Tài liệu Về doanh thu tại công ty tnhh châu á linh,

Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được tốt bài khóa luận tốt nghiệp này, trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Nguyễn Quang Hùng đã trực tiếp hướng dẫn, cung cấp tài liệu và tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành bài khóa luận này. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo đã dạy dỗ, chỉ bảo và truyền đạt cho tôi những kiến thức trong suốt thời gian tôi học tập tại trường, cảm ơn khoa Kế toán tài chính - Trường Đại học Thương mại đã tạo môi trường tốt cho tôi học tập và nghiên cứu. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các cô, các chú, các anh, các chị trong Công ty trách nhiệm hữu hạn Châu Á Linh đã tạo điều kiện tốt nhất cho tôi tham gia thực tập và hướng dẫn tận tình để tôi có thể hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn. Hà nội, ngày 19 tháng 05 năm 2012 Sinh viên Hoàng Thị Long SV: Hoàng Thị Long Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU: DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI......................................................................1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU..................................................................................2 3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU.............................................................3 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI............................................................3 4.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu......................................................................3 4.1.2. Phương pháp phân tích dữ liệu....................................................................5 4.1.2.1. Phương pháp so sánh..................................................................................5 4.1.2.2. Phương pháp thay thế liên hoàn.................................................................5 4.1.2.3. Phương pháp dùng bảng, biểu phân tích....................................................6 4.1.2.4. Phương pháp khác.......................................................................................6 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DOANH THU VÀ PHÂN TÍCH DOANH THU.......................................................................................................................... 7 1. 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DOANH THU VÀ PHÂN TÍCH DOANH THU............7 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản................................................................................7 1.1.2 Một số lí thuyết liên quan đến doanh thu bán hàng.....................................8 1.1.2.1 Mục đích phân tích doanh thu bán hàng.....................................................8 1.1.2.2 Nguồn tài liệu liên quan đến phân tích doanh thu bán hàng.....................9 1.2 NỘI DUNG PHÂN TÍCH DOANH THU BÁN HÀNG.....................................9 1.2.1 Phân tích doanh thu theo tổng mức và kết cấu............................................9 1.2.1.1 Phân tích doanh thu bán hàng theo nghiệp vụ kinh doanh.......................9 1.2.1.2 Phân tích doanh thu bán hàng theo nhóm hàng và những mặt hàng chủ yếu........................................................................................................................... 10 1.2.1.3 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức bán.............................10 1.2.1.4 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức thanh toán..................11 SV: Hoàng Thị Long Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang 1.2.1.5 Phân tích doanh thu bán hàng theo các đơn vị trực thuộc......................11 1.2.2 Phân tích doanh thu bán hàng theo tháng, quý..........................................11 1.2.3 Phân tích tốc độ phát triển của doanh thu qua các năm...........................12 1.2.4 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng.....................12 1.2.4.1 Phân tích các nhân tố định tính ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng.....12 1.2.4.2 Phân tích các nhân tố định lượng ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng..13 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG DOANH THU BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH CHÂU Á LINH......................................................................16 2.