Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Việt nam hội nhập thương mại tự do asean - afta một xu thế tất yếu...

Tài liệu Việt nam hội nhập thương mại tự do asean - afta một xu thế tất yếu

.DOC
20
69
123

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 A. lêi më ®Çu Tæng bÝ th ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam - Lª Kh¶ Phiªu ph¸t biÓu t¹i héi th¶o quèc tÕ ViÖt Nam trong thÕ kû 20 ®· tõng nãi: "D©n téc chóng t«i hiÓu ®Çy ®ñ r»ng: d©n téc m×nh lµ mét d©n téc nghÌo, mét ®Êt níc ®ang ph¸t triÓn ë møc thÊp… Chóng t«i hiÓu râ kho¶ng c¸ch gi÷a nÒn kinh tÕ cña chóng t«i vµ nÒn kinh tÕ cña nh÷ng níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Chóng t«i hiÓu râ khoa häc c«ng nghÖ trong thÕ kû 21 sÏ cã nh÷ng bíc tiÕn khæng lå. Thùc hiÖn t tëng vÜ ®¹i cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh: "LÊy søc ta mµ gi¶i phãng cho ta chóng t«i ph¶i tri thøc hãa §¶ng, tri thøc hãa d©n téc tiÕp tôc tri thøc hãa c«ng n«ng, c¶ níc lµ mét x· héi häc tËp, ph¸t huy truyÒn thèng nh÷ng ngµy míi giµnh ®éc lËp 45 c¶ níc häc ch÷, c¶ níc diÖt giÆc dèt, c¶ níc diÖt giÆc ®ãi. Ph¶i n¾m lÊy ngän cê khoa häc nh ®· n¾m lÊy ngän cê d©n téc". Mét d©n téc dèt, mét d©n téc ®ãi nghÌo lµ mét d©n téc yÕu. Chóng ta ®· tõng chiÕn th¾ng thùc d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü. Th¾ng lîi ®ã lµ th¾ng lîi cña lùc lîng trÝ tuÖ ViÖt Nam ®èi víi lùc lîng s¾t thÐp vµ ®« la khæng lå cña Mü. Con ngêi ViÖt Nam ®· lµm ®îc nh÷ng ®iÒu tëng nh kh«ng lµm ®îc, vµ t«n tin r»ng con ngêi ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi víi nh÷ng thö th¸ch míi vÉn sÏ lµm ®îc nh÷ng ®iÒu kú diÖu nh thÕ víi lùc lîng lao ®éng dåi dµo, ngµy cµng ph¸t triÓn c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. §Êt níc ViÖt Nam sÏ s¸nh vai ®îc víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u cho dï hiÖn nay chóng ta gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, rÊt nhiÒu sù ®èi ®Çu. ChÝnh v× vËy t«i ®· chän ®Ò tµi: "VÊn ®Ò vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc" cho ®Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ cña m×nh. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 B. Néi dung I. VÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa 1. ThÕ nµo lµ c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa a. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ t¸c dông cña c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa Nh÷ng níc qu¸ ®é tuÇn tù hay cßn gäi lµ nh÷ng níc qu¸ ®é tõ Chñ nghÜa t b¶n lªn chñ nghÜa x· héi, mÆc dï cha cã ®îc c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi nhng Ýt ra còng cã tiÒn ®Ò vËt chÊt lµ nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ do Chñ nghÜa t b¶n ®Ó l¹i. V× vËy ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt c¸ch m¹ng khoa häc, kü thuËt vµ c«ng nghÖ, øng dông nh÷ng thµnh tùu cña nã vµo s¶n xuÊt, tiÕn hµnh cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa vÒ quan hÖ s¶n xuÊt, ph©n bè vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt mét c¸ch ®ång ®Òu trong c¶ níc. Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh nµy biÕn nh÷ng tiÒn ®Ò vËt chÊt do chñ nghÜa t b¶n ®Î l¹i thµnh c¬ së vËt chÊt kinh tÕ cho chñ nghÜa x· héi ë tr×nh ®é cao h¬n. Nh÷ng níc qu¸ ®é tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chñ nghÜa t b¶n nh níc ta, sù nghiÖp x©y dùng c¬ së vËt chÊt -kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi ®îc thùc hiÖn b»ng con ®êng c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa. Cã thÓ hiÓu mét c¸ch ng¾n gän c«ng nghiÖp hãa lµ mét níc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Nh vËy gi÷a c«ng nghiÖp hãa vµ viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho CNXH cã quan hÖ mÊt thiÕt víi nhau nhng l¹i kh«ng ph¶i lµ mét CNH con ®êng ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho CNXH ®èi víi nh÷ng níc kÐm ph¸t triÓn nh níc ta. Nhng CNH chØ mang tÝnh giai ®o¹n, khi mµ nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i cha ®îc x¸c lËp, cßn viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho CHXH vÉn ®îc tiÕp tôc m·i. b. T¸c dông cña c«ng nghiÖp hãa. Mét lµ, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, thóc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, kh¾c phôc nguy c¬ tôt hËu ngµy cµng xa h¬n vÒ kinh tÕ gi÷a níc ta víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, gãp phÇn æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n. Hai lµ, cñng cè vµ t¨ng cêng vai trß kinh tÕ cña Nhµ níc; n©ng cao n¨ng lùc tÝch lòy, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn cña mçi c¸ nh©n. Ba lµ, t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc cñng cè an ninh - quèc phßng. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Bèn lµ, t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, ®ñ søc tham gia mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµo sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ. ChÝnh v× do vÞ trÝ, tÇm quan träng vµ c¸c t¸c dông nãi trªn cña c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ quèc d©n, nªn qua tÊt c¶ c¸c kú ®¹i héi §¶ng ta lu«n x¸c ®Þnh: C«ng nghiÖp hãa lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta". c. Néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ë níc ta * Quan niÖm vÒ c«ng nghiÖp hãa Tríc ®©y chóng ta cho r»ng, c«ng nghiÖp hãa lµ qu¸ tr×nh trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng c¬ khÝ hãa, biÕn mét níc kÐm ph¸t triÓn thµnh mét níc cã c¬ cÊu c«ng n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn. Theo quan niÖm cña liªn hiÖp quèc, c«ng nghiÖp lµ mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong ®ã cã mét bé phËn nguån lùc quèc gia ngµy cµng lín ®îc huy ®éng ®Ó x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu ngµnh víi c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i vÒ chÕ t¹o ra t liÖu s¶n xuÊt, hµng tiªu dïng, cã kh¶ n¨ng b¶o ®¶m mét nhÞp ®é tang trëng cao trong toµn bé nÒn kinh tÕ vµ ®¶m b¶o sù tiÕn bé kinh tÕ vµ x· héi. KÕt hîp quan niÖm truyÒn thèng vµ quan niÖm hiÖn ®¹i, vµ vËn dông vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ hãa ViÖt Nam, héi nghÞ lÇn thø VII ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng khãa VII ®· ®a ra quan niÖm míi vÒ c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa: c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao. * Néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ë níc ta Tríc ®©y mét thêi gian dµi víi quan niÖm truyÒn thèng vÒ c«ng nghiÖp hãa, chóng ta thêng x¸c ®Þnh néi quy cña c«ng nghiÖp hãa theo tr×nh tù: 1. TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt -kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi. 2. X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi. Trong ®iÒu kiÖn giao lu kinh tÕ gi÷a c¸c níc cha ®îc më réng qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ gi÷a c¸c níc cha ph¸t triÓn m¹nh mÏ, th× ph¶i "tù lùc, 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c¸nh sinh lµ chÝnh" ®ã chÝnh lµ mét tr×nh tù hîp lý ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa. Sù ph¸t triÓn cña mét quèc gia kh«ng thÓ t¸ch rêi sù ph¸t triÓn cña céng ®ång thÕ giíi nãi chung vµ khu vùc nãi riªng. §iÒu nµy cho phÐp mét níc ®i sau kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµm tÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc mµ c¸c níc ®i tríc ®· tr¶i qua thùc tÕ cho thÊy nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc - c«ng nghÖ, vÒ qu¶n lý… cña c¸c níc ®i tríc chØ cã thÓ chuyÓn giao mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cho c¸c níc ®i sau khi mµ c¸c níc ®i sau ®· cã sù chuÈn bÞ kü cµng ®Ó ®ãn nhËn. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c níc ®i sau cÇn ph¶i lµm nh÷ng g× ®Ó tiÕp nhËn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh÷ng thµnh tùu mµ c¸c níc ®i tríc ®· ®¹t ®îc. Bµi häc thµnh c«ng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa c¸c níc NIC3 ®· chØ ra r»ng: viÖc x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ theo híng më cöa víi bªn ngoµi nh»m tiÕp nhËn mét c¸ch cã chän läc nh÷ng thµnh tùu cña c¸c níc ®i tríc kÕt hîp víi viÖc ®Èy m¹nh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®ã chÝnh lµ con ®êng ng¾n nhÊt cã hiÖu qu¶ nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®èi víi mét níc l¹c hËu,néi dung cña c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ë níc ta cÇn ®îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù míi nh sau: a.X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý ViÖc x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý bao giê còng ph¶i dùa trªn tiÒn ®Ò lµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi. Mét lµ, tû träng vµ sè tuyÖt ®èi lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m dÇn; tû träng vµ sè tuyÖt ®èi lao ®éng c«ng nghiÖp ngµy mét t¨ng lªn. Hai lµ, tû träng vµ sè tuyÖt ®èi lao ®éng trÝ tuÖ ngµy mét t¨ng vµ chiÕm u thÕ so víi lao ®éng gi¶n ®¬n trong tæng lao ®éng x· héi. Ba lµ, tèc ®é t¨ng lao ®éng trong c¸c ngµnh phi s¶n xuÊt vËt chÊt (dÞch vô) t¨ng nhanh h¬n tèc ®é lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt. Song song víi ph©n phèi l¹i thu nhËp lµ vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ bao gåm: C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ: Trong nh÷ng n¨m tríc m¾t c¬ cÊu ngµnh ë níc ta sÏ ®îc x¸c ®Þnh lµ c¬ cÊu c«ng - n«ng nghiÖp -dÞch vô. C¬ cÊu vïng kinh tÕ: ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c vïng ®Òu ph¸t triÓn trªn c¬ së khai th¸c thÕ m¹nh vµ tiÒm n¨ng cña mçi vïng, liªn kÕt gi÷a c¸c vïng, lµm cho mçi vïng ®Òu cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ®Òu cã chuyÓn biÕn tiÕn bé gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Êt níc. C¬ cÊu gi÷a thÞ tø, thÞ x·, thÞ trÊn, thµnh phè vµ ®« thÞ tïy ®iÒu kiÖn tõng n¬i, tÊt c¶ c¸c thÞ x·, thÞ trÊn ®Òu ®îc ph¸t triÓn trªn c¬ së ®Èy m¹nh 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c«ng nghiÖp, dÞch vô mang ý nghÜa tiÓu vïng. H×nh thµnh c¸c thÞ tø lµm trung t©m kinh tÕ, v¨n hãa cho mçi x· hoÆc côm x·. C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ lÊy viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, ®éng viªn tèi ®a mäi nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa. b. §Èy m¹nh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®i ®«i víi tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi tõ níc ngoµi. §ã lµ: C¸ch m¹ng vÒ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt ®ã lµ tù ®éng hãa. C¸ch m¹ng vÒ n¨ng lîng C¸ch m¹ng vÒ vËt liÖu míi. C¸ch m¹ng vÒ c«ng nghÖ sinh häc C¸ch m¹ng vÒ ®iÖn tö vµ tin häc 2. VÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa. a. Vai trß thùc tr¹ng nguån nh©n lùc ë níc ta Thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa lµ mét quy luËt kh¸ch hang, mét ®ßi hái tÊt yÕu cña níc ta. §Æc biÖt trong t×nh h×nh hiÖn nay, chóng ta ®ang thùc c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã sù ®iÒu tiÕt qu¶n lý cña Nhµ níc th× c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô träng t©m xuyªn suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Trong nh÷ng chÝnh s¸ch, ®êng lèi vÒ c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, §¶ng ta lu«n chñ tr¬ng lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ngêi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc. §Ó ®Èy m¹nh, nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa, chóng ta ph¶i cã mét nguån lùc cã ®Çy ®ñ søc m¹nh c¶ vÒ thÓ lùc lÉn trÝ lùc. Nguån nh©n lùc lµ yÕu tè, ®iÒu kiÖn ®Çu vµo quyÕt ®Þnh nhÊt v× nguån nh©n lùc quyÕt ®Þnh ph¬ng híng, ®Çu t, néi dung, bíc ®i vµ biÖn ph¸p thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa. Do ®ã cÇn ph¶i chó träng tíi viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc con ngêi c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é. §©y chÝnh lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch, l©u ®µi vµ c¬ b¶n trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. NghÞ quyÕt IV Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng khãa VII nªu râ: Cïng víi khoa häc, c«ng nghÖ, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ ®éng lùc thóc ®Èy. Nh vËy, gi¸o dôc lµ mét d¹ng ®Çu t cho sù ph¸t triÓn v× nã lµ ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Sù nghiÖp gi¸o dôc ®ao t¹o cã tÝnh x· héi hãa cao. NÒn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tèt sÏ cho chóng ta nguån nh©n lùc víi ®ñ 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 søc m¹nh, ®¸p øng yªu cÇu tríc m¾t vµ l©u dµi. Do vËy sù nghiÖp gi¸o dôc ph¶i lµ sù nghiÖp cña toµn §¶ng, toµn d©n, ®ång thêi ph¶i tranh thñ sù hîp t¸c, ñng hé cña c¸c níc trªn thÕ giíi th«ng qua viÖc hîp t¸c gi¸o dôc. MÆc dï nÒn gi¸o dôc cña níc ta ®îc sù quan t©m s©u s¾c cña §¶ng vµ Nhµ níc, nhng nã vÉn cha ph¸t triÓn t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ vÉn cha hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao. * Sè lîng Theo ®iÒu tra lao ®éng vµ viÖc lµm th¸ng 7 n¨m 2000, d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng (nam tõ 15 - 60, n÷ 15 - 55 tuæi) ë ViÖt Nam lµ 46,2 triÖu ngêi, chiÕm 59% tæng sè d©n (1989 chØ lµ 55%). Trong thËp kû qua, ViÖt Nam ®ang chuyÓn dÇn tõ giai ®o¹n cÊu tróc d©n sè trÎ sang "c¬ cÊu d©n sè vµng" - d lîi d©n sè", ®ã lµ thêi kú tû lÖ d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng ë møc cao trong khi tû lÖ d©n sè phô thuéc gi¶m (sè trÎ em gi¶m dÇn vµ tû lÖ ngêi giµ cha t¨ng cao). Dù b¸o d©n sè ViÖt Nam hai thËp kû ®Çu thÕ kû 21 sÏ duy tr× "c¬ cÊu d©n sè vµng" víi tû lÖ d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng tiÕp tôc t¨ng cao vµ ®¹t ®Ønh cao nhÊt lµ gÇn 70% vµo n¨m 2009 (56 triÖu ngêi). Trong 10 n¨m (1999 2009), mçi n¨m cã thªm 1,8 triÖu ngêi bíc vµo ®é tuæi lao ®éng (tõ 15 tuæi trë lªn), trong khi ®ã sè ngêi ra khái ®é tuæi lao ®éng (60 tuæi trë lªn), chØ cã 0,35 triÖu ngêi. Dù tÝnh trong 10 n¨m tíi, møc t¨ng d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng b×nh qu©n lµ 2,5% gÊp h¬n hai lÇn t¨ng nguån nh©n lùc cao nhÊt tõ tríc ®Õn nay trong lÞch sö d©n sè ViÖt Nam. §ã võa lµ tiÒm n¨ng, c¬ héi lín vÒ nguån nh©n lùc vµ lµ th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm. Víi sè lîng ngêi bíc vµo ®é tuæi lao ®éng ®¹t møc kû lôc nh hiÖn nay, cïng víi hµng chôc v¹n lao ®éng d«i d tõ c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp Nhµ níc, 2 thËp kû ®Çu tiªn cña thÕ kû 21 sÏ t¹o ra ¸p lùc rÊt lín vÒ viÖc lµm vµ nguån vèn ®ang c¨ng th¼ng víi tû lÖ thÊt nghiÖp ë møc cao (mét sè lao ®éng thÊt nghiÖp r¬i vµo nhãm lao ®éng trÎ ®îc ®µo t¹o, g©y ra nhiÒu hËu qu¶ c¶ vÒ kinh tÕ x· héi. Bªn c¹nh ®ã cßn cã hµng triÖu ngêi giµ tuy tuæi cao nhng vÉn cßn kh¶ n¨ng vµ mong muèn ®îc lµm viÖc. Trªn ph¹m vi c¶ níc, cÊu tróc d©n sè biÕn ®æi t¹o c¬ héi thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, tuy nhiªn do hoµn c¶nh ®Þa lý vµ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi kh¸c nhau gi÷a c¸c vïng miÒn, nªn ë c¸c tØnh ®ång b»ng do møc sinh sèng thÊp trong nhiÒu n¨m qua vµ "c¬ cÊu d©n sè vµng" ®· b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông, t¹o ra nhiÒu th¸ch thøc lín vÒ viÖc lµm cho ®Þa ph¬ng vèn ®Êt chËt ngêi ®«ng. T¹i c¸c tØnh vïng T©y Nguyªn, miÒn nói T©y B¾c, do møc sinh ë nh÷ng vïng nµy vÉn cßn cao nªn cÊu tróc d©n sè cßn trÎ. Luång di c tù ph¸t 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 rÊt lín ®æ tõ c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói ®Õn c¸c thµnh phè, T©y Nguyªn vµ vïng §«ng Nam Bé. Trong mét sè doanh nghiÖp ë c¸c vïng nµy, sè lao ®éng ngo¹i tØnh chiÕm ®Õn 80%. * ChÊt lîng MÆc dï lµ quèc gia ®øng thø hai trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o, trªn 90% d©n sè biÕt ch÷, song hiÖn t¹i ë níc ta, cø 3 trÎ em (díi 5 tuæi) th× cã mét ch¸u bÞ suy dinh dìng, cø 3 bµ mÑ mang thai th× 1 ngêi bÞ thiÕu m¸u, thËm chÝ ë nh÷ng vïng khã kh¨n vµ ®Æc biÖt khã kh¨n, cø 2 trÎ em th× cã 1 chó bÞ suy dinh dìng. Tuy cha cã sè liÖu chung vÒ c¶ níc song c¸c nghiªn cøu cho thÊy thÓ lùc cña thanh niªn ViÖt Nam tiÕn bé rÊt chËm trong nhiÒu n¨m qua. ChiÒu cao trung b×nh cña thanh niªn ViÖt Nam cuèi thËp kû 80 chØ lµ 161 - 162 cm (so víi 160 cm vµ 1930. Nh vËy sau 50 n¨m, chiÒu cao cña thanh niªn ViÖt Nam hÇu nh kh«ng thay ®æi). Trong khi ®ã xu híng chung ë c¸c níc ph¸t triÓn lµ chiÒu cao trung b×nh cña nam thanh niªn cø sau 10 n¨m sÏ t¨ng 1 cm vµ nÆng thªm 1 kg.T¹i khu vùc thµnh thÞ nh Hµ Néi, dï tû lÖ trÎ em suy dinh dìng ®· h¹ thÊp, song l¹i xuÊt hiÖn hiÖn tîng thõa dinh dìng (bÐo ph×) ®ang cã xu híng t¨ng. Nghiªn cøu chän mÉu ë mét sè trêng §¹i häc ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh cho thÊy tû lÖ häc sinh bÐo ph× 2-4%. T×nh tr¹ng l©y nhiÔm HIV/AIDS tiÕp tôc cã xu híng gia t¨ng vµ l©y lan trong céng ®ång. Trong sè h¬n 26.000 ngêi bÞ nhiÔm HIV/AIDS cã kho¶ng 50% ë ®é tuæi thanh niªn (díi 30 tuæi), ®Æc biÖt 1,2/1000 phô n÷ mang thai bÞ nhiÔm HIV. §èi víi tÖ n¹n ma tóy, gÇn 70% trong sè 100.000 ngêi nghiÖn ma tóy ë nhãm tuæi díi 30. Sè lîng ngêi lao ®éng tuy t¨ng vµ d thõa, nhng l¹i yÕu vÒ søc kháe, tr×nh ®é tay nghÒ h¹n chÕ lao ®éng khu vùc thµnh thÞ ë Hµ Néi thõa kho¶ng 7,5% vµ ë thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ 6,5% (®ã lµ cha kÓ hµng chôc van lao ®éng d«i d do s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc). T¹i khu vùc n«ng th«n cßn d thõa 26% quü thêi gian lao ®éng, t¬ng ®¬ng kho¶ng 9 triÖu ngêi, nhng 95,5% lao ®éng kh«ng cã tay nghÒ. Theo tæng ®iÒu tra d©n sè (4/1999) trong sè nh÷ng ngêi tõ 13 tuæi trë lªn 92,4% lµ kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n. MÆc dï thêi ®iÓm hiÖn t¹i, mçi n¨m cã thªm kho¶ng 1,6 triÖu ngêi bíc vµo ®é tuæi lao ®éng, nhng theo dù b¸o trong 10 n¨m tíi, sè lîng nµy sÏ t¨ng lªn møc cao nhÊt lµ 1,8 triÖu ngêi, do ®ã viÖc ®µo t¹o, n©ng cao tay nghÒ vµ t¹o viÖc lµm cho sè lao ®éng hiÖn t¹i còng nh cho sè thanh niªn míi bíc vµo ®é tuæi lao ®éng sÏ th¸ch thøc v« cïng lín. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C¬ cÊu nguån lao ®éng ®îc ®µo t¹o trong nh÷ng n¨m qua cßn rÊt bÊt hîp lý. NÕu n¨m 1979 cø 1 c¸n bé §¹i häc , cao ®¼ng cã 2,2 c¸n bé trung häc chuyªn nghiÖp vµ 7,1 c«ng nh©n kü thuËt th× ®Õn n¨m 1997, c¬ cÊu nµy lµ 11,5-1,7 vµ 1999 lµ hîp lý, cø 4 c¸n bé ®¹i häc míi cã 1 c«ng nh©n kü thuËt cao. §©y chÝnh lµ t×nh tr¹ng "thÇy nhiÒu h¬n thî". T¹i c¸c níc ph¸t triÓn th× cø 1 thÇy cã 10 thî, nhng ë níc ta, b×nh qu©n mét thÇy chØ cã 0,95 thî. Trong khi sè sinh viªn ®¹i häc t¨ng nhanh th× sè c«ng nh©n kü thuËt gi¶m dÇn (1979 chiÕm 70% , ®Õn n¨m 1999 gi¶m xuèng cßn 30,3% trong tæng sè lùc lîng lao ®éng kü thuËt). Trong c¸c n¨m 1996 - 1998, b×nh qu©n c«ng nh©n kü thuËt t¨ng 6,3%/n¨m nhng sè sinh viªn ®¹i häc, cao ®¼ng t¨ng 27,5%. Mét thùc tÕ ®¸ng lo ng¹i nh t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp ë §ång Nai, tõ nay ®Õn 2010, mçi n¨m cÇn kho¶ng 20 ngµn lao ®éng kü thuËt, nhng kh¶ n¨ng ®µo t¹o nghÒ còng cung øng 12.000 ngêi/n¨m. N¨m 1997 khu chÕ xuÊt T©n ThuËn cÇn tuyÓn 15.000 lao ®éng kü thuËt nhng chØ tuyÓn ®îc 3000 ngêi ®ñ tiªu chuÈn. HiÖn nay nhu cÇu tuyÓn lao ®éng kü thuËt hÇu nh kh«ng ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ, trong khi lao ®éng phæ th«ng l¹i d thõa qu¸ nhiÒu. Tû lÖ lao ®éng kü thuËt ®· thÊp l¹i ph©n bæ kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. RÊt nhiÒu lao ®éng kü thuËt tËp trung ë c¸c c¬ quan trung ¬ng. C¸c ngµnh n«ng - l©m - ng nghiÖp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ , t nh©n, c¸ thÓ cßn thiÕu nhiÒu lao ®éng kü thuËt. ë khu vùc n«ng th«n, sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o chiÕm tû lÖ cµng thÊp (chØ kho¶ng 4%). §Æc biÖt vïng miÒn nói, h¶i ®¶o, ®ang thiÕu lao ®éng kü thuËt vµ trÝ thøc trÇm träng, trong khi sè tri thøc d thõa gi¶ t¹o ë thµnh phè ngµy cµng nhiÒu. Kh«ng nh÷ng vËy, cã nh÷ng lao ®éng sau khi ®îc ®µo t¹o ®· kh«ng lµm ®óng ngµnh nghÒ, thËm chÝ cßn lµm c«ng viÖc cña lao ®éng gi¶n ®¬n. b. Nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn chÊt lîng nguån nh©n lùc ViÖt Nam cßn yÕu kÌm. Mét lµ lùc lîng vµ c¬ së trang thiÕt bÞ qu¸ thiÕu thèn, y tÕ c¬ së kh«ng ®¶m b¶o ch¨m sãc søc kháe cho nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. T×nh tr¹ng bÖnh tËt vÉn cßn nÆng nÒn. H¬n n÷a nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ch¨m sãc søc kháe cho nh©n d©n cßn thÊp, vÖ sinh m«i trêng cßn rÊt kÐm, « nhiÔm, m«i trêng ngµy cµng nghiªm träng. §Æc biÖt lµ cung cÊp níc s¹ch vµ xö lý chÊt th¶i c¸c lo¹i cã t¸c ®éng bÊt lùc ®Õn søc kháe nh©n d©n. Hai lµ, c¬ cÊu gi¸o dôc ®µo t¹o gi÷a c¸c bËc häc, c¸c ngµnh häc, khèi ngµnh häc trong c¶ níc nãi chung vµ ë tõng khu vùc nãi riªng cßn bÊt hîp lý. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng nµy lµ do sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc vÒ gi¸o dôc ®µo t¹o cha hiÖu qu¶ thÓ hiÖn: ViÖc ®iÒu tiÕt, qu¶n lý, gi¸m s¸t thùc hiÖn c¸c chØ tiªu tuyÓn sinh ë c¸c bËc häc, ngµnh häc, khèi häc cßn nhiÒu bÊt hîp lý. C¸c trêng, c¸c ngµnh häc, … më réng hoÆc thu hót chØ tiªu tuyÓn sinh tïy ý, dÉn tíi t×nh tr¹ng cã nh÷ng ngµnh ®· thõa l¹i cµng thõa trong khi c¸c chuyªn ngµnh ®· thiÕu l¹i cµng thiÕu. C¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p khuyÕn khÝch theo häc nh÷ng ngµnh häc, khèi ngµnh häc mµ x· héi cÇn nhng b¶n th©n ®èi tîng kh«ng muèn häc lµ cha hiÖu qu¶. ViÖc më réng trµn lan c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o lµ mét nguyªn nh©n g©y ra t×nh tr¹ng nµy. Mét sè chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®· ban hµnh ®Õn nay cã nh÷ng ®iÓm kh«ng cßn phï hîp hoÆc thiÕu nh÷ng v¨n b¶n cô thÓ nªn cha khuyÕn khÝch c¸n bé, c«ng nh©n viªn trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt còng nh c¸c c¬ quan Nhµ níc, trong c¸c tÇng líp x· héi… båi dìng n©ng cao tr×nh ®é v¨n hãa. Ba lµ, kinh phÝ gi¸o dôc ®µo t¹o. Do khu vùc t nh©n ë ViÖt Nam cha ph¸t triÓn vµ Nhµ níc còng cha cã chÝnh s¸ch chia sÎ g¸nh nÆng nµy cho khu vùc t nh©n nªn phÇn chñ yÕu lµ tõ ng©n s¸ch Nhµ níc nh vËy møc chi ng©n s¸ch Nhµ níc nh vËy møc chi ng©n s¸ch cho gi¸o dôc ®µo t¹o ®· cã sù gia t¨ng chót Ýt nhng cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu còng nh cha ph¶n ¸nh sù u tiªn vµ cha t¬ng xøng víi kh¶ n¨ng, cßn vµo lo¹i rÊt thÊp so víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ thÕ giíi. Bèn lµ, môc tiªu, néi dung, ch¬ng tr×nh h×nh thøc, ph¬ng thøc vµ ph¬ng ph¸p ®µo t¹o chËm ®æi míi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· cã nh÷ng nç lùc lín nh»m ®æi míi c¸c néi dung ®ã. Bíc ®Çu ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh song cßn cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ yªu cÇu ®Æt ra. N¨m lµ, ®éi ngò gi¸o viªn ë c¸c trêng cßn yÕu, thiÕu vÒ sè lîng n¨ng lùc gi¶ng d¹y, nghiªn cøu khoa häc. Ngoµi ra chÝnh s¸ch ®·i ngé cha tháa ®¸ng nªn kh«ng ph¸t huy ®îc tiÒm n¨ng vµ nhiÖt huyÕt cña hä. S¸u lµ, m¹ng líi trêng vµ trung t©m ®µo t¹o bè trÝ cßn ph©n t¸n, hiÖu qu¶ ®Çu t sö dông c¬ së vËt chÊt kü thuËt kÐm, l·ng phÝ, chång chÐo. B¶y lµ, mét bé phËn nhá c«ng nh©n cha nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao tr×nh ®é v¨n hãa, tay nghÒ nªn cßn thê ¬, cha thùc sù cè 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 g¾ng hoÆc tËn dông nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· cã ®Ó tù häc tËp, båi dìng n©ng cao tr×nh ®é cña b¶n th©n. II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶i quyÕt hîp lý vÊn ®Ò vÒ nguån nh©n lùc Nh×n râ ®îc thùc tr¹ng vÒ nguån nh©n lùc cña níc ta ®Ó chóng ta ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc vµ h¹n chÕ nh÷ng ®iÓm yÕu ®ång thêi ®a ra nh÷ng yªu cÇu ®èi víi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc. §Ó ®¶m b¶o chÊt lîng vÒ mÆt thÓ lùc cho nguån nh©n lùc trong t¬ng lai, c¸c ch¬ng tr×nh b¶o vÖ søc kháe bµ mÑ vµ trÎ em, ®Æc biÖt ch¬ng tr×nh b¶o vÖ søc kháe phô n÷, phßng chèng suy dinh dìng theo híng ng¨n ngõa cÇn ®îc tiÕp tôc ®Çu t tõ quan t©m vµ sÏ ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c vïng miÒn nói, vïng s©u, vïng xa ®Ó gi¶m dÇn sù c¸ch biÖt gi÷a c¸c vïng. C¸c ch¬ng tr×nh tuyªn truyÒn gi¸o dôc cµn ®îc t¨ng cêng ®Ó ng¨n ngõa tõ xa c¸c tÖ n¹n l¹m dông ma tóy, ®Æc biÖt trong thanh thiÕu niªn. Trong tr×nh tù gi¶i quyÕt ph¶i ®i tuÇn tù tõ tiÕp tôc xãa mï ch÷, phæ cËp tiÓu häc, ®ang bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, ®µo t¹o nghÒ tõ s¬ cÊp ®Õn c¸c bËc cao h¬n nh÷ng ph¶i t¹o ra mét bé phËn ngêi lao ®éng cã chÊt lîng cao, ®Æc biÖt ph¶i chó träng ®µo t¹o lao ®éng kü thuËt, nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña nh÷ng ngµnh c«ng nghÖ míi, c¸c khu c«ng nghiÖp vµ c¸c khu kinh tÕ më. ViÖc më réng quy m« gi¸o dôc ®µo t¹o lµ rÊt cÇn thiÕt. Nhng cè g¾ng më réng quy m« gi¸o dôc ®µo t¹o cña níc ta vÉn kh«ng theo kÞp tèc ®é gia t¨ng d©n sè. Quy m« mäi ngµnh, bËc häc hiÖn nay ®Òu cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu theo häc cña mäi løa tuæi. Nh×n chung sè häc sinh vµ sè trêng líp ë mäi ngµnh häc tõ mÉu gi¸o, c¸c cÊp phæ th«ng, trung häc chuyªn nghiÖp, cao ®¼ng, ®¹i häc, ®Òu t¨ng c¸c hÖ thèng trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm, c¸c trung t©m kü thuËt tæng hîp, híng nghiÖp vµ nhiÒu c¬ së d¹y nghÒ b¸n c«ng, d©n lËp, t thôc ®îc thµnh lËp. Quy m« ®µo t¹o cã chuyÓn biÕn lµ nhê t¨ng cêng h×nh thøc ®µo t¹o ng¾n h¹n. Riªng ®èi víi quy m« cña hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ ngµy cµng bÞ thu hÑp. §¶ng vµ Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch më réng vµ hç trî cho c¸c trêng d¹y nghÒ nh»m thu hót häc sinh, sinh viªn, kh¾c phôc sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ngµnh häc, bËc häc cña gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Gi¸o dôc mÇm non cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®øng tõ gãc ®é chuÈn bÞ nÒn t¶ng vÒ thÓ thùc vµ trÝ lùc cho nguån nh©n lùc. Gi¸o dôc ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô kü thuËt, ngoµi ý nghÜa víi t¨ng trëng kinh tÕ cßn ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ph¸t triÓn gi¶m nguy c¬ tôt hËu. Tuy nhiªn, nh÷ng bÊt hîp cËp gi÷a c¸c ngµnh ®µo t¹o, gi÷a c¸c bËc häc ®· g©y khã kh¨n kh«ng Ýt cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Mét sè ngµnh ®îc häc sinh, sinh viªn theo häc nh 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 mét phong trµo, mét sè ngµnh th× rÊt Ýt ngêi theo häc. NÕu kh«ng cã sù ®iÒu chØnh kÞp thêi, ViÖt Nam sÏ nhanh chãng gÆp khã kh¨n vÒ ®éi ngò kü s, c«ng nh©n kü thuËt nh ë nhiÒu níc Asea, nhÊt lµ Th¸i Lan. Gi¸o dôc ®µo t¹o ë thµnh phè, ®ång b»ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn h¬n ë n«ng th«n,vïng nói, vïng s©u, vïng xa rÊt khã kh¨n. §Ó n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc ë vïng n«ng th«n, vïng s©u vïng xa miÒn nói, Nhµ níc ®· chã chÝnh s¸ch cÊp häc bæng, gi¶m häc phÝ, u tiªn c¸c häc sinh nghÌo vît khã.Tõ ®ã gióp hä cã ®iÒu kiÖn häc tËp t×m kiÕm viÖc lµm, n©ng cao møc sèng. ChÝnh nhê nh÷ng chñ tr¬ng ®óng ®¾n nµy mµ nh÷ng bÊt hîp lý trong c¬ cÊu vïng, miÒn cña gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®îc ®iÒu chØnh phÇn nµo. YÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh chÊt lîng nguån nh©n lùc lµ viÖc ®æi míi môc tiªu, néi dung, ch¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ®µo t¹o. ViÖc héi nhËp vµ c¹nh tranh kinh tÕ ®ßi hái hµng hãa ph¶i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi, tõ ®ã ph¶i ®ßi hái cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao vµ kh¶ n¨ng sö dông t¬ng øng c¸c c«ng nghÖ ®ã. Ngoµi gi¸o dôc ®µo t¹o chuyªn m«n, nghiÖp vô vÒ mÆt lý thuyÕt cÇn chó ý ®iÒu kiÖn thùc hµnh, øng dông, gi¸o dôc kü thuËt, t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp, rÌn luyÖn kü n¨ng vµ nh÷ng kh¶ n¨ng thÝch øng cña ngêi lao ®éng víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Song song víi vÊn ®Ò gi¸o dôc ®µo t¹o con ngêi, chóng ta ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò d©n sè, søc kháe, ®Ó n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc, gi¶m søc Ðp ®èi víi quy m« vµ chÊt lîng gi¸o dôc. Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam hiÖn nay, yªu cÇu ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh gi¸o dôc ®µo t¹o rÊt cÇn thiÕt ®Ó bæ sung c¶i thiÖn hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc nh»m kh¾c phôc nh÷ng bÊt hîp lý vÒ viÖc ph©n bæ nguån nh©n lùc, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®Çu t cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®Ó phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn. Trong lÜnh vùc gi¸o dôc híng nghiÖp chóng ta cÇn ph¶i kÕt hîp mét c¸ch khoa häc víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn toµn diÖn víi chÝnh s¸ch sö dông sau ®µo t¹o hîp lý ®Ó gi¶m l·ng phÝ vÒ chi phÝ vÒ gi¸o dôc ®µo t¹o cña x· héi vµ cña gia ®×nh. Ngêi lao ®éng ®µo t¹o ra ®îc lµm viÖc ®óng ngµnh, ®óng nghÒ, ®óng kh¶ n¨ng vµ së trêng cña m×nh. Ngoµi ra, gi¸o dôc híng nghiÖp còng ®ßi hái ph¶i c«ng t¸c dù b¸o nghÒ ®Ó x¸c ®Þnh ®îc xu híng ph¸t triÓn vµ nhu cÇu vÒ lao ®éng trong tõng giai ®o¹n. Gi¸o dôc ®µo t¹o chÝnh quy, dµi h¹n lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh nªn bé phËn ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt cao, cã kü n¨ng tiÕp cËn víi khoa häc, c«ng nghÖ míi hiÖn ®¹i. Ngoµi ra, cÇn më réng c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o ng¾n h¹n ®Ó c¶i thiÖn hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc hiÖn nay vµ nhanh chãng n©ng cao sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o cña ta 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lªn. H×nh thøc gi¸o dôc t¹i chøc vµ tõ xa cÇn chó ý h¬n ®Õn chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc. ChÝnh s¸ch x· héi hãa gi¶i quyÕt viÖc lµm cÇn ®îc tiÕp tôc ph¸t huy, kh«i phôc c¸c lµng nghÒ, phè nghÒ ®Ó huy ®éng tæng hîp c¸c nguån lùc vµ sù tham gia réng r·i cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tæ chøc x· héi mäi ngêi d©n. Kinh tÕ hé gia ®×nh, c¬ së doanh nghiÖp ngµnh nghÒ ë n«ng th«n, doanh nghiÖp võa vµ nhá ë thµnh phè lµ nh÷ng c¬ së cã thÓ thu hót nhiÒu lao ®éng, cÇn ®îc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn chÊt lîng. C¸c chÝnh s¸ch phô cÊp, tiÒn l¬ng còng nªn ®îc ®iÒu chØnh l¹i ®Ó thu hót ngêi lao ®éng vÒ c«ng t¸c t¹i c¬ së, c¸c vïng khã kh¨n, tham gia x©y dùng c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm nh»m ®éng viªn thanh niªn vµo häc c¸c trêng d¹y nghÒ vµ lµm ®óng nghÒ ®· ®µo t¹o, ®ãng gãp søc m×nh vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. Tãm l¹i, gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, mét nhiÖm vô träng t©m trong qu¸ tr×nh ®æi míi, x©y dùng ®Êt níc. MÆc dï nÒn gi¸o dôc ®µo t¹o ®· ®¹t ®îc nhiÒu hµnh tùu to lín (ViÖt Nam cã chØ sè HDI t¬ng ®èi cao, ®îc xÕp vµo c¸c níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn trung b×nh) nhng so víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, nÒn gi¸o dôc ®µo t¹o cña ta vÉn cha ®¸p øng ®îc. Do ®ã cµn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch vµ nh÷ng ®êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc ®èi víi sù nghiÖp gi¸o dôc 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C. ý kiÕn c¸ nh©n I.ViÖc lµm cña ngêi lao ®éng vµ vÊn ®Ò ®æi míi chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng 1. ViÖc lµm cña ngêi lao ®éng Nãi ®Õn viÖc lµm vµ n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña ngêi lao ®éng lao ®éng nãi ®Õn vÊn ®Ò bøc thiÕt vµ môc ®Ých cña sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. ViÖc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc ph¶i ®i ®«i víi viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng cã t¹o cho ngêi lao ®éng viÖc lµm æn ®Þnh vµ møc thu nhËp t¬ng xøng th× míi t¹o ®îc ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ. ViÖc lµm lµ ho¹t ®éng t¹o ra gi¸ trÞ, cña c¶i vËt chÊt. M¸c Anghen ®· kh¼ng ®Þnh: "Lao ®éng lµ nguån gèc cña mäi cña c¶i vËt chÊt, lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Çu tiªn cña toµn bé ®êi sèng loµi ngêi". Lao ®éng lµ nguån lùc quan träng ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc. Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng x· héi võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn. Bªn c¹nh viÖc kÕt hîp c¸c gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt, thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh c¸c kinh tÕ x· héi lín, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Nhµ níc ®· thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p hç trî, t¸c ®éng vµo nh÷ng ngêi cha cã viÖc lµm hoÆc thÊt nghiÖp, thiÕu viÖc lµm ®Ó hä cã thªm c¬ héi viÖc lµm. C¸c m« h×nh kinh tÕ hîp lý, nh m« h×nh V-A-C, h×nh thøc giao ®Êt giao rõng, ®îc nh©n réng ë nhiÒu n¬i. Bªn c¹nh ®ã Nhµ níc cßn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ngêi d©n tù lµm giµu cho chÝnh m×nh, cho gia ®×nh vµ cho x· héi. LuËt doanh nghiÖp ra ®êi n¨m 1999 ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn míi, mét bíc ngoÆt thuËn lîi cho c¸c doanh nh©n ViÖt Nam; lµm giµu chÝnh ®¸ng lµ tiªu chÝ cña nhiÒu cuéc héi th¶o, lµ môc ®Ých cña nhiÒu chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, lµ ®éng lùc cña nhiÒu ngêi d©n ViÖt Nam cÇn cï, th«ng minh. Víi nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, §¶ng vµ Nhµ níc lu«n ®Æt hiÖu qu¶ x· héi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lªn hµng ®Çu. HiÖu qu¶ kinh tÕ ph¶i ®i ®«i víi hiÖu qu¶ x· héi, trong ®ã viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao møc sèng ngêi d©n ®îc chó träng nhÊt; Dù ¸n x©y dùng khu c«ng nghiÖp Dung QuÊt ë miÒn Trung kh¾c nghiÖt, dù ¸n më ®êng mßn Hå ChÝ Minh lµ nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p hîp lý ®· lÊy hiÖu qu¶ x· héi ®Æt lªn hµng ®Çu. Gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt, cña viÖc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ, x· héi vµ c¸c gi¶i ph¸p hç trî trong ®ã viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¨ng trëng kinh tÕ lµ tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn c¬ b¶n nhÊt lµ tõ nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng x· héi 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 trong thêi gian qu¶ lµ rÊt ®¸ng khÝch lÖ. Tuy nhiªn, thùc tiÔn kh¸ch quan còng cho thÊy ®iÒu kiÖn t¹o ra viÖc lµm cha v÷ng ch¾c, nhiÒu yÕu tè kh¸c n¶y sinh lµm cho thùc tr¹ng lao ®éng viÖc lµm thªm khã kh¨n phøc t¹p. Tû lÖ thÊt nghiÖp ë c¸c ®« thÞ níc ta vµo lo¹i cao so víi c¸c níc trong khu vùc vµ cã xu híng t¨ng. ChÊt lîng lao ®éng thÊp, chØ cã 19% lao ®éng qua ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt. C¬ cÊu lao ®éng kü thuËt bÊt hîp lý, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ vµ cµng bÊt cËp tríc yªu cÇu lao ®éng kü thuËt cao cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. ViÖc ph©n bè lao ®éng theo ngµnh cßn nhiÒu bÊt hîp lý. Tèc ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng diÔn ra thÊp. Lùc lîng lao ®éng ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c vïng. Vµ mét ®iÒu quan träng h¬n n÷a ®ã lµ c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng theo ngµnh vµ theo l·nh thæ bÊt cËp so víi yªu cÇu, cha gi¸m s¸t ®îc sù vËn ®éng cña thÞ trêng lao ®éng. HiÖn nay ë thñ ®« Hµ Néi còng nh nhiÒu thµnh phè kh¸c, c¸c chî lao ®éng víi nguån nh©n lùc chñ yÕu lµ nh÷ng n«ng d©n ë nh÷ng vïng n«ng th«n, ®ang lµ vÊn ®Ò nan gi¶i. Chóng ta cÇn ph¶i s¸ng t¹o ra nhiÒu h×nh thøc kinh tÕ lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nh»m t¨ng thªm thu nhËp cho ngêi lao ®éng tËn dông ®îc quü thêi gian nh÷ng ngµy n«ng nhµn. 2. VÊn ®Ò ®æi míi chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng TiÒn l¬ng vÒ thùc chÊt lµ kho¶n thï lao Nhµ níc tr¶ cho c¸n bé, c«ng chøc t¬ng xøng víi lao ®éng vµ tr×nh ®é nghiÖp vô, chøc tr¸ch ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc mµ Nhµ níc ñy quyÒn cho hä. §Ó x¸c ®Þnh ®óng tiÒn l¬ng tèi thiÓu chung cho c¸n bé, c«ng chøc, tríc hÕt quan niÖm ®óng ®¾n vÒ gi¸ trÞ søc lao ®éng. §ã lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt vÒ ¨n mÆc, ë ®i l¹i… bï ®¾p cho mét lîng nhÊt ®Þnh vÒ c¬ b¾p, trÝ tuÖ ®· hao phÝ ®Ó duy tr× cuéc sèng cña b¶n th©n ngêi lao ®éng trong tr¹ng th¸i b×nh thêng ®ång thêi t¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi æn ®Þnh. Do ®ã, khi ®ång tiÒn mÊt gi¸, chØ sè gi¸ c¶ sinh ho¹t cao th× tiÒn l¬ng danh nghÜa ph¶i ®îc ®iÒu chØnh thÝch øng vµ kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o tiÒn l¬ng thùc tÕ cho ngêi lao ®éng. Chóng ta cÇn söa ®æi, hoµn thiÖn thang, b¶ng l¬ng cho c¸n bé c«ng chøc Nhµ níc vµ chÕ ®é phô cÊp ®ång thêi s¾p xÕp, hoµn thiÖn tæ chøc bé m¸y vµ biªn chÕ c¸n bé c«ng chøc ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu tinh gän, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ gi¶m bít tæng sè c¸n bé, c«ng chøc hëng l¬ng Nhµ níc. Trªn c¬ së ®ã cÇn tõng bíc n©ng cao d©n l¬ng tèi thiÓu cho c¸n bé, c«ng chøc Nhµ níc. Tríc 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 m¾t cÇn cã sù ®ét ph¸, kh¾c phôc sù l¹c hËu vµ bÊt hîp lý cña chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng tèi thiÓu hiÖn hµnh. HiÖn nay trong giíi sinh viªn ®ang cã t×nh tr¹ng ®æ x« ®i lµm cho c¸c c«ng ty níc ngoµi, lý do chñ yÕu lµ v× møc l¬ng ë c¸c c«ng ty nµy rÊt cao, nhng mét lý do n÷a còng kh«ng kÐm phÇn quan träng ®ã lµ do nh÷ng sinh viªn giái kh«ng cã kh¶ n¨ng kinh tÕ ®Ó xin vµo c¸c c«ng ty Nhµ níc. Cã nhiÒu nguyªn nh©n gi¶i quyÕt cho vÊn ®Ò nµy. Thø nhÊt lµ v× hiÖn nay ®ang cã chÝnh s¸ch gi¶m biªn chÕ, x©y dùng bé m¸y Nhµ níc gän nhÑ nhng hiÖu qu¶ vµ n¨ng ®éng thø hai lµ do hiÖn nay t×nh tr¹ng tham nhòng, ¨n hèi lé khiÕn cho viÖc thi tuyÓn c«ng chøc rÊt kh«ng c«ng b»ng. Hä kh«ng chän n¨ng lùc thËt sù mµ chØ chän nh÷ng gia ®×nh thanh thÕ vµ nhiÒu tiÒn hoÆc cã quyÒn cao chøc träng, cã tiÕng nãi quan träng trong mét c«ng ty, mét sè, mét bé phËn nµo ®ã. V× vËy ®· tõ l©u h×nh thµnh trong nÕp nghÜ cña ngêi ViÖt Nam nãi chung vµ sinh viªn nãi riªng mét quan niÖm: Vµo ®îc nh÷ng c«ng ty Nhµ níc "danh gi¸" lµ mét giÊc m¬ xa xØ ®èi víi nh÷ng sinh viªn nghÌo kh«ng cã ®iÒu kiÖn "ch¹y chät". §ã lµ thùc tr¹ng ®¸ng buån.V× vËy, bªn c¹nh ®æi míi chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thËt r¾n ®Ó lµm trong s¹ch ®éi ngò c¸n bé vµ lµm cho ®ång tiÒn hä lµm ra xøng ®¸ng víi n¨ng lùc, trÝ tuÖ, nhiÖt huyÕt cña hä. §ång thêi ph¶i cã chÝnh s¸ch ph©n phèi thËt c«ng b»ng "lµm theo n¨ng lùc hëng theo lao ®éng", tr¸nh t×nh tr¹ng kh¸c l¬ng l¹i thÊp cho dï hao phÝ lao ®éng bá ra nh nhu. VÝ dô nh ngµnh bu ®iÖn, ®iÖn lùc, l¬ng nãi chung (gåm c¶ l¬ng c¬ b¶n + thëng + c¸c kho¶n thu kh¸c) rÊt cao, chªnh lÖch nhiÒu so víi thu nhËp cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc ë c¸c ngµnh kh¸c, nh ngµnh ng©n hµng. Ngay trong ngµnh ng©n hµng chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng còng cã nh÷ng bÊt cËp, l¬ng ë ng©n hµng Nhµ níc thÊp h¬n nhiÒu so víi ë c¸c ng©n hµng kh¸c nh ng©n hµng ngo¹i th¬ng. §iÒu nµy lý gi¶i ®îc nguyªn nh©n v× sao ë nh÷ng ngµnh ®éc quyÒn ngêi ta ®æ x« tranh nhau vµo, g©y t×nh tr¹ng d thõa lao ®éng cßn nh÷ng ngµnh kh¸c ®Çu vµo lao ®éng l¹i thiÕu trÇm träng. ChÝnh phñ cÇn cã nh÷ng ®iÒu chØnh bÊt hîp lý vÒ ®Çu vµo ë c¸c trêng §¹i häc vµ ph¶i t¹o ®îc ®éng lùc ph¸t triÓn . II. Sinh viªn ViÖt Nam tríc nh÷ng th¸ch thøc míi. ViÖt Nam ®an tõng bíc ®øng tríc nh÷ng th¸ch thøc lín, v¨n minh trÝ tuÖ ph¸t triÓn tõng gi©y, tõng phót, nÕu kh«ng nhanh chãng ®i tíi sÏ kÐo nhau cïng tôt hËu. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 VËn mÖnh, tiÒn ®å cña ®Êt níc phô thuéc mét phÇn quan träng vµo thÕ hÖ trÎ,thanh niªn vµ sinh viªn ph¶i v¬n lªn cïng víi cha anh lµm chñ ®Êt níc ngay tõ b©y giê. §Ó ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc vµ t¬ng lai cña d©n téc, thanh niªn vµ sinh viªn ph¶i cã hoµi b·o vµ lý tëng, cã tri thøc vµ kü n¨ng, ph¶i "häc, häc n÷a, häc m·i". Sinh viªn ViÖt Nam cÇn ph¸t huy truyÒn thèng v¨n hiÕn cña d©n téc x©y dùng x· héi ViÖt Nam thµnh mét "x· héi häc tËp",thµnh mét "x· héi s¸ng t¹o" ®a d©n téc ta trë thµnh mét 'd©n téc th«ng th¸i", chiÕm lÜnh nh÷ng ®Ønh cao trÝ tuÖ cña nh©n lo¹i trong thÕ kû 21. Níc ta bíc vµo c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa víi ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp trong khi c¸c níc tiªn tiÕn ®· bíc vµo nÒn kinh tÕ tri thøc, nÒn v¨n minh trÝ tuÖ. Trong kû nguyªn cña nÒn v¨n minh trÝ tuÖ, sù ph¸t triÓn tri thøc cña nh©n lo¹i sÏ t¨ng lªn theo hµm mò. Bëi vËy, thÕ hÖ trÎ, ®Æc biÖt lµ sinh viªn ph¶i x©y dùng cho m×nh b¶n lÜnh ®éc lËp tù chñ, nghÞ lùc s¸ng t¹o vµ tinh thÇn ®æi míi, tiÕp thu vµ lµm chñ nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, nh÷ng tri thøc qu¶n lý vµ kinh doanh hiÖn ®¹i cña nh©n lo¹i, trong khi ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa sím ®a níc ta tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ tri thøc vµ x· héi th«ng tin. Tríc dßng th¸c lò µo ¹t cña thêi ®¹i th«ng tin, vÉn cßn t×nh tr¹ng ch×m trong th«ng tin nhng cã ®èi vÒ kiÕn thøc, nhiÒu sinh viªn, häc sinh vÉn cha nhËn thÊy tÇm quan träng cña viÖc häc, hä xem viÖc häc lµ nghÜa vô chø kh«ng thÊy ®ã lµ quyÒn lùc cña mçi ngêi. V× vËy, ph¶i gi¸o dôc cho sinh viªn, häc sinh nhËn thøc ®óng ®¾n b¶n chÊt vÊn ®Ò, ®Æc biÖt ph¶i n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc, më réng nhiÒu h×nh thøc gi¸o dôc. HiÖn nay, chóng ta ®· cã nhiÒu h×nh thøc gi¸o dôc ®¸ng khÝch lÖ vµ thu nhiÒu kÕt qu¶ tèt. VÝ dô h×nh thøc ®µo t¹o tõ xa cã thÓ cung cÊp kiÕn thøc cho nh÷ng ngêi kh«ng cã ®iÒu kiÖn häc tËp trung hoÆc nh÷ng ngêi võa häc võa lµm. H×nh thøc gi¸o dôc nµy kh«ng chØ gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é ngêi d©n mµ cßn gi¶m ®îc mét chi phÝ ®¸ng kÓ cho Nhµ níc vµ nh©n d©n. Tuy vËy nÒn gi¸o dôc cña ta vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp, trong sè ®è vÊn ®Ò lu häc sinh du häc ë níc ngoµi còng lµ mét vÊn ®Ò quan träng. Do nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu häc hái ngµy cµng cao,nhiÒu ngêi t×m ®Õn ch©n trêi tri thøc míi b»ng c¸ch ®i häc tËp ë níc ngoµi bëi v× hä nghÜ kiÕn thøc ë trêng ®¹i häc cha ®ñ ®Ó n©ng cao tÇm hiÓu biÕt h¬n n÷a, cã nhiÒu kiÕn thøc s©u réng vÒ nhiÒu ngµnh mµ cha xuÊt hiÖn hë ViÖt Nam: x· héi häc thùc nghiÖm, c«ng nghÖ vËt liÖu, nghiªn cøu c¸c d¹ng n¨ng lîng míi, trÝ tuÖ nh©n t¹o. V× thÕ mµ hä häc ë bÊt kú n¬i nµo nh÷ng vÊn ®Ò mµ 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®Êt níc cÇn cho dï ph¶i nÕm tr¶i nçi nhäc nh»n xa quª. Nhng tiÕc thay ®è chØ lµ sè Ýt, rÊt Ýt ngêi lµm ®îc nh häc nghÜ. Theo thèng kª cã ®Õn 68,3% lu häc sinh du häc ë níc ngoµi sau khi tèt nghiÖp kh«ng biÕt hiÖn nay hä ë ®©u vµ lµm g×. RÊt cã thÓ nhiÒu ngêi trong sè nµy trë vÒ níc hoÆc trë vÒ nhµ kh«ng b¸o c¸o (chØ tÝnh sè tri thøc trÎ do Nhµ níc göi ®i ®µo t¹o ë Liªn X« cò vµ c¸c níc §«ng ¢u tõ 1985 0- 199). NÕu lÊy møc chi phÝ ®µo t¹o ®¹i häc ë Liªn b¨ng Nga, thÊp nhÊt 7800 USD/n¨m/ngêi 5 n¨m = 39000 USD, víi 2936 ngêi häc mÊt 114.504.000 USD. §©y chØ tÝnh riªng häc phÝ cha kÓ sinh ho¹t phÝ vµ vÐ m¸y bay vÒ níc. §ã lµ sè chi phÝ ®îc ®Çu t nhng cha biÕt lµm sao ®Ó thu håi l¹i vèn. Nh÷ng lu häc sinh nµy ®i häc dùa trªn nguån kinh phÝ tõ c¸c häc bæng tµi trî vµ hiÖp t¸c song ph¬ng gi÷a níc ta vµ níc b¹n. Tõ 1991 ®Õn nay, lo¹i h×nh ®µo t¹o ngµy cµng phong phó vµ sè ngêi du häc ngµy cµng t¨ng lªn, sè níc nhËn ®µo t¹o còng t¨ng lªn. Trong khi ®ã c«ng t¸c qu¶n lý lu häc sinh l¹i kh«ng cã nh÷ng chuyÓn biÕn phï hîp víi t×nh h×nh míi, do ®ã kh«ng ®ñ søc qu¶n lý sè lu häc sinh ngµy cµng t¨ng trªn b×nh diÖn ngµy cµng réng. V× vËy chóng ta ph¶i v¹ch ra chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch khoa häc vµ cô thÓ ®Ó thu hót lu häc sinh trë vÒ, ng¨n chÆn t×nh tr¹ng ch¶y m¸u chÊt x¸m, tõ ®ã tËn dông ®îc nguån lùc con ngêi trong sù nghiÖp x©y dùng ®Êt níc. Tríc hÕt Nhµ níc ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho lu häc sinh sau khi tèt nghiÖp cã viÖc lµm ra thu nhËp t¬ng xøng; ®ång thêi qu¶n lý chÆt chÏ sè lîng häc sinh, sinh viªn du häc vµ sè lîng häc sinh, sinh viªn tèt nghiÖp: nÕu häc sinh ®i b»ng häc bæng nhµ níc th× ph¶i cã nh÷ng cam kÕt ®óng ®¾n gi÷a häc sinh sinh viªn vµ Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, buéc hai bªn ph¶i thi hµnh mét c¸ch nghiªm tóc, tr¸nh t×nh tr¹ng Nhµ níc mÊt mét sè vèn lín trong viÖc ®Çu t, gi¸o dôc cho con ngêi nhng kh«ng thÓ thu håi l¹i vèn. III. Tham kh¶o mét sè chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc ë mét sè níc kh¸c. a. Tham kh¶o nÒn gi¸o dôc cña Mü Gi¸o dôc cÊp ®¹i häc lµ mét h×nh thøc ®Çu t c¸ nh©n v× thÕ nã më réng cho tÊt c¶ nh÷ng ai muèn häc, cã n¨ng lùc t duy phï hîp víi ®ßi hái tõng n¬i vµ cã thÓ trang tr¶i ®îc chi phÝ häc tËp cho b¶n th©n. Do ®ã chÝnh quyÒn liªn bang vµ tiÓu bang cã chÝnh s¸ch cho vay víi l·i suÊt thÊp ®Ó sinh viªn cã thÓ trang tr¶i chi phÝ häc tËp vµ sinh ho¹t. VÒ chÊt lîng gi¸o dôc: sè lîng ngµnh häc vµ néi dung ë c¸c trêng §¹i häc,cao ®¼ng míi mÎ, cã nhiÒu ngµnh mµ chóng ta cha tõng nghe thÊy, vÝ dô ngµnh thÇn häc, cæ ®iÓn häc; cã nhiÒu m«n kh¸c nhau trong chuyªn ngµnh gi¸o dôc nh gi¸o dôc cÊp 1,2… hoÆc gi¸o dôc ®Æc biÖt cho ngêi tµn tËt. Cã 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nhiÒu m«n häc kú l¹ mµ mçi líp cã tõ 1 ®Õn 2 sinh viªn häc tËp. Tuy vËy u ®iÓm lín nhÊt kh«ng n»m ë sè lîng ngµnh häc mµ ë ph¬ng ph¸p gi¸o dôc. Gi¸o dôc ë ®©y theo híng ®¸p øng ®óng tr×nh ®é, nhu cÇu cña tõng c¸ nh©n. Møc ®é c¸ nh©n hãa gi¸o dôc rÊt cao, sinh viªn cã c¬ héi theo ®uæi nh÷ng g× mong muèn mµ b¹n quan t©m vµ cho lµ hîp víi kh¶ n¨ng cña m×nh. §êi sèng x· héi mang l¹i nh÷ng biÓu hiÖn vît khái khu«n khæ nhµ trêng, sù tù gi¸c, tr¸ch nhiÖm c«ng nh©n, tÝnh hîp lý vµ c«ng viÖc, tinh thÇn c«ng t¸c cña ngêi Mü rÊt cao. VÝ dô nh b¹n cã thÓ tù t×m s¸ch, mín ¸ch mµ kh«ng ph¶i tr×nh thÎ víi ai, mÆc dï tù do nh vËy nhng chuyÖn mÊt s¸ch, quþt tiÒn kh«ng bao giê x¶y ra. C¬ héi nghÒ nghiÖp cao h¬n mét c¸ch t¬ng ®èi so víi c¸c níc kh¸c. Mét tÊm b»ng ®¹i häc t¹i níc nµy cho phÐp b¹n cã thÓ t×m viÖc ë nhiÒu n¬i, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ngµnh c«ng nghÖ mµ Mü lµ cêng quèc. ChÝnh v× thÕ níc Mü lµ c¸i bÓ tËp trung chÊt x¸m cña thÕ giíi, rÊt nhiÒu nh©n tµi c¸c quèc gia ®Õn Mü häc tËp vµ kh«ng trë vÒ tæ quèc v× hä cã c¬ héi lµm viÖc qu¸ tèt t¹i Mü. b. Mét sè chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong chiÕn lîc c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa cña c¸c níc §«ng Nam ¸. Tríc hÕt, ®ã lµ kÕ ho¹ch hãa sù ph¸t triÓn d©n sè nh»m lµm sao kh«ng ®Ó sù bïng næ d©n sè triÖt tiªu nh÷ng thµnh qu¶ cña sù t¨ng trëng kinh tÕ. Ph¸t triÓn m¹nh gi¸o dôc, phæ th«ng, n©ng cao kiÕn thøc v¨n hãa vµ ch÷ viÕt chung cña mäi ngêi. C¶i tiÕn hÖ thèng ®µo t¹o ®¹i häc vµ d¹y nghÒ ®Ó ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa. T¨ng nhanh viÖc lµm, gi¶m thÊt nghiÖp th«ng qua viÖc u tiªn ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng trong thêi kú ®Çu c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa b»ng c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n, vµ chÝnh s¸ch u tiªn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp quy m« võa vµ nhá ph¸t triÓn. Thùc hiÖn c¸c chÝnh ¸ch vµ biÖn ph¸p ph©n phèi l¹i ®Ó h¹n chÕ sù chªnh lÖch thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp nh©n d©n. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 KÕt luËn BÊt cø mét sù ph¸t triÓn nµo ®ã còng ®Òu ph¶i cã mét ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®îc dù trªn nhiÒu nguån lùc: nh©n lùc (nguån lùc con ngêi), vËt lùc (nguån lùc vËt chÊt: c«ng cô lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng, tµi nguyªn thiªn nhiªn…) tµi lùc (nguån lùc vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ…). Song chØ cã nguån lùc con ngêi míi t¹o ra ®éng häc cho sù ph¸t triÓn, nh÷ng nguån lùc kh¸c muèn ph¸t huy t¸c dông chØ cã thÓ th«ng qua nguån lùc con ngêi. Do vËy trong bÊt cø x· héi nµo, mét ®Êt níc nµo, vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc còng ®ãng mét vai trß cùc kú quan träng. §Æc biÖt ë níc ta, vÊn ®Ò nµy l¹i cµng ®îc coi träng h¬n bao giê hÕt. Con ngêi ViÖt Nam ®· lµm ®îc nh÷ng ®iÒu kú diÖu trong lÞch sö vµ con ngêi ViÖt Nam ch¾c ch¾n còng lµm ®îc nh÷ng ®iÒu kú diÖu nh thÕ trong t¬ng lai. Nh ®¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p ®· tõng nãi: "Nh×n l¹i thÕ kû XX, d©n téc ViÖt Nam dòng c¶m vµ th«ng minh, ®· lµm ®îc nh÷ng ®iÒu tëng nh kh«ng lµm ®îc, ®· lµm cho hiÖn thùc lÞch sö trë thµnh huyÒn tho¹i. Bíc vµo thÕ kû XXI vµ thiªn niªn kû míi, d©n téc ta víi hoµi b·o lín vµ trÝ tuÖ s¸ng t¹o sÏ cã nh÷ng íc m¬ tëng nh huyÒn tho¹i vµ quyÕt biÕn nh÷ng íc m¬ Êy thµnh hiÖn thùc lÞch sö. MÆc dï ®· cè g¾ng nhiÒu nhng bµi ®Ò ¸n cña em còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em mong ®îc sù gióp ®í vµ ®ãng gãp cña thÇy ®Ó bµi viÕt cña em ®îc tèt h¬n. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Môc lôc A. Lêi më ®Çu....................................................................................................1 B. Néi dung.......................................................................................................2 I. VÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa.................................................................................................2 1. ThÕ nµo lµ c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa............................................2 2. VÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa......................................................................................6 II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶i quyÕt hîp lý vÊn ®Ò vÒ nguån nh©n lùc......11 C. ý kiÕn c¸ nh©n..........................................................................................15 I.ViÖc lµm cña ngêi lao ®éng vµ vÊn ®Ò ®æi míi chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng........15 1. ViÖc lµm cña ngêi lao ®éng.................................................................15 2. VÊn ®Ò ®æi míi chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng...................................................16 II. Sinh viªn ViÖt Nam tríc nh÷ng th¸ch thøc míi......................................18 III. Tham kh¶o mét sè chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc ë mét sè níc kh¸c..................................................20 KÕt luËn..........................................................................................................23 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan