Tài liệu Vận dụng phương pháp tính giá thành dựa trên cơ sở hoạt động(acb) tại công ty tnhh mtv tân thành thắng (full)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG HOÀNG TUẤN SINH VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ DỰA TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG (ABC) TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÂN THÀNH THẮNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng – Năm 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG HOÀNG TUẤN SINH VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ DỰA TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG (ABC) TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÂN THÀNH THẮNG Chuyên ngành: KẾ TOÁN Mã số: 60.34.30 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: GS.TS TRƯƠNG BÁ THANH Đà Nẵng – Năm 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Tác giả luận văn Hoàng Tuấn Sinh MỤC LỤC MỞ ĐẦU ...............................................................................................1 1. Tính cấp thiết của luận văn ................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn ...................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .................................. 3 4. Phương pháp nghiên cứu của luận văn................................................ 3 5. Bố cục của luận văn............................................................................ 4 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ............................................................ 4 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ DỰA TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG.....................................................8 1.1. TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ DỰA TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG...................................................................................8 1.1.1. Sự hình thành phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động ...... 8 1.1.2. Tổng quan về phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động ...... 9 1.1.3. Nội dung và trình tự thực hiện phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC).............................................................................. 13 1.2. SO SÁNH PHƯƠNG PHÁP ABC VÀ PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ TRUYỀN THỐNG ...............................................................................23 1.2.1. So sánh phương pháp tính giá ABC và phương pháp tính giá truyền thống ......................................................................................... 23 1.2.2. Ưu và nhược điểm của phương pháp tính giá ABC..................... 25 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .....................................................................29 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TẬP HỢP CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÂN THÀNH THẮNG ................................................................................31 2.1. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY TNHH MTV TÂN THÀNH THẮNG 31 2.1.1. Đặc điểm hình thành và phát triển của công ty............................ 31 2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của công ty ........................................... 31 2.1.3. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty................. 32 2.1.4. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của công ty ............................ 34 2.1.5. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán ............................................... 36 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TẬP HỢP CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÂN THÀNH THẮNG ................................................................................................39 2.2.1. Đặc điểm tổ chức sản xuất .......................................................... 39 2.2.2. Qui trình sản xuất sản phẩm tại công ty ...................................... 39 2.2.3. Phân loại chi phí ......................................................................... 44 2.2.4. Tập hợp chi phí sản xuất sản phẩm tại công ty............................ 45 2.2.5. Đánh giá giá trị sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm tại công ty.................................................................................................. 50 2.3. NHỮNG ƯU ĐIỂM VÀ TỒN TẠI TRONG CÔNG TÁC TÍNH GIÁ THÀNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÂN THÀNH THẮNG...52 2.3.1. Ưu điểm...................................................................................... 52 2.3.2. Tồn tại của phương pháp tính giá hiện tại của công ty ................ 53 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .....................................................................54 CHƯƠNG 3. VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ DỰA TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÂN THÀNH THẮNG ................................................................................55 3.1. CƠ SỞ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ ABC ..............55 3.1.1. Khả năng ứng dụng phương pháp ABC tại công ty..................... 55 3.1.2. Đặc điểm và cơ sở vận dụng phương pháp ABC tại công ty ....... 56 3.2. TỔ CHỨC VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ DỰA TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÂN THÀNH THẮNG ................................................................................................58 3.2.1. Xác định các chi phí trực tiếp ..................................................... 58 3.2.2. Xác định các chi phí gián tiếp, các trung tâm hoạt động và nguồn phát sinh chi phí ................................................................................... 58 3.2.3. Xác định chi phí cho từng hoạt động .......................................... 59 3.2.4. Xác định chi phí hoạt động cho từng sản phẩm hàng hóa............ 71 3.2.5. Tính giá thành sản phẩm theo phương pháp ABC....................... 76 3.2.6. So sánh giá thành sản phẩm theo phương pháp tính giá ABC và phương pháp tính giá hiện tại của công ty ............................................ 76 3.3. KIẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN........................................................78 3.3.1. Kiến nghị .................................................................................... 78 3.3.2. Kết luận ...................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................82 QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (bản sao) DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ABC Activity Based Costing – Tính giá dựa trên cơ sỏ hoạt động AHP Analytic Hierarchical Process – Quá trình phân tích thứ bậc ADP Ma trận hoạt động – Sản phẩm BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế EAD Ma trận chi phí – Hoạt động KCS Kiểm tra chất lượng sản phẩm KPCĐ Kinh phí công đoàn KTQT Kế toán quản trị MMTB Máy móc thiết bị TCA Traditional costing accounting – Kế toán chi phí truyền thống DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang 2.1. Bảng chi tiết chi phí vật liệu cho từng sản phẩm 45 2.2. Bảng tổng hợp chi phí nhân công trực tiếp 47 Bảng phân bổ chi phí tiền lương và các khoản 2.3. trích theo lương của nhân viên quản lý phân 48 xưởng tháng 7/2012 2.4. 2.5. 2.6. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7 Bảng tổng hợp chi phí sản xuất chung Bảng phân bổ chi phí sản xuất chung cho từng loại sản phẩm Bảng tính giá thành sản phẩm theo phương pháp truyền thống Bảng chi phí gián tiếp và nguồn và nguồn phát sinh chi phí Ma trận chi phí-hoạt động gọi tắt là EAD (Expense- Activity- Dependence) Bảng theo dõi số giờ hoạt động của máy móc thiết bị chi tiết cho từng hoạt động Bảng theo dõi số ngày công của từng hoạt động Bảng theo dõi điện năng tiêu thụ của máy móc thiết bị chi tiết cho từng hoạt động Bảng hệ số tỷ lệ trong ma trận chi phí - Hoạt động (EAD) Bảng tính giá trị bằng tiền của ma trận chi phí Hoạt động (ma trận EAD) 49 50 51 59 60 62 63 67 69 70 Số hiệu bảng Tên bảng Trang 3.8. Ma trận hoạt động - Sản phẩm 71 3.9. Bảng phát sinh nguồn sinh phí của các hoạt động 72 3.10. 3.11. 3.12. 3.13. 3.14. Bảng theo dõi số giờ máy hoạt động của từng sản phẩm Bảng theo dõi số giờ lao động cho từng sản phẩm Bảng hệ số tỷ lệ trong ma trận hoạt động - Sản phẩm (ma trận APD) Bảng tính giá trị bằng tiền của ma trận hoạt động - Sản phẩm (ma trận APD) Bảng tính giá thành sản phẩm theo phương pháp ABC 72 73 74 75 76 Bảng so sánh giá thành sản phẩm theo phương 3.15. pháp ABC và phương pháp tính giá truyền thống của công ty tháng 7/2012 77 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Số hiệu sơ đồ Tên sơ đồ Trang 2.1. Tổ chức bộ máy quản lý của công ty 34 2.2. Tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty 37 2.3. Qui trình sản xuất ván Cospha và ván Ép 41 2.4. Qui trình sản xuất ván Okal 42 3.1. Mô hình tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) tại công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng 57 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của luận văn Hiện nay, những doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong nền kinh tế thị trường với xu hướng toàn cầu hóa. Để thành công trong môi trường mới này, các doanh nghiệp Việt Nam phải thích ứng nhanh và sản xuất ra những sản phẩm với chi phí thấp và chất lượng cao. Để thực hiện được mục tiêu đó, các nhà quản lý doanh nghiệp Việt Nam đã quan tâm rất nhiều đến kế toán quản trị nhằm nâng cao chất lượng trong quản lý cũng như ra quyết định điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh. Mô hình kế toán chi phí dựa trên hoạt động ABC (Activity-Based Costing) có thể được xem là một phần của giải pháp cho vấn đề trên. Ngoài việc cung cấp những thông tin về chi phí một cách đầy đủ, chính xác và được cập nhật cho các nhà quản lý trong việc ra các quyết định điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, ABC còn góp phần trong việc nghiên cứu ra những phương pháp để có thể giúp các doanh nghiệp cải thiện họat động của mình từ đó nâng cao chất lượng quản lý, cũng như chất lượng hoạt động nhằm tăng năng lực cạnh tranh và sức mạnh kinh tế trong nền kinh tế thị trường mở – không những ở phạm vi Việt Nam mà còn mở rộng ra khu vực và toàn thế giới. Là một công ty chuyên sản xuất và kinh doanh các sản phẩm dịch vụ sản phẩm ván dăm các loại, nhằm mục đích phục vụ và đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng cá nhân, gia đình và xã hội. Công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng, trong xu thế hội nhập kinh tế thế giới cũng nhận thấy rằng có rất nhiều công ty cũng kinh doanh sản phẩm như mình nên càng chú trọng hơn trong việc sản xuất kinh doanh nhiều mặt hàng sản phẩm phục vụ và đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng cá nhân, gia đình và xã hội là điều cốt lõi. 2 Sản xuất Ván dăm là một ngành sản xuất kinh doanh đặc thù trong nền kinh tế quốc dân với những sản phẩm phục vụ chủ yếu gia đình và xã hội. Trong xu hướng hội nhập và mở cửa hiện nay, các doanh nghiệp sản xuất ván dăm có rất nhiều cơ hội để đầu tư mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, liên doanh liên kết trong và ngoài nước để sản xuất những sản phẩm có chất lượng tốt, hợp túi tiền đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, hạn chế nhập khẩu và tiến tới xuất khẩu. Tuy nhiên, việc sản xuất Ván dăm cũng gặp không ít những khó khăn, nhất là trong việc giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm cũng như nghiên cứu sản xuất các loại sản phẩm phục vụ nhu cầu ngày càng đa dạng về chủng loại sản phẩm. Để khắc phục khó khăn, bên cạnh việc không ngừng hoàn thiện công tác tổ chức sản xuất, đầu tư thêm trang thiết bị công nghệ, mua quyền sáng chế thì việc tăng cường công tác quản lý là yêu cầu thật sự bức xúc và cần thiết hiện nay. Quản lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm chí phí sản xuất, góp phần hạ giá thành sản phẩm là những biện pháp cơ bản giúp doanh nghiệp nâng cao lợi nhuận, đưa sản phẩm đến với đông đảo người tiêu dùng. Kế toán là một bộ phận cấu thành quan trọng của hệ thống công cụ quản lý kinh tế tài chính, có vai trò tích cực trong việc quản lý điều hành và kiểm soát các hoạt động kinh tế, tài chính đảm nhiệm hệ thống tổ chức thông tin có ích cho các quyết định kinh tế đặc biệt là thông tin về chi phí và giá thành sản phẩm. Tuy nhiên, xuất phát từ thực tế hạch toán tại các doanh nghiệp Việt Nam nói chung, các doanh nghiệp sản xuất Ván dăm nói riêng cho thấy kế toán, đặc biệt là kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm chưa bám sát vào tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó việc chọn đề tài luận văn “Vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) tại công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng” được tác giả thực hiện với mong muốn không những giúp Công ty TNHH 3 MTV Tân Thành Thắng mà còn các doanh nghiệp khác ở Việt Nam có định hướng vận dụng thông tin chi phí trong bảo toàn chi phí hoạt động. 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn Nghiên cứu thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH sản xuất và thương mại Tân Thành Thắng. Trên cơ sở lý luận và thực tế khảo sát tại công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng để đề xuất những kiến nghị nhằm vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) tại công ty TNHH MTVTân Thành Thắng. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn Xuất phát từ mục đích nghiên cứu của đề tài, đối tượng nghiên cứu của luận văn là kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành của sản phẩm ván dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) tại công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng. Để đơn giản và thuận tiện tác giả vận dụng phương pháp ABC tại dây chuyền 1 sản xuất hai loại sản phẩm là Ván Cospha và Ván ép. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn Phạm vi nghiên cứu của luận văn tập trung vào nghiên cứu việc vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) tại công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng. Phần tập hợp chi phí và phân tích so sánh giữa các phương pháp tính giá lấy số liệu trong một kỳ hạch toán tại công ty 4. Phương pháp nghiên cứu của luận văn Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát thực tế tại công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng, số liệu thu thập từ phân xưởng sản xuất, cụ thể tại dây chuyền 1. 4 5. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu và tổng quan về tài liệu nghiên cứu, đề tài kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động trong doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng công tác tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng. Chương 3: Tổ chức vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) tại công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng. 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Trong xu hướng phát triển rộng rãi như hiện nay, sự hội nhập kinh tế quốc dân đang là trào lưu ở hầu hết các quốc gia. Kết quả tất yếu của quá trình hội nhập là hình thành các công ty đa quốc gia. Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta hiện nay đang vận hành theo cơ chế thị trường và trong thế hội nhập, cạnh tranh diễn ra ngày càng quyết liệt. Do hạn chế về khả năng và nguồn lực, các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế buộc phải hợp tác với nhau trong quá trình điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như nghiên cứu phát triển theo chiều rộng và chiều sâu. Kế toán là một bộ phận quan trọng góp phần cung cấp thông tin cho lãnh đạo nhằm đưa ra các phương hướng chiến lược phù hợp. Trong đó, tính giá thành là một phần hành quan trọng trong một doanh nghiệp sản xuất, nó ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Quá trình tính giá đúng đắn sẽ góp phần cung cấp thông tin cho các nhà quản trị doanh nghiệp, để đưa ra các quyết định đúng đắn. Đối với các luận văn, các tác giả trước đã đi sâu nghiên cứu phương pháp tính giá ABC trong nghành in, may mặc, cơ khí ô tô, ngành dược, nhà máy bánh kẹo... Hầu hết các nghiên cứu đều tập trung vào 3 nội dung chính bao gồm: Cơ sở lý luận về phương pháp tính giá, thực trạng tính giá thành tại 5 doanh nghiệp và khả năng vận dụng phương pháp ABC tại doanh nghiệp đó. Tuy nhiên, mỗi luận văn đều có khả năng vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động khác nhau. Chẳng hạn: Nghiên cứu trong lĩnh vực in của tác giả Đinh Thị Thanh Hương (năm 2006) về phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động trong các doanh nghiệp in. Trong ngiên cứu này, tác giả đã đề cập đến thực trạng tính giá thành tại các doanh nghiệp in và đã chỉ ra được các nhược điểm hiện tại đối với việc vận dụng phương pháp tính giá ABC tại các doanh nghiệp in. Từ đó tác giả đề xuất việc vận dụng phương pháp tính giá khắc phục được các nhược điểm và có thể vận dụng tại các doanh nghiệp in là phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động ABC. Trong lĩnh vực cơ khí ô tô, tác giả Trần Thị Uyên Phương (năm 2008) với đề tài “ Vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) tại Công ty cơ khí ô tô và thiết bị điện Đà Nẵng”, tác giả đã phân tích quá trình sản xuất thành các trung tâm hoạt động và phân bổ chi phí cho từng hoạt động theo nguồn sinh phí. Xác định được trách nhiệm của từng bộ phận để có chính sách phù hợp. Tác giả Trần Nguyễn Thị Bích Lài (năm 2010) nghiên cứu về “ Vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) cho nghành may – Trường hợp công ty cổ phần may Trường Giang Quảng Nam”, đã nghiên cứu áp dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) vào công ty dệt may, theo đó, chi phí được tập hợp cho từng trung tâm hoạt động tiêu dùng nguồn và phân bổ chi phí cho từng hoạt động theo nguồn phát sinh chi phí. Xác định được trách nhiệm của từng bộ phận để có chính sách phù hợp. Tác giả Nguyễn Công Du (năm 2012) nghiên cứu về “Vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) tại nhà máy bánh kẹo Quãng Ngãi – Công ty Cổ Phần đường Quảng Ngãi”. Trong nghiên cứu này, tác giả đã đề cập đến thực trạng tính giá thành tại công ty Cổ Phần đường Quãng 6 Ngãi theo phương pháp truyền thống có nhiều điểm chưa phù hợp trong việc phân bổ chi phí sản xuất. Từ đó tác giả đã mạnh dạn đưa ra các kiến nghị trong việc phẩn bổ chi phí sản xuất đến các trung tâm hoạt động, các chi phí đến các hoạt động được chính xác hơn và giúp nhà quản trị đưa ra các quyết định chính xác về giá thành sản phẩm bằng cách vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC). Tuy có nhiều cách tiếp cận khác nhau về phương pháp ABC, nhưng nhìn chung tác giả đã tóm lược trình tự tính giá qua 4 bước. Quá trình phân bổ chi phí và công tác tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần may Trường Giang Quảng Nam đã được nêu ra phân tích và đánh giá, nhằm tìm ra ưu điểm cũng như nhược điểm của phương pháp tính giá hiện tại. Điều này tạo cơ sở cho việc vận dụng phương pháp tính giá mới khắc phục được hạn chế đang gặp phải của phương pháp tính giá truyền thống. Đới với luận văn này, lĩnh vự nghiên cứu chuyên sâu về nghành may mặc nên có thể thấy dược khả năng vận dụng phương pháp ABC trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Các vấn đề về kế toán quản trị, trong đó có phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động ABC (Activity Based Costing) được rất nhiều các độc giả nghiên cứu. Không chỉ trong nghành in, cơ khí ô tô mà cả trong ngành Dược cũng được tác giả Trương Thoại Nhân (năm 2010) tập trung nghiên cứu về vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động tại công ty Cổ phần dược Danapha. Bài viết đã phân tích thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty Cổ phần dược Danapha. Trên cơ sở thực tế tại công ty, tác giả đã nêu lên được ưu nhược điểm của công tác tính giá tại công ty và cách phân bổ chi phí sản xuất chung. Đó là cơ sở để vận dụng phương pháp tính giá ABC dựa trên cơ sở hoạt động, từ đó giúp các nhà quản trị đưa ra những quyết định phù hợp. 7 Ngoài các luận văn nêu trên, còn có rất nhiều bài báo, tạp chí đã trình bày quan điểm cũng như các vấn đề quay quanh phương pháp tính giá ABC. Trong đó có bài viết của tác giả Phạm Rin (2006) với đề tài “ Kế toán chi phí dựa trên hoạt động”. Nội dung của bài viết tập trung đề cập đến phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động, mục đích là giúp các đọc giả làm quen với phương pháp kế toán chi phí. Từ đó có thể cung cấp những kiến thức hữu ích cho các nhà quản trị doanh nghiệp để có định hướng vận dụng nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý doanh nghiệp, xác định chi phí, giá thành, định giá bán cho sản phẩm... Mặt khác bài viết cũng đề cập đến khả năng vận dụng phương pháp kế toán chi phí trên cơ sở hoạt động ở Việt Nam. Trong bài viết của tác giả Trần Quang Khải (năm 2011) cũng được đăng trong tạp chí kế toán với đề tài “Áp dụng phương pháp tính chi phí theo hoạt động (ABC) cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ”. Ngoài các nội dung cơ bản về phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động, tác giả đã cung cấp thêm cho đọc giả một số thông tin và tính ưu việt của phương pháp tính giá ABC so với phương pháp tính giá truyền thống. Như vậy, qua các bài viết trên. Tác giả nhận thấy các bài viết đã được nghiên cứu chủ yếu đi sâu vào hoàn thiện hệ thống kế toán chi phí trong doanh nghiệp có đặc thù khác nhau. Trên cơ sở các nghiên cứu, phần nào tác giả đã kế thừa cơ sở lý luận về phương pháp tính giá, cũng trên cơ sở khảo sát những đặc thù về hệ thống tổ chức hoạt động của công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng, tác giả đã nghiên cứu vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt đông (ABC) tại Công ty TNHH MTV Tân Thành Thắng nhằm khẳng định thêm tính thiết thực của phương pháp tính giá này và giúp cho nhà quản trị có những quyết định chính xác về giá bán sản phẩm, kiểm soát được chi phí của các hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh. 8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ DỰA TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG 1.1. TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ DỰA TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG 1.1.1. Sự hình thành phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động Vào những năm 1980, những hạn chế của hệ thống kế toán chi phí truyền thống đã trở nên phổ biến. Sau những năm 1980, những thách thức bắt đầu đặt ra cho việc tính toán và áp dụng những hệ thống thông tin chi phí mới. Do sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, những dây chuyền sản xuất tự động đã trở nên phổ biến, nhiều loại sản phẩm được sản xuất ra hàng loạt, chi phí lao động chiếm tỷ trọng ngày càng nhỏ trong tổng chi phí sản xuất, trong khi chi phí quản lý và phục vụ sản xuất tăng dần và chiếm tỷ trọng đáng kể, việc phân bổ chi phí gián tiếp dựa trên tiêu thức phân bổ giản đơn trở nên không còn phù hợp. Hiện nay, những doanh nghiệp sản xuất đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng trên một thị trường với xu hướng toàn cầu. Để thành công trong môi trường mới này, họ phải thích ứng nhanh và sản xuất ra những sản phẩm với chi phí thấp đồng thời phải có chất lượng. Để ra được những quyết định chính xác, những nhà quản lý phải có những thông tin về chi phí đầy đủ, chính xác và được cập nhật. Hệ thống tính chi phí truyền thống dựa vào việc phân bổ chi phí theo sản lượng đã mất đi sự chính xác khi mà lao động trực tiếp không còn chiếm một tỉ trọng đáng kể như trước nữa. Những hệ thống tính chi phí truyền thống có xu hướng làm cho việc tính toán chi phí sản phẩm không được chính xác và dẫn đến những quyết định chiến lược không phù hợp (Johnon và Kaplan, 1987; Johnson, 1987; 1991). [3], [7] 9 Một phương pháp tính chi phí mới được thiết kế nhằm khắc phục các nhược điểm của những hệ thống tính giá thành truyền thống, đó là hệ thống tính chi phí theo hoạt động (ABC – Activities Based Costing). Robin Cooper, Robert Kaplan, và H. Thomas Johnson là những người đầu tiên đưa ra phương pháp ABC. Đây là một phương pháp tính chi phí được sử dụng để tính thẳng chi phí chung vào các đối tượng tính chi phí (Cooper, 1988a; 1988b; 1990; Cooper và Kaplan, 1988; Johnson, 1990). Những đối tượng này có thể là các sản phẩm, dịch vụ, quá trình, hoặc khách hàng… ABC cũng giúp cho nhà quản lý ra được những quyết định đúng tương ứng với cơ cấu sản phẩm và chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp mình. [5], [6], [9] Phương pháp này trang bị những thông tin chi phí chính xác một cách có hệ thống để giúp các nhà quản lý có thể đề ra được những chiến lược cho doanh nghiệp, xác định chi phí sản phẩm và cải thiện cấu trúc chi phí. Việc cung cấp thông tin chí phí đáng tin cậy phục vụ cho việc ra quyết định trong môi trường cạnh tranh ngày nay đã trở nên cấp thiết và phương pháp ABC ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu này. 1.1.2. Tổng quan về phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động a. Khái niệm phương pháp tính giá ABC Từ trước đến nay, có khá nhiều khái niệm về phương pháp ABC, mỗi học giả trên thế giới có một khái niệm khác nhau nhưng nhìn chung phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (Activity Based Costing - ABC) là phương pháp đo lường chi phí và hiệu quả của các hoạt động, sản phẩm và dịch vụ trên cơ sở các nguồn lực sử dụng bởi nhiều hoạt động khác nhau để tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ đó. Nguồn lực được tiêu hao thông qua các hoạt động phục vụ cho đối tượng chịu phí, có thể mô phỏng về lý thuyết tiêu hao nguồn lực qua sơ đồ sau: 10 Hoạt động Nguồn lực Tiêu hao Đối tượng chịu phí (Nguồn: Lý thuyết về ABC) Theo Krumwiede và Roth (1997): “Phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt động (ABC) là một hệ thống kế toán quản trị tập trung đo lường chi phí, các hoạt động, sản phẩm, khách hàng và các đối tượng chi phí. Phương pháp này phân bổ chi phí cho các đối tượng chi phí dựa trên số lượng hoạt động sử dụng bởi đối tượng chi phí đó”. Đối với Kaplan (1998), cho rằng: “Phương pháp ABC được thiết kế nhằm cung cấp một cách thức phân bổ chính xác chi phí gián tiếp và nguồn lực cho các hoạt động, quá trình kinh doanh, các sản phẩm và dịch vụ. Mục tiêu của phương pháp ABC không phải là phân bổ chi phí chung cho các sản phẩm mà mục tiêu của phương pháp ABC là đo lường và tính giá tất cả các nguồn lực sử dụng cho các hoạt động mà có thể hỗ trợ cho việc sản xuất và phân phối sản phẩm, dịch vụ đến với khách hàng”. Còn Horngren (2000): “Phương pháp ABC là sự cải tiến của phương pháp tính giá truyền thống bằng việc tập trung vào các hoạt động cụ thể như là các đối tượng chi phí cơ bản. Hệ thống tính giá dựa trên cơ sở hoạt động là tập hợp chi phí cho từng hoạt động và phân bổ chi phí cho từng sản phẩm hoặc dịch vụ dựa trên hoạt động được tiêu dùng bởi sản phẩm hay dịch vụ đó”. Maher (2001) cho rằng: “Phương pháp ABC là công cụ quản trị dựa trên hoạt động, trước hết, chi phí được phân bổ cho các hoạt động, sau đó sẽ phân bổ cho từng sản phẩm, dịch vụ dựa trên các hoạt động mà sản phẩm hay dịch vụ đã tiêu dùng. Quản trị dựa trên hoạt động sẽ tìm kiếm sự cải tiến không ngừng. Phương pháp ABC cung cấp thông tin về hoạt động và nguồn lực cần thiết để thực hiện chúng”. Vì thế, phương pháp ABC không chỉ đơn