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA NHÂN TỐ MÔI TRƯỜNG ĐẾN DOANH THU BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH CHÂU Á LINH.............16 2.1.1 Giới thiệu công ty TNHH Châu Á Linh......................................................16 2.1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của công ty........................................16 2.1.1.2 Đặc điểm hoạt động kinh doanh của công ty.............................................16 2.1.1.3 Đặc diểm tổ chức quản lí của công ty........................................................17 2.1.1.4 Đặc điểm bộ máy kế toán của công ty........................................................17 2.1.1.5 Kết quả kinh doanh của công ty giai đoạn 2010 - 2011.............................18 2.1.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng tại công ty TNHH Châu Á Linh..................................................................................................................... 19 2.1.2.1 Các nhân tố thuộc về môi trường bên ngoài..............................................19 2.1.2.2 Các nhân tố thuộc môi trường bên trong doanh nghiệp...........................19 2.2 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG DOANH THU BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH CHÂU Á LINH...........................................................................................20 2.2.1 Phân tích doanh thu theo tổng mức và kết cấu..........................................20 2.2.1.1 Phân tích doanh thu bán hàng theo nghiệp vụ kinh doanh......................20 2.2.1.1 Phân tích doanh thu bán theo nhóm hàng và những mặt hàng chủ yếu..21 2.2.2.3 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức bán.............................22 2.2.2.4 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức thanh toán..................22 2.2.2 Khái quát sự biến động của doanh thu qua các kì.....................................24 2.2.3 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng.....................25 SV: Hoàng Thị Long Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang 2.2.3.1 Phân tích mức độ ảnh hưởng của số lượng hàng bán và đơn giá bán hàng........................................................................................................................ 25 2.2.3.2 Phân tích mức độ ảnh hưởng của số lượng lao động và năng suất lao động........................................................................................................................ 25 CHƯƠNG III: CÁC KÊT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT NHẰM TĂNG DOANH THU BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH CHÂU Á LINH........................................27 3.1. CÁC KẾT LUẬN VÀ PHÁT HIỆN QUA NGHIÊN CỨU VỀ PHÂN TÍCH DOANH THU BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH CHÂU Á LINH...................27 3.1.1. Những kết quả đã đạt được.........................................................................27 3.1.2. Những mặt còn tồn tại và nguyên nhân.....................................................28 3.2. Các đề xuất, kiến nghị nhằm tăng doanh thu bán hàng cho công ty..........29 3.2.1 Giải pháp 1....................................................................................................29 3.2.2 Giải pháp 2...................................................................................................30 3.2.3 Gải pháp 3: Phát triển mạng lưới tiêu thụ sản phẩm hàng hóa hợp lý.. . .31 3.2.4 Giải pháp 4: Tổ chức đào tạo nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ công nhân viên.......................................................................................................................... 32 3.2.5 Giải pháp 5: Xây dựng và hoàn thiện chiến lược và kế hoạch tiêu thụ hàng hóa sản phẩm................................................................................................33 KẾT LUẬN............................................................................................................34 SV: Hoàng Thị Long Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU: Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức của công ty TNHH Châu Á Linh Biểu 2.1 Trích một số chỉ tiêu BCKQKD năm 2010 – 2011 Biểu 2.2 Phân tích doanh thu bán hàng theo nghiệp vụ kinh doanh Biểu 2.3: Phân tích doanh thu bán hàng theo nhóm hàng và mặt hàng chủ yếu Biểu 2.4 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức bán Bảng 2.5 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức thanh toán Biểu 2.6 Phân tích doanh thu qua các năm Biểu 2.7 Phân tích mức độ ảnh hưởng của số lượng hàng bán và đơn giá bán hàng Biểu 2.8 Phân tích mức độ ảnh hưởng của số lượng lao động và năng suất lao động SV: Hoàng Thị Long Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TNHH Trách nhiệm hữu hạn TTĐB Thuế tiêu thụ đặc biệt XK Xuất khẩu GTGT Giá trị gia tăng DTBHH Doanh thu bán hàng hoá DTCCDV Doanh thu cung cấp dịch vụ TBTH Thiết bị tin học TBĐT Thiết bị điện tử TBVP Thiết bị văn phòng DTBB Doanh thu bán buôn DTBL Doanh thu bán lẻ TLĐ Tổng lao động NSLĐBQ Năng suất lao động bình quân BCKQKD Báo cáo kết quả kinh doanh SV: Hoàng Thị Long Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI * Về lý thuyết Doanh thu bán hàng là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh tổng doanh thu bán hàng, thành phẩm và cung cấp dịch vụ của một doanh nghiệp. Nó là nguồn tài chính quan trọng giúp doanh nghiệp trang trải các khoản chi phí trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm đảm bảo cho quá trình kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra một cách thường xuyên liên tục. Đồng thời nó cũng là chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định đảm bảo cho doanh nghiệp thực hiện tốt nghĩa vụ đối với nhà nước. Do đó tăng doanh thu bán hàng có ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp và đối với cả xã hội: • Đối với doanh nghiệp: - Thứ nhất, tăng doanh thu bán hàng đồng nghĩa với việc tăng lượng hàng hóa bán ra trên thị trường hay điều này đã tạo điều kiện để doanh nghiệp thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ kinh doanh - Thứ hai, tăng doanh thu bán hàng cũng là tăng lượng tiền thu về cho doanh nghiệp, vì vậy nó giúp doanh nghiệp có thể thu hồi vốn nhanh từ đó bù đắp các chi phí sản xuất kinh doanh, tạo những điều kiện để mở rộng đầu tư hoặc đầu tư chiều sâu cho hoạt động kinh doanh, thực hiện tốt nghĩa vụ với Nhà nước. - Thứ ba là tăng doanh thu bán hàng sẽ ảnh hưởng đến việc xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiêp, góp phần tăng lợi nhuận, tạo điều kiện tăng thu nhập cho người lao động. • Đối với xã hội: - Khi lượng hàng hóa bán ra trên thị trường ngày càng tăng thì người tiêu dùng có thể thoải mái lựa chọn những mặt hàng theo ý muốn của mình. Điều này cũng có nghĩa là tăng doanh thu bán hàng sẽ góp phần thỏa mãn tốt hơn các nhu cầu tiêu dùng hàng hóa cho xã hội. - Thứ hai là doanh thu bán hàng tăng nghĩa là lượng hàng hóa mà doanh nghiệp tung ra thị trường cũng đang tăng lên, điều này đã thúc đẩy sản xuất phát SV: Hoàng Thị Long 1 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang triển, đảm bảo cân đối cung cầu, ổn định giá cả thị trường và mở rộng giao lưu kinh tế giữa các vùng, miền và với các nước trong khu vực. Như vậy, có thể nói doanh thu bán hàng có ý nghĩa rất quan trọng đối với doanh nghiệp nên việc tăng doanh thu có ý nghĩa rất lớn. * Về thực tế Qua khảo sát tại công ty TNHH Châu Á Linh, em thấy công ty vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại trong việc thực hiện các chỉ tiêu và kế hoạch doanh thu như: _ Qua kết quả điều tra cho thấy, nhiều ý kiến thống nhất cho rằng việc tiêu thụ hàng hóa của công ty chưa được tiến hành hợp lý, công ty đang chủ yếu thực hiện tiêu thụ hàng hóa theo phương thức bán lẻ, chưa chú trọng đến bán buôn nên lượng hàng hóa tiêu thụ không được nhiều. _ Cũng qua điều tra, khảo sát tất cả các ý kiến thu được đều công nhận: Tốc độ tăng, giảm doanh thu giữa các năm của công ty không ổn đinh thậm chí, doanh thu năm sau còn giảm so với năm trước. Ngoài ra, qua điều tra, phỏng vấn cũng cho thấy, vấn đề tăng doanh thu cũng đang là một vấn đề bức thiết đối với công ty nói riêng và các doanh nghiệp thương mại nói chung và có những giải pháp nào nhằm tăng doanh thu vẫn là một câu hỏi muôn thủa mà các doanh nghiệp quan tâm. Nhận thức được tầm quan trọng của việc tăng doanh thu bán hàng, em đã lựa chọn nghiên cứu về chỉ tiêu doanh thu bán hàng nhằm tìm ra các giải pháp giúp công ty có thể tăng doanh thu trong những năm tiếp theo. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU • Nghiên cứu đề tài này nhằm hệ thống hóa những vấn đề lý luận về doanh thu, doanh thu bán hàng và nội dung phân tích doanh thu bán hàng tại các doanh nghiệp • Tìm ra những mặt công ty đã đạt được như: về nguồn nhân lực, về mặt hàng kinh doanh, về đối tác kinh doanh cũng như tìm ra được những mặt còn hạn chế và nguyên nhân như : về cơ sở hạ tầng, về thị trường tiêu thụ mà công ty cần phải khắc phục trong những kỳ kinh doanh tiếp theo. SV: Hoàng Thị Long 2 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang •Đưa ra một số giải pháp giúp doanh nghiệp trong việc tăng doanh thu bán hàng. 3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU • Về đối tượng nghiên cứu “Doanh thu bán hàng” tại công ty TNHH Châu Á Linh • Về không gian Tại công ty TNHH Châu Á Linh - số 24, ngõ 603, Lạc Long Quân – Tây Hồ - Hà Nội • Về thời gian Các số liệu được sử dụng phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài là các số liệu về doanh thu bán hàng từ năm 2010, 2011 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 4.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu Thu thập số liệu là bước đầu tiên, quan trọng cần phải tiến hành trước hết trong bất kỳ cuộc điều tra, nghiên cứu nào. Để thu thập tài liệu, số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài này, em đã sử dụng một số phương pháp sau: * Phương pháp điều tra: Quá trình thu thập dữ liệu bằng phiếu điều tra diễn ra theo 4 bước: + Bước 1: Xác định đối tượng điều tra:giám đốc công ty, trưởng phòng kinh doanh, nhân viên phòng kế toán. +Bước 2: Xác định thông tin cần điều tra: - Việc tăng doanh thu có phải là bức thiết đối với công ty không? - Nhân tố nào tác động chủ yếu tới việc tăng doanh thu - Việc tiêu thụ hàng hoá của công ty đã được tiến hành hợp lý hay chưa? - Tốc độ tăng giảm doanh thu của công ty qua các năm - Các giải pháp chủ yếu để tăng doanh thu bán hàng + Bước 3: Phát phiếu điều tra cho các đối tượng trong công ty: gồm 5 phiếu điều tra: - Giám Đốc: Hồ Hải Quảng - Trưởng phòng kinh doanh: Ngô Quang Nghĩa SV: Hoàng Thị Long 3 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang - Kế toán trưởng: Nguyễn Thị Thuỷ - Thủ quỹ: Trịnh Ngọc Minh - Nhân viên kế toán bán hàng: Lương Minh Châu + Bước 4: Thu phiếu điều tra sau đó tổng hợp kết quả điều tra. * Phương pháp phỏng vấn: Phương pháp này được áp dụng để phỏng vấn một số cán bộ chủ chốt trong công ty nhằm thu thập những thông tin chung về tình hình kinh doanh của Công ty , sức tăng trưởng cũng như mục tiêu về doanh thu của công ty. Qua phương pháp phỏng vấn người phỏng vấn sẽ thu thập được thông tin chính xác, cụ thể, chi tiết… mà phương pháp điều tra không có được. Các bước tiến hành phỏng vấn: + Bước 1: Xác định đối tượng cần phỏng vấn: Giám đốc, Kế toán trưởng, kế toán bán hàng. + Bước 2: Đưa ra c ác câu hỏi phỏng vấn: + Bước 3: Tiến hành phỏng vấn : - Phỏng vấn Giám Đốc Hồ Hải Quảng - Phỏng vấn kế toán trưởng Nguyễn Thị Thuỷ - Phỏng vấn kế toán bán hàng Lương Minh Châu + Bước 4: Tổng hợp dữ liệu phỏng vấn Phương pháp tổng hợp số liệu: Số liệu thu thập gồm: báo cáo tài chính (báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của đơn vị từ các năm 2005-2009), sổ chi tiết về doanh thu, kế hoạch doanh thu…Ngoài ra, số liệu còn được thu thập trên các phương tiện truyền thông như: báo, internet,… Tổng hợp số liệu thu thập được. Số liệu được xử lý theo phương pháp cộng dồn để phục vụ mục tiêu và nội dung phân tích. Phương pháp nghiên cứu số liệu: Áp dụng nghiên cứu các tài liệu bên trong và tài liệu bên ngoài doanh nghiệp. Tài liệu bên trong được sử dụng trong luận văn là các báo cáo tài chính, các báo cáo về doanh thu và kế hoạch doanh thu của công ty. Tài liệu bên ngoài bao gồm các luận văn, chuyên đề tốt nghiệp của các khoá trước, các chuẩn mực, thông tư, các bài báo, tạp chí của các nhà nghiên cứu,… SV: Hoàng Thị Long 4 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang 4.1.2. Phương pháp phân tích dữ liệu Để phục vụ cho việc phân tích các số liệu về doanh thu tại công ty TNHH Châu Á Linh, em đã sử dụng các phương pháp sau: 4.1.2.1. Phương pháp so sánh So sánh là một phương pháp nghiên cứu để nhận thức các sự vật hiện tượng thông qua quan hệ đối chiếu tương hỗ giữa sự vật hiện tượng này với sự vật, hiện tượng khác. Trong đề tài này, phương pháp so sánh được sử dụng để thấy được các chỉ tiêu tốc độ phát triển liên hoàn, định gốc và bình quân. Qua đó nhằm mục đích: - Đánh giá được mức độ hoàn thành kế hoạch doanh thu đã đề ra - Thấy được sự thay đổi của doanh thu giữa năm nay với các năm trước, cũng như giữa các quý trong năm nay với cùng kỳ năm trước. - Thấy được sự biến động và xu thế biến động của các chỉ tiêu doanh thu bán hàng qua từng thời kỳ kinh doanh nhất định Để thấy được rõ mục đích của phương pháp so sánh trong đề tài này ta tiến hành so sánh giữa các nội dụng sau: - So sánh chỉ tiêu doanh thu bán buôn với doanh thu bán lẻ của năm 2009 so với năm 2008 để thấy được tỷ trọng của hai loại doanh thu trên trong tổng doanh thu và thấy được xu hướng biến động của doanh thu của mỗi phương thức bán. - So sánh doanh thu bán hàng giữa các nghiệp vụ kinh doanh thực hiện trong năm 2009 với năm 2008: Doanh thu bán hàng hóa và doanh thu cung cấp dịch vụ nhằm đánh giá mức độ thực hiện kế hoạch doanh thu so với năm trước và tìm ra giải pháp tăng doanh thu. - So sánh doanh thu bán hàng giữa các quý trong năm 2011 với nhau và với các quý trong năm 2010 để thấy được sự biến động và xu hướng biến động của doanh thu qua các quý có đồng đều hay không và mức độ thực hiện kế hoạch doanh thu bán hàng so với các quý của năm liền trước đó. - So sánh doanh thu bán hàng năm 2009 với những năm trước (4 năm) để thấy được tốc độ phát triển doanh thu qua các năm. 4.1.2.2. Phương pháp thay thế liên hoàn SV: Hoàng Thị Long 5 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang Tiến hành phân tích doanh thu bán hàng ngoài sử dụng phương pháp so sánh để thấy được sự biến động tăng, giảm của các chỉ tiêu ảnh hưởng, đề tài còn sử dụng phương pháp thay thế liên hoàn để thấy được mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố tới doanh thu bán hàng. Phương pháp này được sử dụng để tính toán mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tới chỉ tiêu phân tích. Cụ thể đối với đề tài này nhằm mục đích: - Thấy được sự ảnh hưởng của số lượng và giá bán tới doanh thu bán hàng. - Thấy được sự ảnh hưởng của số lượng lao động và năng suất lao động tới doanh thu bán hàng. Từ đó đánh giá được mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố trên tới sự tăng, giảm của doanh thu bán hàng. 4.1.2.3. Phương pháp dùng bảng, biểu phân tích Mục đích của phương pháp này là để phản ánh một cách trực quan những ảnh hưởng của số liệu phân tích. Ngoài ra, qua việc trình bày các số liệu phân tích trên bảng biểu ta cũng dễ dàng so sánh các số liệu về tỷ trọng, tỷ lệ của các chỉ tiêu phân tích. Từ đó thấy được mức độ hoàn thành của các chỉ tiêu này giữa các kỳ kinh doanh khác nhau. 4.1.2.4. Phương pháp khác Ngoài 3 phương pháp phân tích dữ liệu chính ở trên thì để phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài ‘Phân tích doanh thu bán hàng tại công ty TNHH Châu Á Linh”, em còn sử dụng một vài phương pháp khác để hỗ trợ cho việc nghiên cứu phân tích như: Phương pháp chỉ số kết hợp với phương pháp thay thế liên hoàn để tính toán mức độ ảnh hưởng của số lượng hàng bán và giá bán. SV: Hoàng Thị Long 6 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DOANH THU VÀ PHÂN TÍCH DOANH THU 1. 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DOANH THU VÀ PHÂN TÍCH DOANH THU 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản a. Doanh thu • Doanh thu là tổng giá trị của các lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. Các khoản thu hộ bên thứ ba không phải là nguồn lợi ích kinh tế, không làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ không được coi là doanh thu (Chế độ kế toán doanh nghiệp ban hành theo quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài Chính) • Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế thu được trong kỳ kế toán phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu – Chuẩn mực kế toán 14: Doanh thu và thu nhập khác. b. Doanh thu bán hàng • Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ được xác định theo giá trị hợp lý của khoản đã thu được tiền hoặc sẽ thu được tiền từ các giao dịch và nghiệp vụ phát sinh doanh thu như bán sản phẩm, hàng hóa, bất động sản đầu tư, cung cấp dịch vụ cho khách hàng bao gồm cả các khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (Chế độ kế toán doanh nghiệp, quyết định 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính) • Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là một chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định (Giáo trình phân tích kinh tế doanh nghiệp thương mại - Đại học Thương Mại) c. Doanh thu thuần • Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ được xác định bằng công thức sau: SV: Hoàng Thị Long 7 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng Doanh thu thuần và cung cấp dịch vu = Tổng doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vu trong ki GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang - Chiết khấu thương mại - Giảm giá hàng bán - Hàng bán bị trả lại - Thuế TTĐB, thuế GTGT theo PPTT phải nộp • Chiết khấu thương mại: Là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách hàng mua hàng với khối lượng lớn • Giảm giá hàng bán: Là khoản giảm trừ cho người mua do hàng hóa kém phẩm chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu. • Giá trị hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu thụ bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán. (Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 – Doanh thu và thu nhập khác.)  