HỌC NGOẠI T H Ư Ơ N G
: TẾ NGOẠI THƯƠNG
MH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
HAM
9ặi HỌC NGOẠI T H Ư Ơ N G
CỐT NGHỈÊP
in VÀ KHÁ Hầm THÂM NHẠ
c DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
Smà viên thực hiện
Lớp ị Nhật Ì
Khóa ĩ
Giáo
ị
Nguyễn Thị Vân
41B - KTNT
viền hướng đẫn : TS. Nguyễn Hoàng Ánh
HÀ NỘI, THÁNG li / 2006
T R Ư Ờ N G Đ Ạ I H Ọ C NGOẠI T H Ư Ơ N G
KHOA KINH T Ê NGOẠI T H Ư Ơ N G
C H U Y Ê N N G À N H KINH T Ế Đ ố i NGOẠI
Oữữ
ĐẠI HỌC NGOẠI T H Ư Ơ N G
KHOA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
VĂN HOA KINH DOANH NHẬT BẢN VÀ KHẢ N Â N G THÂM NHẬP
VÀO THỊ TRƯỜNG NÀY CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM.
Sinh viên thực hiện
: Nguyền Thị
Lớp
: Nhật Ì
Khoa
ĩ 41B - KTNT
Giáo viên hướng dẩn
'—Jú2£
Ị
: TS. Nguyễn Hoàng Ánh
HÀ NỘI, THÁNG l i / 2006
MỤC LỤC
LỜI M Ở ĐẦU
Ì
C H Ư Ơ N G ì: TỔNG QUAN VỀ V Ã N HOA KINH DOANH V À ẢNH H Ư Ở N G
CÙA VẪN HOA KINH DOANH ĐẾN KHẢ N Â N G T H Â M NHẬP THỊ
T R Ư Ờ N G CỦA DOANH NGHIỆP
3
ì. Tổng quan về văn hoa kinh doanh
3
Ì. Khái niệm về văn hoa
3
2. Giới thiệu về kinh doanh
5
3. Giới thiệu về văn hoa kinh doanh
ì
3.1. Khái niệm văn hoa kinh doanh
7
3.2. Đặc điểm cùa văn hóa kinh doanh
9
3.3. Các yếu tố cấu thành nên văn hoa kinh doanh
4. Vai trò của văn hoa trong hoạt động kinh doanh
9
11
4. Ì. Tạo động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển
11
4.2. Văn hoa tác động tới tư duy, tình cảm, giao tiếp trong kinh doanh
13
l i . Ảnh hưởng của văn hoa kinh doanh tói khá năng thám nhập thị
trư
ng của doanh nghiệp
Ì. Văn hoa kinh doanh ảnh hưởng tới chiến lược về sán phẩm
15
16
1.1. Chủng loại hàng hoa
16
1.2. Mẫu m ã sản phẩm
16
1.3. Chất lượng sản phẩm
18
Ì .4. Bao bì của sản phẩm
2. Văn hoa kinh doanh ảnh hưởng tới giá cả của sản phẩm
18
19
2.1. Mức giá của sản phẩm
19
2.2. ỗ n h hường của định vị sản phẩm
19
3. Vãn hoa kinh doanh ảnh hướng tới kênh phân phối
20
4. Văn hoa kinh doanh ảnh hưởng tới xúc tiến và hỗ trợ kinh doanh
21
4. Ì. Hình thức quảng cáo
21
4.2. Hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ triển lãm
22
C H Ư Ơ N G li: V Ã N HOA KINH DOANH NHẬT BẢN V À ẢNH H Ư Ở N G CỦA
N Ó ĐẾN KHẢ N Â N G THẢM NHẬP THỊ T R Ư Ờ N G NHẬT BẢN CỦA
DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
24
ì. Giói thiệu về văn hoa k i n h doanh Nhật Bản
24
Ì. Đất nước Nhật Bản và những nét đặc trưng trong văn hoa Nhật Bản
24
1.1. Đất nước Nhật Bản
24
Ì .2. Vài nét về xã hội Nhật Bản
25
Ì .3. M ộ t số nét đặc trưng trong văn hoa Nhật Bản
27
2. Những nét đặc trưng trong văn hoa kinh doanh Nhật Bán
2. Ì. Chú trọng hiệu quả kinh tế tối ưu
29
29
2.2. Coi trọng sự kín đáo, khéo léo trong đối nhân xử thế
30
2.3. Phái huy tinh thần trách nhiệm, tính tích cực của nhàn viên
31
2.4. Coi công ty như một gia đình
32
2.5. Chế độ làm việc suốt đời
33
2.6. Tư tưởng Kaizen và 5S
34
li. Tình hình xuất k h ợ u của Việt N a m sang thị trường Nhặt B ả n
những n ă m gần đây
36
Ì. K i m ngạch xuất khợu
36
2. Cơ cấu mặt hàng xuất khợu
39
2.1. Hàng dệt may
40
2.2. Thúy hải sản
41
2.3. Dầu thô
42
2.4. Dây điện và dây cáp điện
43
2.5. Các mặt hàng khác
43
i n . Á n h hưởng của văn hoa k i n h doanh N h ậ t B ả n tới k h ả năng thâm
nhập vào thị trường này của doanh nghiệp V i ệ t N a m
1. Ánh hưởng tới chiến lược về sản phợm
45
45
1.1. Chủng loại hàng hoa
45
1.2. Mầu m ã sản phợm
46
1.3. Chất lượng sản phợm
47
Ì .4. Bao bì sản phợm
48
2. Văn hoa kinh doanh Nhật Bản ảnh hưởng tới giá cả của sản phẩm
50
2. Ì. Giá cả sản phẩm
50
2.2. Ả n h hưởng của định vị sản phẩm
52
3. Ánh hưởng tới kênh phân phối
3.1. Giới thiệu về hệ thống phân phối Nhật Bản
52
53
3.2. Tinh hình kênh phân phối của hàng hoa của các doanh nghiệp
Việt Nam trên thị trường Nhật Bản
56
4. Văn hoa kinh doanh Nhật Bản ảnh hưởng tới xúc tiến và hỗ trợ
kinh doanh
58
4. Ì. Hình thức quảng cáo
58
4.2. Hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ triặn lãm
60
C H Ư Ơ N G IU: GIẢI P H Á P Đ Ể P H Á T HUY VAI T R Ò VẪN HOA KINH
DOANH NHẬT BẢN NHẰM N Â N G CAO K H Á N Ă N G T H Â M NHẬP V À O
THỊ T R Ư Ờ N G NHẬT BẢN CỦA C Á C DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
63
ì. Đánh giá về hiặu biết của doanh nghiệp Việt N a m về vãn hoa k i n h
doanh N h ậ t B ả n
63
Ì. Những thành tựu đạt được
63
2. Những mặt còn tồn tại
65
n. T r i ặ n vọng về quan hệ Việt Nam - Nhật Bản trong nhũng n ă m tới
66
1. Triặn vọng phát triặn quan hệ kinh tế thương mại song phương
66
2. Triặn vọng trong quan hệ hợp tác đa phương
68
3. D ự báo về khả năng xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật giai đoạn
2007-2010
70
H I . M ộ t số giải pháp phát h u y vai trò văn hoa k i n h d o a n h N h ậ t B ả n
n h ằ m nâng cao k h ả nang thâm nhập thị trường này của doanh
nghiệp Việt N a m
71
Ì. N h ó m giải pháp đối với Nhà nước
71
2. N h ó m giải pháp đối với doanh nghiệp
76
KẾT LUẬN
80
TÀI LIỆU THAM KHẢO
81
LỜI MỞ
ĐẦU
V ă n hoa k i n h d o a n h là vấn đề được nói n h i ề u t r o n g n h ữ n g n ă m g ầ n đây,
thu hút sự quan tám ngày càng l ớ n của các doanh n g h i ệ p và các nhà q u ả n lý
k i n h tế. T r o n g giai đoạn hiện nay, k h i các nền k i n h t ế khác nhau đang ngày
một xích lại g ầ n nhau hơn, bên cạnh những thành t ự u c ủ a h ợ p tác phát triển
cùng tiến bộ, thì n h ữ n g bất cập cũng ngày càng d i ễ n b i ế n phức t ạ p hơn. Các
nhà phân tích nhận ra rằng phẫn nhiều những bấp cập còn t ồ n tại đểu xuất
phái l ừ những m â u thuẫn của các nền vãn hoa khác nhau, cụ t h ể hơn là n h ữ n g
nét không tương đồng từ những nền văn hoa k i n h doanh khác nhau. D o vậy hơn
lúc nào hết vàn đề văn hoa k i n h doanh lại được quan tâm nhiều như hiện nay.
