Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Việt nam - eu...

Tài liệu Việt nam - eu

.DOC
45
219
71

Mô tả:

Më ®Çu Vµo nh÷ng n¨m cuèi cïng cña thÕ kû XX, cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ sù chÊm døt chiÕn tranh l¹nh, toµn cÇu ho¸ ®· trë thµnh mét xu thÕ chÝnh trong ®êi sèng chÝnh trÞ thÕ giíi. Xu thÕ tù do ho¸ toµn cÇu ph¸ tan xu híng khÐp kÝn cña mçi quèc gia trªn hµnh tinh ®ång thêi t¨ng cêng sù tuú thuéc vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia. §Ó héi nhËp mét c¸ch cã hiÖu qu¶, t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VII-6/1991, §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· ®a ra ®êng lèi ®èi ngo¹i më réng nh»m ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ trªn tinh thÇn ViÖt Nam muèn lµ b¹n víi tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn. Thùc tiÔn trong h¬n thËp niªn qua, ViÖt Nam ®· t¨ng cêng më réng quan hÖ víi thÕ giíi, trong ®ã næi lªn mèi quan hÖ hîp t¸c ngµy cµng cã hiÖu qu¶ gi÷a ViÖt Nam vµ EU. Hai bªn ®· lÊy viÖc b×nh thêng ho¸ quan hÖ (10/1990) vµ cao h¬n n÷a lµ HiÖp ®Þnh khung ®îc ký kÕt ngµy 17/7/1995 lµ mét nÒn t¶ng, c¬ së ph¸p lý cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ vÒ mäi mÆt. §Æc biÖt quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - EU ®· cã mét vÞ trÝ xøng ®¸ng. Quan hÖ ViÖt Nam-EU thÓ hiÖn sù ®óng ®¾n cña ®êng lèi chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam tõ lý luËn tíi thùc tiÔn. ChÝnh s¸ch më cöa ®· n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt níc ta trong nh÷ng n¨m tíi. Quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam-EU gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc ta trong thêi gian qua. ë ®©y t¸c gi¶ tËp trung ®i s©u vµo quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ EU trong 10 n¨m qua (1990 - 2000) vµ ®Ò ra triÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ th¬ng m¹i hai bªn. LuËn v¨n ®îc chia lµm 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: Kh¸i qu¸t chung vÒ quan hÖ ViÖt Nam-EU. Ch¬ng 2: Quan hÖ Th¬ng m¹i ViÖt Nam-EU. Ch¬ng 3: TriÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy th¬ng m¹i ViÖt Nam-EU. Nh©n dÞp nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tõ phÝa c¸c thÇy c« trong khoa Quan hÖ Quèc tÕ, ®Æc biÖt sù híng dÉn cña thÇy Ng« Duy Ngä gióp cho em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp. 2 Ch¬ng 1: kh¸i qu¸t chung vÒ quan hÖ ViÖt Nam -EU 1- Kh¸i qu¸t vÒ Liªn minh ch©u ¢u(EU). ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn 2 kÕt thóc ®Ó l¹i mét nÒn kinh tÕ kiÖt quÖ cho c¸c níc T©y ¢u. Hä cÇn thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a gi÷a c¸c níc trong khu vùc víi nhau ®Ó x©y dùng vµ ng¨n chÆn chiÕn tranh ®Æc biÖt chó träng vµo ph¸t triÓn kinh tÕ. Còng vµo thêi ®iÓm nµy bé mÆt nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· cã nh÷ng thay ®æi to lín. §ã lµ do sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, sù ph¸t triÓn vò b·o cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt. Sau chiÕn tranh Mü ®· thùc sù trë thµnh siªu cêng vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ víi ý ®å lµm b¸ chñ thÕ giíi. Do vËy, c¸c níc T©y ¢u kh«ng thÓ kh«ng hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ vµ th«ng qua viÖc t¨ng cêng kinh tÕ gi÷a hä víi nhau vµ viÖc thiÕt lËp mét tæ chøc siªu quèc gia nh»m ®iÒu hµnh phèi hîp ho¹t ®éng kinh tÕ khu vùc. ý tëng thèng nhÊt ch©u ¢u ®· cã tõ l©u vµo thêi ®iÓm nµy ®· dÇn trë thµnh hiÖn thùc. Tõ n¨m 1923, B¸ tíc ngêi ¸o, «ng Con-denhove-Kalerg ®· s¸ng lËp ra Phong trµo Liªn minh ch©u ¢u . §Õn n¨m 1929, Bé trëng Ngo¹i giao Ph¸p «ng A.Briand ®· ®a ra ®Ò ¸n Liªn minh ch©u ¢u th× ®Õn sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn 2 nh÷ng ý tëng ®ã míi dÉn tíi c¸c s¸ng kiÕn cô thÓ (1). Cã 2 híng vËn ®éng cho viÖc thèng nhÊt ch©u ¢u, ®ã lµ: Hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia vµ bªn c¹nh viÖc b¶o ®¶m chñ quyÒn d©n téc. Hoµ nhËp hay lµ “nhÊt thÓ ho¸”: C¸c quèc gia ®Òu chÊp nhËn vµ tu©n thñ theo mét c¬ quan quyÒn lùc chung siªu quèc gia . XuÊt ph¸t tõ hai híng vËn ®éng trªn, ngµy 09/05/1950, Bé trëng Ngo¹i giao Ph¸p «ng Robert Schuman ®Ò nghÞ ®Æt toµn bé nÒn s¶n xuÊt than, thÐp cña Céng hoµ Liªn bang §øc vµ Ph¸p díi mét c¬ quan quyÒn lùc chung trong mét tæ chøc “më” ®Ó c¸c níc ch©u ¢u kh¸c cïng tham gia. §©y ®îc coi lµ nÒn mãng ®Çu tiªn cho mét “ Liªn minh ch©u ¢u” ®Ó g×n gi÷ hoµ b×nh. Víi nç lùc chung, Ph¸p vµ §øc ®· ph¸ ®i hµng rµo ng¨n c¸ch gi÷a hai quèc gia ®îc coi lµ ¶nh hëng to lín tíi tiÕn tr×nh nhÊt thÓ ho¸ ch©u ¢u. B»ng sù cè g¾ng dµn xÕp “cïng nhau g¸nh v¸c träng tr¸ch chung th× ®ã sÏ lµ mét bíc tiÕn quan träng vÒ phÝa tríc” ( Ph¸t biÓu Thñ tíng §øc Konist Adanauer). Ngµy 13/07/1952, HiÖp íc thiÕt lËp Céng ®ång than thÐp 1(1) Nguån: ViÖn kinh tÕ thÕ giíi- C¸c khèi kinh tÕ vµ mËu dÞch trªn thÕ giíi. Nxb chÝnh tÞ quèc gia. HN 1996 tr 51. 3 ch©u ¢u (CECA) do s¸u níc Ph¸p, BØ, Céng hoµ Liªn bang §øc, Italia, Hµ Lan, Lucx¨mbua ký kÕt. Trªn c¬ së kÕt qu¶ cña CECA mang l¹i vÒ mÆt kinh tÕ còng nh chÝnh trÞ. ChÝnh phñ c¸c níc thµnh viªn thÊy cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc con ®êng ®· chän ®Ó sím ®¹t ®îc “thùc thÓ ch©u ¢u míi”. Do ®ã, ngµy 25/03/1957, HiÖp íc thiÕt lËp Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u (EEC) vµ Céng ®ång N¨ng lîng nguyªn tö ch©u ¢u (CEEA) ®· ®îc ký kÕt t¹i Rome. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh liªn kÕt, n¨m 1967 c¶ CECA, CEEA vµ EEC chÝnh thøc hîp thµnh mét tæ chøc chung gäi lµ “Céng ®ång ch©u ¢u ” (EC). Trong khi c¸c níc ch©u ¢u tiÕn gÇn tíi mét tæ chøc cã tÝnh liªn kÕt cao, th× chÝnh phñ Anh ®ãn nhËn Tuyªn bè Schuman mét c¸ch l¹nh nh¹t, chØ trÝch viÖc thµnh lËp CECA v× nã ®ông ch¹m tíi chñ quyÒn d©n téc. Nhng sù ra ®êi tiÕp theo cña EEC vµ CEEA l¹i lµm hä lóng tóng. Do vËy, Anh chñ tr¬ng thµnh lËp “Khu vùc mËu dÞch Tù do ch©u ¢u hÑp” vµ EFTA ra ®êi gåm cã Anh, Nauy, Thuþ §iÓn, §an M¹ch, ¸o, Bå §µo Nha, Thuþ Sü, PhÇn Lan vµ Ailen. Tuy nhiªn, do môc tiªu ®¬n thuÇn vÒ kinh tÕ nªn EFTA ®· kh«ng gióp cho níc Anh n©ng cao vÞ trÝ ë T©y ¢u , trªn trêng quèc tÕ vµ bÞ c« lËp. Trong khi ®ã, EC ®· Ýt nhiÒu ®¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh c¶ trªn lÜnh vùc kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ. Do vËy, Anh cïng víi 3 níc §an M¹ch, Ailen vµ Na Uy xin gia nhËp EU vµ ngµy 01/01/1973, EU cã thªm 3 thµnh viªn míi lµ Anh, Ailen, §an M¹ch, riªng Na Uy kh«ng gia nhËp v× ®a sè nh©n d©n kh«ng ñng hé. Nhê cã ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®· ®¹t ®îc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, EU kh«ng ngõng viÖc më réng qu¸ tr×nh liªn kÕt réng r·i gi÷a c¸c níc, ®Õn ngµy 01/01/1986, EU ®· t¨ng lªn 12 thµnh viªn. §Ønh cao cña qu¸ tr×nh thèng nhÊt ch©u ¢u ®îc thÓ hiÖn qua cuéc häp thîng ®Ønh cña c¸c níc EU tæ chøc t¹i Maastricht (Hµ Lan) tõ ngµy 09 ®Õn 10/12/1991. T¹i Héi nghÞ nµy c¸c níc thµnh viªn ®· ®i ®Õn quyÕt ®Þnh thµnh lËp Liªn minh kinh tÕ vµ tiÒn tÖ EMU vµ Liªn minh chÝnh trÞ (EPU) nh»m lµm ch©u ¢u thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n vµo n¨m 2000 víi mét sù liªn kÕt kinh tÕ s©u réng h¬n sau khi ®ù¬c c¸c quèc gia phª chuÈn ngµy 01/01/1993, HiÖp íc Maastricht cã hiÖu lùc. Môc tiªu cña viÖc h×nh thµnh EU ®îc thÓ hiÖn ngay trong c¸c hiÖp íc ë R«mma vÒ thµnh lËp Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u n¨m 1957. §ã lµ t¨ng cêng sù liªn kÕt vÒ mÆt kinh tÕ, tËp hîp søc m¹nh cña c¸c quèc gia, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ 4 n¶y sinh trong tõng níc vµ c¶ céng ®ång trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. Th«ng qua sù liªn kÕt ngµy cµng chÆt chÏ néi bé céng ®ång ®Ó thiÕt lËp mét khu vùc tiÒn tÖ æn ®Þnh ë T©y ¢u nh»m c¹nh tranh víi ®ång ®«la Mü, vÒ l©u dµi ®Ó h×nh thµnh mét Liªn minh tiÒn tÖ vµ kinh tÕ thèng nhÊt vµ tiÕn tíi t¨ng cêng liªn kÕt vÒ mÆt chÝnh trÞ. TriÓn väng s¸ng sña cña EU lµ sù hÊp dÉn kh«ng nh÷ng ®èi víi c¸c níc ch©u ¢u mµ cßn ®èi víi c¸c níc kh¸c trong khu vùc. Sau lÇn më réng lÇn thø 3 (01/01/1995), EU bíc vµo thêi kú míi gåm 15 níc thµnh viªn. §iÒu nµy cho thÊy râ bíc tiÕn quan träng trong tiÕn tr×nh hoµ nhËp ch©u ¢u vµ ¶nh hëng cña EU kh«ng chØ ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ cña tõng níc trong EU mµ cßn c¶ ®Õn ch©u ¢u theo híng “híng t©m” mµ h¹t nh©n chÝnh lµ EU. HiÖn nay, EU còng ®ang t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c §«ng ¢u cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó gia nhËp EU ®Ó t¨ng cêng søc m¹nh kinh tÕ, më réng thÞ trêng. Nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû 20, EU lµ mét trong ba trung t©m kinh tÕ thÕ giíi nh dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ th¬ng m¹i vµ ®Çu t. Víi 370 triÖu d©n, tæng s¶n lîng quèc gia 7.074 tû USD, nhËp khÈu hµng ho¸ ®¹t gi¸ trÞ 646.350 tû USD (1) . ChiÕm 1/3 s¶n lîng c«ng nghiÖp thÕ giíi TBCN, gÇn 50% xuÊt khÈu vµ h¬n 50% c¸c nguån t b¶n. Vµ ®Æc biÖt viÖc EU thèng nhÊt thÞ trêng tiÒn tÖ, ra mét ®ång tiÒn chung (01/01/1999) ®· ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn vÒ chÊt cña EU. 2 - Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ ViÖt Nam-EU. 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh kinh tÕ ViÖt Nam. Víi chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ trong ®ã chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i næi lªn hµng ®Çu cña §¶ng ta x¸c ®Þnh tõ §¹i héi §¶ng lÇn VII (06/1991), ®· mang l¹i cho ViÖt Nam c¬ héi míi ®Ó më réng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ th¬ng m¹i víi c¸c cêng quèc ph¸t triÓn vµ c¸c trung t©m kinh tÕ trªn thÕ giíi trong ®ã cã Liªn minh ch©u ¢u. Bªn c¹nh ®ã, víi ®êng lèi chÝnh s¸ch nµy ®· ®a ®Êt níc ta b¾t kÞp nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é ph¸t triÓn cao trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc. §êng lèi cña §¶ng ta lµ ®óng ®¾n bëi v× cho ®Õn nay ViÖt Nam hiÖn cã quan hÖ víi 168 níc, quan hÖ th¬ng m¹i víi h¬n 100 quèc gia vµ vïng l·nh thæ; lµ thµnh viªn cña ASEAN(07/1995), tham gia vµo AFTA; ký HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi Mü 1 Nguån: NhÞp cÇu doanh nghiÖp ViÖt Nam-EU. ViÖn nghiªn cøu chiÕn lîc, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp tr 1. 5 ngµy 14/07/2000. Cô thÓ, c«ng cuéc §æi míi ë ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín cã ý nghÜa quan träng vÒ nhiÒu mÆt trong ®ã cã kinh tÕ. TÝnh chung, tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n n¨m cña tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) ®· t¨ng 3,9% trong thêi kú 1986-1990 lªn 8,21% trong thêi kú 1991-1995 vµ gÇn 7% trong thêi kú 1996-20002. C¬ cÊu kinh tÕ ®· cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc theo híng c«ng nghiÖp ho¸. Tõ n¨m 1985 ®Õn n¨m 2000, tû träng cña n«ng-l©m-thuû s¶n trong GDP ®· gi¶m tõ 3% xuèng 24,1% trong khi tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®· t¨ng t¬ng øng tõ 29,3% lªn 36,9% vµ tõ 27,7% lªn 39%. §èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ, n¹n l¹m ph¸t ®· ®îc ®Èy lïi tõ ba con sè trong nh÷ng n¨m 1986-1988 xuèng cßn hai con sè trong n¨m 1989-1992 vµ chØ cßn mét con sè tõ n¨m 1993 ®Õn nay. HiÖn nay, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ th¬ng m¹i víi 154 níc trªn thÕ giíi. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng tõ 729,9 triÖu USD n¨m 1987 lªn 14,308 tû USD n¨m 2000, ®¹t b×nh qu©n 180 USD/ngêi, ®îc xÕp vµo níc cã nÒn ngo¹i th¬ng ph¸t triÓn. Kim ng¹ch nhËp khÈu t¨ng t¬ng øng tõ 2,13 tû lªn gÇn 15 tû USD. TÝnh ®Õn ®Çu n¨m 2000 ®· cã 700 c«ng ty thuéc 66 níc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t trùc tiÕp vµo ViÖt Nam víi 2290 dù ¸n vµ 35,5 tû USD vèn ®¨ng ký, trong ®ã cã 15,1 tû USD ®· ®îc thùc hiÖn. Trong sù nghiÖp §æi míi díi sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Bªn c¹nh sù nç lùc to lín cña chÝnh chóng ta, tõng bíc ®a nÒn kinh tÕ ®i lªn, tõng bíc tho¸t khái sù nghÌo nµn l¹c hËu th× ViÖt Nam còng nhËn ®îc sù gióp ®ì to lín cña b¹n bÌ quèc tÕ trong ®ã cã sù ®ãng gãp, hç trî kh«ng ngõng tõ phÝa ®èi t¸c EU trong sù nghiÖp x©y dùng ®Êt níc cña ViÖt Nam. Víi ®êng lèi ®æi míi ®óng ®¾n “ ViÖt Nam muèn lµ b¹n víi tÊt c¶ c¸c níc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn” (Nguån §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII. Nxb Sù thËt Hµ néi 1991 tr147), víi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i réng më, ®a d¹ng ho¸ ®a ph¬ng ho¸ th× vÞ thÕ cña ViÖt Nam ngµy cµng ®îc n©ng cao trªn trêng quèc tÕ, ViÖt Nam ®îc b¹n bÌ quèc tÕ ®¸nh gi¸ cao sù nghiÖp l·nh ®¹o kinh tÕ cña §¶ng céng s¶n ViÖt 2 Nguån Kinh tÕ vµ dù b¸o sè 01/2001 trang 9 6 Nam vµ ViÖt Nam kh«ng ngõng lµ tÊm g¬ng s¸ng trong sù nghiÖp ®Êu tranh vµ gi¶i phãng ®Êt níc mµ cßn lµ níc ®i ®Çu trong viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, x©y dùng kinh tÕ ®Êt níc ph¸t triÓn trong thÕ kû 21. ViÖt Nam ®îc ®¸nh gi¸ trong chiÕn lîc cña EU ®ang ngµy cµng cã vÞ thÕ cao trªn trêng quèc tÕ vµ khu vùc §«ng Nam ¸, lµ mét níc n»m trong khu vùc ph¸t triÓn kinh tÕ ch©u ¢u -Th¸i B×nh D¬ng (Th¸i B×nh D¬ng) n¨ng ®éng nhÊt cña thÕ giíi trong thÕ kû 21. Do vËy, EU ®· cã mèi quan hÖ truyÒn thèng tõ l©u víi ViÖt Nam, hiÓu râ vÒ ViÖt Nam h¬n so víi c¸c ®èi t¸c kh¸c th× nay trong viÖc ch¹y ®ua n©ng cao vÞ trÝ kinh tÕ còng nh vÒ chÝnh trÞ vît lªn h¼n so víi Mü, NhËt th× EU kh«ng thÓ bá qua ViÖt Nam ®îc vµ lu«n coi ViÖt Nam cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong chiÕn lîc më réng ¶nh hëng cu¶ EU t¹i ASEAN vµ trong khu vùc ch©u ¸-TBD th«ng qua c¬ chÕ hîp t¸c ¸-¢u (ASEM). EU ®· t×m thÊy ë ViÖt Nam nh÷ng u thÕ ®Þa chÝnh trÞ, ®Þa kinh tÕ, ®Ó lÊy ViÖt Nam lµm ®iÓm tùa quan träng trong chiÕn lîc ®èi ngo¹i cña m×nh víi ch©u ¸. 2.2. Quan hÖ ViÖt Nam -EU. Ngay tõ n¨m 1975-1978, EU ®· cã tiÕp xóc chÝnh trÞ víi ViÖt Nam, viÖn trî kinh tÕ cho ViÖt Nam 109 triÖu USD trong ®ã cã viÖn trî trùc tiÕp lµ 68 triÖu USD. Song do vÊn ®Ò kinh tÕ Campuchia nªn EU ®· ngõng viÖn trî cho ViÖt Nam. §Æc biÖt ngµy 22/10/1990, Héi nghÞ ngo¹i trëng cña EU t¹i Lucx¨mbua ®· chÝnh thøc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao. §©y lµ sù kiÖn hÕt søc quan träng, ®¸nh dÊu bíc chuyÓn biÕn míi trong quan hÖ cña EU víi ViÖt Nam. GÇn 10 n¨m qua, mèi quan hÖ nµy ngµy cµng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trong quan hÖ kinh tÕ vµ th¬ng m¹i. §¹i sø EU t¹i ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh: “Quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®ang ph¸t triÓn m¹nh c¶ vÒ bÒ réng lÉn bÒ s©u”(1) Víi nh÷ng cè g¾ng, nç lùc cña ViÖt Nam vµ EU, mét lo¹t hiÖp ®Þnh hîp t¸c bu«n b¸n ®îc ký kÕt gi÷a ViÖt Nam - EU, gi÷a ViÖt Nam víi tõng thµnh viªn trong EU, ký kÕt c¸c hiÖp ®inh song ph¬ng t¹o ra nh÷ng c¬ së ph¸p lý thuËn lîi nh»m ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt trong ®ã ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - EU. §Æc biÖt ký kÕt hiÖp ®Þnh khung gi÷a ViÖt Nam - EU (17/07/1995) 1 Nguån: ViÖn nghiªn cøu thÕ giíi. C¸c khèi kinh tÕ vµ mËu dÞch trªn thÕ giíi. Nxb chÝnh trÞ quèc gia. HN1996 tr 80. 7 t¹o c¬ së ph¸p lý cho sù ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ, th¬ng m¹i, ®Çu t gi÷a ViÖt Nam - EU. ViÖc ViÖt Nam tÝch cùc t¨ng cêng hîp t¸c víi Liªn minh ch©u ¢u vÒ mäi mÆt, trong ®ã quan hÖ th¬ng m¹i ®îc hai bªn ®¸nh gi¸ cao, sÏ mang l¹i nhiÒu lîi thÕ cho ViÖt Nam. §Æc biÖt trong ®ã cã mét sè mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao t¹i thÞ trêng nµy. Ngoµi ra, EU sÏ gióp ViÖt Nam tiÕp cËn ®îc khoa häc c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc, cïng víi viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ. Lµ mét Liªn minh kinh tÕ vµ tiÒn tÖ lín, mét trong ba trung t©m kinh tÕ lín cña thÕ giíi, EU ®· cã nh÷ng ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ, th¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong thËp kû 90, ®ång thêi cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña EU ®èi víi ph¸t triÓn th¬ng m¹i ViÖt Nam - EU. C¶ ViÖt Nam vµ EU ®Òu coi nhau lµ tèi t¸c quan träng, do ®ã viÖc t¨ng c êng thóc ®Èy mèi quan hÖ toµn diÖn, b×nh ®¼ng gi÷a ViÖt Nam vµ EU lµ mét nhu cÇu cho viÖc ph¸t triÓn mèi quan hÖ nµy. 2.2.1.VÒ chÝnh trÞ: Hai bªn ®· cã nh÷ng cuéc tiÕp xóc chÝnh trÞ cÊp cao gi÷a c¸c nhµ l·nh ®¹o trong khu«n khæ ASEM (Asia - European Meeting). §Æc biÖt t¹i cuéc gÆp gì ASEM I t¹i B¨ng Cèc (03/1996) còng nh c¸c cuéc gÆp gì song ph¬ng gi÷a nguyªn thñ tíng Vâ V¨n KiÖt víi chñ tÞch Uû ban ch©u ¢u Santer cïng víi nhiÒu vÞ ®øng ®Çu nhµ níc vµ chÝnh phñ c¸c níc thµnh viªn EU. C¸c cuéc gÆp gì gi÷a Bé trëng Ngo¹i giao NguyÔn M¹nh CÇm vµ c¸c ngo¹i trëng cña c¸c níc thµnh viªn EU. Vµ chuyÕn th¨m h÷u nghÞ míi ®©y cña Tæng bÝ th ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam Lª Kh¶ Phiªu t¹i Céng hoµ Ph¸p, Céng hoµ Italia vµ Uû ban ch©u ¢u (EC) ®· gãp phÇn lµm t¨ng thªm sù hiÓu biÕt n÷a