Thuế GTGT là loại thuế gián thu, được tính trên khoản giá trị gia tăng thêm của hàng hóa dịch vụ phát sinh trong quá trinhg sản xuất, lưu thông tới tiêu dùng.  Thuế TTĐB là loại thuế đặc biệt đánh trên hàng hóa đặc biệt theo quy định của nhà nước. d. Doanh thu tài chính Là giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được từ hoạt động tài chính hoặc kinh doanh về vốn trong kì kế toán. Doanh thu hoạt động tài chính phát sinh từ các khoản tiền lãi, tiền bản quyền , cổ tức và lợi nhuận được chia của doanh nghiệp, chỉ được ghi nhận khi thỏa mãn 2 điều kiện sau: - Có khả năng thu được lợi ích từ giao dịch đó. - Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. 1.1.2 Một số lí thuyết liên quan đến doanh thu bán hàng 1.1.2.1 Mục đích phân tích doanh thu bán hàng Phân tích tình hình doanh thu bán hàng nhằm mục đích nhận thức và đánh giá một cách đúng đắn, toàn diện và khách quan tình hình thực hiện các chỉ tiêu doanh thu bán hàng của doanh nghiệp trong kì về số lượng, kết cấu chủng loại và giá cả hàng SV: Hoàng Thị Long 8 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang bán… qua đó thấy được mức độ hoàn thành số chênh lệch tăng giảm của các chỉ tiêu kế hoạch doanh thu bán hàng của doanh nghiệp. Đồng thời qua phân tích cũng nhằm mục đích thấy được những mâu thuẫn tồn tại và những nguyên nhân ảnh hưởng khách quan cũng như trong khâu bán hàng để từ đó tìm ra những chính sách, biện pháp quản lí thích hợp nhằm đẩy mạnh bán hàng, tăng doanh thu. Những số liệu, tài liệu phân tích doanh thu bán hàng là cơ sở căn cứ để phân tích các chỉ tiêu kinh tế như: phân tích tình hình mua hàng, phân tích tình hình chi phí hoặc lợi nhuận kinh doanh. Ngoài ra doanh nghiệp cũng sử dụng các số liệu phân tích doanh thu bán hàng làm cơ sở, căn cứ xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh cho kì sau. 1.1.2.2 Nguồn tài liệu liên quan đến phân tích doanh thu bán hàng - Các chỉ tiêu kế hoạch doanh thu bán hàng của doanh nghiệp trong kì. Các chỉ tiêu kế hoạch doanh thu bán hàng của doanh nghiệp được xây dựng tùy thuộc vào chức năng nhiệm vụ và đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như căn cứ vào yêu cầu quản lí của doanh nghiệp. Doanh thu bán hàng có thể được xây dựng theo các nghiệp vụ kinh doanh: doanh thu bán hàng hóa, doanh thu thành phần, doanh thu dịch vụ… Ngoài ra doanh thu bán hàng có thể được xây dựng theo ngành, nhóm hàng hoặc các mặt hàng chủ yếu theo phương thức bán…theo địa điểm kinh doanh. - Các số liệu kế toán doanh thu bán hàng được sử dụng trong phân tích tình hình doanh thu bán hàng bao gồm cả kế toán tổng hợp, kế toán chi tiết, các hợp đồng bán hàng và các đơn đặt hàng, các chứng từ hóa đơn… - Các số liệu thông tin kinh tế thị trường, giá cả của những mặt hàng mà doanh nghiệp sản xuất kinh doanh bao gồm cả thông tin trong nước và thông tin trên thị trường quốc tế và khu vực. - Các chế độ, chính sách về thương mại, chính sách tài chính - tín dụng và các chính sách có liên quan đến hoạt động doanh nghiệp do nhà nước hoặc do nghành ban hành. 1.2 NỘI DUNG PHÂN TÍCH DOANH THU BÁN HÀNG 1.2.1 Phân tích doanh thu theo tổng mức và kết cấu 1.2.1.1 Phân tích doanh thu bán hàng theo nghiệp vụ kinh doanh SV: Hoàng Thị Long 9 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang Phân tích doanh thu bán hàng theo nội dung này nhằm nhận thức và đánh giá chính xác mức độ hoàn thành các chỉ tiêu doanh thu bán hàng, qua đó xác đinh kết quả theo từng nghiệp vụ kinh doanh. Đồng thời qua việc phân tích này còn giúp cho chủ doanh nghiệp có những cơ sở, căn cứ đề ra những chính sách, biện pháp đầu tư thích hợp trong việc lựa chọn các nghiệp vụ kinh doanh mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nguồn số liệu: căn cứ vào các số liệu kế hoạch, kế toán tổng hợp và chi tiết về doanh thu bán hàng theo nghiệp vụ kinh doanh của doanh nghiệp. Phương pháp phân tích chủ yếu: áp dụng phương pháp so sánh và lập biểu so sánh các số liệu thực hiện với kế hoạch, trên cơ sở tính toán các chỉ tiêu tỉ lệ phần trăm, số chênh lệch và tỉ lệ doanh thu của từng nghiệp vụ kinh doanh. 1.2.1.2 Phân tích doanh thu bán hàng theo nhóm hàng và những mặt hàng chủ yếu Mục đích của nội dung phân tích này là nhằm nhận thức, đánh giá một cách toàn diện, chi tiết tình hình doanh thu bán hàng theo nhóm hàng, mặt hàng, thấy được sự biến động của tăng giảm và xu hướng phát triển nhu cầu tiêu dùng của chúng làm cơ sở cho việc hoạch định chiến lược đầu tư theo nhóm mặt hàng kinh doanh của doanh nghiệp. Nguồn số liệu: căn cứ vào những số liệu kế hoạch và hạch toán chi tiết doanh thu bán hàng để so sánh giữa số liệu thực tế và số liệu kế hoạch và thực hiện kì trước. 1.2.1.3 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức bán Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức này nhằm mục đích đánh giá tình hình biến động tăng giảm của các chỉ tiêu doanh thu theo phương thức bán, tìm ra ưu; nhược điểm trong từng phương thức bán và khả năng đa dạng hóa các phương thức bán của doanh nghiệp, qua đó lựa chọn phương thức bán phù hợp nhất cho doanh nghiệp. Nguồn số liệu: Phân tích nội dung này cần sử dụng những số liệu thực tế kỳ báo cáo và kỳ trước để tính toán, lập biểu so sánh. SV: Hoàng Thị Long 10 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang 1.2.1.4 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức thanh toán Việc thanh toán tiền hàng trong doanh nghiệp hiện nay thực hiện bằng nhiều phương thức thanh toán khác nhau (thanh toán tiền mặt, chuyển khoản, tiền séc, các loại tín phiếu…) Doanh nghiệp phải tiến hành phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức thanh toán mục đích là nhằm nghiên cứu, đánh giá tình hình biến động của các chỉ tiêu doanh thu bán hàng và tình hình thu tiền bán hàng. Thông qua đó tìm ra những biện pháp hữu hiệu để thu hồi nhanh tiền bán hàng và có định hướng hợp lý trong việc lựa chọn phương thức bán và thanh toán tiền bán hàng trong kỳ tới. Nguồn số liệu: số liệu hạch toán tổng hợp và chi tiết các khoản doanh thu TK 511, TK phải thu khách hàng 113, tài khoản dự phòng phải thu khó đòi TK 139, và các tài khoản liên quan: 111, 112… Phương pháp phân tích: so sánh giữa số liệu kì thực hiện và kì kế hoạch để thấy được sự biến động tăng giảm. 1.2.1.5 Phân tích doanh thu bán hàng theo các đơn vị trực thuộc Phân tích doanh thu bán hàng theo nội dung này với mục đích nhận thức và đánh giá đúng đắn tình hình thực hiện kế hoạch doanh thu bán hàng, qua đó xác định kết quả kinh doanh của từng đơn vị trực thuộc hạch toán kinh tế nội, thấy được sự tác động ảnh hưởng của từng đơn vị đến thành tích, kết quả kinh doanh chung của doanh nghiệp. Đồng thời qua việc phân tích cũng thấy được ưu, nhược điểm và những mặt còn tồn tại trong việc tổ chức và quản lý kinh doanh trong từng đơn vị trực thuộc để đề ra những chính sách, biện pháp quản lý thích hợp. Phương pháp: so sánh giữa số liệu và kì thực tế của từng đơn vị để thấy được mức độ hoàn thành, số chênh lệch tăng giảm. Đồng thời so sánh số chênh lệch tăng giảm của đơn vị trực thuộc với kế hoạch chung của công ty, để thấy được mức độ tác động đến tỉ lệ tăng giảm chung của toàn doanh nghiệp. 1.2.2 Phân tích doanh thu bán hàng theo tháng, quý Để kiểm tra mức độ hoàn thành doanh thu một cách thường xuyên và nhằm thực hiện tốt kế hoạch doanh thu đòi hỏi doanh nghiệp phải phân bổ chỉ tiêu doanh thu bán hàng theo tháng, quý. Phân tích doanh thu bán hàng theo nội dung này còn cho SV: Hoàng Thị Long 11 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang ta thấy được sự biến động của doanh thu qua các thời điểm khác nhau và những nhân tố ảnh hưởng tới chúng để có những chính sách và biện pháp thích hợp trong việc chỉ đạo kinh doanh nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội theo mùa vụ và nó có ý nghĩa đặc biệt đối với những doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng mang tính thời vụ trong sản xuất hoặc tiêu dùng Phương pháp phân tích: chủ yếu là so sánh giữa số liệu thực tế và số kế hoạch để thấy được mức độ hoàn thành, tăng giảm. Đồng thời so sánh doanh thu thực tế theo từng tháng , quý với kế hoạch năm để thấy được tiến độ hoàn thành kế hoạch. 1.2.3 Phân tích tốc độ phát triển của doanh thu qua các năm Phân tích doanh thu bán hàng cần phải phân tích tốc độ phát triển của nó qua các năm, với mục đích nhằm đánh giá tính quy luật về sự biến động của tổng doanh thu qua các năm, đưa ra những thông tin dự báo nhu cầu của thị trường làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch kinh doanh trung hạn hoặc dài hạn. Nguồn số liệu: các số liệu doanh thu bán hàng thực tế qua các năm 1.2.4 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng 1.2.4.1 Phân tích các nhân tố định tính ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng Nhân tố định tính ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng có 2 loại nhân tố: nhân tố bên ngoài và bên trong doanh nghiệp. Nhân tố bên ngoài là những nhân tố thuộc môi trường kinh doanh mà chủ doanh nghiệp và các nhà quản lí doanh nghiệp phải thường xuyên nghiên cứu phân tích. Phân tích nhân tố định tính bao gồm các nhân tố:  Phân tích tình hình nhu cầu và cung ứng của mặt hàng kinh doanh - Phân tích tình hình phát triển kinh tế và thu nhập của dân cư. Nếu doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong địa phương có tình hình kinh tế tăng trưởng và mức thu nhập của dân cư tăng thì nhu cầu và sức mua của nhu cầu tăng, do vậy sẽ ảnh hưởng đến doanh thu và ngược lại. việc phân tích ảnh hưởng của nhân tố này căn cứ vào những số liệu khảo sát về tình hình phát triển kinh tế trong địa phương mà doanh nghiệp hoạt động. đồng thời cần phân tích tố độ phát triển của tong doanh thu bán hàng và tốc độ phát triển thị phần doanh thu bán hàng của doanh nghiệp trong nhiều năm. SV: Hoàng Thị Long 12 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang - Phân tích tình hình biến động của môi trường và nhu cầu của khách hàng: môi trường khách hàng của doanh nghiệp thương mại có thể bao gồm: người tiêu dùng trực tiếp, các nhà sản xuất, các nhà buôn trung gian, các cơ quan, doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế xã hội và các nhà xuất khẩu.  Phân tích tính chất và mức dộ nhu cầu của những mặt hàng kinh doanh của doanh nghiệp - Tính chất nhu cầu của mặt hàng Mặt hàng có nhu cầu thường xuyên, mặt hàng có nhu cầu định kì, nhu cầu thời vụ hay nhu cầu tạm thời. Việc nghiên cứu phân tích tính chất nhu cầu tiêu dùng của mặt hàng kinh doanh là cơ sở để định ra chính sách mua bán thích hợp. - Độ tuổi tiêu dùng của mặt hàng: mặt hàng đó xuất hiện trên thị trường đang hưng thịnh hay có xu hướng giảm. Để thấy được mức độ nhu cầu và xu hướng biến động của nhu cầu đối với mặt hàng nào đã ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng cần phải căn cứ vào sự biến động của các chỉ tiêu doanh thu qua nhiều năm để tính toán các chỉ tiêu tốc độ phát triển. Có thể thực hiện qua kinh nghiệm thực tế, qua khảo sát và thăm dò thị trường. 1.2.4.2 Phân tích các nhân tố định lượng ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng a. Phân tích mức độ ảnh hưởng của nhân tố số lượng hàng bán và đơn giá hàng bán. Mối quan hệ của hai nhân tố số lượng hàng bán và đơn giá hàng bán ảnh hưởng tới chỉ tiêu doanh thu được thể hiện qua công thức sau: Doanh thu bán hàng = Số lượng hàng bán × đơn giá bán Hay M = q*p Số lượng hàng bán và giá bán tỷ lệ thuận với chỉ tiêu doanh thu, khi lượng hàng bán và giá bán tăng thì doanh thu tăng và ngược lại. Trong khi sự thay đổi của số lượng hàng hóa bán ra thị trường nằm trong tầm kiểm soát của doanh nghiệp vì nó nằm trong kế hoạch sản xuất và tiêu thụ sản phẩm mà doanh nghiệp đã đặt ra từ đầu kỳ. Thì sự thay đổi của nhân tố giá bán lại được coi là nhân tố khách quan nằm ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp. Nhân tố giá bán chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố SV: Hoàng Thị Long 13 Lớp: SB14B Khóa luận tốt nghiệp Hùng GVHD: PGS.TS Nguyễn Quang như: Giá trị của hàng hoá, cung cầu hàng hoá trên thị trường, các chính sách của Nhà nước và chịu ảnh hưởng của yếu tố cạnh tranh... Phương pháp dùng để phân tích mức độ ảnh hưởng của nhân tố lượng và giá tới doanh thu thường được sử dụng là phương pháp thay thế liên hoàn và phương pháp số chênh lệch. b. Phân tích mức độ ảnh hưởng của số lượng lao động và năng suất lao động đến doanh thu bán hàng Doanh thu bán hàng = Tổng số lao động × Năng suất lao động bình quân M=T* W Hay Trong đó: M: Doanh thu bán hàng T: Tổng số lao động W : Năng suất lao động bình quân Hoặc doanh thu bán hàng = Tổng số lao động × thời gian lao động × năng suất lao động bình quân Hay M = T * SN * W Khi một trong ba nhân tố tổng số lao động, thời gian lao động, năng suất lao động bình quân thay đổi thì doanh thu thay đổi. Trong đó số lao động được coi là nhân tố khách quan, năng suất lao động được coi là nhân tố chủ quan. Dựa trên cơ sở áp dụng phương pháp so sánh và phương pháp số chênh lệch ta thấy được mức độ ảnh hưởng cụ thể của ba nhân tố trên tới doanh thu bán hàng của doanh nghiệp. c. Phân tích ảnh hưởng của nhân tố quỹ hàng tới doanh thu bán hàng Nhân tố quỹ hàng hay còn gọi là khâu lưu chuyển hàng hóa, bao gồm các chỉ tiêu như: tồn kho hàng hóa đầu kỳ và cuối kỳ, chỉ tiêu mua hàng và hao hụt hàng hóa. Sự ảnh hưởng của chúng tới doanh thu thể hiện qua công thức sau: Doanh thu bán Tồn kho Hàng mua Hao hụt Tồn kho hàng trong kỳ = hàng hóa + vào trong - hàng hóa - hàng hóa (giá vốn) Hay: đầu kỳ kỳ trong kỳ cuối kỳ B= D1 + N – H – D2 Trong đó: SV: Hoàng Thị Long 14 Lớp: SB14B