Nhật Bán là m ộ t cường quốc k i n h tế, có lịch sư hơn 30 n ă m về q u a n hệ
ngoại giao, k i n h t ế với V i ệ t Nam. T r o n g hơn 30 n ă m qua, N h ậ t Bản đã t h ể
hiện vai trò to l ớ n của mình đ ố i v ớ i nền k i n h t ế V i ệ t N a m và V i ệ t N a m luôn
coi nước này là đôi tác hàng dầu. T r o n g quá trình thăm nhập thị trường Nhật
Ban, các doanh n g h i ệ p V i ệ t N a m cũng vấp phải rất nhiều khó khăn, thường là
những khó khàn d o không am hiếu kĩ càng về vãn hoa k i n h doanh c ủ a thị
nường này. D o vậy, n h ữ n g nghiên cứu về văn hoa k i n h d o a n h N h ậ t Bản t r ớ
nôn can thiết và quan trọng c h o các doanh n g h i ệ p V i ệ t Nam. C ũ n g t ừ lí d o
này, tác giả của khoa luận đã chọn đề tài: "Văn hoa kinh doanh Nhật Bắn và
khả năng thâm nhập vào thị trường này của các doanh nghiệp Việt Nam " với
mong m u ố n đóng góp m ộ t phần nào nhũng hiểu biết cùa mình về vấn đề này.
Kết cấu của khoa luận gồm có ba chương:
Chương Ì: T ổ n g quan về văn hoa k i n h doanh và ảnh hướng c ủ a vãn hóa
k i n h doanh đến k h ả năng thâm n h ậ p thị trường c ủ a d o a n h
nghiệp.
Chương 2 : V ă n hoa k i n h d o a n h N h ậ t Bán và k h ả nâng thám n h ậ p vào
thị trường này của các doanh n g h i ệ p V i ệ t Nam.
Ì
Chương 3 : M ộ t số giải pháp nhằm phát huy vai trò văn hoa kinh doanh
Nhật Bán nhằm thúc đẩy khả n ă n g t h â m nhập vào thị trường
Nhật Bán cùa các doanh nghiệp V i ệ t Nam.
Do l à n h đ ộ còn hạn chế vì thế người viết bài luận này chắc chắn không
tránh khói khỏi các thiếu sót, vì thế tác giả mong nhận được những lời nhận
xét, góp ý từ phía thầy cô và bạn bè đự có thêm cơ hội hoàn thiện những nhận
thức về vấn đự này.
Cuối cùng tác giả xin được cảm ơn sự giúp đỡ của cán bộ Thư viện quốc
gia Việt Nam, Thư viện trường đại học Ngoại Thương, V i ệ n nghiên cứu Nhật
Bản, V i ệ n kinh t ế t h ế giới... đặc biệt vô cùng cám ơn sự chì bảo tận tình của
giáo viên hướng dẫn là TS. Nguyễn Hoàng Ánh đã giúp đỡ tác giả trong quá
trình hoàn thành khoa luận tốt nghiệp này.
2
CHƯƠNG ì
TỔNG QUAN VỀ V Ă N HOA KINH DOANH V À ẢNH H Ư Ở N G
CỦA V Ã N HOA KINH DOANH ĐẾN KHẢ N Â N G T H Â M NHẬP
THỊ T R Ư Ờ N G CỦA DOANH NGHIỆP.
ì. Tổng quan về văn hoa kinh doanh.
1. Khái niệm về văn hoa.
T i ế n trình lịch s ứ c h o t h ấ y , n g a y t ừ t h u ở sơ k h a i , v ă n h o a đ ã là n ề n t ả n g ,
là đ ộ n g l ự c c ủ a q u á trình phát t r i ể n c ủ a toàn t h ế c ộ n g đ ồ n g nói c h u n g và t ừ n g
cá thê thành viên c ủ a c ộ n g đ ồ n g nói riêng. T h ế n h ư n g m ã i đ ế n n ử a s a u t h ế kỉ
X I X các n h à nghiên c ứ u m ớ i b ắ t đ ầ u q u a n t â m nghiên c ứ u v ă n h o a v à m ớ i b ắ t
đ ố u đ ư a r a n h ữ n g định n g h ĩ a b a n đ ầ u v ề v ă n h o a . K ế t ừ k h i x u ấ t h i ệ n c h o đ ế n
n ử a c u ố i t h ế kỉ 2 0 , t h e o t h ố n g k é sơ b ộ c ủ a m ộ t h ọ c g i ả n g ư ờ i P h á p tên là A .
M õ l ô t r o n g tác p h ố m "Tính xã h ộ i c ủ a v ă n h o a " , đ ã c ó k h o ả n g 2 5 0 định n g h ĩ a
về
v ă n h o a . N ă m 1 9 5 2 , h a i n h à n h â n h ọ c M ỹ , Altìed K r o e b e r v à C l y d e
K l u c k h o n đ ã c ô n g b ố m ộ t c u ố n biên s o ạ n v ề n h ữ n g ý đ ồ đ ị n h n g h ĩ a khái n i ệ m
vãn h o a v ớ i k h ô n g d ư ớ i 1 6 4 d i n h n g h ĩ a . Đ á n g c h ú ý là các đ ị n h n g h ĩ a n à y c ó
sự khác n h a u k h ô n g c h ỉ là ớ b ả n c h ấ t c ủ a đ ị n h n g h ĩ a đ ư a r a m à c ả ỏ n h ữ n g
cách s ứ d ụ n g tương đ ố i r ộ n g rãi c ủ a t ừ này. Đ ể t i ệ n c h o q u á trình nghiên c ứ u
c h ú n g l a h ã y x e m xét khái n i ệ m này trên h a i q u a n đ i ể m , đ ó là v ă n h o a t r o n g
cách nhìn n h ậ n c ù a các h ọ c g i ả n ư ớ c ngoài v à v ă n h o a t h e o c á c h nhìn n h ậ n
c ủ a các n h à nghiên c ứ u V i ệ t N a m .
