Tài liệu Văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia hà nội – hồng hà

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH ----------------------- NGUYỄN THỊ HUYỀN NGA VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN BIA HÀ NỘI – HỒNG HÀ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Quản trị kinh doanh Phú Thọ, 2018 TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH ----------------------- NGUYỄN THỊ HUYỀN NGA VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN BIA HÀ NỘI – HỒNG HÀ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Quản trị kinh doanh NGƯỜI HƯỚNG DẪN: Ths. Phạm Thị Thu Hương Phú Thọ, 2018 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài khóa luận tốt nghiệp này, em xin dành những tình cảm trân trọng nhất và lời cảm ơn chân thành đến Ths. Phạm Thị Thu Hương, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện đề tài khóa luận. Em xin chân thành cảm ơn đến Ban giám hiệu nhà trường và khoa Kinh tế & Quản trị kinh doanh – trường Đại học Hùng Vương, xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo đã quan tâm, nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho em trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại trường. Xin chân thành cảm ơn đến Lãnh đạo và tập thể cán bộ công nhân viên của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà đã hướng dẫn, giúp đỡ và cung cấp số liệu để em hoàn thành đề tài khóa luận tốt nghiệp này. Mặc dù em đã rất cố gắng tìm hiểu, nghiên cứu để có thể hoàn thành nội dung đề tài một cách tốt nhất. Song, đề tài khóa luận tốt nghiệp này chắc chắn không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Chính vì vậy, em rất mong nhận được ý kiến đóng góp của thầy, cô để em học thêm được nhiều kinh nghiệm, là hành trang quý báu giúp em bước vào môi trường làm việc sau này. Cuối cùng em kính chúc quý thầy, cô dồi dào sức khỏe và thành công trong sự nghiệp cao quý! Em xin chân thành cảm ơn! i CAM KẾT Tôi đã đọc và hiểu các hành vi vi phạm đạo đức trong học thuật. Tôi cam kết rằng nghiên cứu này do tôi thực hiện đảm bảo trung thực và không vi phạm yêu cầu về đạo đức trong học thuật. Phú Thọ, ngày 21 tháng 5 năm 2018 SINH VIÊN (Ký và ghi rõ họ tên) ii MỤC LỤC A. MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 1 1. Đặt vấn đề nghiên cứu.................................................................................... 1 1.1. Sự cần thiết phải nghiên cứu.................................................................... 1 1.2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ..................................................................... 3 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ...................................................................... 4 2.1. Mục tiêu chung ........................................................................................ 4 2.2. Mục tiêu cụ thể......................................................................................... 4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................. 5 3.1. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................. 5 3.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 5 4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 5 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu .................................................................. 5 4.2. Phương pháp xử lý dữ liệu thứ cấp .......................................................... 7 4.3. Phương pháp phân tích dữ liệu ................................................................ 7 B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU........................................................................... 8 Chương 1 .............................................................................................................. 8 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP ...... 8 1.1. Cơ sở lí luận về văn hóa doanh nghiệp ....................................................... 8 1.1.1. Một số khái niệm khoa học ................................................................... 8 1.1.2. Vai trò của văn hóa doanh nghiệp đối với sự phát triển của doanh nghiệp ......................................................................................................................... 9 1.1.3. Cấp độ và cấu trúc của văn hóa doanh nghiệp.................................... 11 1.1.4. Các biểu hiện của văn hóa doanh nghiệp............................................ 13 1.1.5. Các mô hình văn hóa doanh nghiệp .................................................... 17 1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp .............................. 20 1.2. Cơ sở thực tiễn về văn hóa doanh nghiệp ................................................. 23 1.2.1. Trên thế giới ........................................................................................ 23 1.2.2. Ở Việt Nam ......................................................................................... 24 iii Chương 2 ............................................................................................................ 27 THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP ............................................. 27 TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN BIA HÀ NỘI – HỒNG HÀ................................ 27 2.1. Khái quát chung về công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà.................... 27 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty................................... 27 2.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý của công ty .................................................... 28 2.1.3. Quy trình công nghệ ........................................................................... 31 2.1.4. Đặc điểm lao động tại công ty ............................................................ 34 2.1.5. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh (2015 – 2017) ...................... 37 2.2. Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà .......................................................................................................................... 40 2.2.1. Nhận thức tầm quan trọng về văn hóa doanh nghiệp của lãnh đạo và nhân viên của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà ................................ 40 2.2.2. Những giá trị văn hóa hữu hình của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà ....................................................................................................................... 44 2.2.3. Những giá trị được công bố ................................................................ 71 2.2.4. Những giá trị nền tảng, ngầm định ..................................................... 78 2.2.5. Vai trò của người lãnh đạo trong xây dựng và triển khai văn hóa doanh nghiệp ............................................................................................................ 78 2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp ................................. 82 2.3.1. Văn hóa dân tộc .................................................................................. 82 2.3.2. Người lãnh đạo.................................................................................... 83 2.3.3. Ảnh hưởng từ văn hóa bên ngoài ........................................................ 83 2.4. Đánh giá chung thực trạng văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà............................................................................................ 84 2.4.1. Ưu điểm .............................................................................................. 84 2.4.2. Hạn chế ............................................................................................... 86 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................... 86 Chương 3 ............................................................................................................ 88 iv MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP ....... 88 TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN BIA HÀ NỘI – HỒNG HÀ................................ 88 3.1. Phương hướng phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà ................................................................................................. 88 3.1.1. Phương hướng chung .......................................................................... 88 3.1.2. Phương hướng cụ thể .......................................................................... 88 3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà...................................................................................... 89 3.2.1. Xây dựng các tiêu chuẩn về hành vi và thái độ cho nhân viên công ty ....................................................................................................................... 89 3.2.2. Tái cơ cấu kiến trúc hạ tầng của công ty ............................................ 90 3.2.3. Hoàn thiện công tác tuyển dụng nhân lực của công ty ....................... 91 3.2.4. Xây dựng sổ vàng truyền thống cho công ty ...................................... 91 3.2.5. Phát triển các phong trào, nghi lễ, nghi thức ...................................... 92 3.2.6. Đẩy mạnh đưa văn hóa doanh nghiệp vào các hoạt động của công ty93 3.2.7. Phát triển văn hóa công ty thông qua việc xây dựng môi trường làm việc lành mạnh .............................................................................................. 94 C. KẾT LUẬN CHUNG ................................................................................... 95 D. TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 97 v DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Cơ cấu lao động của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà............ 35 Bảng 2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà giai đoạn từ năm 2015 - 2017 ........................................................................ 38 Bảng 2.3. Nhận thức tầm quan trọng về văn hóa doanh nghiệp của................... 43 lãnh đạo và nhân viên của công ty ...................................................................... 43 Bảng 2.4. Mức độ nhận thức của lãnh đạo và nhân viên về cơ cấu tổ chức của công ty ................................................................................................................. 46 Bảng 2.5. Mức độ cảm nhận của lãnh đạo và nhân viên về kiến trúc hạ tầng của công ty ................................................................................................................. 51 Bảng 2.6. Mức độ cảm nhận của khách hàng về kiến trúc hạ tầng của công ty ....... 53 Bảng 2.7. Mức độ cảm nhận của lãnh đạo và nhân viên về logo của công ty .... 55 Bảng 2.8. Mức độ cảm nhận của khách hàng về logo của công ty ..................... 57 Bảng 2.9. Mức độ cảm nhận của lãnh đạo và nhân viên về đồng phục của công ty 59 Bảng 2.10. Mức độ cảm nhận của khách hàng về đồng phục của công ty ......... 60 Bảng 2.11. Mức độ cảm nhận của lãnh đạo và nhân viên về các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao ........................................................................................ 63 Bảng 2.12. Mức độ cảm nhận của khách hàng hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, tri ân khách hàng của công ty ..................................................................... 65 Bảng 2.13. Mức độ cảm nhận của lãnh đạo và nhân viên về môi trường làm việc của công ty........................................................................................................... 67 Bảng 2.14. Mức độ cảm nhận của lãnh đạo và nhân viên về văn hóa doanh nghiệp trong tuyển dụng và đào tạo nhân lực ................................................................. 70 Bảng 2.15. Mức độ cảm nhận của lãnh đạo và nhân viên về những giá trị được công bố ................................................................................................................ 75 Bảng 2.16. Mức độ cảm nhận của khách hàng về tác phong cư xử, hành vi của nhân viên trong công ty ....................................................................................... 77 Bảng 2.17. Mức độ cảm nhận của lãnh đạo và nhân viên về người lãnh đạo trong công ty ................................................................................................................. 81 vi DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1. Hình ảnh nhà máy sản xuất của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà ............................................................................................................................. 48 Hình 2.2. Nhà điều hành của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà ............... 48 Hình 2.3. Khu vực phòng thị trường ................................................................... 49 Hình 2.4. Hình ảnh phòng làm việc của phòng thị trường.................................. 50 Hình 2.5. Hình ảnh biểu tượng của công ty ........................................................ 55 Hình 2.6. Đồng phục áo phông của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà ..... 58 Hình 2.7. Đồng phục áo sơ mi của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà ...... 58 Hình 2.8. Hội diễn văn nghệ, thể thao tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà ............................................................................................................................. 62 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức quản lý công ty……………………………………. 28 Sơ đồ 2.2. Sơ đồ quy trình công nghệ sản xuất bia…………………………… 31 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VHDN - Văn hóa doanh nghiệp CCTC - Cơ cấu tổ chức vii A. MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề nghiên cứu 1.1. Sự cần thiết phải nghiên cứu Trong nền kinh tế thị trường, nếu người ta coi phần cứng của một doanh nghiệp bao gồm cấu trúc mô hình, tổ chức, các hệ thống, quy trình, quy định, các kênh phân phối, kênh báo cáo, giao tiếp...thì phần mềm của doanh nghiệp đó chính là những giá trị, niềm tin, lối sống, chuẩn mực hành vi, phương châm hành động...hay nói cách khác, văn hoá chính là phần mềm của một tổ chức. Giống như hoạt động của một chiếc máy tính, phần mềm chính là cái mang lại sức sống cho phần cứng, văn hoá chính là sức sống của doanh nghiệp. Nói như vậy để chúng thấy rõ hơn, tính cấp thiết phải phát triển văn hoá trong doanh nghiệp hiện nay. Trong thời kỳ hội nhập, cạnh tranh ngày càng quyết liệt, vai trò của văn hoá doanh nghiệp ngày càng trở nên quan trọng. Theo các nhà nghiên cứu kinh tế, văn hóa doanh nghiệp chính là yếu tố quyết định sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp chính là tài sản vô hình, là sự kết dính màu nhiệm con người với tổ chức, con người với con người, là chất xúc tác phát triển nhân rộng và kết nối từng giá trị nguồn lực riêng lẻ. Bất kỳ một doanh nghiệp nào nếu thiếu đi yếu tố văn hoá, tri thức thì có thể khẳng định, không thể phát triển bền vững trong xu thế toàn cầu hoá hiện nay. Văn hóa là sản phẩm của loài người, được tạo ra và phát triển trong quan hệ qua lại giữa con người và xã hội. Song, chính văn hóa lại tham gia vào việc tạo nên con người, duy trì sự bền vững và trật tự xã hội. Chính vì vậy, các doanh nghiệp trong nước ta hiện nay cũng rất muốn phát triển văn hóa doanh nghiệp của mình, nhưng một phần do chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của yếu tố này trong hoạt động kinh doanh, một phần do sự xuất hiện của các công ty đa quốc gia, các tập đoàn tài chính, các công ty lớn đến từ nhiều nước sẽ mang theo những phong tục, tập quán, phong cách quản lý mới riêng của từng nước vào nước ta nên các doanh nghiệp các doanh nghiệp vẫn chưa định hình được bản sắc riêng của mình. 1 Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như vậy, những sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ mà chúng ta đem trao đổi đều cần có sức cạnh tranh cao hơn trước, không những trên thị trường quốc tế mà ngay tại thị trường trong nước. Các hàng hóa, dịch vụ không chỉ đơn thuần đem lại giá trị kinh tế mà ẩn chứa trong đó là văn hóa doanh nghiệp, nơi sản xuất và cung ứng những hàng hóa, dịch vụ, đó là đầu mối quan trọng làm nên sự khác biệt của doanh nghiệp Việt, tạo uy tín, danh tiếng và sức sống cho doanh nghiệp, phát huy tối đa năng lực của các cá nhân và hướng họ đến mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp giúp chúng ta vươn tới thành công nhờ vào nguồn nội lực của chính mình. Công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà được thành lập vào năm 1994 với các sản phẩm chính là bia hơi và bia chai. Trải qua hơn 20 năm sản xuất và kinh doanh, công ty đã phần nào xây dựng được bản sắc và thương hiệu riêng của mình nhưng những bản sắc đó cần được phát huy mạnh mẽ hơn nữa. Công ty có những ưu điểm nổi bật như nhân viên không hút thuốc nơi làm việc, lãnh đạo và nhân viên của công ty nhận thức rất rõ được vai trò văn hóa doanh nghiệp, công ty luôn lắng nghe phản hồi từ phía khách hàng, nhân viên trong công ty luôn giải đáp những thắc mắc cho khách hàng và thường xuyên đi khảo sát thị trường, lương thưởng và hậu mãi tốt… Bên cạnh một số thành tựu đã đạt được, việc phát triển văn hóa doanh nghiệp trong công ty còn rất nhiều hạn chế có ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp của công ty như một số nhân viên vẫn còn nói những lời chưa được thuần mỹ, điều này sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến công ty, có thể giảm khả năng thu hút khách hàng, giảm doanh số bán hàng. Thái độ giao tiếp chính là một kỹ năng mềm, do đó nhân viên của công ty nên thay đổi để văn hóa doanh nghiệp tại công ty được hoàn thiện hơn. Hay như vấn đề về kiến trúc hạ tầng của công ty vẫn còn nhiều thiếu xót, hình ảnh mỹ quan bên ngoài cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng không nhỏ đến công ty,…Một nền văn hóa tích cực sẽ giúp công ty tạo dựng bản sắc riêng, tạo nên sự gắn bó giữa tất cả các thành viên, đồng thời 2 thu hút các nguồn lực, tăng khả năng cạnh tranh và giảm bớt rủi ro trong kinh doanh. Để có thể duy trì và phát triển văn hóa doanh nghiệp, công ty phải tiếp tục có những bước đi vững chắc, có định hướng rõ ràng, có những giải pháp hữu hiệu hơn, tiếp thu và kế thừa tinh hoa văn hóa nhân loại để xây dựng một bản sắc riêng, ngày một hoàn thiện nét đẹp văn hóa của công ty. Đây cũng được xem như một chiến lược giúp công ty cổ phần bia Hà Nội Hồng Hà vượt qua những khó khăn của nền kinh tế hiện nay. Xuất phát từ những lí do trên, tôi đã chọn đề tài: “Văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp. 1.2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Văn hóa doanh nghiệp có vai trò quan trọng không chỉ đối với việc nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp mà còn là một giải pháp quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp là tài sản tinh thần của doanh nghiệp, là một nguồn lực quan trọng thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững, định hướng các hoạt động, tạo ra sự đồng thuận trong tư tưởng và hành động, kết nối từng thành viên trong doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp chính là bản sắc, là đặc điểm để phân biệt giữa doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác, mang tính di truyền qua nhiều thế hệ thành viên. Phát triển văn hóa doanh nghiệp cũng chính là sự xây dựng một bệ phóng cho doanh nghiệp phát triển. Trên thế giới hiện nay đã có những nghiên cứu về văn hóa tổ chức như: *Edgar H. Schein (2012), nghiên cứu về những đặc điểm, loại hình văn hóa tổ chức. Vai trò của người lãnh đạo trong việc sáng tạo và thiết kế văn hóa trong tổ chức. Những cách thức quản lý của lãnh đạo khi có sự thay đổi về văn hóa tổ chức. *Greert Hofstede, Gert Jan Hosfstede, Michael Minkov (2010), nghiên cứu toàn diện văn hóa của 70 quốc gia trên thế giới và trong vòng 40 năm viết về 3 những đặc điểm văn hóa, những mặt tích cực và tiêu cực của văn hóa, sự hình thành văn hóa và những ảnh hưởng của nó tới văn hóa tổ chức,… Ở Việt Nam cũng đã có rất nhiều nghiên cứu liên quan đến văn hóa doanh nghiệp, như Phan Thị Minh Châu (2014), Nguyễn Cảnh Chắt (2003), Nguyễn Thị Doan, Đỗ Minh Cương (1999),…Những tài liệu này đã khái quát được nhiều mặt của văn hóa doanh nghiệp, làm nổi bật lên ý nghĩa cũng như cung cấp kiến thức cần có đối với các vấn đề liên quan đến văn hóa doanh nghiệp tại các công ty. Giúp khắc phục và đưa ra giải pháp về những nhược điểm còn tồn tại của các doanh nghiệp. Bên cạnh đó cũng khắc họa rõ nét hơn những ưu điểm của văn hóa trong các doanh nghiệp hiện nay. Những nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp hiện nay có rất nhiều như Đỗ Minh Cương (2001), Nguyễn Thị Ngọc Anh (2010), Đỗ Thị Hằng (2013), Bùi Thanh Nga (2013), Đỗ Thị Phi Hoài (2009), Bùi Xuân Phong (2006), …Những đề tài này đều thể hiện được nội dung về văn hóa doanh nghiệp, những ưu nhược điểm. Cho thấy những đặc điểm cũng như biểu hiện về văn hóa nơi làm việc. Tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu về những nội dung như quản trị nhân lực, tạo động lực cho người lao động… Nhưng vẫn chưa có đề tài nào liên quan đến văn hóa doanh nghiệp tại công ty, vì vậy đây là vấn đề không bị trùng lặp với các công trình nghiên cứu đã có. Trên cơ sở tham khảo, kế thừa những kết quả của các tác giả đã nghiên cứu trước đó, kết hợp những kết quả nghiên cứu, những quan điểm cá nhân thông qua các hoạt động thực tiễn, tôi đã chọn đề tài:“Văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà” làm đề tài nghiên cứu trong khóa luận tốt nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Đề tài tập trung vào nghiên cứu thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. 2.2. Mục tiêu cụ thể 4 - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về văn hóa doanh nghiệp. - Phân tích và đánh giá thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Văn hóa doanh nghiệp - Về không gian: Tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. Địa chỉ: Khu 1, phường Vân Phú, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thời gian: Số liệu nghiên cứu từ năm 2015 – 2017. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu - Thu thập dữ liệu thứ cấp: Phương pháp thu thập dữ liệu và các thông tin liên quan thông qua các nguồn dữ liệu có sẵn, đã được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng. Các dữ liệu thu thập được có đặc điểm là đã qua xử lý, thường đã được trình bày cụ thể và có hệ thống. Thu thập các thông tin trên báo, mạng internet về báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, các kế hoạch của doanh nghiệp trong thời gian sắp tới. Tuy nhiên, cần thu thập một cách cẩn thận và biết loại bỏ thông tin thiếu chính xác. - Thu thập dữ liệu sơ cấp: Thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo của công ty để thấy được mức độ hiểu biết về văn hóa doanh nghiệp hiện nay tại công ty. Sử dụng công cụ điều tra là lập bảng hỏi để phỏng vấn gián tiếp cán bộ công nhân viên của công ty để thấy được mức độ nhận thức khách quan về văn hóa doanh nghiệp tại công ty. Tổng số công nhân viên của công ty là 187 người. Áp 5 dụng công thức của Slovin (dẫn từ Consuelo và cộng sự, 2007) n = 𝑁 để tính 1+𝑁𝑒2 toán số liệu điều tra. Trong đó: N: Số lượng tổng thể n: Số mẫu e: Sai số ngẫu nhiên dao động từ 0,05-0,1 Ta có: n= 187 1+187∗0,05 2 = 128 Tiến hành phát 128 phiếu điều tra cán bộ công nhân viên tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. Sử dụng công cụ lập bảng hỏi để phỏng vấn gián tiếp khách hàng tổ chức của công ty, bao gồm các nhà bán buôn, bán lẻ,…để thấy được mức độ nhận thức khách quan về văn hóa doanh nghiệp tại công ty. Khách hàng tổ chức của công ty là 3500 nhà bán buôn, bán lẻ,...Áp dụng công thức của Slovin (dẫn từ Consuelo và cộng sự, 2007) n = 𝑁 để tính toán số liệu điều tra. 1+𝑁𝑒2 Trong đó: N: Số lượng tổng thể n: Số mẫu e: Sai số ngẫu nhiên dao động từ 0,05-0,1 Ta có: n= 3500 1+3500∗0,05 2 = 359 Tiến hành phát 359 phiếu điều tra khách hàng của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. Điều tra thông qua việc sử dụng phiếu điều tra số 01 và số 02 trình bày tại phần phụ lục của khóa luận. 6 Thông tin, số liệu sau khi thu thập được cần được xử lý, sau đó mới có thể sử dụng phục vụ cho quá trình nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. 4.2. Phương pháp xử lý dữ liệu thứ cấp Những dữ liệu đã thu thập được về số liệu lao động, doanh thu, lợi nhuận,... qua các năm từ 2015 – 2017 của công ty, tiến hành ghi chép và làm dữ liệu để thực hiện bài báo cáo khóa luận tốt nghiệp. Phân loại dữ liệu thu thập được - Lựa chọn, loại bỏ những số liệu kém giá trị - Tính toán lại số liệu trên cơ sở tôn trọng số liệu gốc - Phân tích tổng hợp thông tin thu thập được Trên cơ sở những dữ liệu đã thu thập được tiến hành tính toán các chỉ tiêu, xây dựng bảng thống kê và đưa ra những nhận xét khách quan về việc xây dựng bảng thống kê và về việc xây dựng, phát huy yếu tố văn hóa của công ty cổ phần bia Hà Nội – Hồng Hà. 4.3. Phương pháp phân tích dữ liệu - Phương pháp tổng hợp Phương pháp này giúp chúng ta phát hiện được điểm giống và khác nhau giữa các thời điểm nghiên cứu, so sánh các chỉ tiêu giữa các năm với nhau, đồng thời phân tích được những biến động của từng thời kì. - Thống kê so sánh Phương pháp này là từ các số liệu thu thập rồi xử lý các kết quả về những chỉ tiêu doanh thu, chi phí, lợi nhuận hay cả về lực lượng lao động so sánh giữa các năm (từ năm 2015 đến năm 2017). 7 B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP 1.1. Cơ sở lí luận về văn hóa doanh nghiệp 1.1.1. Một số khái niệm khoa học a. Văn hóa Trong nghiên cứu của tác giả Dương Thị Liễu (2008), có đưa ra nhiều quan điểm và lập luận khác nhau của nhiều tác giả khác nhau về văn hóa. Quan điểm thứ nhất, văn hóa là một lĩnh vực đa dạng và phức tạp vì vậy khó có thể thống nhất được một khái niệm đầy đủ và chính xác về văn hóa. Nên việc cùng tồn tại nhiều khái niệm khác nhau càng làm vấn đề được hiểu biết một cách phong phú và toàn diện hơn. Quan điểm thứ hai, Hồ Chí Minh cho rằng: Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống, và đòi hỏi của sự sinh tồn. Quan điểm thứ ba, Edouard Herriot (1872 – 1957) cho rằng: Văn hóa là cái còn lại sau khi người ta quên đi tất cả, là cái vẫn còn thiếu sau khi người ta đã học tất cả. Quan điểm thứ tư, theo UNESCO: Văn hóa là một phức thể, tổng thể các đặc trưng, diện mạo về tinh thần, vật chất, tri thức, linh cảm… khắc họa nên bản sắc của một cộng đồng gia đình, làng xóm, quốc gia, xã hội… Văn hóa không chỉ bao gồm nghệ thuật, văn chương mà cả những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ giá trị, những truyền thống, tín ngưỡng… Như vậy, khái niệm văn hóa rất rộng, trong đó những giá trị vật chất và tinh thần được sử dụng làm nền tảng định hướng cho lối sống, đạo lý, tâm hồn và hành động của mỗi dân tộc và các thành viên để vươn tới cái cái đúng, cái tốt đẹp, trong mối quan hệ giữa người và người, giữa người với tự nhiên và môi trường xã hội. b. Doanh nghiệp 8 Có nhiều khái niệm khác nhau về doanh nghiệp được xây dựng dựa trên các quan điểm và góc độ tiếp cận khác nhau. Theo quan điểm của tổ chức: doanh nghiệp là tổng thể các phương tiện, máy móc, thiết bị và con người được tổ chức lại nhằm đạt một mục đích nhất định. Theo quan điểm lợi nhuận: doanh nghiệp được coi là một tổ chức sản xuất trong khuôn khổ một số tài sản nhất định, người ta kết hợp nhiều yếu tố khác nhau nhằm tạo ra những sản phẩm và dịch vụ để bán trên thị trường và thu khoản chênh lệch giữa giá thành và giá bán sản phẩm. Quan điểm lý thuyết hệ thống lại đưa ra một cách nhận diện khác: doanh nghiệp là một bộ phận hợp thành của hệ thống kinh tế, mỗi đơn vị trong hệ thống đó tác động tương hỗ lẫn nhau và tuân thủ các điều kiện hoạt động mà nhà nước đặt ra cho hệ thống kinh tế đó nhằm phục vụ cho mục đích tiêu dùng của xã hội. c. Văn hóa doanh nghiệp Trong bài viết của tác giả Edgar Schein (2012) đưa ra một số quan điểm về văn hóa doanh nghiệp. Cũng như văn hóa thì cũng có rất nhiều quan điểm xoay quanh văn hóa doanh nghiệp. Tất cả các quan điểm đó sẽ giúp chúng ta hiểu về văn hóa doanh nghiệp một cách toàn diện và đầy đủ hơn. Thứ nhất, văn hóa doanh nghiệp là tổng hợp các quan niệm chung mà các thành viên trong công ty học được trong quá trình giải quyết các vấn đề nội bộ và xử lý các vấn đề với môi trường xung quanh. Thứ hai, văn hóa doanh nghiệp là sự trộn lẫn đặc biệt các giá trị, các tiêu chuẩn, thói quen và truyền thống, những thái độ ứng sử và lễ nghi mà toàn bộ chúng là duy nhất đối với một tổ chức đã biết. Trên cơ sở kế thừa và phát huy các quan điểm trên, mà có thể hiểu một cách đầy đủ hơn rằng văn hóa doanh nghiệp là toàn bộ những nhân tố văn hóa được doanh nghiệp chọn lọc, tạo ra, sử dụng và biểu hiện trong hoạt động kinh doanh tạo nên bản sắc kinh doanh của doanh nghiệp đó. 1.1.2. Vai trò của văn hóa doanh nghiệp đối với sự phát triển của doanh nghiệp a. Đối với doanh nghiệp 9 Văn hóa doanh nghiệp có tác động toàn diện đến hoạt động của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp là một tài sản vô hình của doanh nghiệp, có vai trò to lớn trong sự phát triển của công ty, là nền tảng, là mục tiêu, là động lực và là hệ điều tiết của sự phát triển. Văn hóa doanh nghiệp làm giảm sự xung đột giữa các thành viên và giữa các cá nhân, giúp điều phối và kiểm soát hành vi cá nhân bằng các câu chuyện, các quy định quy tắc, chuẩn mực..., những mối quan hệ tốt đẹp giữa các cá nhân mà văn hóa doanh nghiệp mang lại sẽ tạo ra môi trường làm việc thoải mái, lành mạnh, thúc đẩy khả năng sáng tạo của nhân viên. Văn hóa doanh nghiệp tạo nên bản sắc riêng cho doanh nghiệp, tạo nên sức hấp dẫn của doanh nghiệp đối với khách hàng, các đối tác, cơ quan quản lý, chính phủ, tạo nên thương hiệu cho doanh nghiệp giúp phân biệt với các doanh nghiệp khác. Văn hóa doanh nghiệp được hình thành từ khi doanh nghiệp thành lập và bắt đầu đi vào hoạt động, trong quá trình đó văn hóa doanh nghiệp luôn được củng cố và bổ sung thêm. Văn hóa doanh nghiệp tốt đẹp sẽ giúp cho doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh của mình bởi nó tạo được sự thống nhất, giảm thiểu rủi ro, tăng cường phối hợp và giám sát, thúc đẩy động cơ làm việc của mọi thành viên. Văn hóa doanh nghiệp chính là sợi dây gắn kết và thúc đẩy động cơ làm việc của mọi nhân viên trong tổ chức. b. Đối với xã hội Văn hóa doanh nghiệp không tách rời văn hóa xã hội. Văn hóa doanh nghiệp trước hết là tuân thủ pháp luật, là đảm bảo có lãi, không những nuôi được người lao động mà còn phát triển. Phát huy văn hóa doanh nghiệp không chỉ tạo ra nguồn nội lực vững chắc cho việc liên tục nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thương trường, hơn nữa nó là điều kiện tiên quyết để huy động cao nhất các nhân tố chủ quan, khách quan khác nhau đối với việc tập trung xây dựng thương hiệu của bản thân từng sản phẩm, từng doanh nghiệp. 10 Văn hóa doanh nghiệp tốt đẹp cũng sẽ giúp cho doanh nghiệp luôn định hướng cho các hoạt động kinh doanh theo hướng nâng cao tinh thần cộng đồng, dân tộc, khuyến khích doanh nghiệp tham gia các hoạt động xã hội như xóa đói giảm nghèo, cứu trợ đồng bào gặp thiên tai, tham gia các hoạt động từ thiện và đặc biệt là vấn đề ô nhiễm môi trường. Văn hóa cho doanh nghiệp tạo nên một bản sắc riêng cho hình ảnh của công ty, là sức hấp dẫn của doanh nghiệp đối với khách hàng và với đối tác, tạo nên thương hiệu cho doanh nghiệp giúp phân biệt với văn hóa và hình ảnh của doanh nghiệp khác.Văn hóa doanh nghiệp giúp củng cố các mối quan hệ bên ngoài cũng như là yếu tố thu hút khách hàng, đối tác đến với doanh nghiệp. Khách hàng sẽ cảm thấy an tâm, tự hào khi sử dụng những sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp, hơn nữa họ có thể là người tuyên truyền quảng cáo đáng tin cậy nhất của doanh nghiệp. 1.1.3. Cấp độ và cấu trúc của văn hóa doanh nghiệp Theo Edgar H. Schein (2012), văn hoá doanh nghiệp có thể chia thành ba cấp độ khác nhau. Thuật ngữ “cấp độ” dùng để chỉ mức độ có thể cảm nhận được của các giá trị văn hoá doanh nghiệp hay nói cách khác là tính hữu hình của các giá trị văn hoá đó. Đây là cách tiếp cận độc đáo, đi từ hiện tượng đến bản chất của một nền văn hoá, giúp cho chúng ta hiểu một cách đầy đủ và sâu sắc những bộ phận cấu thành của nền văn hoá đó. a. Các giá trị văn hóa hữu hình Bao gồm tất cả những hiện tượng và sự vật mà một người có thể nhìn, nghe và cảm thấy khi tiếp xúc với một tổ chức có nền văn hoá xa lạ như: - Kiến trúc, cách bài trí, công nghệ, sản phẩm. - Cơ cấu tổ chức, các phòng ban của doanh nghiệp. - Các văn bản qui định nguyên tắc hoạt động của doanh nghiệp. - Lễ nghi và lễ hội hàng năm. - Các biểu tượng, logo, khẩu hiệu, tài liệu quảng cáo của doanh nghiệp. 11