe doạ cho công việc kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai? Sau đây là 5 yếu tố chủ yếu thuộc môi trường vĩ mô mà doanh nghiệp phải quan tâm khi vạch ra chiến lược kinh doanh: - Phân tích môi trường kinh tế; - Phân tích sự ảnh hưởng của các yếu tố Chính phủ và chính trị; - Phân tích ảnh hưởng của các yếu tố Luật pháp, chính sách; - Phân tích ảnh hưởng của các yếu tố xã hội và tự nhiên; - Phân tích ảnh hưởng của các yếu tố công nghệ. Để phân tích một cách khoa học và đạt được mục tiêu phân tích thì quy trình phân tích mỗi yếu tố của môi trường vĩ mô phải được tiến hành theo trình tự sau đây: (1) Mô tả thực trạng về vấn đề phân tích. (2) Nhận xét thực trạng đó ảnh hưởng gì đến nền kinh tế, đến ngành kinh tế, kỹ thuật liên quan tới doanh nghiệp. (3) Phân tích sự ảnh hưởng của hiện trạng đó đến doanh nghiệp của mình: nó tạo ra cơ hội phát triển hay nguy cơ đe dọa doanh nghiệp kinh doanh không hiệu quả. Phân tích môi trường kinh tế Các yếu tố kinh tế ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp trên mọi mặt, hoạt động sản xuất kinh doanh, bao gồm tốc độ tăng trưởng GDP, tỷ lệ lạm phát, lãi xuất ngân hàng, tỷ giá hối đoái, chỉ số chứng khoán, tỷ lệ thất nghiệp, việc làm và đầu tư nước ngoài,... Mỗi yếu tố kinh tế nói trên đều có thể là cơ hội hoặc nguy cơ cho doanh nghiệp. Việc phân tích các yếu tố của môi trường kinh tế giúp cho nhà quản lý tiến hành các dự báo và đưa ra kết luận về những xu thế chính của sự biến đổi môi trường tương lai, là cơ sở cho việc hình thành chiến lược kinh doanh. GDP tăng trưởng là tốt cho cơ hội phát triển cho tất cả các tổ chức. Tỷ giá hối đoái thay đổi là cơ hội tốt cho doanh nghiệp này nhưng lại là nguy cơ hoặc khó khăn cho doanh nghiệp khác, cũng có khi tỷ giá thay đổi mà không gây ảnh hưởng. Chỉ số chứng khoán giảm là nguy cơ cho các công ty cổ phần, cho nhà đầu tư này nhưng lại là cơ hội cho nhà đầy tư khác vì đúng thời điểm họ chọn mua vào thì Luận văn tốt nghiệp -9- Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 giá cổ phiếu giảm. Nhiệm vụ của phân tích môi trường vĩ mô là tìm xem sự thay đổi của các yếu tố kinh tế tạo ra cơ hội cho tổ chức mình hay là mối đe dọa, thuận lợi hoặc khó khăn cho doanh nghiệp để đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp, tận dụng các cơ hội và khắc phục các nguy cơ đe dọa. Phân tích sự ảnh hưởng của Luật pháp-chính sách Khi một bộ luật mới được ban hành hay một văn bản mới có hiệu lực thi hành hoặc Nhà nước có chủ trương chính sách mới về vấn đề gì thì tất cả đều gây những ảnh hưởng nhất định tới doanh nghiệp này hoặc doanh nghiệp khác. Nhiệm vụ của nhà phân tích chiến lược là phải phân tích xem chính sách, luật pháp mới ban hành tạo cơ hội phát triển hay gây nguy cơ, khó khăn cho doanh nghiệp của mình. Phân tích sự ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên-xã hội. Các yếu tố tự nhiên như khí hậu, tài nguyên thiên nhiên, nguồn năng lượng, môi trường tự nhiên được coi là những yếu tố quan trọng đối với sự phát triển nhiều ngành công nghiệp và các doanh nghiệp. Tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt cũng đặt ra cho các doanh nghiệp những định hướng như thay thế nguồn nguyên liệu, tiết kiệm và sử dụng có hiệu quả cao nguồn tài nguyên thiên nhiên của nền kinh tế. Các điều kiện như dịch bệnh, thị hiếu, xu hướng tiêu dùng... có ảnh hưởng khá nhiều đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp hay tổ chức. Phân tích ảnh hưởng của sự thay đổi công nghệ Phân tích ảnh hưởng của sự thay đổi công nghệ cần trả lời các câu hỏi sau: - Công nghệ của công ty đang dùng là loại công nghệ nào, lạc hậu hay hiện đại? - Công nghệ của các ngành sản sản xuất của doang nghiệp trong nước và trên thế giới đã đạt tới trình độ nào? - Tình trạng công nghệ hiện của của công ty gây nguy cơ trong cạnh tranh hay là cơ hội phát triển? Trong điều kiện công nghệ ngày nay phát triển mạnh mẽ, những doanh nghiệp không thường xuyên cập nhật đổi mới công nghệ sẽ dần bị đẩy xuống hạng Luận văn tốt nghiệp - 10 - Đinh Thu Hằng Xây dựng chiến lược phát triển Tổng công ty Khí Việt Nam đến năm 2025 thấp trong vị thế kinh doanh, khó mà tồn tại phát triển được. Như vậy công nghệ lạc hậu, chậm thay đổi là nguy cơ đe dọa sự phát triển của doanh nghiệp. Lựa chọn công nghệ phù hợp với khả năng của doanh nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng hiệu quả các nguồn lực của mình, không bị tụt hậu và mất lợi thế cạnh tranh so với đối thủ. Phân tích sự ảnh hưởng của các sự kiện chính trị Các sự kiện chính trị như sắp xếp lại Chính phủ trong nhiệm kỳ mới, khủng bố, bạo lực, Việt Nam gia nhập WTO, Mỹ bãi bỏ cấm vận với quốc gia... đều có ảnh hưởng đến doanh nghiệp hay tổ chức nhất định. Tóm lại, khi phân tích môi trường vĩ mô phải tìm ra ảnh hưởng của yếu tố môi trường đến doanh nghiệp như thế nào. Đó cơ hội thuận lợi cho doanh nghiệp hay là mối đe dọa kìm hãm sự phát triển của doanh nghiệp trong tương lai. b. Phân tích môi trường ngành Mục đích phân tích môi trường ngành là đưa ra được các chuẩn mực yêu cầu của ngành, để doanh nghiệp làm căn cứ so sánh từ đó tìm ra điểm mạnh, điểm yếu. Theo mô hình của Michael Porter, phân tính môi trường ngành bao gồm 5 phân tích sau: - Phân tích đối thủ cạnh tranh trong ngành - Phân tích áp lực nhà cung ứng - Phân tích áp lực của khách hàng - Phân tích áp lực của sản phẩm thay thế - Phân tích mối đe dọa của đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn Luận văn tốt nghiệp - 11 - Đinh Thu Hằng