Đ ị n h n g h ĩ a đ ầ u tiên v ề v ă n h o a là định n g h ĩ a c ủ a n h à n h ã n c h ủ n g h ọ c
E.B T y l o r đ ư a r a n ă m 1 8 7 1 . T h e o ô n g , "Văn hoa là một tống thế phức tạp bao
ẹ ồ m các kiến thức, tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật lệ, phong tục và tất
rá nhũn ạ thói quen mà con người đạt được với tư cách là thành viên của một
xà hội". T r o n g định n g h ĩ a này, T v l o r đề c ậ p c h ủ y ế u đ ế n lĩnh v ự c v ă n h o a t i n h
t h ầ n m à k h ô n g đề c ậ p đ ế n các lĩnh v ự c v ã n h o a v ậ t c h ấ t .
3
Sau Tylor đã có rất nhiều nhà khoa học nghiên cứu và đưa ra những định
nghĩa khác nhau về văn hoa. Điển hình là Triết học M á c - Lênin: "Văn hoa là
tổng hợp các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra, là
thức. phương pháp
phương
mà con người sử dụng nhâm cài tạo tự nhiên, xã hội và
lỊÌiío dục con người".
Ngay l ừ những năm 70, 80 của t h ế k i X X , nhiều cuộc
họp bàn vé văn hoa dưới sự chủ trì của Liên hợp quốc đã được tổ chức, qua đó
nhiêu định nghĩa vé văn hoa đã được đẻ xuất, và có những đinh nghĩa đã được
thừa nhận rộng rãi, được coi như sự thể hiản về văn hoa Liên hợp quốc, cũng
có nghĩa là cùa t h ế giới: "Vãn hoa bao gồm tất cả nhệng gì làm cho dân
tộc
này khác dân tộc khác, từ nhệng sản phẩm tinh vi hiện đại nhất cho đến tín
ngưỡng, phong tục, tập quán, lối sống, và lao dộng" ( H ộ i nghị liên chính phủ
về các chính sách văn hoa họp tại Venise năm 1970).
Trong các bộ từ điển bách khoa và các l ừ điển chuyên ngành của các
nước, l ừ văn hoa cũng có được một vị trí xứng đáng với những lời giải thích
đầy du và sâu sắc. "Văn hoa lù trình độ phái triển của lịch sử và xã hội
loài
người, hiểu hiện ra trong các kiều và các hình thái tó chức đời sống và hành
động của con người cũng như các giá trị vật chất và tinh thần do con
người
tạo ra. Văn hoa có thề được dùng để chỉ trình độ phút triển về vật chất và tinh
thẩn của nhệng xã hội, dân tộc, bộ tộc cụ thề hay hẹp hơn chỉ liên quan
đến
dời sống tinh thần của con người". (Đại bách khoa toàn thư Liên X ô ) .
Về văn hoa, các nhà nghiên cứu V i ả t Nam cũng đưa ra những quan
điểm riêng. Nhà nghiên cứu Phạm Toàn cho rằng "Văn hoa bắt đẩu bằng
việc
lạo ru các iiiá trị vật chất". Một nền văn hoa bao giờ cũng bắt đầu bằng những
t hành lựu vật chất, t h ế rồi để duy trì các giá trị vật chất con người tìm cách
truyền đạt làm ra các giá trị cho t h ế hả sau. N h ư vậy là văn hoa là cái đ ố i lập
với tự nhiên.
GS Đặng Đức Siêu thì cho rằng m ọ i hoạt động có ý thức của con người
tác động vào tự nhiên và xã h ộ i , tạo ra các sản phẩm, các kết quả mang theo
giá trị nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống vật chất và tinh thần của con
4
n g ư ờ i và x ã h ộ i , là v ã n h o a . C o n n g ư ờ i sáng t ạ o r a v ã n h o a , v à c ũ n g n h ư v ậ y
văn h o a l ạ i tái t ạ o b á n thân c o n n g ư ờ i .
T h e o cách h i ể u p h ổ thông, t h ư ở n g thì " v ă n h o a " đ ư ợ c h i ể u p h ầ n n h i ề u
lại thiên v ề các giá trị t i n h t h ầ n , k i ế n t h ứ c , trình độ... c h ú n g t a h a y b ắ t g ặ p các
c ụ m t ừ t r o n g đ ờ i s ố n g h à n g n g à y n h ư c ó giá trị v ă n h o a c a o , x ệ s ự c ó v ă n h o a ,
nói n ă n g c ó văn h ó a , trình đ ộ văn h o a c a o , h a y trình đ ộ v ă n h o a 12/12... c ũ n g
đ ê u x u ấ t phát t ừ cách h i ể u trên v ề t ừ "văn h o a " .
R õ ràng là khái n i ệ m v ă n h o a đ a n g [ r ớ thành thông d ụ n g , n h ư n g đ ị n h
n g h ĩ a c ủ a n ó d ư ờ n g n h ư b a o g i ờ c ũ n g " t u ộ t k h ỏ i " c h ú n g t a . D ù s a o s ự phát
H iên c u a n ó c ũ n g g ắ n c h ặ t v ớ i s ự phát t r i ể n c ủ a các k h o a h ọ c v ề c o n n g ư ờ i .
Q u a n h ữ n g ví d ụ điển hình trên c h ú n g t a t h ấ y đ ư ợ c r ằ n g c ó r ấ t n h i ề u
d i n h n g h ĩ a v ề vãn h o a nhìn t ừ các khía c ạ n h k h á c n h a u , và c ũ n g r ấ t k h ó đ ể c ó
đ ư ợ c m ộ t định n g h ĩ a h o à n toàn chính xác. N h ư n g c h ú n g t a c ó t h ể rút r a n h ữ n g
đ i ể m c h u n g , đ ó là: v ă n h o a là s ả n p h ẩ m c ủ a x ã h ộ i loài n g ư ờ i , n ó đ ư ợ c hình
thành t r o n g c u ộ c s ố n g x ã h ộ i và đ ư ợ c đ ú c k ế t t r u y ề n t ừ đ ờ i n à y s a n g đ ờ i k h á c ,
t r o n g văn h o a c ó n h i ề u khía c ạ n h , lĩnh v ự c v à g i ữ a c h ú n g c ó n h ữ n g m ố i liên
hệ chặt c h ẽ lẫn nhau.
V à đ ể p h ụ c v ụ c h o m ụ c đích nghiên c ứ u v à t r o n g k h u ô n k h ổ c ủ a bài
k h o a l u ậ n , c h ú n g t a t h ố n g n h ấ t d ù n g m ộ t đ ị n h n g h ĩ a v ề v ă n h o a , đ ó là đ ị n h
n g h ĩ a c ủ a C z i n k o t a , t h e o đ ó "Văn hoa là một hệ thống những cách cư xử đặc
/nán; cho các thành viên của bất kỳ mội xã hội nào. Hệ thống này bao gồm
mọi ván đề, từ cách nghĩ, nói, làm, thói quen, ngôn ngữ, sản phẩm, vật chất và
nlĩữììg tình cảm, quan điếm chung của các thành viên đó".
2. Giới thiệu v ề k i n h doanh.
K i n h d o a n h là m ộ t h o ạ t đ ộ n g c ơ b ả n c ủ a x ã h ộ i loài n g ư ờ i . H o ạ t đ ộ n g
này xuất h i ệ n g ắ n l i ề n v ớ i s ự x u ấ t h i ệ n c ủ a h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t h à n g h o a . T ừ
điển t i ế n g V i ệ t d o V ã n T â n c h ủ biên đ ị n h n g h ĩ a n h ư s a u : "Kinh doanh là dùng
còng sức liên tài mà tô chức các hoởt động để kiếm lời như buôn bán, mở nhà
máy". Đ ị n h n g h ĩ a n à y rõ ràng là c ò n t h i ế u , v à c h ư a n ê u đ ư ợ c b ả n c h ấ t c ủ a
5
h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h . T ừ điển t ừ v à n g ữ V i ệ t N a m d o N g u y ễ n L â n c h ù biên
c ó g i ả i thích rõ h ơ n là: "Kinh doanh là tổ chức hoạt động về mặt kinh rể đế
sinh lời". Đ ị n h n g h ĩ a v ề k i n h d o a n h t r o n g L u ậ t D o a n h n g h i ệ p V i ệ t N a m n ă m
2005 là: " Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn
cùa quá trình đẩu tư từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ
trẽn thị trường nh
m mục đích sinh lợi". N h i ề u n h à nghiên c ứ u đ ã l ấ y đ ị n h
n g h ĩ a v ề k i n h d o a n h c ủ a L u ậ t D o a n h n g h i ệ p t r o n g các tác p h ẩ m c ủ a m ì n h , v à
đ ế n n a y đ â y v ẫ n là đ ị n h n g h ĩ a đ ầ y đ ủ v à c ọ t h ế n h ấ t . C ơ b ả n k i n h d o a n h là tác
n h â n đ ồ n g t h ờ i là điều k i ệ n , p h ư ơ n g t i ệ n thúc đ ẩ y n ề n k h o a h ọ c kĩ t h u ậ t v à
c ô n g n g h ệ phát t r i ể n , t ạ o r a s ự t h o a m ã n n g à y c à n g c a o n h u c ầ u c ủ a x ã h ộ i
loài n g ư ờ i trên t ấ t c ả m ọ i lĩnh v ự c .
K i n h d o a n h c ó m ộ t vài đ ặ c đ i ế m q u a n t r ọ n g c ầ n c h ú ý. Đ ó là:
C á c y ế u t ố c ấ u thành n ê n h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h g ồ m :
Chủ thể kinh doanh là n h ữ n g n g ư ờ i l à m k i n h d o a n h , g ồ m các c ấ p đ ộ
g ồ m cá n h â n , n h ó m và t ổ c h ứ c , và t ầ n g l ớ p d o a n h n h â n .
Khách thể kinh d o a n h là k h á c h h à n g c ủ a c h ủ t h ế b a o g ồ m n g ư ờ i tiêu
d ù n g (cá n h â n h a y t ậ p t h ế ) , các n h à k i n h d o a n h khác.
Đối tượng kinh doanh thì t u y t h u ộ c v à o các lĩnh v ự c k i n h d o a n h , hình
t h ứ c k i n h doanh...mà c ó t h ể là k h á c n h a u . V í d ọ n h ư k i n h d o a n h t h ư ơ n g m ạ i
( b a o g ồ m b u ô n b á n , t r a o đ ổ i , lưu thông), k i n h d o a n h s ả n x u ấ t , k i n h d o a n h
dịch v ọ ( d u lịch, y t ế , giáo d ọ c , tư v ấ n , v i ễ n thông...) h o ặ c k i n h d o a n h trên c ả
b a lĩnh v ự c : t h ư ơ n g m ạ i , s ả n x u ấ t , d ị c h v ọ . . . T r o n g s ố các l o ạ i hình trên, c ó t h ể
nói k i n h d o a n h t h ư ơ n g m ạ i là p h ổ b i ế n n h ấ t .
M ọ c đích chính c ủ a h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h là đ ạ t đ ư ợ c , đ e m l ạ i l ợ i n h u ậ n
c h o c h ủ t h ế k i n h d o a n h . T u y nhiên t r o n g m ộ t vài v ọ g i a o d ị c h k i n h d o a n h ,
m ọ c đích chính k h ô n g phái là l ợ i n h u ậ n n h ư b i ể u d i ễ n n g h ệ t h u ậ t đ ế q u y ê n
t i ề n c h o đ ổ n g b à o bị l ũ l ọ t . S o n g đ à y là trường h ợ p cá b i ệ t k h ô n g c ó tính c h ấ t
lâu dài, và k h ô n g t h ể h i ệ n đ ư ợ c b ả n c h ấ t c ủ a h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h .
6
Bán chất của quan hệ kinh doanh được thể hiện trong mối quan hệ trao
đ ổ i , ràng buộc lẫn nhau giữa chủ thế và khách thế . N g ư ờ i kinh doanh phải căn
cứ vào nhu cầu, thị hiế u, sở thích của các khách h à n g mục tiêu m à anh ta
nhớm vào để cung cấp cho h ọ một lượng hàng hoa, dịch vụ n à o đ ó , nhằm thu
một lượng tiền với một mức lợi nhuận nhất định. Ngược l ạ i , khách hàng có
quyền chấp nhận hàng hoa và trả tiền hay k h ô n g , qua đó thực hiện việc bỏ
phiếu hay không cho sự thành đạt của doanh nghiệp.
Nguyên tớc cơ bản của kinh doanh là đôi bẽn (chủ thể và khách thể)
cùng có lợi.Vì lợi ích cùa nhau hai bên cố gớng đạt được những thoa thuận
"thuận mua vừa b á n " vừa đám bảo tính công bằng trong kinh doanh vừa là đạt
nên móng cho mối quan hệ làm ăn lâu dài.
3. Giới thiệu về văn hoa kinh doanh.
3.1. Khái niệm văn hoa kinh
doanh.
Rõ ràng qua những nghiên cứu về 'văn hoa' như đã trình bày ờ trên,
chúng ta thấy được văn hoa là một phạm trù rộng lớn, nó bao trùm và ảnh
hướng, chi phối hầu hế t các lĩnh vực trong đời sống xã hội...Và cũng k h ô n g
thể phủ định quan điểm cho rằng sự phát triển của văn hoa gớn với sự phát
triển của khoa học về con người, khi mà nền kinh t ế t h ế giới ngày càng đạt
được những thành quá đáng tự hào, vị trí, vai trò của kinh doanh nói chung và
kinh doanh quốc t ế nói riêng ngày càng được khẳng định, thì những nghiên
cứu về ảnh hương của văn hoa đế n kinh doanh như t h ế nào mới được các nhà
nghiên cứu xem xét đế n. Sau sự thành công rực rỡ của các doanh nghiệp Nhạt
Bán trên khớp t h ế giới, các nhà nghiên cứu phương Tây đã bớt đầu chú ý tìm
hiểu nguyên nhàn ẩn chứa trong đó. Và h ọ tìm thấy những dấu ấn rất riêng, rất
đặc trưng có trong kinh doanh của người Nhật Bản. V à từ đó, c h ú n g ta có thế
hiểu ý nghĩa bao h à m cùa các thuật ngữ "văn hoa kinh doanh" hay
"văn h ó a
kinh t ế " và sự ra đời của chúng. Đ ã có khá nhiều định nghĩa về vãn hoa kinh
doanh. Cũng như văn hoa, nội hàm của văn hoa kinh doanh cũng phức tạp, đôi
khi còn trái ngược nhau.
7
T r ê n t h ế g i ớ i , các n h à nghiên c ứ u c ó n h ư n g q u a n đ i ể m k h á p h o n g p h ú
v ề văn h o a k i n h d o a n h . C ó h a i n h ó m q u a n đ i ể m v ề v ấ n đ ề này. N h ó m t h ứ n h ấ t
c o i c h ủ t h ể c ủ a v ă n h o a k i n h d o a n h chính là các d o a n h n g h i ệ p , d o v ậ y v ă n h o a
k i n h d o a n h chính là v ă n h o a d o a n h n g h i ệ p . N h ó m t h ứ h a i c o i k i n h d o a n h là
h o ạ t đ ộ n g c ó liên q u a n đ ế n m ọ i thành viên t r o n g x ã h ộ i , n ê n v ă n h o a k i n h
d o a n h là m ộ i p h ạ m trù ớ t ầ m c ỡ q u ố c g i a , d o đ ó v ă n h o a d o a n h n g h i ệ p là m ộ t
thành p h á n t r o n g v ă n h o a k i n h d o a n h .
Ớ t ạ i V i ệ t N a m , v ă n h o a k i n h d o a n h c ũ n g là đ ềtài g â y n h i ề u t r a n h cãi
c h o các n h à nghiên c ứ u t r o n g vài n ă m t r ở l ạ i đây. T h e o G S . P h ạ m X u â n N a m ,
t r o n g h ộ i tháo k h u v ự c C h â u Á - Thái Bình D ư ơ n g v ề c h ủ đ ề Văn hoa và kinh
doanh, t ả c h ứ c n ă m 1 9 9 6 : "Văn hoa kinh doanh lù phương pháp kinh doanh
bằng cách nắm bắt thông tin, ra sức cải tiến kỹ thuật, công nghệ, tiết kiệm
nguyên liệu, nhiên liệu, quan tâm thích đáng đến đời sống vật chất và tinh
thán cùa người lao động, bồi dưỡng và phái huy tiêm năng sáng tạo của họ
ụrontị việc tạo ra những hàng hoa và dịch vụ có chất lượng tốt, ụùnh thức đẹp,
ÍỊÌCÍ cà hợp lý, đáp ứng được nhu cáu của thị trưởng, giữ được chữ tin với người
tiêu dùng trong nước và ngoài nước".
TS
Đ ỗ M i n h C ư ơ n g t r o n g c u ố n " V ă n h o a k i n h d o a n h v à t r i ế t lí k i n h
d o a n h " định n g h ĩ a : "Văn hoa kinh doanh là việc sử dụng các nhân tố văn hoa
vào trong hoạt động kinh doanh của chủ thể, là cái văn hoa mà các chủ thể
kinh doanh tạo ra trong quá trình kinh doanh hình thành nên những kiểu kinh
doanh ổn định và đặc thù của hộ".
Đ a p h ầ n các n h à nghiên c ứ u và các h ọ c g i ả V i ệ t N a m t h ừ a n h ậ n v ă n h o a
k i n h d o a n h là h o ạ t đ ộ n g c ó liên q u a n đ ế n m ọ i thành viên t r o n g x ã h ộ i n ê n v ã n
h o a k i n h d o a n h là m ộ t p h ạ m trù ở t ẩ m c ỡ q u ố c g i a , c ò n v ă n h o a d o a n h n g h i ệ p
t h ự c c h ấ t là v ã n h o a k i n h d o a n h c ủ a t ừ n g d o a n h n g h i ệ p v à c h ỉ là m ộ t p h ẩ n
t r o n g v ã n h o a k i n h d o a n h . T r o n g bài k h o a l u ậ n n à y c h ú n g t a c ũ n g c ù n g c á c h
h i ế u n h ư trên, c o i v ă n h o a d o a n h n g h i ệ p là m ộ t p h ầ n t r o n g v ă n h o a k i n h
8
doanh. M ộ t cách cô đọng nhất có thể hiểu văn hoa kinh doanh là nền tảng tinh
thần. linh hồn cho hoạt động kinh doanh, thể hiện phong cách kinh doanh của
một dân tộc.
3.2, Đặc điểm của văn hóa kinh
doanh.
Văn hóa kinh doanh là một bộ phận đặc thù của vãn hoa, được hình
thành ngay từ khi xuất hiện hoạt động kinh doanh trong đ ờ i sống của dân tộc
đó cho dù con người có ý thớc được hay không. V à mặc dù m ỗ i dân tộc có
nền văn hoa kinh doanh riêng của mình nhưng tất cả được hình thành trên nền
tảng chung là vãn hoa dân tộc và chịu ảnh hường lớn của vãn hoa dân tộc. Vì
vậy bên cạnh những đặc điểm chung của văn hoa, văn hoa kinh doanh còn có
những đặc điểm riêng.
•
Vãn hoa kinh doanh xuất hiện cùng với sự xuất hiện của hàng hoa và
thị trường. Tớc là chí khi có sự xuất hiện của nền sản xuất hàng hoa và phát
triển đến một mớc độ nhất định, yếu tố văn hoa kinh doanh mới thực sự đi vào
đời sống kinh doanh của các doanh nghiệp. Lúc đó doanh nghiệp nhận ra rằng
việc trài nghiệm thực tiễn là để có thể xác định cho mình một con đường kinh
doanh đúng đắn, chớ không đơn thuần kinh doanh tất cả chỉ vì lợi nhuận.
•
Văn hoa kinh doanh của một quốc gia phải phù hợp với trình độ kinh
doanh của quốc gia đó. Trình độ kinh doanh l ạ i thường hay gắn liền với trình
độ phái triển kinh t ế nhất định, và cũng thường hay bị chi phối bởi trình đ ộ
phát triển kinh tế, nhưng cũng không hẳn vì t h ế m à cho rằng văn hoa kinh
doanh cùa một quốc gia là không có những nét tiến bộ nếu kinh t ế của quốc
gia đó còn lạc hậu. Nên trong xu thế toàn cầu hoa hiện nay, việc chấp nhận và
học hỏi văn hoa kinh doanh cùa các quốc gia là cẩn thiết.
3.3. Các yếu tô cáu thành nên văn hoa kinh
doanh.
Như đã trình bày ở trên. chúng ta coi văn hoa doanh nghiệp là một bộ
phận cùa văn hoa kinh doanh, vì vậy yếu tố đầu tiên phải kể đ ế n trong các y ế u
tố cấu thành nên văn hoa kinh doanh chính là văn hoa doanh nghiệp.
Doanh
nghiệp là chủ thể của hầu hết các hoạt động kinh doanh, nên vãn hoa doanh
9
nghiệp luôn là đầu m ố i trung tâm tập hợp m ọ i quan hệ và có vai trò, vị trí
quyết định. Văn hoa doanh nghiệp là nơi tập hợp đ ộ i ngũ doanh nhân, nơi có
thế tích hợp và phát huy những giá trị tốt đẹp vốn có trong nền văn hoa truyền
thống của dân tộc kết hợp với thành tựu văn hoa t h ế giới, g ó p phần hình thành
nên nền văn hoa của m ỗ i quốc gia dân tộc. Văn hoa doanh nghiệp tập chung
và toa sáng trong các thiết chế, các đơn vị tổ chức sẩn xuất kinh doanh, thế
hiện qua những biếu trưng chung thuộc về hình thức tạo nên thương hiệu của
doanh nghiệp, qua năng lực phẩm chất trình độ tổ chức sẩn xuất kinh doanh
tạo ra chất lượng sán phẩm và những thành tích truyền thống tốt đẹp, qua
phong cách giao tiếp ứng xử thống nhất của toàn đơn vị ( đ ố i với nội bộ, đ ố i
với khách hàng) trong m ọ i quá trình kinh doanh.
Bộ phận thứ hai trong các yếu tố cấu thành nên văn hoa kinh doanh là
văn hoa đàm phán. Đây là văn hoa trong quá trình giao tiếp, trao đ ổ i , thuyết
phục giữa các đ ố i tác kinh doanh để đi đến kí kết hợp đồng. Trong kinh doanh
quốc tế, bàn đàm phán là nơi các doanh nghiệp mang những nền văn hoa của
riêng mình tiếp cận nhau, vì thế phong thái hay phong cách trong quá trình h ọ
giao tiếp, trao đ ổ i thông tin với nhau là khác nhau. Đ ể đạt được những thoa
thuận chung thống nhất cùng mang lại lợi ích cho cà hai đòi hỏi các bên cần có
những hiểu biết nhất định về văn hoa trong giao tiếp, văn hoa trong ngôn ngữ
giao tiếp của đ ố i phương.
Y ế u tố thứ ba cấu thành nên văn hoa kinh doanh là văn hoa
marketing.
trong
đó là văn hóa trong các lĩnh vực sẩn xuất, phán phối và xúc tiến
thương mại của doanh nghiệp trong việc đưa một săn phẩm ra thị trường để
đến với người tiêu đ ù n g . Thông thường văn hoa trong marketing thường được
xét với văn hoa của một doanh nghiệp cụ thể. Thể hiện trên các mặt như việc
doanh nghiệp có các chính sách về sẩn phẩm, chính sách xây dựng môi trường
kinh doanh, chính sách về hợp tác... theo tiêu chí hoạt động của riêng bẩn thán
doanh nghiệp phù hợp với lợi ích của mình và phù hợp với thị trường mục tiêu.
Thứ lư là văn hoa tiên dùng. Văn hoa tiêu d ù n g được hiếu là những tập
quán, thị hiếu, quan đ i ế m của người tiêu dùng khi lựa chọn đ á n h giá để đi đ ế n
10
q u y ế t đ ị n h m u a h à n g . Q u a n đ i ể m c ủ a các n h à d o a n h n g h i ệ p luôn là : " k h á c h
h à n g là t h ư ợ n g đế", d o a n h n g h i ệ p n à o c ó c á c h t h â m n h ậ p thị trường p h ù h ợ p
v ớ i v ă n h o a tiêu d ù n g c ủ a thị trường ấ y là m ộ t d o a n h n g h i ệ p thành c ô n g v à
ngược lại.
4.Vai trò của văn hoa t r o n g hoạt động k i n h doanh.
4.1. Tạo động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.
T ừ trước t ớ i n a y v ă n h o a bị l i ệ t v à o lĩnh v ự c s ả n x u ấ t p h i v ậ t c h ấ t , luôn
p h ụ t h u ộ c v à o lĩnh v ự c k i n h t ế , k i n h t ế phát t r i ể n m ớ i c ó điều k i ệ n đ ể phát
t r i ể n k i n h tế. V à t h e o q u a n n i ệ m c ủ a n h i ều n g ư ờ i thì d ù v ă n h o a , h a y v ã n h o a
k i n h d o a n h đ ề u là c h u y ệ n m ầ u m è , là cái đ ế n s a u , đ ư ợ c q u a n t â m đ ế n s a u k h i d o a n h n g h i ệ p đ ã l ớ n m ạ n h , thành đ ạ t . N h ư n g q u a n n i ệ m n h ư t h ế là r ấ t s a i
l ầ m và h o a n g phí. C á c n h à d o a n h n g h i ệ p c ầ n p h ả i n h ậ n r a v a i trò t o l ớ n c ủ a
vãn h o a t r o n g v i ệ c thúc đ ắ y s ả n x u ấ t k i n h d o a n h phát t r i ể n . Đ ộ n g l ự c c h o s ả n
x u ấ t k i n h d o a n h phát t r i ể n chính là n h ữ n g y ế u t ố g ắ n l i ề n v ớ i l ợ i ích c ủ a chính
bàn thân d o a n h n g h i ệ p v à v ớ i chính n g ư ờ i l a o đ ộ n g c ủ a d o a n h n g h i ệ p đ ó . K ể
r a c ụ t h ể đ ó là y ế u t ố lợi nhuận, năng suất lao động, lợi thế cạnh tranh của
doanh nghiệp và thái độ của người lao động đ ố i v ớ i c ô n g v i ệ c m ì n h đ a n g làm.
C ó v ẻ t a s ẽ k h ó c ó đ ư ợ c m ộ t s ự liên h ệ t r ự c d i ệ n g i ữ a v ă n h o a v à các y ê u t ố
k ể trên n h ư n g t h ự c t ế c h o t h ấ y v ă n h o a chính là m ộ t n h â n t ố q u a n t r ọ n g h à n g
đ ầ u t r o n g v i ệ c g i a tăng l ợ i n h u ậ n t r o n g s ả n x u ấ t , g i a tăng n ă n g s u ấ t l a o đ ộ n g ,
lăng thê m ạ n h t r o n g c ạ n h t r a n h c ủ a d o a n h n g h i ệ p trên t h ư ơ n g trường v à x â y
d ự n g m ộ t l ẽ s ố n g , thái đ ộ l à m v i ệ c n g h i ê m túc đ ú n g đ ắ n c ủ a n g ư ờ i l a o đ ộ n g .
4.1.1. Gia tăng lợi nhuận sản xuất kinh doanh.
T r ư ớ c h ế t là tác đ ộ n g c ủ a v ă n h o a t r o n g v i ệ c g i a tăng l ợ i n h u ậ n c ù a
d o a n h n g h i ệ p . L ư ợ n g l ợ i n h u ậ n tăng đ ồ n g n g h ĩ a v ớ i v i ệ c k h ố i l ư ợ n g h à n g h o a
c ủ a d o a n h n g h i ệ p đ ó r a thị trường đ ã tâng lên, l ư ợ n g k h á c h h à n g đ ế n v ớ i s ả n
p h ắ m c ủ a d o a n h n g h i ệ p n h i ề u hơn. K h á c h hàng c ủ a t h ờ i đ ạ i k h o a h ọ c công
n g h ệ phát t r i ể n c ó s ự c ả m n h ậ n v ề s ả n p h ắ m c ủ a m i n h ở m ộ t c ấ p đ ộ h o à n toàn
tương x ứ n g v ớ i trình đ ộ tiêu d ù n g m à h ọ có. K h ô n g p h ả i n g ẫ u nhiên m ộ t s ả n
li
p h ẩ m đ ư ợ c n g ư ờ i tiêu d ù n g t i n t ư ở n g n ế u h ọ k h ô n g c ả m n h ậ n đ ư ợ c các giá trị
t h i ế t t h ự c c ủ a n ó m ộ t các chính x á c n h ấ t . N g ư ờ i tiêu d ù n g đ a n g n ắ m s ự c h ủ
đ ộ n g t r o n g v i ệ c sàng l ọ c v à l ự a c h ọ n thông t i n v ề s ả n p h ẩ m , v à cái t ạ o n é n s ự
k h á c b i ệ t g i ữ a s ả n p h ẩ m n à y v à s ả n p h ẩ m k i a c ó c ù n g tính n ă n g chính là nét
văn hoa s ả n p h ẩ m đ ó m a n g trên m ì n h . C h ú n g t a k h ô n g n ê n hiểu những nét
văn hoa sản phẩm đó mang trên mình ở đ â y là m ộ t t h u ậ t n g ữ m ẫ i , đ â y chính
là n h ũ n g nét riêng c ó v ề v ă n h o a c ủ a d o a n h n g h i ệ p t h ế h i ệ n trên s ả n p h ẩ m , v à
t h ế h i ệ n t r o n g q u á trình tiêu t h ụ s ả n p h ẩ m n h ư các n ộ i d u n g v ề hình t h ứ c , m ẫ u
m ã , h ệ t h ố n g n h à x ư ẫ n g , c ử a h à n g c ủ a d o a n h n g h i ệ p , đ ộ i n g ũ h â n viên p h ụ c
v ụ , c h ấ t l ư ợ n g d ị c h v ụ b á n hàng... K h ô n g p h ả i n g ẫ u nhiên m à k h á c h h à n g trên
khấp thế giẫi
đ ế n v ẫ i C o c a C o l a n h i ề u h ơ n các s ả n p h ẩ m n ư ẫ c u ố n g c ó g a s
khác. n g ư ờ i tiêu d ù n g luôn đ ư ợ c g â y b ấ t n g ờ b ở i k i ể u d á n g đ a d ạ n g , n h ữ n g
g ă m m à u tươi t ắ n , n h ữ n g cách đi v à o lòng n g ư ờ i h o à n h ả o c ủ a n h à s ả n x u ấ t
b ằ n g n h i ề u h o ạ t đ ộ n g q u a n h ệ c ô n g c h ú n g , các hình t h ứ c q u ả n g cáo, n ộ i d u n g
q u ả n g c á o đ ậ m đ à g i a i điệu n g ọ t n g à o v à hình ả n h c ó h ổ n . C h ẳ n g h ề n g ầ n
n g ạ i n ế u nói r ằ n g C o c a C o l a là s ả n p h ẩ m m a n g trên m ì n h k h á n h i ề u n h ữ n g nét
văn h o a riêng c ó đ ộ c đ á o c ủ a d o a n h n g h i ệ p m ì n h . T ạ i V i ệ t N a m ,
CocaCola
c h i ế m m ộ t thị p h ầ n ổ n đ ị n h và tương đ ố i l ẫ n . D o a n h n g h i ệ p n à y c ó m ứ c tăng
trưởng đ ề u q u a các n ă m , đ â y là m ộ t điển hình c h o n h ậ n đ ị n h v ă n h o a c ó tác
đ ộ n g g i a tăng l ợ i n h u ậ n c ủ a d o a n h n g h i ệ p .
4.1.2. Tăn ÍỊ năng suất lao động.
M ộ t k h i l ợ i n h u ậ n tâng, các l ợ i ích k h á c c ủ a b ả n thân d o a n h n g h i ệ p v à
người lao đ ộ n g c ủ a d o a n h n g h i ệ p được đ ả m b ả o chắc c h ắ n hơn, đầy đ ủ hơn.
D o a n h n g h i ệ p c ó n h i ề u điểu k i ệ n h ơ n t r o n g v i ệ c c ả i t i ế n q u y trình s ả n x u ấ t
n h ờ v à o v i ệ c h u y đ ộ n g n g u ồ n v ố n t ừ q u ỹ đ ầ u tư phát t r i ể n . N g ư ờ i l a o đ ộ n g
đ ư ợ c t r ả lương tương x ứ n g v ẫ i tình hình h o ạ t đ ộ n g c h u n g c ủ a d o a n h n g h i ệ p ,
s ự g i a tăng l ợ i n h u ậ n t r o n g k i n h d o a n h c ủ a d o a n h n g h i ệ p nơi h ọ l à m v i ệ c h ứ a
h ẹ n n h ữ n g đ i ề u k i ệ n p h ú c l ợ i k h á c ngoài t i ề n c ô n g x ứ n g đ á n g . Đ i ề u n à y rõ
12
ràng tạo ra yếu t ố tâm lý tích cực. Thái đ ộ vô trách n h i ệ m của n h â n viên trong
công việc do đó cũng bị triệt tiêu. Nhân viên chỉ trung thành và gắn bó lâu dài
khi họ thấy hứng thú được làm việc trong một môi trường m à từ cảm nhần của
bán thân họ có sự phát triển, có cơ h ộ i khẳng định bản thân m ì n h và thăng
tiến. Bán thân người lao động ý thức được công việc của mình không chỉ đơn
thuần là đồng tiền m à là giá trị tinh thần m à chỉ đ ế n c ô n g ty h ọ mới có được.
H ọ coi môi trường làm việc cũng như môi trưởng sống của m ì n h và c h ă m chút
cho môi trường ấy ngày càng tiến bộ, lành mạnh. Vì t h ế đã kích thích h ọ đ ổ i
mới và sáng c h ế trong sản xuất. Tái sản xuất sức lao động được cải thiện rõ
rệt, năng xuất lao động, hiệu quá sản xuất kinh doanh được nâng cao. Văn hoa
tiến bộ và sự đồng thuần của con người trong c ù n g cộng đổng là nguồn lực tạo
ra sức mạnh cộng đồng
cao hơn làsự phát triển hài hoa, lành mạnh của m ỗ i
quốc gia. dân tộc.
4.1.3. Nâng cao lợi thế cạnh tranh của doanh
nghiệp.
Thây rằng vãn hoa kinh doanh là nguồn lực tạo nên phong thái của
doanh nghiệp, tạo ra những nét khác biệt riêng có của bản thân doanh nghiệp.
Lý thuyết của kinh doanh luôn dành phẩn chiến thắng cho những sản phẩm có
sác thái kinh doanh riêng này. Do vầy văn hoa kinh doanh là nguồn lực tạo ra lợi
thế cạnh tranh.
4.2. Văn hoa tác động tới hi duy, tình cảm, giao tiếp trong kinh
4.2.1. Tác động tới tư duy, tình cảm trong kình
doanh.
doanh.
Các m ố i quan hệ xã hội của con người thường mang đ ầ m bản sắc văn
hoa của cộng đồng nơi con người đó đang sinh sống. Bản sắc văn hoa đó l ạ i
quyết định tới m ọ i tư duy, tình cảm cùa con người trong cuộc sống thường
nhầt hằng ngày, được vần dụng vào hoại dộng kinh doanh. N h ư thế, các cá
nhân ở những nền văn hoa khác nhau thì có cách tiến h à n h hoạt động k h á c
nhau, có cách giải quyết sự việc khác nhau, quan n i ệ m đ ú n g sai k h á c nhau, tỏ
thái độ cũng k h á c nhau. M ộ t ví dụ điển hình đ ó là: t ạ i c á c nước phương Táy
con người có thói quen đặt cái tôi lên trước, ngược l ạ i ở phương Đ ô n g , nhân
13
sinh quan của con người là hướng về cộng đồng, một n h à kinh doanh tài ba sẽ
không chỉ là con n g ư ờ i tháo vát, biết làm giàu cho bản thân m ì n h , m à phải là
một con người có cái tâm, biết làm giàu cho xã h ộ i .
4.2.2. Tác động tới giao tiếp trong kinh doanh.
M ộ t ví dụ điển hình trong đ i ế m này là quan n i ệ m về sự đụng chạm cơ
thể, giữa các nước phương Tây và phương Đ ô n g cũng có sự k h á c nhau. ở
phương Đông sự đụng chạm cơ thể là không được phép, k ể cả hôn xã giao
trong khi người phương Tây khá thoải mái về vấn để này, n g ư ờ i phương Đ ô n g
thường lại kín đ á o . Cái bốt tay của người phương Đỏng cũng nhẹ nhàng hơn,
phụ nữ thường chí chạm nhẹ vào tay đ ố i tác nếu họ có đưa tay ra để bốt, nếu
không hiếu người phương Táy l ạ i cho rằng họ thờ ơ với cử chì của mình vì cái
bốt tay đó k h ô n g chặt. K h ô n g hẳn là vậy với phụ nữ cử chỉ bốt tay là một hành
động lịch sự và chính sự chạm nhẹ đó thể hiện những nét riêng trong quan
niệm khiêm nhường, kín đáo của bản thân h ọ . Đ ó là riêng đ ố i với phụ nữ,
ngoài ra trong các quan hệ xã hội khác ta vẫn luôn gặp những cái bốt tay của
người phương Đ ô n g có thể lâu hơn cái bốt tay truyền thống của người phương
Tây, nốm gần kín cả bàn tay và đôi khi có thể bốt bằng cả hai tay.
Con người ở bất cứ đâu cũng vậy luôn rất cố hữu với những gì thuộc về
nét truyền thống, bới đơn giản truyền thống k h ô n g thể hình thành ngày một
ngày hai theo ý muốn chủ quan của họ. Ta không phải băn khoăn rằng tại sao
cùng là đồng ý mà người T h ổ Nhĩ Kì và Bungari l ạ i lốc đầu, trong khi n g ư ờ i
dân ở hầu hết cấc dân tộc khác trên t h ế giới l ạ i gật đẩu, và hành động là ngược
lại nếu là từ chối. Đ i ể m chúng ta nên chú ý là h ọ mang những nét văn hoa
riêng đó của mình vào trong hoạt động kinh doanh, những con n g ư ờ i ở những
nền văn hoa khác nhau được gập nhau trên thương trường, người làm kinh doanh
cần phải biết bốt được những tín hiệu thông tin từ những nền vãn hoa khác biệt để
có sự xử trí hợp lí đế không làm ảnh hưởng đến quá trình kinh doanh.
Giáo sư Phạm Xuân Nam đã cho rằng "kinh t ế bốt rễ được trong văn
hóa", kinh doanh là mặt động của hoạt động kinh t ế vì t h ế cũng chẳng là sai
14
nếu cho rằng kinh doanh cũng bắt rễ được từ văn hoa. Văn hoa đóng góp như
nền tảng cho kinh doanh phát triển, còn kinh doanh lành mạnh lại như một
thành quá cổ vũ cho các giá trị trong đó có các giá trị văn hoa. M ố i quan hệ
giữa văn hoa và kinh doanh là m ố i quan hệ biện chứng có tính quy luật, vừa
thống nhờt vừa phụ thuộc vào nhau. Cái hay của người làm kinh tế là nhận
thức được đúng đắn giá trị có được từ mối quan hệ biện chứng trên đế có thể
có những sách lược kinh doanh hoàn hảo.
l i . Ả n h hưởng của văn hoa k i n h doanh t ớ i k h ả năng thâm nhập thị
trường của doanh nghiệp.
Nhiệm vụ doanh nghiệp nào cũng làm trước k h i thâm nhập vào thị
trường là nghiên cứu thị trường để có được phương pháp tiếp thị thật phù hợp.
Khi phương pháp tiếp thị đúng đắn thì chiến thuật thâm nhập thị trường mục
tiêu sẽ dẻ dàng hơn.
Đ ể thành công trong những bước đầu tiên này việc chỉ
liến hành phân tích tình hình kinh doanh và nghiên cứu thị trường với đem
thuần là các chỉ số kinh tế không thôi chưa đủ, việc tiến hành nghiên cứu về
vãn hoa cũng rờt cần thiết. Trong kinh doanh quốc tế, doanh nghiệp phải tiến
hành kinh doanh với những người thuộc các nền văn hoa khác nhau. M ỗ i nền
văn hoa khác đó lại mang trong mình những phong cách kinh doanh khác
nhau, nền văn hoa kinh doanh khác nhau. Người làm kinh doanh khi đó phải
gác sang một bèn những quan niệm có từ trước và cố gắng học theo nền vãn
hoa cùa nước đối tác. H ọ học cách không áp dụng các tiêu chuẩn giá trị của
chính mình đối với những người thuộc các nền văn hoa khác, và hiểu là không
có đúng sai đối với nhữne người thuộc nền văn hoa khác m à chỉ có những
diêm không tương đồng m à thôi. Chính vì thế sách lược của doanh nghiệp khi
thâm nhập vào các thị trường khác nhau phải có độ linh hoạt cho phù hợp.
Dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ảnh hưởng của vãn hoa kinh doanh đến
khả năng thâm nhập thị trường của doanh nghiệp dưới góc nhìn dựa trên các
nguyên tắc tiếp thị cơ bản đó là sản phẩm, giá cả, kênh phân phối, xúc tiến và
hỗ trợ kinh doanh.
15
- Xem thêm -