cña c¸c níc thµnh viªn EU víi ViÖt Nam. T¹i buæi gÆp chñ tÞch EC, hai bªn ®· cam kÕt t¨ng cêng vµ ph¸t triÓn theo chiÒu s©u mèi quan hÖ n¨ng ®éng gi÷a ViÖt Nam-EU. PhÝa EU bµy tá tÝch cùc ñng hé ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ®æi míi vµ trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ gia nhËp Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Míi ®©y, hai bªn th¶o luËn ®· bµn ph¬ng híng chiÕn lîc hîp t¸c 5 n¨m (2001-2005) t¹i Hµ néi (10/2000) ®Ó tiÕn tíi mèi quan hÖ b×nh ®¼ng gi÷a ViÖt Nam-EU. 2.2.2.VÒ viÖn trî: 8 EU vÉn tiÕp tôc dµnh viÖn trî cho ViÖt Nam víi møc 44,6 triÖu USD/n¨m 1. Trong thêi kú 1991-1995 viÖn trî ph¸t triÓn cho ViÖt Nam tËp trung vµo 7 lÜnh vùc chñ yÕu: Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ viÖn trî nh©n ®¹o; m«i trêng vµ b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn; hîp t¸c kinh tÕ; hç trî c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ; hç trî c¸c ®èi t¸c ®Çu t cña Céng ®ång ch©u ¢u; hîp t¸c khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ viÖn trî l¬ng thùc.Thêi kú 1996-2000, viÖn trî ph¸t triÓn cña EU dµnh cho ViÖt Nam ®· t¨ng tõ 23 triÖu Ecu/n¨m trong c¸c n¨m 1994-1995 lªn 52 triÖu Ecu/n¨m cho thêi kú nµy 2. Sù hç trî nµy chñ yÕu tËp trung cho c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn u tiªn cña ViÖt Nam, nh lµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n; hç trî c¸c nguån nh©n lùc vµ c¶i thiÖn dÞch vô y tÕ; hç trî c¶i c¸c kinh tÕ vµ hµnh chÝnh, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc; hç trî b¶o vÖ m«i trêng vµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. Cô thÓ trong thêi gian qua, EU ®· hç trî thùc hiÖn c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n nh t¨ng cêng n¨ng lùc cho côc thó y ViÖt Nam (9 triÖu Ecu); ph¸t triÓn x· héi vµ l©m sinh ë NghÖ An (17,5 triÖu Ecu).v.v..Néi dung chñ yÕu cña c¸c dù ¸n bao gåm t¨ng cêng c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m; ph¸t triÓn thuû lîi vµ n©ng cao tr×nh ®é canh t¸c; trång rõng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n... EU còng hç trî cho Bé gi¸o dôc vµ §µo t¹o t¨ng cêng thÓ chÕ vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¶i thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. C¸c dù ¸n ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong lÜnh vùc du lÞch, hµng kh«ng d©n dông... Bªn c¹nh ®ã, ch¬ng tr×nh trî gióp kü thuËt “EUROTAPVIET” ®îc b¾t ®Çu tõ n¨m 1994 nh»m tµi trî cho c¸c lÜnh vùc b¶o hiÓm x· héi, b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, trong ho¹t ®éng ®Çu t, tiªu chuÈn ho¸ chÊt lîng, n©ng cÊp th«ng tin, ng©n hµng, tÝn dông... ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam chuyÓn nhanh sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vÉn tiÕp tôc ®îc thùc hiÖn. 2.2.3. VÒ th¬ng m¹i: HiÖp ®Þnh khung ViÖt Nam - EU quy ®Þnh râ ViÖt Nam vµ EU sÏ dµnh cho nhau quy chÕ “tèi huÖ quèc” (MFN), ®Æc biÖt cho ViÖt Nam hëng quy chÕ u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP). Theo Wilkinson-Gi¸m ®èc vô §«ng Nam ¸ thuéc Uû ban EU t¹i Bruc-xen trong chuyÕn th¨m ViÖt Nam tõ ngµy 28/3 ®Õn ngµy 24/4/1993 ®· ®¸nh gi¸ cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng EU nhÊt lµ thÞ trêng hµng dÖt, v× thÕ HiÖp ®Þnh hµng dÖt ViÖt Nam - EU ®· ®îc ký kÕt ngµy 15/12/1993 t¹o cho ViÖt Nam nhiÒu kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang EU h¬n, vµ «ng còng nhÊn m¹nh: HiÖp ®Þnh 1 2 Nghiªn cøu ch©u ¢u sè 1/1998 §Æc san Quèc tÕ-2000 tr20 9 rÊt cÇn thiÕt ®èi víi ViÖt Nam , bëi ViÖt Nam cha lµ thµnh viªn cña tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi vµ do ®ã ViÖt Nam sÏ chÞu nh÷ng quy ®Þnh h¹n ng¹ch do EU ph©n bæ. Sau khi ký kÕt HiÖp ®Þnh khung (17/5/1997), ®Æc biÖt sau khi ViÖt Nam gia nhËp ASEAN. EU trë thµnh b¹n hµng rÊt quan träng cña ViÖt Nam. Gi¸ trÞ th¬ng m¹i hai chiÒu gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®· lªn tíi 3,3 tû USD (1997), 4,96 tû USD (1998) vµ íc ®¹t 3,1 tû USD n¨m 1999; kÓ tõ n¨m 1997, ViÖt Nam ®· c¶i thiÖn th©m hôt c¸n c©n th¬ng m¹i cña ViÖt Nam tõ chç nhËp siªu ®Õn viÖc thÆng d trong bu«n b¸n víi EU. Danh môc hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU ngµy cµng t¨ng lªn ngoµi thuû s¶n, n«ng s¶n(cµ phª, chÌ, gia vÞ) ®· cã c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh dÖt may, giµy dÐp, s¶n phÈm b»ng da thuéc, ®å gç, ®å ch¬i trÎ em, dông cô thÓ thao, gèm sø mü nghÖ, ®Æc biÖt ®· xuÊt hiÖn c¸c mÆt hµng c«ng nghÖ cao nh ®iÖn tö, ®iÖn m¸y... HÇu hÕt c¸c níc EU ®· lµ b¹n hµng th©n mËt cña ViÖt Nam. §øng ®Çu lµ §øc chiÕm tû träng lµ 28,5% tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam-EU, tiÕp ®Õn lµ Ph¸p 20,7%; Anh 12,7%; Italy 9,6%; BØ vµ Luxemburg 8,1%; Hµ Lan 7,6%; T©y Ban Nha 4,2%; Thuþ §iÓn 2,8%; §an M¹ch 2,2%; ¸o 1,4%; PhÇn Lan 0,9%; ireland, Hy L¹p vµ Bå §µo Nha ®Òu 0,4%1. 2.2.4.VÒ ®Çu t: Cho tíi nay, c¸c níc thµnh viªn EU chiÕm kho¶ng 12-15% tæng vèn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ tû lÖ ®ã ®ang kh«ng ngõng t¨ng lªn. HiÖn ®· cã 11 trong 15 níc thµnh viªn tham gia ®Çu t vµo ViÖt Nam. B¶ng1: C¸c dù ¸n ®· ®îc cÊp phÐp cña c¸c níc thµnh viªn EU (tÝnh ®Õn ngµy 11/5/2000) ®¬n vÞ USD STT 1 Níc ®Çu t Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu t Vèn ph¸p ®Þnh Vèn thùc hiÖn 1 Ph¸p 143 2.176.197.065 1.128.011.567 622.087.966 2 Anh 40 1.299.974.683 938.435.926 897.868.397 3 Hµ Lan 46 833.295.016 621.524.717 733.945.880 4 §øc 38 375.030.506 143.498.898 107.472.455 5 Thuþ §iÓn 9 372.980.405 357.930.405 98.230.070 6 §an M¹ch 6 112.485.840 70.003.000 52.273.000 §Æc san Quèc tÕ 2000 tr42. 10 7 Italia 12 61.449.142 24.843.600 58.728.838 8 BØ 12 59.471.775 20.367.754 4.473.398 9 Luxambua 11 5.561.324 5.628.730 17.463.895 10 ¸o 4 5.345.000 2.755.000 2.295.132 11 PhÇn Lan 1 81.000 81.000 Toµn bé EU 322 5.381.871.756 3.475.080.597 2.614.838.576 %EU/tæng sè 10,8 12,6 17,6 15,5 Nguån: Vô qu¶n lý dù ¸n. Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t. Tõ n¨m 1988 ®Õn 1996, EU ®· ký 207 dù ¸n víi ViÖt Nam (chiÕm 11,8% sè dù ¸n c¸c níc ®Çu t vµo ViÖt Nam, trong ®ã Ph¸p víi 98 dù ¸n, Hµ Lan víi 33 dù ¸n, §øc 23 dù ¸n vµ Anh lµ 22 dù ¸n. Tæng sè vèn ®¨ng ký lµ2765,3 triÖu USD b»ng 10,2% tæng sè vèn ®¨ng ký cña c¸c dù ¸n ®Çu t vµo ViÖt Nam. Vèn ph¸p ®Þnh cña 207 dù ¸n nµy lªn 1799,7 triÖu USD chiÕm 65,3% trong tæng sè vèn ®¨ng ký1. C¸c dù ¸n ®Çu t cña EU tËp trung chñ yÕu vµo nh÷ng lÜnh vùc nh khai th¸c dÇu khÝ, bu chÝnh viÔn th«ng, kh¸ch s¹n, du lÞch. Trong sè c¸c níc ®Çu t vµo ViÖt Nam th× Ph¸p, Anh, §øc, Hµ Lan, Thuþ §iÓn ®îc xÕp vµo nh÷ng quèc gia cã sè vèn ®Çu t lín. Anh vµ Ph¸p n»m trong 10 níc ®øng ®Çu vÒ ®Çu t trùc tiÕp vµo ViÖt Nam. Cô thÓ lµ: TÝnh ®Õn n¨m 1999 víi gÇn 30 dù ¸n cã tæng sè vèn ®Çu t kho¶ng 1,2 tû USD, trong khi ®ã Ph¸p ®îc coi lµ 1 trong nh÷ng níc ®Çu t lín nhÊt vµo ViÖt Nam vµ tÝnh ®Õn n¨m 1998 cã 79 dù ¸n ®ang ®îc thùc hiÖn, víi tæng sè vèn ®Çu t lµ 633,5 triÖu USD. §Çu t lµ lÜnh vùc ®îc hai bªn khuyÕn khÝch th«ng qua viÖc t¹o m«i trêng thuËn lîi cho ®Çu t t nh©n bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt h¬n vÒ chuyÓn vèn vµ trao ®æi th«ng tin vÒ c¸c c¬ héi ®Çu t, ®îc thÓ hiÖn lµ: EU gióp ViÖt Nam c¶i thiÖn m«i trêng kinh tÕ b»ng c¸ch t¹o thuËn lîi cho viÖc tiÕp cËn c«ng nghÖ cña EU; bªn c¹nh ®ã phÝa EU còng t¹o thuËn lîi cho viÖc tiÕp xóc gi÷a c¸c nhµ kinh doanh tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nh»m khuyÕn khÝch, trao ®æi, bu«n b¸n vµ ®Çu t trùc tiÕp vµ viÖc t¨ng cêng hiÓu biÕt lÉn nhau trong lÜnh vùc m«i trêng kinh tÕ, x· héi cña m×nh. NhËn râ tiÒm n¨ng to lín vµ chÝnh s¸ch quan hÖ quèc tÕ cña EU (c¸c níc ch©u ¢u thêng quan t©m ®Õn néi bé ch©u ¢u h¬n), ViÖt Nam cÇn xóc tiÕn, khai th«ng quan hÖ víi EU, ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó hoµ nhËp vµo thÞ trêng EU mÆc dï viÖc 1 Nghiªn cøu ch©u ¢u sè 1/2000 11 hoµ nhËp vµo thÞ trêng nµy kh«ng ph¶i dÔ dµng nhng ®ã còng lµ mét thÞ trêng mµ ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ tiÕp cËn. 12 Ch¬ng 2: quan hÖ th¬ng m¹i viÖt nam-liªn minh ch©u ©u. 2.1. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña EU víi c¸c níc. Ngµy 1/1/1994 céng ®ång ch©u ¢u trë thµnh Liªn minh ch©u ¢u thèng nhÊt ®Çu tiªn trªn thÕ giíi vÒ kinh tÕ, tiÒn tÖ, chÝnh trÞ, qu©n sù, v¨n ho¸... Uû ban ch©u ¢u ®îc thay mÆt cho EU ®a ra chÝnh s¸ch, trong ®ã cã chÝnh s¸ch th¬ng m¹i. ChÝnh s¸ch bao gåm chÝnh s¸ch th¬ng m¹i néi khèi vµ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a EU víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. 2.1.1. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i néi khèi cña EU. ChÝnh s¸ch nµy cho phÐp hµng ho¸ cña c¸c níc thµnh viªn ®îc tù do lu th«ng trong thÞ trêng chung thuéc EU. C¸c níc ®· ®i ®Õn thèng nhÊt lµ: Tríc tiªn, xo¸ bá hoµn toµn mäi lo¹i thuÕ quan ®¸nh vµo hµng ho¸ xuÊt-nhËp khÈu gi÷a c¸c níc thµnh viªn EU; thø hai, xo¸ bá h¹n ng¹ch (quotas) ¸p dông trong th¬ng m¹i néi khèi; thø ba, xo¸ bá tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ vÒ sè lîng, c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ díi nhiÒu h×nh thøc lµ c¸c qui chÕ vµ c¸c qui ®Þnh vÒ cÊu thµnh s¶n phÈm, ®ãng gãi, tiªu chuÈn c«ng nghiÖp...; thø t, xo¸ bá tÊt c¶ c¸c rµo c¶n vÒ thuÕ gi÷a c¸c níc thµnh viªn. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i nµy kh«ng chØ thóc ®Èy viÖc t¨ng cêng trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c níc thµnh viªn EU víi nhau mµ cßn t¹o c¬ héi cho c¸c níc bªn ngoµi EU bu«n b¸n víi c¶ khèi EU. 2.1.2. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña EU víi c¸c níc trªn thÕ giíi. ë tõng nhãm níc mµ EU cã chÝnh s¸ch th¬ng m¹i riªng cña m×nh thÓ hiÖn ë tõng møc u tiªn trong chÝnh s¸ch cña m×nh. Trong ®ã, EU ph©n ra hai nhãm níc: - Nhãm 1: C¸c níc ph¸t triÓn - Nhãm 2: C¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Nhng môc tiªu chung cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña EU lµ chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ ®i ®óng quÜ ®¹o ®Ó phôc vô môc tiªu chiÕn lîc kinh tÕ cña liªn minh. Bªn ngoµi, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i dùa trªn chÝnh s¸ch tù do ho¸ th¬ng m¹i cña EU lµ híng vµo ch¬ng tr×nh më réng hµng ho¸ nh t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµng ho¸ c¸c níc trong ®ã EU u tiªn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn (kÕt thóc vµo n¨m 2004) nh»m ®Èy m¹nh tù do ho¸ th¬ng m¹i th«ng qua lÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan 13 ®¸nh vµo hµng ho¸ xuÊt-nhËp khÈu, tiÕn tíi xo¸ bá h¹n ng¹ch, dµnh GSP cho c¸c níc kÐm ph¸t triÓn. Vµ chÝnh s¸ch nµy ®ang ®îc c¸c níc sö dông, ®Æc biÖt víi nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh nh Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n, nhãm Nics, lîi thÕ c¹nh tranh hµng ho¸ cña Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n, nhãm Nics ®îc n©ng cao - ®ã lµ hµm lîng chÊt x¸m cao trong mçi s¶n phÈm (chiÕm h¬n 70%). Do vËy, tù do ho¸ th¬ng m¹i sÏ mang l¹i mét nguån lîi nhuËn to lín cho nh÷ng níc Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n, nhãm Nics. Trong quan hÖ th¬ng m¹i víi Mü, NhËt B¶n, EU thùc hiÖn chÝnh s¸ch quan hÖ bu«n b¸n b×nh ®¼ng - tù do ho¸ th¬ng m¹i theo c¬ chÕ cña WTO. Bªn c¹nh, EU còng thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé cho hµng ho¸ cña m×nh b»ng mét sè c«ng cô nh hµng rµo phi quan thuÕ. C¶ Mü, NhËt, EU ®ang tÝch cùc më réng ¶nh hëng cña m×nh b»ng viÖc hîp nhÊt thÞ trêng, s¸p nhËp c«ng ty nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Bªn c¹nh ®ã, EU mong muèn më réng ¶nh hëng sang thÕ giíi thø ba. Trong chiÕn lîc cña m×nh, EU coi ®©y lµ mét thÞ trêng tiªu thô hµng ho¸ vµ cung cÊp nguyªn liÖu ®Çy tiÒm n¨ng. §Ó ®æi l¹i, EU còng cã nh÷ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña tõng níc ®ang ph¸t triÓn nh t¹o ra nh÷ng c¬ héi cho c¸c níc nµy tiÕp cËn thÞ trêng EU th«ng qua lÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan, xo¸ bá h¹n ng¹ch, dµnh qui chÕ tèi huÖ quèc (MFN), vµ ®Æc biÖt phÝa EU ®· ®¬n ph¬ng dµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®îc hëng u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP). C¸c sè liÖu thèng kª cho biÕt, nhËp khÈu hµng ho¸ tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµo EU ®ang gia t¨ng vµ cã chiÒu híng nhËp nhiÒu hµng chÕ t¹o. Trung Quèc, c¸c thÞ trêng míi næi ë ch©u ¸ vµ Mü la tinh lµ nh÷ng níc xuÊt khÈu mét khèi lîng lín hµng ho¸ vµo EU. MÆc dï ®· ®îc EU ñng hé b»ng c¸c hiÖp ®Þnh u ®·i, song c¸c níc chËm ph¸t triÓn (LDC) vµ khèi c¸c níc ch©u Phi, Ca-ri-bª vµ Th¸i B×nh D¬ng (ACP) thuéc C«ng íc LomÐ ®· nhËn ®îc sù u ®·i ®¸ng kÓ tõ phÝa c¸c níc EU. Do xo¸ bá vµ gi¶m thuÕ nhËp khÈu, h¹n ng¹ch ®èi víi c¸c níc kh¸c vÒ l©u dµi lîi thÕ t¬ng ®èi cña c¸c níc LDC vµ ACP so víi c¸c níc bÞ thu hÑp. Ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) mµ EU dµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thùc hiÖn cho thêi kú 1/7/1999 ®Õn ngµy 31/2/2001 ®· chia c¸c s¶n phÈm ®îc hëng GSP thµnh bèn nhãm víi møc u ®·i thuÕ kh¸c nhau ®îc dùa trªn møc ®é nh¹y c¶m ®èi víi bªn nhËp khÈu, møc ®é ph¸t triÓn cña mçi níc xuÊt khÈu, cô thÓ lµ: Nhãm s¶n phÈm Chñng lo¹i 14 Møc u ®·i thuÕ quan (GSP) RÊt nh¹y c¶m PhÇn lín lµ n«ng s¶n, h¶i s¶n vµ mét Ýt s¶n phÈm c«ng 85% møc thuÕ th«ng thêng MFN nghiÖp tiªu dïng nh nguyªn liÖu thuèc l¸, t¬ t»m Nh¹y c¶m PhÇn lín lµ thùc phÈm, ®å uèng, ho¸ chÊt, nguyªn liÖu, 70% møc thuÕ th«ng thêng MFN hµng thñ c«ng, hµng ®iÖn tö d©n dông, xe ®¹p, m« t«, xe m¸y, ®å ch¬i trÎ em. B¸n nh¹y c¶m C¸, h¶i s¶n, n«ng s¶n, mét sè nguyªn liÖu, ho¸ chÊt, hµng 35% møc thuÕ th«ng thêng MFN c«ng nghiÖp d©n dông nh ®iÒu hoµ, m¸y giÆt, tñ l¹nh.. Kh«ng nh¹y c¶m Mét sè lo¹i thùc phÈm, ®å uèng: níc kho¸ng, bia rîu, MiÔn thuÕ (0-10% thuÕ suÊt nguyªn liÖu, ®å ch¬i… MFN) ( Nguån: B¸o Ngo¹i th¬ng 14-20/7/2000) Mét sè khã kh¨n chÝnh khiÕn cho c¸c nhµ xuÊt khÈu cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn khã cã thÓ vµo ®îc thÞ trêng EU - thÞ trêng EU rÊt ®a d¹ng. Thø nhÊt, tuy lµ mét thÞ trêng thèng nhÊt vÒ mÆt kü thuËt song thÞ trêng nµy thùc tÕ lµ mét nhãm c¸c thÞ trêng quèc gia vµ khu vùc, mçi níc cã mét b¶n s¾c vµ ®Æc ®iÓm riªng mµ c¸c nhµ xuÊt khÈu t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thêng hay kh«ng ®Ó ý tíi. Mçi níc trong EU sÏ t¹o ra nh÷ng c¬ héi kh¸c nhau vµ yªu cÇu cña hä còng kh¸c.Thø hai, thÞ trêng EU cã ®Æc tÝnh c¹nh tranh m¹nh mÏ, b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra ®îc lîi thÕ c¹nh tranh h¬n c¸c ®èi thñ kh¸c. Thø ba, cÇn ph¶i b¶o ®¶m c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh ®èi víi s¶n phÈm tiªu dïng ®Æc biÖt lµ thùc phÈm. Nh vËy, c¸c nhµ xuÊt khÈu thuéc c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh yªu cÇu cña thÞ trêng khã tÝnh nµy. 2.1.3. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña EU ®èi víi ViÖt Nam. * Giai ®o¹n tõ 1975 ®Õn 10/1990. Ngay tõ nh÷ng n¨m 1975-1978, Liªn minh ch©u ¢u (EU) ®· cã tiÕp xóc chÝnh trÞ ®èi víi ViÖt Nam vµ viÖn trî kinh tÕ cho ViÖt Nam 109 triÖu USD, trong ®ã viÖn trî trùc tiÕp lµ 6 triÖu USD, song nguån viÖn trî nµy bÞ gi¸n ®o¹n do vÊn ®Ò Campuchia. Quan hÖ th¬ng m¹i ®îc nèi l¹i vµo cuèi n¨m 1989, nhng gi¸ trÞ th¬ng m¹i 1985-1990 gi÷a ViÖt Nam vµ EU cha lín, chØ chiÕm 3,1% tæng kim ng¹ch bu«n b¸n cña c¶ níc vµo n¨m 1985, t¨ng 5% vµo n¨m 1989 1 * Giai ®o¹n tõ 1990 ®Õn nay: 1 Nguån: Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ ThÕ giíi sè 2 (64)2000 Tr 72 15 §iÒu ®¸ng chó ý trong giai ®o¹n nµy lµ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña EU ®èi víi ViÖt Nam lµ lÊy thóc ®Èy quan hÖ bu«n b¸n gi÷a hai bªn lµm nÒn t¶ng cho quan hÖ hîp t¸c. N¨m 1990 lµ n¨m cã nhiÒu sù kiÖn ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn quan hÖ nhiÒu mÆt gi÷a ViÖt Nam vµ EU, ®Æc biÖt trong quan hÖ th¬ng m¹i. Më ®Çu cho bíc ph¸t triÓn nµy lµ Héi nghÞ ngo¹i trëng 12 níc thµnh viªn céng ®éng ch©u ¢u quyÕt ®Þnh thµnh lËp ngo¹i giao víi ViÖt Nam ë cÊp ®¹i sø (12/1990). TiÕp ®Õn ngµy 12/6/1992, NghÞ viÖn ch©u ¢u th«ng qua nghÞ quyÕt t¨ng cêng quan hÖ gi÷a EU víi 3 níc §«ng D¬ng, trong ®ã yªu cÇu Uû ban ch©u ¢u vµ Héi ®ång Bé trëng EC ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ, ®Èy m¹nh quan hÖ víi ViÖt Nam. Bíc ngoÆt ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn quan hÖ gi÷a ViÖt Nam-EU b»ng sù kiÖn träng ®¹i diÔn ra vµo ngµy 17/7/1995 khi "HiÖp ®Þnh hîp t¸c gi÷a Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Céng ®ång ch©u ¢u" ®îc ký kÕt. §©y lµ HiÖp ®Þnh khung ®· ®îc hai bªn ®µm ph¸n tõ cuèi n¨m 1993 vµ ký t¾t ngµy 31/5/1995. Cô thÓ t¹i ®iÒu 4 cña HiÖp ®Þnh khung quy ®Þnh vÒ hîp t¸c th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam-EU lµ:1 ë kho¶n 1: C¸c bªn cam kÕt ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng ho¸ trao ®æi th¬ng m¹i gi÷a hai bªn vµ c¶i thiÖn tiÕp thÞ tíi møc cao nhÊt cã thÓ ®îc, cã tÝnh ®Õn hoµn c¶nh cña mçi bªn. Kho¶n 2: C¸c bªn trong khu«n khæ hiÖn hµnh cña luËt ph¸p vµ thÓ lÖ cña mçi bªn cam kÕt thùc hiÖn chÝnh s¸ch nh»m c¶i thiÖn c¸ch thøc th©m nhËp cho s¶n phÈm cña m×nh vµo thÞ trêng cña nhau. Trong bèi c¶nh ®ã hai bªn sÏ dµnh cho nhau c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt vÒ nhËp khÈu, xuÊt khÈu vµ tho¶ thuËn xem xÐt c¸ch thøc vµ biÖn ph¸p nh»m lo¹i bá c¸c hµng rµo vÒ th¬ng m¹i gi÷a hai bªn, ®Æc biÖt lµ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan, cã tÝnh ®Õn hÖ thèng kh¸c nhau cña mçi bªn vµ c«ng viÖc thùc hiÖn liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy cña c¸c Tæ chøc quèc tÕ. Ngoµi ra cßn mét sè c¸c kho¶n kh¸c qui ®Þnh vÒ trao ®æi th«ng tin vÒ thÞ trêng, h¶i quan.. HiÖp ®Þnh khung më ra nh÷ng triÓn väng míi trong quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam-EU vµ ViÖt Nam víi tõng thµnh viªn EU. HiÖp ®Þnh khung sÏ thóc ®Èy h¬n n÷a sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam nh gia t¨ng viÖn trî tµi chÝnh tõ EU cho ViÖt Nam, gióp ViÖt Nam thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Tuy HiÖp ®Þnh khung kh«ng dµnh cho ViÖt Nam mét sù gi¶m thuÕ 1 Nguån: Hîp t¸c kinh tÕ vµ th¬ng m¹i víi EU - Uû ban ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. Nxb HN 1995. 16 quan nµo nhng EU ®· tuyªn bè sÏ thóc ®Èy ®Ó ViÖt Nam sím trë thµnh thµnh viªn cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). ViÖc ký HiÖp ®Þnh cßn më ra nh÷ng c¬ héi kinh doanh, xuÊt-nhËp khÈu cho doanh nghiÖp hai bªn. §èi víi ViÖt Nam, EU lµ mét thÞ trêng lín víi søc mua cña h¬n 370 triÖu d©n, mét thÞ trêng ®¬n nhÊt cho phÐp di chuyÓn vèn, hµng ho¸, dÞch vô vµ lao ®éng. Cã ®îc thÞ trêng nµy, ViÖt Nam kh«ng cßn lÖ thuéc vµo chØ mét hoÆc hai thÞ trêng duy nhÊt. EU ®· trë thµnh ®èi träng lµm c©n b»ng quan hÖ kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc ph¸t triÓn kh¸c còng nh víi c¸c níc l¸ng giÒng. Më ®Çu cho quan hÖ hîp t¸c th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam-EU lµ HiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may ®îc ký t¾t ngµy 15/12/1992 cã hiÖu lùc trong 5 n¨m, b¾t ®Çu tõ 1/1/1993. TiÕp ®Õn th¸ng 11/1997, hai bªn ký HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may cho giai ®o¹n 1998-2000. Vµ míi ®©y, hai bªn cam kÕt l¹i cho 3 n¨m tíi (2000-2002). 2.2. Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam-EU. 2.2.1. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam-EU. Thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ, th¬ng m¹i trong thêi gian võa qua ®· chøng minh ®êng lèi ®èi ngo¹i ®óng ®¾n cña §¶ng ta, ®· t¹o m«i trêng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn th¬ng m¹i ViÖt Nam. KÓ tõ khi thiÕt lËp quan hÖ ®Õn nay, quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam-EU ph¸t triÓn ®· cã nh÷ng t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i ViÖt Nam. Kim ng¹ch bu«n b¸n víi EU chiÕm tû träng kh«ng nhá trong tæng kim ng¹ch xuÊt-nhËp khÈu cña ViÖt Nam. Khèi lîng bu«n b¸n cña ViÖt Nam víi EU tõ n¨m 1991 ®Õn nay ®· t¨ng víi tèc ®é trung b×nh lµ 40%/n¨m 1. NÕu nh n¨m 1991, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam-EU míi chØ chiÕm kho¶ng 12% tæng kim ng¹ch xuÊt-nhËp khÈu cña ViÖt Nam. Trong ®ã, xuÊt khÈu chiÕm 9,7% vµ nhËp khÈu chiÕm 14,7%, th× n¨m 1994 c¸c chØ tiªu t¬ng øng ®· t¨ng lªn 16,5%/n¨m; 17,1% vµ 16,1%. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang EU thêi kú 1990-1998 ®· t¨ng lªn trung b×nh 40,3% (giai ®o¹n 1990-1994 t¨ng trung b×nh 28,31%/n¨m; giai ®o¹n 1995-1998 t¨ng trung b×nh 43,5%/n¨m), ®¹t tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch lµ 6,436 tû USD. N¨m 1999, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU ®¹t 2,499 triÖu USD t¨ng 17 lÇn so víi n¨m 1990, xuÊt khÈu t¨ng ®· t¹o c¬ së cho gia t¨ng nhËp khÈu: 1 &2 Nguån: Nghiªn cøu ch©u ¢u sè 2.2000 Tr59,60. 17 13 trong sè 15 níc EU hiÖn nay cã bu«n b¸n víi ViÖt Nam. HiÖn nay, chiÕm kho¶ng 13% kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt-nhËp khÈu ViÖt Nam-EU ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c n¨m. B¶ng 2: §¬n vÞ triÖu USD XuÊt khÈu 1.Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 2. Trong ®ã víi EU 3. Tû träng EU/Tæng sè 4. Tû lÖ t¨ng trëng (%) 1995 1996 1997 5444.9 7255.9 9185 726 990.5 13,2 87,6 NhËp khÈu 1998 1995 1996 1997 1998 9361 8155.4 11143.6 111592.3 11495 1608.4 2094.3 664.6 1102 1401 1995.7 12,4 17,5 22,7 8,1 9,9 12,08 17,36 25,1 78,6 32,2 27,6 48,7 35,0 10,42 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª vµ Bé th¬ng m¹i. Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - EU ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh vÒ c¶ vÒ lîng vµ vÒ chÊt. N¨m 1997, kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu lµ 3,3 tû USD. §©y còng lµ n¨m ®Çu tiªn thÆng d mËu dÞch cña ViÖt Nam víi EU kho¶ng 1,1 tû USD. N¨m 1998, tæng kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu ®¹t 4,09 tû USD t¨ng 7,2% so víi n¨m 1997. N¨m 1999, tång kim ng¹ch xuÊt-nhËp khÈu íc ®¹t 3,1 tû USD. ViÖt Nam xuÊt 2,182 tû USD vµ nhËp 0,919 tû USD. Trong quý I n¨m 2000, tæng kim ng¹ch xuÊt-nhËp khÈu lµ 1,07 tû USD. §iÒu ®ã chøng tá EU lµ ®èi t¸c hç trî rÊt lín cho nh÷ng nç lùc cña ViÖt Nam trong viÖc c¶i thiÖn c¸n c©n th¬ng m¹i (t×nh tr¹ng nhËp siªu ®· gi¶m m¹nh c¶ vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi lÉn t¬ng ®èi. S au khi t¨ng m¹nh vµo n¨m 1996, ®¹t gÇn 4 tû USD; N¨m 1999 chØ cßn 0,2 tû USD chiÕm 0,7 % kim ng¹ch xuÊt-nhËp khÈu)2. Bªn c¹nh ®ã, nguån vèn ®Çu t tõ níc ngoµi cã vai trß rÊt lín cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Dßng vèn FDI vµ ODA tõ EU ®æ vµo ViÖt Nam ngµy cµng lín. C¸c nhµ ®Çu t EU t¹o nªn mét nguån tµi chÝnh níc ngoµi lín vµ quan träng thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, t¨ng s¶n lîng c«ng nghiÖp cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. §Õn n¨m 1996 ®Çu t c¶ EU vµo ViÖt Nam vµo kho¶ng 12% tæng sè vèn ®Çu t cña EU ë khu vùc ch©u ¸, nhiÒu h¬n ®Çu t cña EU vµo c¸c níc kh¸c trong khu vùc. Víi nguån vèn ®Çu t cña m×nh c¸c nhµ ®Çu EU ®· phÇn nµo thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng thÞ trêng c¶ trong vµ ngoµi ViÖt Nam, khai th«ng mét sè thÞ trêng mµ ViÖt Nam cßn bá trèng, t¹o lîi thÕ cho hµng ho¸ ViÖt Nam th©m nhËp æn ®Þnh vµo 18 thÞ trêng nµy, n©ng cao n¨ng lùc h¬n trong viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ViÖt Nam. Sù t¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng trao ®æi th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ EU, cho phÐp c¸c yÕu tè ®ang ®îc sö dông ë trong níc ®îc ph©n bæ mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n ®ång thêi sö dông tèi ®a c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cha sö dông hÕt. Bªn c¹nh ®ã còng ®em l¹i lîi Ých nhê më réng qui m« chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt, tËn dông ®îc qui luËt hiÖu qu¶ t¨ng dÇn theo qui m« s¶n xuÊt. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i víi EU, ViÖt Nam cã c¬ héi thuËn lîi ®Ó tham kh¶o, häc hái kinh nghiÖm, gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn, c«ng nghÖ vµ kü thuËt s¶n xuÊt; ph¸t huy nh÷ng tiÒm n¨ng trong níc nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ, thóc ®Èy tèc ®é t¨ng trëng. Mét mèi quan hÖ qua l¹i lµ th«ng qua nhËp khÈu ®Ó cã trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ c«ng nghÖ cao tõ ch©u ¢u phôc vô cho s¶n xuÊt trong níc, tõ ®ã l¹i phôc vô l¹i cho xuÊt khÈu. 2.2.2. C¬ cÊu mÆt hµng. EU lµ mét thÞ trêng tiªu thô mét khèi lîng hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, song ®©y lµ thÞ trêng bao gåm nhiÒu mÆt hµng cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn c¹nh tranh víi nhau gay g¾t, ®Æc biÖt sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh-tiÒn tÖ ch©u ¸. Tuy vËy, thêi gian qua ®· t¨ng xuÊt khÈu ®îc mét sè s¶n phÈm cña m×nh, trong ®ã næi lªn mÆt hµng thuû s¶n ®ang ngµy cµng cã lîi thÕ h¬n tríc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh do EU cã c¬ chÕ lo¹i trõ dÇn diÖn mÆt hµng ®îc hëng GSP. EU ®· ¸p dông c¬ chÕ nµy ®èi víi mét sè níc nh Th¸i Lan, Malaixia, Braxin, Trung Quèc, Ên §é ®èi víi mét sè mÆt hµng nh: h¶i s¶n, ngò cèc, dÖt may, ®å da, cµ phª, ®å uèng.. Hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt sang EU chñ yÕu lµ giµy dÐp, dÖt may, cµ phª, h¶i s¶n, g¹o (chñ yÕu t¸i xuÊt ®i níc thø ba), cao su, than ®¸, ®iÒu nh©n vµ rau qu¶. chÝn mÆt hµng nµy thêng xuyªn chiÕm tíi 75% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta vµ EU, trong ®ã riªng giµy dÐp lµ 30%, dÖt may lµ 25% cµ phª vµ h¶i s¶n trªn díi 14% 1. S¶n phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam trong n¨m 1998 sang EU cho thÊy mÆt hµng giµy dÐp chiÕm tû träng cao nhÊt lµ 29,7% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña EU tõ ViÖt Nam; hµng dÖt may chiÕm 24,5%; cµ phª 9,6%; h¹t ®iÒu 5,3%; thuû s¶n 4,43%; g¹o 3,4%; cao su 0,96%; than ®¸ 0,7%; rau qu¶ 0,3%, hµng 1 Nguån: Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 2/2000. tr 74 19 ho¸ kh¸c lµ 21,1%.Sang n¨m 1999, mÆt hµng giµy dÐp vÉn gi÷ tû träng ®øng ®Çu lµ 30%. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng thay ®æi. N¨m 1999 ngoµi nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng trªn, mÆt hµng linh kiÖn m¸y tÝnh vµ hµng ®iÖn tö ®· bíc ®Çu th©m nhËp vµo thÞ trêng EU, kim ng¹ch n¨m 1999 kho¶ng 23 triÖu USD. Thùc tÕ trong vßng 10 n¨m qua trong sè mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU ®· næi lªn mét sè s¶n phÈm mòi nhän nh: hµng dÖt may, hµng giµy dÐp, thuû s¶n cña ViÖt Nam hiÖn ®ang cã lîi thÕ ®èi víi thÞ trêng EU còng lµ nh÷ng mÆt hµng cã bíc tiÕn dµi ®Ó ®Õn nay cã ®îc vÞ thÕ trªn thÞ tr¬ng ®Çy khã kh¨n nµy. * Hµng dÖt may. ViÖt Nam ®· ký kÕt víi EU hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i hµng dÖt may tõ n¨m 1992 (cho 5 n¨m tõ 1993 ®Õn 1997) vµ 1997 (cho 3 n¨m tõ 1998 ®Õn n¨m 2000). §Ó ®·y nhanh tèc ®é xuÊt khÈu trùc tiÕp víi b¹n hµng EU, HiÖp ®Þnh bæ sung th¸ng 3 n¨m 2000 quy ®Þnh h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt trong 3 n¨m tõ 2000 ®Õn 2002 më ra cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã nhiÒu c¬ héi thuËn lîi 1. §· cã trªn 500 doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ trêng EU. ChÝn th¸ng ®Çu n¨m 2000, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu nhãm hµng dÖt may sang EU ®· ®¹t 475 triÖu USD, t¨ng 10% so víi cïng kú n¨m 1999. Tuy nhiªn møc t¨ng nµy chËm vµ nÕu kh«ng t¨ng h¬n lµ do kh«ng sö dông hÕt h¹n ng¹ch. Cã kh¶ n¨ng do kh«ng sö dông hÕt h¹n ng¹ch n¨m 2000 lµ v×: Thø nhÊt, v× ®ång EU mÊt gi¸ so víi ®ång USD, lîi nhuËn cña nhµ nhËp khÈu gi¶m ®· dÉn ®Õn gi¶m ®¬n ®Æt hµng cho c¸c doang nghiÖp ViÖt Nam. Thø hai, do tû lÖ xuÊt khÈu qua trung gian níc thø ba cßn qu¸ lín, trong khi ®ã nhµ nhËp khÈu trung gian kh«ng cã nhiÒu ®¬n ®Æt hµng nh dù tÝnh... B¶ng 3: §¬n vÞ tÝnh triÖu USD. N¨m Gi¸ trÞ xuÊt khÈu 1993 250 1994 1995 285 350 1996 420 1997 450 1998 620 1999 700 (Nguån: Tæng c«ng ty Vinatex) N¨m 2000 lµ n¨m ®Çu tiªn thùc hiÖn theo hiÖp ®Þnh míi cña nhiÒu mÆt hµng t¨ng gÇn gÊp ®«i so víi møc h¹n ng¹ch n¨m 1999 nhng theo th«ng lÖ 5%/n¨m lµ 1 B¸o c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i sè 48/2000 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan