PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ BẮC NINH
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠI PHÚC
BÀI VIẾT DỰ THI
CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ
GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Tên tình huống
GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
Họ và tên học sinh: NGUYỄN DIỆU LINH
TRẦN THỊ HỒNG HẠNH
Địa chỉ: Lớp 9B Trường THCS Đại Phúc
Email:
[email protected]
Bắc Ninh, tháng 12 năm 2014
1. Tên tình huống: Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống:
“GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ”
2. Mục tiêu giải quyết tình huống
Bằng những kiến thức đã được học ở môn Sinh học, Vật lý, Hóa học, Địa lý,
Giáo dục công dân và kiến thức thực tế để cho các bạn học sinh thấy được thực
trạng của vấn đề ô nhiễm không khí ở Việt Nam nói chung và ở tỉnh Bắc Ninh nói
riêng. Những hậu quả mà con người phải hứng chịu khi sống trong môi trường mà
không khí bị ô nhiễm. Từ đó, đề xuất những giải pháp, những biện pháp khắc phục
và cải thiện tình trạng đang diễn ra. Góp phần chung tay với bạn bè thế giới bảo vệ
môi trường sống của con người và muôn loài.
3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống
Bằng những kiến thức đã học trong môn Sinh học, Vật lý, Hóa học, Địa lý...tiến
hành tìm hiểu, phân tích, so sánh các thực trạng quan sát được cũng như đưa ra các
giải pháp.
Kết hợp với quan sát thực tế, tìm hiểu thông tin trên sách báo, tạp chí khoa học.
Tham khảo trên mạng Internet, các trang web chính thống và tin cậy.
4. Giải pháp giải quyết tình huống
Vận dụng kiến thức của các môn học như Sinh học, Vật lý, Địa lý, Hóa học, Giáo
dục công dân...để giải quyết tình huống.
Thực hiện các biện pháp đơn giản như: vứt rác đúng nơi qui định và có phân loại,
hạn chế sử dụng các nguyên liệu hóa thạch, tăng sử dụng các nhiên liệu tái tạo như
sức gió, sức nước, năng lượng mặt trời...
Tiến hành tuyên truyền cho cộng đồng xung quanh thấy tác hại của ô nhiễm môi
trường không khí và các biện pharp giảm thiểu ô nhiễm không khí.
5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống
Môi trường là không gian sinh sống của con người và sinh vật, là nơi bao gồm
các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất, là nơi chứa đựng và phân
hủy các chất thải do con người tạo ra trong cuộc sống và hoạt động sản xuất. Môi
trường có vai trò cực kì quan trọng đối với đời sống của con người. Đó không chỉ
là nơi tồn tại, sinh trưởng và phát triển mà còn là nơi lao động và nghỉ ngơi, hưởng
thụ và trau dồi những nét đẹp văn hóa, thẩm mĩ....
Môi trường nói chung có 4 loại:
+ Môi trường nước
+ Môi trường đất
+ Môi trường mặt đất, không khí
+ Môi trường sinh vật
Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn, đồng thời các
tính chất vật lí, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi, gây tác hại tới đời
sống của con người và các sinh vật khác. Ô nhiễm môi trường bao trùm tất cả các
dạng ô nhiễm. Tuy nhiên có 3 loại ô nhiễm môi trường chính là: ô nhiễm nguồn
nước, ô nhiễm không khí và ô nhiễm đất.
Ô nhiễm không khí là sự có mặt một chất lạ hoặc một sự biến đổi quan trọng
trong thành phần không khí, làm cho không khí không sạch sẽ hoặc gây ra sự tỏa
mùi, có mùi khó chịu, giảm tầm nhìn xa (do bụi).
Ô nhiễm môi trường không khí có tác động xấu đối với sức khỏe con người,
đặc biệt là gây ra các bệnh đường hô hấp), ảnh hưởng đến các hệ sinh thái và biến
đổi khí hậu (hiệu ứng nhà kính, mưa axit và suy giảm tầng ôzôn)....
Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường không khí, đặc biệt tại các đô thị
không chỉ còn là vấn đề riêng lẻ của một quốc gia hay một khu vực mà nó đã trở
thành vấn đề toàn cầu. Thực trạng phát triền kinh tế xã hội của các quốc gia trên
thế giới trong thời gian qua đã có những tác động lớn đến môi trường, đã làm cho
môi trường sống của con người bị thay đổi và ngày càng trở lên tồi tệ hơn. Những
năm gần đây, nhân loại đã phải quan tâm nhiều đến vấn đề ô nhiễm không khí đó
là: sự biến đổi của khí hậu – nóng lên toàn cầu, sự suy giảm tầng ôzôn và mưa axit.
Ở Việt Nam ô nhiễm môi trường không khí đang là một vấn đề búc xúc đối
với môi trường đô thị, công nghiệp và các làng nghề. Công nghiệp hóa càng mạnh,
đô thị hóa càng phát triển thì nguồn thải gây ô nhiễm môi trường không khí càng
nhiều, áp lực làm biến đổi không khí theo chiều hướng xấu càng lớn. Thực trạng
này đang là một bài toán nan giải, đau đầu cho các nhà quản lý, các nhà khoa học,
với nhiệm vụ nặng nề trong việc xử lý và kiểm soát tình trạng ô nhiễm.
Bắc Ninh là một tỉnh thuộc vùng đồng bằng Sông Hồng, nằm trong tam giác
kinh tế trọng điểm Hà Nội Hải Phòng Quảng Ninh và là cửa ngõ phía Đông Bắc
của thủ đô Hà Nội. Tỉnh có địa giới hành chính tiếp giáp với các tỉnh: Bắc Giang ở
phía Bắc, Hải Dương ở phía Đông Nam, Hưng Yên ở phía Nam và thủ đô Hà Nội
ở phía Tây. Theo số liệu thống kê năm 2010 tỉnh Bắc Ninh có diện tích tự nhiên
823km2 tổng dân số 1.038.229 người.
Bắc Ninh không giàu về tài nguyên khoáng sản và cũng ít tài nguyên rừng,
nhưng vô cùng phong phú về tài nguyên nhân văn. Đây là một trong những miền
quê “địa linh nhân kiệt”, một trong những nơi hội tụ nhiều nhất các di tích lịch sử,
văn hóa.
Nhờ vị trí địa lý thuận lợi cùng với các cơ chế và giải pháp phát triển kinh tế
hợp lý, Bắc Ninh đã và đang khai thác các tiềm năng hiện có của tỉnh để trở thành
một trung tâm kinh tế văn hóa phụ trợ, một thành phố vệ tinh quan trọng cho Hà
Nội và là một điểm nhấn trong tam giác kinh tế trọng điểm Hà Nội Hải Phòng
Quảng Ninh. Nơi đây vừa là thị trường tiêu thụ, vừa là khu vực cung cấp nguồn
nhân lực, sản phẩm nông sản, vật liệu xây dựng, hàng thủ công mỹ nghệ… cho các
tỉnh thành trong vùng đồng bằng Sông Hồng và các vùng lân cận. Cùng với việc
khai thác lợi thế của các làng nghề thủ công truyền thống, Bắc Ninh đang có nhiều
chính sách thu hút đầu tư, mở rộng về quy mô sản xuất, đa dạng hóa và nâng cao
chất lượng sản phẩm tạo thành các khu công nghiệp tập trung, cụm công nghiệp
vừa và nhỏ, cụm công nghiệp làng nghề nhằm cung cấp các sản phẩm đáp ứng nhu
cầu tiêu dùng tại chỗ, trong nước và xuất khẩu.
Những năm gần đây, cái tên Bắc Ninh không còn xa lạ với nhiều người.
Người ta nhắc đến Bắc Ninh là nhớ đến những làn điệu quan họ mượt mà, nhớ đến
những truyền thống văn hóa tốt đẹp, những di tích lịch sử...bên cạnh đó, là các khu
công nghiệp tập trung, các làng nghề nổi tiếng. Kinh tế ngày càng phát triển, hoạt
động lao động và sản xuất của con người ngày càng nhiều và hiện đại một mặt thúc
đẩy tiến bộ xã hội, phát triển con người cả về tư duy lẫn thể chất, mặt khác hệ lụy
tất yếu chính là những hậu quả con người để lại cho môi trường là quá lớn. Những
ống khói nhà máy cao ngút trời, những dòng sông chết bốc mùi khó chịu, những
đường xá giao thông đi lại như mắc cửi, hay thói quen sử dụng nhiên liệu hóa
thạch, chặt phá cây xanh...tất cả những thứ đó, đã tạo lên môi trường không khí của
chúng ta ngày càng bí bách, thiếu trong lành.
Vậy, chúng ta hãy cùng nhau đi tìm hiểu xem có những nguyên nhân nào đã
làm không khí bị ô nhiễm, để từ đó cùng nhau đưa ra các giải pháp nhằm giảm
thiểu tình trạng này.
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm không khí, có thể chia
thành nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc nhân tạo.
*Nguồn gốc tự nhiên
Núi lửa: núi lửa phun ra những nham thạch nóng và nhiều khối bụi giàu
sunfua, mêtan và những loại khí khác. Không khí chứa bụi lan tỏa đi rất xa vì nó
được phun lên cao.
Cháy rừng: Các đám cháy rừng và đồng cỏ bởi các quá trình tự nhiên xảy ra
do sấm chớp, có sát giữ các thảm thự c vật khô như tre, cỏ...Các đám cháy này
thường lan truyền rộng và phát thải nhiều bụi và khí.
Bão bụi gây nên do gió mạnh và bão. Mưa bào mòn đất sa mạc, đất trồng và
gió thổi tung lên thành bụi. Nước biển bốc hơi và cùng với sóng biển tung bọt
mang theo bụi muối lan truyền vào không khí.
Các quá trình phân hủy, thối rữa xác động, thực vật tự nhiên cũng phát thải
nhiều chất khí, các phản ứng hóa học giữ những khí tự nhiên hình thành các khí
sunfua, nitrit, các loại muối...Các loại bụi, khí này đền gây ô nhiễm không khí.
*Nguồn nhân tạo
Trong xã hội hiện đại và phát triển thì đây là nhóm nguyên nhân chính gây
ra ô nhiễm không khí. Nguồn gây ô nhiễm nhân tạo rất đa dạng, nhưng chủ yếu là
do hoạt động công nghiệp, đốt cháy nhiên liệu hóa thạch và hoạt động của các
phương tiện giao thông. Nguồn ô nhiễm công nghiệp do hai quá trình sản xuất gây
ra.
Quá trình đốt nhiên liệu thải ra rất nhiều khí độc đi qua các ống khói của các
nhà máy vào không khí. Do bốc hơi, rò rỉ, thất thoát trên dây truyền sản xuất sản
phẩm và trên các đường ống dẫn tải. Nguồn thải của quá trình sản xuất này cũng có
thể được hút và thổi ra ngoài bằng hệ thống thông gió.
Các ngành công nghiệp gây ô nhiễm không khí bao gồm: Nhiệt điện, vật liệu
xây dựng, hóa chất và phân bón, dệt và giấy, luyện kim, thực phẩm, các xí nghiệp
cơ khí, các nhà máy thuộc ngành công nghiệp nhẹ, giao thông vận tải, bên cạnh đó
phải kể đến sinh hoạt của con người.
Bắc Ninh là một tỉnh đang trên đà phát triển mạnh với nhiều ưu thế về vị trí
địa lý và nguồn lực con người, hiện đang thu hút nhiều sự quan tâm của các công
ty và tập đoàn nước ngoài. Nhưng năm gần đây, sức vóc của Bắc Ninh đã có một
sự thay đổi lớn, có rất nhiều các khu công nghiệp mọc lên, các làng nghề ngày
càng phát triển về qui mô và số lượng, cùng với đó là hoạt động sống của con
người...Tất cả những lý do kể trên đã biến bầu không khí không còn được trong
lành như những năm về trước.
Ống khói từ các nhà máycông nghiệp khiến không khí bị ô nhiễm nặng nề
Nhà máy nhiệt điện thải khí vào môi trường
Các phương tiện giao thông vận tải thải các khí độc hại vào môi trường
Chặt phá rừng, đốt rừng để khai thác đất và lâm sản bừa bãi
Phun thuốc trừ sâu bừa bãi, thuốc trừ sâu dạng hơi nước sẽ tỏa độc vào không khí
Mùi hôi thối bốc lên từ những dòng sông chết
Các loại rác hữu cơ đang phân hủy mà con người vứt bừa bãi
Các khu chợ và những bãi rác bốc mùi tanh hôi
Những bãi rác tập trung không được xử lý đúng cách cũng là một trong những
nguyên nhân gây ô nhiễm không khí
Bãi rác cầu Ngà – Bắc Ninh
Bãi rác ở Yên Phong – Bắc Ninh
Các bãi rác này là nơi qui tập rác khắp nơi, với đầy đủ các loại rác chưa được
phân loại.
Cứ mỗi độ mùa màng gặt hái, bầu không khí quanh thành phố và khắp làng
mạc bỗng trở lên ô nhiễm....vì bà con nông dân đốt rơm rạ.
Cảnh đốt rơm rạ rất phổ biến vào các mùa gặt ở làng quê khắp Tỉnh Bắc Ninh
Thói quen sinh hoạt sử dụng than tổ ong của người dân
Than tổ ong cũng là than đá nhưng chủ yếu là dạng than cấp thấp, người ta
mang về trộn với bùn và chất khác tạo ra than tổ ong để đốt, khi đốt, than cháy sinh
ra nhiệt lượng, đồng thời phát thải một số hợp chất độc hại ra môi trường. Thứ
nhất, nó sẽ phát thải ra chất ôxít cácbon (CO) rất độc, trong điều kiện cháy không
tốt, chất này có thể sinh ra ôxít cácbon. Thứ hai, than ở Việt Nam có rất nhiều lưu
huỳnh, khi cháy tạo ra SO2 gây bệnh phổi, hen suyễn… Thứ ba, các hợp chất ôxít
của nitơ gọi chung là NOx, có khói màu vàng, là khí độc gây hại cho hệ hô hấp, hệ
tuần hoàn trong máu.
Quá trình đun nấu trong sinh hoạt của người dân thải vào không khí một lượng khí
độc hại không nhỏ.
Hậu quả của ô nhiễm không khí:
1.Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người:
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ô nhiễm không khí đô thị làm khoảng 800.000
người chết và 4,6 triệu người giảm tuổi thọ trên thế giới mỗi năm. 2/3 số người
chết và giảm tuổi thọ do ô nhiễm không khí thuộc các nước đang phát triển ở châu
Á. Trong đó có Việt Nam.
Các khí gây hại đến sức khỏe con người:
Khí oxit cacbon có thể gây đau đầu, chóng mặt, ngất xỉu hoặc gây tổn hại đến tim
mạch, trường hợp mức độ ô nhiễm cao sẽ gây nên bệnh tim mạch trầm trọng, tổn
thương hệ thống hô hấp… và về lâu dài có thể dẫn đến những chứng bệnh mãn
tính.
.PDF 
43 
276 
61 
